5.7. Profielwerkstuk door een scholier 5753 woorden 3 januari keer beoordeeld. Geschiedenis

Transcriptie

1 Profielwerkstuk door een scholier 5753 woorden 3 januari keer beoordeeld Vak Geschiedenis Wat was de Duitse bezetting in Nederland. Duitsland valt op 10 mei 1940 Nederland binnen, met Nederland valt Duitsland tegelijk België en Frankrijk binnen. De Nederlanders zijn vooral geschrokken omdat ze dachten dat ze weer buiten de oorlog konden blijven en die gedachten bleef onterecht. De Duitsers hadden verwacht dat ze Nederland snel binnen konden vallen waardoor ze door konden stomen naar België en frankrijk dat ze daardoor in een korte tijd de landen had veroverd. Maar in plaats van dat ze zo door Nederland zouden gaan wat ze hadden verwacht duurden het toch nog vijf dagen voordat ze Nederland over de knie hadden. Ze kregen Nederland over de knie omdat de Duitse luchtmacht op 14 mei 1940 Rotterdam bombardeert. Doordat Duitsland ook nog andere steden dreigt te bombarderen geeft Nederland zich over, door zich over te geven aan Duitsland gaat de regering samen met de koninklijke familie naar Engeland. Want in Engeland zaten ze voorlopig veilig en konden ze toch nog het land besturen. Terwijl de Nederlanders nog aan het vechten waren en probeerden zich te verzetten tegen de Duitsers, werd het bekend dat het koningshuis samen met het parlement naar Engeland was gegaan werden velen burgers boos, want ze vonden dat ze in de steek werden gelaten door hun eigen koningin Alleen al in die 5 dagen dat er oorlog was in Nederland zijn er 2700 militairen gewond geraakt en zijn er zelfs 2200 militairen omgekomen. Dit zijn dan alleen nog de militairen de burgers die zijn omgekomen is zelfs 2000 dus totaal zijn er dan in die 5 dagen oorlog rond de 7000 mensen omgekomen. Dit was het begin van de oorlog en bezetting van Duitsland in Nederland. Wat veranderde er allemaal door de Duitse bezetting dan voor de oorlog. Nu Duitsland Nederland had bezet moest het natuurlijk ook een Duits bestuur krijgen die het Nederland moest gaan besturen. Hitler stelde Seyss-Inquart aan als nieuwe rijkscommissaris, Seyss-Inquart kon natuurlijk niet in zijn eentje het hele land regeren dus hielp Hitler hem een handje door nog vier andere ministers aan te stellen met allemaal hun eigen taak zodat het wat makkelijker werd. Nederland had zelf ook een Nationaal Socialistische Beweging dat was een zelfde soort beweging als dat Hitler bestuurder van was. Die Nederlandse beweging had gehoopt dat zij Nederland mochten gaan besturen maar dat gebeurde niet waardoor ook zij teleurgesteld waren in Hitler. Vanaf het begin hield Hitler het in Nederland nog netjes en rustig omdat de Nederlanders zelf ook behoorde tot het Arische ras het Arische ras is het ras dat was volgens Hitler het enige goede ras de rest mocht niet tot zijn rijk behoren. Pagina 1 van 11

2 Maar daarom hield Hitler het niet alleen rustig in Nederland hij wilde geen problemen in Nederland. Dat lukte in het eerste jaar nog aardig want zoveel was er niet voor de burgers veranderd, want iedereen kon nog gewoon zijn gangetje gaan van voordat de oorlog uitgebroken was. Het nieuwe bestuur dat onder leiding stond van rijkscommissaris Seyss-Inquart voerde alleen een paar nieuwe regels in: Alle burgers waren verplicht om een persoonsbewijs bij zich te hebben (paspoort) Elke politieke partij was verboden behalve de NSB (die partij had dezelfde gedachtes als Hitler z n partij De Duitsers mochten alles controleren wat er in de kranten werd geschreven en wat er op de radio verteld werd (censuur) Na een bepaalde tijd mocht er niemand meer buiten zijn en naar buiten gaan en moest alles donker zijn zodat er geen licht meer was op straat (de avondklok) Als je voor de regering werkte moest je opschrijven wie je voorouder en ouders waren zo konden de Duitsers zelf zien of iemand Joods was en al zagen ze dat je Jood was werd je ontslagen (Ariërverklaring) Er was minder handel met de andere landen omdat ons land bezet was daardoor werden producten schaarser net zoals de medicijnen en voorwerpen die van ijzer gemaakt werden. Om te voorkomen dat andere veel voedsel kregen en andere helemaal niet werden er distributie bonnen uitgedeeld door die bonnen en met geld konden gezinnen toch aan de schaarse producten komen. De joden werden verplicht om te verhuizen naar Amsterdam. De joden die allemaal naar Amsterdam kwamen werden met zijn allen in een woonwijk gestopt. Er