Advies van 24 januari 2002

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Advies van 24 januari 2002"

Transcriptie

1 m i l i e u - e n n a t u u r r a a d v a n v l a a n d e r e n Advies van 24 januari 2002 over de decretale milieuaudit

2 d/2002/7080/a4 Overname wordt verwelkomd, mits bronvermelding 2002 Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen Kliniekstraat 25, 4de verdieping b-1070 Brussel tel fax

3 Advies over de decretale milieuaudit 3 Inhoudstafel I. Inleiding 5 II. Situering 6 III. Knelpunten 10 IV. Aanbevelingen 14 Bijlage 1 vev-modellijst van te behandelen vragen bij een decretale milieuaudit 17 Bijlage 2 Aandachtspunten bij uitvoeren decretale milieuaudit 20 Bijlage 3 Huidige reglementering m.b.t. de decretale audit 22 Bijlage 4 Voorgestelde wijzigingen m.b.t. de huidige reglementering inzake de decretale milieuaudit 27 Bijlage 5: Accreditatiecriteria voor milieuverificateurs die overgaan tot validatie van de decretale milieuaudit 33

4

5 Advies over de decretale milieuaudit 5 I. Inleiding Het advies over de decretale milieuaudit is een advies op eigen initiatief. Aan de basis hiervan liggen twee elementen. Vooreerst heeft het secretariaat een studiedocument opgesteld over bedrijfsinterne milieuzorg. Deze studietekst houdt een uitgebreide beschrijving in van: normering, iso 14001, emas, accreditatie en decretale milieuaudit. Tijdens de redactie van het hoofdstuk over de decretale milieuaudit werd vanuit verschillende partijen aangedrongen op een bijsturing van dit instrument. De bekommernissen van deze actoren worden in dit advies verwoord. Ook worden een aantal aanbevelingen voor het bijsturen van het beleid geformuleerd. Een tweede element dat aan de basis ligt van dit advies is de nakende grondige bijsturing van Vlarem i en ii. Een aantal aanbevelingen impliceert een wijziging van de desbetreffende milieureglementering. De bijsturing van Vlarem i en ii houdt een opportuniteit in voor een snelle aanpassing van de reglementering inzake de decretale milieuaudit. Prof. Dr. R. F. Verheyen Voorzitter MiNa-Raad

6 6 MiNa-Raad, zitting 24 januari 2002 II. Situering [1] Definitie. Op 5 april 1995 werd het Decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid goedgekeurd. Op 19 april 1995 kwam er nog een aanvulling op met een titel bedrijfsinterne milieuzorg die gepubliceerd werd in het Staatsblad op 4 juli Art van het decreet en Vlarem ii art definieert de milieuaudit als: een systematische, gedocumenteerde en objectieve evaluatie van het beheer, de organisatie en de uitrusting van de betrokken inrichting of activiteit op gebied van bescherming van het milieu. De definitie is geïnspireerd op deze van de emas i-verordening met dien verstande dat de term periodiek weggevallen is 1. Reden hiervoor is van praktische aard omdat bedrijven ook aan een eenmalige audit onderworpen kunnen worden. [2] Doelstelling decretale milieuaudit. De Memorie van toelichting bij artikel van het decreet stelt: Dit artikel beoogt onder meer de juridische grondslag te bieden voor de in het Afvalstoffenplan in het vooruitzicht gestelde doorlichting van bedrijfssectoren. De voorgestelde tekst is geïnspireerd op artikel 30 van het ontwerp van decreet betreffende het voorkomen en beheer van afvalstoffen zoals opgesteld door de OVAM ten tijde van de vaststelling van het Afvalstoffenplan. De tekst werd aangepast om hem te integreren in het globaal ontwerp van decreet. Zoals de MiNa-Raad in zijn advies heeft opgemerkt zijn er nog andere elementen die pleiten voor de mogelijkheid om een audit verplicht te stellen. Het voornaamste argument is dat de overheid op die 1) milieuaudit volgens emas 1: een beheersinstrument dat een systematische, gedocumenteerde, periodieke en objectieve evaluatie omvat van de wijze van functioneren van de organisatie, van het beheersysteem en van de werkwijzen die voor de milieubescherming bedoeld zijn, ten einde: - de beheerscontrole op de activiteiten die van invloed kunnen zijn op het milieu te vergemakkelijken; - erop toe te zien dat het milieubeleid van het bedrijf wordt nageleefd.

7 Advies over de decretale milieuaudit 7 manier een krachtig instrument in handen krijgt om de uitbouw van bedrijfsinterne milieuzorgsystemen in de hand te werken [ ] om te evalueren in welke mate bedrijfsinterne milieuzorgsystemen werken. [3] Toepassingsgebied. Het decreet voorziet ook dat de Vlaamse regering categorieën van ingedeelde inrichtingen kan aanwijzen die het voorwerp moeten uitmaken van een periodieke of eenmalige milieuaudit (art ). Artikel van Vlarem II geeft nadere uitvoering aan de bepaling van het decreet: - Paragraaf 1 bepaalt welke categorieën onderworpen zijn aan een periodieke audit. Categorieën van inrichtingen waarvoor een milieueffectrapport of een veiligheidsrapport vereist is, zijn in ieder geval onderworpen aan een periodieke audit. Alsook de inrichtingen die in de indelingslijst van Vlarem i onder de 6de kolom met de letter P zijn aangeduid, evenwel enkel in zoverre deze verplichting door de vergunningsverlenende overheid is opgelegd rekening houdend met de aard van de inrichting, de aard van de milieueffecten die ervan uitgaan en/of de plaats waar ze gelegen is. - Paragraaf 2 geeft aan welke inrichtingen onderworpen zijn aan een éénmalige audit: de inrichtingen die in de indelingslijst van Vlarem i onder de 6de kolom met de letter E zijn aangeduid, evenwel enkel in zoverre deze verplichting door de vergunningsverlenende overheid is opgelegd, rekening houdend met de aard van de inrichting, de aard van de milieueffecten die ervan uitgaan en/of de plaats waar ze gelegen is. Deze verplichte periodieke audit zal regelmatig moeten worden uitgevoerd, zonder dat tussen twee opeenvolgende audits meer dan 3 jaar zal mogen liggen. De op 4 juli 1996 bestaande inrichtingen dienen hun eerste milieuaudit uit te voeren uiterlijk op 31 december Inrichtingen die in bedrijf worden genomen na 4 juli 1996 dienen een eerste milieuaudit uit te voeren uiterlijk twee jaar na de inbedrijfstelling van de inrichting (art ). [4] Inhoud decretale milieuaudit. Het voorwerp van de audit wordt beschreven in art van het decreet en in art , 2 van Vlarem ii: - emissies en immissies en de gevolgen ervan voor de milieukwaliteit; - energiebeheer; - beheer van grondstoffen: - preventie en beheer van afvalstoffen; - productiemethodes productbeheer; - externe veiligheid; - voorlichting; - opleiding en participatie van het personeel in de bedrijfsinterne milieuzorg; - externe voorlichting; - de voorstellen en de adviezen van de milieucoördinator en de opvolging die hieraan gegeven is. Artikel , 5 van het decreet en art , 3. van Vlarem ii stellen dat de milieuaudit gevalideerd moet worden door een milieuverificateur zoals bedoeld in de emasverordening.

8 8 MiNa-Raad, zitting 24 januari 2002 Binnen de dertig dagen na validatie moeten de eerste acht elementen aan de afdeling Milieuvergunningen en de eerste vier elementen aan de vmm worden overgemaakt. [5] Onderscheid tussen milieurapportering en decretale milieuaudit. Er moet duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen milieurapportering in het kader van bv. meet- en registratieverplichtingen en een milieuaudit. Een decretale milieuaudit heeft niet (noodzakelijk) rechtstreeks betrekking op het meten van de milieuperformantie op zich, wel op de wijze waarop het bedrijfsmanagement omgaat met zijn milieuperformantie. Het onderzoekt of (en welke) elementen van een milieuzorgsysteem aanwezig zijn zonder noodzakelijk een uitspraak te doen over de resultaten (in termen van milieuperformantie) van dat managementsysteem. [6] Modellijst van vragen m.b.t. de decretale milieuaudit. Vanuit het Vlaams Economisch Verbond (vev) waren er veel vragen en opmerkingen omtrent de praktische toepassing van de decretale milieuaudit. Zo is het volgens vev bijvoorbeeld niet duidelijk tegenover welke vereisten men het managementsysteem dient te auditeren. Ter ondersteuning van het bedrijfsleven heeft het vev een ontwerp van modellijst met vragen opgesteld, die minimaal behandeld moeten worden in de decretale milieuaudit. De vragen in de modellijst geven een meer concrete invulling aan de negen thema s die in Vlarem opgesomd zijn. Het betreffen voornamelijk open vragen en het antwoord op de vragen dient gedocumenteerd te worden. Na bespreking met de bevoegde overheid werd het ontwerp licht aangepast. Deze vragenlijst is louter indicatief en wordt dus niet opgelegd aan de bedrijven. Bijlage 1 van dit advies bevat de vev-modellijst. In bijlage 2 worden een reeks aandachtpunten van het vev bij de praktische uitvoering van de decretale milieuaudit opgesomd. Bedrijven die de interne audit en het auditverslag zelf uitvoerden en opstelden maakten vrijwel allemaal gebruik van de vragenlijst. De wijze waarop deze lijst gehanteerd wordt, is uiteenlopend: soms vormde de vragenlijst slechts de basis voor het uitwerken van een eigen auditlijst, anderen beschouwden de lijst als het maximum van de te behandelen vragen. De overige bedrijven deden beroep op consultants die een eigen basisvragenlijst en/of basisrapport hadden ontwikkeld. Vele van deze lijsten zijn geïnspireerd door de vevvragenlijst. In bepaalde gevallen werd de vragenlijst zelf uitgebreid met het compartiment bodem. [7] Mogelijke toegevoegde waarde van een decretale milieuaudit. De toegevoegde waarde van de decretale milieu-audit kan erin bestaan dat: - de overheid bijkomende informatie kan genereren (niet alle informatie is reeds door de overheid gekend via andere instrumenten, bv. voorlichting, opleiding en participatie van het personeel in de bedrijfsinterne milieuzorg) ; - bedrijven geconfronteerd worden met de impact van hun activiteiten op het milieu en een inzicht krijgen in de wijze waarop ze daarmee omgaan (hun milieumanagement);

9 Advies over de decretale milieuaudit 9 - de informatie gevalideerd en dus waarachtig is; - de afdeling milieuvergunningen kan beschikken over de nodige informatie om na te gaan in hoeverre bbt-technieken worden toegepast en of de reële situatie nog overeenkomt met de beschrijving in het mer of het vr. Dergelijk verslag kan nuttig zijn bij een verandering van een inrichting; - op basis van een analyse van de auditverslagen, een totaalbeeld kan worden gegeven van het milieumanagement van een sector ; - het gebruikt kan worden als interessante bron van informatie voor het management, aandeelhouders en andere interne en externe belanghebbenden. Deze toegevoegde waarde wordt uiteraard enkel verkregen indien de milieuaudit voldoet aan bepaalde auditcriteria en kwaliteitsvereisten.

