Breng de fascinerende wereld van de biotechniek naar je school! iotechniek PAKKET. de en 6de leerjaa. is een act. Vlaamse o ef van de een initiati

Transcriptie

1 Bg fsci wl v bichik j schl! k i h c Bi F E I T A C U D E PAKKET 6 lj 5 h v ijs w v h bsis i is c ichik i, B ic u kk m if p scm H uc ipl Wschp. vhi c Vlms bi h f v iiii

2 clf H ucif pkk Bichik is ci bi h cipl Wschpscmmuici, iiiif v Vlms vhi. H ucif pkk Bichik w glis Tchplis, h Vlms cum v wschp chlgi i Mchl. M Tchplis bg F.T.I vzw i pch v Vlms gig wschp chlgi ich bij ms. V m ifmi v h cipl Wschpscmmuici: cipl. Ws lij vzichig! Tchplis k i vwlijk gsl w v gbulijk sch f gvll ijs h uiv v xpim. Fls Tchlgy Iil vzw ll ch vbhu. Nis ui z uigv mg w gpuc z vfglijk schiflijk smmig v uigv. Vwlijk uigv: Eik Jcqumy Tchlgil 2800 Mchl

3 vw Di ucif pkk is wikkl m ki v h 5 6 lj v h bsiswijs p ff mi l kismk m bichik m zk zls h i lbium k gbu. H ucif pkk hf ls l h img v chisch ichig p schv, highi v llig bv iss v bichik simul. H pkk bv i hfsukk i hl v bichik. D s w hfsukk m spcivlijk 2 1 lsuu i bslg ku iiviul f i kli gpjs uigv w. H hfsuk w bs klssikl bhl, gu w ccmm v 25 miu. Elk hfsuk bs ui (f m) -k v llig lkchfi ch m icisch ips, chgifmi lijs m bhl im. D lkchfi chs vskk u ll ig ifmi, z u, ls lkch, z piml mglijk k ispl p v uw kls. Ach h pkk vi u g kl m lgm im ug, i i ucif pkk k hlp lis. V m ifmi ku u ss ch p O h hfsuk lkch vi u g uciv pkk i u i kls ku gbuik. Op z wbsk f u k uig ifmi. U vi lijs m ll psllig i Tchplis, m lks bschijvig, ks v h lbl bij psllig s, plus x wschpplijk chg bij h wp v psllig. U vi g m pfjs i llig ku, fysik i kls f h cmpuschm, hlbl x ucif mil wp i i kls b km. W ws u vl -plzi m i pkk! wschpp-luk

4 Ihu 2 Clf 3 Vw 4 Ihu 5 1/Zu bs i kuk 12 2/Klusff i sp 19 3/Bcië kwk 23 Eim lgm 24 Tchplis, w xpim fu is! SNEL AFDRUKKEN Typ gll m kmm s spjs i h vkj v h fukbik v j fukmu, m ll h l v llig f lkch f ukk. DOEKAARTEN VOOR DE LEERLINGEN: 5-8, l2-l5, l9-2o LEERKRACHTENFICHES: 9-ll, l6-l8, 2l-22

5 1 Zu bs i kuk lig 1.1 k v l Zu Zu ig? j W hb l - Rk kmm g - Tw - W - Mix - Zf lz g - Tw uzij h - Huis Ex im p W W zij zzu? smmig puc w j z f z zuu V smm i. Cisp zij bijvbl, zij zij f i j vlisff. Zu ig smk i lzu vl zuu, z hbb g ypisch igl zuu schpp mmi mig g schpp. Z ku zu klu v smmig pl plig mil v! E is i s i s z gk, j mm w lls v v. Pb vlg pf m s ui! ui! f? R l k s p W gbu? A s lg! Sij ij kl i D su kjjss.. kjjs i fijj su km v h l k ll w g w Mix ix h mgs s. s l vlll hli i iiss kli i g kl i sukjs. Gi i h klsp h p zf i km vg m. Vul u w glz m V g klil schujj huissklssp. v huzij glz. Wlk klu hf h puu... klsp?... Wlk klu hf h kl-lsp m zij?... Wlk klu hf kl i j huis?... W vg mm f pp kl, w klu v? K j g pl K i i b bi klu ku hbb?

