5,5. Praktische-opdracht door een scholier 4149 woorden 10 maart keer beoordeeld. Geschiedenis

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 4149 woorden 10 maart ,5 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoe en wanneer werd Nederland door de Duitsers ingenomen? Hoewel Nederland had besloten om neutraal te blijven, viel Duitsland Nederland toch binnen. Dat gebeurde op 10 mei Het kwam niet geheel onverwacht, omdat Duitsland Polen daar vlak voor ook al had binnengevallen, en Polen wilde ook neutraal blijven. Nederland had al gemobiliseerd, maar dat wou niet zeggen dat alle soldaten goed waren uitgerust. Toen op 10 mei de inval begon, was het nog vroeg in de ochtend. Duitsland bombardeerde onder meer Den Haag, de Grebbeberg en de Afsluitdijk. Op die plekken bood het Nederlandse leger wel tegenstand. Maar dat duurde niet lang. Want toen de Duitse luchtmacht ook het centrum van Rotterdam bombardeerde op 14 mei, gaf het leger op. Dat was niet alleen omdat ze het niet meer vol konden houden, maar ook omdat Duitsland dreigde om Utrecht te bombarderen als Nederland zich niet over gaf. Op 15 mei werd de capitulatie (overgave) getekend. Alleen in Zeeland ging de strijd nog door, tot 17 mei. Zo werd Nederland dus, met zijn 9 miljoen inwoners, bezet gebied. Op 13 mei ging de Nederlandse regering en de koningin (Wilhelmina) naar Engeland. Prinses Juliana was een dag eerder al vertrokken, met haar dochter Beatrix en Irene. In Londen werd een Nederlandse regering-in-ballingschap gevormd. Ook bood de Britse omroep BBC onderdak aan Radio Oranje, de door gevluchte Nederlanders verzorgde stem van strijden Nederland. Koningin Wilhelmina zou het Nederlandse volk bijna vijftig keer via Radio Oranje toespreken. In Nederland was het verboden om radio s in het bezit te hebben, maar desondanks waren er nog een heleboel mensen die wel naar radio oranje luisterden. Nederland werd bezet gehouden door troepen van de Wehrmacht onder bevel van de luchtmachtgeneraal Christiansen. De Ordnungspolizie, ook wel Grüne Polizei genoemd vanwege hun groene uniformen, waren ook duidelijk aanwezig. Verder was er nog allerlei geheime politie in Nederland: Gestapo, SD, Sipo. Maar dat was nog niet alles. In Nederland kwam een burgerlijk bestuur met fanatieke nationaal-socialisten. De Oostenrijkse nazi Arthur Seyss-Inquart werd door Hitler aangewezen tot rijkscommissaris. Hij stond dus aan de top. Door de maatregelen die door de Duitsers werden ingevoerd, dachten de Nederlanders dat het allemaal wel meeviel. Maar in het najaar van 1940 werd het de Nederlanders steeds meer duidelijk dat het helemaal niet meeviel. De Duitsers hadden verschillende doelen die ze wilden bereiken in Nederland: De Nederlandse mannen moesten in dienst. Nederlandse mannen konden vechten voor het Duitse Rijk, Nederlandse arbeiders moesten gaan werken in de oorlogsindustrie en Nederlandse bedrijven konden hun productie afstemmen op de behoeften van de Wehrmacht. Tegelijkertijd probeerden ze de Nederlandse bevolking over te halen tot de ideeën van de nationaalsocialisten. Pagina 1 van 8

2 Aanvankelijk leek het alsof de Duitsers niet zo streng optraden: Dat was in de eerste fase van de oorlog. Het Nederlandse volk werd als een Germaans broedervolk gezien. Maar steeds werd duidelijker dat de Duitsers steeds strenger waren. Zo werd de media onder de Duitse controle gebracht en kwamen kranten en tijdschriften kwamen onder toezicht en de omroepen werden verboden. Er kwam censuur en propaganda in Nederland. Op de vorige pagina zie je een plaatje van zo n affiche met Duitse propaganda. Op zo n affiche stonden vaak boodschappen over Mussert en zijn NSB, oproepen voor de