5,8. Werkstuk door een scholier 3961 woorden 21 maart keer beoordeeld. Biologie voor jou. De Inhoudsopgave

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "5,8. Werkstuk door een scholier 3961 woorden 21 maart keer beoordeeld. Biologie voor jou. De Inhoudsopgave"

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 3961 woorden 21 maart ,8 195 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou De Inhoudsopgave Inleiding 1. Wat is een zeehond? 2. Soorten zeehonden. 3. De zeehond in Nederland. 4. De leefomgeving en leefwijze van de zeehond. 5. De voortplanting. 6. De lichaamsbouw van de zeehond. 7. De zeehond in nood. Het nawoord Moeilijke woordenlijst. Literatuurlijst Beoordelingsblad Inleiding. Ik heb het onderwerp zeehonden gekozen omdat ik er nog niet zoveel over wist en ik wel eens wilde weten wat de hulporganisaties eigenlijk allemaal doen om de jacht op zeehonden te verbieden. De zeehond is een zoogdier dat de grootste tijd van zijn dagelijks leven in de zee doorbrengt. De zeehond is een zoogdier en dat betekent dat hij levende jongen krijgt, net als bij de mens. Over de hele wereld leven 19 soorten zeehonden, waarvan 2 in de Waddenzee, aan de kust van Nederland. De zeehond is een mooi en lief dier en knuffelt graag, maar als zijn rust wordt verstoord, wordt het dier agressief. Helaas vinden niet alle mensen het een lief dier. Er wordt veel op de zeehond gejaagd voor zijn bontvel en het is dan ook een bedreigde diersoort. Gelukkig zijn er veel hulporganisaties die hier wat tegen doen. Hopelijk worden jullie ook wat wijzer over de zeehond na het lezen van mijn werkstuk! 1. Wat is een zeehond? Pagina 1 van 13

2 De zeehond is een dier dat al meer dan 25 miljoen jaar geleden is ontstaan. Onderzoekers denken dat zeehonden afstammen van de hondachtige vleeseters, en dezelfde voorouders hebben als de jakhals. Maar waarom gingen zeehonden jaar geleden de zee in? Waarschijnlijk doordat de oceaanstroming volop voedsel naar de kust bracht. De zeehond is een zoogdier, dat betekent dat het dier ademt via zijn longen. Een zeehond kan ongeveer 5 minuten onderwater blijven. (Als hij slaapt en op het water dobbert ongeveer 30 minuten). Maar moet wel regelmatig boven water komen om adem te halen. De zeehond is net zoals een mens warmbloedig. De zeehond heeft een dikke, onderhuidse vetlaag, (soms wel 8 centimeter dik) waar nog 2 verschillende soorten haren opzitten. Doordat lange en korte haren dicht op elkaar staan blijft hun lichaamstemperatuur lekker warm. Bij een gewone en gezonde zeehond ligt de lichaamtemperatuur rond de 37 graden Celsius. Ook is de zeehond een vinpotig zoogdier, dat wil zeggen dat het vinnen heeft. Andere vinpotige zoogdieren zijn de zeeleeuw en de walrus. De zeehond bestaat uit 2 families, de eerste familie telt 9 verschillende soorten en leeft rond de noordpool. De tweede familie telt 10 soorten en leeft in het arctische gebied. (in de buurt van Antarctica) Een zeehond leeft nooit alleen, maar altijd in een groep. Er bestaat geen Latijnse naam voor "zeehond", wél kan je zeggen dat de zeehondensoorten behoren tot de familie der Pinnipedia (vinpotigen). De Latijnse naam van de gewone zeehond is Phoca vitulina, die van de grijze zeehond Halichoerus grypus. 2. Soorten zeehonden. De Waddenzee is een zeer geschikt gebied waar zeehonden kunnen leven. Eb en vloed zorgen ervoor dat er genoeg droogvallende zandbanken komen waar de zeehonden op kunnen rusten, hun jongen ter wereld brengen en hun jongen zogen. In Europa komen de volgende soorten voor: - Gewone zeehond - Grijze zeehond - Ringelrob - Zadelrob - Klapmuts De gewone zeehond komt in het hele Waddengebied voor, van Den Helder tot Esbjerg in Denemarken. En nog verder in de Noordzee, in het noordelijke deel van de Atlantische oceaan, in de Ierse zee en in de Oostzee. De grijze zeehond komt in de Oostzee, langs de kusten van Noorwegen en de Britse eilanden voor. De ringelrob komt in de Oostzee en in het Noordpoolgebied voor. De zadelrob leeft rondom de Noordpool. De klapmuts komt in het Noordpoolgebied voor. Pagina 2 van 13

3 Over de hele wereld leven 19 soorten zeehonden: 1. Baardrob (Phocinae) 2. Baikalrob (Phoca sibirica) 3. Bandrob (Phoca fasciata) 4. Caribische monniksrob (Monachus tropicalis) 5. Gewone zeehond (Phoca vitulina) 6. Grijze zeehond (Halichoerus gryptus) 7. Hawaïaanse monniksrob (Monachus schauinslandi) 8. Kaspische rob (Phoca caspica) 9. Klapmuts (Cystophora cristata) 10. Krillrob (Lobodon carcinophagus) 11. Largha zeehond (Phoca largha) 12. Mediterrane monniksrob (Monachus monachus) 13. Noordelijke zeeolifant (Mirounga angustirostris) 14. Ringelrob (Phoca bispida) 15. Ross Zeehond (Ommatophoca rossi) 16. Wedell zeehond (Leptonychotes weddelli) 17. Zadelrob (Phoca groenlandica) 18. Zeeluipaard (Hydrurga leptonyx) 19. Zuidelijke zeeolifant (Mirounga leonina) Baardrob Baikalrob Bandrob Caribische monniksrob Gewone zeehond Grijze zeehond Hawaïaanse monniksrob Kaspische rob Klapmuts Krillrob Largha zeehond Mediterrane monniksrob Noordelijke zeeolifant Ringelrob Ross Zeehond Wedell zeehond Zadelrob Zeeluipaard 19. Zuidelijke zeeolifant Pagina 3 van 13

4 3. Zeehonden in Nederland. Over de hele wereld leven 19 soorten zeehonden. Hier in Nederland, in de Waddenzee leven maar 2 soorten. De gewone zeehond en de grijze zeehond. Hoewel ze hetzelfde geslacht hebben, zijn ze totaal verschillend van soort. De meeste zeehonden komen steeds meer voor langs de Noordkust. Ze leven voornamelijk bij riviermondingen (zoals de Voordelta in Zeeland), waar rustige zandplaten droogvallen. Op die zandplaten worden hun jongen geboren en zogen ze de jonge zeehondjes. Maar ze vinden het ook lekker om eens af en toe in het zonnetje te liggen. Een aantal jaren geleden dreigde de zeehond uit te sterven door een overvloed van zeehondenjacht. Nu dit verboden is in verschillende landen zoals Nederland, zijn er weer wat meer zeehonden. De gewone zeehond. De gewone zeehond bestaat nog maar 15 miljoen jaar en leeft in de Waddenzee. Het lichaam van de gewone zeehond is dik en de kop is smal met een vlak voorhoofd. De neusgaten zijn smal en zien eruit als een typische V-vorm. De ogen zijn best groot en staan dicht bij elkaar. Het is erg moeilijk om de mannetjes en vrouwtje van elkaar te onderscheiden. Vrouwtjes worden 1,30 tot 1,80 meter lang, mannetjes iets langer, 1,50 tot 2 meter. De mannetjes zijn meestal wat zwaarder dan de vrouwtjes. De vrouwtjes wegen 70 tot 150 kilo, de mannetjes 130 tot 170 kilo. De basiskleur van de rug is meestal licht- of donkergrijs of licht- of donkerbruin. De buik is altijd lichter dan de rest van het lichaam. De rug is het meest gespikkeld met gevarieerde vlekken. Een gewone zeehond heeft 17 puntige tanden Pups: Bij de geboorte hebben de pups geen witte wollige babyvacht meer. Die hebben ze alleen in de baarmoeder. De geboorte periode ligt ongeveer tussen het einde van de lente en het begin van de zomer. Status: Sinds de Prehistorie wordt er op de gewone zeehonden gejaagd. Tegenwoordig is het verboden om zeehonden te doden aan de Nederlandse, Deense en Duitse kust, maar in landen als Canada speelt de jacht op de gewone zeehonden een belangrijke rol. In Canada is het dan ook niet verboden. De grijze zeehond. Pagina 4 van 13

