Niet alleen Duitsland en consorten waren het die in 1941 trachtten de Sovjetstaat te verpletteren.

Transcriptie

1 Ofschoon de film De Slag om Rusland van bijzonder historische betekenis is, mist het belangrijke gebeurtenissen over de geschiedenis van dat land in de periode 1917 tot Niet alleen Duitsland en consorten waren het die in 1941 trachtten de Sovjetstaat te verpletteren. Al in 1917 trachtte het wereldimperialisme de jonge Sovjetstaat in de wieg te smoren... Het was de eerste en zeker niet hun laatste poging om het vaderland van het wereldproletariaat te vernietigen. In de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog zijn - onweerlegbaar, parallellen te trekken met de eerste jaren na de revolutie in Alle mooie woorden van gezaghebbers in deze film, ten spijt. Sovjet vredespolitiek van 1917 tot 1939 In de eerste decennia van het Sovjetbewind bevindt het land zich in een extreem moeilijke internationale positie. In de periode die in 1917 met de Grote Socialistische October Revolutie begint en in 1939 eindigt met het begin van de Tweede Wereldoorlog, bevindt de jonge Sovjetrepubliek zich onder voortdurende oorlogsdreiging en buitenlandse militaire interventie. De buitenlandse politiek van de Sovjet-Unie wordt geconfronteerd met de moeilijke taak voorwaarden te scheppen die nodig zijn om het socialisme op te bouwen. Vanaf de eerste dagen van het bestaan van de Sovjetstaat waren vredesinspanningen de kern van haar buitenlandse beleid. Het vreedzame karakter van dat beleid wordt bepaald door het humane karakter van de socialistische staat - een samenleving die geen uitbuiting en onderdrukking kent, noch klassen of sociale groepen wier belangen bij oorlog liggen. Het weerspiegelt de door het Sovjet-volk geuite wens tot constructieve activiteiten en om in vrede te leven met alle naties. Een wereld zonder wapens en oorlogen is een ideaal van het socialisme. De periode tussen 1917 en 1939 kan in vier fasen worden ingedeeld. De eerste, die van , was er een waarin de imperialistische machten - uit angst dat de werkende mensen in hun landen en in de koloniale landen het voorbeeld van het Russische proletariaat zouden volgen - er alles aan deden om de Sovjet-Republiek te vernietigen en de oude, kapitalistische orde te herstellen. Ze brachten een directe militaire interventie op gang en voerden een strikte economische blokkade in tegen de Sovjet-Republiek. De Sovjet mensen moesten het nieuwe sociale systeem met de wapens in de hand verdedigen. In felle gevechten, was het land in staat om de "kruistocht" van de imperialistische landen af te slaan en haar recht op haar bestaan te verzekeren. Ook na 1920 wordt de Sovjet-republiek omringd door vijandige staten. Niettemin slaagt het land erin om tussen 1921 en 1925 handels- en normale diplomatieke betrekkingen met veel landen tot stand te brengen. In die jaren slaagt de

2 Sovjetrepubliek er in vriendschappelijke betrekkingen te verkrijgen en de eerste verdragen worden ondertekend met een aantal Oost-Europese landen die zich hebben bevrijd van de overheersing door de imperialistische machten. In het jaar 1925 begint een nieuwe fase, die van de vreedzame coëxistentie met de kapitalistische landen. Van 1925 tot 1932, worden de buitenlandse betrekkingen van de Sovjet-Unie uitgebreid en verdiept. Tezelfdertijd moet de Sovjet-regering pogingen van Britse en Franse imperialisten een anti-sovjetblok op te richten, afslaan. De Sovjetdiplomatie slaagt er in om de plannen voor een nieuwe "kruistocht" te frustreren en slaagt er tevens in verschillende non-agressie verdragen af te sluiten. Tussen 1933 en 1939, toen de voorbereidingen voor een nieuwe wereldoorlog reeds waren begonnen, moest het Sovjet buitenlands beleid kardinale nieuwe taken aanpakken. Duitsland, dat er naar streefde zijn heerschappij te vestigen in Europa en later ook ten opzichte van andere continenten, begon een krachtige herbewapening. De oorlogsdreiging werd nog groter toen een agressief blok bestaande uit drie imperialistische, militaristische en fascistische mogendheden, Duitsland, Italië en Japan - werd opgericht. Ter handhaving van de vrede en het voorkomen van een nieuwe wereldoorlog, deed