HIV Behandeling met Prezista. Informatie voor mensen die Prezista gebruiken in combinatie met ritonavir

Transcriptie

1 HIV Behandeling met Prezista Informatie voor mensen die Prezista gebruiken in combinatie met ritonavir

2 Woord vooraf Inhoudsopgave Uw arts heeft u Prezista (darunavir) voorgeschreven. Prezista is een geneesmiddel dat, samen met andere geneesmiddelen, wordt gebruikt bij de behandeling van een hiv-infectie. In deze brochure vindt u informatie over Prezista en over het gebruik ervan. Deze tekst is geen vervanging van de bijsluiter van Prezista; lees dus ook de bijsluiter in het doosje waarin u de pillen ontvangt. Als u na het lezen van deze brochure en de bijsluiter nog vragen heeft, dan kunt u terecht bij uw arts, hiv-consulent of apotheker. Wat is Prezista p. 5 Het innemen van Prezista p. 6 Het bewaren van Prezista p. 8 De verpakking p. 9 Zwangerschap en borstvoeding p. 10 Voor wie wel en voor wie niet? p. 11 Therapietrouw p. 12 Tips bij therapietrouw p. 14 Medicatie vergeten p. 16 Overgeven en ernstige diarree p. 17 Prezista en andere geneesmiddelen p. 18 Interacties tussen Prezista en recreatief gebruikte drugs p. 22 Bijwerkingen p. 23 Omgaan met bijwerkingen p. 26 Uitgegeven door: Janssen-Cilag B.V. Niets uit deze uitgave mag openbaar worden gemaakt door middel van druk, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze tekst is met grote zorg samengesteld in november De informatie is gebaseerd op de officiële bijsluiterteksten van Prezista. Mocht u aanvullingen of correcties hebben, dan houden wij ons aanbevolen. Mailt u dan naar janssen@jacnl.jnj.com Tenslotte p. 28 Notities p

3 Wat is Prezista? Prezista is een medicijn dat wordt gebruikt bij de behandeling van een infectie met het hiv-virus (humaan immunodeficiëntie virus). Het middel behoort tot de groep proteaseremmers. Deze medicijnen remmen het enzym protease dat het hiv-virus nodig heeft om zich te vermenigvuldigen. met 75 en 150 mg darunavir, evenals een suspensie voor oraal gebruik (100 mg/ml). Deze worden voorgeschreven bij kinderen en adolescenten vanaf 3 jaar, met een lichaamsgewicht van ten minste 15 kg. In bepaalde gevallen kan de orale suspensie ook door volwassenen gebruikt worden. Prezista praktisch Prezista (darunavir) wordt gebruikt bij de behandeling van een hiv-infectie en vermindert de hoeveelheid hiv-virus in uw lichaam. De dosering van Prezista kan verschillen. (zie pagina 6). Kies voor het innemen van de medicijnen tijdstippen die voor u het handigst zijn. Bij de inname van Prezista moet u iets eten; het type voedsel maakt niet uit. Het is niet mogelijk hiv te genezen. Ook Prezista geneest een hiv-infectie niet. U kunt nog steeds aandoeningen krijgen die het gevolg zijn van uw hiv-infectie. Houd daarom geregeld contact met uw arts en neem uw medicatie trouw en correct in. Er bestaan verschillende tabletten Prezista. Voor volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar met een lichaamsgewicht van ten minste 40 kg, zijn er tabletten die 400 of 800 mg van de werkzame stof darunavir bevatten. Voor volwassenen en kinderen vanaf 3 jaar met een lichaamsgewicht van ten minste 40 kg, zijn er tabletten met 600 mg darunavir. Er zijn ook tabletten beschikbaar Prezista wordt gecombineerd met een lage dosis (100 mg bij volwassenen) ritonavir (merknaam Norvir ) en met nog minstens twee andere hiv-remmers. Het doel van de therapie is het verminderen van de hoeveelheid hivvirus in uw lichaam. Als dat lukt kan uw afweersysteem zich herstellen en wordt u minder vatbaar voor infecties. Doel Het doel van de behandeling is het verminderen van de hoeveelheid hiv-virus in uw lichaam. Als de hoeveelheid virus in uw bloed niet langer meetbaar is, kan de behandeling succesvol genoemd worden. Uw afweersysteem zal zich kunnen herstellen en daardoor zult u minder vatbaar worden voor hiv-gerelateerde ziekten. 4 5

