Methodiek Inhoud: Inleiding. Hoe verloopt een overleg/bewonersvergadering? Richtlijnen voor de coach. Hulpmiddelen.
|
|
- Frans Wauters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Methodiek Een geëmancipeerd mens is een mondig mens. Mondig zijn houdt in dat je zelfstandig kunt beslissen, handelen en oordelen, dat je keuzes kunt en mag maken en dat je keuzevrijheid hebt. In dergelijk geval is zelfverantwoordelijke zelfbepaling gerealiseerd. In feite heb je gelijke rechten. Je mening doet er toe. Het is een eigen mening: de jouwe en daar wordt naar geluisterd, op een serieuze manier, een manier die jou recht doet. Wanneer je op een dergelijke manier bejegend wordt, voel je je erkend ( ik ben de moeite waard ). Emancipatie: Dé rechte weg van A naar B? Vaak worden personen met een handicap niet au serieux genomen. Participatie is enkel mogelijk als zij als volwaardig lid worden aanzien en hun kennis (ervaringsdeskundigheid) evenwaardig wordt behandeld als die van andere deskundigen. GRIPvzw Inhoud: Inleiding Hoe verloopt een overleg/bewonersvergadering? Richtlijnen voor de coach Hulpmiddelen Werkdocumenten De vergaderkoffer 1/5
2 Inleiding Participatie is deelnemen Deelnemen aan een overleg/bewonersvergadering moet leiden tot een verbetering van de hulpverlening. De vertrekbasis is een optimale zeggenschap, wat niet altijd een maximale zeggenschap betekent. Het deelnemen van de cliënt kan verschillende vormen aannemen: van passieve aanwezigheid tot actieve inbreng. maar is geen doel op zich. Het optimale (mede)zeggenschap is een streefdoel waarbij men rekening houdt met de mogelijkheden en wensen van de cliënt en van de grenzen van de omgeving. De mogelijkheden van mensen met een handicap worden als vertrekpunt voor de invulling van (mede)zeggenschap gezien: wat zij kunnen en willen ondersteunt men. Optimale medezeggenschap vraagt veel van de begeleiding: respect voor de persoon tonen in alle facetten van het leven, beseffen dat de omgeving zich kan aanpassen, mogelijkheden creëren om de cliënt te laten proberen (zelfs wanneer er een kans op falen bestaat), open staan voor processen van verandering. De houding van de begeleiding om cliënten te ondersteunen in overlegmomenten is daarom héél belangrijk. Vergaderen, overleggen, je mening uiten zijn leerprocessen. Daarom is het nodig om de cliënten te blijven stimuleren om te participeren. De meeste cliënten hebben tijd nodig om hun plaats te vinden in het geheel. Tevens moet men alert zijn voor mogelijkheden. Een cliënt kan tijdens de week een goed idee uiten. De begeleiding kan hem of haar aanmoedigen om dit voorstel op de vergadering te brengen (in ideeënbusje stoppen). Voorstellen en ideeën overbrengen naar de cliënten vraagt een overdachte aanpak: Wees duidelijk met de boodschap die je wilt overbrengen. Maak gebruik van visualisaties en andere hulpmiddelen (zie verder). Stel realistische mogelijkheden voor: zoek (samen met de deelnemers) naar onderwerpen die binnen hun leefwereld liggen. Een voorstel, idee moet zeer duidelijk geschetst worden: wat is het doel, welke gevolgen heeft dit Ga correct om met voorstellen. Als je iets belooft, voer de afspraak uit en dit liefst op korte termijn. Een voorstel naar voren brengen betekent niet dat dit idee altijd uitgevoerd wordt. Het moet daarom duidelijk zijn voor de cliënt dat het voorstel soms niet aanvaard wordt. Omgaan met keuzes is niet gemakkelijk. Pas de keuzemogelijkheden aan. Vaak is het beter om de keuzemogelijkheden te beperken. Dit is voor de deelnemer overzichtelijker. Open keuzes zijn soms moeilijk in te vullen. Tevens bestaat de mogelijkheid dat de gemaakte keuze niet haalbaar is. Voorbeeld 1: Waar gaan we op vakantie? wordt gesteld als open vraag. Als één van de deelnemers Hawaï antwoordt, zal deze keuze waarschijnlijk niet te realiseren zijn. Vele cliënten kunnen vaak niet antwoorden op deze vraag. Voorbeeld 2: Wat wil je aandoen vandaag?. De kleerkast staat open en de cliënt kan zijn keuze maken. Als hij of zij met een schreeuwende combinatie verschijnt (streepjesbroek en bolletjesshirt) is de begeleiding vaak geneigd om te corrigeren. Als dit meermaals gebeurt, kan de cliënt niet ervaren wat echt kiezen is. Zijn keuze wordt steeds veranderd, verbeterd. De vergaderkoffer 2/5
