x\\ HENSEDGEBIEDEN WATERSCHAP RIVIERENLAND Hoge Boezems Kinderdijk ALGEMEEN \ \ ' \ B01 /deel 1 van 5 KRW-nummer: M25 Status Waterschap: HEN

Transcriptie

1 HENSEDGEBIEDEN B01 Hoge Boezems Kinderdijk ALGEMEEN Watertype: Deelstroomgebied.' Gemeente: Eigendom: boezem Alblasserwaard Nieuw-Lekkerland Waterschap KRW-nummer: M25 Status Waterschap: HEN X/Y-coordinaat: / x\\ \ \ ' \ B01 /deel 1 van 5

2 B01 Hoge Boezems Kinderdijk HUIDIGE SITUATIE ALGEMEEN De Hoge Boezems Kinderdijk omvatten de drie hoge boezems van de Alblasserwaard, te weten de Nederwaard, de Overwaard en Nieuw-Lekkerland. Het gebied beslaat een oppervlakte van ca 170ha, waarvan 70ha open water. Dit gebied heeft een speciale waterbergingsfunctie. Vanaf de jaren '50 heeft er een verschuiving plaatsgevonden van rietmoeras naar open water. De mogelijke oorzaak hiervan is winderosie. Waarschijnlijk zet deze trend zich nog steeds voort. De boezems bestaan uit rietmoerassen, ruigten, grienden, struwelen, schrale graslanden en open water. In het gebied komen meerdere zeldzame en/of bedreigde diersoorten voor zoals de purperreiger, zwarte stern en noordse woelmuis. In de Hoge Boezem Nederwaard worden professionele rietsnijders ingezet. De Hoge Boezems Kinderdijk staan op de Werelderfgoedlijst. Waterdiepte: 0-2,Om Morfologie: vorm gebied, plassen kunstmatig Oever: 75%, cultuurtechnisch 25% Stroomsnelheid: Peilbeheer: stagnant gestuwd Beschaduwing oevers: Kwel: < 10% Landgebruik: bos- en natuurgebied 70%, extensief beheer (riet) 30% Inlaat gebiedsvreemd wel Aan-afvoer van aan- en afvoer Kunstwerken: gemaal, duiker Meetpunt : Stikstof (mg/l) mm gem max Fosfaat (mg/l) mm gem max Chloride (mg/l) : Zuurstof (mg/l) min ph gem max Doorzicht (cm) N013 ; N017 : N018 : 0021 : j : : : Aanwezigheid puntbronnen: (min = minimaal / gem = gemiddeld / max = maximaal) Flora: grof hoornblad Fauna: blauwborst, bruine kiekendief, zwarte stern, purperreiger, roerdomp, zomertaling, snor, grote karekiet, waterral, waterspitsmuis, ruige dwergvleermuis, laatvlieger, snoek, zeelt, rietvoorn Status Overig: De tochtsloot in de HB Nederwaard wordt jaarlijks in kleine oppervlaktes gemaaid met behulp van een maaiboot. Incidenteel worden delen van de drijfbladvegetatie in het overige open water verwijderd. Inde HB Overwaard worden de tochtsloten incidenteel uitgemaaid en de drijfbladvegetatie wordt verwijderd. Het waterpeil wordt in de HB Nederwaard geregeld ten behoeve van de rietteelt. In het voorjaar wordt het peil 40cm hoger opgezet door slibrijk water uit de Lek in te laten. Inde zomer daalt het weer 20 tot 10 cm-mv. In perioden met een verdampingsoverschot wordt incidenteel Lekwater in de HB Overwaard en Nieuw-Lekkerland ingelaten om vervolgens via een duiker direct achter het gemaal op de lage boezem te worden afgelaten. TOELICHTING HUIDIGE SITUATIE DeHogeBoezemsKinderdijkiseenvogelrichtlijngebied.DeHogeBoezemsKinderdijkkunnengekarakteriseerdwordenalszoete,voedselrijkewateren. DekwaliteitvandeHogeBoezemswordtsterkbepaalddoordekwaliteitvandelageBoezemsen (in)directdoordekwaliteitvanhetlekwater. DeHogeBoezemshebbeneenspecialewaterbergingsfunctie.Dewaterhuishoudingvandehogeboezemsisgescheiden.Hetminimumpeilvoorde HogeBoezemNederwaardligtop-1,20NAPenhetmaximumligtop + 0,20NAP.HetminimumpeilindeHogeBoezemsOverwaarden Nieuw- Lekkerlandis0,40 -NAP,hetmaximumpeilis0,90 + NAP.VanafdetijddatderietteeltindeOverwaardisbeëindigd (indejaren80)heeftde rietvegetatie eenanderestructuurgekregen.overjarigrietenruigtebepalenophetlandgedeeltesteedsmeerhetbeeld.ookisereengeleidelijke toenamevanbraamstruweelenopslagvanbomenenbosjes.ondergedokenwatervegetatieszijnmatigontwikkeldenlokaalkomengrotevelden met drijfbladvegetatiesvoor.dekadeslangsdeplasvandehogeboezemszijnaandebinnenteenvoorzienvaneenstenenbeschoeiing.bodemvande plas ligtonderde3m - NAP.DeHogeBoezemszijnnietalleenaantrekkelijkophetgebiedvancultuurhistorie,maarookwatbetreftrecreatieen natuurbelevingheefthetgebiedveeltebieden.opditmomentwordtweinigaandachtbesteedaanderecreatievefunctievanhetgebied. B01 /deel 2van 5

