Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Problematiek rondom asbest Beleidsvernieuwing bodemsanering Handhaving milieuwetgeving Nr Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), ondervoorzitter, Cornielje (VVD), Buijs (CDA), Van Beek (VVD), Schreijer-Pierik (CDA), Atsma (CDA), voorzitter, Oplaat (VVD), Geluk (VVD), Waalkens (PvdA), Snijder-Hazelhoff (VVD), Verbeet (PvdA), Van den Brink (LPF), Vergeer (SP), Van den Brand (GroenLinks), Herben (LPF), Tichelaar (PvdA), Ormel (CDA), Duyvendak (Groen- Links), Koopmans (CDA), Van der Ham (D66), Van Velzen (SP), Van Loon-Koomen (CDA), Boelhouwer (PvdA), Douma (PvdA), Verdaas (PvdA) en Kruijsen (PvdA). Plv. leden: Slob (ChristenUnie), Örgü (VVD), Spies (CDA), Dezentjé Hamming (VVD), Mastwijk (CDA), Ten Hoopen (CDA), Hofstra (VVD), Van Miltenburg (VVD), Samsom (PvdA), De Krom (VVD), Duivesteijn (PvdA), Eerdmans (LPF), Lazrak (SP), Vos (GroenLinks), Van As (LPF), Van Heteren (PvdA), Van Lith (CDA), Van Gent (GroenLinks), Van Bochove (CDA), Giskes (D66), Gerkens (SP), Jager (CDA), Timmer (PvdA), Depla (PvdA), Fierens (PvdA) en Dubbelboer (PvdA). 2 Samenstelling: Leden: Duivesteijn (PvdA), Dijksma (PvdA), Hofstra (VVD), ondervoorzitter, Timmermans (PvdA), Van Bommel (SP), Van der Staaij (SGP), Oplaat (VVD), Geluk (VVD), Haverkamp (CDA), Dijsselbloem (PvdA), Ten Hoopen (CDA), voorzitter, Depla (PvdA), Van As (LPF), Van den Brand (GroenLinks), Duyvendak (GroenLinks), Koopmans (CDA), Gerkens (SP), Van Haersma Buma (CDA), Bruls (CDA), Van Lith (CDA), Van der Ham (D66), Boelhouwer (PvdA), Dubbelboer (PvdA), De Krom (VVD), Hermans (LPF), Dezentjé Hamming (VVD) en Van Hijum (CDA). Plv. leden: Heemskerk (PvdA), Samsom (PvdA), Snijder-Hazelhoff (VVD), Smeets (PvdA), De Ruiter (SP), Slob (ChristenUnie), De VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 14 januari 2004 De vaste commissies voor Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit 1, voor Verkeer en Waterstaat 2 en voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer 3 hebben op 16 december 2003 overleg gevoerd met staatssecretaris Van Geel van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en staatssecretaris Schultz van Haegen-Maas Geesteranus van Verkeer en Waterstaat over: de brief van de staatssecretaris van VROM d.d. 3 juli 2003 met rapport VROM-inspectie «Koudemiddelen het schip in» (VROM ); de brief van de staatssecretaris van VROM d.d. 22 september 2003 inzake asbest van Goor naar Hof van Twente, rapport commissie Biesheuvel (25 834, nr. 23); de brief van de staatssecretaris van VROM d.d. 24 september 2003 inzake onderzoek van de VROM-inspectie gericht op completering van de Brzo-bedrijvenlijst (VROM ); de brief van de staatssecretaris van VROM d.d. 6 oktober 2003 met aanbieding van het rapport «Overheidsmonitor, Jaarrapportage 2002» (VROM ); de brief van de staatssecretaris van VROM d.d. 7 oktober 2003 over Beleidsnota Bodembeheer op goede gronden (deel handhaving) (28 199, nr. 6); Grave (VVD), Szabó (VVD), Van Winsen (CDA), Van Dijken (PvdA), De Pater-van der Meer (CDA), Waalkens (PvdA), Herben (LPF), Vos (GroenLinks), Halsema (GroenLinks), Buijs (CDA), Vergeer (SP), Jager (CDA), Mastwijk (CDA), Eurlings (CDA), Giskes (D66), Van Dam (PvdA), Verdaas (PvdA), Van Beek (VVD), Van den Brink (LPF), Luchtenveld (VVD) en Hessels (CDA). 3 Samenstelling: Leden: Duivesteijn (PvdA), Hofstra (VVD), Buijs (CDA), voorzitter, Schreijer-Pierik (CDA), Van Gent (GroenLinks), Geluk (VVD), Örgü (VVD), Dijsselbloem (PvdA), ondervoorzitter, Snijder- Hazelhoff (VVD), Depla (PvdA), Van Oerle-van der Horst (CDA), Van As (LPF), Van den Brink (LPF), Van Bochove (CDA), De Ruiter (SP), Duyvendak (GroenLinks), Huizinga-Heringa (ChristenUnie), Koopmans (CDA), Spies (CDA), Van Lith (CDA), Van der Ham (D66), Van Velzen (SP), Timmer (PvdA), De Krom (VVD), Verdaas (PvdA), Kruijsen (PvdA) en Samsom (PvdA). Plv. leden: Crone (PvdA), Dezentjé Hamming (VVD), Mastwijk (CDA), Ormel (CDA), Van den Brand (GroenLinks), Luchtenveld (VVD), Oplaat (VVD), Boelhouwer (PvdA), Schippers (VVD), Dubbelboer (PvdA), Algra (CDA), Kraneveldt (LPF), Varela (LPF), Ten Hoopen (CDA), Vergeer (SP), Vos (GroenLinks), Van der Staaij (SGP), Vietsch (CDA), Sterk (CDA), Haverkamp (CDA), Giskes (D66), Gerkens (SP), Verbeet (PvdA), Balemans (VVD), Waalkens (PvdA), Van Heteren (PvdA) en Wolfsen (PvdA). KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2004 Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 1