3 Daarom kan men beter zelf enkele voorstellen doen. Als men dit zeer duidelijk naar voren brengt en mogelijkheden beperkt, is het voor de cliënt gemakkelijker om zijn keuze te bepalen. Het aantal voorstellen of onderwerpen is afhankelijk van de mogelijkheden van de cliënt. Tevens spelen opgedane ervaringen een rol: kiezen kan je leren! Kiezen is verliezen (?) Keuzes maken is een leerproces. Door ervaring kan je leren wat kiezen is. Schep daarom mogelijkheden om te leren omgaan met keuzes. Schets duidelijk de mogelijkheden en de gevolgen van de opties. Geef de cliënt de kans om te falen, verkeerde keuzes te maken. Enkel door te beleven wat de gevolgen zijn van de keuzes kan de cliënt ervaringen opdoen. Zo kan hij of zij de volgende keer bewuster omgaan met kiezen. Indien iemand zijn mening of keuze niet duidelijk kan maken, kan men de volgende stappen overwegen. Probeer eerst te werken rond de communicatie, komt de boodschap duidelijk over? Kunnen er hulpmiddelen ingeschakeld worden? Hou altijd rekening met deze persoon. Spreek hem of haar steeds aan, ook al krijg je geen antwoord. Het is een belangrijk signaal aan de groep. Iedereen krijgt de kans. Bij het maken van keuzes kan je de groep inschakelen. Vraag hulp om de beste mogelijkheden uit te zoeken voor dit groepslid. Hoe verloopt een overleg/bewonersvergadering? Voor de vergadering wordt alles klaar gezet (zie richtlijnen coach). Tijdens de vergadering: 1. Welkom De voorzit(s)ter heet iedereen welkom en opent de vergadering. 2. Wie is er aanwezig? Aanwezigheidsbriefje (foto s van deelnemers waar, bij aanwezigheid, een kruisje achter wordt gezet). De persoon die dit papier invult (beurtrol: zie takenlijst) zegt telkens de naam van bewoner. Deze persoon antwoordt ( aanwezig, ja of steekt hand omhoog). Zo worden de deelnemers gestimuleerd om zich kenbaar te maken. 3. Wat moeten we weten van het vorig verslag? We bekijken de afspraken van de vorige vergadering en vragen of deze zijn uitgevoerd. 4. Wie heeft er wat te vertellen? Wie wil, kan kort iets melden, vertellen. Men steekt zijn/haar hand omhoog en de voorzitter duidt aan wie het woord krijgt. 5. Agendapunten De onderwerpen worden duidelijk naar voren gebracht. Iedereen kan zijn gedacht of mening uiten. De keuzemogelijkheden en de manier van je stem uitbrengen worden duidelijk afgesproken (zie richtlijnen kiezen ). Het besluit wordt samengevat en genoteerd op het verslag. 6. Info vanuit het team Hier volgt informatie van het begeleidingsteam naar de bewoners toe: nieuws, overlopen activiteiten, enzovoort. 7. Vragen aan het team Hebben de bewoners nog vragen aan het team? Dan worden deze vragen op de teamvergadering besproken. Er wordt een antwoord gegeven op de volgende bewonersvergadering of rechtstreeks aan de bewoner zelf. 8. Afsluiten De voorzit(s)ter rondt af. De vergadering is gesloten!. Na de vergadering: opruimen en alles netjes wegbergen. De vergaderkoffer 3/5
4 Richtlijnen voor de coach Voor de vergadering: Samen met de voorzit(s)ter worden de agendapunten overlopen. De verantwoordelijken voor de vergaderkoffer zorgen ervoor dat het nodige materiaal uit de vergaderkoffer op tafel ligt (zie takenblad). De voorzit(ter)ster krijgt de hamer en de praatstok. De aanwezigheidslijst en balpen liggen bij de schrijver van dienst. Iedereen krijgt een stemkaart, een stopkaart en zijn foto. De verantwoordelijken van de ideeënbus zetten de doos op tafel. Iedereen gaat zitten. Aan het hoofd van de tafel nemen de voorzit(ter)ster en de coach plaats. De voorzit(ter)ster heeft de volgorde van de vergadering voor zich. Iemand van het personeel maakt het verslag. Tijdens de vergadering: De coach ondersteunt de taken van