werd in die wijken een joodse raad aangesteld die moesten zorgen dat alle joden werden ingeschreven later in de oorlog werd deze lijst gebruikt om Joden af te voeren naar de concentratie kampen Zoals ik al eerder heb aangegeven kwamen de Nederlanders in het begin nog niet echt in opstand tegen de Duitsers omdat het qua maatregelen allemaal nog wel mee viel. Daar kwam in februari verandering in omdat toen de eerste echte staking er was. (deze staking heet de februari staking) In Amsterdam lag het hele openbaar vervoer plat omdat de bestuurders van de trein metro en bus staakte omdat ze opkwamen voor de joden want ze werden erg slecht behandelt. Voor de Duitsers was het de eerste keer dat de Nederlanders echt veel in opstand kwamen tegen hun beleid. Maar de februari staking kwam tot stand omdat de Duitse politie een overval pleegde op een ijssalon met een joodse eigenaar. Alleen verzette de eigenaar zich heftig want hij verdedigde zich met ammoniakgas, waardoor de Duitsers als tegenmaatregel 425 joden gearresteerd dit was de directe aanleiding tot de februari staking omdat ze het er niet mee eens waren dat er zoveel joden werden gearresteerd waardoor ze in opstand kwamen. Maar de staking die begon in Amsterdam was een succes want hij sloeg vanuit Amsterdam over naar de omliggen de steden in de zaanstreek en het Gooi De Duitsers besloten door de stakingen harder te gaan optreden tegen de Nederlanders de regels die hierboven staan werden nog strenger aangepast bijvoorbeeld over de censuur alle kranten werden verboden er was maar een radio zender en daarop werd alleen maar gezegd was goed was aan de Duitsers en wat voor goede dingen ze deden. Hierdoor was het ook verboden om te luisteren naar andere radio omroepen uit het buitenland. Zelfs de vakbonden werden opgeheven doordat de Duitsers de vakbonden ophieven konden de Pagina 2 van 11

3 werknemers niet meer zo snel in opstand komen omdat alle werknemers in een vakbond zitten en nu konden ze niet meer bij de vakbond terecht waar door de kans op nieuwe staking een stuk kleiner werd. Ook werd er een verplichte arbeidsdienst ingesteld van zes maanden iedereen van boven de achttien jaar was verplicht om een half jaar te werken in de Duitse fabrieken omdat ze in Duitsland een tekort hadden aan arbeidskrachten in de wapenfabrieken. Hierdoor waren de Nederlanders zeer ontevreden in plaats van dat alleen de joden ondergingen duiken gingen nu ook vele jongens onderduiken omdat zij niet naar die fabrieken gestuurd wilde worden. Door de regels dat de joden nergens meer welkom waren lieten de Duitsers zien dat de joden nergens meer welkom waren. Daarom moesten ze halverwege het jaar 1943 een gele jodenster bij zich dragen en dat zichtbaar op de kleding te laten zien zodat iedereen duidelijk kon zien dat je jood was en dat ze daardoor nergens meer naar binnen konden. Maar ondertussen hoe verder de oorlog vorderde hoe meer Nederlanders een hekel kregen aan de NSB dat was de partij van Anton Mussert wat ik hierboven al heb verteld dat hij het volk wilde leiden maar dat Seyss-Inquart de nieuwe rijkscommissaris werd. Maar de NSB bleef de Duitsers helpen. Hierdoor werd het ook nog steeds moeilijker om iemand in je huis verborgen te houden want het kon zo zijn dat iemand van de NSB je huis in de gaten hield, als je dan verraden werd dan kon je net als de onderduiker doodgeschoten worden. Je hebt twee soorten verzet: 1. passief verzet: je gaat je wel tegen de Duitsers verzetten maar niet heel zo erg dat je daardoor word doodgeschoten of iets dergelijks. Het zijn meestal kleine dingen zoals een Duitser de verkeerde kant op wijzen als hij jou de weg vraagt. Dit verzet was niet door een groep georganiseerd, maar werd individueel gepland en gedaan. 2. actief verzet: dit is het tweede soort verzet dat je hebt als je je actief verzet tegen de Duitsers kon dat wel gevolgen hebben voor je eigen leven het voorbeeld dat hierboven staat dat je net als je onderduiker neergeschoten kon worden als je gepakt werd. Halverwege het jaar 1943 gingen de Duitsers harder optreden omdat er wat meer oproer kwam in Nederland. Degene die moesten werken in Duitsland werden strenger gecontroleerd zodat er steeds meer jongeren werden gevonden die ondergedoken waren waardoor er ook andere jongens alsnog zelf naar de Duitse fabrieken gingen. De producten werden ook steeds minder uitgedeeld zo kregen ze minder sigaretten en voedselbonnen. Ondertussen was Amerika