Waffen SS, instructies om de bevolking te beschermen tegen luchtaanvallen, ontspanningsvormen en Duitse doodvonnissen. Zulke affiches wekten ook veel verzet op, maar daar ga ik het nu niet over hebben. Wat was zwart en wit m.b.t het zwart-wit beeld? Het zwart-wit beeld kwam niet meteen aan het begin van de oorlog in beeld. Pas toen de oorlog in een verder stadium was kwam het pas aan de orde of je zwart (fout) of wit (goed) was. Zwart-wit stond dus eigenlijk voor goed-fout, mensen die goed waren en mensen die fout waren. Er was niet iemand die zei dat het ene zwart en het andere wit was, maar het werd gedaan door de bevolking zelf. Het verschilde onderling ook nog wel wat, maar in het algemeen waren de mensen die collaboreerden/samenwerkten met de vijand toch wel behoorlijk zwart. Ze werden gezien als landverraders en als overlopers. Die mensen zelf zagen hun fouten niet in en vonden zelf natuurlijk niet zwart, maar ze werkten samen met de Duitsers om hun eigen haggie te redden. De Duitsers die de vijand waren, werden natuurlijk ook zwart, maar dat is wel logisch. Dan waren er ook nog mensen wit. De mensen die wit waren, konden de mensen zijn die in het verzet zaten. Zij probeerden het vaderland te redden en probeerden daarom de tegenstander weerstand te bieden. Natuurlijk ging dit niet altijd even goed, maar de bevolking had wel bewondering voor die mensen. De mensen die onderdak boden aan de Joden waren ook wit. Zij waren ook goed, volgens de bevolking van Nederland. De bevolking die niks deed, had niet echt een kleur. Ze waren niet wit, maar ook niet zwart. In het boek grijs verleden heeft de schrijver daar over nagedacht en die is tot de conclusie gekomen dat de bevolking die voorheen geen kleur had toch wel een kleurtje moest krijgen. Hij gaf ze de kleur grijs, omdat ze niet wit en niet zwart waren, maar wel een beetje van allebei. Dat leidde weer tot discussies en de mensen waarvan niet duidelijk welke kleur ze waren, hebben nu dus nog steeds geen kleur en dat moeten we dan ook maar zo laten. Hoe kwam in Nederland het verzet op gang? Al vanaf het begin van de bezettingsperiode kwamen mensen in verzet tegen de Duitsers. 5 dagen na de bezetting was er al een man in Haarlem die een fel anti-duits pamflet Geuzenactie schreef en hij riep op tot het overschrijven en verspreiden daarvan. Hij was een van de eerste verzetsstrijders in Nederland. De bevolking in het algemeen stelde zich echter onpartijdig op. Ze dachten dat het wel meeviel met de regels, maar naarmate de regels steeds erger werden en het voor de bevolking steeds erger werd werd de verzetshouding algemener. In 1941 ontstond er een spontane volkswoede. Er werd massaal gestaakt omdat de Duitsers, op last van het hoofd van de SS en het gehele Duitse politieapparaat in Nederland, op 22 en 23 februari 425 joden oppakten en op transport stelden naar het concentratiekamp Mauthausen. Deze staking wordt de Februaristaking genoemd en heeft in heel Nederland het verzet aangewakkerd. Er waren ook veel jonge mannen die vanwege de Arbeiseinsatz in gezet moesten worden in de oorlog. Pagina 2 van 8

3 Omdat niemand dat graag wou doen doken die mannen ergens onder, zodat ze onvindbaar waren voor de Duitsers. Er kwamen landelijke organisaties, zoals de LO (dat was een organisatie die op grote schaal onderduikadressen en extra etensbonnen regelde voor de onderduikers.) Naast deze grote landelijke organisatie waren er ook kleinere organisaties voor onderduikhulp. De meeste onderduikers bestonden trouwens uit niet-joodse mannen die weigerden in Duitsland te gaan werken. Ook de LKP (dat zijn knokploegen) was een groep die een vorm van verzet bood. Die groepen overvielen