de voorzit(s)ter. De coach verzamelt de agendapunten en brengt ze aan. De coach steekt grafische symbolen in de lucht om elk vergaderonderdeel duidelijk te maken (dit kan ook door iemand van de groep gedaan worden). Als er moet gekozen worden dan stelt de coach de keuzes duidelijk voor en helpt hij/zij bij het stemmen. Hij/zij brengt ook de info vanuit het team duidelijk naar voren. Na de vergadering: De coach zorgt dat al het materiaal terug verzameld wordt. De verslaggever maakt het verslag tegen de volgende vergadering en krijgt daarbij hulp van de coach waar nodig. De coach helpt ervoor te zorgen dat afspraken nagekomen worden en genoteerd worden op de kalender. De verantwoordelijken van de vergaderkoffer kijken regelmatig al het materiaal in de koffer na (zie inventarisatielijst). De coach moet alert zijn voor mogelijke voorstellen of bemerkingen van bewoners. Deze ideeën worden opgeschreven en in de ideeënbus gestoken! Hulpmiddelen Om de deelnemers te ondersteunen tijdens de vergadering, kunnen hulpmiddelen ingeschakeld worden: Praatstok Stemkaarten Stopkaarten Deurhanger Foto s Grafische symbolen Ideeënbus Werkdocumenten: aanwezigheidslijst, verslag, taakverdeling, volgorde vergadering, richtlijnen voor voorzitter, inhoud koffer, briefjes voorstel, briefjes pluim, Praatstok Dit is een houten lepel met daarop een gezicht getekend. (kan natuurlijk ook iets anders zijn). De bedoeling is dat wie het woord heeft of vraagt, deze stok in handen neemt. Zo is het voor de groep duidelijk wie mag praten en wie moet luisteren. Stemkaart Dit is een groene kaart met daarop een afbeelding van een hand met duim omhoog. Deze kaart kan gebruikt worden om te stemmen of om de mening van een bewoner te vragen. Wie akkoord gaat, steekt de kaart omhoog. De vergaderkoffer 4/5
5 De kaart kan ook ingeschakeld worden als men mag kiezen tussen verschillende mogelijkheden. Voorbeeld 1: Eten we pannenkoeken of wafels?. De meerderheid beslist. De keuze wordt visueel voorgesteld. Ieder kiest en legt zijn stemkaart bij zijn voorkeur. Nadien worden de stemmen geteld en vergeleken. Op deze manier kan men duidelijk zien wie gekozen heeft en wie (nog) niet. Men kan maar één stem uitbrengen en door de telling kan men duidelijk maken wat het eindresultaat is. Stopkaart Dit is een rode kaart met een pictogram STOP en daar een rode streep door. Tijdens de vergadering wordt deze kaart omhoog gestoken als er iets niet duidelijk is, als er teveel lawaai is, Dan laat men de persoon in kwestie even aan het woord. De rode kaart kan in combinatie met de groene kaart als stemkaart gebruikt worden: groen is voor, rood is tegen. Het gebruik is afhankelijk van het niveau van de groep. Deurhanger Dit is een kaart die men aan de deurknop kan hangen. Op de kaart staat een afbeelding van een persoon in een rode cirkel waar een rode, schuine streep doorgetrokken is. Onder de prent staat de tekst Niet storen a.u.b.. Deze kaart kan gebruikt worden als men duidelijk wil maken dat men tijdens de vergadering niet gestoord wil worden. Foto s Van elke bewoner kan men gelamineerde foto s in de vergaderkoffer steken. Deze foto s kan men gebruiken als men de bewoners vraagt om persoonlijke keuzes te maken. Bijvoorbeeld: taakverdelingen, wie wil er mee op uitstap, wie wil er naar het feest, De keuzes worden visueel voorgesteld en de bewoner kan zijn/haar naam opgeven door zijn/haar foto bij de gewenste voorkeur te leggen. Ook hier kan men duidelijk zien wie er gekozen heeft en zijn dubbele keuzes niet mogelijk. Op het aanwezigheidsformulier worden ook foto s gebruikt zodat personen die niet kunnen lezen dit formulier kunnen gebruiken (zie bijlage). Grafische symbolen We werken met visualisaties om duidelijkheid en structuur naar voren te brengen. Daarom worden grafische symbolen gebruikt. Bijvoorbeeld: om de volgorde van de vergadering aan te geven, om keuzemogelijkheden visueel voor te stellen Ideeënbus De ideeënbus is een doos of bus waarin ideeën, voorstellen