ook bij de oorlog betrokken geraakt omdat ze waren aangevallen door Duitsland. Doordat Amerika nu betrokken was bij de oorlog hadden de burgers steeds meer hoop dat ze snel werden bevrijd. De Engelsen, Canadezen en Amerikanen kwamen in juni 1944 aan land in Normandie. Hierdoor raakten veel NSB ers in paniek. Want de burgers kregen er ook weer steeds meer vertrouwen in en ze wisten niet was het volk zou doen als ze werden bevrijd want ze hoorden eigenlijk bij de Duitsers. Doordat veel NSB ers dit inzagen vluchten er een heleboel weg uit Nederland dit word de dolle dinsdag genoemd dat was op vijf september omdat de Duitsers nog steeds niet toe wilde geven dat ze zouden gaan verliezen gingen ze alleen nog maar strenger optreden, waardoor er steeds meer joden werden afgevoerd naar concentratiekampen. De geallieerden probeerden Nederland nog voor de winter te bevrijden van de Duitsers. bij de grote inval op 17 september werd alleen het zuiden van Nederland bevrijd, doordat het noorden nog steeds in handen bleven van de Duitsers brak er weer een staking uit. Pagina 3 van 11

4 De scheiding tussen het noorden en het zuiden was ten noorden van de grote rivieren dat was dus nog niet bevrijd en ten zuiden van de rivieren was Nederland dus al wel bevrijd. Omdat de Nederlanders in het noorden bang waren dat er vele Duitse soldaten de oversteek zouden maken naar het noorden brak er weer een staking uit in het noorden van het land, dat was de spoorweg staking. Omdat er door die staking dan weinig tot geen treinen zouden rijden konden de Duitsers zich niet snel verplaatsen naar het noorden. De staking accepteerden de Duitsers natuurlijk niet en besloten ze dat er helemaal geen treinen meer mochten rijden waardoor er helemaal geen voedsel meer naar het noorden kwam omdat het voedsel via de treinen werd gebracht. Hierdoor raakten alle winkels heel snel leeg en daarboven op kwam nog dat de winter van 1945 nog een koude strenge winter was dus dat er duizenden mensen omkwamen door de honger en de kou. Maar terwijl iedereen een tekort had aan voedsel werden de joden nog steeds opgepakt om te worden vervoerd naar de concentratiekampen. De bevrijders van het zuiden (geallieerden) probeerde wel wat aan de honger te doen door middel van voedselpakketten uit vliegtuigen te droppen waardoor er toch iets meer voedsel was. Uiteindelijk werd heel Nederland bevrijd op 5 mei Waarom ontstond het verzet in Nederland. Het verzet is in de vijf jaar van de oorlog nooit een georganiseerde of samenwerkende beweging geweest, maar altijd een verzameling van verschillende groepen en/of personen. Ze ontstonden niet van bovenaf daarmee bedoel ik dat niet een hoger iemand beslist dat er een verzetsgroep zou moeten beginnen, maar ze kwamen voort uit de samenleving. De doelstellingen van de verzetsgroepen waren ook uiteenlopend evenals de tijdstippen waarop men met het ondergrondse werk begon. Op 15 mei 1940 besloot Duitsland om Nederland binnen te vallen. Nadat de Duitsers Nederland binnen was gevallen ging eigenlijk het hele land weer verder tot de orde van de dag, de meeste wisten niet wat er komen zou waardoor ze maar de gedachten had dat ze vanzelf wel zouden zien hoe het af zou lopen. Maar diegene de zogenaamd hun vuist hadden gebald toen de Duitsers Nederland binnen trok begonnen zich te af te vragen wat ze tegen de binnendringers konden doen. Terwijl de steden die gebombardeerd waren nog brandden begonnen de eerste verzetstrijders al. Een oud-officier richtte zelfs in de zomer al een groep op genaamd het legioen oud frontstrijders. Deze groep begon met het organiseren van hulp troepen voor de geallieerden als ze bijvoorbeeld bij de Nederlandse kust zou landden. Gelijk na de nederlaag in mei 1940 richtte een oud-officier al de LOF op. Hij werd gesteund door andere oud militairen die wraak wilden. In 1940 ging de LOF een fusie aan met de OD dat staat voor de ordedienst en was een ondergrondse beweging. uiteindelijk werd het de L.O. dat staat voor landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers. Het aantal onderduikers nam steeds meer toe vooral mensen die weigerden verplicht in Duitsland te gaan werken, joden die zich niet wilde weg laten voeren en verzetstrijders en vluchtelingen die door de Duitsers werden gezocht. Dit aantal groeide van een aantal honderden in 1940 tot honderdduizenden aan het einde van de oorlog. De onderduikers kregen voedsel, valse papieren, onderdak, kleding en als het nodig was schuilplaatsen en wapens. Al voor de oorlog hadden er enkele verzetsgroepen die zich begonnen met Pagina 4 van 11