distributiekantoren om distributiebonnen buit te maken. Zo hoopten ze op meer eten. Ze stonden soms ook voor de taak om de verraders een lesje te leren. In Nederland was aan het begin van de oorlog het verzet nog behoorlijk onschuldig, maar hoe langer de oorlog voortduurde, hoe gevaarlijker het werd. Als verzetsmensen werden gepakt door de Duitsers, dan liep het ook lang niet altijd goed met ze af: verscheidene verzetmensen stierven voor een vuurpeloton van de Duitsers, ook werden ze nog wel eens afgevoerd naar concentratie kampen of belanden ze in de gevangenis. Mensen die zijn/haar gevangenisstraf hadden uitgezeten werden soms ook nog wel eens doorgezonden naar een concentratie kamp. Ook op kleine protestuitingen volgden soms onverwacht behoorlijke zware straffen. In de winter van kwam er in heel Nederland een beetje hoop dat de oorlog niet lang meer zou duren. Rusland bleek tijdens de slag om Stanlingrad sterker te zijn dan Duitsland. In diezelfde tijd landden de geallieerden in Marokko en Algerije. Het verzet ging zich toen organiseren.er werden illegale krantjes gedrukt, er werd hulp geboden aan onderduikers, er werden inlichtingen verzameld voor Engeland, er werd sabotage gepleegd en er werden Duitsers doodgeschoten. Aangezien in Nederland, de legale pers - althans, wat daarvan overgebleven was - volledig onder Duitse controle stond, bestond het verzet in Nederland vooral uit het verspreiden van illegale krantjes door verschillende organisaties. Ze verschenen in heel Kennemerland en werden door koeriers, die daarmee hun leven riskeerden, verspreid. In de krantjes stond nieuws over het front in Rusland en in Noord-Afrika, berichten uit Londen, maar ook berichten uit het eigen land, zoals mededelingen over het distributiesysteem, verhalen over de koninklijke familie en gedichten tegen de Duitsers en de NSB ers. Ook illegale bladen als De Uitkijk, het christelijke blad Trouw, dat in Hillegom werd gedrukt, Het Londennieuws, De Vonk, De Vlam en De Waarheid kwamen. Vrouwen die in het verzet zaten deden voornamelijk koerierswerk. Dat kwam doordat de vrouwen nog steeds niet geëmancipeerd waren en dus kregen zij de rotklusjes. Maar het had ook een praktische reden: Mannen hadden namelijk meer kans om gecontroleerd te worden op straat dan vrouwen. De reden voor die controle was dat veel mannen de Arbeidsinzet te ontkomen. En vrouwen hoefden dat niet. Er waren natuurlijk ook wel vrouwelijke verzetsmensen die ook best bekend zijn geworden, maar het waren toch voornamelijk mannen. Het verzet in Nederland richtte zich voornamelijk tegen de maatregelen, propaganda en eigendommen van de bezetter. Over het algemeen niet tegen de personen zelf. Duitse militairen werden meestal overgeslagen, omdat er altijd een risico was dat de bezetter wraak zou nemen op de bevolking, en dan zou het alleen nog maar erger kunnen worden. Maar beruchte NSB ers, verraders en andere Nederlandse handlangers van de Duitsers liepen wel degelijk het gevaar om door aanslagen van het verzet getroffen te worden.toen dat duidelijk werd gingen de NSB'ers bij de bezetter bescherming en 'gepaste tegenmaatregelen' eisen, waarna het aantal vergeldigingsmaatregelen toenam. Pagina 3 van 8

