Aan: Dagelijks Bestuur van Veiligheidsregio Noord-Holland Noord, t.a.v. afdeling RCB, Postbus416, 1800 AK Alkmaar

Transcriptie

1 Aan: Dagelijks Bestuur van Veiligheidsregio Noord-Holland Noord, t.a.v. afdeling RCB, Postbus416, 1800 AK Alkmaar Betreft Datum Zienswijze RBP OLP 8 februari 2017 Geachte heer/mevrouw, In deze brief vindt u de zienswijze van de lokale politieke partij Duurzaam Natuurlijk Alternatief uit Schagen, verder DNA, op het Rampbestrijdingsplan inrichting HFR Onderzoekslocatie Petten, uitgebracht in de zogenaamde Publieksversie op 22 december Algemene beoordeling plan. DNA heeft het plan grondig bestudeerd en daaruit de volgende algemene conclusies getrokken: De selectie van scenario s is niet beargumenteerd, er kan niet worden beoordeeld welke scenario s zijn afgewogen en of scenario s zijn afgevallen. In ieder geval zijn op basis van het eerdere stresstestrapport uit 2012 (samenvatting in bijlage) wezenlijk andere ernstige scenario s af te leiden. Het uitvallen van alle koelingmogelijkheden in de HFR is bijvoorbeeld een reëel scenario volgens het stresstestrapport. Een ander scenario is overstroming, een risico met lage waarschijnlijkheid maar met hoge impact. Ook met aardbevingen is in het ontwerp geen rekening gehouden, inmiddels een reëel risico in verband met de gaswinning in en om Bergen), en dit geldt ook voor een terroristische aanslag. DNA stelt dat meer scenario s moeten worden beschouwd en uitgewerkt in dit plan. De effecten van het optreden van de scenario s 7 en 8 zijn als stelling geponeerd, er is niet duidelijk gemaakt dat hierover zekerheid bestaat. Met name het tot enkele kilometers beperkt zijn van emissies is een gevaarlijke aanname. Bijzonder ook, omdat in het plan óók gesproken wordt over een overtrekkende nucleaire wolk. Overschrijding met slechts enkele kilometers van het getroffen gebied maakt het geschetste rampbestrijdingsscenario geheel onmogelijk!

2 De inhoud van het plan maakt niet duidelijk of voor de geschetste scenario s uitgewerkte draaiboeken zijn opgesteld en of deze draaiboeken in de praktijk zijn en worden geoefend, als zijnde essentieel voor het effectief bestrijden van de gevolgen én het voorkomen van chaos bij optreden van de calamiteit. Overall conclusie van DNA is dat het plan onvoldoende is om de bevolking van de gemeente Schagen en omstreken ervan te verzekeren dat een ramp effectief en daadkrachtig bestreden kan worden en dat afdoende bescherming voor de burgers is gewaarborgd. Hierna wordt per onderdeel van het plan aangegeven wat de zienswijze is van DNA, verwijzende naar de betreffende paragrafen van het plan. Deel A Inleiding en documentinformatie 3 Deel A: Inleiding en documentinformatie DNA mist een lijst van gerefereerde documenten en andere informatie. Er zou exact vermeld moeten zijn waar de onderliggende info is te vinden om controle op de uitwerking mogelijk te maken. 4 Deel C: scenario s 1 t/m 6 Argumentatie voor de selectie van scenario s ontbreekt: Scenario s zijn beperkt tot brand en vrijkomen giftige stof. Waarom bijv. geen scenario "lekkage", explosie in WSF, uitvallen HFR-koeling, overstroming, vrijkomen radioactieve stoffen binnen/buiten gebouw, aardbeving, aanslag, etc. Zie bijlage met aandachtspunten Stresstest. 4 Deel C: scenario s 7 en 8 Argumentatie voor selectie scenario s ontbreekt: Zie bijlage voor opsomming risico s geconstateerd in stresstest, er zijn meer mogelijke scenario s waarvan de impact anders is dan hetgeen in scenario 7 en 8 is gesteld. HIER SCHIET HET PLAN IN GEVAARLIJKE ZIN TE KORT: HET BESCHERMT DE INWONERS VAN SCHAGEN ONVOLDOENDE TEGEN CALAMITEITEN 4 Doel: Dit document dient ter voorbereiding op de multidisciplinaire inzet van hulpverleningsdiensten, wanneer een groter incident of calamiteit (of dreiging daarvan) zich voordoet bij "Ter voorbereiding": De handelingen lijken niet te zijn uitgewerkt. Er moeten (periodiek) geoefende integrale draaiboeken klaar liggen met inventarisatie van mensen en middelen! één van de vier bedrijven op Onderzoekslocatie Petten of bij de Hoge Flux Reactor. 