6 Bs B W l j i h xpim zu? Vul! Zu smk.... Z hbb k g igschpp. W j zuu (zu ppljs, zij, ci, ) klsp vg, kijg h sp klu.... Z vgig hf klsp... klu. W zij bs? bs ig? j b h W i sp (z f l k - R im xp kl? ) ps glz - Vi shuzij i u - H smil - Afw Exp im E zuu v klu v kl v ps. v E bs k sff i h mgk. Z ku kl ug ps klu gv. Zulk sff m m bs. b 1 A sl g! Vul vi gglz m kk w lssp p. V w glz gg kl l i sc c huu h ujj hui zij ij u ss.. Zls j i h ppim l v ig g x, klu h h k kl sp u. 1 f? l R k g Vg g v ggl bj j fwssmil lz m s sp. V gg v ggllzz m p b bj s spp s j fws mi il. W W gbu? Wlk klu hf puu W u klsp?... Wlk klu hf h klsp m zij?... W Wlk klu kijg klsp ls j chvlgs W zij fwsmil vg?... Wlk klu hf h klsp m fwsmil?... W

7 Zuu f bs? W l j i xpim zu bs? Vul! Zu smk.... Z hbb k g igschpp. Z ku klu v smmig plig mil v. Bs h Z k kluvig, vzk zuu, w m. W hb j? All sff k j gschikk vlgs hu zuug. Of z zuu f bsisch zij, k j s m zuu-bs-iic, klusf i vig? W hb j l w zuug v sf is. Zls p (zi klsp. Zu sff gv - Rkls f klu klsp, bsisch sff xpim )? bluwg. ps kl z l g Smmig sff v klu v l - Ek klsp i: z zij ul. - Splpl li-) (v Ni ll zu sff zij v zuu. H - Allli s m sk vkluig (h h sff zi bijklsp), h sk h zuu. E zuu-bs-(vbl iic vl us k h zuu f bsisch lg) sf is. slg! A l j lsp, ls kls. m l glz s p zuug v z l u V zuu, ff wilil (vli-)su f j ssffd v Bpl f ul zij. ssf bsiissch splpl v m lks 1ls klsp. Rf h ii g z ss Dui splpl p g mg. sf hb kls ls j wlkk s lk g i wlk. f, gvg s g k l lk l plp s. pl siuw sf g ch s : l l g p O j k ssf s l w ikk v lk Of gbu l pl. spl f u u Z? bs Bijl g fws m il sp,, ci c huish l, h hu umm zp, ( zij, m i, huismlk, iumbicb gzu suik sisp ), p jsw, w lsp, ( flss, g kl w, w, g w,...), silzu,...

8 W gbu? Vul vlg bl : ZUUR NEUTRAAL BASE Zuug ssff Klu G u p zk zuus ms bsisch ssf. - Wlk sf klu h klsp h s? Gf i ssf kluj i bl. - Wlk sf klu h klsp h ms bluwg? Gf i ssf bluw kluj i bl. - D sff i hlml g kluvig wgbch, gf j ps klu. HET NUT VAN ZUUR-BASE-INDICATOREN Zuu-bs-iic zij g uig. W vk k j i pv f sf zuu f bsisch is. Dk m cl: is g zu vlisf, m vl gvg suik uk zu smk. Smmig sff zij gifig, blijf j m b f. M zuu-bs-iic k j ll sff, gifig f i, m zu smk f i, zk p zuug.