5 De grijze zeehond bestaat al zo n 25 miljoen jaar en leeft in de Waddenzee. Grijze zeehonden zijn stevig. Het verschil in lichaamsbouw tussen mannetjes en vrouwtjes is goed zichtbaar: mannetjes zijn steviger en hebben een grotere en bredere kop dan vrouwtjes. Vrouwtjes worden ongeveer 2 meter, mannetjes 2 ½ meter. Ook bij de Grijze zeehonden zijn de mannetjes zwaarder dan de vrouwtjes. Een vrouwtje weegt ongeveer 150 kilo, een mannetje kan wel 300 kilo (2 X zo veel) wegen! De snoet is in verhouding lang en breed, de neusgaten zijn parallel* aan elkaar en zien er uit als een typische W-vorm. De basiskleur is grijs; het vel van het wijfje heeft donkere vlekken. De mannetjes hebben een donkere basiskleur met lichtere vlekken. Een Grijze zeehond heeft 17 puntige tangen. Pups: De pups worden met een witte wollige vacht geboren. Grijze zeehonden leven op spits, uitstekende rotskusten. De geboorteperiode is in de herfst en het begin van de winter. De geboorten vinden plaats op geïsoleerde stranden, rotsen in het water. 4. De leefomgeving en de leefwijze van de zeehond. Leefomgeving Over de hele wereld leven zeehonden, in allerlei soorten en maten. Daarom past iedere soort zich aan, aan zijn leefomgeving. De zeehond leeft op ijs, in de sneeuw, op het zand, in het water en in dierentuinen. De zeehond leeft voornamelijk in het water. Daar kan hij ook het meeste voedsel vinden. Op het land bewegen zeehonden erg onhandig, maar in zee kunnen ze prima bewegen. Met golvende bewegingen van hun achterlijf en de achterste vinpoten bewegen ze zich soepel door het water. Zeehonden die in de sneeuw leven, spelen overdag met andere zeehonden. Veel zeehonden spelen overdag in de zee met andere zeedieren zoals walvissen en dolfijnen. Zeehonden vechten om een stuk land. Ze blazen luidruchtig en klappen met hun lijven tegen elkaar. Zo krijgt ieder zijn eigen gebied. Leefwijze Pagina 5 van 13

6 Een zeehond lijkt op het land een langzaam en lui dier. Op het land kan een zeehond namelijk alleen hobbelen op zijn buik om vooruit te komen. En dat gaat helemaal niet snel. Als een zeehond snel het water in wil komen laat hij zich rollen! Hoe zit dat dan in het water? In het water zijn zeehonden net onderzeeërs; dan kunnen ze heel snel zwemmen als het moet. Een zeehond rust dan ook altijd in de buurt van het veilige water, om snel weg te kunnen komen. Sommige zeehonden halen in het water wel een snelheid van 35 kilometer per uur! De zeehond voedt zich door te wachten tot het eb wordt en er visjes achter blijven op het strand. Soms gaat hij ook gewoon de zee in en dan wacht hij tot er een visje langs zwemt en dan hap! Zeehonden slapen in het water, rechtop drijvend (als een grote dobber), Horizontaal in het water of languit liggend op de bodem. Ze moeten wel om het half uur even wakker worden om weer even een luchtje scheppen. 5. De voortplanting. Om jonge zeehondjes te krijgen moeten een mannetje en een vrouwtje paren. Een vrouwtje kan pas jongen krijgen als ze 4 jaar oud is, een mannetje als hij 6 is. De mannetjes maken een geluid zodat ze de aandacht van de vrouwtjes kunnen trekken. Bij de meeste zeehondensoorten begint de paartijd eind juli, maar dat verschilt per zeehondensoort. Het paren gebeurt in zee, de zeehonden duwen hun staarten tegen elkaar aan. Na het paren gebeurt er iets bijzonders. Het bevruchte eitje nestelt niet meteen in de baarmoeder, zoals bij de meeste zoogdieren, maar pas na een maand of 3. Dit wordt wel de 'stille zwangerschapsfase' genoemd. Het zorgt ervoor dat de geboorte van het jong en de paring kunnen plaatsvinden in de korte periode in de zomer wanneer de zeehonden samen zijn. Na ongeveer 7 tot 8 maanden wordt er een zeehondenjong geboren. Per keer wordt er één jong geboren. De geboorte duurt ongeveer vijftien minuten. Ze kunnen de bevalling uitstellen tot ze een plekje hebben gevonden waar het rustig is. Het zeehondenjong wordt op een drooggevallen zandbank gebaard. De moeder likt het zeehonden jong schoon. Daarna is het tijd voor hun eerste zwemles, want na een tijd wordt het weer vloed en loopt de zandbank onderwater. De moeder voedt het zeehondenjong met vette moedermelk. Die melk is wel 10 keer zo vet als koeienmelk. Pagina 6 van 13

7 Maar dat is niet zo erg want een zeehond heeft een dikke speklaag nodig voor in de winter. Na ongeveer een zoogtijd van 4 weken moet het zeehondenjong voor zichzelf kunnen zorgen. Uit het dagboek van een zeehondenjong: 1 juli Tijdens eb wordt er op een zandbank ergens in de waddenzee een zeehondenjong geboren. Gelukkig duurt het nog even voordat het weer vloed (hoog water) wordt. Het zeehondenjong en zijn moeder kunnen nog even bijkomen. Het jong is ongeveer 85 centimeter, weegt 8 kilo en blijft lekker dicht bij de moeder. Aan het eind van de middag begint de zandbank onder te lopen. Gelukkig kan een baby zeehond al direct zwemmen! Hij heeft ook al een echte zwemvacht. 4 juli Het lijkt alsof een zeehonden jong nooit vol zit, hij drinkt en drinkt en drinkt. Hij drinkt heel veel melk bij zijn moeder, net als alle zoogdieren. Zeehondenmelk is dikke melk, wel tien keer zo vet als van een koe, maar dat hebben zeehonden baby s ook nodig. Ze moeten voordat de koude winter komt, een dikke vetlaag hebben. Een babyzeehond kan alleen maar drinken op het droge. Zijn moeder kiest een rustig plekje uit, bij eb bijvoorbeeld op een zandbank, bij vloed op een stil stuk strand. Als een zeehond bij zijn moeder drinkt, moet je ze natuurlijk niet storen! Mijn moeder beschermt mij heel goed. Ik hoef maar even te huilen of ze schiet me direct te hulp. 1 augustus Je raad nooit hoe snel de baby gegroeid is? Na een maand, weegt de kleine zeehond als 30 kilo! De kleine zeehond is nu vier weken oud en moet leren zijn eigen visjes te vangen. Hij begint met kleine visjes en garnalen. Zijn moeder gaat hij steeds minder zien. Hij moet nu gaan leren hoe hij zelf moet overleven. 7 augustus In het begin is het best moeilijk om iedere dag zelf voor je eten te zorgen! Daardoor valt de kleine zeehond rond deze periode iets af. Gelukkig is dat niet zo erg omdat hij nog goed stevig was van de vette moedermelk. 1 september De zeehond kan nu goed voor zichzelf zorgen en groeit nog steeds. Hij is sterk en gezond. Straks wordt het winter en dan moet de zeehond tegen een stootje kunnen. Dit zeehondenjong, een mannetje, kan over 4 tot 5 jaar zelf jongen krijgen. Zijn zeehondenvriendinnetjes kunnen dit een jaar eerder al, als ze 3 tot 4 jaar zijn. Pagina 7 van 13