4 Er waren allerlei motieven om in verzet te komen of het verzet te steunen: afkeer van de nationaalsocialistische leer, verontwaardiging over de onmenselijke maatregelen van de nazi's, christelijke naastenliefde, nationaal eergevoel en trouw aan het Huis van Oranje, maar ook wel zucht naar spanning en avontuur. Voor sommige 'zoekende' mensen bleek het verzet een soort uitkomst, zij vonden er een groot en verheven doel dat leven en sterven zin gaf. Hieronder zie je een lijst met soorten verzet tegen de Duitsers. Onderduikhulp. De illegale pers, die een heleboel kleine krantjes en blaadjes omvatte, maar ook grote kranten zoals Het Parool, Vrij Nederland, Trouw en De Waarheid, en ze verspreiden. Vervalsingwerk. Het vervalsen van documenten, zoals het persoonsbewijs en distributiebonnen. (zie de foto hiernaast waar mensen persoonsbewijzen namaakten.) Het uit Nederland wegsmokkelen van mensen via ontsnappingslijnen. Acties tegen de 'gelijkschakeling', de inlijving van de maatschappelijke en culturele sectoren in het nationaal-socialistische bestel. NSB-ers (landverraders) pesten. Spionage. Sabotage en gewapend verzet. Demonstraties en stakingen: Anjerdag, Februaristaking. Financiering van het verzet, vooral van de massale en daardoor kostbare onderduikhulp. Op dit gebied was het Nationaal Steunfonds (NSF) actief. Het NSF, met als grote voorman de bankier Walraven van Hall, handelde met volmacht van de Nederlandse regering in Londen. Individueel, 'klein' verzet: moppen en spotliedjes over de bezetter of de NSB'ers, siervoorwerpen met een 'Oranje' boodschap, enzovoort. Bonkaarten stelen. Spoorlijnen opblazen, en andere dingen kapot maken. Stiekem naar Radio Oranje luisteren. (In de oorlog was het namelijk voor iedereen verboden om een radio in het bezit te hebben.) Anti-Duitse leuzen op muren spuiten. Was er collaboratie met de Duitsers?: Het woord collaboratie betekent samenwerking met de vijand. Het begrip is afgeleid van het Franse werkwoord collaborer dat samenwerken betekent. De mensen die zich hieraan schuldig maakten werden ook wel collaborateurs genoemd. In het begin van de oorlog dachten veel mensen: laten we het eerst maar eens aankijken. Er waren ook mensen die dachten dat de Duitsers het zo gek nog niet deden. Ze hielpen de Duitsers en werkten ook voor hen. Er was in Nederland een politieke partij waarin de mensen dezelfde ideeën als de nazi s hadden. De Nationaal Socialistische Beweging, de NSB Ze waren vrienden van de Duitsers. De Duitsers, dat zijn de betere mensen. Wij horen daar ook bij, zeiden ze. Ze hoopten dat ze op die manier de macht in Nederland konden krijgen. Ze hielden de mensen in de gaten en gingen na of ze zich wel aan de regels van de Pagina 4 van 8

5 bezetters hielden. De NSB-ers kon je herkennen aan hun zwarte pakken. Met stampende laarzen marcheerden ze door de straten. Sommige mensen noemden hen landverraders. Je kon ze overal tegenkomen. Op school, in de winkel en op het werk. Door hun verraad zijn veel landgenoten door de Duitsers opgepakt en vermoord. Het kon gebeuren dat je niemand meer durfde te vertrouwen. Dat je moest oppassen wat je zei omdat je buurman lid was van de NSB. De NSB werd in 1931 opgericht door Anton Mussert (zie hieronder een foto van hem). Het was een extreemnationaal-socialistische partij, daarom noemde de NSB zichzelf ook een beweging en geen partij die veel waarde hechte aan een sterke leider. Later zou de partij onder invloed van de ontwikkelingen in Duitsland onder leiding van Adolf Hitler steeds verder radicaliseren, en werden er steeds meer anti-joodse standpunten in genomen. De NSB breidde zich al snel uit en zo ontstonden er verschillende organisaties. Bijv. Weer Afdeling(WA) een jongerenbeweging (de Jeugdstorm) een landbouwbeweging, een dagblad ( het Nationale Dagblad) en een weekblad (Volk en Vaderland) Leden van de NSB spraken elkaar aan met kameraden en groetten elkaar met de fascistengroet. Ze waren ook regelmatig betrokken bij vechtpartijen. Ook in de Tweede Kamer moesten de leden van de NSB regelmatig tot de orde worden geroepen wegens verbaal en fysiek geweld. Verder stonden de leden van de NSB bekend als verraders