In werkelijkheid is het hoger door productie die niet word meegeteld (zwart of geen geld tegenover)

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 1619 woorden 21 maart ,2 14 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index Index De Nederlandse Economie 1.1 introductie Human development index = welvaartsmeter 1.2 Productie en inkomen in Nederland Welvaart Enge zin = koopkracht Welvaart Ruime zin = immateriële behoeftes Mensen doen waar ze goed in zijn(werken) dit verscheelt daarom per land. Bijvoorbeeld in landbouw, diensten en industrie. De sectoren zijn voortdurend in beweging bijvoorbeeld door lage loon landen of een hoog opleidingsniveau. Nederland à hoog opleidingsniveau, goede infrastructuur, gunstige geografische ligging = diensteneconomie met handel en transport als belangrijke pijlers BBP = productie van alle bedrijven en overheid opgeteld In werkelijkheid is het hoger door productie die niet word meegeteld (zwart of geen geld tegenover) Productie: het geschikt maken van goederen en diensten voor verkoop en gebruik. Niet alleen materiaal dus maar ook dienstverlening. Niet alles is geregistreerd Formele economie: de zichtbare productie en inkomens Productiefactoren: - Arbeid - Kapitaal(goederen) - Natuur of natuurlijke hulpbronnen - Ondernemerschap Beloningen productiefactoren: - Loon - Winst - Rente - Huur Pagina 1 van 7

2 Dit bij elkaar optellen levert het nationaal inkomen. Produceren is het toevoegen van waarde aan de ingekochte grond en hulpstoffen Toegevoegde waarde = de omzet ingekochte grond en hulpstoffen Ambtenaren worden niet betaald voor hun diensten(politie, brandweerman, etc.) Toegevoegde waarde van de overheid = de som van alle ambtenaressensalarissen BBP = toegevoegde waarde BBP + Ambtenaressensalarissen BBP is gelijk aan nationaal inkomen Arbeidsproductiviteit hangt af van: - Mate van arbeidsverdeling of specialisatie - De scholing van de werknemers - Het aantal en kwaliteit van de kapitaalgoederen - Arbeidsomstandigheden Arbeidsproductiviteit = productie per werknemer per tijdseenheid Reële inkomen= koopkracht, nominale waarden gecorrigeerd door inflatie è Nominale inkomensindex / prijsindex X 100 RIC = NIC/PIC x100 CPI = Hoeveel procent de kosten van het levensonderhoud stijgen ten opzichte van een basisjaar è (W x prijsindexcijfer) + (W x prijsindexcijfer) + (w x prijsindexcijfer) / 100 Lorenzcurve = geeft inkomensverdeling weer, cumulatieve cijfers Politici handelen in rechtvaardigheid, economen houden zich daar het verre van. Nivellering= verschil in de verhouding van inkomens dichter bij elkaar Denivellering=verschil tussen arm en rijk relatief groter Om het effect van het verschil tussen arm en rijk te kunnen waarnemen maken economen onderscheid tussen primaire en secundaire personele inkomensverdeling Primaire inkomensverdeling: verdeling bruto inkomens verdiend door leveren productie(huur winst rente pacht) Secundaire inkomensverdeling: besteedbare inkomens, dus na belasting en premieheffing en met sociale uitkeringen. Hoofdstuk 2 Bedrijven Eenmanszaak Kan bestaan uit meerderen personen. Eigenaar loopt alle risico. Met schulden kunnen schuldeisers zijn privévermorgen en dat van zijn eventuele partner opeisen. Er is geen scheiding tussen bedrijfsvermogen en privévermogen. Vennootschap onder Firma (vof) Pagina 2 van 7