8 6. Het lichaam van de zeehond. Het lichaam van de zeehond is aangepast aan het leven in de zee. De zeehond is namelijk een echt waterdier, dat kun je aan een heleboel dingen zien. Ze hebben geen poten maar vinnen, hiermee kunnen erg goed zwemmen en dat is nodig als je een zeedier bent! De voorpoten zien er uit als een soort roeispanen. De achterpoten staan niet recht onder het lichaam, zoals bij een hond of kat. Ze liggen in een lijn. De achterpoten zou je kunnen vergelijken met een roer of de schroef van een schip. De voorpoten zijn vooral om te kunnen sturen en de achterpoten vooral om snelheid te maken. Beweging De ledematen* van vinpotigen, dus ook van de zeehond zijn kort vergeleken met die van landzoogdieren. De botten van de voor- en achterpoten zijn qua lengte het kleinst, maar ze zijn erg sterk en liggen binnenin het lichaam. De botten van handen en voeten hebben echter een grotere lengte en vormen de vinnen. De vinnen worden gebruikt om te zwemmen en heel sterk door extra kraakbeen en bindweefsel*. Lopen kunnen zeehonden niet, ze slepen zich voort met hun buik over de grond. Dit noemen we bobberen. Zeehonden hebben een dikke vetlaag die kan wel 8 centimeter dik kan worden, deze dikke laag beschermt ze tegen de kou. De zeehond heeft een gestroomlijnd* lichaam, met weinig uitstekels. Daarmee kunnen ze soepel door het water glijden. De zwem- en duik techniek Het zeewater is achthonderd keer dichter dan lucht. Dit betekent dat de weerstand ook achthonderd keer groter is dan lucht. Dankzij hun gestroomlijnde lichaam, uitstekende lichaamsdelen zoals oren, schouders, een lange staart of geslachtsorganen, kunnen zeezoogdieren en dus ook zeehonden heel goed door het water bewegen zonder veel energie te gebruiken. Zeehonden moeten - net als alle andere zeezoogdieren - regelmatig ademen om koolstofmonoxyde* kwijt te raken en zuurstof binnen te halen. Om langer onder water te kunnen blijven hebben ze zich aan bepaalde natuurwetten aangepast: de hoeveelheid bloed is bijna twee keer groot als bij een mens met hetzelfde lichaamsgewicht. Bovendien kunnen ze veel meer zuurstof vervoeren in hun bloed: zeehondenbloed is heel rijk aan rode bloedcellen met een hoge concentratie hemoglobine (er is een molecule aanwezig in de rode cellen die de zuurstof vasthoud). Als een zeehond onder water is, gaat hij heel zuinig met zuurstof om. Alleen hart, hersenen en de meest belangrijke organen worden van zuurstof voorzien. De lichaamstemperatuur en de stofwisseling dalen enorm, en de hartslag vermindert zelfs tot slechts een tiende van het normale ritme, van 120 tot 4 slagen per minuut. Door deze aanpassingen kan een gewone zeehond gemakkelijk 5 à 6 minuten onder water blijven, en als het echt moet, kunnen ze minstens 40 minuten zonder adem te halen, ze kunnen dan alleen niet zo hard Pagina 8 van 13

9 zwemmen. Tastzin De snorharen van een zeehond zijn verzien van zenuwen. Snorharen (vibrissae) zijn dus heel gevoelig voor trillingen in het water. Doordat de snorharen zo gevoelig zijn voor trillingen voelt hij heel snel als er een vis lang zwemt. Zo kunnen zeehonden ook in troebel water jagen, en zelfs als de zeehond helemaal niets ziet, kan hij voedsel vangen. Snorharen hebben ook een sociale functie: wanneer de snorharen recht vooruit staan wijst dat op agressie. Gehoor Gewone zeehonden hebben geen oorschelpen; in plaats daarvan zijn er twee kleine gaatjes overgebleven. Maar ze hebben hele goede oren en hebben een zeer goed gehoor, vooral onder water. In de lucht bereiken geluidjes beide oren met een heel klein tijdsverschil. Daardoor kan een landzoogdier vast stellen waar het geluid vanaf komt. Maar onder water kan het zeezoogdier dit niet, omdat de geluidsgolf niet door zijn gehoorgang kan. Zeehonden hebben zich zo aangepast dat zij onder water toch de richting van het geluid kunnen bepalen. Zelfs kunnen zij geluidssterktes horen (tot Hz) die veel hoger zijn dan het menselijk oor kan horen (max Hz). Reuk Net als de meeste andere zoogdieren, kunnen zeehonden niet ruiken onderwater. Als ze uit het water komen, kunnen ze juist heel goed ruiken. Tijdens de voortplantingsperiode hebben volwassen mannetjes de gewoonte net als honden om de kont van de vrouwtjes te besnuffelen om te kijken of de vrouwtjes bereid zijn te paren. Geur is ook heel belangrijk voor de moeder om haar eigen pup te herkennen. Meteen na de geboorte van het kleine zeehondje is haar moeder een tijd bezig met het besnuffelen van de snuit van haar pup. Dit gedrag versterkt de band tussen moeder en pup, en helpt de moeder haar eigen pup te herkennen als hij tussen heel veel andere zeehondjes ligt. Gezichtsvermogen Het gezichtsvermogen van een zeehond is onderwater goed ontwikkeld. Dat is heel belangrijk omdat hij veel tijd onderwater doorbrengt, en maar heel weinig op het land, of in het licht.. Het netvlies van een zeehond - dat veel op dat van een kat lijkt - heeft een zogenaamd tapetum. Het tapetum is een reflecterende laag die het licht een tweede keer door de cellen laat gaan. De lens van een zeehond is ook vrij bolvormig: dat zorgt ervoor om onderwater scherp te kunnen zien. Boven water ziet de zeehond slecht. Het is mogelijk dat zeehonden in een bepaalde mate verschillende kleuren kunnen zien; het is echter nog niet wetenschappelijk vastgesteld. Pagina 9 van 13

10 Oog Als je een zeehond recht in de ogen aankijkt zie je direct dat zijn ogen veel groter zijn dan die van een mens. Het zeehondenoog is 2 keer zo groot als een mensenoog. Om de pupil van een zeehond boven water te kunnen zien moet je heel goed kijken. Boven water is de pupil niet rond maar een heel klein streepje. Onderwater heeft de zeehond een ronde pupil, net als de mens. Net als veel andere dieren die onderwater moeten kunnen zien, heeft de zeehond een lens, die zo rond is als een knikker. De lens van dieren die op het land leven is meestal een stuk platter. 7. De zeehond in nood. De grootste bedreiging van de zeehond is spijtig genoeg de mens. De mens jaagt op de diertjes om hun huid en hun vet. Dit verkopen ze dan weer. Van de huid worden kleren zoals bontjassen en bontkragen gemaakt en het vet gebruiken ze als lampenolie. Vroeger jaagden de mensen op de zeehond omdat ze dachten dat het een schadelijk en kwaad dier was. Rond 1900 werden ongeveer zeehonden doodgemaakt door de mens. Sinds 1962 is het verboden in Nederland om op zeehonden te jagen. In 1972 werd het ook verboden in Denemarken en Duitsland. Er kwamen toen gelukkig weer meer zeehonden. Maar door vervuiling en andere schadelijke dingen ging het aantal toch sterk achteruit. Tegenwoordig zijn de grootste bedreigingen naast de stropers, de toeristen die toekijken als er een zeehondenjong wordt geboren. Eigenlijk moet dit in alle rust gebeurden, anders wordt de moeder onrustig en kan er iets fout gaan. Ook een groot gevaar is dat in de zomermaanden schepen aanleggen bij zandplaten of zandbanken die door zeehonden gebruikt worden. Ook straaljagers, vliegtuigen, militaire oefeningen en booreilanden* veroorzaken veel onrust. Vooral de jonge zeehondjes lopen gevaar. Vervuiling Naast de jacht op zeehonden speelt het milieu ook een grote rol bij leven van de zeehond. De vervuiling die door vele fabrieken en bedrijven wordt veroorzaakt verstoort de rust en maakt het leefgebied onbegaanbaar. Veel afvalstoffen komen in de zee terecht. Soms eten zeehonden van de rommel en stikken erin. Zeehondenopvangcentra s Pagina 10 van 13