voor een overleg of vergadering in verzameld worden. Om de bewoners te stimuleren tot het aanbrengen van ideeën, is het echter niet voldoende om gewoon een ideeënbus te plaatsen. De inschakeling van dit hulpmiddel vraagt een aanpak, een aanleren van het gebruik, een blijvend aanmoedigen van mogelijkheden. Men kan briefjes met foto s gebruiken waarop de bewoners ideeën kunnen opschrijven of laten opschrijven. Werkdocumenten Ter ondersteuning kunnen de volgende documenten gebruikt worden: Aanwezigheidsbriefjes (met foto s van de deelnemers) Verslag: mal waar men telkens het belangrijkste van de vergadering in kan noteren Volgorde voor de voorzitter Taak van de voorzitter Taakverdeling Inhoud van de vergaderkoffer Auteur Rotonde vzw, 2015, Augustijnslei 78, 2930 Brasschaat Bij verder gebruik of verspreiding van deze tekst gelieve steeds Rotonde vzw als bron te vermelden. De vergaderkoffer 5/5
Vergaderen. Wat is dat? Waarom moet dat? Dit is het boekje van..
Vergaderen Wat is dat? Waarom moet dat? Dit is het boekje van.. 1. Wat is vergaderen? 1. Uitleg vragen en geven Jij mag vragen stellen aan je begeleiders. Ook de begeleiding heeft soms nieuws om te vertellen.
Nadere informatie1. De cliëntenraad komt op voor cliënten in het cluster en praat mee over wat er gebeurt in het cluster.
REGELING CLIËNTENRAAD Artikel 1: Doelstelling Cliëntenraad 1. De cliëntenraad komt op voor cliënten in het cluster en praat mee over wat er gebeurt in het cluster. 2. De cliëntenraad helpt mee om alles
Nadere informatieDoel. Vertrekpunt: Santé! De beste gesprekken voer je... op café
Doel Geanimeerde gesprekken voeren over belangrijke vragen of thema s in verschillende rondes. Elke deelnemer komt aan het woord. Een worldcafé kan je gebruiken om informatie te verzamelen binnen één thema
Nadere informatieVoorstelling Onafhankelijk Leven vzw
Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw Waarvoor staat Onafhankelijk Leven vzw? 1. Visie Onafhankelijk Leven vzw gaat met volle kracht voor een samenleving waar alle personen met beperking controle hebben
Nadere informatieVoorstelling Onafhankelijk leven
Voorstelling Onafhankelijk leven Inhoudsopgave 1. Wat is Onafhankelijk leven?... 3 2. Waarom is Onafhankelijk Leven belangrijk?... 4 3.1. Met een persoonlijk assistentie budget (PAB) kan je onafhankelijk
Nadere informatieCommunicatie op de werkvloer
Communicatie op de werkvloer Voor een goede communicatie op de werkvloer is het noodzakelijk dat we letterlijk dezelfde taal spreken. Een goede kennis van het vakjargon is dan ook erg belangrijk. Net zo
Nadere informatiePersoonlijk opleiding plan
Persoonlijk opleiding plan Een opdrachtgever adviseren Hem vertellen wat jou de beste optie lijkt. Het klopt dat ik deze competenties zo had ingevuld. Ik heb hiermee ervaring doordat ik vaak op forums
Nadere informatieCliënten aan het woord
Cliënten aan het woord Instrument om ervaringen van cliënten in kaart te brengen Versie Wonen Naam cliënt : Woning cliënt : Datum : Je ontvangt deze vragenlijst omdat we graag willen weten hoe je het wonen
Nadere informatieSuc6 Cursussen voor mensen. Suc6 Cursusboek 2014/2015
Cursussen voor mensen Suc6 Cursusboek 2014/2015 Inleiding Leren is leuk. Als je iets leert, weet je meer of kun je meer! In dit boekje staan alle cursussen die je bij Suc6 kunt leren. Je kunt samen met
Nadere informatieHet verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieLes 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase
Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de afgelopen weken hebben we veel teksten gelezen. Deze teksten hebben we samengevat, we hebben vragen erbij gesteld, gekeken
Nadere informatieRollenspel. Opdracht 1. Opdracht 2. Opdracht 3 6.1.1
6.1.1 Rollenspel Opdracht 1 LICHAAMSTAAL Toon met gebaren en mimiek dat je boos bent. GESPREKSONDERWERP Je vertelt iemand dat je hem of haar wel leuk vindt. Je geeft een aantal complimentjes over wat jij
Nadere informatieWorkshop A Hoe werkt de gemeenteraad?
Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad? Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad? Korte omschrijving workshop De workshop begint met een kort filmpje over de gemeenteraad. De workshopleider doet vervolgens met
Nadere informatieOns adres is: CKG Koningin Fabiola Glorieuxlaan 81 9600 Ronse Tel. 055/23 37 63
Ons adres is: CKG Koningin Fabiola Glorieuxlaan 81 9600 Ronse Tel. 055/23 37 63 Welkom, Welkom in het CKG Koningin Fabiola, te Ronse Hallo, Ik ben Floddertje! 1. Wat is een CKG? CKG is de afkorting van
Nadere informatieOndersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding
Samen doen wij dat! info Ondersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding informatie voor cliënten Inhoud INHOUD 1. Verhogen van de kwaliteit van leven van mensen met epilepsie 4 2. Het kwaliteitskader
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatieZelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W
Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument
Nadere informatieWERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo
WERKVORMEN MAGAZIJN Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo Voorwoord Voor u heeft u Thema boekje 1 Wat is netwerken? Dit themaboekje is een onderdeel van de lessenserie Netwerken.
Nadere informatieHet Functioneringsgesprek
Het Functioneringsgesprek Augustus 2010 Het Functioneringsgesprek Inleiding Een functioneringsgesprek heeft tot doel de kwaliteit van het werk te verhogen en daarnaast zorgt het voor een verhoging van
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatieHandreiking Workshop Omgaan met probleemgedrag, hoe tevreden ben jij?
Handreiking Workshop Omgaan met probleemgedrag, hoe tevreden ben jij? Handreiking Workshop Omgaan met probleemgedrag, hoe tevreden ben jij? Medewerkers in de ouderenzorg weten vaak heel goed waar knelpunten
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieVerbindingsactietraining
Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken
Nadere informatieHandleiding Vergadertechnieken
Handleiding Vergadertechnieken Zelfstudie en rapporteren Bij OGO leer je niet alleen via het actief deelnemen aan groepsdiscussies, maar ook via het individueel uitvoeren van zelfstudieopdrachten (ZSO).
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieLiefde, voor iedereen gelijk?
Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'
Nadere informatieSPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL
SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover
Nadere informatie2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot.
Fase.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. 1 1 Lees onderstaande tekst. Daarna ga je zelf een soortgelijke tekst schrijven.
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel mensen met een licht
Nadere informatieSPELFICHE: WAT WORD IK?
SPELFICHE: WAT WORD IK? Per 2 OF per 4 Wat moet ik doen? 1 Je probeert te achterhalen wat de ander later wil worden. 2 Je kijkt welke talenten horen bij de job dat je zelf hebt gekozen. 3 Je bespreekt
Nadere informatieSolidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw
Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?
Nadere informatieBonus: Hoe goed ben jij momenteel?
Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Blad 1 van 20 Hoe goed ben jij momenteel? Iedereen kan zijn leiderschapsvaardigheden aanzienlijk verbeteren met een beetje denkwerk en oefening. Met deze test krijg je
Nadere informatieVerdeel de leerlingen in groepjes. Laat elk groepje 3 stellingen bekijken.