9 1.2 Lkchfich Dicisch ips V ls Zu bs i kuk k u bs w lsu ui. Op i mi gf u llig vl ij m zich vip i h wp. Zu bs zij imms g vi wp. D llig ku zich mi f m vsll w zuu is, m h ccp bs is vllig iuw. D ku llig zich ps vsll, w z kk zuu m igschpp hf ll i ypisch, zu smk. Zu Iliig bij h xpim L llig k v h bgip zuu. W is zuu? W is sf zuu? Is h ll smk i bpl f sf zuu is, f hbb zu sff g kmk? Misschi k llig k zu i bij zij. Expim: R f ps kl? Tijs i xpim l llig zu k kluvig ku vzk. D klusf i z g gbuik, km ui kl. H klsp hf ps klu, zls vs kl w j z i wiklkk zi ligg. D schuj huishuzij vg, k j h klsp klu gv. D klu v h sp lijk u m p i v kl i j i bkl k kp. Bij biig v vs kl w vk (zu) ppljs f schuj zij gvg, m i smklijk, klu vkijg. Juis plssig Wlk klu hf h puu klsp? ps Wlk klu hf h klsp m zij? Wlk klu hf kl i j huis? W vg mm f pp kl, w klu v? ppljs, zij, cisp K j g pl i bi klu ku hbb? hsi s, Ex if D mglijkhi m v klu v, zg sms v gppig fl i uu. Ms i bluw hsisuik gkch hbb, schikk zich h vlg siz hj w iuw uigkm hsi s z zij. D hf lls mk m zuug. I klkijk bms kijg hsi z blm, i zu bms klu blm mi bluw. Opgl! Afhklijk v zuug v h gbuik w, zl h klsp h mix, ps f bluw zij. Gbuik m lifs gsiis f gsill w, m ul zuug. Kjsw k lich zuu f lich bsisch zij. Is h gmk klsp v klu, vg bj bkp h ps is. Is h sp bluw v klu, vg bj cisp f huishuzij h ps is. Bs Iliig bij h xpim L llig k v w z gl hbb v zu. Zu zij us i s m klu v (bpl) uulijk klusff v. Expim: R f g kl? D llig hbb wschijlijk g i gh v bs. H bgip bs

10 1.2 Lkchfich w uiglg vkluig v klsp, vzk zuu, g mk f m k. Juis plssig Zu smk zuu. Z hbb k g igschpp. W j zuu (zu ppljs, zij, ci, ) klsp vg, kijg h sp klu. Z vgig hf klsp ps klu. Wlk klu hf puu klsp? ps Wlk klu hf h klsp m zij? Wlk klu kijg klsp ls j chvlgs zij fwsmil vg? ps (f ussi) Wlk klu hf h klsp m fwsmil? bluw(-g) Expim: Zuu f bs? Tijs i xpim g llig slg m ms uilp puc. Z s f bpl sff zuu, bsisch wl ul zij. Blgijk bij i xpim is llig glijk hvlh gbuik. Z lks vvl klsp i glz vg lks vvl v ssf ( splpl). Opgl! Oplssig m ph uss 2 10 zij vilig m gbuik z gbschmig. Ws m ss vzichig m sff i uis hg f lg zuug hbb. Gbuik bij vku huishuzij huishummi i.p.v. vu zij f mmi. Ii ch gcc plsvi m cisp, zij f mmi, spl vvlig m w. D llig zi u k smmig sff m kluvig wgbg. Smmig sff zij zuu, f m bsisch. Zuu f bs Iliig bij h xpim D llig hbb u cc i v bgipp zuu bs. Nu w h ij m i kis uig mk. H k j w km f sf zuu f bsisch is? H bgip zuu-bs-iic w gïuc. W hwl zu zuu smk, bs vk zpchig, k j i v lk sf pv m bpl w zuug is. Sms is smk imms s j vwch (zls zu lim w vl suik gvg w). Smmig sff zij k gifig. Klu Juis plssig Zu smk zuu. Z hbb k g igschpp. Z ku klu v smmig plig mil v. Bs h mgk. Z k kluvig, vzk zuu, w m. Zuug s-sff ZUUR NEUTRAAL BASE R Ps Bluw(-g) Cisp Cl Huishuzij Rgw Sispplsp --- Pmplmssp Duivsp Bi Ui Spksl Wij Mlk Gsill w Suik Zu Afwsmil Hzp Huishummi Mgzu (iumbicb) --- Blkw Zw