4 Het innemen van Prezista Verschillende doseringen Prezista zijn mogelijk: Indien uw arts u een dosis van 800 mg Prezista adviseert, neemt u : 1x daags één tablet Prezista van 800 mg (donkerrood van kleur) en één tablet ritonavir van 100 mg. Uw inname op de door u gekozen innametijd: Met iets te eten erbij Indien uw arts u een dosis van 1200 mg Prezista adviseert, neemt u 2x daags één tablet Prezista van 600 mg (oranje van kleur) en één tablet ritonavir van 100 mg. Uw inname s ochtends op de door u gekozen innametijd: Met iets te eten erbij Uw inname twaalf uur later: + + Met iets te eten erbij + of 1x daags twee tabletten Prezista van 400 mg (licht-oranje van kleur) en één tablet ritonavir van 100 mg. Uw inname op de door u gekozen innametijd: + Met iets te eten erbij Naast Prezista en ritonavir gebruikt u ook andere hiv-remmers, volgens de daarbij horende voorschriften. Bij de inname van Prezista moet u iets eten. Het type voedsel maakt niet uit. Een maaltijd is goed, maar ook een koek, croissant of een schaaltje vla. Als u iets eet bij het innemen van Prezista wordt het medicijn beter opgenomen in uw bloed en kan het middel z n werk doen. Zonder eten wordt Prezista niet goed opgenomen. 6 7

5 Het bewaren van Prezista De verpakking Er zijn geen speciale omstandigheden waaronder u Prezista moet bewaren. Zorg ervoor dat kinderen en huisdieren niet bij medicijnen kunnen komen. Op de doos en op het flesje vindt u na de letters EXP een datum. Die datum verwijst naar de laatste maand waarin u het medicijn nog kunt gebruiken (05/2013 verwijst bijvoorbeeld naar mei 2013). Is de vermelde maand geheel verstreken, gebruik de inhoud dan niet meer en breng het flesje met de overgebleven tabletten terug naar de apotheek. Het plastic flesje waarin Prezista is verpakt is voorzien van een kindveilige sluiting. U draait het flesje als volgt open: druk de kunststof schroefdop naar beneden en draai hem tegelijkertijd tegen de wijzers van de klok in. Trek dan de dop omhoog. Afbeelding van de verpakking van Prezista 800 mg 8 9

6 Zwangerschap en borstvoeding Voor wie wel en voor wie niet? Als u hiv-remmers gebruikt en zwanger wilt worden, vertel dat dan altijd aan uw arts. Als u al Prezista gebruikt en u blijkt zwanger te zijn, neem ook dan onmiddellijk contact op met uw arts. Prezista mag namelijk niet worden gebruikt door zwangere vrouwen, tenzij uw arts dit uitdrukkelijk aanbeveelt. Vrouwen met een hiv-infectie mogen geen borstvoeding geven vanwege de mogelijkheid van overdracht van hiv op de baby via de moedermelk. Prezista is zowel voor mensen die nooit eerder met hiv-remmers zijn behandeld, als voor mensen die eerder met andere hiv-remmers zijn behandeld. De doseringsschema s kunnen in de hierboven aangegeven situaties verschillen. Uw arts adviseert de dosering die het beste bij u past. Patiënten die overgevoelig zijn Prezista mag niet worden gebruikt als u allergisch bent voor darunavir, sulfonamiden of één van de andere hulpstoffen in Prezista, of als u allergisch bent voor ritonavir. leverproblemen leiden. Uw arts zal een afweging maken van de voordelen en risico s van de gelijktijdige behandeling met Prezista. Patiënten met diabetes Laat het uw arts weten als u diabetes (suikerziekte) heeft. Prezista kan namelijk de suikerspiegel in uw bloed verhogen. Patiënten met hemofilie Laat het uw arts ook weten als u hemofilie (bloederziekte) heeft, omdat Prezista de kans op bloedingen kan verhogen. Patiënten met leverproblemen Prezista mag niet worden gebruikt als u ernstige leverproblemen heeft of heeft gehad. Bij lichte of matige leverproblemen zal uw arts uw leverfunctie nauwgezet controleren. Als u wordt behandeld voor hepatitis B en/of C kan het gebruik van Prezista tot Oudere patiënten en kinderen Prezista is uitgebreid onderzocht bij mensen tussen de 18 en 65 jaar. Het is slechts beperkt onderzocht bij mensen van boven de 65 jaar. Uw arts zal in dat geval dus extra alert zijn op bijwerkingen. Prezista is ook onderzocht bij kinderen en jongeren van 3 tot en met 17 jaar