11 Gelukkig heeft de zeehond niet alleen vijanden maar ook vrienden. Er zijn verschillende hulporganisaties die zich inzetten voor zeehonden. Zo heb je: zeehondencrèche Pieterburen, Greenpeace en Ecomare. Zeehondencrèche Pieterburen Pieterburen is een opvang voor aangespoelde zeehonden. Zeehondencrèche Pieterburen werd in 1971 opgericht door Leny 'thart. Tot 1979 hield ze de zeehonden achter in haar tuin. In 1979 is het eerste stuk van de huidige Zeehondencrèche gebouwd. In 1986 is daar een stuk aangebouwd, en in 1993 is de grote bezoekershal gebouwd. Dit jaar bestaat Zeehondencrèche Pieterburen 35 jaar. Als er een zeehond aan spoelt, schiet Pieterburen te hulp. Wanneer de zeehond aankomt in Pieterburen wordt hij eerst onderzocht door een dierenarts. Hij wordt gewogen en gemeten er wordt bloed afgenomen en ook worden er swalies* uit bijvoorbeeld zijn neus gepakt. Als ze denken dat de zeehond iets heeft, wordt er een echoscan of röntgenfoto* gemaakt. Als het dier ziek of gewond is, komt er een specialist. Dat wordt in een ruimte gedaan waar hij geen anderen zeehonden kan besmetten. Daar krijgt hij goed voedsel, wordt goed verzorgd en krijgt vooral veel rust. Zo kan hij goed genezen. Als hij dan eindelijk is hersteld mag hij in een verblijf bij anderen zeehonden. Maar dan wordt de zeehond ook zo snel mogelijk weer terug gezet in zijn eigen leefgebied. Je kan Pieterburen ook bezoeken op internet of je kunt naar de zeehonden opvang zelf gaan. Je kan er jongen, oude, zieken en al weer wat gezondere zeehonden zien. EHBZ Langs de kust van Nederland en België tot in Frankrijk is het EHBZ (eerste hulp bij zeehonden) netwerk opgezet. Als ze horen dat er een zeehond is gevonden ergens langs de kust schiet de dichts bijzijnde post te hulp, zodat de EHBZ medewerkers zo gauw mogelijk bij het dier zijn met het eerst hulpmateriaal. Zij zeggen dan of het dier hun hulp nodig heeft of niet. Als het dier echt hun hulp nodig heeft, maken ze het dier klaar om naar Pieterburen te brengen. Via de EHBZ posten worden er jaarlijks ongeveer 100 zieken zeehonden en huilers (jongen zeehonden die hun moeder zijn kwijt geraakt) naar Pieterburen gebracht. Ecomare Ecomare is ook een zeehondenopvang. In 1952 begon de directeur meneer de Haan van het Texelse museum als allereerste in Europa met een opvang van pasgeboren zeehonden. Pagina 11 van 13

12 De zeehonden die ze opvingen waren huilers en hadden dus hun moeder verloren of waren gewond. Toen in de jaren 50 het zeehonden aantal minder werd was het werk van Ecomare erg belangrijk. In die tijd werden veel zeehonden gered die anders dood zouden gaan. In de loop der jaren stopte de jacht. In plaats dat het opvangcentrum de Zeehonden veilig bij zich hielden, lieten ze de zeehonden weer vrij als ze beter waren en weer voor zichzelf konden zorgen. Greenpeace In 1972 wilde de Verenigde Staten opnieuw een atoomproef* doen op Amchitka, een eilandje voor de kust van Alaska. Allerlei wetenschappers en natuurbeschermers aan de westkust van Canada en de Verenigde Staten maakten zich veel zorgen over de test die een groot deel van Amchitka kapot zou maken. Toen kwam een groepje Canadezen op het idee naar Amchitka toe te gaan. Ze vertrokken september 1971 in een oude visserboot die ze doopte als Greenpeace, dat betekend groene vrede, maar zijn er nooit aangekomen. Wel hoorden de hele wereld wat ze gedaan hadden en hebben van Amchitka een vogelreservaat gemaakt en ook was Greenpeace geboren. Later heeft Greenpeace nog veel meer dingen gedaan (ook voor de zeehond) en doet dat nu nog steeds. Nu heeft Greenpeace kantoren in 40 verschillende landen. Je kunt Greenpeace bezoeken op internet Opgevangen zeehonden in door EHBZ & Zeehondencrèche Pieterburen. Nawoord. Wat vond ik ervan? Het maken van dit werkstuk was een hoop werk maar ik ben wel een stuk wijzer geworden. Ik heb veel informatie van het internet en uit boeken gehaald. Ook heb ik informatiepakketten aangevraagd bij hulporganisaties. Ik vond het wel leuk om te doen en het was ook leerzaam. Je komt een hoop tegen wat je nog niet wist en soms ook minder leuke dingen. Kortom: dit was een leuk en leerzaam werkstuk! Moeilijke woordenlijst. - Atoomproef: Kernproef. - Bindweefsel: weefsel in het lichaam, dienend tot verbinding en steun van andere weefsels of van organen. - Booreiland: platform op zee met een boorinstallatie. Pagina 12 van 13

13 - Gestroomlijnd: in een lijn. - Koolstofmonoxyde: Een mengsel van het gas koolstof en het gas zuurstof. - Ledematen: verzamelnaam voor armen en benen. - Röntgenfoto: Foto gemaakt met behulp van röntgenstralen. - Swalies: Een soort slijm Literatuurlijst. Internet: Boeken: Titel: Auteur: - Hét boek over zoogdieren Ben Morgan - Zeehonden,Zeeleeuwen en Walrussen Andrew Cleave Informatiepakketten: - Zeehondencrèche Pieterburen - Greenpeace Pagina 13 van 13

Werkstuk Biologie Zeehonden

Werkstuk Biologie Zeehonden Werkstuk Biologie Zeehonden Werkstuk door een scholier 1684 woorden 13 maart 2001 5,6 324 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Beste lezer ik hou mijn project over zeehonden, omdat ik de zeehond een

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zeehond

Werkstuk Biologie Zeehond Werkstuk Biologie Zeehond Werkstuk door een scholier 1902 woorden 13 januari 2005 6,6 187 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Soorten 3 Leefgebied 4 Het lichaam 5 Het reukvermogen

Nadere informatie

Zeehond. Inhoud. Inleiding. Oorzaken waardoor zeehonden aanspoelen.