3 Vof lijkt op een eenmanszaak maar het vermogen is verdeeld over meerdere personen. Firmanten spreken af hoe groot ieders aandeel is. De schulden zijn voor iedereen even groot. Besloten vennootschap (bv) Is een rechtspersoon, een organisatie die zelf verplichtingen kan aangaan en rechten heeft. Schulden kunnen niet bij het privévermogen, behalve bij strafbare feiten. Zakelijk en privévermogen is gescheiden. Het eigendom van de bv ligt bij de aandeelhouders. Als zij meewerken verdienen ze ook loon, maar ook de winst(of verlies). Startkapitaal van euro Naamloze vennootschap (nv) Aandelen staan niet op naam, er zijn veel eigenaren(vennoten). Kopers kunnen aandelen kopen als belegging. De eerste uitgifte (emissie) gebeurt via de bank daarna zijn ze vrij verhandelbaar. Je hebt een jaarrekening of balans. Grote bedrijven moeten ook een jaarverslag uitgeven die openbaar is(handig voor aandeelhouders) Bij de jaarrekening horen de balans en de resultatenrekening Jaarrekening Balans Balans is een overzicht van de bezittingen, het eigen vermogen en het vreemd vermogen(de schulden) van een bedrijf op een bepaald tijdstip. Linkerkant/debetzijde: Activa, de bezittingen. Dat wat het bedrijf met zijn geld heeft gedaan. - Vaste activa (langer dan een jaar) - Vlottende activa (worden binnen maximaal een jaar in geld omgezet) Liquide middelen = niet in vaste vorm. Bijvoorbeeld geld in kas Rechterkant/creditzijde: Passiva, het vermogen. Hoe het bedrijf aan zijn geld komt. Linker kant en rechter kant zijn gelijk. - Vreemd vermogen(vv) de schulden Langlopende schulden (meer dan een jaar) en kortlopende schulden (minder dan een jaar) Crediteuren zijn schuldeisers - Eigen vermogen, kan groeien bijvoorbeeld emissie nieuwe aandelen. Stroomgrootheden Jaarrekening Resultatenrekening Overzicht vaan de opbrengsten en kosten van een bedrijf in een bepaalde periode. Linkerkant = kosten Pagina 3 van 7

4 Rechterkant = Opbrengsten Winst gaat ook links om het gelijk te maken. Voorraadgrootheden Break-even analyse TO = TK TK = TVK + TCK Marktevenwicht Aanbod = vraag à evenwichtsprijs Hoofdstuk 3 het nut van de overheid Collectieve sector = overheid en de sociale fondsen Collectieve goederen zijn goederen die niet gesplitst kunnen worden in individueel te leveren eenheden en zijn, zodra ze geproduceerd worden, voor iedereen beschikbaar Quasicollectieve goederen = geproduceerd door de overheid maar geen echte collectieve goederen. Te splitsen in individueel te leveren goederen maar door de overheid geschaft. Bijvoorbeeld drinkwater. Individuele goederen zijn te splitsen in individueel te leveren eenheden en worden door particulieren bedrijven geleverd. De overheid is nodig omdat collectieve goederen anders niet worden geproduceerd. Je krijgt dan free-rides, meeliftgedrag of te wel mee proviteren. Overheid is ook nodig om het gevangen dilemma te voorkomen waarbij partijen allebei het goedkoopste willen uitkomen maar dit in botsing met elkaar is. De overheid produceert collectieve goederen omdat er behoefte aan is en niemand anders het doet. Quasicollectieve goederen zijn onderwijs en gezondheidszorg. Deze kunnen worden geproduceerd door individuen maar regelt de overheid. Dit omdat ze willen dat het betaalbaar blijft omdat het belangrijk is. Ook kan dat ze de kwaliteit goed willen controleren of dat het te ingewikkeld werkt voor particulieren om betalingen te innen(wegen net zouden tolwegen worden). Ook hebben veel collectieve goederen positieve externe effecten = Merit goods Negatieve externe effecten = demerit goods De overheid zorgt dan voor extra belasting zoals accijns of reclame spotjes. Draagkrachtbeginsel: Hoeveel je betaal hangt af van je draagkracht (inkomen) Profeitbeginsel: kosten hangt af van de maten hoeveel je gebruik maakt van een overheidsvoorziening De overheid maakt gebruik van allebei voor hun inkomen. Pagina 4 van 7

5 Inkomsten: Merendeel bestaat uit belastingen. Niemand weet waar dat geld precies aan word besteed. Iemand kan stemmen op een partij die belooft het geld anders te besteden. Niet belastingsinkomen komen uit de verkoop van aardgas, winsten overheidsbedrijven verkoop van overheidsbezit, boetes, etc. Je hebt directe en indirecte belastingen. De btw is een percentage van de verkoopprijs zonder btw. Twee belangrijkste belastingen: - Loon en inkomstenbelasting - Vennootschapsbetaling Twee systemen inkomstenbelasting - Vlaktaks Iedereen betaalt het zelfde percentage belasting. Het is een proportioneel tarief. In Nederland werkt dit zo bij de vennootschapsbelasting maar niet bij de inkomensbelasting. In West-Europa betaal je ook een hoger percentage als je inkomen hoger ligt. Dit is een progressief tarief. Degressief tarief = percentage daalt naarmate je inkomen stijgt. Met de vlaktaks wil de regering een simpel systeem met weinig uitzondering en lage tarieven. Dan zijn er weinig ambtenaren nodig voor controle belastingsaangifte. En zijn er minder belasting ontduikers en zwart werkers. Zo hopen ze de groei te bevorderen, belangrijker dan gelijkmatigere verdeling. Bij progressief zeggen ze de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Verschillen worden relatief kleiner en het secundaire inkomen gelijkmatiger à nivellering Nederlandse situatie: aftrekposten en heffingskortingen Je werkgever houd geen rekening met je persoonlijke omstandigheden, de belasting houd daar wel op twee manieren rekening mee: 1. Heffingskortingen. Er is een algemene heffingskorting voor iedereen die belasting betaald. Voor werkende is er een extra en voor mensen die kinderen hebben geldt nog een derde korting. Met alleen staande ouder een vierde. 2. Aftrekposten, die maken het belastbaar inkomen later. Bijvoorbeeld rente. Aftrekposten haal je voor het schijventarief eraf heffingskortingen erna. Te betalen belastingsbedrag: Bruto inkomen aftrek posten = belastbaar inkomen. Daar pas je het schijventarief op en daar haal je de heffingskortingen van af. Overheidsuitgave - Overheidsbestedingen: uitgave waar de overheid een tegenprestatie voor verwacht (ambtenarensalarissen) - Overheidsoverdrachten: herverdelen het inkomen (bijstanduitkering) Overheid investeert ook, bijvoorbeeld infrastructuur Pagina 5 van 7