2 de brief van de minister van VROM d.d. 31 oktober 2003 met beantwoording Kamervragen ATF-brand in Drachten van het lid Van Velzen en vaste commissie voor LNV ( XI, nr. 61); de brief van de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat d.d. 8 oktober 2003 met antwoord op vragen van de vaste commissie voor VW over de brand in de Vredesteinfabriek ( XII, nr. 6) en Kamervragen met antwoord, nr. 261; de brief van de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat d.d. 23 oktober 2003 met aanvullende informatie over de brand in de Vredesteinfabriek ( XII, nr. 12); de brief van de minister van VROM d.d. 7 november 2003 over het rapport van de VROM-inspectie inzake landelijk onderzoek opslag consumentenvuurwerk (VROM ); de brief van de staatssecretaris van VROM d.d. 13 november 2003 over toezeggingen die zijn gedaan in AO milieuhandhaving van 18 juni 2003 en brief van Hof van Twente (22 343, nr. 81); de brief van de minister en de staatssecretaris van VROM d.d. 4 december 2003 over verkenning mogelijkheden versterking van de handhaving op het gebied van bouwen, ruimtelijke ordening, milieu, inclusief de milieuwetgeving van Verkeer en Waterstaat en beantwoording motie Van der Ham/Duyvendak (22 343, nr. 82); de brief van de staatssecretaris van VROM d.d. 10 december 2003 inzake de mogelijkheden voor aanscherping van de bestuurs- en strafrechtelijke handhavingsinstrumenten, met name voor verhoging van boetes. Van dit overleg brengen de commissies bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissies Mevrouw Schreijer-Pierik (CDA) vraagt de staatssecretaris van VROM naar de stand van zaken bij de asbestproblematiek in de gemeente Hof van Twente. Kan de staatssecretaris garanderen dat de asbestsanering in Hof van Twente geen vertraging zal oplopen als de gemeentelijke en provinciale overheden hun verantwoordelijkheden nakomen? Mevrouw Schreijer wijst ook nog op een ander probleem met asbest, namelijk asbestpijpen in schoorstenen. De gemeente staat het mensen niet toe om in de buurt van de schoorsteen te komen, maar daar staat tegenover dat zij hun schoorsteen moeten laten vegen, omdat zij in het geval van een brand geen geld van de verzekering krijgen als zij niet kunnen aantonen dat zij de schoorsteen hebben laten vegen. Mevrouw Schreijer wijst in dit verband ook nog op de koolmonoxideproblematiek. Wat denkt de staatssecretaris van VROM daaraan te doen? Een ander probleem in Twente is de verontreiniging van het Twentekanaal als gevolg van de brand in de Vredesteinfabriek. Wat is de stand van zaken bij de sanering van het Twentekanaal? Wat is de betrokkenheid van het ministerie van Verkeer en Waterstaat hierbij? Zijn er nog bedreigingen voor grond- en kwelwater? Hoe is de aansprakelijkheid geregeld? De informatievoorziening aan de bevolking heeft te wensen overgelaten. Hoe denkt de staatssecretaris daar bij toekomstige branden mee om te gaan? De controle op de kleinere vuurwerkopslagplaatsen laat te wensen over. Wat denkt de staatssecretaris daar in dit korte tijdsbestek nog aan te doen? Uit een rapport van de provincies Overijssel en Gelderland en het bedrijfsleven in die provincies blijkt dat het handhavingsbeleid ongeveer per bedrijf en 400 mln euro per provincie aan onnodige, vermijdbare kosten meebrengt. Dat is onder andere het gevolg van de complexiteit van regelgeving. Wat wil de staatssecretaris van VROM hieraan doen? Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 2

3 Wat vindt hij van het publiceren van een top-10 van de goede bedrijven? Is er een goede opleiding voor provinciale ambtenaren? Is er sprake van onderlinge afstemming van de controles? In verband met de beleidsnota Bodembeheer op goede gronden vraagt mevrouw Schreijer de staatssecretaris nog om in te gaan op het punt van de decentralisatie en de verschillen in taakuitvoering tussen de gemeenten en de daaruit voortvloeiende rechtsongelijkheid. Wanneer komt de AMvB op dit dossier? Mevrouw Van Velzen (SP) merkt op dat de controle op de milieuregels schromelijk tekortschiet. Zij vermoedt dat het handhavingsprobleem in Nederland veelal het gevolg is van de overlapping in het afgeven en het controleren van de vergunning. Zij heeft dan een motie ingediend bij de begrotingsbehandeling, waarin wordt voorgesteld om deze twee taken te scheiden. Is de staatssecretaris bereid om deze motie over te nemen? Recentelijk is in de regio Rijnmond en Zeeland een onderzoek gedaan naar incidenten in de chemische