Zeehond. Inhoud. Inleiding. Oorzaken waardoor zeehonden aanspoelen. Zeehond Inhoud Inleiding Inleiding. Inhoud. Redenen waardoor zeehonden aanspoelen. De binnenkomst van de zeehond. 24 uur in de zeehondencreche. Overzicht soorten zeehonden Ik heb dit onderwerp gekozen

Nadere informatie

GEWONE ZEEHOND. Huiler

GEWONE ZEEHOND. Huiler GEWONE ZEEHOND Huiler Je zou het bijna niet geloven, maar een gewone zeehond is een echt roofdier! De zeehond is met zijn gestroomlijnde lichaam, speciale neus en handige snorharen helemaal aangepast op

Nadere informatie

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler DE GEWONE ZEEHOND Huiler Je gelooft het bijna niet als je in die mooie zwarte ogen kijkt, maar een gewone zeehond is een echt roofdier. Zijn scherpe tanden en gestroomlijnde lichaam zijn perfect voor het

Nadere informatie

6,7. Soort : Werkstuk door een scholier 4279 woorden 18 juni keer beoordeeld. Inleiding

6,7. Soort : Werkstuk door een scholier 4279 woorden 18 juni keer beoordeeld. Inleiding Werkstuk door een scholier 4279 woorden 18 juni 2003 6,7 181 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Ik heb het onderwerp gekozen omdat het me een heel interessant en leervol onderwerp lijkt. Er valt ook

Nadere informatie

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De gewone zeehond

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De gewone zeehond Materiaal spreekbeurt of presentatie De gewone zeehond Materiaal spreekbeurt zeehonden De gewone zeehond Phoca vitulina De zeehonden van het Boudewijn Seapark te Brugge zijn net als de dolfijnen en zeeleeuwen

Nadere informatie

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is één van de meest elegante waterdieren die er bestaat. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schiet hij als een pijl door het

Nadere informatie

ZEEHONDEN informatiepakket

ZEEHONDEN informatiepakket ZEEHONDEN informatiepakket In Nederland leven zeehonden in de Noordzee en de Waddenzee. Als je met de boot naar een van de eilanden gaat, kan je ze op de zandbanken zien liggen. Op de zandbanken worden

Nadere informatie

CALIFORNISCHE ZEELEEUW

CALIFORNISCHE ZEELEEUW CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is een van de meest elegante waterdieren die er bestaan. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schieten ze als een pijl door het

Nadere informatie

IJsbeer. Wetenschappelijke naam ursus maritimus

IJsbeer. Wetenschappelijke naam ursus maritimus IJsbeer Wetenschappelijke naam ursus maritimus IJsberen zijn zoogdieren. Ze komen voor op en rond de Noordpool waar het kouder kan worden dan -40 C! Mannetjes worden ongeveer 3 meter lang en wegen 400

Nadere informatie

Spreekbeurt informatiepakket

Spreekbeurt informatiepakket Spreekbeurt informatiepakket Zeehonden In Nederland leven zeehonden in de Noordzee en de Waddenzee. Als je met de boot naar een van de eilanden gaat, kan je ze op de zandbanken zien liggen. Op de zandbanken

Nadere informatie

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka De orka De orka is de grootste soort uit de familie van de dolfijnen. De orka heeft een gezet lichaam, met een stompe snuit. Het dier heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. Wil je zelf

Nadere informatie

DE IJSBEER. Super speurneus

DE IJSBEER. Super speurneus DE IJSBEER Super speurneus Hij is groot, wit en ziet eruit als een echte knuffelbeer. Toch zou je deze reus niet graag tegenkomen in de sneeuw. Gelukkig gebeurt dit ook niet snel, want waar deze poolreiziger

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 4018 woorden 6 januari keer beoordeeld. De Zeehond

Werkstuk door een scholier 4018 woorden 6 januari keer beoordeeld. De Zeehond Werkstuk door een scholier 4018 woorden 6 januari 2003 6 320 keer beoordeeld Vak Biologie De Zeehond Een zeehond is aangepast aan het leven in zee, hoewel minder goed dan bijvoorbeeld walvissen of dolfijnen.

Nadere informatie

CALIFORNISCHE ZEELEEUW

CALIFORNISCHE ZEELEEUW CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is één van de meest elegante waterdieren die er bestaat. Zo slank als het vrouwtje is, zo blubberig is de man. Maar de harembaas is natuurlijk

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zee-otter

Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk door een scholier 1340 woorden 8 maart 2003 5,8 129 keer beoordeeld Vak Biologie Waar leeft de zee-otter? Vroeger kwamen ze nog in het grootste deel van de grote oceaan

Nadere informatie

ZEEHONDEN Zeehond fysiek Tastzin Gehoor Reuk Gezichtsvermogen

ZEEHONDEN Zeehond fysiek Tastzin Gehoor Reuk Gezichtsvermogen ZEEHONDEN Van de 19 soorten die er op de hele wereld zijn, leven er twee in de Waddenzee. De Gewone zeehond (Phoca vitulina) en de Grijze zeehond (Halichoerus grypus). De Waddenzee is een bij uitstek geschikt

Nadere informatie

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari 2017 5,4 27 keer beoordeeld Vak Biologie De orka Dier Voor mijn werkstuk heb ik de orka gekozen. Ik ben op het idee gekomen omdat ik eerst het over de dolfijn

Nadere informatie

Spreekbeurtinformatie over zeehonden

Spreekbeurtinformatie over zeehonden Spreekbeurtinformatie over zeehonden Algemeen In Nederland komen twee soorten zeehonden voor, de Gewone zeehond (Latijnse naam: Phoca vitulina) en de Grijze zeehond (Latijnse naam: Halichoerus grypus).

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zeehond

Werkstuk Biologie Zeehond Werkstuk Biologie Zeehond Werkstuk door een scholier 3222 woorden 5 januari 2004 5,7 91 keer beoordeeld Vak Biologie Iedereen weet wel wat een zeehond is en de meeste mensen zijn dol op zeehonden. Dat

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Nijlpaarden

Werkstuk Biologie Nijlpaarden Werkstuk Biologie Nijlpaarden Werkstuk door een scholier 1372 woorden 15 oktober 2004 6,5 194 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het onwijze coole dieren vind.

Nadere informatie

inhoud 1. De ijsbeer 2. Hier woon ik 3. Mijn jas is warm 4. Mijn voeten 5. Jagen 6. In het hol 7. Erop uit 8. Bedreigd 9. Berenweetjes 10.

inhoud 1. De ijsbeer 2. Hier woon ik 3. Mijn jas is warm 4. Mijn voeten 5. Jagen 6. In het hol 7. Erop uit 8. Bedreigd 9. Berenweetjes 10. De ijsbeer inhoud 1. De ijsbeer 3 2. Hier woon ik 4 3. Mijn jas is warm 5 4. Mijn voeten 6 5. Jagen 7 6. In het hol 8 7. Erop uit 9 8. Bedreigd 10 9. Berenweetjes 11 10. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De Californische zeeleeuw

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De Californische zeeleeuw Materiaal spreekbeurt of presentatie De Californische zeeleeuw Materiaal spreekbeurt zeeleeuwen De Californische zeeleeuw Zalophus californianus De zeeleeuwen van het Boudewijn Seapark te Brugge zijn net

Nadere informatie

6,4. Werkstuk door een scholier 1095 woorden 3 juni keer beoordeeld. Inhoudsopgave:

6,4. Werkstuk door een scholier 1095 woorden 3 juni keer beoordeeld. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 1095 woorden 3 juni 2003 6,4 148 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave: Historie Binnenkomst zeehonden Voedselketen Oorzaken Quarantaine De terugplaatsing Wat is er te zien?

Nadere informatie

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen.