5 het verbergen en onderhouden van mensen die uit Duitsland waren gevlucht. Deze groepen gingen hier ook mee door toen de oorlog al begonnen was. Het werd na verloop van de oorlog steeds moeilijker voor de verzetsgroepen omdat de Duitsers steeds meer mensen nodig hadden in hun oorlog en dus steeds heviger optraden tegen deze groepen en de onderduikers. Gevolg hiervan was dat er ook steeds meer mensen zich aanmelden bij de Duitsers, wat het dus steeds moeilijker maakte om passende gastadressen voor de onderduikers te vinden. Het totale aantal dat zich alleen maar met dit verzetswerk bezighielden wordt geschat op ruim mensen. Een leger van mensen werden ondergebracht onder tienduizenden gastgezinnen werden geplaatst. Een zogenaamde centrale beurs zorgde voor de opvang en plaatsing. Als een soort spons zoogden de Nederlanders de honderdduizenden onderduikers op die geen gehoor wensten te geven aan de Duitsers of werden gezocht. Het leger van verzorgers, onderduikers, gastgezinnen en helpers moesten worden gevoed en verzorgd. Er was geld nodig om te voorzien in al deze behoeften en verder waren er bonkaarten, persoonsbewijzen en vergunningen komen. De gewone ondergrondse kanalen niet langer verwerken. Dus waren er ook behulpzame ambtenaren die in het verzet gingen om aan al deze behoeften te kunnen voldoen. De LO vormde daarvoor een nieuwe centrale die zich alleen met vervalsingwerk bezighielden. Alle bewijzen zelf maken vonden ze te moeilijk en vergde te veel tijd en daarom vonden ze het makkelijker om aan deze bewijzen te komen door overvallen te plegen op distributiekantoren, bevolkingsregisters en arbeidsbureaus. Na mei 1943 werden voor arbeidsinzet hele jaarlichtingen door de Duisters voor werk in Duitsland opgeroepen. Het Nederlandse leger werd hiervoor in krijgsgevangenschap teruggeroepen. Als gevolg hiervan ontstond er haast een vloedgolf van onderduikers verspreid over heel Nederland. De ploegen van de LO die overvallen pleegden kregen het steeds drukker en gingen daarna al snel over op het plegen van sabotage wat daarnaast hun belangrijkste activiteit werd. Hoe was het Nederlandse verzet georganiseerd? Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen, Toen op 15 mei de Duitsers heerste over Nederland, riep de Bernard IJzerdraat die in Haarlem woonde op tot verzet. Hij schreef daarom een fel anti-duits pamflet dat word de Geuzenactie genoemd daarmee riep hij op tot het overschrijven en verspreiden daarvan. Waardoor her zich vanzelf zou verspreidden door Nederland dit was de eerste verzetsdaad in Nederland. Hij was één van de eerste verzetsstrijders in Nederland. zoals ik al bij deelvraag 1 hebt verteld viel het in het eerste jaar van de oorlog wel mee hoeveel verzet er was omdat de Duitsers nog niet echt streng waren voor de Nederlanders In de winter van kwam er in Nederland, een beetje hoop omdat tijdens de slag om Stalingrad,Rusland sterker bleek dan Duitsland. In diezelfde tijd landden de geallieerden in Marokko en Algerije. Het verzet ging zich toen organiseren. Door de hoop die de Nederlanders kregen werd het verzet sinds die tijd heftiger dan die tijd ervoor omdat de Duitsers nu veel strenger op gingen treden. Er werden illegale krantjes (trouw en de pers)gedrukt, er werd hulp geboden aan onderduikers, er werden inlichtingen verzameld voor Engeland, er werd sabotage gepleegd en er werden Duitsers doodgeschoten. Maar de pers stond in heel Nederland al onder controle van de Duitsers daardoor bestond het vooral uit illegale krantjes door allemaal verschillende organisatie s, hierdoor was het moeilijker voor de Duitsers om ze te pakken te krijgen. In de kranten stonden bijvoorbeeld berichten over wat er allemaal gebeurde in Nederland maar ook verhalen over de koninklijke familie die in engeland zat en gedichten en verhalen die tegen de Duitsers waren om zo iedereen nog meer op te zetten tegen de Duitsers. Pagina 5 van 11