van het vaderland. De leden waren zelf ook Nederlanders, maar waren overgestapt naar de NSB, omdat ze zelf ook tegen de Joden waren. En ze konden zichzelf goed vinden in de ideeën van de Nationaal-Socialisten. Zo verraden ze Joden als die ondergedoken zaten bij de Geheime politie. En deden ze dingen om in de gunst van de Duitsers te komen. Enkel en alleen om hun eigen haggie te redden. De groep mensen die voor de NSB was, werd wel steeds groter wat eigenlijk een beetje vreemd was. De mensen waren immers tegen de NSB. De NSB maakte goed gebruik van de censuur die in Nederland was ingeschakeld. Zij maakten posters zoals hiernaast om de mensen van het Nederlandse volk ook bij hen te krijgen. Deze poster hingen ze dan op, op zoveel mogelijk plaatsen. Ook die hieronder was van de NSB. Alleen was deze niet voor de NSB, maar tegen de Joden. Er was namelijk een film gemaakt die de eeuwige jood heette. In deze film werden joden vergeleken met ratten die uitgeroeid moesten worden. Zo hoopten ze mensen over te halen om bij NSB te gaan of de Joden te gaan verraden die ze kenden. Tot het einde van de oorlog werd er met de vijand gecollaboreerd. Al werd het na 1944 wel steeds minder. Na de oorlog werden NSB ers massaal opgepakt en gevangengezet. De leider van de NSB: Mussert kreeg de doodstraf, wegens landverraad. Op 7 mei 1946 werd hij gedood. Meewerking van bevolking De Nederlandse bevolking was niet zo slap om meteen zich helemaal over te geven aan de Duitsers, maar ze werkten de Duitsers ook niet tegen. Eigenlijk was de bevolking verdeeld in 3 groepen. Mensen die verzet boden, die collaboreerden en de mensen de zich aanpasten. Deze paragraaf gaat over de mensen die zich aanpasten. Dat was het grootste deel van de bevolking. De mensen die zich aanpasten probeerden zo veel mogelijk verder te leven als hoe ze voor de oorlog leefden. En zo moesten ze ook overleven door vergaande aanpassing. De mensen die zich aanpasten deden wat de Duitser graag van het wilde, wat verplicht was, maar niet meer dan dat en ook niet minder. Toen de mensen een persoonsbewijs (zie hiernaast) moesten hebben deden ze dat. Ze bemoeiden zich ook Pagina 5 van 8

6 niet met de Joden die achterna werden gezeten door Duitsers, maar ook met het verzet hadden ze niets te maken. Mensen pasten zich niet altijd aan. Soms dan boden ze ook wel verzet of collaboreerden ze. Zo was er in februari 1941 een staking van de hele bevolking. Het was een staking omdat de Joden die in Nederland woonden zo slecht behandeld werden door de Duitsers. Ook de mensen die zich er normaal niet mee bemoeiden waren daarbij. Soms dan stonden mensen ook voor de keuze: Of doen wat de Duitsers van hun verlangde of doen wat ze zelf wilden. Meestal kozen ze dan maar wat de Duitsers van hun wilde om geen ruzie te krijgen. Over het algemeen werkte de meerderheid van de bevolking de Duitsers niet tegen, maar deden ze wat er van ze verlangd werd. Soms boden ze verzet en soms hielpen ze de vijand, maar meestal pasten ze zich aan. Gedrag/houding Nederlanders tegenover Duitsers: Over het algemeen was de houding van de Nederlanders verdeeld in drie verschillende reacties. Elk van deze drie is behandeld in een deelvraag. Dus dit is een samenvatting daarvan. 1. Verzet. De mensen die in het verzet zaten waren tegen de Duitsers. Ze waren het niet met de ideeën van de vijand eens. Ze bekladden muren met anti-duitse leuzen, hielpen Joden (onderduiken), Acties tegen gelijkschakeling, Demonstraties, Persoonsbewijzen vervalsen enz. Het verzet werd hard de kop in gedrukt door de Duitsers en mensen die ervan verdacht werden, werden opgepakt. Aan het begin van de oorlog was het aantal mensen die verzet bood nog niet zo groot, maar de groep werd steeds groter. 