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen. VO Werkblad Doel: Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen. Materialen: - Werkblad 3: - Potlood - Filmpjes: Dolfijnen, bruinvissen en vissen. De filmpjes zijn te vinden

Nadere informatie

Door: Joël Sterrenburg

Door: Joël Sterrenburg Zeehonden Door: Joël Sterrenburg 1 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen, omdat ik zeehonden hele lieve schattige dieren vind. Mij lijkt het leuk om er één een keertje van dichtbij te zien. Ook zou ik

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie De Haai

Praktische opdracht Biologie De Haai Praktische opdracht Biologie De Haai Praktische-opdracht door een scholier 1440 woorden 22 maart 2005 5,6 59 keer beoordeeld Vak Biologie DE HAAI INHOUDSOPGAVE Inleiding Hfdst.1: Wat zijn haaien? Hfdst.2:

Nadere informatie

Inhoud. Beste leerkracht, Dolfijnen. Bruinvissen. Walrussen. Zeeleeuwen. Zeehonden. Roggen. Haaien. Interview dierenverzorgers

Inhoud. Beste leerkracht, Dolfijnen. Bruinvissen. Walrussen. Zeeleeuwen. Zeehonden. Roggen. Haaien. Interview dierenverzorgers Voorpret lespakket Beste leerkracht, Een schoolreis naar het Dolfinarium is niet alleen leuk, maar ook heel leerzaam. Om voorbereid op pad te gaan ontvangen jullie hierbij alvast het Voorpret Lespakket.

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Neushoorn Inleiding De neushoorn is een groot en zwaar landdier en kan wel 60 jaar oud worden. De witte neushoorn is de grootste en weegt wel 3000 kilo. Alleen de olifant is groter. De neushoorn is één

Nadere informatie

inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9.

inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9. Leven onder water inhoud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 4 3. Vissen 5 4. Kwallen 7 5. Zoogdieren 8 6. Schaaldieren 9 7. Stekelhuidigen 10 8. Zeewier 11 9. Weekdieren 12 10. Filmpje 13 Pluskaarten

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zeehonden

Werkstuk Biologie Zeehonden Werkstuk Biologie Zeehonden Werkstuk door een scholier 2932 woorden 22 oktober 2005 6,4 227 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoud 1. Inleiding 2. De geschiedenis van de zeehond 3. Waar leeft de zeehond?

Nadere informatie

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE

Nadere informatie

Informatieles Vleermuizen

Informatieles Vleermuizen Informatieles Vleermuizen De les is bedoeld voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs en leerjaar 1 en 2 van het voortgezet onderwijs. Er komen verschillende facetten over het leven van de vleermuis

Nadere informatie

informatie: zeehonden

informatie: zeehonden informatie: zeehonden Zeehonden zijn de acrobaten van de zee, maar op het land komen ze nogal onhandig over. Hoewel ze met gemak met 35 kilometer per uur door het water sjezen, halen ze op het droge maar

Nadere informatie

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE

Nadere informatie

DE SIBERISCHE TIJGER

DE SIBERISCHE TIJGER DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.

Nadere informatie

WOLF. Huilend roofdier

WOLF. Huilend roofdier WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De Pandabeer

Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk door een scholier 1603 woorden 11 juni 2009 6,3 579 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstukken: Inleiding Hoofdstuk1:Uiterlijk van de panda Hoofdstuk2:De leefomgeving

Nadere informatie

Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat

Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat De Koala Inleiding. Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat Ik ga over de volgende punten iets vertellen: Wat is een koala?

Nadere informatie

6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk

6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk Boekverslag door V. 1256 woorden 11 april 2006 6.4 729 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Inleiding Groep van het dierenrijk Hoe is de koala opgebouwd? Waar leeft de koala? Welke leefgewoonte heeft

Nadere informatie

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn Pinguïns Inhoud Waarom de naam? bouw van een pinguïn leefgebied wat eet een pinguïn? paartijd, eieren leggen, broeden en jongen grootbrengen soorten nawoord literatuurlijst Waarom de naam? Sommige soorten

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 2938 woorden 25 april keer beoordeeld. 1. Zeehondensoorten

Werkstuk door een scholier 2938 woorden 25 april keer beoordeeld. 1. Zeehondensoorten Werkstuk door een scholier 2938 woorden 25 april 2004 6 195 keer beoordeeld Vak Biologie 1. Zeehondensoorten Zeehonden zijn zoogdieren. Dat betekent dat zij een jong krijgen (en dus geen ei leggen) en

Nadere informatie

Beste leerkracht, Instructies Voorpret Lespakket

Beste leerkracht, Instructies Voorpret Lespakket Beste leerkracht, Een schoolreis naar het Dolfinarium is niet alleen leuk, maar ook heel leerzaam. Om jullie goed voor te bereiden op het programma, ontvangen jullie hierbij alvast het Voorpret lespakket.

Nadere informatie

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8. Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord!

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8. Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord! SPEURTOCHT Groep 7 en 8 Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord! Volg de wandelroute, dan kom je alle dieren tegen. Veel

Nadere informatie

Stokstaartje. Inhoud. 1. Wat is een stokstaartje. 2. Mijn familie onder de grond

Stokstaartje. Inhoud. 1. Wat is een stokstaartje. 2. Mijn familie onder de grond Stokstaartje Inhoud 1. wat is een stokstaartje 2. mijn familie onder de grond 3. de jacht en het eten 4. de geboorte 5. het lijf 6. extra/vragen 1. Wat is een stokstaartje De wetenschappelijke naam van

Nadere informatie

DE HUMBOLDT PINGUÏN. Een levend kostuum

DE HUMBOLDT PINGUÏN. Een levend kostuum DE HUMBOLDT PINGUÏN Een levend kostuum Er zijn verschillende soorten pinguïns. Die verschillen maar weinig van elkaar. Ze hebben immers allemaal een donkere rug en een witte buik. Toch zie je, als je goed

Nadere informatie

Spreekbeurt of Werkstuk over dolfijnen

Spreekbeurt of Werkstuk over dolfijnen Spreekbeurt of Werkstuk over dolfijnen Als mensen het woord dolfijn horen, denken de meeste mensen meteen aan een tuimelaardolfijn (Tursiops truncatus). Deze dolfijnen zijn bekend van dolfinaria, boeken,

Nadere informatie

Dolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen:

Dolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen: Dolfijn Familie Dolfijnen behoren tot de walvisachtigen. Er bestaan 2 soorten walvissen: Baleinwalvissen: deze walvissen worden zo genoemd omdat ze in hun bek geen tanden hebben. Maar een soort lange draden,

Nadere informatie

Potvis op de dool. Wat is een potvis? De potvis in Heist. Waar leeft de potvis? Stijn Dekelver. baleinwalvissen. De potvis is een

Potvis op de dool. Wat is een potvis? De potvis in Heist. Waar leeft de potvis? Stijn Dekelver. baleinwalvissen. De potvis is een Stijn Dekelver Op woensdag 8 februari 2012 spoelde aan de Belgische kust een potvis aan. Dat gebeurde in Heist, een deelgemeente van Knokke-Heist. Zoiets komt maar een paar keer in een eeuw voor. Het is

Nadere informatie

ZEEHONDENOPVANG informatiepakket

ZEEHONDENOPVANG informatiepakket ZEEHONDENOPVANG informatiepakket Sinds 1971 worden zieke en verzwakte zeehonden opgevangen bij de Zeehondencrèche in Pieterburen. Deze opvang, de opvang op Texel (Ecomare) en de opvang in Zeeland (Aseal)

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Kangoeroe Inhoud De ontwikkeling van de kangoeroe De meeste bekende soorten De kenmerken van een kangoeroe De levensloop van de kangoeroe Hoe komt hij aan zijn naam? De ontwikkeling van de kangoeroe Toen

Nadere informatie

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9.