6 Nederland had verschillende verzetsgroepen. De grootste groep in het verzet was de CPN dat staat voor de Communistische Partij Nederland de CPN wilde in het verzet zelfstandig blijven en niet bij andere groepen horen. Een andere groep was een sabotage groep de naam van die groep was Militair Contact ze werden in die tijd ook wel de Mili s genoemd, deze groep werd in juli 1941 opgericht. Nu noem ik een paar dingen die ze deden: ze pleegde aanslagen op de Duitse leger auto s, op fabrieken en ze schoten diegene dood die met de Duitsers mee deden. Een van hun bekendste daden is dat ze een communistische schrijver uit een concentratie kamp hebben gehaald uit Amersfoort. Twee jaar laten gingen de waarheidgroep die aan het begin van de oorlog was opgericht in Haarlem en de sabotage ploeg zich samen voegen tot het raad van verzet. De groep die toen ontstond hield zich met allerlei vormen van verzet bezig maar het meest hielden ze zich bezig met het gewapende verzet wat heel moeilijk was want al werd je opgepakt werd je zelf ook vermoord omdat je je had verzet tegen de Duitsers. een doel van de raad van verzet was om verschillende groepen te laten samenwerken om zo een meer gewapende strijd te hebben en meer mannen te hebben in een groep maar dat is niet gelukt omdat de meeste verzetsgroepen in hun eentje wilden blijven. Welke vormen van verzet zijn er? Er waren twee soorten verzet passief en actief verzet waarbij je het laatste weer kan verdelen in gewelddadig en geweldloos verzet. Er is sprake van passief verzet wanneer mensen bijvoorbeeld illegale bladen lazen of luisterde naar een verboden radio-uitzendingen of het niet inleveren van spullen die ze moesten inleveren bij de Duitsers. Verzet waarbij geen geweld werd gebruikt is bijvoorbeeld het helpen van mensen die gezocht werden door de Duitsers of mensen die bedreigd werden beschermen of verzorgen, ook het brengen van eten langs de deuren. De mensen die aan gewelddadig verzet deden worden ook wel de militante groep genoemd, ze probeerden op welke manier dan ook de Duitsers dwars te zitten, dat waren de mensen die bezig waren hun land te bevrijden en samen te werken met de geallieerden. Het verzet deed alles eten rond brengen, illegale kranten drukken en verspreiden, mensen helpen onderduiken. Maar er waren ook verzetsmensen die gevaarlijker werk deden zoals sabotage plegen en het liquideren van verraders en Duitsers. Daarnaast kun je ook onderscheid maken tussen 5 andere soorten verzet: Symbolisch verzet Polemisch verzet Defensief verzet Offensief verzet Gekluisterd verzet of het verzet in concentratiekampen. Symbolisch verzet betekent: Ik geef blijk van mijn ongebroken zelfrespect, doordat ik in woord, gebaar en houding laat merken te kiezen voor mijn volk, zijn identiteit en zijn bestaansrecht. Ik aarzel niet de bezetter te laten voelen dat hij met een trots en zelfbewust volk te maken heeft. Een goed voorbeeld van symbolisch verzet is dat mensen in Denemarken massaal begonnen met het zingen van nationale volksliederen op een avond zongen ruim 2 miljoen Denen liederen om zich te verzetten tegen het feit dat Duitsland was binnen gevallen, hetzelfde gebeurde ook in Tsjechië waar ze ook kransen legden bij standbeelden van Thomas Masaryk, de grondlegger van Tsjechië, op de dag van Hitlers verjaardag. In Nederland ontstond er ook symbolisch verzet toen er in Amsterdam honderden joden waren opgepakt, gingen de mensen massaal staken, door het werk neer te leggen, tegen de Duitsers dit werd later de Februaristaking genoemd. Een ander Pagina 6 van 11

7 Nederlands voorbeeld was dat mensen op de verjaardag van prins Bernhard een witte anjer op een borst droegen. Polemisch verzet betekent: Ik verzet mij tegen de ongerechtvaardigde eisen van de bezetter doordat ik protesteer of het protest organiseer, ook als dat voor mij gevaarlijk is. Ik doe dat met duidelijke informatie of met daden die ertoe kunnen leiden dat mijn landgenoten overtuigd raken van de noodzaak de strijd voort te zetten. Een goed voorbeeld hierbij was het drukken van illegale vlugschriften, kranten en boeken, die in het geheim gedrukt en geschreven werden. Met een illegaal blad meestal met de hand geschreven en onopvallend doorgegeven, vormden een aantal vrienden al een verzetsgroep en begonnen zei aanhangers te winnen. Een ander voorbeeld van dit soort verzet was dat een man protesteerde tegen het feit dat het Nederlands wapenindustrie in dienst van de Duitse werd gesteld. Hij was secretaris-generaal van het Nederlandse ministerie van defensie en werd ontslagen. Polemisch verzet in vorm van openlijk protest of vanuit het illegale drukwerk zij onderscheidden zich van elkaar doordat de ene legaal en de andere illegaal was en de ene gevaarlijker was dan de ander. Defensief verzet betekent: Ik schaar mij aan de kant van de bedreigden en vervolgden en