2. Collaboratie. Er was ook een groep mensen die met de vijand ging samenwerken. Meestal was dat omdat ze het wel eens waren met de gedachten van de vijand. Ze waren zelf ook tegen Joden en zo waren ze het eens met wel meer opvattingen. Er kwam een groep die de NSB heette. De NSB was ook nationaalsocialistisch net zoals de partij van Hitler. Mussert was de leider van de NSB. Als je met de Duitser collaboreerde, dan verraadde je mensen bijv. Joden of mensen die verzet boden, ze vochten mee met de Duitsers aan het Oostfront, helpen met bouwen van bunkers enz. Mensen die collaboreerden werden gezien als landverraders. 3. Accommodatie. Het grootste deel van de Nederlandse bevolking behoorde tot de groep die zich aanpaste. Ze boden geen verzet, maar werkte ook niet samen met de bezetter. Ze deden wat ze moesten doen, maar niet meer dan dat. Toen men een persoonsbewijs moesten hebben, dan zorgden ze dat ze er een hadden. Deze mensen probeerden zoveel mogelijk om het leven dat ze hadden vóór de oorlog zoveel mogelijk voort te zetten. En ze probeerden zich zo weinig mogelijk met de oorlog te bemoeien. De hele Nederlandse bevolking was onderverdeeld in een van deze 3 groepen. Ze zaten niet de hele tijd in dezelfde. Sommigen wel, maar er waren ook mensen die de ene keer verzet boden en dan weer een hele poos zich aanpasten en dan ook weer eens collaboreerden. Tussen de bevolking van Nederland waren ook nog wel een soort spanningen gaande. Mensen zagen elkaar met een goed/fout beeld. Goed was wit en fout was zwart. Vaak werden de mensen die met de vijand samenwerkten gezien als fout/zwart. En de mensen die verzet boden waren goed/zwart. Maar omgekeerd waren de mensen die verzet boden ook zwart in de ogen van de collaborerende mensen. Vooral na de oorlog gingen mensen kijken wie er zwart en wie er wit was. In het boek Grijs verleden gaat het daar ook veel over en is grijs ook nog toegevoegd. Over dat boek zijn ook veel discussies en iedereen Pagina 6 van 8

7 heeft er een eigen mening over. Speech: Dames en heren, Martinus van Leeuwen uit Halle was 16 jaar toen op de vroege ochtend van 10 mei 1940 het Duitse leger Nederland binnenviel. Het was een vrijgevige, impulsieve jongen en hij deed van alles om de bezetter dwars te zitten. Hij bekladde muren met anti-duitse teksten, droeg op zijn trui een broche met een beeltenis van koningin Wilhelmina en stal hij explosieven uit Duitse opslagplaatsen. Aan het begin van 1943 dook hij onder bij een familie en breidde hij zijn verzetswerk uit. Op 19 januari 1945 deed de geheime dienst een inval bij de familie waar hij ondergedoken zat en werd Martinus en zijn broer die ook bij het verzet zat gefusilleerd. Jan Molenhoff was 25 jaar toen de oorlog begon. In mei 1940 besloot hij het Duitse volk te helpen met het bouwen van bunkers op de Nederlandse grens. Hij sloot zich aan bij de nationaal-socialistische groep NSB. Hij hielp de Duitsers met het opsporen van ondergedoken Joden in Nederland en mensen die verzet boden. Op 19 september 1943 werd hij door een verzetsstrijder doodgeschoten. Anneke & Wim van der Huize waren mensen op middelbare leeftijd toen de oorlog in Nederland begon. Haar man hoefde niet meer bij het leger omdat hij al te oud was, en ze woonden ergens op het platteland in Noordwest Drenthe. Er leek bij hen niet veel te veranderen, dus ze besloten om het leven zoveel mogelijk voort te zetten als voor de oorlog. Ze bemoeiden zich zo min mogelijk met de bezetter en deden ook geen moeite om zich te verzetten. Toen de bezetter hun huis binnenviel en een radio vonden werden ze de volgende dag gefusilleerd. Martinus, Jan, Anneke