11 1.2 Lkchfich Achgifmi H pigm i kl vwlijk is v kluvig, bh hcy. A hcy (i ss, bluw f ps zij) gv klu bi, bm, z, bi, chys, D kluvig p m vschill sucul vig plsvi i h pigm, fhklijk v zuug v plssig. A mlculi sucu bsb fl c klu v lich. D spcifi k klu zij fhklijk v gbuik iic. I bijfswl w iic gbuik m bpl f bpl sf wzig is. D iic zi msl p skj ppi. M z skj ku j bijvbl zk h zuu is is, m zk k k f suik f iwi i z ui zi. I lbi gbuik z ls zuu-bs-iic: mhylj, mhylbluw, flflï f lkmsppi. Lkmsppi is i gklu m klsp m wl m klusf gw ui ksmss ( symbis v schimml lg f wi). D zuug w i lbi k uiguk i ph-w (v 0 14). H lg ph-w, h zuu sf is. Ex msi Nm s lg z, m bljs b, i bk m p bm sukj bsb ppi, gk i huishummi. D mmi, bs, zg v ps vkluig v blm. Eim Bij h hfsuk Zu bs i kuk pss vlg im: Wliëi Nuu 1.3 D llig ku i bpk vzmlig v gism ggb mil glijkiss vschill kk p bsis v miss éé ciium ig ig bg vw; 1.5 D llig ku bij gism kmk gv i illus z gps zij hu mgvig. Nm k s kijkj ch i pkk v im Tchik i i lk hfsuk b km!

12 2 Klusff i sp lig 2.1 k v l E-umms W zij E-umms? Op vpkkig v vsl vi j lij lijs m igië ug. Fbik zij vplich m i igië vml, m csum m h w w z. W smmig ms zij llgisch bpl vigsmil f will m bpl igië i. ig? j b h W M s j M& m k p - E cmpu ig - E vbi i Vk zi j i igiëlijs k l E-umms s. Elk E- E-umm s v iif f hulpsf. Hulpsff gv vigsmil lg hubhi, mi klu, sk smk Nuulijk mg fbik i zm lls i hu puc vwk. E hulpsf kij kijg ps fficil E-umm w z vilig bv w w Eups Ui. A s lg! Op kl ch lk? W ff s u Bkij ijjkk i.. i lilij ijs js v h M&M's.. Schg p kj p ijjff E-um km m i s i vi ig.. umms i lii klm v bl p jjs i s vlg pgi. G p h i.. p zk m fffi f cil l E-um umms s.. N i liijs w klm m kl luu i m E-um i vvkm mms m s p h p pkj M&M' s s. K jj k u ug g v vi gmk zij kl? Schijjf wv lu kllm. i

13 E-umm Klu Hkms Smgv Hvl klusff w gbuik m M&M s hu mi klu gv?... Wlk klu zij? D h pkj M&M s p. Wlk klu hbb spjs? V j lk klu v M&M s ug i lijs m E-umms?... Wlk klu s i i lijs?

14 g? i j hb fil i f W kf i w js - E sch sf - E s w lk - Z M s, v j W l j ijs pch - M&u gls Wlk klusff? kl hg D E-umms i j i igiëlijs kl - E... v vigsmil ugvi, zij... - W bl - Tw pi.... I M&M s zi p... E-umms i spjs js Kluijk spjs klu wi gv. M i pkj M&M s zi... vschilhill klu v spjs. Expim: smgsl klu I i xpim g j zk wlk k klusff lk M&M zij ypisch klu gv. v. J g h klupl v M&M s fl. fl. lg! s A i ip k v s uii z K b v cmifil (zi kff ). kig v k i pi Pli s fililp skj gv cm m p uii. v h ls, i h g v s i j k s l p ' v Hg ' gvuw. h l us h gls zvl D h gls, w i skj h i h i l. J ppi g w b skj k k h s'skj v ig hg. ppi zuig l i il f H p. h w E l s g Sm u kl Nm u vi iggg s k kjjss filil pp ppii. Lg skjjs v j j p bl bl kl kl ppi ppi sc s hij ijf jf p p h mg m g p p l l i i i sukkjj kllu v v M&M M''ss i j g s s. Z Z m p p l s ippjj p ggv s cm v k k v s kjs. Mk h uiii M i i v w s s fjj wi ij ijff zchj jjss m v M&M M.. W kl klu u llssk skm m (w kli b j j j kl k u pp h w sffjj vsschhijj),, wi s jjf j zchj j j s s m k v h s s pj pjj v h filll fi p pppii, hgg v h p ll s s ippj. OPG GEELET: T: W vlvlk k i i v vll ggkllu is, s, wcch h j v h fill ppppi pi gg is gb u ik j hzlff s ppjj i p iuuw. i w.