3 HENSEDGEBIEDEN B01 Hoge Boezems Kinderdijk STREEFBEELD Waterdiepte: Stroomsnelheid Peilbeheer: 2,0-6,0m <0,1m/s, behalve tijde Morfologie: Beschaduwing oevers: Kwel: kunstmatig of weinig niet onderscheidend Oever: Landgebruik: extensief gebruik Inlaat gebiedsvreemd, behalve tijdens wateroverlast Aan-afvoer van afvoer, aanvoer alleen tijdens Kunstwerken aanwezig Stikstof (mg/l) i Fosfaat (mg/l) : Chloride (mg/l) i Zuurstof (mg/l) i ph Doorzicht (m) 0,43-0,86 <0, >8 6,5-7,5 >2,0 Flora: groot nimfkruid, groot blaasjeskruid, grof hoornblad, krabbenscheer Fauna: glassnijder, bruine kiekendief, rietzanger, smaragdlibel, snoek, ruisvoorn, zeelt, blauwborst, dodaars, grote karekiet, grote zilverreiger, kleine zilverreiger, krooneend, kwak, oeverzwaluw, pijlstaart, purperreiger, roerdomp, snor, visarend, waterral, woudaapje, zomertaling, zwarte stern, bever, laatvlieger, meervleermuis, otter, rosse vleermuis, ruige dwergvleermuis, waterspitsmuis, watervleermuis, lectocerus tineiformis, limnephilus marmoratus, leuctra fusca, caensis lactea, ephemera glaucpos, planaria torva Status Overig: Tö^ÜCHJlW(fPO^JflÊlmfËR~TÖ~V^mÈ^F^E^LD~ De Hoge Boezems Kinderdijk voldoen niet aan het streefbeeld. KNELPUNTEN Er zijn extreme peilfluctuaties aanwezig in de HB Overwaard endehb Nieuw Lekkerland. Deze gaan gepaard met hoge stroomsnelheden. Eris sprake van een on peilbeheer, de peilfluctuaties zijn niet. Er is sprake van erosie door dewind en de golfslag. De oostelijke kade van de HB Overwaard is beschoeid met stortsteen. Het waterpeil is in een groot deel vande Hoge Boezems te laag door de aanwezigheid van een baggerlaag. Er wordt slibrijk, gebiedsvreemd water ingelaten vanuit de Lek 'ST'ÖFTETJ ~ Sublaagaanwezig in de HB Overwaard endehb Nieuw- Lekkerland. Hoge fosfaatconcentraties (voedselrijkdom). De zuurstofomstandigheden zijn in vande boezems ideaal. IndeHBOven<vaard is sprake van interne eutrofiëring. Het stikstofgehalte enhet ph-gehalte zijnte hoog. Het doorzichtis onvoldoende. TOELICHTING KNELPUNTEN Het grootste knelpunt ten aanzien van duurzame natuurontwikkelingen in dehb Overwaard en HB Nieuw-Lekkerland ligt inhet one peilbeheer. Daarnaast vormt de waterkwaliteit ende extreme erosie door de wind /golfslag eenrol. B01 /deel 3van 5