10 10 MiNa-Raad, zitting 24 januari 2002 III. Knelpunten [8] Toegevoegde waarde ten aanzien van de overheid. In de huidige vorm en interpretatie kunnen er bedenkingen gemaakt worden bij de toegevoegde waarde van de decretale audit ten aanzien van de overheid. De externe en interne belanghebbenden (overheid, werknemers, omwonenden, ) kunnen via de decretale milieuaudit een geïntegreerd beeld van het milieumanagement van een bedrijf verkrijgen. Via de decretale milieuaudit beschikt de overheid over cruciale informatie voor de doorlichting van bedrijven of bedrijfssectoren. Dit laatste was trouwens de oorspronkelijke bedoeling van de decretale milieuaudit. De doelstelling was immers om op basis van de auditverslagen een doorlichting (met informatieve en beleidsondersteunende functie) te maken van de Vlaamse productiesystemen per sector. Ondanks dat heel wat nuttige gegevens beschikbaar zijn, blijkt uit de praktijk echter dat de resultaten van de decretale milieuaudit niet gebruikt worden voor het opstellen van sectorale bedrijfsprofielen. De overheid baseert zich eerder op gegevens uit de diverse meldingen en aangiften, emissiejaarverslagen, aanvullende enquêtes, enz Sommige informatie uit de decretale milieuaudit wordt reeds gerapporteerd aan de overheid. De overheid beschikt immers reeds over een breed gamma van instrumenten die kunnen worden ingezet om inzicht te krijgen in de bedrijfsvoering (het milieujaarverslag, in samenhang met de meetverplichting en de attestering van de zelfcontrole, de meldingsplicht van afwijkingen, ). De meerwaarde van de decretale milieuaudit op dit vlak is dan ook beperkt tot een bundeling en integratie van deze gegevens. Het is dan ook de vraag of hiervoor geen andere efficiëntere instrumenten bestaan. Een mogelijk spoor vormt de aangekondigde verfijning van de regelgeving m.b.t. meet-, registratie- en informatieverplichtingen. In dit verband wordt binnen het Strategisch Project nr. 4 binnenkort een studie (in opdracht van de Vlaamse overheid) afgerond. Deze studie omvat o.a. een voorstel voor een integraal milieujaarverslag en een voorstel tot wijziging van regelgeving (via uitvoeringsbesluiten).

11 Advies over de decretale milieuaudit 11 [9] Toegevoegde waarde ten aanzien van de inrichtingen. De huidige selectie van inrichtingen die onderworpen zijn aan de decretale milieuaudit is in de eerste plaats gebaseerd op de mer- of vr-plicht. Dit is begrijpelijk aangezien deze bedrijven een grote potentiële milieu- of veiligheidsimpact hebben. Uit de praktijk blijkt echter dat de toegevoegde waarde van de decretale milieuaudit voor de betrokken bedrijven sterk varieert. Factoren die hierbij een rol spelen zijn bijvoorbeeld de aan- of afwezigheid van een goed werkend milieuzorgsysteem, de complexiteit inzake milieumanagement van de inrichting, Een verfijning van de selectiecriteria (rubrieken, ) en/of de inhoud van de decretale milieuaudit kan leiden tot een hogere toegevoegde waarde van de decretale milieuaudit. [10] Uiteenlopende kwaliteit van de gevalideerde milieuaudits. Tussen 1998 en medio 2000 hebben, conform Vlarem ii, ongeveer 350 bedrijven een milieuaudit uitgevoerd. De taak van een verificateur bestaat erin om na te gaan of het verslag de negen elementen bevat die Vlarem ii eist, of de rapportering inhoudelijk correct is en een weerspiegeling is van het beheer, de organisatie en de uitrusting van de inrichting met betrekking tot de bescherming van het leefmilieu. Eén milieuverificateur maakt na afloop van zijn verificatieen validatietaken een balans op van de geverifieerde en gevalideerde audits en auditverslagen 2. Enkele belangrijke vaststellingen zijn: - Verschillende bedrijven/consultants dienden hun ingevulde vragenlijst in als zijnde het verslag. Deze verslagen zijn evenwel niet vlot leesbaar, noch voor de bevoegde overheid, noch voor het eigen management. - Sommige verslagen geven duidelijk weer dat de audit beperkt is gehouden tot het invullen van de vragenlijst op het bureau van de milieucoördinator. - Het ontbreken van enige auditcriteria maken dat de invulling van de audit en het auditverslag niet strikt vastliggen. De verslagen waren van uiteenlopende kwaliteit. Met kwaliteit wordt bedoeld: leesbaarheid, volledigheid, objectiviteit, gefundeerdheid, - Alle verslagen bespreken zoals vereist de bestaande beheersmaatregelen en de voorziene uitrusting, maar de resultaten (milieuprestaties) worden niet altijd vermeld of er wordt verwezen naar het milieujaarverslag. Vlarem ii vereist niet dat in het auditverslag milieuprestaties worden vermeld, maar een grafiek of tabel geeft wel een idee van de efficiëntie van de beheersmaatregelen. [11] Erkenning/accreditatie van en toezicht op werkzaamheden van de milieuverificateur in het kader van de decretale milieuaudit ontbreken 3. Momenteel is er geen toezicht op de werkzaamheden die de milieuverificateur verricht in kader van de decretale milieuaudit. 2) T. Berben, Lloyd s Register, De decretale milieuaudit: een algemene beschouwing op basis van een aantal auditverslagen, Ecotips 00/05. 3) Accreditatie kan gedefinieerd worden als de formele erkenning van de bekwaamheid van een instelling voor het uitvoeren van een specifieke activiteit zoals testen, kalibreren, keuren of certificeren. Accreditatie mag niet verward worden met een erkenning door een bevoegde overheid. De erkenning kadert in de uitvoering van een specifieke reglementering en valt uitsluitend onder de bevoegdheid van de betreffende overheid (bv. erkende milieudeskundigen).

12 12 MiNa-Raad, zitting 24 januari 2002 Hierdoor is de kwaliteit en de objectiviteit van de decretale milieuaudit niet gegarandeerd. Mede aan de basis van deze lacune liggen de onduidelijke bepalingen m.b.t. de erkenning van en het toezicht op de werkzaamheden van de milieuverificateur. Hierbij moet een onderscheid gemaakt worden tussen een milieuverificateur die een verificatie en een validatie uitvoert conform de emas-reglementering en de validatie van de decretale milieuaudit. De bepalingen m.b.t. de erkenning van en het toezicht op de milieuverificateur in het kader van emas-reglementering zijn: - In het Samenwerkingsakkoord van 30 maart 1995 tussen de federale staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de uitvoering van eu-verordening nr. 1839/93 van 29 juni 1993, worden o.a. de bevoegde instanties (aminal in het Vlaamse Gewest) aangeduid en wordt erkenning en controle van de milieuverificateurs toevertrouwd aan belcert. - dabm art stelt dat met het oog op de toepassing van de emas-verordening de Vlaamse regering de instantie aanwijst die belast is met de erkenning en de controle van de milieuverificateurs. - In Vlarem ii art (behorend tot subtitel De vrijwillige milieuaudit emas ) duidt de Vlaamse regering met het oog op toepassing van de emas-verordening en het Samenwerkingsakkoord belcert aan als de instantie die belast is met de erkenning en het toezicht op de milieuverificateurs. - Vlarem ii art , sub 5 (behorend tot subtitel De vrijwillige milieuaudit emas ) stelt dat de erkenning van milieuverificateurs en het toezicht op hun werkzaamheden geschieden overeenkomstig de voorschriften van bijlage door belcert. Anderzijds zijn er ook bepalingen m.b.t. decretale milieuaudit: - DABM art , 5 stelt dat de milieuaudit gevalideerd moet worden door een milieuverificateur zoals bedoeld in van het dabm. - Vlarem ii art , 3 stelt dat de milieuaudit gevalideerd moet worden door een milieuverificateur zoals bedoeld in sub 5 van artikel Het is duidelijk dat Vlarem ii art , sub 5 belcert aanduidt als instantie die instaat voor de erkenning van en toezicht op de werkzaamheden van milieuverificateurs die overgaan tot de verificatie volgens emas. Een soortgelijke bepaling ontbreekt voor milieuverificateurs die overgaan tot de validatie van de decretale milieuaudit. De bepalingen over de milieuverificateur m.b.t. de milieuaudit stellen enkel dat men voor een validatie beroep moet doen op een milieuverificateur en handelen niet over erkenning/accreditatie en toezicht. [12] Decretale milieuaudit omvat geen bodemaspecten. De vooropgestelde inhoud van de decretale milieuaudit en de daarvan afgeleide modellijst gaan voorbij aan het compartiment bodem. Hierdoor is er geen volledig zicht over het beheer, de organisatie en de uitrusting van de betrokken inrichting of activiteit op gebied van bescherming van het milieu.

13 Advies over de decretale milieuaudit 13 [13] Sancties. Bedrijven die het nalaten van een decretale milieuaudit uit te voeren, vallen onder de sanctiebepalingen van het Decreet algemene bepalingen milieubeleid. Artikel stelt hierbij: Hij die een bepaling van deze titel van het decreet overtreedt wordt gestraft met een gevangenisstraf van één maand tot drie jaar en met een geldboete van honderd frank tot tien miljoen frank of met een van deze straffen alleen. Het decreet voorziet dus in strafrechterlijke en niet in administratieve strafbepalingen. Deze sanctiebepalingen zijn echter niet aangepast en niet in verhouding met de overtreding waardoor ze in de praktijk niet zullen worden toegepast. Hierdoor en mede door het feit dat de overheid geen gebruik maakt van de gegevens van de decretale milieuaudit zouden sommige bedrijven de overweging kunnen maken om zich te onttrekken aan hun verplichtingen inzake de decretale milieuaudit.

14 14 MiNa-Raad, zitting 24 januari 2002 IV. Aanbevelingen [14] Toegevoegde waarde van de decretale milieuaudit zit niet in monitoring van de milieuprestaties. De mogelijke toegevoegde waarde van de decretale milieuaudit kan zowel op extern als op bedrijfsintern vlak gesitueerd worden. Het was de oorspronkelijke bedoeling dat de overheid en burgers inzicht krijgen in de milieuprestaties van bedrijven. Deze gegevens kunnen aanleiding geven tot bijsturing van het milieubeleid voor een bepaalde sector. De Raad stelt vast dat in de praktijk milieuprestaties niet steeds in het decretale milieuauditverslag worden opgenomen. Redenen hiervoor zijn het feit dat de inhoud van het auditverslag niet strikt vastligt en het ontbreken van auditcriteria. De MiNa-Raad vindt de inventarisatie en openbaarheid van milieuprestaties van bedrijven belangrijk. In plaats van de decretale milieuaudit op dit vlak nader te specificeren, verkiest de MiNa-Raad om de bestaande meet-, registratie- en informatieverplichtingen te integreren, te informatiseren en bij te stellen zodat milieuprestatieindicatoren gegenereerd kunnen worden. Voordelen hiervan zijn dat het aantal betrokken bedrijven veel groter is, dubbel werk vermeden wordt en in tegenstelling tot de driejaarlijkse cyclus van de decretale milieuaudit de milieuprestaties jaarlijks worden gegenereerd en gerapporteerd. [15] Decretale milieuaudit is een zinvol instrument. Niettegenstaande de Raad voor de monitoring van milieuprestaties een ander instrument verkiest, is de Raad van mening dat de decretale milieuaudit nog steeds een zinvol instrument is. Voor de overheid en burgers is de decretale milieuaudit immers: - een instrument om de ontwikkeling van milieuzorgsystemen in de hand te werken; - een manier om de zelfcontrole door het bedrijfsleven te verhogen; - een garantie dat de aangeleverde informatie en gegevens betrouwbaar, volledig en correct zijn.