en Wim zijn begraven op een begraafplaats in Nederland. Ze zijn daar begraven, samen met ruim 3900 andere landgenoten: burgers, militairen, verzetsstrijder, politiek gevangenen en slachtoffers van vervolging wegens afkomst, overtuiging of geaardheid. Ieder van hen met een eigen verhaal net als Martinus, Jan, Anneke en Wim. Het gaat om gewone Nederlanders. Maar wel Nederlanders die op hun manier hebben gestreden voor wat zij dachten dat het beste was en daarvoor de hoogste prijs hebben betaald. Het was vaak moeilijk om te bepalen wat het beste was. Moest je je verzetten tegen de vijand, moest je de vijand helpen om zelf zo weinig mogelijk risico te lopen. Of moest je doen alsof er niks aan de hand was, en je maar gewoon aanpassen aan het nieuwe leven. Hier, ergens in Nederland rusten al die mensen die het niet wisten. En die dus niet het goede hadden gekozen en hun keuze met de dood moesten bekopen. Wij denken aan ze en elk jaar op 4 mei herdenken wij hen. En staan stil bij wat hun dood voor ons heeft betekend en nog steeds betekent. Er zijn steeds minder Nederlanders die de oorlog hebben meegemaakt, maar dat zou geen reden moeten zijn om deze verschrikkelijke oorlog te vergeten. Er zijn onduidelijkheden ontstaan over de houding van de Nederlanders die de oorlog hebben meegemaakt. Chris van der Heijden heeft daarom een boek geschreven om dat beeld weer een beetje te verduidelijken. In zijn boek gaat hij in op het zwart-wit beeld en heeft hij het over de bevolking die niet zwart of wit was. Omdat de bevolking niet duidelijk een kleur had, maakte hij daar grijs van. Dit lokte hevige reacties uit. En barste de discussie los. En dat is goed. Door deze discussie kan iedereen zijn mening uiten. En wordt het misschien voor de mensen die niet veel over de Pagina 7 van 8

8 oorlog weten alles wel heel duidelijk hoe het in elkaar zat. En dat moet ook want mensen die het verleden niet kennen, kunnen in het heden niet leven. Morgen vieren we in Nederland 60 jaar vrijheid, 60 jaar leven in vrijheid en dat doen de meeste van ons met vanzelfsprekendheid, omdat we simpelweg niet anders kennen. Maar miljoenen mensen in deze wereld hebben nog dagelijks te maken met onverdraagzaamheid, onderdrukking, uitbuiting en geweld. Nog steeds worden er oorlogen gevoerd en gaat het bloedvergieten door. Voor de meeste mensen hier in West-Europa lijkt dit ver weg. Maar met de aanslagen in New York en vorig jaar in Madrid, zijn zij met de neus op de feiten gedrukt. Vrijheid en veiligheid zijn geen vanzelfsprekendheden. Koste wat het kost willen we voorkomen dat in Nederland nogmaals gebeurt wat zich in de jaren afspeelde. En dat moeten we doen door samen te werken. Het is nu vrijwel uitgesloten dat Nederland verwikkeld raakt in een direct gewapend conflict met een van onze buurlanden. Met deze landen en landen daarbuiten werken we samen, ook op militair gebied. Naast het verdedigen van eigen land helpen we ook landen waar nog geen vrede is. Op dit moment verblijven er nog veel Nederlandse militairen in Irak, Bosnië en Afghanistan. Zij zijn uitgezonden om vrede en veiligheid te handhaven, een stabiele omgeving te creëren en de wederopbouw van deze landen mogelijk te maken. Dat het werk van deze Nederlandse mannen en vrouwen, ondanks goede trainingen, een goede uitrusting en goed materieel, een hoge tol kan eisen, getuigen de verscheidene graven die Nederland bezit. In Nederland eren wij hen die in de strijd voor onze vrijheid zijn gestorven. Burgers en militairen, elk met een eigen motivatie en een eigen verhaal, zoals Martinus, Jan, Anneke en Wim. Hun dood en die van alle anderen, mogen nooit vergeten worden. Nu niet, nooit niet. Pagina 8 van 8