15 W gbu? H w k i h fi lppi klim mhg. Owg m h klusff m bv. Ni lk klusf is v sl h h fi lppi. D i v lk lk M&M- M- klu u. Hg s k kj js v i h gl s w. D s kj kjs mg g i h w bg gl l, klu us s fv fvl lkk i i. Nm skjs ui h gls w h w bij bv v h gls bik. Lg skjs ppi g p bl klppi. Vul vlg bl : Klu M&M Klu p h fi lppi E-umms Wlk M&M-klu bs ui éé klusf?... Wlk M&M-klu bs ui m éé klusf?... Vwch j z klu ug vi?... Wm? W w g klu gmg?...

16 2.2 Lkchfich Dicisch ips D ls Klusff i sp uu gv éé lsuu. D llig k v E-umms i p vpkkig s, z kk wlk klusff i ppuli spj zi z zk zlf p wlk mi i klusff smgsl w iuw klu. H s l E-umms ku llig huis uiv f p schl ii vl cmpus m ivbiig wzig zij. E-umms Iliig bij pch L llig k v vpkkig v vigsmil. W s llml p (vigsw, igië, vlum/gwich, ggvs v puc )? Wm s l i ig p vpkkig gschv? Is h ig csum vllig smsllig v puc k? Misschi vml éé v llig E-umms. Opch: Wlk klusff? Tijs z pch g llig p zk bkis v E-umms. Z gbuik h i m kk wlk klusff i M&M s gbuik w. Lijs m E-umms k j ugvi p Wikipi f p wbsis v vig gzhi (bijvbl: www. f-if.). Klusff wv j g x ifmi vi p Wikipi, s wl bschv p i ls wbsi. Juis plssig E133 Bluw Syhisch (i uulijk, w i lb gmk) E160 Oj Plig (bijvbl sisppl, mij) E171 Wi Mil (ui is) Smgv Hvl klusff w gbuik m M&M s hu mi klu gv? 5 Wlk klu zij? Gl,, bluw, j, wi D h pkj M&M s p. Wlk klu hbb spjs? Bluw, bui, gl, g, j, V j lk klu v M&M s ug i lijs m E-umms? N Wlk klu s i i lijs? Bui, g Kluijk spjs Iliig bij h xpim L llig k v sul v vig pch v E-umms klusff i M&M s. Wm zij m klu M&M s klusff (s wi) gbuik w bij puci v? H zu j i klu (g bui) ku vkijg? Expim: Smgsl klu D llig g u klusff ui vschill gklu M&M s hl splis i vschill mgklu. Z kk z vigsklusff, ls vv, gmg ku w m iuw klu vm. E-. Klu Hkms E100 Gl Plig - glwl (wls v kukumpl) E120 R Dilijk - schilluiz (ps) (Cchillluis) Tips v g kluschiig: hg skjs ppi i ip i vlisf. D v skjs m h wppvlk k. Zg k llig gg klusf p h filppi bg. H gcc klusf is, h mkklijk j z k schi i cmp.

17 2.2 Lkchfich Juis plssig D E-umms i j i igiëlijs v vigsmil ugvi, zij hulpsff (f iiv). I M&M s zi 4 E- umms i spjs klu wi gv. M i pkj M&M s zi 6 vschill klu v spjs. Klu M&M Klu E-umms p h filppi Bluw Bluw E133 Bui Bluw, E133, E120, (ps), E160 j Gl Gl E100 G Bluw, gl E133, E100 Oj Oj E160 R R (ps), E120, E160 j Wlk M&M-klu bs ui éé klusf? Bluw, gl, j Wlk M&M-klu bs ui m éé klusf? Bui, g, Vwch j z klu ug vi? Wm? All w zij g. W w g klu gmg? Bij h vv, bij lich i isc, bij h mk v lims m sip Achgifmi E-umms Elk E-umm s v iif Eups Ui is ggku. I smmig l bs g p ggku E-umms. D z sff ggku zij, wil i zgg z v i schlijk zij. Smmig iiv mg i i bbyvig vwk w, wijl smmig i ms m llgië mg gg w. Glbl is ilig ls vlg: E E 200 klusff E E 300 csvmil su sff, vigszu E E 400 ixi, vigszu E E 500 mulg, vikkigsmil, sbilis E E 620 zuugls, i-klmil, ijsmil, smlzu E E 640 smkvsks E E 930 i-schuimmil, glsmil, mlvbs