5 Gerelateerde documenten: Ook sluit dit document aan bij de vier bedrijfsnoodplannen Hoe wordt aangesloten? Dit is onduidelijk. Deze plannen zouden minimaal als bijlage, of ter referentie exact moeten worden benoemd, en de wijze van aansluiten op deze plannen moet worden beschreven. 5 Bedrijfsnoodplannen van de vier bedrijven: Per 26 september 2016 zijn de bedrijfsnoodplannen van NRG, ECN en MM herzien. NRGF heeft in 2014 een Herstelplan opgesteld n.a.v. de stresstest. Het is noodzaak dat de bedrijfsnoodplannen hierop aansluiten, zie de conclusies van de stresstest. NB Er is sinds 2014 niets meer vernomen van het herstelplan 5 De acht scenario s uit het Waarom niet mede gebaseerd op de constateringen van

3 Incidentbestrijdingsplan en het Rampbestrijdingsplan zijn gebaseerd op de volgende rapporten: Maatscenario s rampbestrijding OLP-bedrijven (Tebodin, december 2000) Maatscenario s OLP (NRG, mei 2008) Bedrijfsbrandweerrapport ECN Petten (Save, oktober 2011) Bedrijfsbrandweerrapport NRG Petten (2016) PBZO-document (ECN, september 2015) QRA (ECN, 24 april 2015) de stresstest? Daarin worden namelijk de risico s weergegeven voor mogelijke calamiteiten en daaruit zijn de scenario s te destilleren. Deel B: Bedrijfsinformatie, beschrijvingen 8 scenario s en omgevingsinformatie 9 Aanwezige (gevaarlijke) stoffen: Een actueel overzicht van de aanwezige (gevaarlijke) stoffen en de hoeveelheden, wordt ten tijde van een incident geleverd. Het is uitermate belangrijk dat de info (actueel en inclusief exacte locatie) te allen tijde bereikbaar is buiten de locatie, wordt dit gewaarborgd? Zo ja, door welke maatregelen en procedures? 10 Op de OLP vinden de volgende activiteiten/processen plaats: Research & Development op het gebied van De volgende, belangrijke activiteit wordt niet genoemd: De analyse en verwerking van historisch afval en transport naar buiten de locatie. energie (ECN en JRC) Research en productie van radionucliden (NRG), afvoer hoogradioactief afval, ontmanteling Lage Flux Reactor, opslag (historisch) radioactief afval, decontaminatiefaciliteiten voor olie- en gasindustrie, consultancydiensten (NRG) 10 Overzicht gevaarlijke stoffen Zie eerdere opmerking over beschikbaarheid: dient ook buiten locatie beschikbaar te zijn en dient daar (ook) actueel te zijn. Bij een ontploffing of emissie mag het niet zo zijn dat er nog een document uit het getroffen gebied moet worden opgehaald. 11 Omgevingsinformatie: Hoogteligging OLP t.o.v. NAP: De HFR ligt op 4,7 meter boven NAP Overstroming is een laag risico maar met zeer hoge impact (zie stresstestrapport). Vraag is daarom: wat is grondniveau en hoe zijn HFR en andere gebouwen afgeschermd van waterindringing in het gebouw? Let ook op: bijv. de WSF kan overstromen, zie stresstestrapport, dus overstromingsscenario is valide! Selectie van scenario s 12 Op de OLP is recent een risicoanalyse uitgevoerd: In 2005 is een risicoanalyse uitgevoerd bij ECN. In 2008 is een rapport opgesteld door NRG, waarin maatscenario s voor de OLP (specifiek voor NRG) zijn beschreven. In 2011 is voor ECN Het stresstestrapport wordt hierin niet genoemd en juist daarin zijn door NRG en KFD (nu ANVS) risico s en tekortkomingen genoemd en op basis daarvan is een herstelplan door NRG opgesteld. DNA stelt dat de uitkomsten van dit rapport in voorliggend plan zouden moeten worden verwerkt.