15 Advies over de decretale milieuaudit 15 Voor de inrichting zal de decretale milieuaudit: - leiden tot een goed inzicht in de resultaten van de milieuperformantiemetingen, het beheer, de verantwoordelijkheden en de uitrusting van het bedrijf. De Raad is voorstander om de decretale milieuaudit te behouden maar vraagt bijsturingen om de kwaliteit van de audit te garanderen. [16] Kwaliteit decretale milieuaudit waarborgen. Om de kwaliteit van de milieuaudit te waarborgen, vraagt de Raad (bijkomende) leidraden en minimumcriteria voor de milieuaudit, en een specifieke accreditatie (incl. toezicht) voor milieuverificateurs die overgaan tot de validatie van de milieuaudit 4. De leidraden hebben als doel de organisatie te assisteren bij het opstellen van het milieuauditverslag. Om de geloofwaardigheid van de validatie te verzekeren is een specifieke accreditatie (incl. toezicht) voor milieuverificateurs die overgaan tot de validatie van de milieuaudit aangewezen. De Raad wijst erop dat de accreditatie- en toezichtsvoorwaarden van cruciaal belang zijn om te waarborgen dat de milieuverificateurs op gelijkwaardige manier valideren en dat de validatie op een grondige wijze en door gekwalificeerd personeel uitgevoerd wordt. De MiNa-Raad formuleert in bijlage 5 enkele aanbevelingen terzake. Deze bijlage maakt integraal deel uit van het advies. Bovendien pleit de Raad ervoor om in Vlarem ii expliciet aan te geven welke organisatie belast is met de accreditatie en toezicht van de milieuverificateur voor de validatie van de decretale milieuaudit. Voordelen om de accreditatie aan belcert toe te vertrouwen zijn 5 : - belcert bezit de nodige expertise. - De accreditatie kan door belcert binnen een beperkte termijn opgezet worden (enkele maanden). - De accreditatievoorwaarden zullen gelijklopend zijn aan deze van de bestaande emasaccreditatie. Dubbel werk kan vermeden worden, zodat de kosten voor de milieuverificateur beperkt zullen blijven. De praktische invoering van een accreditatie voor milieuverificateurs die overgaan tot de validatie van de decretale milieuaudit vraagt een aantal verduidelijkingen in de milieuwetgeving (zie bijlage 4, deze bijlage maakt integraal deel uit van het advies). [17] Bedrijven met een gecertificeerd milieuzorgsysteem. Naar aanleiding van een milieuaudit verkrijgen bedrijven die geen specifiek milieuzorgsysteem opgezet hebben inzicht in hun milieuaspecten, veiligheidsaspecten, beheersystemen, wettelijke verplichtingen inzake 4) De accreditatie van de milieuverificateur voor de validatie van de decretale milieuaudit is een specifieke accreditatie en valt niet samen met de accreditatie van de milieuverificateur voorzien binnen de emas -verordening. 5) Aangezien belcert een accreditatieorganisme is, is term accreditatie meer aangewezen dan de term erkenning.

16 16 MiNa-Raad, zitting 24 januari 2002 emissies en afval, metingen en keuringen, communicatie, Dit inzicht leidt tot preventieve en corrigerende acties. Bedrijven met een gecertificeerd milieuzorgsysteem (iso of emas) hebben reeds dit inzicht, en voeren interne audits en preventieve en corrigerende maatregelen uit. Voor deze bedrijven is de toegevoegde waarde van de decretale audit zeer beperkt. Deze bedrijven zijn voorlopers op het vlak van milieuzorg en de volledigheid en getrouwheid van hun informatie wordt reeds gecontroleerd door certificatie-instellingen en milieuverificateurs. Vanuit deze optiek en rekening houdend met de aangekondigde hervorming van meet-, registratie- en informatieverplichtingen is het aan te bevelen om een iso audit en emas-audit in de plaats te laten treden van een decretale milieuaudit op voorwaarde dat: - Het toepassingsgebied van het iso certificaat of emas-registratie het toepassingsgebied van de decretale milieuaudit volledig omvat. Immers beide toepassingsgebieden dienen niet per definitie samen te vallen. - Het bedrijf tussen de twee voorziene opeenvolgende audits onafgebroken over een gecertificeerd milieuzorgsysteem beschikt. - De openbaarheid van de gegevens die anders via de decretale milieuaudit gerealiseerd wordt, gegarandeerd blijft (zowel intern 6 als extern). Een milieuverificateur of certificatie-instelling dient deze voorwaarden te controleren. Het in de plaats laten treden van een iso audit of een emas-audit voor een decretale milieuaudit betekent een bijkomende impuls voor bedrijven om te streven naar een gecertificeerd milieuzorgsysteem. [18] Maatregelen om de invoering van gecertificeerde milieuzorgsystemen te bevorderen. De Vlaamse regering heeft zich voorgenomen om de invoering van gecertificeerde milieuzorgsystemen te promoten. De Raad dringt dan ook aan op andere concrete maatregelen zoals presti-programma s, subsidies voor opleidingen,. [19] Milieuaudit uitbreiden met het beheer van het compartiment bodem. Om een volledig inzicht te hebben over alle milieuaspecten dient het beheer van het compartiment bodem opgenomen te worden als thema in de milieuaudit en de bijhorende vragenlijst. [20] Sancties. De MiNa-Raad stelt vast dat de Vlaamse overheid initiatieven voorbereidt inzake handhaving. De Raad neemt zich voor om naar aanleiding van de evaluatie van deze initiatieven een advies te formuleren inzake handhaving. 6) Een voorbeeld hiervan is het comité voor preventie en bescherming op het werk (Vlarem ii, art , 1, 1 ).

17 Advies over de decretale milieuaudit 17 Bijlage 1: VEV-modellijst van te behandelen vragen bij een decretale milieuaudit 1. Emissies en immissies, evenals de gevolgen ervan voor de milieukwaliteit 1.1. Afvalwater - Welke soorten afvalwaters komen er voor (huishoudelijk afvalwater, industrieel afvalwater, koelwater, regenwater)? Referentie : milieujaarverslag volgens Vlarem ii. - Hoe wordt het geloosde water opgevolgd? Referentie : zelfcontroleprogramma volgens Vlarem ii. - Hoe wordt gereageerd als de kwaliteit niet voldoet aan de van toepassing zijnde emissiegrenswaarden? 1.2. Luchtverontreiniging - Welke luchtemissies komen er voor? Referentie : milieujaarverslag volgens Vlarem ii. - Hoe worden de emissies naar lucht opgevolgd? Referentie : zelfcontroleprogramma van Vlarem ii. - Hoe wordt gereageerd als deze emissies niet voldoen aan de emissiegrenswaarden? 1.3. Geluid - Indien geluidsmetingen verplicht zijn, hoe worden deze uitgevoerd? Referentie : milieujaarverslag volgens Vlarem ii.

18 18 MiNa-Raad, zitting 24 januari Gevolgen voor de milieukwaliteit - Indien voldaan wordt aan de wettelijke emissiegrenswaarden (Vlarem ii en/of vergunning), wordt ervan uitgegaan dat de gevolgen voor het milieu acceptabel zijn. Referentie: mer indien van toepassing. 2. Energiebeheer - Hoe wordt het energieverbruik gecontroleerd en geanalyseerd? - Welke initiatieven zijn er genomen om de gebruikte hoeveelheden energieën te beheersen of naar alternatieven te zoeken? 3. Beheer van grondstoffen Grondstoffen zijn alle stoffen en preparaten die aangewend worden om een eindproduct te maken, d.w.z. (1) stoffen en preparaten die verwerkt worden; (2) hulpstoffen waaronder ook brandstoffen in het kader van het proces; (3) additieven. - Is er een overzicht van de aard en de hoeveelheden grondstoffen? - Hoe wordt dit overzicht actueel gehouden? - Op welke wijze garandeert u dat de opslag van uw grondstoffen aan de wettelijke verplichtingen voldoet? - Welke initiatieven zijn er genomen om de gebruikte hoeveelheden grondstoffen te beheersen of naar alternatieven te zoeken? - Worden grondstoffen gebruikt die als gevaarlijk worden gecatalogeerd? - Heeft u van deze gevaarlijke grondstoffen een inventaris en veiligheidsinformatieblad? 4. Productiemethodes en productbeheer 4.1 Productiemethodes - Wat zijn de milieuvoorzieningen in het productieproces? Referentie : vergunning, milieujaarverslag volgens Vlarem ii en mer. - Hoe worden productieprocédés opgevolgd op het vlak van milieuvriendelijkheid? 4.2. Productbeheer Producten zijn alle stoffen en preparaten die geproduceerd worden in het bedrijf. - Is er een overzicht van de aard en de hoeveelheden van de producten? - Hoe wordt dit overzicht actueel gehouden? - Op welke wijze garandeert u dat de opslag van uw producten aan de wettelijke verplichtingen voldoet? - Zijn er producten aanwezig die als gevaarlijk worden gecatalogeerd? - Heeft u van deze gevaarlijke producten een inventaris en veiligheidsinformatieblad?

19 Advies over de decretale milieuaudit Preventie en beheer van afvalstoffen - Is er een overzicht van de aard en de hoeveelheden afvalstoffen? Referentie : afvalstoffenregister deel uitmakend van het milieujaarverslag volgens Vlarem ii. - Hoe wordt dit overzicht actueel gehouden? - Welke systematiek past u toe om het vervoer en de verwijdering van afvalstoffen op te volgen en te beheersen? - Welke initiatieven zijn er genomen om de hoeveelheid afval te beheersen? 6. Externe veiligheid - Is er een noodplan/interventieplan voor calamiteiten met gevolgen voor de omgeving? - Wordt dit noodplan/interventieplan regelmatig geoefend? - Hoe wordt dit noodplan/interventieplan actueel gehouden? - Zijn er preventieve maatregelen genomen op het gebied van de externe veiligheid en de preventie van calamiteiten? - Hoe worden deze beheerd? - Voldoet het opgemaakt mer/vr aan de huidige bedrijfssituatie? 7. Voorlichting, opleiding en participatie van het personeel in de bedrijfsinterne milieuzorg - Op welke wijze organiseert u voorlichting en opleiding inzake milieuzorg? - Hoe wordt het thema milieu behandeld in de vergaderingen en werkzaamheden van de paritaire organen? 8. Externe Communicatie - Hoe voert het bedrijf zijn externe communicatie over milieuthema s die voor het bedrijf relevant zijn? - Bestaat er een systeem voor de omwonenden om hun klachten of opmerkingen m.b.t. milieu kenbaar te maken aan het bedrijf? - Op welke wijze worden deze klachten en opmerkingen behandeld? 9. Voorstellen en adviezen van de milieucoördinator en de opvolging hiervan - Hoe wordt het activiteitenverslag van de milieucoördinator opgemaakt en opgevolgd? Referentie : activiteitenverslag van de milieucoördinator.