18 2.2 Lkchfich Klusff schi Vigsmil m klu zij vk kklijk vigssff z klu. Dm gv spjsfbik hu puc gg smklijk kluj. M i ll klusff hbb gws igschpp. Sms m sppuc ivif zij m bpl klu vkijg. D mk z mgsl v vschill klusff. I mgsl zij bsl hl gig m lk gmg. M m vschill klusff vschill igschpp hbb, k j z msl k w vij gmkklijk ui lk hl. M fi lppi bijvbl, zls i h xpim llig uiv. W h ppi h w zuig, lss klusff p i h w w z m bv gzg. M sucuu v h ppi hu g klusfmlcul gllijk g. Klusfmlcul hbb h milijk m ppi mig wmlcul. Eim Bij h hfsuk Klusff i sp pss vlg im: Wliëi Nuu 1.3 D llig ku i bpk vzmlig v gism ggb mil glijkiss vschill kk p bsis v miss éé ciium ig ig bg vw; 1.14 D llig ku v cu mil ui hu mgvig kl igschpp ; Wliëi Tchik Nm k s kijkj ch i pkk v im Tchik i i lk hfsuk b km! Klusff i mi g plss i w, zull mi sl h h fi lppi mhg iz. G klusfmlcul f klusff i zich b vshch ppi (k ik!) zull k mi sl mhg gzg w. D chmisch smsllig v klusf bpl h g klusf zich h ppi hch. 2.9 D llig ku pblm, s vui bhf, chisch plss vschill spp v h chisch pcs lp; Wliëi Bgbuik 7 D llig ku p hu ivu vschill ifmib plg. Om isslhi h filppi i w vschil, w vschill klusff ui lk ghl. Bij bui spjs bijvbl, zi j bluw klusf sll is. D j klusf w h gs pgzg. D chik i w v z pf gbuik m klusff v lk schi, h chmgfi. I lbi gbuik m z chik k m sff i bpl mgsl schi. Chmgfi sch schiig w i ll v klusff gbuik, m k v klulz sff (bijvbl iwimgsls). Wikipi/Lukk

19 .. 3 Bci kwk lig 3.1 k v l W hb j ig? - Kkp m ks l - Di z sch glz (25 cl) - Gsill w - E blkj kippbuill - E lpl su ik - Plsicfli - Eik W h.. u ë v? b c ië Kli m lijk W zij bcië? W B Bcië zij pipkli, cllig lv w wzjs i llijk vl lv. Z zi p fl, p uklik, i j vsl, p j hui, i j m Vl ms hbb h v zikkkim i pls v bcië, m ms bcië zij gig. D bcië i j m bijvbl, hlp j bij h fbk v vsl. Z puc k h lvs zklijk vimi K. E z bcië, g hlijk ks f yghu! Expim: W hu bcië v? I i xpim g j zlf bcië kwk. D is i z milijk: z zij i vlis hu l k m 20 miu vubbl. M m msigh il zij.! A slg w sili l) (gg z gl g i i i G w bgg h p p k k k k i blkkjj bbl uilllll h bui s l 5 kk. Vg h ggs L h m uikk. llppll sui miuu kkk. z h h vuuu, z kppp vv h HHll kk buillll fk l kssll p l v k h ijjk lij gl Gi vvllgggs l. i i l s s g g h v h m lkk gls ik p lf p gglzz. Kl p p. ik' m 'i f