6 Structuur economie = aanbodkant Conjunctuur = Aanbodkant Begrotingstekort = Verschil uitgaven overheid en inkomsten Financieringstekort =Begrotingstekort aflossingen Hoofdstuk 4 Nederland en buitenland Handelsquote = (waarde van de import en export) / (BBP) X 100 Internationale handel leidt tot arbeidsverdeling, hierdoor stijgt de welvaart. Arbeidsverdeling en specialisatie is er op alle niveaus. Het kiezen van een beroep is ook een soort specialisatie. De productie word hoger als mensen doen waar ze goed in zijn. Ook binnen bedrijven zie je het. Fabrieken produceren nu ook onderdelen in plaats van hele producten. Ook in het gezin vind Arbeidsverdeling plaats. Protectionisme en economische samenwerking Internationale handel lijd tot veel welvaart maar soms moet een land zijn grenzen sluiten voor een bepaald product. Je kunt zo bijvoorbeeld importheffingen moeten betalen en daardoor stijgt de prijs. Er word dus veel betaald maar de banen blijven bestaan. Protectionisme = beschermen van de eigen markt Ook is er dumping: tegen een lage prijs(soms lager dan kostprijs) overschotten verkopen of snel deel marktaandeel veroveren. Ook jongen industrietakken worden vaak (tijdelijk) beschermd, zo kunnen landen de import van bepaalde producten tegenhouden om de productie ervan in eigen land een kans te geven. Het tegenovergestelde is exportsubsidie. Contingent of quotum staat voor een maximaal toe te laten hoeveelheid. Met de zogenaamde non-tarifaire maatregelen belemmer of bemoeilijk je de impor. Protectionismeis het beschermen van de binnenlandse markt van de export d.m.v. importheffingen, exportsubsidies, contingent of non-tarifaire maatregelen. Economische samenwerking Er zijn verschillend internationale groepen landen die samen werken om de handel te bevorderen. Zoals de EU. Vrijhandelszone: de deelnemers handelen zonder invoerheffingen met elkaar Economische unie: douane-unie plus vrij verkeer van arbeid en kapitaal, een gemeenschappelijk economisch beleid en gemeenschappelijke instellingen Pagina 6 van 7

7 Douane-unie: Vrijhandelszone plus een gemeenschappelijk buitentarief Economische en monetaire unie (EMU):economische unie plus 1 munt en 1 centrale bank die de waarde van die munt bewaard. Als de economie terug valt verlaagt de overheid de belasting zodat er minder snel een loonsverhoging word gevraagd (loonmatiging), de producten goedkoper worden en prijspijl op pijl blijft. Loonmatiging betekend niet dat de lonen dalen maar dat ze minder stijgen dan de arbeidsproductiviteit. Concurrentie van Nederlandse bedrijven hangt van drie factoren af: - Stijging lonen - Stijging arbeidsproductiviteit - Inflatie Indexcijfer loonkosten = (indexcijfer loonkosten) / (indexcijfer arbeidsproductiviteit) x 100` Handelsbalanssaldo = exportwaarde importwaarde Exportwaarde = PQ Koers = waarde van 1 eenheid van een munt uitgedrukt in een andere valuta. Externe waarde van een munt genoemd. De koers word bepaald door vraag en aanbod. Een duurdere munt betekend een duurde export en dus minder belangstelling. Appreciatie(koersstijging) als depreciatie(koersdaling) kunnen gunstig zijn. Bij een stijging word de export minder maar de import weer meer en andersom. Pagina 7 van 7