20 20 MiNa-Raad, zitting 24 januari 2002 Bijlage 2: Aandachtspunten bij uitvoeren decretale milieuaudit Aandachtspunten bij de praktische uitvoering van de decretale milieuaudit zijn volgens het vev: - Iedere onderneming heeft de vrije keuze de systematiek op te zetten die voor haar het meest geschikt is. Dit hoeven niet internationaal erkende milieuzorgsystemen te zijn, zoals emas, of iso Een beheersysteem veronderstelt niet automatisch een uitgebreide schriftelijke documentatie. Ieder valabel afsprakensysteem, al of niet op papier gesteld, kan geschikt zijn en is auditeerbaar. - De decretale milieuaudit dient voornamelijk vragen van het type systeem te bevatten. Het accent ligt op het type systeemaudit, waarbij vragen gesteld worden in de zin van Is er een methode om op te volgen dat...?. Uiteraard dient de auditor door middel van steekproeven na te gaan of de systematiek ook in de praktijk wordt omgezet, waarbij dan vragen gesteld worden in de zin van zijn de effectieve meetwaarden in overeenstemming met...?. - De decretale milieuaudit wordt slechts opgelegd voor een bepaald aantal inrichtingen (Vlarem ). Wanneer een onderneming zowel auditplichtige als niet-auditplichtige inrichtingen omvat, zullen de systeemvragen betrekking kunnen hebben op de hele onderneming, terwijl de steekproeven enkel plaats zullen vinden in de auditplichtige inrichtingen zelf. - De decretale milieuaudit is een interne audit en moet dus uitgevoerd kunnen worden door iemand van de onderneming zelf, in principe iemand die onafhankelijk is van de te auditeren inrichting of activiteit. - Over de audit moet een verslag opgesteld, het zogenaamde auditverslag. Dit document wordt aan de verificateur voorgelegd ter validering van de audit en: * de verificateur dient (1) na te gaan of de in de vragenlijst opgenomen thema s en vragen daadwerkelijk onderzocht werden. Dit gebeurt per thema of vraag aan de hand van een steekproefsgewijze controle van de voorliggende documenten (volledigheid van de audit); (2) steekproefsgewijze na te gaan of de gegeven antwoorden met de werkelijkheid overeenstemmen (waarachtigheid van de audit).

21 Advies over de decretale milieuaudit 21 * de verificateur heeft niet tot taak een interpretatie te geven bij de inhoudelijke aspecten van de antwoorden (concreet voorbeeld : is er al of niet compliance?). Zijn bijdrage is te bevestigen dat de antwoorden al of niet waarachtig geweest zijn. - De validatieverklaring is een extern document, in de geest van het verslag van de revisor over de jaarrekening. Het kan dus, zoals ook daar, de uitgevoerde audit, hetzij zonder voorbehoud valideren, hetzij met voorbehoud, hetzij niet. - Het verificatierapport is een intern document dat de activiteit van de verificateur beschrijft; een overzicht geeft van de eventueel bij de verificatie vastgestelde tekorten (een opsomming van wat in orde is niet zinvol) en sterke punten. Tabel 1: Schematisch overzicht van het hele audit- en validatieproces (bron VEV) Wat? Hoe? Wie? 1. Interne milieuaudit - bevraging van het bedrijf Auditoren a.h.v. bijgevoegde vragenlijst - documentatie van de antwoorden 2. Auditverslag - samenvatting van de resultaten Auditverantwoordelijke van de interne milieuaudit - document voor de gehele onderneming - omvang: max. 8 blz 3. Verificatie rapport - controle op betrouwbaarheid van Verificateur het auditverslag (2) - bevat opmerkingen, adviezen 4. Validatieverklaring - akkoordverklaring met de inhoud Verificateur van het auditverslag - omvang: enkele paragrafen Het auditverslag (2) en de validatieverklaring (4) zijn documenten die aan de overheid bezorgd dienen te worden.

22 22 MiNa-Raad, zitting 24 januari 2002 Bijlage 3: Huidige reglementering m.b.t. de decretale audit 1. Decreet algemene bepalingen milieubeleid Titel III Bedrijfsinterne milieuzorg (ing. decr. 19 april 1995, art. 2)] Hoofdstuk I Doelstelling en definities (ing. decr. 19 april 1995, art. 2)] Art Bedrijfsinterne milieuzorg heeft tot doel duurzame produktiepatronen na te streven en de milieubelasting van een bedrijf in al zijn aspecten te beheersen en te beperken teneinde bij te dragen tot de realisatie van de doelstellingen omschreven in artikel van dit decreet. (ing. decr. 19 april 1995, art. 2, I: 14 juli 1995)] Art In deze titel van het decreet wordt verstaan onder: 1 inrichting: een inrichting zoals bedoeld in het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning; 2 vergunningverlenende overheid: de overheid die een milieuvergunning kan afleveren zoals bedoeld in het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning; 3 controle-ambtenaar: de door de Vlaamse regering met het toezicht op de milieuwetgeving belaste ambtenaren; 4 milieutechnische eenheid: een eenheid die bestaat uit verschillende inrichtingen, met inbegrip van hun exploitatieterrein en de overige onroerende goederen waarmee zij verbonden zijn, die als één geheel moeten worden beschouwd met het oog op het beoordelen van het nadeel dat zij kunnen berokkenen aan mens of milieu;

23 Advies over de decretale milieuaudit 23 5 bedrijfslocatie: elk terrein waarop industriële activiteiten onder controle van een bedrijf op een gegeven plaats worden uitgevoerd, met inbegrip van de daarmee gepaard gaande of daarbij horende opslag van grondstoffen, van bij-, tussen- en eindprodukten en van afval en met inbegrip van de al dan niet vaste infrastructuur en uitrusting die met deze activiteiten gemoeid zijn. (ing. decr. 19 april 1995, art. 2, I: 14 juli 1995). Hoofdstuk III De milieuaudit (ing. decr. 19 april 1995, art. 2)] Art Met het oog op de toepassing in het Vlaamse Gewest van de Verordening (eeg) Nr. 1836/93 van de Raad van 29 juni 1993 inzake de vrijwillige deelneming van bedrijven uit de industriële sector aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem, wijst de Vlaamse regering de instantie aan die - wat het Vlaamse Gewest betreft - belast is met de erkenning van onafhankelijke milieuverificateurs en met controle op hun werkzaamheden. Zij stelt de Commissie van de Europese Gemeenschappen hiervan in kennis. 2. De Vlaamse regering wijst tevens het orgaan aan dat belast is met het registreren van de locaties die deelnemen aan het milieubeheer- en milieuauditsysteem, met de schrapping, de weigering en de schorsing van de registratie overeenkomstig artikel 8 van voormelde verordening, evenals met het doen van de kennisgevingen bedoeld in artikel 9 van voormelde verordening. De Vlaamse regering stelt de Commissie van de Europese Gemeenschappen hiervan in kennis. 3. De Vlaamse regering kan een bijdrage in de registratiekosten van een locatie, waarvan ze het bedrag bepaalt, ten laste leggen van de aanvrager van de registratie. (ing. decr. 19 april 1995, art. 2, I: 14 juli 1995)] Art De Vlaamse regering wijst door middel van sectorale voorwaarden de categorieën van inrichtingen aan die onderworpen worden aan een periodieke dan wel eenmalige milieuaudit. 2. De milieuaudit betreft een systematische, gedocumenteerde en objectieve evaluatie van het beheer, de organisatie en de uitrusting van de betrokken inrichting of activiteit op het gebied van de bescherming van het milieu. 3. De milieuaudit heeft betrekking op: - de emissies en immissies, evenals de gevolgen ervan voor de milieukwaliteit; - het energiebeheer; - het beheer van grondstoffen; - de preventie en het beheer van afvalstoffen; - de productiemethodes en het productbeheer;

24 24 MiNa-Raad, zitting 24 januari de externe veiligheid; - de voorlichting, opleiding en participatie van het personeel in de bedrijfsinterne milieuzorg; - de externe voorlichting; - de voorstellen en adviezen van de milieucoördinator, zoals bedoeld in artikel 3.2.2, 3, en de opvolging die hieraan gegeven is. 4. De Vlaamse regering bepaalt welke elementen van de milieuaudit moeten medegedeeld worden aan het door de Vlaamse regering aangewezen bestuur. 5. De milieuaudit moet gevalideerd worden door een milieuverificateur zoals bedoeld in artikel (ing. decr. 19 april 1995, art. 2, I: 14 juli 1995)] 2. Vlarem II Art Tenzij anders bepaald wordt, is de milieuaudit op kosten van de exploitant. Subafdeling De milieuaudit De Vlaamse regering kan subsidies verlenen voor het uitvoeren van een verplichte of vrijwillige milieuaudit binnen de perken van de begrotingskredieten. Zij bepaalt de nadere regels voor het verlenen van subsidiëring. (ing. decr. 19 april 1995, art. 2, I: 14 juli 1995)] [Subtitel I:] De vrijwillige milieuaudit EMAS (..) [Subtitel II:] De decretale milieuaudit Art Ter uitvoering van artikel van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid zoals aangevuld door het decreet van 19 april 1995 worden de volgende categorieën van inrichtingen onderworpen aan een periodieke milieuaudit: 1.de categorieën van inrichtingen waarvoor overeenkomstig het besluit van de Vlaamse regering van 23 maart 1989 houdende organisatie van de milieueffectbeoordeling van bepaalde categorieën van hinderlijke inrichtingen een milieueffectrapport is vereist; 2.de categorieën van inrichtingen waarvoor overeenkomstig titel i van het vlarem een veiligheidsrapport is vereist; 3.de inrichtingen die in de indelingslijst in bijlage 1 bij titel i van het vlarem onder de 6de kolom met de letter P zijn aangeduid, evenwel enkel in zoverre deze verplichting door de vergunningverlenende overheid is opgelegd rekening houdend met de aard van de inrichting, de aard van de milieueffecten die ervan uitgaan en/of de plaats waar ze gelegen is. datum inwerkingtreding: woensdag 3 juli 1996 Afdeling toegevoegd bij Art. 9 B. Vl. R. 26 juni 1996 (B.S. 3 juli 1996).

25 Advies over de decretale milieuaudit Ter uitvoering van artikel van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid zoals aangevuld door het decreet van 19 april 1995 worden de volgende categorieën van inrichtingen onderworpen aan een éénmalige milieuaudit: de inrichtingen die in de indelingslijst in bijlage 1 bij titel i van het vlarem onder de 6de kolom met de letter E zijn aangeduid, evenwel enkel in zoverre deze verplichting door de vergunningverlenende overheid is opgelegd rekening houdend met de aard van de inrichting, de aard van de milieueffecten die ervan uitgaan en/of de plaats waar ze gelegen is. datum inwerkingtreding: woensdag 3 juli 1996 Afdeling toegevoegd bij Art. 9 B. Vl. R. 26 juni 1996 (B.S. 3 juli 1996). 3. De in de 1 en 2 bedoelde milieuaudit vindt plaats op kosten van de exploitant. datum inwerkingtreding: woensdag 3 juli 1996 Afdeling toegevoegd bij Art. 9 B. Vl. R. 26 juni 1996 (B.S. 3 juli 1996). Art De in artikel bedoelde milieuaudit betreft een systematische, gedocumenteerde en objectieve evaluatie van het beheer, de organisatie en de uitrusting van de betrokken inrichting of activiteit op het gebied van de bescherming van het milieu. 2. De in artikel bedoelde milieuaudit heeft betrekking op: 1.de emissies en immissies, evenals de gevolgen ervan voor de milieukwaliteit; 2.het energiebeheer; 3.het beheer van grondstoffen; 4.de productiemethodes en het productbeheer; 5.de preventie en het beheer van afvalstoffen; 6.de externe veiligheid; 7.de voorlichting, opleiding en participatie van het personeel in de bedrijfsinterne milieuzorg; 8.de externe voorlichting; 9.de voorstellen en adviezen van de milieucoördinator, zoals bedoeld in 3 van artikel , en de opvolging die hieraan gegeven is. 3. De in artikel bedoelde milieuaudit moet worden gevalideerd door een milieuverificateur zoals bedoeld sub 5 van artikel datum inwerkingtreding: woensdag 3 juli 1996 Afdeling toegevoegd bij Art. 9 B. Vl. R. 26 juni 1996 (B.S. 3 juli 1996). Art De volgende elementen van de in artikel bedoelde milieuaudit moeten, binnen een termijn van 30 kalenderdagen na de validatie van de milieuaudit, worden meegedeeld:

26 26 MiNa-Raad, zitting 24 januari aan de afdeling Milieuvergunningen: de elementen bedoeld sub 1 tot en met sub 8 van 2; 2.aan de Vlaamse Milieumaatschappij: de elementen bedoeld sub 1 tot en met sub 4 van 2. 2.De gevalideerde milieuaudit moet door de exploitant gedurende ten minste 5 jaar bewaard worden en ter beschikking gehouden van de toezichthoudende ambtenaar. datum inwerkingtreding: woensdag 3 juli 1996 Afdeling toegevoegd bij Art. 9 B. Vl. R. 26 juni 1996 (B.S. 3 juli 1996). Art De in artikel bedoelde periodieke milieuaudit dient regelmatig herhaald te worden. Tussen twee opeenvolgende audits mag hoogstens een periode van 3 jaar liggen. datum inwerkingtreding: woensdag 3 juli 1996 Afdeling toegevoegd bij Art. 9 B. Vl. R. 26 juni 1996 (B.S. 3 juli 1996). 2. De op 4 juli 1996 bestaande inrichtingen dienen hun eerste milieuaudit uit te voeren uiterlijk op 31 december 1998; inrichtingen die in bedrijf worden genomen na 4 juli 1996 dienen een eerste milieuaudit uit te voeren uiterlijk twee jaar na de inbedrijfstelling van de inrichting. datum inwerkingtreding:woensdag 3 juli 1996 Afdeling toegevoegd bij Art. 9 B. Vl. R. 26 juni 1996 (B.S. 3 juli 1996).

27 Advies over de decretale milieuaudit 27 Bijlage 4: Voorgestelde wijzigingen m.b.t. de huidige reglementering inzake de decretale milieuaudit 1. Algemeen Huidig: De term milieuaudit komt op verschillende plaatsen voor: - dabm Hoofdstuk iii draagt de titel milieuaudit. Hieronder ressorteren zowel bepalingen i.v.m. emas en de (verplichte) milieuaudit; - Vlarem ii bevat twee verschillende definities voor milieuaudit: één m.b.t. emas (identiek aan deze in de emas-verordening) en één m.b.t. de (verplichte) milieuaudit. - Subafdeling draagt de titel De milieuaudit en bevat bepalingen inzake emas en de (verplichte) milieuaudit. Deze laatste bepalingen ressorteren onder de subtitel de decretale milieuaudit. Voorstel: Consequent gebruik van de term milieuaudit indien de milieuaudit uit emas bedoeld wordt en decretale milieuaudit indien de verplichte milieuaudit bedoeld wordt. Verantwoording: Om verwarring te voorkomen zou, indien de term milieuaudit slaat op de verplichte audit, deze beter vervangen worden over de decretale milieuaudit. Dit om verwarring te vermijden met de term milieuaudit die gedefinieerd is binnen emas. Ook de benaming van de titels moet herbekeken worden en nauwer afgestemd worden op de inhoud.

28 28 MiNa-Raad, zitting 24 januari Decreet algemene bepalingen milieubeleid Artikel 3.1.2, 5 Huidig: 5 bedrijfslocatie: elk terrein waarop industriële activiteiten onder controle van een bedrijf op een gegeven plaats worden uitgevoerd, met inbegrip van de daarmee gepaard gaande of daarbij horende opslag van grondstoffen, van bij-, tussen- en eindprodukten en van afval en met inbegrip van de al dan niet vaste infrastructuur en uitrusting die met deze activiteiten gemoeid zijn. Voorstel: Verantwoording: schrappen definitie bedrijfslocatie. De definitie van bedrijfslocatie is identiek aan de definitie van locatie van emas i. emas ii voorziet echter niet langer in een registratie van locaties maar van organisaties. De term bedrijfslocatie wordt gebruikt in artikel van hoofdstuk ii de milieucoördinator. Doch de Raad meent dat in dit artikel de term milieutechnische eenheid de voorkeur geniet boven de term bedrijfslocatie 7. Art Wijziging: HOOFDSTUK III DE MILIEUAUDIT Hoofdstuk III EMAS en de decretale milieuaudit Art Met het oog op de toepassing in het Vlaamse Gewest van de Verordening (EEG) Nr. 1836/93 van de Raad van 29 juni 1993 inzake de vrijwillige deelneming van bedrijven uit de industriële sector (EG) Nr. 761/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 19 maart 2001 inzake de vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem, wijst de Vlaamse regering de instantie aan die - wat het Vlaamse Gewest betreft - belast is met de erkenning van onafhankelijke milieuverificateurs en met de controle het toezicht op hun werkzaamheden. Zij stelt de Commissie van de Europese Gemeenschappen hiervan in kennis. 2. De Vlaamse regering wijst tevens het orgaan de bevoegde instantie aan die belast is met het registreren van de locaties de organisaties die deelnemen aan het milieubeheer- en 7) Art De milieucoördinator kan een werknemer zijn van de exploitant of een persoon die geen werknemer is van de exploitant. Wanneer dit geen afbreuk doet aan een goede taakvervulling kan, met instemming van het door de Vlaamse regering aangewezen bestuur, voor twee of meer inrichtingen gezamenlijk een milieucoördinator worden aangesteld of kan een beroep worden gedaan op de diensten van een persoon die geen werknemer is van de exploitant. Dergelijke instemming is evenwel niet vereist wanneer het de aanstelling betreft van een milieucoördinator voor verschillende inrichtingen tegelijk die samen een bedrijfslocatie vormen onder controle van eenzelfde persoon of rechtspersoon.

29 Advies over de decretale milieuaudit 29 milieuauditsysteem, met de schrapping, de weigering en de schorsing weigering, het opschorten of beëindigen van de registratie overeenkomstig artikel 8 5 van voormelde verordening, evenals met het doen van de kennisgevingen bedoeld in artikel 9 7 van voormelde verordening. De Vlaamse regering stelt de Commissie van de Europese Gemeenschappen hiervan in kennis. Verantwoording: Formuleringen aanpassen aan de nieuwe emas-verordening. Art Wijziging: Art De Vlaamse regering wijst door middel van sectorale voorwaarden de categorieën van inrichtingen aan die onderworpen worden aan een periodieke dan wel éénmalige decretale milieuaudit. 2. De decretale milieuaudit betreft een systematische, gedocumenteerde en objectieve evaluatie van het beheer, de organisatie en de uitrusting van de betrokken inrichting of activiteit op het gebied van de bescherming van het milieu. 3. De decretale milieuaudit heeft betrekking op: 1 de emissies en immissies, evenals de gevolgen ervan voor de milieukwaliteit; 2 de productiemethodes en het productbeheer 3 het energiebeheer; 4 het beheer van grondstoffen; 5 bodembeheer; 6 de preventie en het beheer van afvalstoffen; 7 de externe veiligheid; 8 de voorlichting, opleiding en participatie van het personeel in de bedrijfsinterne milieuzorg; 9 de externe voorlichting; 10 de voorstellen en adviezen van de milieucoördinator, zoals bedoeld in 3 van artikel , en de opvolging die hieraan gegeven is. De Vlaamse regering kan onder nader te bepalen voorwaarden milieuaudits die in kader van een ISO certificatie of EMAS-registratie plaatsvinden, gelijkstellen met een decretale milieuaudit. 4. De Vlaamse regering bepaalt welke elementen van de milieuaudit moeten medegedeeld worden aan het door de Vlaamse regering aangewezen bestuur. 5. De milieuaudit moet gevalideerd worden door een milieuverificateur zoals bedoeld in artikel die geaccrediteerd is voor de validatie van een decretale milieuaudit. Verantwoording: Om een volledig inzicht te hebben over alle milieuaspecten dient bodembeheer opgenomen te worden als thema in de milieuaudit en de bijhorende vragenlijst.

De VLAAMSE RAAD heeft aangenomen en Wij, REGERING, bekrachtigen hetgeen volgt:

De VLAAMSE RAAD heeft aangenomen en Wij, REGERING, bekrachtigen hetgeen volgt: De VLAAMSE RAAD heeft aangenomen en Wij, REGERING, bekrachtigen hetgeen volgt: Artikel 1 Dit decreet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 39 van de Grondwet. Artikel 2 Het decreet van 5 april

Nadere informatie

BRONNEN VAN HET MILIEURECHT BEVOEGDHEIDSVERDELING INZAKE MILIEUBELEID HOOFDSTUK I. INLEIDING 3

BRONNEN VAN HET MILIEURECHT BEVOEGDHEIDSVERDELING INZAKE MILIEUBELEID HOOFDSTUK I. INLEIDING 3 INHOUDSOPGAVE DEEL I. BRONNEN VAN HET MILIEURECHT BEVOEGDHEIDSVERDELING INZAKE MILIEUBELEID HOOFDSTUK I. INLEIDING 3 HOOFDSTUK II. DE BRONNEN VAN HET (MILIEUHYGIËNE) RECHT 4 1. Overzicht 4 2. Kenbronnen

Nadere informatie

Het inrichtingenbegrip in Vlaanderen. Naam: Steven Betz Functie:Adviseur milieu & ruimtelijke ordening Datum: 22 april 2016

Het inrichtingenbegrip in Vlaanderen. Naam: Steven Betz Functie:Adviseur milieu & ruimtelijke ordening Datum: 22 april 2016 Het inrichtingenbegrip in Vlaanderen Naam: Steven Betz Functie:Adviseur milieu & ruimtelijke ordening Datum: 22 april 2016 Juridische kader BELGIË 8 augustus 1980 : Bijzondere wet tot hervorming van de

Nadere informatie

Belgisch Staatsblad d.d VLAAMSE OVERHEID

Belgisch Staatsblad d.d VLAAMSE OVERHEID VLAAMSE OVERHEID N. 2007 408 [C 2007/35010] 8 DECEMBER 2006. Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 6 februari 1991 houdende vaststelling van het Vlaams

Nadere informatie

- Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (afgekort DABM ) 3

- Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (afgekort DABM ) 3 1.1. WETGEVING 1.1.1. INLEIDING I Een overzicht geven van alle wetgeving in verband met milieu is haast onbegonnen werk. Hieronder wordt de belangrijkste milieuwetgeving per thema weergegeven. In voorkomend

Nadere informatie

Bijlage V Erkenning van, toezicht op en taken van milieuverificateurs

Bijlage V Erkenning van, toezicht op en taken van milieuverificateurs bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C 212 E van 25/07/2000 COMMISSIE Gewijzigd voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake de vrijwillige deelneming van

Nadere informatie

BEVOEGDHEDEN VAN HET COMITE PBW OP GROND VAN DIVERSE WETGEVINGEN Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid

BEVOEGDHEDEN VAN HET COMITE PBW OP GROND VAN DIVERSE WETGEVINGEN Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid Bijlage 4 BEVOEGDHEDEN VAN HET COMITE PBW OP GROND VAN DIVERSE WETGEVINGEN 1. Leefmilieu wetgeving 1.1. Voorafgaand akkoord 1.1.1. Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid

Nadere informatie

JAARLIJKSE EMAS ONTMOETING

JAARLIJKSE EMAS ONTMOETING JAARLIJKSE EMAS ONTMOETING Revisie van Bijlagen I, II en III en integratie van de Norm ISO 14001-2015 Sébastien Paquot Europese Commissie Agenda 1. Goedkeuring van de herziene bijlagen voornaamste wijzigingen

Nadere informatie

MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk

MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk ------ Advies nr. 17 van 16 oktober 1998 met betrekking tot een ontwerp van koninklijk besluit en een

Nadere informatie

BELAC, HET BELGISCH ACCREDITATIESYSTEEM ALGEMENE INFORMATIE EN PRAKTISCHE INLICHTINGEN

BELAC, HET BELGISCH ACCREDITATIESYSTEEM ALGEMENE INFORMATIE EN PRAKTISCHE INLICHTINGEN BELAC 7-01 Rev 15-2016 BELAC, HET BELGISCH ACCREDITATIESYSTEEM ALGEMENE INFORMATIE EN PRAKTISCHE INLICHTINGEN De versies van documenten van het managementsysteem van BELAC die beschikbaar zijn op de website

Nadere informatie

INTERNE AUDIT: ALGEMENE PRINCIPES VOOR DE ORGANISATIE EN DE UITVOERING

INTERNE AUDIT: ALGEMENE PRINCIPES VOOR DE ORGANISATIE EN DE UITVOERING BELAC 3-03 Rev 5-2017 INTERNE AUDIT: ALGEMENE PRINCIPES VOOR DE ORGANISATIE EN DE UITVOERING De versies van documenten van het managementsysteem van BELAC die beschikbaar zijn op de website van BELAC (www.belac.fgov.be)

Nadere informatie

Vormen van milieueffectrapportage in Vlaanderen

Vormen van milieueffectrapportage in Vlaanderen Vormen van milieueffectrapportage in Vlaanderen Pascal Van Ghelue Geograaf - Diensthoofd Dienst Begeleiding Gebiedsgerichte Planprocessen Inhoud 1. Doel milieueffectrapportage 2. Regelgeving 3. Rapportagevormen

Nadere informatie

Vormen van milieueffectrapportage in Vlaanderen. Pascal Van Ghelue Geograaf Dienst Begeleiding Gebiedsgerichte Planprocessen

Vormen van milieueffectrapportage in Vlaanderen. Pascal Van Ghelue Geograaf Dienst Begeleiding Gebiedsgerichte Planprocessen Vormen van milieueffectrapportage in Vlaanderen Pascal Van Ghelue Geograaf Dienst Begeleiding Gebiedsgerichte Planprocessen Inhoud 1. Doel milieueffectrapportage 2. Regelgeving 3. Rapportagevormen (4)

Nadere informatie

TITEL I OPRICHTING VAN EEN INTERN VERZELFSTANDIGD AGENTSCHAP "INTERNE AUDIT VAN DE VLAAMSE ADMINISTRATIE"

TITEL I OPRICHTING VAN EEN INTERN VERZELFSTANDIGD AGENTSCHAP INTERNE AUDIT VAN DE VLAAMSE ADMINISTRATIE Besluit van de Vlaamse Regering tot oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap Interne Audit van de Vlaamse Administratie en tot omvorming van het auditcomité van de Vlaamse Gemeenschap tot het

Nadere informatie

452 ( ) Nr juli 2015 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet

452 ( ) Nr juli 2015 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet ingediend op 452 (2014-2015) Nr. 1 30 juli 2015 (2014-2015) Ontwerp van decreet houdende instemming met de Overeenkomst tussen de Europese Unie en haar lidstaten, enerzijds, en IJsland, anderzijds, betreffende

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van woensdag 21 december

A D V I E S Nr Zitting van woensdag 21 december A D V I E S Nr. 1.539 ----------------------------- Zitting van woensdag 21 december 2005 ------------------------------------------------------- Ontwerp van samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat,

Nadere informatie

ADVIES. 24 april 2019

ADVIES. 24 april 2019 ADVIES Voorontwerp van ordonnantie betreffende de invoering van een impactanalyse van het gewestelijke beleid op kleine, middelgrote en micro-ondernemingen («KMO-test») 24 april 2019 Economische en Sociale

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER

FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER 69318 BELGISCH STAATSBLAD 10.09.2018 MONITEUR BELGE FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER [C 2018/13518] 12 MEI 2017. Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat, het Vlaams Gewest,

Nadere informatie

PROCEDURE SWAVR_P01 OPMAAK EN INDIENEN VAN EEN SWA-VR

PROCEDURE SWAVR_P01 OPMAAK EN INDIENEN VAN EEN SWA-VR PROCEDURE SWAVR_P01 OPMAAK EN INDIENEN VAN EEN SWA-VR Versie 01/02/2017 INHOUD 1. Doel 2 2. toepassingsgebied 2 3. Tijdslijn 3 4. Aanverwante wetgeving en documenten 4 5. Verantwoordelijkheden 4 6. Werkwijze

Nadere informatie

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving advies 65.094/1 van 25 januari 2019 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2011/2 over de aanpassing van het Decreet ouderenbeleidsparticipatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2011/2 over de aanpassing van het Decreet ouderenbeleidsparticipatie VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2011/2 over de aanpassing van het Decreet ouderenbeleidsparticipatie Vlaamse Ouderenraad vzw 26 augustus 2011 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel VLAAMSE OUDERENRAAD Advies

Nadere informatie

Codex over het welzijn op het werk. Boek II.- Organisatorische structuren en sociaal overleg. Titel 6. Laboratoria

Codex over het welzijn op het werk. Boek II.- Organisatorische structuren en sociaal overleg. Titel 6. Laboratoria Codex over het welzijn op het werk Boek II.- Organisatorische structuren en sociaal overleg Titel 6. Laboratoria Art. II.6-1.- Voor de toepassing van deze titel, wordt verstaan onder: 1 laboratorium: laboratorium

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van donderdag 31 mei

A D V I E S Nr Zitting van donderdag 31 mei A D V I E S Nr. 1.613 ----------------------------- Zitting van donderdag 31 mei 2007 ----------------------------------------------- Ontwerp van koninklijk besluit tot uitvoering van de artikelen 5 tot

Nadere informatie

PROCEDURE VOOR HET TOEZICHT OP MILIEUVERIFICATEURS DIE IN BELGIE OPTREDEN EN GEACCREDITEERD ZIJN IN EEN ANDERE LIDSTAAT

PROCEDURE VOOR HET TOEZICHT OP MILIEUVERIFICATEURS DIE IN BELGIE OPTREDEN EN GEACCREDITEERD ZIJN IN EEN ANDERE LIDSTAAT BELAC 3-14 - Rev 2 2016 PROCEDURE VOOR HET TOEZICHT OP MILIEUVERIFICATEURS DIE IN BELGIE OPTREDEN EN GEACCREDITEERD ZIJN IN EEN ANDERE LIDSTAAT De versies van documenten van het managementsysteem van BELAC

Nadere informatie

Doel van het formulier

Doel van het formulier TOELICHTING BIJ HET INVULLEN VAN HET FORMULIER VOOR HET VERZOEK TOT BIJSTELLING OF DE VRAAG TOT AFWIJKING VAN DE MILIEUVOORWAARDEN DIE GELDEN VOOR EEN INGEDEELDE INRICHTING OF ACTIVITEIT Dit document geeft

Nadere informatie

Voorstel voor een. VERORDENING (EU) Nr. VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Voorstel voor een. VERORDENING (EU) Nr. VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Voorstel voor een Brussel, 6.10.2010 COM(2010) 544 definitief 2010/0272 (COD) C7-0316/10 VERORDENING (EU) Nr. VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot intrekking van Verordening (EG)

Nadere informatie

Decr. Vl. R. 15 juni 1994 betreffende de milleubeleidsovereenkomsten (B.S., 8 juli 1994)

Decr. Vl. R. 15 juni 1994 betreffende de milleubeleidsovereenkomsten (B.S., 8 juli 1994) Decr. Vl. R. 15 juni 1994 betreffende de milleubeleidsovereenkomsten (B.S., 8 juli 1994) Art. 1. Dit decreet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 39 van de Grondwet. Art. 2. Een milieubeleidsovereenkomst

Nadere informatie

Advies van 4 maart 2010 omtrent een ontwerp van koninklijk besluit betreffende de inschrijving van auditors

Advies van 4 maart 2010 omtrent een ontwerp van koninklijk besluit betreffende de inschrijving van auditors North Gate III 6 e verdieping Koning Albert II laan 16 1000 Brussel Tel. 02/277.64.11 Fax 02/201.66.19 E-mail : CSPEHREB@skynet.be Internet : www.cspe-hreb.be Advies van 4 maart 2010 omtrent een ontwerp

Nadere informatie

Deze 3 verslagen dienen in onderlinge samenhang te worden gelezen en kunnen niet afzonderlijk van elkaar worden gezien of gebruikt.

Deze 3 verslagen dienen in onderlinge samenhang te worden gelezen en kunnen niet afzonderlijk van elkaar worden gezien of gebruikt. Hoofding van het kantoor XYZ Verslagen van de bedrijfsrevisor (1) aan de raad van bestuur (2) van de Vlaamse rechtspersoon in uitvoering van artikel 9 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 7 september

Nadere informatie

Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid

Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid VR 2017 2402 DOC.0170/2BIS Voorontwerp van decreet betreffende het lokaal sociaal beleid DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin; Na beraadslaging,

Nadere informatie

Brussel, 24 juni _Advies uniek loket bouw- en milieuvergunning. Advies. Uniek loket bouw- en milieuvergunning

Brussel, 24 juni _Advies uniek loket bouw- en milieuvergunning. Advies. Uniek loket bouw- en milieuvergunning Brussel, 24 juni 2008 082406_Advies uniek loket bouw- en milieuvergunning Advies Uniek loket bouw- en milieuvergunning 1. Inleiding De SERV werd op 29 mei door de Vlaamse minister van Openbare werken,

Nadere informatie

BELAC-LEIDRADEN VOOR DE INVOERING VAN VERORDENING (EG) NR 1221/2009 (EMAS III) DOOR GEACCREDITEERDE MILIEUVERIFICATEURS

BELAC-LEIDRADEN VOOR DE INVOERING VAN VERORDENING (EG) NR 1221/2009 (EMAS III) DOOR GEACCREDITEERDE MILIEUVERIFICATEURS BELAC 2-313 Rev 4-2015 BELAC-LEIDRADEN VOOR DE INVOERING VAN VERORDENING (EG) NR 1221/2009 (EMAS III) DOOR GEACCREDITEERDE MILIEUVERIFICATEURS De versies van documenten van het managementsysteem van BELAC

Nadere informatie

A. Inleiding. De Hoge Raad had zijn advies uitgebracht op 7 september 2017.

A. Inleiding. De Hoge Raad had zijn advies uitgebracht op 7 september 2017. Advies van 20 december 2017 over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 november 2012 met betrekking tot de beheervennootschappen van instellingen voor collectieve

Nadere informatie

Federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie

Federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie Federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie 2 juli 2012 BESLISSING nr. 2012-2 over de weigering om toegang te geven tot documenten in verband met de PIP-implantaten op de Belgische

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 30 september

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 30 september A D V I E S Nr. 1.912 ------------------------------- Zitting van dinsdag 30 september 2014 ------------------------------------------------------ Voorontwerp van samenwerkingsakkoord tussen de Federale

Nadere informatie

ACTIVITEITEN VAN BELAC: BESCHRIJVING EN SELECTIECRITERIA

ACTIVITEITEN VAN BELAC: BESCHRIJVING EN SELECTIECRITERIA BELAC 1-03 Rev 2-2014 ACTIVITEITEN VAN BELAC: BESCHRIJVING EN SELECTIECRITERIA De versies van documenten van het managementsysteem van BELAC die beschikbaar zijn op de website van BELAC (www.belac.fgov.be)

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw; BESLUIT:

DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw; BESLUIT: Voorontwerp van decreet houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van **/**/**** tussen de Federale Staat, het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de

Nadere informatie

L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie

L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie 17.11.2012 VERORDENING (EU) Nr. 1078/2012 VAN DE COMMISSIE van 16 november 2012 betreffende een gemeenschappelijke veiligheidsmethode voor de controle die moet

Nadere informatie

ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010.

ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010. ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010 inzake het ontwerp van besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke

Nadere informatie

Decreet van 19 maart 2004 betreffende het lokaal sociaal beleid (met uitvoeringsbesluit) HOOFDSTUK I - Algemene bepalingen en definities

Decreet van 19 maart 2004 betreffende het lokaal sociaal beleid (met uitvoeringsbesluit) HOOFDSTUK I - Algemene bepalingen en definities BIJLAGE 3 Decreet van 19 maart 2004 betreffende het lokaal sociaal beleid (met uitvoeringsbesluit) Het Lokaal Sociaal Beleid heeft als doel de sociale grondrechten voor iedereen te realiseren. Via de opmaak

Nadere informatie

ADVIES OVER HET ONTWERP VAN DECREET BETREFFENDE DE OPENBAARHEID VAN BESTUUR

ADVIES OVER HET ONTWERP VAN DECREET BETREFFENDE DE OPENBAARHEID VAN BESTUUR ADVIES OVER HET ONTWERP VAN DECREET BETREFFENDE DE OPENBAARHEID VAN BESTUUR Brussel, 25 juni 2002 AXM_advies 2. ADVIES 1. INLEIDING De SERV werd op 13 juni 2002 om advies gevraagd over het ontwerp van

Nadere informatie

MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk

MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk ------ Advies nr. 16 van 16 oktober 1998 met betrekking tot een ontwerp van koninklijk besluit betreffende

Nadere informatie

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving advies 65.461/1 van 18 maart 2019 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de bijlagen van titel II van het besluit van de Vlaamse Regering

Nadere informatie

DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW VERSLAG AAN DE VLAAMSE REGERING

DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW VERSLAG AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW VERSLAG AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse besluiten inzake leefmilieu Algemene

Nadere informatie

Audit Vlaanderen & de Leidraad Organisatiebeheersing

Audit Vlaanderen & de Leidraad Organisatiebeheersing Wat u zeker moet weten over Audit Vlaanderen & de Leidraad Organisatiebeheersing VOOR LOKALE BESTUREN AUDIT VLAANDEREN www.auditvlaanderen.be 1 Inhoud AUDIT VLAANDEREN 5 INTERNE CONTROLE OF ORGANISATIEBEHEERSING?

Nadere informatie

Voorwoord Preview Voorbeeld

Voorwoord Preview Voorbeeld Voorwoord In 1996 werd de eerste versie van ISO 14001 gepubliceerd. Daarmee werd het mogelijk een milieumanagementsysteem op te zetten volgens een wereldwijd erkend model en het te laten certificeren tegen

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst) (3) Verordening (EG) nr. 1221/2009 moet daarom dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(Voor de EER relevante tekst) (3) Verordening (EG) nr. 1221/2009 moet daarom dienovereenkomstig worden gewijzigd. L 325/18 VERORDENING (EU) 2018/2026 VAN DE COMMISSIE van 19 december 2018 tot wijziging van bijlage IV bij Verordening (EG) nr. 1221/2009 van het Europees Parlement en de Raad inzake de vrijwillige deelneming

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot aanpassing van de regelgeving

Nadere informatie

Norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA s in België

Norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA s in België Norm van 10 november 2009 inzake de toepassing van de ISA s in België Overeenkomstig de wettelijke bepalingen, vervat in het artikel 30 van de wet van 22 juli 1953, heeft deze norm, goedgekeurd door de

Nadere informatie

Het VLAAMS PARLEMENT heeft aangenomen en. Wij, REGERING, bekrachtigen hetgeen volgt :

Het VLAAMS PARLEMENT heeft aangenomen en. Wij, REGERING, bekrachtigen hetgeen volgt : Het VLAAMS PARLEMENT heeft aangenomen en Wij, REGERING, bekrachtigen hetgeen volgt : DECREET betreffende het lokaal sociaal beleid HOOFDSTUK I Algemene bepalingen en definities Artikel 1 Dit decreet regelt

Nadere informatie

Reguleringsimpactanalyse voor Pendelfonds: ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering

Reguleringsimpactanalyse voor Pendelfonds: ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering Reguleringsimpactanalyse voor Pendelfonds: ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering Gebruik de RIA-leidraad en de RIA-checklist om deze RIA in te vullen. 1 Gegevens van het advies 1.1 Gegevens van de

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op... (datum);

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op... (datum); Voorontwerpbesluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van artikel 2 en artikel 5 van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2008 betreffende bevolkingsonderzoek in het kader van ziektepreventie

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0048/333. Amendement. Marco Zullo, Eleonora Evi, Rolandas Paksas namens de EFDD-Fractie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0048/333. Amendement. Marco Zullo, Eleonora Evi, Rolandas Paksas namens de EFDD-Fractie 29.3.2017 A8-0048/333 333 Marco Zullo, Eleonora Evi, Rolandas Paksas Overweging 20 bis (nieuw) (20 bis) Om te waarborgen dat alle gegevens die afkomstig zijn van de typegoedkeuringstests op nationaal niveau

Nadere informatie

Vlarem trein 2012 - Aanpassing wetgeving inzake Emissiehandel

Vlarem trein 2012 - Aanpassing wetgeving inzake Emissiehandel Vlarem trein 2012 - Aanpassing wetgeving inzake Emissiehandel 14 juni 2013 Jorre De Schrijver Team Klimaat Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid (ALHRMG) Programma Inleiding emissiehandel

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. - Ontwerp van decreet houdende het terugkommoment in het kader van de rijopleiding categorie B - Definitieve goedkeuring

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING. - Ontwerp van decreet houdende het terugkommoment in het kader van de rijopleiding categorie B - Definitieve goedkeuring DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van decreet houdende het terugkommoment in het kader van de

Nadere informatie

INTERN REGLEMENT VAN HET AUDITCOMITÉ

INTERN REGLEMENT VAN HET AUDITCOMITÉ BIJLAGE 2. INTERN REGLEMENT VAN HET AUDITCOMITÉ Dit intern reglement maakt integraal deel uit van het Corporate Governance Charter van de Vennootschap. Deze bijlage is een aanvulling op de toepasselijke

Nadere informatie

O V O C O M. Voorwaarden voor de aanwijzing van een certificatie-instelling BIJLAGE IX. Autocontrolegids Dierenvoeders

O V O C O M. Voorwaarden voor de aanwijzing van een certificatie-instelling BIJLAGE IX. Autocontrolegids Dierenvoeders O V O C O M Voorwaarden voor de aanwijzing van een certificatie-instelling BIJLAGE IX OVOCOM VZW Gasthuisstraat 31 1000 Brussel Tel: 02/514.01.86 Fax: 02/514.05.29 www.ovocom.be Revisies Revisie 0.0 (15/12/2005)

Nadere informatie

VR DOC.0797/1

VR DOC.0797/1 VR 2019 2405 DOC.0797/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE en SPORT NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van Samenwerkingsakkoord tussen de Federale staat, het Waals Gewest, het

Nadere informatie

In België geldt er voortaan een nieuwe beroepsnorm Wat en waarom? Frequently Asked Questions

In België geldt er voortaan een nieuwe beroepsnorm Wat en waarom? Frequently Asked Questions Norm met betrekking tot de contractuele controle van KMO s en kleine (i)vzw s en stichtingen en de gedeelde wettelijk voorbehouden opdrachten bij KMO s en kleine (i)vzw s en stichtingen In België geldt

Nadere informatie

VR DOC.0389/1BIS

VR DOC.0389/1BIS VR 2019 2903 DOC.0389/1BIS VR 2019 2903 DOC.0389/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» SCSZ/09/049 ADVIES NR 09/10 VAN 2 JUNI 2009 MET BETREKKING TOT DE MEDEWERKING VAN DE RIJKSDIENST VOOR SOCIALE

Nadere informatie

VLAAMSE RAAD VOOR RECLAME EN SPONSORING OP RADIO EN TELEVISIE. Advies nr. 1997/04 dd. 13/10/1997

VLAAMSE RAAD VOOR RECLAME EN SPONSORING OP RADIO EN TELEVISIE. Advies nr. 1997/04 dd. 13/10/1997 VLAAMSE RAAD VOOR RECLAME EN SPONSORING OP RADIO EN TELEVISIE Advies nr. 1997/04 dd. 13/10/1997 Gelet op de decreten betreffende de radio-omroep en de televisie, gecoördineerd op 25 januari 1995, inzonderheid

Nadere informatie

VOORSTEL VAN DECREET

VOORSTEL VAN DECREET Zitting 2008-2009 30 april 2009 VOORSTEL VAN DECREET van de heer Patrick Lachaert, mevrouw Tinne Rombouts en de heren Bart Martens, Patrick De Klerck, Erik Matthijs en André Van Nieuwkerke houdende wijziging

Nadere informatie

MEMORIE VAN TOELICHTING

MEMORIE VAN TOELICHTING Ontwerp van decreet houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 12 mei 2017 tussen de Federale Staat, het Vlaamse Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijke Gewest betreffende de

Nadere informatie

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving advies 65.901/3 van 16 mei 2019 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering houdende bepaling van de wijze van aanstelling en vergoeding van de dierenartsen die

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 14 november 2003 betreffende autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid in de voedselketen

Koninklijk besluit van 14 november 2003 betreffende autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid in de voedselketen PB 00 P 09 - REV 2 2005-2/13 I. DOELSTELLINGEN EN TOEPASSINGGEBIED Via deze procedure wordt er door het FAVV nagegaan of het onderzochte bedrijf voldoet aan de geldende wetgeving inzake de wettelijk opgelegde

Nadere informatie

CIRCULAIRE PPB CPB van de CBFA over de voorbereiding op de inwerkingtreding van de MiFID- richtlijn

CIRCULAIRE PPB CPB van de CBFA over de voorbereiding op de inwerkingtreding van de MiFID- richtlijn Prudentieel beleid Brussel, 20 juni 2007 CIRCULAIRE PPB-2007-8-CPB van de CBFA over de voorbereiding op de inwerkingtreding van de MiFID- richtlijn (circulaire aan de kredietinstellingen, de beleggingsondernemingen,

Nadere informatie

Goedkeuringsverslag milieueffectrapport

Goedkeuringsverslag milieueffectrapport Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Koning Albert II-laan 20, bus 8 1000 BRUSSEL tel: 02/553.80.79 fax: 02/553.80.75 Goedkeuringsverslag

Nadere informatie

BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST N. 2012 1482 [C 2012/31271] 10 MEI 2012. Ordonnantie betreffende de afstemming van de milieuwetgeving op de Richtlijn 2008/99/EG inzake de bescherming van het milieu door