Activiteit Vreemd of gewoon 1 In deze activiteit gaan we op zoek naar dingen die we vreemd of gewoon vinden. We ontdekken dat niet iedereen hetzelfde vreemd of hetzelfde gewoon vindt. We vertrekken bij
Nadere informatieOnze cliënten aan het woord
Onze cliënten aan het woord Instrument om ervaringen van cliënten in kaart te brengen Naam cliënt : Naam invuller vragenlijst : Woning cliënt : Datum : 1 Toelichting Inleiding Naam instelling wil graag
Nadere informatieMijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO
Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende
Nadere informatieSCHOOL TIME-OUT. Lang programma. School Time-out
SCHOOL TIME-OUT Lang programma School Time-out Op één of andere manier raak ik altijd in confl ict met de leerkrachten. Er zit zoveel in mijn hoofd dat ik me niet kan concentreren op school. Als ik de
Nadere informatieCompetenties De Fontein
Competenties De Fontein We werken met de volgende 4 competenties: 1. Verantwoordelijkheid 2. Samenwerken 3. Organisatie en planning, zelfstandigheid 4. Motivatie - In klas 1 wordt gewerkt aan de volgende
Nadere informatie34Vraaggericht werken
DC 34Vraaggericht werken 1Inleiding Vraag jij aan een cliënt wat zijn wensen en behoeften zijn of weet jij wat het beste is voor de cliënt? Denk jij dat je cliënt zelf weet wat goed voor hem is en daarover
Nadere informatieInhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...
Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...
Nadere informatieVoorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal.
& OHHUOLQJHQKDQGOHLGLQJ LQOHLGLQJ Het sectorwerkstuk staat voor de deur. Misschien heb je er al slapeloze nachten van, misschien lijkt het je de leukste opdracht van je hele opleiding. Eindelijk iets leren
Nadere informatieOver taaie taboes en lastige liefdes
Seksuele diversiteit graad 3 Lesvoorbereiding Over taaie taboes en lastige liefdes Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print het artikel Huwelijken
Nadere informatieBouwsteen 7: niet in je eentje Bij wie kan ik terecht?
Bouwsteen 7: niet in je eentje Bij wie kan ik terecht? Als onthaalouder sta je meestal alleen voor een groep kinderen. Net daarom is het belangrijk om te kunnen steunen op andere mensen of organisaties.
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieIntroductie 1. Waarvoor hebben de studenten een mentor nodig? 2. Wie kan mentor worden? Iemand die:
Mentor informatie Introductie Het Mentoringprogramma is voor studenten die een begeleidingsvraag hebben. Deze begeleidingsvraag kan zeer divers van aard zijn en heeft te maken met schoolse-, persoonlijke
Nadere informatiePersoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling
PAPI PAPI Coachingsrapport Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling Alle rechten voorbehouden Cubiks Intellectual Property Limited 2008. De inhoud van dit document is relevant op de afnamedatum en bevat
Nadere informatiePresenteren. Oriëntatie
Oriëntatie Dit ga je doen Je gaat een stand (marktkraam) inrichten om te laten zien wat je gedaan hebt tijdens dit project en wat je eindresultaat is. Je probeert jullie stand zo te maken dat het aantrekkelijk
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatieHet koninkrijk van God vlakbij
Het koninkrijk van God vlakbij Dit werkboek is van : Cellessen voor kinderen van 8-12 jaar Serie lessen voor kleine groepen; leeftijd 8-12 jaar Lessen zijn geschreven op basis van het boek Natuurlijk BOVENnatuurlijk
Nadere informatieGESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een
Nadere informatieU denkt: Dit kan niet langer zo!! Hoe kan ik deze negatieve spiraal doorbreken?
Zo-doen-we-het-kaart Informatie voor ouders Het kan gebeuren dat in de loop van de tijd het toedienen van het groeihormoon problemen oplevert. Uw kind wil niet meer. Iedere avond probeert uw kind tijd
Nadere informatieMaak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis
Geld graad 1 Lesvoorbereiding Maak zelf geld Print 1 keer het verhaal Isaura s droom, Toon Isaura's foto op het smartboard Print de Braziliaanse munt, de real uit. Verwondering Lees het verhaal Isaura
Nadere informatieWIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK
WIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK VOORBESPREKING Een kinderreglement Kinderen laten nadenken over de rechten van het kind. Verzamel samen met de kinderen materiaal uit de media waarin kinderen betrokken
Nadere informatieVERGADEREN VOOR DUMMIES
VERGADEREN VOOR DUMMIES DE AGENDA VASTSTELLEN Er zijn verschillende soorten agendapunten: Open Bij open agendapunten zijn er nog geen plannen gemaakt, er is nog geen concreet voorstel. De discussie is
Nadere informatieLuisteren, hoe leren kinderen dat?
Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Kinderen hebben grenzen en regels nodig. Ze zorgen voor duidelijkheid en veiligheid en ze leren hen omgaan met anderen. Verwacht niet van kinderen dat
Nadere informatie> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013
> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.