7 Therapietrouw Patiënten die naast Prezista ook andere geneesmiddelen gebruiken Bepaalde geneesmiddelen kunnen niet gecombineerd worden met Prezista. In het hoofdstuk Prezista en andere geneesmiddelen leest u om welke middelen het gaat. Het is van groot belang dat u al uw hivremmers elke dag inneemt, op de juiste tijdstippen en volgens de voorschriften (Prezista met voedsel). Dit wordt therapietrouw genoemd. Veel mensen vinden het het makkelijkst om hun medicijnen in te nemen op het tijdstip dat zij hebben gekozen als innametijd. Op die manier weten ze zeker dat ze de pillen inderdaad hebben ingenomen. De situatie kan zich voordoen dat u moet kiezen tussen het op tijd innemen van uw medicijnen maar dan zonder voedsel en later uw medicijnen slikken mét voedsel. Bijvoorbeeld omdat u in de file staat, en wel uw pillen en water bij u heeft, maar niets te eten. In dat geval kunt u er beter voor kiezen de pillen iets later te slikken met voedsel, dan op het juiste tijdstip zonder voedsel. Probeer deze situatie te voorkomen door altijd iets te eten bij u te hebben. Alleen als u therapietrouw bent kunnen hiv-remmers langdurig effectief zijn. Als het u niet goed lukt om uw hivremmers op de juiste tijden en volgens de voorschriften te gebruiken, praat daar dan over met uw hiv-consulent en uw arts. Het is heel belangrijk dat de belemmeringen die u ervaart worden opgelost. Als u er niet in slaagt om uw medicijnen elke dag volgens de voorschriften in te nemen, dan kan het hiv-virus in uw lichaam resistent worden tegen Prezista en de andere hiv-remmers die u gebruikt. De medicijnen zijn dan op termijn niet meer effectief. Als therapietrouw moeilijk voor u is Als het niet lukt om therapietrouw te zijn, bespreek dan met uw arts of hivconsulent wat daaraan te doen is. Als u uw pillen regelmatig niet of te laat slikt, of de voedselvoorschriften niet volgt, kan het hiv-virus resistent worden, waardoor de medicijnen niet goed meer werken

8 Tips bij therapietrouw Het is niet makkelijk om jarenlang, dag in dag uit, geneesmiddelen volgens de voorschriften te gebruiken. Er zijn veel handigheidjes die daarbij kunnen helpen. Uw hiv-consulent en uw arts kunnen u ondersteunen bij therapietrouw. We noemen er hier enkele. Kies handige innametijden Handige innametijden sluiten zo goed mogelijk aan bij uw normale dagelijkse ritme. Wie overdag werkt en zijn of haar hiv niet met mensen op het werk wil delen, zal het wellicht praktisch vinden om medicijnen s ochtends voor het werk in te nemen en aan het begin van de avond. Wie in het weekend graag uitslaapt, zal eerder voor een tijdstip later op de ochtend en later in de avond kiezen. Hoe beter de innametijdstippen aansluiten bij uw dagelijks leven, des te gemakkelijker kunt u uw medicijngebruik volhouden. Stel een alarm in Veel mensen vinden het handig om herinnerd te worden aan hun innamemomenten door middel van een alarmsignaal. U kunt tijdstippen voor alarmsignalen programmeren op mobiele telefoons en op sommige horloges. Ook zijn er pillendozen met een alarmsignaal. Elke mogelijkheid heeft zo zijn voor- en nadelen. Het is aan te bevelen om van tevoren uit te zoeken of u het alarm op zo n toestel inderdaad elke dag automatisch kunt laten afgaan. Pillendoos Als u een weekpillendoos gebruikt, dan hoeft u niet steeds flesjes of strips mee te nemen. Bovendien kunt u steeds controleren of u uw pillen inderdaad heeft geslikt. Er zijn dagpillendoosjes die u aan uw sleutelhanger kunt hangen, zodat u altijd een reservesetje pillen bij u heeft. Reservepillen Het kan handig zijn om altijd wat reservepillen in uw tas of jaszak te hebben en op plaatsen waar u vaak komt: bij familie, op uw werk enzovoort. Reservevoedsel Maak het uzelf makkelijk door op plaatsen waar u vaak bent, eten op voorraad te hebben. (bijvoorbeeld een plak koek of een candybar in uw auto, bureaula of sporttas). Pillcoach De Pillcoach is een service die uw hiv-behandelaar kan aanbieden aan hiv-patiënten. Via de Pillcoach krijgt u van uw behandelaar een praktisch overzicht, per mail of op een plastic kaartje, van de medicijnen die u gebruikt. Het overzicht van uw medicijnen kunt u ook als app op uw smartphone ontvangen. Met de herinneringsservice kunt u dagelijks - voor uw innametijdstip - een bericht ontvangen, dat u eraan herinnert uw medicijnen in te nemen