4 een bedrijfsbrandweerrapport geschreven. ECN heeft in 2016 een vernieuwd PBZO (Preventie Beleid ter voorkoming/beheersing van Zware Ongevallen) opgesteld en in 2015 een vernieuwde QRA opgesteld. 12 Zie ook Rapport Maatscenario s Rampbestrijding OLP-bedrijven 12 Risico s en keuze scenario s` Van de 8 scenario s hebben de eerste 6 overige scenario s op voorhand geen rampenkarakter 12 De scenario s voor de B-objecten gaan op basis van de benoemde risico s (zie Documentinformatie) in principe uit van incidentbestrijding binnen de 4 bedrijven zelf binnen het terrein. Radioactieve emissie met een verspreidingsradius buiten het OLP-terrein is hierbij vooralsnog niet aan de orde. Indien emissie wel aan de orde is 13 Dit Incident- & Rampbestrijdingsplan heeft geen betrekking op incidenten als gevolg van een moedwillige actie (crimineel/terroristisch). In geval van een dergelijk scenario, richten de hulpdiensten hun inspanningen volgens de kaders van dit plan op beheersing en bestrijding van de effecten 13 Geactualiseerd Convenant afstemming IBO EBO tussen de nucleaire inrichting NRG te Petten en de decentrale overheid per 5 oktober 2016 afgesloten. Dit leidt tot meer dan de genoemde scenario s. Zie bijlage. Is dit rapport beschikbaar? Referentie ontbreekt namelijk. In de uitwerking van de scenario s blijkt anders: er is wel degelijk kans op emissie van giftige of nucleaire deeltjes, en als dit optreedt betreft het wél een incident met rampkarakter. In een plan horen de woorden in principe en vooralsnog niet thuis. Dit straalt onzekerheid uit, en bovendien is er het risico dat de voorbereiding en uitvoering eenzijdig gericht is op dit beperkte risico en dat te laat wordt overgeschakeld naar GRIP 2 en hoger. Ook de strofe indien emissie wel aan de orde is maakt het er niet geruster op. Dit betreft volgens de stresstest reële scenario's die wezenlijk anders zijn dan de 8 geselecteerde, en waarvan dus de gevolgen ook anders en meervoudig kunnen zijn. Hier is geen plaats voor in dit plan maar dat zou wel het geval moeten zijn voor een goede bescherming van onze bevolking. Is dit overzicht voor het publiek beschikbaar? Deel C: Incidentbestrijding op het terrein van de OLP Omdat dit deel van het plan al definitief is, is het commentaar van DNA beperkt tot enige opvallende zaken. 14 Dit hoofdstuk geeft informatie, aandachtspunten en instructies in algemene zin bij een optreden van de hulpdiensten veiligheidsregio bij incidenten binnen het terrein van de OLP. In algemene zin : Met dit plan in de hand kan nog geen actie worden ondernomen door betrokkenen. De detailuitwerking in de vorm van draaiboeken, oefeningen, locatie, mensen, middelen dienen in dit plan te worden benoemd of gerefereerd. 16 GHOR/Ambulancedienst VF NHN: Hoe is dit gezekerd? Is dit een speciaal opgeleide unit? Zowel NRG als de ambulancedienst hebben kennis van het document stralingsincidenten veiligheidsregio s 19 Multi-scenariokaart 1: Brand in radiologisch laboratorium met eventueel beperkte emissie van radioactieve stoffen: Effect Bij eventuele emissie ontstaat een benedenwindse wolk met radioactieve deeltjes en gassen, afhankelijk van Waarom slechts enkele honderden meters? Omdat het benedenwinds is? Hoe is dit vastgesteld, hoe is dit gegarandeerd?