de Sovjet-regering er alles aan om een systeem van collectieve veiligheid op te richten in Europa en het Verre Oosten. De Sovjet-Unie wees resoluut de Italiaanse agressie in Ethiopië af, de Duits-Italiaanse interventie in Spanje, de Japanse agressie in China en de aanvallen tegen de Mongoolse Volksrepubliek, alsmede de bezetting van het Rijnland, de overmeestering van Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije door Duitsland. Zij ondersteunde en hielp de slachtoffers van de agressie zoveel het kon. Wie deed hen dat na? Geen enkel land... De Sovjet-regering zocht nauwe samenwerking met Groot-Brittannië, Frankrijk en de Verenigde Staten om zo een nieuwe wereldoorlog te voorkomen, maar deze landen verwierpen haar vredesvoorstellen. De fascistische agressors maakten van de daardoor ontstane situatie gebruik en brachten de Tweede Wereldoorlog op gang. De Tweede Wereldoorlog kwam voor vele volkeren als een enorme schok die tot op de dag van vandaag niet is vergeten en nadreunt in miljoenen gezinnen. Beide wereldoorlogen werden begonnen door imperialistisch Duitsland. De doelstellingen van het Duitse rijk waren in essentie dezelfde gebleven: het trachtte Europa te overheersen, en vervolgens de rest van de wereld. Het belangrijkste doel was om de Sovjet-Unie te vernietigen. Dat werd, afgezien van al het andere, een klassenstrijd op leven en dood. De landroof ambities van het rijk waren duidelijk, kort nadat Hitler en zijn bende aan de macht kwam in januari 1933.

3 De Sovjet-Unie verloor geen tijd en zette, als gezegd, een krachtige campagne in gang om het gevaar van het nazisme tegen te gaan en om oorlog te voorkomen door het bereiken van gezamenlijke inspanningen van de Europese naties. In de zomer van 1933 werd een door de Sovjet-Unie voorgestelde anti-agressie overeenkomst gesloten tussen de USSR en een aantal landen. Eind 1933, stelde de Sovjet-regering voor om een systeem van collectieve veiligheid in Europa in te stellen, dat de Sovjet-Unie, Frankrijk, Polen, Tsjecho-Slowakije, België en enkele andere staten zou omvatten die werden bedreigd door het nazisme. Die onderhandelingen hebben geleid tot een Sovjet-Frans en een Sovjet- Tsjechoslowaaks verdrag tot wederzijdse bijstand welke in mei 1935 werd ondertekend. De Sovjet-regering werkte zeer hard om de Volkenbond te versterken en om te zetten in een effectief middel tot actie voor vrede en veiligheid. Bovendien achtte de USSR het noodzakelijk een nauwe samenwerking met Groot-Brittannië en Frankrijk, alsook met de Verenigde Staten tot stand te brengen om de Duitse aanvallers te beteugelen. Er kwam echter geen positief antwoord van deze staten... De agressieve acties van Duitsland, Italië en Japan in de jaren 1930 leidden tot een nieuwe wereldoorlog. Wat ondernamen Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten om deze agressie te keren? Waarom bundelden deze landen niet tijdig hun krachten met de Sovjet-Unie om de nazi-agressors te bedwingen, ter voorkoming van de Tweede Wereldoorlog? De menselijke en materiële middelen van de staten bedreigd door de Nazi's en andere roofdieren overtrof veruit die van de agressors! De Britse regering, onder leiding van Neville Chamberlain, klampte zich vast aan het beleid van "appeasement, het bevredigen van de verlangens van nazi- Duitsland. Het streefde naar een "brede overeenstemming" met het rijk, in de hoop de Duitse agressie tegen het Britse rijk tegen de Sovjet-Unie te kanaliseren. De Franse regering volgde in het kielzog het beleid van het Britse kabinet, door een vrijwel verlaten van een onafhankelijk buitenlands beleid. Ook de Neutraliteitswetten, aangenomen door het Amerikaanse Congres, speelde de agressors in de kaart, omdat ze hen verzekerde van niet-ingrijpen van de VS in geval van oorlog. Helaas, de vele activiteiten van de Sovjet-regering om oorlog te voorkomen door middel van collectieve inspanningen van de USSR, Groot-Brittannië, Frankrijk, de Verenigde Staten en andere landen, zijn niet gelukt; zij mochten geen doorgang vinden. Dankzij alle, fataal gebleken sabotagepogingen van Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten werd de Tweede Wereldoorlog spoedig een feit.