9 Medicatie vergeten Overgeven en ernstige diarree Het kan gebeuren dat u toch een keer uw hiv-remmers vergeet. De instructie wat te doen bij vergeten? kan voor de diverse hiv-remmers die u gebruikt verschillend zijn. Het kan daarom handig zijn om van tevoren met uw arts of hiv-consulent te bespreken wat u het beste kunt doen als u merkt dat u uw medicatie bent vergeten. Zij kunnen aan de hand van de verschillende bijsluiterteksten en de nieuwste opvattingen u hierover het beste informeren. Het kan ook gebeuren dat u echt niet meer weet of u uw pillen wel of niet heeft ingenomen. Raadpleeg in zo n situatie uw arts, hiv-consulent of apotheker. Probeer deze situatie te vermijden door het gebruik van een pillendoos of een medicatierol, of door elke inname te noteren. Als u heeft overgegeven: ziet u nog resten van uw tabletten in het braaksel? Heeft u uw tabletten volgens voorschrift met voedsel ingenomen? NEE NEE JA Als u uw tabletten zonder voedsel heeft ingenomen - dus in afwijking van het voedselvoorschrift van Prezista - en dat was minder dan één uur voor het overgeven, neem dan nieuwe tabletten in. Als u meer dan één uur voor het overgeven uw tabletten zonder voedsel heeft ingenomen, dan hoeft u geen nieuwe tabletten in te nemen. Neem uzelf voor om de volgende keer uw tabletten wél met voedsel in te nemen, want zonder voedsel wordt Prezista minder goed opgenomen. JA U hoeft geen nieuwe tabletten in te nemen Neem nieuwe tabletten in Was dat minder dan drie uur voor het overgeven? NEE JA Neem nieuwe tabletten in Vraag uw arts of hiv-consulent van tevoren wat u moet doen als u uw medicatie een keer bent vergeten. Dan hoeft u dat niet meer uit te zoeken als het een keer gebeurt. Bij ernstige diarree Prezista wordt net als de meeste medicijnen opgenomen in het lichaam via de dunne darm, dus diarree vormt doorgaans geen risico voor de opname van de medicijnen. Mocht u langdurig ernstige diarree hebben, raadpleeg dan uw arts

10 Prezista en andere geneesmiddelen Prezista in combinatietherapie Een combinatietherapie is een hivbehandeling waarbij een combinatie van verschillende hiv-remmers, doorgaans uit verschillende klassen, ingenomen wordt. Prezista kan niet met alle hiv-remmers worden gecombineerd. Soms zijn extra controles nodig als middelen met elkaar worden gecombineerd. Prezista kan worden gecombineerd met NRTI s, met NNRTI s, met de proteaseremmers atazanavir en indinavir, met de integrase remmer raltegravir en de CCR-5 remmer maraviroc. Maar: bij de combinatie met tenofovir moet de nierfunctie goed worden gecontroleerd; bij de combinatie met efavirenz moet er goed worden gelet op eventuele psychische bijwerkingen; bij de combinatie met indinavir zal in de meeste gevallen de dosering daarvan worden verlaagd. Er is onvoldoende informatie over de veiligheid van Prezista in combinatie met (fos)amprenavir, tipranavir en nelfinavir. Prezista kan niet worden gecombineerd met lopinavir of saquinavir. Overige interacties Bespreek altijd met uw arts en met uw apotheker welke geneesmiddelen u nog meer gebruikt naast uw hiv-remmers (dat geldt ook voor vrij verkrijgbare geneesmiddelen dus zonder recept en ook voor alternatieve geneesmiddelen en recreatieve drugs ). Medicijnen kunnen elkaar onderling sterk beïnvloeden, waardoor ze minder goed werken of waardoor u, soms buitengewoon ernstige, bijwerkingen kunt ervaren. Dat noemt men interactie of wisselwerking. Soms kan dat worden opgelost door bijwerkingen extra in de gaten te houden, soms door de dosering te veranderen en soms door een ander middel te kiezen. Hieronder vindt u een beknopte lijst met de belangrijkste interacties met Prezista. De stofnamen van de geneesmiddelen staan altijd op de verpakking. De merknamen kunnen variëren. In de bijsluiter vindt u de complete lijst met interacties. Meld wat u gebruikt Bespreek altijd met uw arts en apotheker welke geneesmiddelen u nog meer gebruikt. Dat geldt ook voor vrij verkrijgbare geneesmiddelen, voor alternatieve geneesmiddelen en ook voor recreatieve drugs

