KINDEREN EN GEZONDHEIDSZORG. Kun je je voorstellen? Artikel 24: gezondheidszorg
|
|
- Thijmen Christiaens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 informatieblad voor jongeren KINDERRECHTEN KINDEREN EN GEZONDHEIDSZORG Voor wie? Dit informatieblad is bedoeld voor jongeren van de tweede en derde klas van het voortgezet onderwijs die meer willen weten over het onderwerp kinderen en gezondheidszorg. Bijvoorbeeld om er een presentatie over te houden of werkstuk over te maken. Of om - alleen of met een groepje - iets te doen voor een betere gezondheidszorg voor kinderen. Kun je je voorstellen? Alle kinderen en jongeren hebben recht op goede gezondheidszorg. Dat staat in artikel 24 van het Verdrag voor de Rechten van het Kind. Toch overlijden elk jaar wereldwijd zo n zes miljoen kinderen voor hun vijfde verjaardag aan ziekten die eenvoudig te genezen of te voorkomen zijn. Met een vaccinatie of een medicijn dat vaak niet meer dan één euro kost. Kun je je dat voorstellen? Ook in Nederland is de gezondheidszorg voor kinderen en jongeren niet optimaal. Hoe dat komt? En wat je zelf kunt doen ter verbetering van de gezondheid(szorg)? Dat lees je in dit informatieblad. Verdrag voor de Rechten van het Kind Artikel 24: gezondheidszorg De overheid moet er op letten dat het zo goed mogelijk gaat met de gezondheid van alle kinderen. De overheid zorgt er bijvoorbeeld voor dat er voldoende voedsel en schoon drinkwater is. Ook helpen rijke landen de armere landen om kinderen goede gezondheidszorg te geven.
2 Wat is gezondheidszorg? Gezondheid is niet iets dat een mens heeft of krijgt. Het is een toestand waarin je je op een bepaald moment bevindt. Die gezondheidstoestand is het resultaat van verschillende factoren: biologische factoren: erfelijke (dus van je ouders over gekregen) en aangeboren aandoeningen of beschadiging als gevolg van ziekte of een ongeluk gedragsfactoren: leefwijze, (on)gezonde gewoonten milieufactoren: milieu- en luchtvervuiling, geluidshinder, kwaliteit van het huis waar je woont, het klimaat maatschappelijke factoren: sociale contacten, relaties, (on)veilig voelen, werkloosheid, discriminatie gezondheidszorg: of je gebruik kunt maken van voorzieningen zoals ziekenhuizen, huisartspraktijken, medicijnen etc. Al deze factoren hebben met elkaar te maken en bepalen samen je gezondheid. Deze jongen heeft na een ongeluk de nodige medische zorg gekregen (medicijnen, verband, een rolstoel) Het is dus duidelijk dat mensen zelf gedeeltelijk verantwoordelijk zijn voor hun gezondheid. Maar ook de overheid van een land heeft een taak. Zij moet zorgen voor goede gezondheidszorg: mensen de mogelijkheid bieden te leren voor arts, geld uittrekken voor de bouw van ziekenhuizen, voor medische instrumenten, voor het ontwikkelen en maken van medicijnen, maatregelen nemen tegen luchtverontreiniging, etcetera. Kinderen, jongeren en gezondheidszorg wereldwijd In Westerse, meestal rijkere landen, kunnen mensen die ziek zijn naar een dokter. Vaak kunnen zij behandeld worden met medicijnen. De overheden van ontwikkelingslanden hebben doorgaans weinig budget voor gezondheidszorg. Als gevolg hiervan zijn er te weinig ziekenhuizen, artsen en verple(e)g(st)ers, zijn er geen medicijnen beschikbaar en wordt er te weinig geld geïnvesteerd in voorlichting over ziekten (hoe je ziekten kunt voorkomen en wat de gevolgen ervan zijn). Soms heeft het gebrek aan medicijnen te maken met een distributieprobleem: de gezondheidsposten (een soort kleine ziekenhuizen) in afgelegen gebieden in arme landen worden dan niet bevoorraad met medicijnen omdat ze moeilijk te bereiken zijn. En als medicijnen wel beschikbaar zijn, hebben mensen vaak niet genoeg geld om ze te betalen. Ook is