5 bronsterkte en weersgesteldheid (maximaal enkele honderden meters). 19 Specifieke Aandachtspunten. Indien in de ontwikkeling van de brand na enige tijd de reële verwachting ontstaat, dat emissie van radioactieve stoffen kan plaatsvinden, wordt door de verantwoordelijke brandweer leidinggevende opgeschaald naar GRIP Uitwerking in de vorm van netwerkschema en communicatie 21 Denk aan veilige referentiewaarden stralingsdoses voor hulpdiensten! (zie monoinstructies en -procedures) Dit geeft een afwachtende houding aan: er is bekend wat er in het gebouw aan radioactief materiaal voorhanden is en waar de brand woedt? Hier dient een concrete maatregel en actie te worden uitgewerkt. Geldt voor elk in dit plan opgenomen schema: er zijn veel onderdelen niet ingevuld (alleen een bullet zonder tekst) en dit is geen draaiboek met volgorde van acties en bereikbaarheid van rollen, etc. Denk aan : Wat kan de hulpdienst hiermee? Is voorbeeld van hoe algemeen, en niet exact, zaken in dit document zijn uitgewerkt. Deel D. Stralingsongevallen HFR 35 Een reële dreiging van emissie zal leiden naar een opschaling in de regio van GRIP 4; het betreft immers een incident van meer dan lokale betekenis. Een emissie van radioactieve stoffen kan bijvoorbeeld optreden na een ernstige beschadiging van de reactorkern van de HFR door verschillende oorzaken. Bijvoorbeeld een vliegtuig- of meteorietinslag, technische oorzaken en het falen van de veiligheidsmaatregelen en -systemen. Het zich voordoen van een dergelijk scenario is zeer onwaarschijnlijk, maar wordt gehanteerd als worst case scenario. De gevolgen van een te late reactie en slechte voorbereiding zijn rampzalig. In een groot gebied (groter dan aangenomen??) is bewoning lange tijd niet mogelijk, en de recreatiesector is volledig en voor eeuwig vernietigd. Ook al is de kans op optreden klein, er moet snelle, adequate reactie zijn, rekening houdende met het ergste. De geest die het plan uitademt is dat de betreffende calamiteit zich waarschijnlijk niet voordoet en dat er getrapt moet worden opgeschakeld als dit toch het geval is, met het risico dat te laat wordt ingegrepen en incidenten zich gaan stapelen. De voorbereiding in de vorm van gedetailleerde, geoefende draaiboeken binnen en buiten de OLP, regiobreed tot lokale bestrijding, moet perfect zijn, maar het plan geeft hier geen richting in. 37 Informatiemanagement De organisatie en werkwijze van het informatiemanagement op regionale schaal verloopt op reguliere wijze. Het netwerk waarbinnen de informatie-uitwisseling plaatsvindt, is echter sterk afwijkend. Om hierin Ook hier een algemene tekst die geen richting geeft. De bijlage 18 ontbreekt in de publieksversie, hier kan dus geen zienswijze in gegeven worden. Vraag is daarom of de informatielijnen hierin exact zijn weergegeven: wie licht wie in, in welke volgorde, bij welke beslissing? de weg te vinden en handreikingen te doen is een operationele Werkkaart informatiemanagement bij stralingsongeval opgesteld, bijlage Voor bevolkingszorg zijn hiertoe een aantal documenten opgesteld: Er ontbreken veel bijlagen, met name werkkaarten. Dit maakt het erg lastig om het plan in zijn totaliteit te