4 B01 Hoge Boezems Kinderdijk VOORSTEL WIJZIGING STATUS EN/OF GEBIEDSBEGRENZING Huidige status: Voorstel toekomstige status: Motivatie: HEN HEN Handhaven huidige status OVERIGE VERVOLGACTIES Studie naar de mogelijkheden van een peilbeheer door het afkoppelen van de Hoge Boezems van de Lage Boezems. Een maatregel hierbij zou kunnen zijn het scheiden van waterstromen, waarbij dewateraanvoer van de Lage naar de Hoge Boezems wordt opgeheven. Daarnaast dient een studie uitgevoerd teworden naar de mogelijkheden voor waterinlaat ten tijde van hoogwater. De Hoge Boezems behouden namelijk hun waterbergingsfunctie. MOGELIJKE MAATREGELEN Aanleg natuurvriendelijke oevers flauw talud (D3) Verleggen waterloop, aanloop van een terugloopleiding bij de molens die nog in werking zijn (D10) Verwijderen beschoeiing (S7) TOELICHTING MAATREGELEN EriseenstudieinvoorbereidingnaardegevolgenvanbaggereninHBNieuw-Lekkerland.ErzalbekekenwordenofbaggerenindeHB Overwaard enhb Nederwaardwenselijk isnaaraanleidingvandebevindingenindehbnieuw-lekkerland.ookwordtdevraaggesteldofhetnietwenselijkis eengedeeltevanhetgebiedtelatenverlandeninplaatsvanhetuittebaggeren.erlooptmomenteeleenproefmetzogenaamde 'zwembanden'om degolventebreken.destudienaarhetafkoppelenvandehogeboezemsisvangrootbelangvoorhetcreërenvaneenehydrologische situatieindehoge Boezems. B01 /deel 4van 5

5 B01 Hoge Boezems Kinderdijk KOSTEN Maatregel Omvang/Aantal Prijs per eenheid Totaalkosten D3 D10 S7 900 m 150,00 m 25 m 30,00 m 900 m 2,50 m ,00 750, ,00 Totaalkosten ,00 PLANNING Prioriteit hoog B01 /dee! 5van 5

6 o o: LU > Z Q LU LU X co a. z a O LU LU x co O C/3 Z Q LU LU X CO Z Q Z Q 2 Q LU LU LU LU LU LU I co x co X co > ra 2 c 3 O. c > < CO s s s g ë S E g g E o N h 0 5 (1) O- ( a) Q3 > u > O 0) u o co N IDÏ«!** -«i4 +1*1 I BS I [Dl o, o co -"= X <D LU o o o => ü iz 0) U) 0) 3 s' o a> > -Q U3QJUJ3 isuaia alpsijejbodoi puojßjapuo aupsijejeodoi ^ 0 ai.4? CN CO O IT) in m o o E CO Il II 1 si 11 s o. c d'à </> GOS Qi O; (Si

7 B02 Zouweboezem ALGEMEEN Watertype: boezem Deelstroomgebied: Vijfheerenlanden Gemeente: Zederik KRW-nummer: M25 Status Waterschap: HEN X/Y-coordinaat: / Eigendom: Waterschap, Zuid-Hollands Landschap, Particulier B02 /deel 1 van 5