4 Het beleid van berusting in de roofzuchtige ambities van Duitsland, Japan en Italië, als gevolg van de Britse, Franse en Amerikaanse politiek, gaf het blok van de fascistische agressors dé kans om de Tweede Wereldoorlog te beginnen. Toen de oorlog op 1 september 1939 begon, bracht het Duitse rijk Polen, Frankrijk en de meeste andere landen van Europa onder de knoet. Pas onder die omstandigheden, nadat al vele landen door het fascisme onder de voet waren gelopen, drong het besef door bij Groot-Brittannië en de Verenigde Staten van de noodzaak tot samenwerking met de Sovjet-Unie. Het zijn echter deze landen die het bestaan van de Sovjet-Unie kort daarvoor met alle middelen tegengingen. Zij hebben de Sovjetstaat daadwerkelijk getracht te vernietigen. Het zijn diezelfde landen, Groot-Brittannië, Frankrijk en de Verenigde Staten - toen het nog mogelijk was - in nauwe samenwerking met de Sovjetregering de agressie van nazi-duitsland en zijn bondgenoten, tijdig hadden moeten en kunnen stoppen! Pas na nazi-duitsland's verraderlijke aanval op de Sovjet-Unie, op 22 juni 1941, begon een coalitie van de Sovjet-Unie, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten en een aantal andere landen vorm te krijgen; dat bleek een belangrijke factor te zijn in het verslaan van Hitler en zijn trawanten. De erkenning van de fundamentele misrekening die de nazi-leiders hebben gemaakt bij het nemen van hun beslissing om een oorlog tegen de Sovjet-Unie te beginnen, kwam slechts beetje bij beetje bij het vorderen van de oorlog. Verblind door hun anti-communisme, waren zij niet in staat tot de essentie en het karakter van het systeem van de Sovjetmacht door te dringen, de geweldige mogelijkheden van een socialistische staat te begrijpen. Ze onderschatten de kracht van de Sovjet-economie die gebaseerd was op de socialistische wijze van productie, de kracht van de socialistische ideologie, de morele, sociale en politieke eenheid van het Sovjet-volk, de onverbrekelijke vriendschap van de volkeren van de Sovjet-Unie, en de kracht van de Sovjet-strijdkrachten. De legers van Hitler-Duitsland en zijn medeplichtigen, Finland, Roemenië, Hongarije en Italië, hadden de fysieke en morele kracht van het Sovjet-volk onderschat, verenigd en geconsolideerd, onder leiding van de Communistische Partij en aanvoering van J.W. Stalin. Dat alles bepaalde het verdere verloop van de oorlog met een historische onvermijdelijkheid. Ook die misrekening vond plaats bij de latere bondgenoten van de Sovjet-Unie, Engeland en de Verenigde Staten. Eveneens verblind door hun haat jegens het socialisme en hun imperialistische politiek werd verwacht dat de Sovjet-Unie de aanval van Duitsland en zijn vazallen niet langer dan ten hoogste zes weken zou uithouden en daarna zou vallen. Naarmate de vijandelijkheden vorderden, werd het duidelijk dat de fascistische agressors, bij alle winsten die ze hadden behaald in de openingsfase van de

5 oorlog, niet de wil en de weerstand van het Sovjet-volk en van hun heldhaftige Rode Leger konden breken. Integendeel, het Sovjet verzet tegen de vijand steeg dag na dag. De samenwerking van de Sovjet-Unie - een socialistische staat - met imperialistische landen als Groot-Brittannië en de Verenigde Staten, was geen eenvoudige zaak. De politiek van beide landen jegens de Sovjetstaat was vanzelfsprekend een component van hun imperialistische politiek. Het is voldoende aan te stippen dat het tweede front pas drie jaar na de Duitse aanval op de Sovjet-Unie plaatsvond, minder dan een jaar voordat de oorlog in Europa ten einde was. Wat ging aan bovenstaande geschiedenis vooraf dat in deze film