industrie, waaruit bleek dat in 79% van de gevallen, waarbij gevaar voor de volksgezondheid was, gebrekkig toezicht een van de oorzaken was. Bij DSM is de situatie niet minder gevaarlijk. Zeven jaar geleden drupte liter benzeen de bodem in en vier jaar later ontsnapte er een blauwzuurgaswolk. Hoe is het mogelijk dat de rechtbank zich jaren na dato nog steeds over deze zaken moet buigen? Daar komt bij dat DSM in de afgelopen twee jaar vijftien maal een strafzaak heeft kunnen afkopen voor een bedrag van Wat vindt de staatssecretaris van deze transacties? Is de staatssecretaris bereid een permanente milieu-inspectie voor DSM in te stellen? Mevrouw Van Velzen is verheugd over de toezeggingen die de staatssecretaris heeft gedaan naar aanleiding van het verschijnen van het rapport- Biesheuvel. Zo komt er een landelijk beeld van de bodemverontreiniging, inclusief de asbestproblematiek. Zij is ook blij dat de staatssecretaris, ondanks de kritiek van het RIVM, volhardt in het verrichten van een haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheden om een epidemiologisch onderzoek in te stellen. Wil de staatssecretaris de Kamer van de ontwikkelingen op de hoogte houden? Volgens de signalen loopt de oplossing van de asbestproblematiek nu spaak bij de provincie. Kan de staatssecretaris deze signalen ontkennen? In de brief gaat de staatssecretaris in op de vraag in hoeverre Eternit aansprakelijk gesteld kan worden voor de ontstane milieuschade en op de ondersteuning van de landsadvocaat bij het onderzoek naar de aansprakelijkheid. Kan de staatssecretaris hier meer duidelijkheid over geven? In de antwoorden op de vragen over de brand bij ATF in Drachten gaat de staatssecretaris uitgebreid in op de CPR15-richtlijn voor de eisen aan brandinstallaties in dit soort bedrijven. Waarom overweegt de staatssecretaris niet om het veiligste model brandinstallatie verplicht te stellen? Waarom heeft deze richtlijn geen directe rechtskracht? De heer De Krom (VVD) verwijst naar de Herijkingsnotitie, waarin staat dat de bewindslieden van VROM streven naar één loket, één systeem voor eenmalige informatievoorziening en één toezichthouder. De staatssecretaris geeft echter ook aan dat hij niet meer wil doen, zolang de herijkingsen de professionaliseringsoperatie nog lopen. Verwacht de staatssecretaris dat dit doel nog tijdens deze kabinetsperiode wordt bereikt? In de brief van 4 december 2003 gaat de staatssecretaris van VROM in op het gedoogbeleid. De heer De Krom maakt daaruit op dat het gezamenlijke beleidskader dat nu wordt gehanteerd ruimer is dan het EU-recht toestaat. Bovendien blijkt dat gemeenten slechts matig voldoen aan de eisen van het toetsingskader. Onduidelijk is echter welke concrete doelstellingen de staatssecretaris nu voor ogen heeft om die situatie te verbeteren. Wanneer kan de Kamer deze verbeteringen verwachten? Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 3

4 In de brief van 4 december gaat de staatssecretaris ook in op de handhaving met betrekking tot de afvalexport. De heer De Krom kan zich vinden in het voorstel van de staatssecretaris om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de Wet algemeen bestuursrecht. Het is hem echter niet duidelijk waarom verscherping van de mogelijkheid tot intrekking van de milieuvergunning of de EVOA-beschikking en de weigering van een nieuwe aanvraag niet mogelijk is. Kan de staatssecretaris dat toelichten? Over het algemeen steunt de heer De Krom het voornemen van de staatssecretaris van VROM om te komen tot een verbeterde uitvoering van de bodemsanering binnen een publiekrechtelijk raamwerk, waarbij zoveel mogelijk ruimte voor zelfregulering wordt geboden. In de brief over de beleidsnota Bodembeheer op goede gronden schrijft de staatssecretaris dat de baten ruimschoots opwegen tegen de kosten. Wat zijn de reacties uit het veld op deze voorstellen? Is de staatssecretaris bereid om de commissie Actal daar een oordeel over te laten vellen? Kan hij aangeven welke gevolgen de regeling zal hebben voor de snelheid van de uitvoering van de bodemsaneringsopgave en de daarmee samenhangende bouwproductie? Kan hij bevestigen dat de bouwproductie niet wordt vertraagd? Wanneer kan de Kamer de voorgestelde wetgeving tegemoet zien? De VROM-inspectie heeft de gemeenten een groot aantal aanbevelingen gedaan voor de opslag van consumentenvuurwerk. Hoe hebben de gemeenten daarop gereageerd en wat hebben zij daarmee gedaan? De minister van VROM zou