11 Deze middelen mag u alleen in een aangepaste dosering gebruiken samen met Prezista: Methadon: uw arts zal een dosisverhoging overwegen, omdat het gebruik van methadon in combinatie met Prezista over een langere tijdsperiode kan leiden tot een lagere hoeveelheid methadon in het bloed. Dit kan leiden tot afkickverschijnselen. Vraag uw arts om een schriftelijk advies dat u kunt meenemen naar uw verslavingsarts. Erectiemiddelen: Prezista verhoogt de hoeveelheid van deze stoffen in het bloed aanzienlijk, waardoor ernstige bijwerkingen kunnen optreden. Daarom zal uw arts sildenafil, vardenafil of tadalafil alleen voorschrijven in sterk verlaagde dosering en met een langere tijd tussen de innamemomenten. Deze middelen mag u niet gebruiken samen met Prezista: Prezista mag niet gebruikt worden samen met de hierna genoemde geneesmiddelen. Als u één van deze middelen gebruikt, vraag dan uw arts om over te schakelen op een ander geneesmiddel. De middelen waar het om gaat zijn: astemizol, terfenadine (deze worden voorgeschreven bij allergie), triazolam, midazolam (bij slaapproblemen of angst), cisapride (bij bepaalde maagaandoeningen), pimozide, sertindol (bij psychische stoornissen), middelen die moederkoorn bevatten, zoals ergotamine en ergometrine (bij migraine/ hoofdpijn), amiodaron, bepridil, kinidine, systemisch lidocaïne (voor de behandeling van bepaalde hartaandoeningen), lovastatine en simvastatine (cholesterolverlagers), rifampicine (infectiebehandeling, bijvoorbeeld bij tuberculose), alfuzoside (bij prostaatvergroting), sildenafil (als het wordt voorgeschreven bij hoge bloeddruk in de longen). Voor wat betreft middelen tegen een te hoog cholesterolgehalte : simvastatine en lovastatine mag u niet combineren met Prezista. Pravastatine en atorvastatine kunnen wel worden gecombineerd, maar dan met een lagere aanvangsdosering. U mag ook geen middelen gebruiken waarin sint-janskruid is verwerkt (meestal bedoeld voor de behandeling van neerslachtigheid). Let op: deze stof zit soms ook in kruidenpreparaten uit de reformwinkel of van de drogist. Laat het uw arts ook weten als u middelen tegen hepatitis C-virusinfectie gebruikt (telaprevir, boceprevir). Sommige proteaseremmers kunnen niet worden gecombineerd met medicijnen tegen maagzuur, maar bij Prezista is dat geen probleem. Er zijn ook geneesmiddelen die een wisselwerking kunnen hebben met Prezista. Het effect van Prezista kan dan bijvoorbeeld verminderd zijn, of de dosering van de andere middelen moet worden aangepast. Het gaat onder andere om bepaalde middelen bij epilepsie, ontstekingen/ (schimmel-)infecties, hartaandoeningen, bloedstolling, astma, depressie/angst, zenuwpijn, hoge bloeddruk in de longen, overgangsklachten, malaria, hormonale anticonceptiva en jicht. In de bijsluiter, onder het hoofdstuk gebruikt u nog andere geneesmiddelen vindt u de volledige lijst met de betreffende middelen. Lees deze nauwkeurig voordat u Prezista inneemt. Let op: Als u geneesmiddelen, bijvoorbeeld erectiemiddelen, aanschaft buiten de apotheek om, heeft u geen idee wat erin zit. De interacties met deze middelen vormen een risico en het is onbekend hoe groot dat risico is