wordt verzwegen? De aanvallen van de Entente tegen de jonge Sovjetstaat. De situatie van de jonge Sovjetstaat, in 1917 geboren, verslechterde omdat de andere imperialistische groepering - de zogenaamde Entente, waarin Groot- Brittannië, Frankrijk, de Verenigde Staten, Japan, Italië en hun bondgenoten waren verenigd - begonnen aan een gewapende interventie in Sovjet-Rusland. Geleid door klassenhaat, stelden zij zich tot doel om 's werelds eerste socialistische staat te vernietigen. Eerder, op 23 december 1917 hadden Groot-Brittannië en Frankrijk een overeenkomst gesloten over het verdelen van Rusland in "invloedssferen". In die tijd was het echter moeilijk voor de Entente om hun troepen naar Rusland te sturen, omdat in dat land de westelijke en zuidwestelijke regio's werden bezet door Duitse troepen. Op 9 maart 1918, landden legereenheden van de Entente in Moermansk, een haven in het noorden van Sovjet-Rusland. Begin april ook Japanse en Britse soldaten in Vladivostok, in het oosten, die al snel werden vergezeld door Amerikaanse troepen. In juli besloten de Entente regeringen om hun invallen te intensiveren, en in een paar weken tijd bezetten zij Archangelsk. Nadien landden meer Amerikaanse en Japanse troepen in Vladivostok, en nog veel meer Britse soldaten werden gestuurd uit Iran: deze bezetten de zuidelijke regio's Turkestan en Transkaukasië. De interventie werd versterkt door Roemenië en Finland. Bessarabië werd binnengevallen door Roemenië en het Sovjet grondgebied van Petrograd door Finland. Turkse troepen rukken op in de Caucasus. De ring van de economische blokkade sloot zich de rond Sovjetstaat. De indringers ontmoetten een grote opleving van revolutionair patriottisme, een resolute afwijzing door het gewapende deel van de bevolking. Dit terugstoten van de indringers was een manifestatie van socialistisch patriottisme.

6 De Sovjet-staat voerde de diplomatieke inspanningen op. Steeds opnieuw benaderde zij de indringers om vredesonderhandelingen te beginnen. De Entente regeringen schonken hieraan geen aandacht: hun stilzwijgen was een soort van negatief antwoord. In de herfst van 1918 kwam een drastische verandering tot stand in de internationale positie van de Sovjetstaat. Een revolutie in Duitsland elimineerde de monarchie. En op 11 november capituleerde Duitsland. Er werd een wapenstilstand getekend in Compiègne, Frankrijk, tussen de Entente machten en Duitsland; dat betekende het einde van de Eerste Wereldoorlog. Duitsland verklaarde het Brest Verdrag nietig. Van haar kant, verklaarde de Sovjet-regering dat eveneens. Een paar bepalingen van de wapenstilstand van Compiègne waren echter rechtstreeks van toepassing op Sovjet-Rusland. Het bevatte clausules voor het sluiten van een alliantie tussen de Entente mogendheden... en hun vroegere vijand, Duitsland, met als doel een gezamenlijke gewapende agressie tegen Sovjet- Rusland. Duitsland zegt toe zijn troepen in het bezette gebied te laten om het herstel van de Sovjet heerschappij te voorkomen. Ondanks alle moeilijkheden, slaagt het Sovjet-volk erin om veel te bereiken in het eerste jaar van de Sovjet-regering. Het Rode Leger wordt opgebouwd. De Sovjetstaat is niet meer weerloos: het kan opkomen voor haar belangen. Na de capitulatie van Duitsland, gaat het Rode Leger voort met het vrijmaken van Sovjet-grondgebied bezet door de agressor: Oekraïne, Wit-Rusland en de Baltische regio. De bevolking van de bezette gebieden staat op om de vreemde indringers te bestrijden. De Duitse regering, dan onder leiding van de rechtse sociaal-democraat Philipp Scheidemann, doet er alles aan om de controle van de bezette Russische