nog in overleg treden met de vuurwerkbranche over de grootschalige opslag van professioneel vuurwerk op de lokatie Zeewolde. Heeft dit gesprek al plaatsgevonden? Zo ja, wat was het resultaat daarvan? De belangrijkste conclusie uit het rapport Overheidsmonitor, Jaarrapportage is dat de uitvoering van milieubeleid door overheden in 2002 ten opzichte van 2001 min of meer op niveau blijft. Voor een aantal onderwerpen moeten, ondanks het ingezette beleid, nog forse inspanningen worden geleverd om ervoor te zorgen dat de uitvoering en handhaving op peil zijn. Wat gaat de staatssecretaris daar precies aan doen? Kan de staatssecretaris nut en noodzaak van de overheidsmonitor toelichten in relatie tot de milieubalans? Wat zijn de plannen van de staatssecretaris met de overheidsmonitor? Het valt de heer Duyvendak (GroenLinks) op dat milieuhandhaving op verschillende punten misgaat. Hij is er echter geen voorstander van om de milieuregels te versoepelen om de handhaving te verbeteren. Hij denkt dat het probleem vooral het woud aan tegenstrijdige regels is. Wat is het politieke oordeel van de staatssecretaris van VROM over de slechte handhaving van de milieuregels? Welke vervolgstappen gaat hij zetten? Welke perspectieven ziet hij? Is het verscherpen van de sancties voor hem een optie? In de motie-van der Ham/Duyvendak (22 343, nr. 81) wordt de regering verzocht een wijziging van de Provinciewet en de Gemeentewet voor te bereiden om provinciale en gemeentelijke overheden te verplichten (gedoog)besluiten in het milieurecht actief ter beschikking te stellen via internet. Het heeft de heer Duyvendak verbaasd dat de regering pas in de brief van 4 december 2003 laat weten dat zij deze motie niet zal uitvoeren, te meer daar is gebleken dat gemeenten en provincies slecht voldoen aan het toetsingskader voor gedogen. Welke argumenten kan de staatssecretaris van VROM daarvoor aandragen? Als gevolg van de brand bij de Vredesteinfabriek zijn zeer veel toxische stoffen in het Twentekanaal terechtgekomen. Na de brand is een deel van het kanaal afgesloten. Volgens de berichtgeving kan het reinigen van de bodem van dit deel van het kanaal wel 25 weken duren. Kloppen deze berichten? Kan de staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat toezeggen dat zij geen genoegen zal nemen met een mindere waterkwaliteit? Worden de kosten verhaald op Vredestein? Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 4

5 De heer Samsom (PvdA) wijst erop dat al jaren wordt gesproken over de gebrekkige milieuhandhaving, maar dat er eigenlijk niets gebeurt. Er zijn overtredingen in overvloed, maar het grote probleem is dat er nauwelijks sancties op volgen. Hij pleit dan ook voor onorthodoxe maatregelen. Er moet nu ingegrepen worden en daar zijn ook mogelijkheden voor. Wat denkt de staatssecretaris van VROM van dwangsommen? Van dwangsommen is in de milieuwetgeving nauwelijks sprake, omdat zij bevattelijk zijn voor bezwaar en beroep. Dat is echter anders geregeld in de Telecomwet, waar slechts sprake is van een eenmalig beroep bij de rechter. Wat houdt de staatssecretaris tegen om afspraken te maken met de minister van Justitie over een soortgelijke verandering van de milieuwetgeving? De staatssecretaris moet niet afwachten waar de minister van Justitie mee komt, maar actie ondernemen. De heer Samsom is een groot voorstander van het publiceren van gedoogbeschikkingen op internet, maar hij wil het daartoe niet beperken. Wat weerhoudt de staatssecretaris ervan om op internet te publiceren welke bedrijven de milieuvergunningen overtreden? De heer Van der Ham (D66) vindt dat de milieumonitoring moet aansluiten op de VBTB-operatie, maar dan moet ook duidelijk worden welke gevolgen overtredingen hebben. Beschouwt de staatssecretaris de uitvoering en het beheer van de milieumonitoring als een interne zaak of vindt hij dat de controle op de handhaving wat meer uitbesteed kan worden? De heer Van der Ham is een voorstander van decentralisatie, maar als gemeenten en provincies milieuhandhaving niet serieus nemen, moet de rijksoverheid daar weer verantwoordelijk voor worden. Hij heeft het idee dat gemeenten tegenwoordig zo druk bezig zijn met het opstellen van rampenplannen dat zij niet meer toekomen aan handhaving. De staatssecretaris moet nu een politiek signaal afgeven dat het afgelopen moet zijn met het gedogen. Wat is erop tegen om gedoogbeschikkingen op internet te publiceren? Uit het oogpunt van bodembescherming is het van