20 Zk u i v sc hill pl s s m gl lz z. Bijv jv b b l l: p vs s b k, s vu ili sb k i buu u v g s. Sch hij ijf z pl l s bi j p h i k. B k gl lz z g m pls si icf li z z p wm m pl s s. Bki kijk gl z w k p pi iuw uw. W gbu? Schijf j wmig i s bl. Als bcië i gls gi, w vlisf bl. E hl buill bk is gi.. W s h gls gu g? H zi vlisf wk ui? Gi bcië i i gls? JA NEE JA NEE JA NEE I wlk gls gi ms bcië? (Wlk gls is h ms bl?)... Op wlk spls lf ms bcië?... Wm is vlgs ju? Wm ms j buill vlgs ju p wm pls z? Wm gi bcië vlgs ju gg i buill?......

21 3.2 Lkchfich Dicisch ips D ls Bcië kwk uu wml 25 miu, m wk ij uss. H xpim w bs klssikl uigv. D llig k v bcië hu igschpp, z l i ll bcië slch zij z kk w bcië h lifs vv us h bs gi. Kli m lijk Iliig bij h xpim L llig k v bcië. W lv z? Zi bcië i kls? Op f i h lichm v llig? Zij ll bcië slch? Ku w z k gbuik v uig ig? Wm zu h uig ku zij m bcië kwk? W zu j bcië gv? Expim: W hu bcië v? Tijs i xpim g llig p zk fvi plkjs v bcië. Vk vi j m bcië i buu v gisch s (s v pl i). E i zij w vvgwig i buu v vuilisbkk fvkl. H xpim w klssikl uigv, m zilijk hvlhi buill gkk m w. Gbuik bij vku gsill f gmilis w. M kjsw gi bcië mi sl. D buill suik bv vl vigssff v hlbl bcië. I pls v i glz, k j k m glz vull m buill, bijvbl v lk llig éé gls. Elk llig k v zichzlf kiz w hij zij gls pls gu ch. J k pch k uibi ig s p wzighi v bcië. D bijvbl m bv h vlisfppvlk v gls, kk llig f hu m vij v bcië is. Z ku vig p i gls bsu f bcië p hu hui zi. Ok ppvlkk ku gs w: m v (sch) gmk wsfj f ppj w, wijf m v fl, uklik, sb, WC-bil mpl h il sc i buill. Sp llig m cif zij l h zlf m mglijk ss p ppp km! Opgl! Wk m bcië is lif vilig, m hu ch ss isic s i. Hu p ss fgsl f ik g big v. Wijs llig k p hwl ms bcië schulig zij, g hygië (bijvbl ilbzk f v h k v vsl) z blgijk is. Zls llig i pf k wm, k kli hvlhi bcië zich m sl vmigvulig milj xmpl. E k i luch, p fl, p j hui zij gwijfl kl zikvwkk bcië ug vi, i m w gg msmull v hlijk buill. Juis plssig V bl bs g juis plssig. H hg v f w llig glz gpls hbb. N wk zi vlisf hl, mig bl f bl ui. D glz m (mig) bl buill i, bv bcië. I wlk gls gi ms bcië? (Wlk gls is h ms bl?) Vibl Op wlk spls lf ms bcië? Hi vull llig pls m ms bl vlisf i.