8 B02 Zouweboezem HUIDIGE SITUATIE ALGEMEEN De Zouweboezem is een natuurkerngebied van de Ecologische Hoofdstructuur en aangewezen als habitatrichtlijn- en vogelrichtlijngebied. De Zouweboezem ligt ten zuidoosten van Ameide. Het gebied heeft een hoge waarde voor moerasvogels waaronder de Purperreiger. De grootste voedselbron voor de reigers bestaat uit de habitatrichtlijnsoort grote modderkruiper die de reigers voornamelijk uit het gebied 'de Boezem' halen.de Zouweboezem bestaat voornamelijk uit rietvelden (rietcultuur en overjarig riet) en uit waterpartijen waarin verschillende verlandingsstadia aanwezig zijn. Inde Zouweboezem worden professionele rietsnijders ingezet. Waterdiepte: <1,0m Morfologie: grotendeels Oever: Stroomsnelheid: stagnant Beschaduwing < 20% oevers: Peilbeheer: gestuwd Kwel: lokaal Landgebruik: extensief beheer (riet) 10%, boe/natuur 90% Inlaat gebiedsvreemd wel Aan-afvoer van aanvoer Kunstwerken: uitlaatstuwen Meetpunt ; Stikstof (mg/l) Fosfaat (mg/l) Chloride ( min gem mg/t) max Zuurstof (mg/l) min ph gem max Doorzicht (cm) vooi voo3 ; VO08 : Aanwezigheid puntbronnen: (min = minimaal / gem = gemiddeld / max = maximaal) Flora: grof hoornblad, groos blaasjeskruid, krabbenscheer Fauna: glassnijder, smaragdlibel, snoek, ruisvoorn, zeelt, blauwborst, bruine kiekendief, dodaars, grote karekiet, grote zilverreiger, kleine zilverreiger, krooneend, oeverzwaluw, pijlstaart, purperreiger, rietzanger, roerdomp, snor, visarend, Status Overig: A/C De beheersdoelstelling is het behoud en de versterking van de internationale betekenis van het gebied voor diverse moerasvogels, met behoud van aanwezige opgaande begroeiingen. Beheersmaatregelen die plaatsvinden zijn het een maal per jaar schonen van de ringsloot met de korf, beweiding van de Zederikkade met runderen,het maaien van het voormalige gronddepot en een gedeelte van het moerasland en het verwijderen van beperkte boomopslag. In een gedeelte van de Zouweboezem vindt rietteelt plaats door professionele rietsnijders. TOELICHTING HUIDIGE SITUATIE DewaterhuishoudinginhetgebiedwordtbepaalddoordeboezemfunctievandeOudeZederik.Eriseenvastestuwaanwezigdiehethelejaarrondop - 0,3mNAPstaat.DefunctievandeZouweboezemalsafvoerwegvanhetwateroverschotuitdeomringendelandbouwpoldersisbeëindigd.Welwordtin dehuidigesituatieperiodiekwateropdezouweboezemuitgeslagendoordegerestaureerdepoldermolendehoop.dezouweboezemheeftals onderdeelvandehoofdboezemvandevijfheerenlandeneenwaterbergingsfunctie.ookwordtviadezouweboezemindrogezomerperiodenwateruit hetmerwedekanaalaangevoerdnaardeomliggendelandbouw-ennatuurpolders.indeomringendepoldersliggendeoppervlaktewaterpeilenéén tot ruimtweemeterlagerdanindezouweboezem.inhetnatuurontwikkelingsgebied DeBoezemiseenlichtekweldrukaanwezig:hiertreedteen kleine hoeveelheiddiepekwelop.deboezemwordtdaarnaastookgevoedmetondiepkwelwateruitdezouweboezem. Alleenbijincidenteelvoorkomende hoge rivierstanden bestaatdemogelijkheiddatvanuitdelek-uiterwaardeneenkleinehoeveelheidondiepekweloptreedtnaardenoordelijkerandvan dezouweboezemzelf. B02 / deel 2 van 5

9 HENSEDGEBIEDEN B02 Zouweboezem STREEFBEELD Waterdiepte: Stroomsnelheid Peilbeheer: 2,0-6,0m <0,1m/s, behalve tijde Morfologie: Beschaduwing oevers: Kwel: kunstmatig of weinig niet onderscheidend Oever: Landgebruik: extensief gebruik Inlaat gebiedsvreemd, behalve tijdens wateroverlast Aan-afvoervan afvoer, aanvoer alleen tijdens Kunstwerken aanwezig Stikstof (mg/l) Fosfaat (mg/l) : Chloride (mg/l) i Zuurstof (mg/l) ph Doorzicht (m) : : 0,43-0,86 <0, >8 6,5-7,5 >2,0 Flora: groot nimfkruid, groot blaasjeskruid, grof hoornblad, krabbenscheer Fauna: glassnijder, bruine kiekendief, rietzanger, smaragdlibel, snoek, ruisvoorn, zeelt, blauwborst, dodaars, grote karekiet, grote zilverreiger, kleine zilverreiger, krooneend, kwak, oeverzwaluw, pijlstaart, purperreiger, roerdomp, snor, visarend, waterral, woudaapje, zomertaling, zwarte stern, bever, laatvlieger, meervleermuis, otter, rosse vleermuis, ruige dwergvleermuis, waterspitsmuis, watervleermuis, lectocerus tineiformis, limnephilus marmoratus, leuctra fusca, caensis lactea, ephemera glaucpos, planaria torva Status Overig: Yo^LJCHJiNG^O~SmE~\mf^R~Tb\^T^ŒFBËËLD ~ De Zouweboezem voldoet gedeeltelijk aan het streefbeeld. KNELPUNTEN De verlanding is redelijk ver gevorderd, het gebiedis ook redelijk droog. Hierdoor wordt het gebied langzaam minder optimaal voor moerasfauna. Er wordt een vast streefpeil gehanteerd van -0,3m NAPdoor middel van een vaste stuw. Strak peilwordt gehanteerd door devaste stuw. Hierdoor verdwijnt het neerslagoverschot in de winter uit het gebied en moet er in het voorjaar en in de zomer water worden ingelaten. De laatstejaren vindt de inlaat druppelsgewijs plaats. Droogval in het voorjaar en inde zomer. Hetwater is te ondiep door de aanwezigheid van een sublaag. JfÖFFE~N " Eris een sublaag aanwezig die klasse 3 verontreinigd is. Erwordt gebiedsvreemd water ingelaten via de Vlietmolen (pleziermolen) die ook de waterkwaliteit in de Zouweboezem negatief beïnvloed. In tijden van droogte wordt gebiedsvreemd water ingelaten vanuit het Merwedekanaal via de Oude Zederik voor de omliggende landbouw- en natuurpolders. Het stikstofgehalte en het fosfaatgehalte zijnte hoog.het doorzicht is onvoldoende en het zuurstofgehalte is te laag. Het recreatief medegebruik door vissers is te hoog in relatie tot de natuurwaarden in het gebied. De wateren zijn versnipperd qua eigendomssituatie. TOELICHTING KNELPUNTEN De sulfaatrijkdom van het aanvoerwater leidt tot sterke interne eutrofiëring inde Zouweboezem: onder invloed van het sulfaatrijke water komen grote hoeveelheden fosfaat vrij uit de waterbodem. Daarnaast treedt door de fosfaat- en stikstofrijkdom van het aanvoerwater eutrofiëringvan het moerasgebied op (externe eutrofiëring). B02 / deel 3 van 5