sluit mij aan bij degenen die hen helpen en beschermen, Ik verdedig, indien nodig ook met gebruik van geweld, mensen en waarden die de bezetter moeten vrezen. Hiertoe behoord het verzet dat onderdak biedt aan mensen die dringend onderdak nodig hebben omdat ze worden vervolgd of gezocht door de Duitsers. Onderduikers hadden dringend hulp nodig, ze hadden schuilplaatsen, burgerkleding, voedsel en kaarten of gidsen nodig die ze weg konden smokkelen naar gebieden waar ze veilig waren. Vrijwel iedereen was bereid mee te werken aan dit soort verzet ook collaborateurs, iedereen wilde de mensen helpen die voor hun vrijheid hadden gevochten en dat gevecht hadden verloren en dus weer weg moesten. Een succesvol voorbeeld was de Route komeet via die route waren in een periode van drie jaar achthonderd Engelse soldaten door bezette gebieden naar neutrale gebieden gebracht. Offensief verzet betekent: Ik bestrijd de bezetter met alle mij ten dienste staande middelen. Ik val aan of bereid mij voor op de aanval, waar zich ook maar een gelegenheid daartoe voordoet. Ik beschouw mij als een soldaat, een vrijwilliger in het ondergrondse verzet. Bij dit verzet behoorde iedereen die vastberaden toesloeg, die mijnen legden en handgranaten wierpen, de mensen die deelnamen aan overvallen en aanslagen, die deden aan brandstichtingen en liquidaties, de mensen die zich aansloten bij geheime paramilitaire gevechtsgroepen of meededen aan stooracties en rooftochten door bewapende partizanen. Die als officier of soldaat van een ondergrondse legergroep meehielp de troepen van de bezetter bij verrassing in de flank of in de rug aan te vallen, of ze te waarschuwen, in het nauw te drijven of uit te schakelen. Ook degene die informatie verzamelden over de Duitse troepen en deze doorspeelden aan de geallieerden behoorden tot dit verzet. Een voorbeeld was dat mensen in België de in Engeland opgeleide topagenten die per parachute gedropt werden hielpen. Die met telexverbindingen en draadloze radioapparatuur werkten. Gekluisterd verzet: Bij dit verzet laten verzetsmensen zich opzettelijk oppakken waardoor ze in een concentratiekamp terechtkwamen, en in het kamp verzet te organiseren, en verbinding te houden met de verzetsgroep waar die persoon toebehoord. Een goed voorbeeld hiervan is de Pool Pilecki, die bij de verzetsgroep TAP zat. Hij Pagina 7 van 11

8 liet zich oppakken en kwam in Auschwitz terecht. In Auschwitz was er veel sprake van polemisch verzet, via de radio die binnengesmokkeld was gaf Pilecki regelmatig door hoe de situatie in Auschwitz was waardoor de buitenwereld het werkelijke beeld kregen hoe het was in de kampen van de Duitsers. Defensief verzet was er ook dat deden ze op een slimme manier, ze zorgden via tactische collaboratie (als gevangenen medegevangenen moeten straffen), waarbij ze zorgden dat bij verplaatsingen naar andere kampen de gevangenen met de beste overlevingskansen dat ze die per ongeluk lieten ontsnappen. Sommige verzetsmensen ontsnapten ook en die kwamen later weer terug in de buurt van Auschwitz om bij volgende ontsnappingspogingen te kunnen helpen bij andere ontsnappingspogingen. Ook was er sprake van offensief verzet, dat deden de verzetsmensen door het verspreiden van tyfusbacillen bij SS-ers die bijzonder wreed optraden tegen de gevangenen. Ook het opzetten van opstanden in de kampen behoord hierbij. Kort samengevat vallen de volgende dingen die het verzet inhouden onder de verschillende vormen verzetten. Symbolisch verzet: het zingen van liederen, het dragen van bepaalde nationale dingen (witte anjer op borst dragen of het ophangen van oranje doeken). Polemisch verzet: het drukken van illegale bladen/kranten/boeken, protest uitvoeren. Defensief verzet: onderdak bieden, het smokkelen van geallieerden uit bezette gebieden, vervalsingwerk. Offensief verzet: gewelddadige aanslagen plegen, sabotage, spionage, inlichtingenwerk. Wie verzette zich tegen de Duitse bezetting? veel Nederlanders waren tijdens de bezetting tegen de Duitsers maar slechts een klein deel van de bevolking ging echt het verzet in. Voorbeelden van verzet in Nederland zijn. - leuzen op de muren schilderen - illegale kranten drukken en verspreiden - symbolisch verzet, zoals oranjespeldje op de jas dragen - spotliedjes zingen, schrijven - NSB'ers pesten - naar Radio Oranje en de BBC luisteren - onderduikhulp - staken - documenten vervalsen - bonkaarten stelen - aanslagen op bevolkingsregisters - spionage - spoorlijnen opblazen - Duitse militairen en verraders liquideren veel mensen durven zich niet te verzetten tegen de Duitsers omdat ze bang zijn dat ze anders worden opgepakt en dat zelf ook naar een concentratie kamp moeten gaan. Uit cijfers blijkt dat maar vijf procent de hele dag echt bezig was met verzet. Daar tegen over staat ook weer dat ongeveer net zoveel mensen ook bij de Duitsers willen horen. De rest van de mensen zijn in de meeste gevallen wel tegen Duitsland maar niet dat ze de hele dag door er mee bezig zijn, ze willen gewoon weer verder gaan met hun leven en hopen dat de bezetting snel voorbij is. Pagina 8 van 11