Nadere informatieVeilig in het verkeer
Veilig in het verkeer Hoe begeeft iemand met een visusbeperking zich in het verkeer en hoe ga je daar als fietser mee om? Met dank aan Blindenzorg Licht en Liefde voor de inbreng en beide personen met
Nadere informatieHet GROW-model. Deze onderdelen worden hieronder toegelicht. Per onderdeel worden er voorbeeldvragen aangegeven.
Het GROW-model Een ontwikkelingsgesprek is het meest effectief als je de vragen in een bepaalde structuur stelt. Het GROW-model biedt deze structuur. (Whitmore, 1995) Het GROW model bestaat uit de volgende
Nadere informatieCREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO!
CREATIEF CONCEPTEN OP BASIS VAN CREATIVITEIT HOE? ZO! INHOUDSOPGAVE STARTFASE VOORAF - IS HET EEN ONDERWERP VOOR CREATIVITEIT? - ANALYSEVRAGEN - BRIEFING MET PROBLEEMEIGENAAR DE CREATIEVE SESSIE - SPELREGELS
Nadere informatieMats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.
Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.
Nadere informatieAan de hand van 11 kleine stapjes, kan deze methode jou helpen om jou einddoel te bereiken!
Oplossingsgericht werken Misschien wil je graag iets veranderen in je leven? Zit je met een probleem waar je graag zelf een oplossing voor wil vinden? Hier onder staat een methode beschreven, die het mogelijk
Nadere informatieEN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES.
3 1 2 EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. Realistisch kijken naar wat kinderen wel en niet kunnen. WAT KAN JE KIND (AL)? Natuurlijk verwacht je veel van je kind. Dat het snel nieuwe dingen
Nadere informatieTIPS VOOR HET COMMERCIËLE TELEFOONGESPREK
TIPS VOOR HET COMMERCIËLE TELEFOONGESPREK 1. Behandel de klant met respect. Hij is net als jij een weldenkend persoon die in staat is een eigen oordeel te vormen. 2. Wek geen verwachtingen waaraan je niet
Nadere informatieVakgebonden Vakoverschrijdend Over welk(e) vak(ken) gaat het?... Doel: eerder formatief eerder summatief Formuleer uw doelen:...
Vakgebonden Vakoverschrijdend Over welk(e) vak(ken) gaat het? Doel: eerder formatief eerder summatief Formuleer uw doelen:............ Belangrijkste doelen in bewoordingen voor de leerlingen:............
Nadere informatieINTRODUCTIE PERSOONLIJKE GEGEVENS. Naam: Leeftijd: Geslacht: m / v. Begindatum:
Naam Datum: INHOUDSOPGAVE 1. Introductie 2. Persoonlijke gegevens 3. Rapportage kwaliteit van leven 4. Persoonlijke ontwikkeling plan (POP) 5. Competenties waar nu aan wordt gewerkt 6. Binnen de stichting
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieBeleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013
Document leerlingenraad Beleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013 Inhoud: 1. wat verstaan we onder een leerlingenraad? 2. opzet en organisatie van een leerlingenraad a. samenstelling van
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieUitgebreide versie. Mijn geld in vertrouwde handen. Stichting Beheer Bewonersgelden Pluryn
Uitgebreide versie Mijn geld in vertrouwde handen Stichting Beheer Bewonersgelden Pluryn Mijn geld in vertrouwde handen Iedereen heeft geld nodig om te leven. Om zelf kleren en eten te kopen, maar ook
Nadere informatieIs jouw eurocent al gevallen
Crisis graad 3 Is jouw eurocent al gevallen Lesvoorbereiding Projecteer de krantenkoppen of verzamel zelf krantenkoppen over de economische crisis. Knip het verhaal van de crisis in 6 stukken (1 deel voor
Nadere informatietoolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte
toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in
Nadere informatieInformatie voor ouders
Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Nadere informatieInformatie voor cliënten (Mede)zeggenschap en de Bewoners-/Deelnemersraden
Informatie voor cliënten (Mede)zeggenschap en de Bewoners-/Deelnemersraden Picto versie (Mede)zeggenschap en de Bewoners-/Deelnemersraden bij SDW De woorden waar een streep onder staat worden uitgelegd
Nadere informatieWelkom. bij OCMW Antwerpen
Welkom bij OCMW Antwerpen 1 Onthaalbrochure_klanten.indd 1 25/08/15 16:52 2 Onthaalbrochure_klanten.indd 2 25/08/15 16:52 Inhoud Wat is een OCMW? 4 Waar is het OCMW? 4 Wie kan hulp vragen? 4 Hoe vraag
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieDeze steekkaarten met tips rond competenties:
Deze steekkaarten met tips rond competenties: zijn een onderdeel van de competentietoolkit ter ondersteuning van sociale sportpraktijken gericht op het ontwikkelen van jongeren. hebben tot doel om te werken
Nadere informatieCliënten aan het woord
Cliënten aan het woord Instrument om ervaringen van cliënten in kaart te brengen Versie Wonen Naam cliënt : Woning cliënt : Datum : Je ontvangt deze vragenlijst omdat we graag willen weten hoe je het wonen
Nadere informatieBrood, tafel, maaltijd houden
Brood, tafel, maaltijd houden Route 1: Aan tafel Kaart lezen Is brood de moeite waard? Ons broodje is gebakken Elke prent heeft een cijfer. Welke tekst hoort erbij? Geef die hetzelfde cijfer. Nog een beetje
Nadere informatieVoor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005
Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels
Nadere informatieSociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders
Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij
Nadere informatie4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek,
4 INZICHTEN De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, waarbij 37 trainers en coaches een seizoen lang intensief zijn gevolgd. Dit onderzoek
Nadere informatieSamen werken aan het behandelplan Werkboekje behandelplan
Samen werken aan het behandelplan Werkboekje behandelplan Samen werken aan het behandelplan Dit boekje is voor u. U kunt het gebruiken als u een afspraak heeft met uw behandelaar. Het boekje helpt u om
Nadere informatieMirjams mama en moekie
Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor
Nadere informatieInhoudstafel Luistermoment Centrum-West Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding...
Inhoudstafel Luistermoment Centrum-West Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Voorbereiding... 2 Locatie... 2 Materiaal... 2 Veel voorkomende
Nadere informatieJe eigen nieuwjaarsbrief
Je eigen nieuwjaarsbrief Doelgroep Eerste, tweede, derde graad Aard van de activiteit De leerlingen schrijven zelf een nieuwjaarsbrief voor hun ouders. Vooraf Verzamel allerhande nieuwjaarsbrieven: tekstjes
Nadere informatieTuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5
Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich
Nadere informatieDe aarde viert feest
Landbouw graad 1 Lesvoorbereiding De aarde viert feest Zoek een mooi potje, vul het met (bos)grond en versier het. Print en knip de vriendenkaartjes 1 keer uit. Print de vriendenverhalen 1 keer uit. Print
Nadere informatieTeam 2: Wolken Onderzoek naar de invloed van wolken op zonnepanelen
Zonnepanelen op school Team 2: Wolken Onderzoek naar de invloed van wolken op zonnepanelen Jullie gaan onderzoeken wat de invloed is van wolken op de opbrengst van zonnepanelen 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM
Nadere informatieHet verhaal van mijn leven. Biografische cursus waarin buurtgenoten zich verbinden
Het verhaal van mijn leven Biografische cursus waarin buurtgenoten zich verbinden Cursus voor Fact-cliënten en andere buurtbewoners door Ria Velema, Ann Evers-Schillhorn van Veen, casemanagers Fact Lentis
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatieProject Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten
Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Inleiding en werkwijze: De meeste ouderen vinden het leuk om samen met jongeren iets te doen. Op deze manier hebben
Nadere informatieOmgaan met klachten volgens de BOOS-formule
Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen
Nadere informatieLes 17 Zo zeg je dat (niet)
Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatieNieuwsbrief CliëntAanZet
Nummer 3 April 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar: Cliëntzeggenschap,
Nadere informatieIn gesprek met medewerkers over verzuim
TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. In gesprek met medewerkers over verzuim Inhoud 1. verzuim bespreken met medewerkers Het is belangrijk
Nadere informatieChecklist. De 8 must haves voor een succesvol blogartikel
Checklist De 8 must haves voor een succesvol blogartikel Veerle Metten, Mettenta Ga je graag door het leven met een goed geweten? Neem dan niet zomaar stukken uit deze checklist over zonder bronvermelding.
Nadere informatieInhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding...
Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Voorbereiding... 2 Locatie... 2 Materiaal... 2 Veel
Nadere informatie