3 een medische behandeling voor veel mensen te duur of het is door gebrek aan goede wegen lastig een arts op te zoeken. Het gevolg is dat vrij onschuldige ziekten zoals diarree niet behandeld worden en vooral voor zwangere vrouwen, kinderen en jongeren ernstige gevolgen kunnen hebben. Ouders van kinderen die nauwelijks onderwijs gehad hebben, zijn bovendien vaak slecht geïnformeerd over kinderziekten en wat je er tegen kunt doen. Zo weten veel moeders bijvoorbeeld niet dat moedermelk alle voedingsstoffen bevat die een baby nodig heeft. Als iedere baby borstvoeding zou krijgen, zou dat naar schatting anderhalf miljoen kinderen per jaar het leven redden. Goede voeding is erg belangrijk voor de gezondheid. Kinderen die te weinig of eenzijdig te eten krijgen, lopen veel meer risico om ziek te worden, omdat zij minder weerstand hebben. We spreken van eenzijdige voeding als mensen niet van alle voedingsstoffen (zoals vitaminen en eiwitten) voldoende binnen krijgen. Als het moet kan een mens zo n veertig dagen zonder voedsel. Maar zonder water maar een paar dagen! Schoon drinkwater is voor veel mensen in ontwikkelingslanden niet vanzelfsprekend. Zij - meestal de kinderen - moeten water halen uit een put of rivier. Dat water is vaak vervuild en kan leiden tot allerlei ziekten. Een baby in Cambodja wordt gevaccineerd Een aantal levensgevaarlijke ziekten waartegen kinderen gevaccineerd kunnen worden, zoals polio en tetanus, komt in het Westen bijna niet meer voor. En als zo n ziekte de kop op steekt, zoals tuberculose soms doet in Nederland, zijn er voldoende middelen om de ziekte te bestrijden. foto: Unicef foto: Unicef/Shadid Een meisje uit Burkina Faso drinkt schoon water Uit: de Volkskrant
4 Wereldwijd sterven elk jaar bijna drie miljoen kinderen onder de vijf jaar aan ziekten die door een vaccinatie zijn te voorkomen. Jaarlijks sterven bijna één miljoen kinderen onder de vijf jaar aan mazelen. De meeste van hen wonen in Afrika. Wereldwijd worden dertig miljoen baby s niet gevaccineerd voor hun vijfde verjaardag. Tweehonderd duizend kinderen per jaar bezwijken aan tetanus. Iedere dertig seconden sterft een Afrikaans kind aan malaria; dat zijn drieduizend kinderen per dag. Jaarlijks sterven drie miljoen kinderen door uitdroging, veroorzaakt door diarree: dat is zes per minuut! Maar niet alleen kinderen en jongeren zijn kwetsbaar. Ook zwangere vrouwen en jonge moeders lopen groot risico. Jaarlijks sterven meer dan een half miljoen vrouwen door complicaties (moeilijkheden) tijdens hun zwangerschap of bij de bevalling. Dat is meer dan één per minuut! In sommige ontwikkelingslanden trouwen meisjes op jonge leeftijd. Veel van hen krijgen al kinderen als zij zelf eigenlijk nog kind zijn: op hun veertiende of vijftiende jaar! Hun lichaam is dan nog niet volgroeid en door de zwangerschap en de bevalling kunnen zij blijvende schade oplopen. Ook de kinderen van jonge moeders lopen een groter risico: zij worden meestal geboren met een te laag gewicht waardoor zij hun leven beginnen met een achterstand in hun ontwikkeling. De meeste jonge moeders in ontwikkelingslanden bevallen zonder de hulp van een arts of verloskundige. De kans dat moeder en/of kind overlijden bij complicaties is daardoor groter. Kinderen, jongeren en gezondheidszorg in Nederland Van het water uit de kraan en eten in Nederland hoef je niet ziek te worden. Aan het water uit de kraan worden chemicaliën (zoals fluor) toegevoegd, zodat je het veilig kunt drinken. En fruit en groente zijn het hele jaar door verkrijgbaar. De gezondheid van kinderen in Nederland wordt al voor hun geboorte in de gaten gehouden: zwangere vrouwen gaan regelmatig voor gezondheidscontrole naar een verloskundige. Een verloskundige is iemand die opgeleid is om de gezondheid van de aanstaande moeder en het ongeboren kind te controleren en voorlichting te geven over zwangerschap en bevallen. Bij de bevalling zelf is in Nederland altijd medisch geschoold personeel aanwezig. Zodra zich complicaties voordoen, weten zij hoe ze de moeder en/of de baby kunnen helpen. Als het kindje is geboren wordt hun groei, gezondheid en ontwikkeling in de gaten gehouden door een consultatiebureau. Hier werken artsen, verpleegkundigen en ander medisch personeel dat zich