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9. Dolfijnen inhoud 1. Dolfijnen 3 2. De bouw van een dolfijn 4 3. De zintuigen 6 4. De school 7 5. Voedsel 8 6. Sprongen en spel 9 8. Gevaar! 10 9. Soorten dolfijnen 11 10. Filmpje 15 Pluskaarten 16 Bronnen

Nadere informatie

KONINGSPINGUÏN pag 1 DIERENPASPOORT VAN DE. WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus. Ik ben een: vogel. Aantal jongen: 1 jong

KONINGSPINGUÏN pag 1 DIERENPASPOORT VAN DE. WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus. Ik ben een: vogel. Aantal jongen: 1 jong KONINGSPINGUÏN pag 1 WETENSCHAPPELIJKE NAAM: Aptenodytes patagonicus Ik ben een: vogel Aantal jongen: 1 jong Broedtijd: ongeveer 55 dagen Volwassen met: 4 jaar Maximale leeftijd (wild): ongeveer 25 tot

Nadere informatie

DIERENPASPOORT IJSBEER pag 1

DIERENPASPOORT IJSBEER pag 1 DIERENPASPOORT IJSBEER pag 1 LATIJNSE NAAM: Ursus maritimus Ik ben een: zoogdier Aantal jongen: 1-4, meestal 2 jongen Zwanger: ca. 9 maanden Volwassen met: ca. 4 jaar Maximale leeftijd: (wild) ca. 25 jaar

Nadere informatie

* makkelijk (voor kleine kinderen) ** normaal (voor kinderen) *** moeilijk (voor volwassenen)

* makkelijk (voor kleine kinderen) ** normaal (voor kinderen) *** moeilijk (voor volwassenen) FAMILIE SPEURTOCHT Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn. * makkelijk (voor kleine kinderen) ** normaal (voor kinderen) *** moeilijk (voor volwassenen).

Nadere informatie

inhoud 1. Een bijzondere vogel 2. De woonplaats 3. Soorten pinguins 4. Pinguinweetjes 5. Filmpjes Bronnen en foto s Colofon en voorwaarden

inhoud 1. Een bijzondere vogel 2. De woonplaats 3. Soorten pinguins 4. Pinguinweetjes 5. Filmpjes Bronnen en foto s Colofon en voorwaarden Pinguins inhoud 1. Een bijzondere vogel 3 2. De woonplaats 5 3. Soorten pinguins 6 4. Pinguinweetjes 12 5. Filmpjes 14 Bronnen en foto s 15 Colofon en voorwaarden 16 2 1. Een bijzondere vogel Geen vleugels,

Nadere informatie

SPREEKBEURT KORTSTAARTOPOSSUM

SPREEKBEURT KORTSTAARTOPOSSUM SPREEKBEURT KORTSTAARTOPOSSUM l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE KORTSTAARTOPOSSUM

Nadere informatie

SPREEKBEURT Chinchilla

SPREEKBEURT Chinchilla l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT Chinchilla ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE CHINCHILLA

Nadere informatie

SPREEKBEURT Chinchilla

SPREEKBEURT Chinchilla SPREEKBEURT Chinchilla l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE CHINCHILLA

Nadere informatie

Volg de wandelroute, dan zie je alle dieren!

Volg de wandelroute, dan zie je alle dieren! Ouwehands Winterland Brrr! Het is weer berekoud vandaag! Heb jij altijd al willen weten hoe de dieren in Ouwehands Dierenpark omgaan met de winterse kou? Ga dan mee op ontdekkingstocht! Volg de wandelroute,

Nadere informatie

BRUINE BEER. Grote alleseter

BRUINE BEER. Grote alleseter BRUINE BEER Grote alleseter Een bruine beer ziet er schattig uit, maar vergis je niet. Deze beer is zonder twijfel het sterkste dier van Europa! Wist jij dat er veel kinderen zijn die wel eens met een

Nadere informatie

Presentatie Biologie Wolf

Presentatie Biologie Wolf Presentatie Biologie Wolf Presentatie door een scholier 4141 woorden 30 mei 2011 4,9 43 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Hondachtige dieren bestaan al zo n 37 miljoen jaar. Ongeveer 8 miljoen jaar

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE AXOLOTL BIJ

Nadere informatie

DE WOLF. Huilend roofdier

DE WOLF. Huilend roofdier DE WOLF Huilend roofdier De wolf heeft vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.

Nadere informatie

Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool

Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool Opdrachten Jaar van de Bever voor groep 3,4,5 van de basisschool 2012 is het jaar van de bever. Vroeger kwam de bever in een groot deel van Nederland voor, maar er kwamen er steeds minder. De bevers werden

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-16-1-b Dolfijnen Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 53. Bij het

Nadere informatie

ONTDEKKINGSTOCHT. Veel plezier! Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn. makkelijk moeilijk

ONTDEKKINGSTOCHT. Veel plezier! Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn. makkelijk moeilijk ONTDEKKINGSTOCHT Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn h f makkelijk moeilijk h Volg de wandelroute, dan komen jullie alle dieren tegen! Veel plezier!

Nadere informatie

Beste juffrouw, vrienden en vriendinnen, ik ga je vandaag wat vertellen over olifanten.

Beste juffrouw, vrienden en vriendinnen, ik ga je vandaag wat vertellen over olifanten. Spreekbeurt door Victor 2411 woorden 3 mei 2013 5,6 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie overal OLIFANTEN Beste juffrouw, vrienden en vriendinnen, ik ga je vandaag wat vertellen over olifanten.

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Walvissen

Werkstuk Biologie Walvissen Werkstuk Biologie Walvissen Werkstuk door een scholier 1531 woorden 17 juni 2001 5,9 155 keer beoordeeld Vak Biologie INLEIDING In dit werkstuk gaan we het hebben over de walvisachtige en dolfijnen. In

Nadere informatie

Giraffe. Inhoud. Hoefachtigen. Hoefachtigen

Giraffe. Inhoud. Hoefachtigen. Hoefachtigen Giraffe Inhoud Hoefachtigen Waar komen giraffen veel voor? Eten en drinken van de giraffe? Gewicht, lengte en leeftijd De geboorte Verschillende Soorten Giraffen De gevechten Hazenslaapjes Schone oren

Nadere informatie

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn De pinguïn Iedereen weet wel wat een pinguïn is, maar bijna niemand weet dat er in totaal zeventien verschillende soorten zijn! Ook weet iedereen dat pinguïns in koude gebieden leven, maar niet iedereen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-1-b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-1-b Bijlage VMBO-KB 2013 tijdvak 1 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-1-b Dieren van Australië Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 43 tot en met 51. Bij het

Nadere informatie

REUZENPANDA. Bamboebeer

REUZENPANDA. Bamboebeer REUZENPANDA Bamboebeer Deze zwart-witte beer staat symbool voor bedreigde diersoorten. Er leven nog maar 1.850 reuzenpanda s in het wild. Dankzij natuurbeschermingsprojecten groeit dat aantal langzaam.