9 De rest van de bevolking bied wel hulp als de echte verzets mensen hun hulp nodig hebben want anders hadden er nooit veel onderduikers kunnen zijn. Het probleem was ook dat niet iedereen zomaar in het verzet kon gaan want als je jonge kinderen had kon je niet heel de dag bezig zijn met verzet omdat je kleine kinderen ook verzorgd moeten worden. Rond de Nederlanders worden opgepakt omdat ze verzetswerk gedaan hebben, tweeduizend mensen worden nog eens gedood omdat ze mee gedaan hebben aan verzetswerk. In Nederland zijn er ongeveer Nederlanders omgekomen tijdens de tweede wereld oorlog de helft van de Nederlanders was ook joods. Het verzet liet zich door de vele doodsvonnissen niet afschrikken. Alleen er was binnen het verzet wel een verschil van mening over aanslagen op personen moesten ze ook de belangrijke personen vermoorden want als dat gebeurde zou dat weer leidden tot een jacht op verzetsmensen en als ze dan alleen verraders zouden neer schieten zou het nog mee vallen met de jacht op de verzetsmensen. De Nederlanders die voor de Duitsers waren voelden zich in 1943 steeds onveiliger worden in Nederland omdat ze ook voelde dat het einde naderde. Volgens een Duitse politiechef moesten de aanslagen daarom hard afgestraft worden door een groot aantal gijzelaars neer te schieten en zo ervoor te zorgen dat ze ervan geschrokken waren en zo minder aanslagen zouden plegen. Maar daar was de leider van de NSB Anton Mussert het niet mee eens want dan zouden de NSB ers al helemaal niet meer over straat kunnen omdat ze dan door het volk werden gepakt. Dat zou dan zelfs het einde van de NSB kunnen betekenen daardoor koos hij voor een andere aanpak. Hij liet mensen uit de Duitse SS een reeks moorden plegen op burgers die niks met de oorlog te maken hadden zij deden dus niets aan verzet of iets dergelijks. Een andere maatregel tegen het verzet was de oprichting van de landwacht. De landwacht bestond uit NSB ers deze samengestelde politie zou vooral op straat actief te zijn en controleerde vooral de persoonsbewijzen en ze bewaakte belangrijke gebouwen. Ze waren onder het volk ook wel bekend omdat de burgers die net eten hadden gehaald bij de boeren moesten het weer inleveren bij de landwachters zoals ze genoemd werden. Vanaf april 1943 gingen ook studenten in het verzet dat kwam vooral omdat de bezetter steeds meer achter de scholieren aanging zitten. Studenten moesten bijvoorbeeld beloven dat ze zich niet tegen het Duitse rijk mochten keren als de studenten niet tekenden werden ze werkloos omdat ze dat papiertje moesten laten zien als ze aan het werk wilden. Mede studenten probeerde andere studenten om te praten die wel wilden tekenen daarom tekenende uiteindelijk maar 200 studenten de verklaring. Daardoor werden daarna 3500 studenten opgepakt en naar Duitsland gestuurd de andere studenten die niet hadden getekend die moesten daarna onderduiken. Door die actie van de studenten om massaal niet te tekenen wilden de Duitsers de studenten een lesje leren. Iedereen die de verklaring niet had ondertekend moest zich melden op verzamelpunten in het hele land. Dat waren de 3500 studenten die naar Duitsland werden gestuurd want zij waren naar die verzamelpunten gekomen. Het echte studenten verzet was na een maand alweer voorbij maar dat betekende niet dat er geen studenten meer mee deden aan het verzet veel van de studenten die waren ondergedoken hebben uiteindelijk nog verzetswerk gedaan. De studenten die toen in het verzet zaten waren vooral tegen de nazi s de hogescholen in Nederland waren heel vaak dicht omdat er telkens weer protest acties waren van de studenten. Welke straffen waren er voor verzetsstrijders en joden? Vrijdag 10 mei trokken de Duitse troepen Nederland onverwacht binnen. Dit was onderdeel van een Duits Pagina 9 van 11

