In het spoor van de Shoah

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "In het spoor van de Shoah"

Julius Groen
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 In het spoor van de Shoah Verslag van een beklijvende herinneringsreis - Het getto van Warschau - Studiereis Stichting Auschwitz - Auschwitz in Gedachtenis vzw - editie 2015 Verslag door Simon Schepers (Bijzonder Comité voor Herinneringseducatie)

Het getto van Warschau Wie zoekt, die vindt De bus houdt halt in een wijk met reusachtige kantoorgebouwen. Moderne wolkenkrabbers van staal en glas schieten als paddenstoelen uit de grond.

Warschau is een stad met duidelijke contrasten, maar er valt wel degelijk een lijn te trekken in deze complexe stad.

2 Het getto van Warschau Wie zoekt, die vindt De bus houdt halt in een wijk met reusachtige kantoorgebouwen. Moderne wolkenkrabbers van staal en glas schieten als paddenstoelen uit de grond. Zij worden afgewisseld met eerder trieste appartementsgebouwen uit de naoorlogse periode. Een herinnering aan het communisme. Warschau is een stad met duidelijke contrasten, maar er valt wel degelijk een lijn te trekken in deze complexe stad. Waar je ook kijkt, maar je moet soms goed zoeken, bots je op sporen van een gruwelijk Dagelijks leven in het getto In 1940 werd het getto van Warschau opgericht. Het was de bedoeling om alle Joden van Warschau en omstreken hier te verzamelen en hen af te zonderen van de buitenwereld. Dit laatste werd gedaan door een muur rond het getto te bouwen. Het getto van Warschau was ook het grootse, met meer dan inwoners. Dit maakte het leven in het getto bijzonder moeilijk. Joodse gezinnen moesten hun woningen verlaten en werden verplicht om een kamer te delen met andere gezinnen. Er was een groot oorlogsverleden. Kleine gedenkplaten op oude bakstenen muren vertellen het sombere verhaal van de Shoah in Polen. Waar nu bedrijven, winkels, cafeetjes en bloemenmarkten zijn, was tijdens de Tweede Wereldoorlog het grootste Joodse getto, opgericht door de nazi s. Wanneer je vandaag in dit deel van Warschau rondloopt, zie je een grote bedrijvigheid, maar de meeste mensen lopen zomaar voorbij die bijzondere herinneringsplaatsen. Tijdens mijn reis zou min of meer duidelijk worden waarom dit zo is... Moderne graffiti om het getto aan te duiden. Simon Schepers Muur van het getto. Simon Schepers

Gebouwen uit het getto van Warschau. Simon Schepers plaatsgebrek en in de straten krioelde het van de mensen. Het getto was daardoor ook een broeihaard voor tal van ziektes, waaronder tyfus.

3 Gebouwen uit het getto van Warschau. Simon Schepers plaatsgebrek en in de straten krioelde het van de mensen. Het getto was daardoor ook een broeihaard voor tal van ziektes, waaronder tyfus. Voedsel was schaars en ruilhandel of smokkel was noodzakelijk om te overleven. Dit was echter geen sinecure. Je moest oppassen dat je niet betrapt werd door de Duitse soldaten en door de Joodse politie van het getto. Smokkel was immers streng verboden. Dit maakte dat veel Joden door ziekte en honger stierven. Dagelijks werden talloze lijken uit de straten gehaald en gedumpt in massagraven. De dood was alom tegenwoordig. De Joden in het getto werden ook verplicht om zware arbeid te verrichtten. Arbeidsgeschikte Joden kregen een werkkaart. Zo n kaart betekende aanvankelijk vrijstelling voor de deportaties naar Treblinka. Dit systeem bood echter geen garanties. Op diverse tijdstippen werden nieuwe kaarten met andere kleuren geïntroduceerd. Dat gebeurde zo vaak dat het voor veel verwarring zorgde bij de Duitse soldaten. Na een tijdje waren deze gewoon niet meer op de hoogte van de laatste regelgeving. Zo kon een blauwe kaart op het ene moment staan voor deportatie, het andere moment voor arbeid...

Monument ter nagedachtenis van de grote opstan in het getto van Warschau in 1943.

Er zijn veel voorbeelden die juist het tegendeel aantonen. Zo werd er bijvoorbeeld op verschillende niveaus verzet gepleegd tegen de anti-joodse initiatieven van de Duitse bezetter.

4 Monument ter nagedachtenis van de grote opstan in het getto van Warschau in Simon Schepers Verzet kent vele vormen Het is een grote misvatting om te denken dat de Joden zich als schapen naar de slachtbank lieten leiden. Er zijn veel voorbeelden die juist het tegendeel aantonen. Zo werd er bijvoorbeeld op verschillende niveaus verzet gepleegd tegen de anti-joodse initiatieven van de Duitse bezetter. Dit kon gaan van smokkel over de muren van het getto, het illegaal onderwijzen van Joodse kinderen, het opvoeren van Joodse toneelstukken, het houden van religieuze bijeenkomsten, het schrijven van kritische pamfletten en zelfs gewapend verzet Een voorbeeld van zo n gewapende actie wordt herdacht met een bescheiden monument ter ere van de grote opstand in het getto van Warschau in Dit gebeurde naar aanleiding van een onthutsend bericht. Op een dag arriveerde de Jood Szlamek Bajler in het getto. Deze man beweerde dat hij was kunnen ontsnappen uit het vernietigingscentrum Chelmno. Zijn getuigenis werden met grote zorg genoteerd en bewaard in de geheime archieven van het getto. Bij het horen van dit nieuws groeide bij de inwoners van het getto van Warschau het besef dat alle eerdere deportaties wel degelijk tot de dood hadden geleid. Vanaf dat moment besliste een groep dat het gedaan moest zijn. De dood van hun families en vrienden mocht niet voor niets geweest zijn. Verschillende Joodse groeperingen (socialisten, communisten,

5 zionisten, ) besloten daarom actief samen te werken en naar de wapens te grijpen. Er volgde een hevige opstand, maar uiteindelijk moesten de Joden toch het onderspit delven toen de nazi s het getto in brand staken en vervolgens met de grond gelijk maakten. Wat volgde was de volledige liquidatie van het getto. Szlamek Bajler, overlevende van Chelmno, werd naar het vernietigingscentrum Belzec gestuurd en zou daar omkomen.

Vergelijkbare documenten

In het spoor van de Shoah

In het spoor van de Shoah Verslag van een beklijvende herinneringsreis - Belzec - Studiereis Stichting Auschwitz - Auschwitz in Gedachtenis vzw - editie 2015 Verslag door Simon Schepers (Bijzonder Comité