12 Interacties tussen Prezista en recreatief gebruikte drugs Bijwerkingen De combinatie van Prezista en ritonavir zorgt ervoor dat bepaalde stoffen in uw bloed veel minder snel worden afgebroken. Dit betekent dat de hoeveelheid van zo n stof enorm hoog kan oplopen. Dit is het geval bij een groot aantal recreatieve drugs, zoals bijvoorbeeld xtc, crystal meth, benzodiazepinen en ghb. Normale doseringen van recreatieve drugs kunnen in combinatie met Prezista en ritonavir zelfs dodelijk zijn. Prezista kan niet gecombineerd worden met middelen die moederkoorn bevatten, zoals de drug LSD. Dit gevaar is altijd aanwezig, maar is in de eerste zes weken van uw therapie nog groter dan daarna. Als u recreatieve drugs gebruikt, dan is het heel belangrijk dat u dat openlijk bespreekt met uw arts of met uw apotheker. Dat zal misschien niet zo makkelijk zijn, maar het kan u ernstige problemen besparen. U moet zich realiseren dat u bij recreatieve drugs nooit helemaal zeker weet wat erin zit. Daardoor neemt u bij het gebruik risico s waarvan niet bekend is hoe groot ze zijn. Er zijn geen problemen bekend van matig alcoholgebruik in combinatie met Prezista. Zoals alle geneesmiddelen kan ook Prezista bijwerkingen veroorzaken. Het is niet te voorspellen of u daar last van krijgt en ook niet hoe lang dat duurt. Dat is bij iedereen verschillend. Bij onderzoek onder gebruikers van Prezista zijn onderstaande bijwerkingen gevonden: huiduitslag met of zonder jeuk. Deze huiduitslag is vaak mild en gaat in de meeste gevallen vanzelf over. In zeldzame gevallen is de huiduitslag buitengewoon ernstig en kan het nodig zijn dat u stopt met het gebruik van Prezista. Neem daarom bij huiduitslag altijd meteen contact op met uw arts. Indien u op dat moment noch uw arts noch uw hiv-consulent kunt bereiken, vraag dan naar een andere arts en leg uit wat er aan de hand is. hoofdpijn, duizeligheid braken, diarree, misselijkheid, buikpijn, verstopping, winderigheid, opgezette buik, gestoorde spijsvertering, gebrek aan eetlust verhoogde triglyceride- of cholesterolwaarden vermoeidheid slapeloosheid Andere bijwerkingen, die minder vaak voorkomen, staan vermeld in de bijsluiter

13 Wat uw arts moet weten Er is kans dat het herstel van uw weerstand met vervelende verschijnselen gepaard gaat: juist door dat herstel kan uw lichaam opeens heftig infecties gaan bestrijden die daarvoor zonder symptomen aanwezig waren; u merkt dat aan verschijnselen als bijvoorbeeld koorts, rillerigheid, ernstige hoofdpijn, benauwdheid of uitputting. Als dat gebeurt, dan is dat meestal in de eerste weken of maanden van de therapie. Waarschuw dan onmiddellijk uw arts of hiv-consulent als u dergelijke symptomen heeft. Naast deze infecties kunnen ook autoimmuunziekten (een aandoening die ontstaat wanneer het immuunsysteem gezond lichaamsweefsel aanvalt) optreden. Auto-immuunziekten kunnen vele maanden na het starten van de behandeling optreden. Als u merkt dat u verschijnselen krijgt van spierzwakte, zwakte die begint in de handen en voeten en zich naar boven verplaatst in de richting van de romp van het lichaam, hartkloppingen, beven of hyperactiviteit, neem dan contact op met uw arts of hiv-consulent. De behandeling van hiv kan een verhoogde kans op de botziekte osteonecrose veroorzaken. Vertel het uw arts als u last krijgt van stijve gewrichten, gewichtspijn en problemen bij bewegen. Vetverdeling: op bepaalde lichaamsdelen kan vetverlies optreden en elders kan zich vet ophopen. Vertel het uw arts als u denkt dat dit bij u aan de hand is. In het algemeen geldt: als u last krijgt van een bijwerking, of u bemerkt een bijwerking die niet in de bijsluiter staat, neem dan contact op met uw arts of hiv-consulent. Bij langdurig gebruik Gebruikers van hiv-remmers kunnen op termijn verschijnselen ervaren waarvan het niet helemaal duidelijk is door welke geneesmiddelen die worden veroorzaakt. Dat komt doordat iedereen meerdere hiv-remmers tegelijk gebruikt. Stofwisseling: de suikerspiegels in het bloed kunnen hoger worden en bestaande diabetes kan erger worden. Bepaalde bloedvetwaarden kunnen toenemen (triglyceriden of cholesterol). Uw arts zal deze waarden regelmatig controleren. Let op Indien u last krijgt van huiduitslag of een opgezwollen gezicht of benauwdheid, neem dan meteen contact op met uw arts. Als u noch uw arts noch uw hivconsulent kunt bereiken, vraag dan naar een andere arts en leg uit wat er aan de hand is (in het ziekenhuis is altijd een dienstdoend arts bereikbaar voor noodgevallen). Neem ook contact op met uw arts als u last krijgt van infectieverschijnselen nadat u met Prezista bent begonnen zoals bijvoorbeeld koorts, rillerigheid, ernstige hoofdpijn, benauwdheid of uitputting