gebieden te behouden en door te gaan met de plundering van het land, het verschepen van levensmiddelen en andere goederen naar Duitsland. De Duitse soldaten stonden niet te popelen om verder bloed te vergieten ten behoeve van vreemde belangen en dringend eisten dat ze zouden worden gedemobiliseerd en naar huis gestuurd. Door de opmars van het Rode Leger, moesten de Duitse troepen zich terugtrekken en ontruimden de Russische gebieden die ze eerder hadden veroverd. Groot-Brittannië, Frankrijk en de Verenigde Staten, die zojuist de Eerste Wereldoorlog hadden gewonnen, zagen zichzelf als meesters van de wereld en zijn zeer ontevreden over deze ontwikkelingen. Ze dringen er bij Duitsland op aan te stoppen met terugtrekken, en zich te verzetten tegen het oprukkende Rode Leger. Niet langer betrokken bij militaire operaties tegen Duitsland, begonnen de Entente regeringen zich snel voor te bereiden op hun eigen interventie tegen de Sovjet- Unie.

7 Op 18 januari 1919, ontmoeten de Entente leiders - David Lloyd George (Engeland), Woodrow Wilson (Verenigde Staten) en Georges Clemenceau (Frankrijk) - elkaar op een vredesconferentie in Parijs om de vredesvoorwaarden uit te werken met Duitsland en zijn oorlogsbondgenoten. Op die conferentie worden maatregelen overeengekomen gericht op het voorbereiden en lanceren van een militaire interventie in Rusland. Op de dag van de opening, overhandigt het opperbevel van de Entente aan hun regeringen een memorandum getiteld "Over de noodzaak van de geallieerde interventie in Rusland", dat in directe en cynische termen, het zeer agressieve en reactionaire plan schetst van het Brits-Frans-Amerikaanse imperialistisch blok tegen Sovjet-Rusland. Het plan beoogt de onderdrukking van de Sovjet-regering door de strijdkrachten van de Entente en bevat een nadere specificering van het aandeel van elk van de geallieerde staten afzonderlijk. De capitulatie van Duitsland en zijn bondgenoten maakte het mogelijk dat de Entente mogendheden de westelijke en zuidwestelijke regio van Sovjet-Rusland binnenvielen. Sinds eind november 1918, waren Britse en Franse divisies gestationeerd aan de Zwarte Zee havens van Rusland en hadden schepen in de Zwarte Zee. Begin december, verschenen Britse schepen in de Oostzee, gevolgd door die van Frankrijk, de Verenigde Staten en Italië. De indringers voorzagen lokale contrarevolutionaire regimenten van wapens en munitie. De Entente mogendheden hadden minder moeite met het verzenden van schepen dan het aan land brengen van troepen in Rusland, omdat de soldaten demobilisering eisten, en weigerden opnieuw gestuurd te worden. Ook de mariniers van de geallieerde oorlogsschepen, die hun missie in Rusland hadden volbracht, begonnen spoedig hun onvrede te tonen. Onder deze omstandigheden, verleenden de Entente mogendheden uitgebreide hulp aan lokale reactionaire krachten in Rusland en de contra-revolutionaire strijdkrachten onder Koltsjak, Denikin en Joedenitsj. Zij ontvingen overvloedig militair materieel, geld en voedsel. De commandant van de geallieerde troepen, de Franse generaal Foch, schetste ook nog een regeling onder geallieerd gezag voor een enorme aanval op de Sovjet-Unie door Finnen, Esten, Litouwers, Polen, in feite, alle volken die leven langs de rand van Rusland. Echter, zulk een aanvalskracht moest nog worden georganiseerd en uitgerust, terwijl het Rode Leger de Duitse troepen al richting westelijke gebieden dreef. Het is aan de vastberadenheid en onverzettelijkheid van de Sovjetregering, het volk en het Rode Leger te danken dat een eind werd gemaakt aan de brutale veroveringen en de binnenlandse contrarevolutionairen.