10 B02 Zouweboezem VOORSTEL WIJZIGING STATUS EN/OF GEBIEDSBEGRENZING Huidige status: Voorstel toekomstige status: Motivatie: HEN HEN Handhaven huidige status OVERIGE VERVOLGACTIES Studie naar de mogelijkheden voor het beëindigen van de inlaat van water van de Oude Zederik in de poldergebieden. Een mogelijke oplossing hiervoor zou kunnen zijn het aanleggen van een parallelle watergang die het water uit het Merwedekanaal naar de polders vervoert. Een voorbeeld van een maatregel die dan genomen moet worden is het scheiden van waterstromen (H8.) MOGELIJKE MAATREGELEN Scheiden van waterstromen (H8) Aanleg natuurvriendelijke oevers flauw talud (D3) Verleggen waterloop ten oosten van de Oude Zederik, het traject Meerkerk - De Hoop (D10) Eenmalig baggeren (S14) Actief biologisch beheer (B5) Natuurlijk peilbeheer (H10) TOELICHTING MAATREGELEN HetisgewenstdeZouweboezemuittebaggeren.Detotalehoeveelheidbaggerinhetgebiedbedraagtca m3.Omtoteenhaalbareuitvoering tekomenkanerhetbestvoorgekozenwordenomnietallebaggerteverwijderenmaarbijhetbaggerenuittegaanvanhetrealiserenvan een minimalewaterdiepte (1-1,5m).Detotalehoeveelheidteverwijderenslibkanzogereduceerdwordennaarca m3.Inhetmaatregelpakketvoor deoudezederikwordtdeplaatsingvaneenhelofytenfilterbijdevlietmolengenoemd.ditheeftookgunstigeeffectenvoordewaterkwaliteitin de Zouweboezemverwijderen.BijdemaatregelH8 gaathetomhetplaatsenvaneen (overvaarbare)stuwbijdeinlaatvanhetmemedekanaalin de OudeZederik.Hierdoorkaneensemi-peilverloopwordengerealiseerdmeteenmaximaalwinterpeilvan1,1m+NAPeneenminimaal zomerpeilvan0,85m+nap. Internemaatregelendiegenomenkunnenwordendoordeeigenaarenbeheerdervanhetgebiedzijnnietgenoemd. Voor eenbeschrijvingvandezemaatregelenwordtverwezennaarhetrapport 'MoerasontwikkelingZouweboezem'.Ditgeldtookvoormaatregelendie genomenkunnenwordentenaanzienvanhetsportvissenendeeventueleoverdrachtvanhetnatuurgebiedaanhetzuid-hollandslandschap. B02 /deel 4van 5

11 HENSEDGEBIEDEN WATERSCHAPRIVIERENLAND B02 Zouweboezem KOSTEN Maatregel Omvang/Aantal Prijs per eenheid Totaalkosten H8 nvt 0,00 0,00 D m 30,00 m ,00 S m3 8,00 m ,00 H10 nvt 0,00 0,00 D m 150,00 m ,00 B5 1 stuk 5.000,00 stuk 5.000,00 Totaalkosten ,00 PLANNING Prioriteit hoog B02 / deel 5 van 5