6 Werkkaart bevolkingszorg-breed (bijlage 7) Werkkaart crisiscommunicatie (bijlage 8) Communicatieplan (bijlage 8a) Evacuatie (zie bijlagen 9c Opstapplaatsen en 17a Evacuatie & ontruiming) 38 Brandweerzorg (redden, ontsmetten, meten) Bij tijdige inzet en effectueren van maatregelen zal grootschalige decontaminatie niet aan de orde zijn. In de scenario s voor stralingsongevallen moet een meetplan voor regionale meetploegen i.s.m. eenheden van elders beschikbaar zijn en uitgevoerd worden. De brandweer prepareert zich hierop en heeft hiervoor monodisciplinaire werkkaarten beschikbaar. 39 Multi scenariokaart 7: Dreigend ongeval HFR met radioactieve wolk. Een benedenwindse wolk met radioactieve deeltjes kan ontstaan. De omvang hiervan is afhankelijk van bronsterkte en weergesteldheid en kan reiken tot enkele kilometers 39 Het scenario heeft geen acuut karakter, maar kent een lange doorlooptijd van moment vanaf eerste technisch falen. 40 Bestrijding Inzicht verkrijgen in te verwachten tijdsverloop 41 Calamiteit HFR met directe emissie van een radioactieve wolk: Benedenwinds vormt zich een wolk met radioactieve deeltjes. Deze kan zich afhankelijk van bronsterkte en weergesteldheid uitstrekken over enkele kilometers (besmetting te verwachten). 42 Schema: Bestrijding Initieel op ruime afstand blijven. Bestrijding voorbereiden opvang + vervoer minderzelfredzamen voor het geval dat er moet worden geëvacueerd, voorbereiden evacuatiebesluit. 43 Primaire inschatting van het effectgebied: benedenwinds / 5 km; eerste indicatie van NRG. beoordelen. In ieder geval is het noemen van het bestaan van een werkkaart onvoldoende als uitwerking: een geoefend draaiboek per scenario is een eis die aan het plan gesteld moet worden. Een werkkaart kan daar inderdaad deel van uitmaken. Ook hier is de aanname: het zal niet gebeuren, dus het wordt niet verder uitgewerkt. Dit is een gevaarlijke omissie! Benedenwinds uit de hoge schoorsteen? Hoe is "enkele kilometers" bepaald (en gegarandeerd)? Dit kan veel meer zijn, afhankelijk van de kracht van de wind en de aard van de emissie kan dit tot tientallen kilometers zijn, zeker als de emissie vanuit de schoorsteen hoger in de atmosfeer terecht komt. Er ontstaat een wolk die zich over veel grotere afstand verspreidt en afhankelijk van wind en regen op een niet te bepalen afstand tot neerslag van radioactieve deeltjes leidt. Onbegrijpelijk statement: een emissie heeft altijd een acuut karakter. Onmiddellijke actie en opschaling in de regio is noodzaak en onmiddellijke (niet tijdige ) communicatie met (o.a.) burgemeester. Hier is een exact scenario nodig, tijdverlies is dodelijk, er moet proactief worden gehandeld. Zienswijze DNA: enkele kilometers is zeer onwaarschijnlijk als maximale grens van het besmette gebied. Dit moet met feiten worden gestaafd. Zodra het aantal km groter is dan 5, dan moet Schagen worden geëvacueerd. Hiervoor is geen voorziening in dit plan opgenomen: bijv. de CoPi resideert in de stad op hemelsbreed 7 km afstand. Voorbereiding in dit stadium is per definitie te laat, er is een gedetailleerd evacuatiedraaiboek nodig voor verschillende afstanden rond besmet gebied. Voldoet hierin de Werkkaart Politie-mobiliteit? Onduidelijk, meer dan enkele kilometers? Het plan is niet consistent: honderden meters, 3 KM (profylaxe), 5 KM, of enkele KM s?

7 In bijlage 17: De evacuatie wordt uitgevoerd na het voorbijtrekken van een radioactieve wolk. Dus toch verspreiding over grotere afstand (?) Wat doen regen en wind t.a.v. besmetting? Bijlagen 44 Overzicht bijlagen: ontbrekend: 1 t/m 8a, 10 t/m 16, 18. Met name werkkaarten ontbreken. Het ontbreken van de bijlagen bemoeilijkt de beoordeling van het plan. DNA stelt dat deze bijlagen ter inzage zouden moeten zijn, of in ieder geval een goede omschrijving van de inhoud. Met vriendelijke groet, Namens Duurzaam Natuurlijk Alternatief Friso Teerink, fractievoorzitter Kees Groen, lid raadsadviescommissie Bestuur Bijlage: Opsomming risico s uit rapport Nationaal Rapport OLP Over de stresstest van de nucleaire installaties van NRG uit december 2012.