belang om het jaarlijkse aantal nieuwe gevallen van bodemvervuiling te minimaliseren. Hoe ontstaan die 120 tot 140 gevallen van bodemverontreiniging per jaar? Welke preventieve maatregelen wil de staatssecretaris nemen? Het antwoord van de bewindslieden De staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat is het met de Kamer eens dat de brand bij de Vredesteinfabriek een enorm effect heeft gehad. Als gevolg van het blussen van de brand in een van de magazijnen van Vredestein is bluswater met vervuilde stoffen in het Twentekanaal terechtgekomen. De regering heeft Vredestein een dag na de brand aansprakelijk gesteld voor het opruimen en schoonmaken van het kanaal. Dat gebeurt in nauw overleg met het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat daarvoor expertise ter beschikking stelt. Het opruimen en schoonmaken van het Twentekanaal gebeurt in drie fasen. De eerste fase is bijna afgerond. Dat betekent dat de grote bult van vervuilde stoffen bij Vredestein weg is en dat de waterbodem nabij Vredestein wordt gestofzuigd. In de tweede fase wordt gekeken wat de stand van zaken in de buurt van het pand is en of er eventueel aanvullende opruimwerkzaamheden nodig zijn. De derde fase bestaat uit een monitoring gedurende langere tijd. Vredestein heeft na de brand in samenwerking met het ministerie van Verkeer en Waterstaat snel allerlei activiteiten ondernomen om te voorkomen dat de vervuiling zich zou uitbreiden. In de eerste periode na de brand is het niet mogelijk om veel te doen, omdat de stoffen dan nog ronddwarrelen door het water. De stoffen moeten eerst bezinken, voordat er gestofzuigd kan worden. Dat is inmiddels gebeurd en door het weghalen van de bult is het oppervlaktewater er nu veel beter aan toe. Dat Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 5

6 neemt niet weg dat er veel stoffen in het oppervlaktewater voorkomen die daar normaal niet in zitten. Toch is de situatie in het Twentekanaal beheersbaar, ook bij regen. Er is inmiddels een buffer opgebouwd in het derde pand en er is een filterstraat, een leiding om te voorkomen dat het gefilterde water bij het drinkwaterinnamepunt terechtkomt. Er is zelfs nog een kleine noodoverloop. De opdracht aan Vredestein is om alles weer in de oude situatie van voor de brand terug te brengen, niet meer en niet minder. Dat betekent dat alle functies weer hersteld moeten worden: scheepvaart, recreatie en drinkwater. Daar zal het ministerie van Verkeer en Waterstaat ook op toetsen. Daarbij wordt gekeken naar de MTR s (maximaal toelaatbare risico s) en de door het ministerie van VROM gestelde eisen aan drinkwaterinname. De staatssecretaris wil dat alle functies zo snel mogelijk worden hersteld, maar zorgvuldigheid staat voor haar voorop. Wel zal getracht worden om de maatschappelijke kosten te minimaliseren. Zij kan niet precies zeggen hoe lang de schoonmaakoperatie zal duren. Daarvoor wil zij de evaluatie van de eerste fase nog even afwachten. Het zal in ieder geval geen 25 weken duren. Zij verwacht dat zij eind januari een goed beeld heeft van de situatie. De gevolgen van de vervuiling voor het kwel zijn gering. Er lekken heel lage concentraties van de vervuiling via het kwel naar buiten, maar dat is niet zorgwekkend. Het heeft geen invloed op de onttrekkingen van het grondwater, omdat deze verder weg liggen. De bevolking wordt regelmatig op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Er is in oktober een informatieavond voor de bevolking geweest, maar de bevolking wordt ook geïnformeerd via de site van Rijkswaterstaat, nieuwsbrieven en bijeenkomsten voor belanghebbenden. In eerste instantie heeft het ministerie contact opgenomen met de direct betrokken bestuurders, omdat rampencommunicatie met de bevolking tot de bevoegdheid van de gemeenten behoort. Op de zaterdag na de ramp heeft het eerste overleg plaatsgevonden met de direct betrokkenen het drinkwaterbedrijf, het waterschap en de provincie over de manier waarop de zaken moesten worden afgehandeld. De gemeente was toen nog niet bereikbaar. Op zondag is het overleg herhaald en toen is ook de gemeente geïnformeerd. Tijdens die bijeenkomst is het verzoek gedaan om de bevolking op de hoogte te stellen van de situatie. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat controleert via de Wet verontreiniging vervuilend oppervlaktewater welke stoffen via het productieproces in het water terecht kunnen komen. In dit geval is er echter sprake van een vervuiling als gevolg van een brand. Het ministerie voert nu een audit uit op het BRZO (Besluit risico zware ongevallen) om te zien of de WVO-vergunningverlening (Wet verontreiniging oppervlaktewater) en de WMB-vergunningverlening (Wet Milieubeheer) voldoende handvatten bieden om in de toekomst dergelijke situaties te voorkomen. De staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer merkt op dat er veel is gebeurd op het gebied van handhaving in de afgelopen jaren, maar dat het niet voldoende is. Hij heeft echter geen afgebakende taak op dat gebied. De gemeenten en de provincies zijn veelal het bevoegde gezag op handhavingsgebied. Hij kan wel ingaan op de vraag of de institutionele structuur voldoende is en welke stappen gezet kunnen worden om de structuur te verbeteren. In diverse rapportages is geconstateerd dat er een aanmerkelijke professionalisering op het gebied van handhaving moet plaatsvinden. Als gevolg daarvan zijn er nu afspraken gemaakt over een professionaliseringstraject voor de handhaving en bovendien is er een wetsvoorstel ingediend voor de professionalisering van de handhavingsstructuur. Er is afgesproken dat provincies en gemeenten tot 2005 de kans krijgen om de professionalisering van de handhaving aan te pakken en de staatssecretaris is niet van plan om op die afspraken terug te komen. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over de uitvoering van de politiemilieutaken en over de steun aan de SEPH s en Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 6

7 zullen er verbeteringen worden doorgevoerd in de bestuursrechtelijke en strafrechtelijke sancties. De commissie-biesheuvel heeft onderzocht hoe de bestuurlijke en ambtelijke voorbereiding van het plan De Hogenkamp in de gemeente Hof van Twente is geweest en wanneer de bodemvervuiling met asbest is gesignaleerd. Over de sanering zijn inmiddels goede afspraken gemaakt. Er zijn beschikkingen afgegeven en nu worden de tuinen van de bewoners gesaneerd. Dat zal niet tot bestuurlijke problemen leiden. Voor de sanering van de asbestwegen is een bestuursovereenkomst gesloten met de provincies Gelderland en Overijssel, als gevolg waarvan een nieuwe ronde voor saneringsaanvragen is opengesteld. De eerste globale raming is dat daarmee een bedrag is gemoeid van 95 mln euro, waarvoor helaas geen ruimte is in de begroting voor Toch zal het probleem conform de afspraken worden opgelost. Er wordt nu gekeken hoe hoog het bedrag precies is en hoeveel geld uit het budget van bodemsanering gehaald kan worden. De provincies Gelderland en Overijssel krijgen daarvoor een apart budget. De staatssecretaris zegt toe dat hij zo snel mogelijk met een voorstel zal komen dat recht doet aan de gemaakte afspraken en dat past binnen het budgettaire beeld, inclusief een prioriteitstelling. Hij kan niet garanderen dat de sanering voor 2005 is afgerond, maar het is niet de bedoeling dat het over tien jaar wordt uitgesmeerd. Op de vraag over de asbestschoorstenen moet de staatssecretaris het antwoord schuldig blijven. Hij zegt toe dat hij die vraag schriftelijk zal beantwoorden. In hoeverre het bedrijf Eternit aansprakelijk kan worden gesteld voor de ontstane milieuschade wordt momenteel onderzocht. Volgens de informatie van de staatssecretaris heeft de provincie Overijssel de landsadvocaat daarvoor ingeschakeld. Uit het advies dat is uitgebracht, blijkt dat er geen juridische basis is om Eternit aan te spreken. Hij zegt toe dat hij dat advies naar de Kamer zal sturen voor zover dit zijn onderhandelingsmogelijkheden met Eternit niet beperkt. De staatssecretaris is echter voornemens om een gesprek aan te gaan met Eternit om na te gaan in hoeverre dat bedrijf iets wil doen in het kader van de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor dit proces. Een van de aanbevelingen van de commissie-biesheuvel was om een epidemiologisch onderzoek uit te voeren naar niet-beroepsmatige gevallen van mesothelioom. Het RIVM is gevraagd om aan te geven wat de mogelijkheden daartoe zijn. Inmiddels is de offerte binnen voor een haalbaarheidsonderzoek. De schatting is dat de doorlooptijd van het onderzoek ongeveer zes maanden zal bedragen. Dat betekent dat de Kamer rond juli een inzicht zal hebben in de achtergronden, de functie en de betekenis van een dergelijk onderzoek. De minister en de staatssecretaris van VROM hebben op 17 december 2003 overleg gevoerd met de vuurwerksector over de opslag van vuurwerk en over het voorstel voor een lokatie in