10 aanvalsplan voor West-Europa. Het Nederlandse leger was in verhouding groter, maar was slecht bewapend en het was niet voorbereid op een moderne oorlog. De Nederlandse regering was al weg gegaan naar Londen tot Hitler nam de volledige macht over in ons land en benoemde allerlei functionarissen om ons land te leiden. Nederland was neutraal totdat de Duitsers Nederland binnen trokken. Seyss-Inquart werd rijkscommissaris. Hij was een van de mannen die rechtstreeks onder Hitler stond. De Duitsers voerden in Nederland allemaal Duitse ambtenaren en regels in. De Duitse bezetters hadden bij hun bestuur 2 doeleinden: - Nederland inschakelen in de oorlogsvoering. - De Nederlandse bevolking winnen voor het Nationaal-Socialisme. Een aantal Nederlanders wilden wel vrijwillig meedoen aan het Nationaal-Socialisme, omdat ze dan dachten hun oude leventje weer op te kunnen pakken net als voor de oorlog. Een belangrijke verschil was dat de isolatie van de joden begon. Dit kwam door werkafname omdat joden werden geregistreerd en ontslagen. Propaganda had een grote rol in het Nationaal-Socialisme Nederland merkte vrij weinig van de onderdrukking, maar achter de schermen was de bezetter de baas. De 1e en 2e kamer werden uitgeschakeld en bepaalde politieke partijen werden verboden. De SDAP kwam onder het toezicht van Nationaal-Socialist Rost van Tonningen te staan. Op advies van de leiding verlieten de meeste leden de partij, daardoor stopte feitelijk het bestaan van de SDAP. De Nederlandse Unie maakte een nieuwe politieke vernieuwing. Men begon te twijfelen aan de waarde van de parlementaire democratie. Ze wilden een nieuwe start maken. Er moest samen gewerkt worden met de bezetter, maar er werd wel veel nadruk gelegd op het Nederlandse karakter. Er was maar een kleine groep pro-nazi s. Op de technische hogeschool in Delft en de Universiteit van Leiden werden stakingen georganiseerd vanwege het ontslag van Joodse hoogleraren. 2 Oorzaken voor het harder optreden om het Nationaal-Socialisme door te voeren zijn: - Nationaal-Socialistische propaganda sloeg niet aan. - Nederland moest een grotere bijdrage leveren aan de oorlogsvoering. Steeds meer Duitsers moesten in het leger. Van Nederlandse arbeiders werd verwacht dat ze vrijwillig in Duitsland gingen werken. Door het moeten leveren van goederen aan Duitsland werden die goederen hier schaarse goederen. De nazificatie ging niet vrijwillig, daarom werd er dwang gebruikt. De NSB was de enige toegestane politieke partij met als leider Anton Mussert. De joden werden nog meer geïsoleerd en vervolgd: Eerst werd er op hun persoonsbewijs een hele grote J gedrukt. Later moesten de joden op hun kleding een grote gele jodenster dragen. Vervolgens werden de opgepakte Joden al vrij snel naar Westerbork gezonden en van daaruit verder naar de vernietigingskampen Auschwitz(Duitsland) of Sobibor(Polen) gezonden. Door deze maatregelen werd de verstandhouding tussen de Nederlanders en Duitsers nog slechter. Er kwamen ook meer verzetsgroepen, maar de groep bleef maar klein. De militaire situatie van de Duitsers verslechterde. Hierdoor kon iedere Nederlander worden opgeroepen voor werk in Duitsland. Doordat er niet genoeg vrijwilligers waren om naar Duitsland te gaan moesten oude krijgsgevangenen weer opgeroepen worden. Uit protest kwamen er toen de april/meistakingen. De Duitsers pakten dit hardhandig aan door executie. De nazificatie had maatregelen die de bevolking wilde ontduiken, daardoor moesten Joden onderduiken of vluchten via Zwitserland naar Spanje. Door een nog slechter geworden verstandhouding tussen de Duitsers en Nederlanders kwamen er meer en grotere Pagina 10 van 11

11 verzetsgroepen. In het begin van de oorlog had de oorlog nog niet echt invloed op het dagelijks leven. Na de invasie in Normandie, stond vast dat de Geallieerden hadden gewonnen. September 1944 bereikten de Geallieerden Nederland. De Nederlandse regering in Londen riepen de spoorwegen op tot stakingen om de Duitsers tegen te werken. Maar de Geallieerden stranden bij de grote rivieren, door de niet veroverde brug bij Arnhem over de Rijn. Beneden de grote rivieren waren we vrij, maar het was wel frontgebied. En de Geallieerden in het zuiden bleven de baas. In het nog bezette deel van Nederland werden razzia s gehouden. Dan werden de joden van de straat gehaald en naar Duitsland gezonden. Als wraak voor de wraakacties nam de bezetter steeds hardere maatregelen. Pagina 11 van 11