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-13-1-b Dieren van Australië Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en met

Nadere informatie

Van de 19 soorten zeehonden die er op de hele wereld zijn, leven er twee in de Waddenzee: de gewone en de grijze zeehond. Deze lesbrief gaat vooral

Van de 19 soorten zeehonden die er op de hele wereld zijn, leven er twee in de Waddenzee: de gewone en de grijze zeehond. Deze lesbrief gaat vooral Van de 19 soorten zeehonden die er op de hele wereld zijn, leven er twee in de Waddenzee: de gewone en de grijze zeehond. Deze lesbrief gaat vooral over de gewone zeehond; die komen in de Waddenzee het

Nadere informatie

Chinchilla. Kids for Animals chinchilla spreekbeurt. Chinchilla kennis. Wilde chinchilla s. Als huisdier

Chinchilla. Kids for Animals chinchilla spreekbeurt. Chinchilla kennis. Wilde chinchilla s. Als huisdier Chinchilla Chinchilla kennis Chinchilla s zijn knaagdieren die oorspronkelijk uit het Andes gebergte in Zuid-Amerika komen. Ze hebben een dikke zilverblauwgrijze vacht en zien er erg knuffelbaar uit. Maar

Nadere informatie

Eekhoorn. Kids for Animals Eekhoorn spreekbeurt. Eekhoorn kennis. Woonplaats

Eekhoorn. Kids for Animals Eekhoorn spreekbeurt. Eekhoorn kennis. Woonplaats Kids for Animals Eekhoorn spreekbeurt Eekhoorn Eekhoorn kennis Natuurlijk ken je de eekhoorn al. Ikki is er een! Eekhoorns kun je herkennen aan hun roodbruine vacht en mooie grote pluimstaart. Ze hebben

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Roofdieren 2. De leeuw 3. De tijger 4. De luipaard 5. De wolf 6. De ijsbeer 7. De bruine beer 8. Filmpjes Pluskaarten

inhoud blz. 1. Roofdieren 2. De leeuw 3. De tijger 4. De luipaard 5. De wolf 6. De ijsbeer 7. De bruine beer 8. Filmpjes Pluskaarten Roofdieren inhoud blz. 1. Roofdieren 3 2. De leeuw 4 3. De tijger 6 4. De luipaard 8 5. De wolf 10 6. De ijsbeer 12 7. De bruine beer 14 8. Filmpjes 16 Pluskaarten 18 Bronnen en foto s 19 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Info voor ambulance-medewerkers en overige hulpverleners

Info voor ambulance-medewerkers en overige hulpverleners Info voor ambulance-medewerkers en overige hulpverleners - Leeft solitair - Mannetje en vrouwtje blijven niet bij elkaar - Moeder en jongen blijven 2 tot 3 maanden bij elkaar - Is een schemer nachtdier

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De ijsbeer

Werkstuk Biologie De ijsbeer Werkstuk Biologie De ijsbeer Werkstuk door een scholier 3477 woorden 3 juni 2005 6,5 303 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoud: Inhoud Inleiding Erfelijkheid en evolutie Regeling en gedrag Voortplanting

Nadere informatie

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER LEERLINGENBLAD VAN:...... DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER 2 EEN WERELD VOL WATER Als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt zie je heel veel blauw. Dat komt omdat onze

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-11-1-b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-11-1-b Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-11-1-b Vleermuizen - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 50. Bij

Nadere informatie

inhoud blz. Inleiding 1. De bouw van haaien 2. Drijven 3. De zintuigen 4. Bedreigingen 5. Haaien en mensen 6. Soorten haaien Pluskaarten

inhoud blz. Inleiding 1. De bouw van haaien 2. Drijven 3. De zintuigen 4. Bedreigingen 5. Haaien en mensen 6. Soorten haaien Pluskaarten Haaien inhoud blz. Inleiding 3 1. De bouw van haaien 4 2. Drijven 6 3. De zintuigen 7 4. Bedreigingen 9 5. Haaien en mensen 11 6. Soorten haaien 12 Pluskaarten 17 Bronnen en foto s 19 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

De Waddenzee - Informatie

De Waddenzee - Informatie De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R

Nadere informatie

Kijk je mee? Oerwoud. 2006, Parasol N.V. België

Kijk je mee? Oerwoud. 2006, Parasol N.V. België Kijk je mee? Oerwoud 2006, Parasol N.V. België Pag. 2 Inhoudsopgave In het oerwoud 3 De luiaard 4 De toekan 5 De jaguar 6 De leguaan 7 De tapir 8 De papegaai 9 De aap 10 De adder 11 Lianen 12 Woordenlijst

Nadere informatie

5,9. Werkstuk door een scholier 1643 woorden 13 oktober keer beoordeeld. Inleiding

5,9. Werkstuk door een scholier 1643 woorden 13 oktober keer beoordeeld. Inleiding Werkstuk door een scholier 1643 woorden 13 oktober 2005 5,9 357 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik graag wat meer zou willen weten over de witte haai. Vooral omdat

Nadere informatie

De leeuw. De geschiedenis van de leeuw. Kenmerken van de leeuw

De leeuw. De geschiedenis van de leeuw. Kenmerken van de leeuw De leeuw Wat is nou mooier dan je spreekbeurt houden over de leeuw? De leeuw is een prachtig roofdier en een moedig en krachtig dier. En sinds de middeleeuwen heeft de leeuw de titel koning der dieren.

Nadere informatie

Tijger. Een machtige streepjeskat

Tijger. Een machtige streepjeskat Tijger Een machtige streepjeskat Aan de manier waarop tijgers sluipen en op hun prooi afspringen, is goed te zien dat ze uit de familie van katachtigen komen. De tijger is binnen die familie zelfs de grootste

Nadere informatie

SPREEKBEURT LAMA EN ALPACA

SPREEKBEURT LAMA EN ALPACA l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LAMA EN ALPACA ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE LAMA

Nadere informatie

Samenvatting Mensen ABC

Samenvatting Mensen ABC Samenvatting Mensen ABC Week 1ABC: Wie zijn wij? Info: Wie zijn wij mensen Mensen zijn verschillend. Iedereen is anders, niemand is hetzelfde. Dat noem je uniek. Een mens heeft een skelet van botten. Daarom

Nadere informatie

6,7. Schofthoogtes: Kracht: Werkstuk door een scholier 1362 woorden 18 mei keer beoordeeld. Inhoud:

6,7. Schofthoogtes: Kracht: Werkstuk door een scholier 1362 woorden 18 mei keer beoordeeld. Inhoud: Werkstuk door een scholier 1362 woorden 18 mei 2006 6,7 131 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoud: 1. Algemene informatie over de Amerikaanse Bulldog 2. Hoe is de Amerikaanse Bulldog als pup? 3. Wat eet

Nadere informatie

5,9. Werkstuk door een scholier 1441 woorden 9 juni keer beoordeeld

5,9. Werkstuk door een scholier 1441 woorden 9 juni keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1441 woorden 9 juni 2011 5,9 17 keer beoordeeld Vak Biologie Gemaakt door: naoufal el morabit 1vh1 Datum ingeleverd: maandag 14 februari 2011 Inhoudsopgave Voorwoord is de pagina

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-11-1-b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 1. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-11-1-b Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-11-1-b Vleermuizen - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 50. Bij

Nadere informatie

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8 SPEURTOCHT Groep 7 en 8 Met deze speurtocht loop je door het hele park. Door de vragen goed te beantwoorden kun je letters verdienen. Verzamel alle letters uit de dikgedrukte vakjes. Met deze letters kun

Nadere informatie

inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 2. Ruiken, horen en zien 3. De roedel 4. De taal van de wolf 5. Wolf en hond 6. Soorten wolven 7.

inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 2. Ruiken, horen en zien 3. De roedel 4. De taal van de wolf 5. Wolf en hond 6. Soorten wolven 7. De wolf inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 4 2. Ruiken, horen en zien 6 3. De roedel 7 4. De taal van de wolf 9 5. Wolf en hond 10 6. Soorten wolven 11 7. Sprookjes 12 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

inhoud blz. Kou 1. Het weer 2. Rillen van de kou 3. Kleren 4. Koelkast en vriezer 5. Koude kleuren 6. Noordpool en Zuidpool 7.

inhoud blz. Kou 1. Het weer 2. Rillen van de kou 3. Kleren 4. Koelkast en vriezer 5. Koude kleuren 6. Noordpool en Zuidpool 7. Kou inhoud blz. Kou 3 1. Het weer 4 2. Rillen van de kou 5 3. Kleren 6 4. Koelkast en vriezer 7 5. Koude kleuren 8 6. Noordpool en Zuidpool 9 7. Dieren en kou 10 8. Een koutje vatten 12 9. Filmpjes 13

Nadere informatie

Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken.

Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. De Waddenzee Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. 2p 40 In de informatie worden biotische en

Nadere informatie