14 Omgaan met bijwerkingen Als u bij het gebruik van Prezista last krijgt van bijwerkingen, dan worden die vaak minder of verdwijnen in het geheel na de eerste zes tot acht weken. Wat als dat niet gebeurt? Behandelen Soms kan uw arts iets aan uw bijwerkingen doen. Zo kan hij bijvoorbeeld diarree behandelen met diarreeremmers en een verhoogd cholesterol met cholesterolverlagers. Ermee leren leven Het kan ook zijn dat de bijwerkingen die u ervaart niet te behandelen zijn en dat u ook niet de optie heeft om over te stappen op andere hiv-remmers. In die situatie zit er niet veel anders op dan met de bijwerkingen te leren leven. U kunt daarover praten met uw hiv-consulent. Hij of zij kan u mogelijk helpen om uw klachten toch wat te verminderen. Hieronder alvast enkele algemene tips. Diarree Denk eraan voldoende vocht, zout en suiker tot u te nemen. Probeer eens uw dieet aan te passen; sommige mensen ervaren verbetering door het vermijden van bijvoorbeeld koffie, specerijen, alcohol of kaas. Blijf wel voldoende vezels eten, want die binden de ontlasting (volkorenbrood, groente en hard fruit zoals appels). U kunt ook een diëtist raadplegen. Bewaar voor alle zekerheid reservekleding op plaatsen waar u vaak komt: op het werk, bij uw partner, in de auto. Jeuk Ernstige jeuk is niet makkelijk te verdragen. Wat kunt u eraan doen? Niet krabben op de jeukende plaats, maar er met uw vlakke hand zachtjes op kloppen. Niet heet douchen, maar lauw, en ook minder vaak dan u gewend bent. Ook kan het helpen om in bad te gaan in plaats van onder een waterstraal te staan. Gebruik weinig of geen zeep. Uzelf na het baden niet afdrogen, maar op een handdoek gaan liggen om op te drogen. Een vette crème, een mentholcrème of mentholpoeder gebruiken op plaatsen waar het jeukt. Als uw jeuk ernstig is, bespreek dat dan met uw arts of hiv-consulent. Vermoeidheid Chronische vermoeidheid kan erg belemmerend zijn. Algemene tips bij vermoeidheid zijn: blijf regelmatig bewegen (wandelen, fietsen), hou een regelmatig dag-en-nachtritme aan en stel prioriteiten in uw (dagelijkse) leven. Als u niet meer alles kunt doen, zorg dan dat u in ieder geval de dingen doet die u echt belangrijk vindt

15 Tenslotte Notities Wij hopen u met deze informatie van dienst te zijn geweest. Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen, neem dan contact op met uw arts, hivconsulent of apotheker. U kunt ook contact opnemen met Janssen, de fabrikant van Prezista, via janssen@jacnl.jnj.com 28 29

16 Notities 30 31

17 Deze informatie is bestemd voor patiënten met hiv en bedoeld om te informeren over de behandeling met Prezista. Deze informatie ontvangt u via uw arts, hiv-consulent of apotheker. Meer informatie? Janssen Customer Service Center Tel: janssen@jacnl.jnj.com Janssen-Cilag B.V. - PHNL/PRE/0113/0250(2) Janssen-Cilag B.V.