Nadere informatie

DE BEROEPSINSTANTIE - Afdeling openbaarheid van bestuur

DE BEROEPSINSTANTIE - Afdeling openbaarheid van bestuur Beroepsinstantie inzake openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie Vlaamse Regering Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid Afdeling Kanselarij Boudewijnlaan 30, bus 20 1000 Brussel

Nadere informatie

ADVIES. 10 maart 2014

ADVIES. 10 maart 2014 ADVIES Voorontwerp van besluit tot wijziging van het besluit van 17 december 2009 tot vaststelling van de lijst van de risicoactiviteiten en Voorontwerp van besluit betreffende de akten van familiale aard

Nadere informatie

De verhouding tussen Richtlijn 98/34/EG en de Verordening betreffende wederzijdse erkenning

De verhouding tussen Richtlijn 98/34/EG en de Verordening betreffende wederzijdse erkenning EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL ONDERNEMINGEN EN INDUSTRIE Leidraad 1 Brussel, 1.2.2010 - De verhouding tussen Richtlijn 98/34/EG en de Verordening betreffende wederzijdse erkenning 1. IEIDING

Nadere informatie

Standaard informatie voor de aanvraag tot goedkeuring van een GEMEENSCHAPPELIJKE DIENST VOOR FYSISCHE CONTROLE

Standaard informatie voor de aanvraag tot goedkeuring van een GEMEENSCHAPPELIJKE DIENST VOOR FYSISCHE CONTROLE Standaard informatie voor de aanvraag tot goedkeuring van een GEMEENSCHAPPELIJKE DIENST VOOR FYSISCHE CONTROLE 0. Reglementaire basis Artikel 23.1.1 van het Koninklijk Besluit van 20 juli 2001 voor de

Nadere informatie

2 Overzicht figuren Lijst van afkortingen... 13

2 Overzicht figuren Lijst van afkortingen... 13 Inhoud 1. Inhoud... 3 2 Overzicht figuren... 11 3 Lijst van afkortingen... 13 4 Inleidende bepalingen... 15 4.1 Voorwoord... 15 4.2 Regelgeving... 16 4.3 Invloed hebbende regelgeving... 17 4.4 Inwerkingtreding...

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1973 VAN DE COMMISSIE

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1973 VAN DE COMMISSIE 10.11.2015 L 293/15 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1973 VAN DE COMMISSIE van 8 juli 2015 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 514/2014 van het Europees Parlement en de Raad met specifieke bepalingen

Nadere informatie

Advies. Proefproject LZV s. Brussel, 24 juni Mobiliteitsraad

Advies. Proefproject LZV s. Brussel, 24 juni Mobiliteitsraad Advies Proefproject LZV s Brussel, 24 juni 2011 Mobiliteitsraad Wetstraat 34-36 1040 Brussel T +32 2 209 01 25 F +32 2 217 70 08 info@mobiliteitsraad.be www.mobiliteitsraad.be Adviesvraag: Proefproject

Nadere informatie

Vinçotte. KUNT U uw reputatie. veilig en duurzaam. Bouwen aan reputatie. YoUr reputation is Mine.

Vinçotte. KUNT U uw reputatie. veilig en duurzaam. Bouwen aan reputatie. YoUr reputation is Mine. Vinçotte MILIEU en veiligheid KUNT U uw reputatie versterken door veilig en duurzaam te werken? Bouwen aan reputatie YoUr reputation is Mine. Kunt u uw winst doen stijgen door uw risico s te laten dalen?

Nadere informatie

A. Inleiding. beroepen. 2 Hervorming verschenen in het Publicatieblad van de Europese Unie L158 van 27 mei 2014.

A. Inleiding. beroepen. 2 Hervorming verschenen in het Publicatieblad van de Europese Unie L158 van 27 mei 2014. Advies van 7 september 2017 over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 november 2012 met betrekking tot de beheervennootschappen van instellingen voor collectieve

Nadere informatie

BIJLAGEN. bij UITVOERINGSVERORDENING VAN DE COMMISSIE

BIJLAGEN. bij UITVOERINGSVERORDENING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, 4.4.2018 C(2018) 1866 final ANNEES 1 to 3 BIJLAGEN bij UITVOERINGSVERORDENING VAN DE COMMISSIE tot vaststelling van de praktische regelingen voor het proces voor de afgifte

Nadere informatie

Harmonisering van voorkooprechten

Harmonisering van voorkooprechten Advies Harmonisering van voorkooprechten Voorontwerp van decreet tot wijziging van diverse decreten met het oog op een verdere harmonisering van de procedures van voorkooprechten Datum van goedkeuring

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van woensdag 4 mei

A D V I E S Nr Zitting van woensdag 4 mei A D V I E S Nr. 1.511 ---------------------------- Zitting van woensdag 4 mei 2005 ------------------------------------------- Verslaggevingsverplichtingen van de sectoren x x x 2.090-1 Blijde Inkomstlaan,

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 13.1.2006 COM(2006) 2 definitief 2003/0165 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 251, lid 2, tweede alinea,

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van decreet houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 31 juli 2017 tussen de Vlaamse Gemeenschap,

Nadere informatie

INTERNE AUDIT. BELAC 3-03 Rev 3-2014. Datum van toepassing: 27.06.2014

INTERNE AUDIT. BELAC 3-03 Rev 3-2014. Datum van toepassing: 27.06.2014 BELAC 3-03 Rev 3-2014 INTERNE AUDIT De versies van documenten van het managementsysteem van BELAC die beschikbaar zijn op de website van BELAC (www.belac.fgov.be) worden beschouwd als dé enige geldige

Nadere informatie

Nieuwe instrumenten in het bodembeleid

Nieuwe instrumenten in het bodembeleid Nieuwe instrumenten in het bodembeleid ECOnext, Afdelingshoofd Bodembeheer OVAM Programma Nieuwe instrumenten voor de vastgoedsector Regeling cofinanciering Wijzigingen door omzetting Richtlijn Industriële

Nadere informatie

INTERN REGLEMENT VAN HET AUDITCOMITÉ

INTERN REGLEMENT VAN HET AUDITCOMITÉ BIJLAGE 2 BIJ HET CORPORATE GOVERNANCE CHARTER INTERN REGLEMENT VAN HET AUDITCOMITÉ OPGESTELD DOOR DE RAAD VAN BESTUUR INHOUDSOPGAVE Algemeen... 3 1. Samenstelling... 3 2. Verantwoordelijkheden... 3 3.

Nadere informatie

COMMISSION DELEGATED REGULATION (EU) No /.. of

COMMISSION DELEGATED REGULATION (EU) No /.. of EUROPEAN COMMISSION Brussels, 4.6.2014 C(2014) 3656 final COMMISSION DELEGATED REGULATION (EU) No /.. of 4.6.2014 tot aanvulling van Richtlijn 2013/36/EU van het Europees Parlement en de Raad met technische

Nadere informatie

ONTWERP VAN DECREET TEKST AANGENOMEN DOOR DE PLENAIRE VERGADERING

ONTWERP VAN DECREET TEKST AANGENOMEN DOOR DE PLENAIRE VERGADERING Zitting 2008-2009 18 februari 2009 ONTWERP VAN DECREET betreffende de organisatie en erkenning van toeristische samenwerkingsverbanden TEKST AANGENOMEN DOOR DE PLENAIRE VERGADERING Zie: 1853 (2008-2009)

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 15 december

A D V I E S Nr Zitting van dinsdag 15 december A D V I E S Nr. 1.965 ----------------------------- Zitting van dinsdag 15 december 2015 ---------------------------------------------------- Wijziging van het grensbedrag voor de aanwezigheidsregistratie

Nadere informatie

Procedure PAGINA 1 VAN 5. Geschillencommissie IKMcertificatie

Procedure PAGINA 1 VAN 5. Geschillencommissie IKMcertificatie Procedure PAGINA 1 VAN 5 Goedgekeurd door Naam DATUM GOEDKEURING Directeur Kwaliteitsverantwoordelijke L. DE MEULEMEESTER A. ANTONISSEN 1 INHOUDSOPGE 1 INHOUDSOPGAVE... 1 2 DOEL... 1 3 TOEPASSINGSGEBIED...

Nadere informatie

Gelet op het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning (Milieuvergunningsdecreet), zoals gewijzigd bij latere decreten;

Gelet op het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning (Milieuvergunningsdecreet), zoals gewijzigd bij latere decreten; Besluit Departement Leefmilieu Dienst Milieuvergunningen MLVER-2011-0104/ELSL/kadc BESLUIT VAN DE DEPUTATIE VAN DE PROVINCIE ANTWERPEN OVER DE MEDEDELING VAN VERANDERING VAN NV COLOMBUS-HTC, BVBA AFVALSTOFFEN

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk.

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. ------ Advies nr. 143 van 19 juni 2009 over het ontwerp van koninklijk besluit

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot uitvoering van het decreet van 3 juni 2016 betreffende de tegemoetkoming

Nadere informatie

Norm inzake de toepassing van de ISA's in Belgie

Norm inzake de toepassing van de ISA's in Belgie Norm inzake de toepassing van de ISA's in Belgie De Raad van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren, Overwegende dat het moderniseren van het norrnatief kader voor de uitvoering van revisorale opdrachten

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van donderdag 16 juni

A D V I E S Nr Zitting van donderdag 16 juni A D V I E S Nr. 1.521 ----------------------------- Zitting van donderdag 16 juni 2005 --------------------------------------------- IAO - Voorlegging aan het Parlement van de instrumenten aangenomen door

Nadere informatie

4.3 Het toepassingsgebied van het kwaliteitsmanagement systeem vaststellen. 4.4 Kwaliteitsmanagementsysteem en de processen ervan.

4.3 Het toepassingsgebied van het kwaliteitsmanagement systeem vaststellen. 4.4 Kwaliteitsmanagementsysteem en de processen ervan. ISO 9001:2015 ISO 9001:2008 Toelichting van de verschillen. 1 Scope 1 Scope 1.1 Algemeen 4 Context van de organisatie 4 Kwaliteitsmanagementsysteem 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context. 4 Kwaliteitsmanagementsysteem

Nadere informatie

1. Waar staan we nu? (de nulmeting)

1. Waar staan we nu? (de nulmeting) Amsterdam, 19 september 2015 Hoe zet u een praktisch milieumanagementsysteem voor uw organisatie op? Het stappenplan "ISO 14001 in 7 stappen" helpt u op weg! Onderstaand stappenplan is opgebouwd aan de

Nadere informatie

VOORONTWERP VAN DECREET TOT WIJZIGING VAN DIVERSE BEPALINGEN VAN HET DECREET VAN 16 JANUARI 2004 OP DE BEGRAAFPLAATSEN EN DE LIJKBEZORGING

VOORONTWERP VAN DECREET TOT WIJZIGING VAN DIVERSE BEPALINGEN VAN HET DECREET VAN 16 JANUARI 2004 OP DE BEGRAAFPLAATSEN EN DE LIJKBEZORGING VOORONTWERP VAN DECREET TOT WIJZIGING VAN DIVERSE BEPALINGEN VAN HET DECREET VAN 16 JANUARI 2004 OP DE BEGRAAFPLAATSEN EN DE LIJKBEZORGING MEMORIE VAN TOELICHTING A. Algemene toelichting 1. Samenvatting

Nadere informatie

DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT

DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW NOTA AAN DE LEDEN VAN DE

Nadere informatie