22 3.2 Lkchfich Wm is vlgs ju? Om fvls (v pl /f i) i buu zij. Wm ms j buill vlgs ju p wm pls z? D gi bcië b ( ms bcië gi h bs bij mpu v C) Wm gi bcië vlgs ju gg i buill? Om i buill m suik vl vigssff zi. Achgifmi Ok i bciël lbi w bcië gkwk i buills. M i buill w j i hvl bcië pcis i h sl wzig w. Dm vg wschpps msl g vikkigsmil buill, zls g, z buill psijf. V buill fkl i gl v, w hij uigg i lg (pi-)schljs. W slj uigsm w v z glchig buill, k j wl ll hvl bcië i h sl wzig w. W lk iiviul bci km p éé spcifi k pls p gl ch. D bgi bci l. N 24u zi j zich l hl kli m spklijk bci gvm hf. Z kli k wl bcië bv, p sipj v slchs 2 mm im! Wschpps ll h l sipjs m w h h ppvlk f sl bsm ws. Bcilg gbuik i lij zlf buill. Sms vg z bpl ui, i gl kklijk mk v bpl s bcië. Of i gi v bcië mm. D kijk p wlk vigsbm sl bcigi vzk, wlk vm/klu klis hbb bij wlk mpuu bcië gi, ku spcilis xc bpl m wlk mic-gism ps, i f vwp bsm is! Eim Bij h hfsuk Bcië kwk pss vlg im: Wliëi Nuu 1.5 D llig ku bij gism kmk gv i illus z gps zij hu mgvig; 1.18 D llig w bpl zikvschijsl hicps i lij ku w vm; 1.19 D llig bsff h m v vzg ks p zik gvll vmi. Wliëi Tchik 2.8 D llig ku chisch sysm, h chisch pcs, hulpmil kuz hk bi vschill pssigsgbi v chik; 2.10 D llig ku bpl wlk vis h chisch sysm z will gbuik f lis, m vl. Nm k s kijkj ch i pkk v im Tchik i i lk hfsuk b km!

23 Eim lgm I lk hfsuk w s gui wlk spcifi k im bhl w bij h bhl v bff wschpplijk hm s. Hi s g kl im i lk hfsuk v h ucif pkk k hlp lis. Wliëi - Nuu 1.1 D llig ku gich wm m ll ziuig ku wmig p sysmisch wijz ; 1.2 ku, bgliig, miss éé uulijk vschijsl z wm vi vuig zk s hyphs. Wliëi Tchik 2.6 D llig ku illus h chisch sysm m gbs zij p kis v igschpp v mil f v uulijk vschijsl; 2.13 D llig ku vuig wkkig f hliig sp v sp uiv; 2.15 D llig ku chisch sysm i vschill pssigsgbi v chik gbuik / f lis; 2.16* D llig zij bi hygiëisch, uwkuig, vilig zgzm wk; 2.18 D llig ku h v vbl ui vschill pssigsgbi v chik illus chisch sysm uig, gvlijk /f schlijk ku zij v hzlf, v f v uu miliu.

24 Tchplis, w xpim fu is! Al j h ch! Sp, vss lijk Vw blikk Wil j g m xpim? Nm kijkj p J vi hl w luk pfjs i j huis f i kls zlf ku. Fis p kbl p 5 m hg? Zlf vliguig g z? I supzpbl s? E uj p spijkb? E wlig mk p M? J ku h z gk i bk f j blf h i Tchplis, h Vlms -cum v wschp chlgi. Tchplis is g gw musum, m -cum, w j j uilf i m 300 xpim. Ki uss s 4 8 j ku zich uilv i h Ki--cum, w 90 bijkm iciv psllig w gbch p kim gps hu lfwl. E i D-ui ku j zlfs i pluch xpim. J mg hi vl j us isk: j vl, pb xpim zlf. Z bgijp j ig b sll l j p ff sp mi is bij v wschp chlgi. J zul mk wschp llsbhlv si is! Sp shws ff m s mk j bzk Tchplis x luk. Euis, Tchplis mwks, l j ijs z shw f m p luk mi kismk m wschp. Z ku j bijvbl j h chp l z V Gff-g. Ni m gl f hlk m... m lkicii! Rglmig s iuw shws m s p h pgmm. Tchplis k k glmig p ui! Kihppigs, buz, vm v h g publik... Afhklijk v h s vm, zij w wzig m s, wschpplijk -hk, psllig m xpim, TchVl f wschpsuck MysiX. Zk vwich Slp p spijkb? Op vi j gis wlb ucif mil m ifmi v h uciv b v Tchplis. V schl hf Tchplis uigbi ucif b. Euciv pkk wkbkjs, uciv pcus, wschpsh, wschpsuck, sssis ggv uis i schl zlf,... Lkch ui zwl h bsis- ls h scui wijs gbuik h ucif mil v Tchplis m wschpplijk f chlgisch lss kklijk mk. Mk bllfi MysiX Buigw shws Tchlgil 2800 Mchl T F mijbzk@chplis.b Di pjc w su bi h cipl Wschpscmmuici, iiiif v Vlms vhi