Gerald Driessens Natuurpunt Studie. Foto: Wim Deloddere

Transcriptie

1 Slechtvalken in Vlaanderen Gerald Driessens Natuurpunt Studie Foto: Wim Deloddere

2 Vorige eeuw uitgestorven als broedvogel Tot de jaren 50: 30 tot 35 paren in België Laatste broedgeval Vlaanderen in 1958 De comeback In 1994 start FIR met het plaatsen van nestkasten 1995 eerste baltsend paar Rodenhuizedok (O) 1996: eerste succesvolle broedgeval in Doel Daarna steile groei op verschillende locaties in Vlaanderen & Wallonië

3 De comeback Aanwezige paren per provincie Aanwezigheid versus broeden & succes W-Vl O-Vl A L V-B Aanw AanwBroedend AanwBroedendSuccesvol

4 Verspreiding Vlaanderen Bron: waarnemingen.be

5 Verspreiding Provincie Antwerpen Haven Turnhout Antwerpen Mol Schelle Lier Westerlo Mechelen Bron: waarnemingen.be

6 Slechtvalk terug in de stad Welkome broedvogel Maatschappelijk nut Bestrijding van stadsduiven Voor natuurverenigingen en vogelwerkgroepen Ambassadeur van natuur in de stad Ambassadeur tegen roofvogelshows Uithangbord via Slechtvalkenhappenings

7 Foto: Tony Lefever

8

9

10

11

12 Broedlocaties Nestkasten kerken fabrieksgebouwen schoorstenen koeltorens Nelly van Brederode & Hans Roersma De Slechtvalk na 80 jaar terug als grondbroeder op Rottum Limosa 88 (2015): Natuurlijke nesten Oude kraaiennesten in pylonen Rotsrichels en gebouwen NL: op de grond

13 Reproductie 140 totaal aantal jongen/jaar (heel Vlaanderen) 3,5 Nestgemiddelde: aantal jongen/nest , , ,5 0 0

14 Doen we dan gewoon verder? Nieuwe nestkasten Geen gerichte promotie maar op lokaal initiatief op goede locaties Nog voldoende gaten in de broedkaart (?) Enkel op locaties waar een paar aanwezig is maar geen geschikte nestplaats Verhinderen om kasten te hangen op s nachts verlichte locaties? Moeilijk Conflicten Discussie met meerdere waarheden (duivenmelkers-weidevogels-nestkasten-ringers-(roof)vogelwerkgroep) Compromissen noodzakelijk

15

16 Is de piek bereikt? Territoria Stagnering is reeds zichtbaar (maar zeker?) Bij teveel territoria: toename aan concurrentie/confrontatie afname van reproductie Bufferend effect van Slechtvalk t.a.v. prooi Afschrikking i.p.v. daadwerkelijk leeg vangen Toppredatoren kunnen nooit echt talrijk zijn (zie concurrentie) Geen sprake van overpopulatie (zelfregulerend, natuurlijke stagnering of afname)

17 Recente afname in Zwitserland Kéry, M., H. Schmid & T. Sattler (2016) Bestandsentwicklung des Wanderfalken (Falco peregrinus) in der Schweiz mit besonderer Berücksichtigung des Zeitraums seit Schweizerische Vogelwarte Sempach -1/3 de op 10 jaar tijd Oorzaken: Opmars van de Oehoe Vervolging

18 Is de Slechtvalk te populair? Worden zijn prooisoorten bedreigd? Cijfermatig te verwaarlozen Prooisoorten zijn goed voorbereid -> vaste risicofactor Slachtoffers vaak door gedwongen risico (trek, jacht) Vaak minder goede vliegers (Waterral, Houtsnip) Vermoeide wedstrijdduiven Vogels die onbekend zijn met terrein en gevaren, lopen extra risico Slechtvalk kiest voor de gemakkelijkste optie Dus NEEN: Slechtvalk zorgt immers voor compenserende, geen toegevoegde sterfte

19 Foto: Raymond De Smet

20 Bedreigingen Verwilderde Slechtvalken van andere origine Duivenliefhebbers Vergiftiging Slachtoffer van eigen succes? Vrije territoria Concurrentie Voedselaanbod Foto: Benoit De Boeck Prooilijst en verhoudingen (Van Geneijgen, 2014) 8170 prooien tussen 2002 en 2015 van groot aantal locaties in Nederland Postduif/Stadsduif: 36.3 % Spreeuw: 16.5 % Gierzwaluw: 4.65 % Merel: 2.8 % Zanglijster: 2.6 % Kievit: 2.2 % Turkse Tortel: 1.8 % Vink: 1.7 % Tureluur: 1.5 % Houtsnip: 1.4 % Huismus: 1.4 % Kokmeeuw: 1.2 % Grote Bonte Specht: 1.1 % Watersnip: 1.1 %

21 Bedreigingen Vooral alert zijn voor acties tegen de soort! Afschot (november 2016, Schulensbroek) Illegaal! In 2017 werd op verzoek van duivenmelkers nestgelegenheid verwijderd in Mol en Arendonk Illegaal (art. 14 van het Soortenbesluit) 6 juli 2017: 6 september 2017: 13 september 2017: 20 oktober 2017: Natuurpunt contacteert gemeentebesturen Mol en Arendonk & Natuurinspectie ANB ANB gecontacteerd de gemeente Mol over de inbreuk Gemeente Mol vraagt afwijking aan op Soortenbesluit Dienst adviezen ANB staat afwijking niet toe zolang het nest gebruikt wordt (jaarlijks op te volgen) Nestkast Arendonk was nog niet bezet en genoot dus geen bescherming door soortenbesluit Precedent voor toekomstige klachten!

22 Samengevat Slechtvalk doet het bijzonder goed in Vlaanderen Goed nadenken over nieuwe locaties (opportuun of niet?) Zeker nog ruimte voor versteviging van bolwerk Vertrouwen in de natuurlijke rem op de groei Bedreigingen zeer reëel Duivenmelkers Vergiftiging Zelfs afschot Meer kansen voor toppredatoren Sowieso al veel vooroordelen en tegenstand Nut primeert Natuurlijke drempels Gebruik als uithangbord: natuur in de stad tegen roofvogelshows

23 Dank voor jullie aandacht