Flevoland. Uiterlijk op 1 maart 2004 moet er een oplossing zijn gevonden. Die afspraak is vastgelegd. Met de gemeenten wordt regelmatig overleg gevoerd over de opslag van consumentenvuurwerk. Ook hiervoor geldt de datum van 1 maart Onmiddellijk na die datum zal een vervolgonderzoek starten en dan zal gemeenten gevraagd worden wat zij hebben gedaan en welke oplossingsrichting zij gekozen hebben. De meest riskante situaties zijn inmiddels goed aangepakt, maar het staat vast dat er nog veel moet gebeuren. Het beleidsuitgangspunt bij het bodembeheer is dat de taakuitvoering in de gehele keten, zowel bij de intermediairs als bij het bevoegd gezag, verbetert. Dat wil de staatssecretaris bereiken via een wettelijke regeling. Vanzelfsprekend zal Actal worden gevraagd om een advies uit te brengen over de administratieve lasten en de uitvoeringskosten daarvan. De staatssecretaris merkt op dat regulering in eigen kring en certificering een belangrijke rol spelen bij de handhaving en bij het uitvoeren van beleid. Er Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 7

8 is echter altijd een borging in publiekrechtelijke zin nodig. Uit de gesprekken met het bedrijfsleven en de brancheorganisaties blijkt dat de bedrijven in veel gevallen ook hun verantwoordelijkheid nemen. De AMvB zou begin 2004 in werking treden, maar er doet zich een vertraging in de procedures voor van ongeveer een halfjaar. De staatssecretaris zal zich ervoor inspannen om de doorlooptijd zoveel mogelijk te beperken. De brand bij ATF in Drachten is verergerd doordat de blusinstallatie niet naar behoren heeft gefunctioneerd. Op grond van de CPR15-richtlijn dient het brandbestrijdingssysteem jaarlijks te worden gecontroleerd en tijdens de laatste controle bleek dat het brandblussysteem niet kon worden goedgekeurd. Het is niet mogelijk om in deze richtlijn concreet aan te geven wat het beste blussysteem is, omdat het afhankelijk is van verschillende factoren. Het hangt onder andere af van de samenstelling en de aard van de opgeslagen stoffen en de wijze waarop opslag plaatsvindt. Daarom wordt in de vergunningverlening de ruimte geboden voor maatwerk. De staatssecretaris heeft de Kamer op 4 december 2003 een brief gestuurd, waarin hij ingaat op de manier waarop het Nederlandse beleidskader gedogen in overeenstemming kan worden gebracht met het Europese beleid. Hij wil nu eerst met zijn collega s van Justitie en Verkeer en Waterstaat overleggen over de verduidelijking van het beleidskader. Vervolgens zal het kabinet met een nadere precisering komen van het handhavingsbeleid. Naar verwachting zal die brief, getiteld Rijk aan handhaving, de Kamer in de eerste helft van 2004 bereiken. DSM heeft een onafhankelijk onderzoeksbureau opgedragen om een audit te laten uitvoeren naar de kwaliteit en de feitelijke werking van het veiligheidsbeheer. Dat onderzoek zal in de eerste helft van 2004 beschikbaar zijn. Het strafrechtelijk onderzoek loopt op dit moment; daar kan de staatssecretaris dus verder geen mededelingen over doen. Op 17 december 2003 is het rapport uitgekomen over het bestuurlijk onderzoek. Voor verdere vragen over dit onderwerp verwijst de staatssecretaris naar dit onderzoek. Bij het bepalen van de hoogte van op te leggen dwangsommen voor overtredingen bij de export van afval wordt onder andere gekeken naar de aard en de omvang van de overtreding, het milieurisico en de omvang van het wederrechtelijk verkregen voordeel. Het is ook mogelijk om beschikkingen in te trekken. De staatssecretaris zal zeker niet schromen om een voorbeeld te stellen als dat nodig is. Voor meer informatie verwijst hij naar de brief die hij de Kamer nog zal sturen over afvalexport. In het kerstreces zal de beleidsbrief Bodem verschijnen, waarin het gehele bodembeleid, onder andere het bodemsaneringsbeleid en het bodembeheerbeleid, zal worden behandeld. Er wordt uitvoerig geanalyseerd hoe het ontstaan van nieuwe gevallen van bodemverontreiniging kan worden voorkomen. Daarna wil de staatssecretaris graag het debat aangaan met de Kamer over dit onderwerp. Er is geen direct verband te leggen met het woningbouwbeleid. De staatssecretaris verwacht dat provincies en gemeenten prioriteit zullen geven aan het saneren van woningbouwlokaties en dat er als gevolg daarvan geen vertragingen zullen ontstaan. De staatssecretaris geeft er de voorkeur aan om de overheidsmonitor de volgende keer niet op dezelfde wijze te laten uitvoeren. Hij vindt dat de informatie te weinig bruikbaar is voor het operationeel maken en het toetsen van beleid. Het probleem is dat er steeds andere gemeenten deelnemen. De deelname is vrijblijvend, waardoor de voortgang moeilijk te meten is. Er is ook geen zicht op de betrouwbaarheid van de gegevens. De informatie die beschikbaar komt uit inspectierapporten, uit het professionaliseringstraject en de nulmetingen is veel betrouwbaarder. De staatssecretaris zegt toe dat hij de Kamer in een brief zal informeren over de reden om te stoppen met de monitor en de manier waarop deze informatie beschikbaar blijft. De staatssecretaris stelt voor om de discussie over de mogelijkheden van aanscherping van de bestuurs- en strafrechtelijke handhavings- Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 8

9 instrumenten, in het bijzonder de verhoging van de boetes, te voeren in het kader van de behandeling van de vierde tranche van de Algemene wet bestuursrecht. Hij zal in overleg met het ministerie van Justitie nagaan of de maxima die daarin worden genoemd recht doen aan de zwaarte van de overtredingen en of zij voldoende opwegen tegen de voordelen die bedrijven behalen. Mocht er sprake zijn van belemmeringen, dan zal de staatssecretaris dat rapporteren aan de Kamer en daar voorstellen voor doen. Het ministerie van Justitie doet momenteel een onderzoek naar de werking en de systematiek van de WED (Wet economische delicten). Deze wet geldt ook voor milieudelicten. Op dit moment ligt er een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer waarin wordt voorgesteld om te komen tot een bijstelling van de strafrechtelijke boetes op grond van de inflatie. Sinds het begin van de jaren tachtig zijn de boetes niet verhoogd en die worden nu in één keer verhoogd in overeenstemming met de inflatie. De staatssecretaris wijst de plaatsing van gedoogbeschikkingen op internet niet af. In de brief van de minister en de staatssecretaris van 4 december 2003 staat ook dat zij een groot voorstander zijn van het verschaffen van meer informatie aan de burgers over milieubeleid. Dat geldt ook voor de risicokaarten. De vraag is alleen of het Rijk dat bij wet moet verplichten. De staatssecretaris wil eerst bezien of die informatie op een andere wijze verstrekt kan worden. Hij wil niet bij voorbaat met nieuwe wetgeving komen. Hij zegt echter toe dat hij zal nagaan welke toezeggingen zijn voorganger op dit dossier heeft gedaan. Tot slot zegt de staatssecretaris toe dat hij schriftelijk zal reageren op het rapport van de provincies Gelderland en Overijssel en het bedrijfsleven over het handhavingsbeleid. De voorzitter constateert dat de staatssecretaris een tiental toezeggingen heeft gedaan: de staatssecretaris zal nagaan hoe het zit met de tegenstrijdige regelgeving voor asbest in schoorstenen en zal de Kamer daarover berichten; de staatssecretaris zal onder voorwaarden het advies inzake de juridische basis voor de aansprakelijkheid van Eternit naar de Kamer sturen; de staatssecretaris zal de Kamer rond juli informeren over het haalbaarheidsonderzoek van het RIVM betreffende het epidemiologische onderzoek; de staatssecretaris zal ervoor zorgen dat de toegezegde regeling Bodembeheer op goede gronden geen verdere vertraging zal oplopen; het kabinet zal de Kamer in de eerste helft van 2004 een brief sturen over handhaving en gedoogbeleid, getiteld Rijk aan handhaving; de staatssecretaris zal de Kamer een brief sturen, waarin hij ingaat op de redenen om te stoppen met de overheidsmonitor; de staatssecretaris zal de Kamer in het kerstreces de beleidsbrief Bodem sturen; de staatssecretaris zal de Kamer voor 17 december uur een brief sturen over de export van afval; de staatssecretaris komt met een schriftelijke reactie op het rapport over onnodige kosten voor het bedrijfsleven als gevolg van de handhaving; de staatssecretaris zal nagaan of minister Kamp heeft toegezegd dat de gedoogbeschikkingen op internet zullen worden gepubliceerd en de Kamer daarover voor het kerstreces informeren. De voorzitter van de vaste commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Atsma De voorzitter van de vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat, Ten Hoopen Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr. 24 9

10 De voorzitter van de vaste commissie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Buijs De adjunct-griffier van de vaste commissie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Van Halen Tweede Kamer, vergaderjaar , enz., nr