5 foto: Mijntje van Kemenade gespecialiseerd heeft in de gezondheid van kinderen en jongeren. Bij bezoek aan het consultatiebureau worden kinderen gevaccineerd tegen (kinder)ziektes zoals de bof en regelmatig gewogen en gemeten. Als een kind niet voldoende aankomt, of te langzaam groeit, krijgt de moeder het advies maatregelen te nemen (bijvoorbeeld extra voedingen) of ze wordt doorverwezen naar het ziekenhuis. Jeroen (9 jaar) uit Polsbroek krijgt twee vaccinaties tegelijk Als kinderen vier jaar zijn, worden de taken van het consultatiebureau overgenomen door de afdeling jeugdgezondheidszorg van de GGD. Daar krijgen kinderen nog een aantal onderzoeken en vaccinaties. Ouders kunnen bij de GGD ook terecht met vragen. Bijvoorbeeld over gedragsproblemen met kinderen op school en natuurlijk over de gezondheid van hun kinderen. Zodra kinderen naar school gaan, neemt ook de school een gedeelte van de taken van het consultatiebureau over. Op de basisschool komt bijvoorbeeld een schoolarts langs die voorlichting geeft over onder andere gezonde voeding. En kinderen kunnen, hoe ouder ze worden, natuurlijk ook steeds beter voor zichzelf zorgen. Als je als kind of jongere in Nederland ziek wordt of geopereerd moet worden, bezoek je vaak eerst een (huis)arts. Die legt je uit wat er met je aan de hand is en welke stappen er genomen moeten worden om je te genezen. Meestal zijn je ouders voor alle maatregelen die dan nodig zijn verzekerd. Zij hoeven dus niet opeens extra geld te betalen voor de medische hulp. In ziekenhuizen in Nederland is bijna alle medische apparatuur aanwezig die nodig is om kinderen en jongeren te helpen. Ook als jongeren psychische steun nodig hebben, zijn er in Nederland meerdere instellingen waar zij terecht kunnen. In de Wet op de Geneeskundige BehandelingsOvereenkomst (de wet die de relatie tussen arts en patiënt regelt) is vastgelegd dat jongeren vanaf hun zestiende zelf mogen beslissen over medische behandelingen zoals een operatie. Toestemming van je ouders is dan niet nodig. Je ouders of voogd mogen ook niet geïnformeerd worden als jij dat niet wilt. Ook in de euthanasiewet (euthanasie is hulp bij zelfdoding door een arts op verzoek van een patiënt) is een regeling opgenomen voor minderjarigen. Jongeren van twaalf tot zestien jaar kunnen een verzoek om euthanasie doen, maar hebben wel instemming van hun ouders of voogd nodig. Zestien- en zeventien-
6 jarige jongeren kunnen deze beslissing in principe zelfstandig nemen, maar moeten hun ouders wel in het besluit betrekken. En natuurlijk gelden verder dezelfde regels als voor volwassenen: er moet sprake zijn van uitzichtloos en uitzonderlijk lijden van de jeugdige patiënt. Dit recht om (mee) te beslissen over medische behandelingen en euthanasie staat rechtstreeks in verband met artikel twaalf van het Verdrag voor de Rechten van het Kind over participatie: daar staat dat alle kinderen de gelegenheid moeten krijgen om hun mening te geven over zaken die met hen te maken hebben. Toch is niet alle gezondheidszorg voor kinderen en jongeren in Nederland even goed geregeld: veel kinderen moeten wachten totdat ze geopereerd kunnen worden. Ze worden dan op een wachtlijst geplaatst en moeten soms weken, maanden of zelfs jaren wachten voordat zij een operatie kunnen ondergaan die belangrijk is voor hun verdere groei. Een nierpatiënt moet gemiddeld vier jaar wachten op een nieuwe nier. net niet is wat ze willen. Ze willen een gewoon leven leiden, net als iedereen. Daar komt bij dat er nog niet voldoende onderzoek gedaan wordt naar chronische ziekten bij kinderen. Voor kinderen die illegaal in Nederland verblijven (buitenlandse kinderen zonder verblijfsvergunning) is het vaak lastig om naar een dokter te gaan als zij ziek zijn. Volgens het Verdrag voor de Rechten van het Kind hebben zij, net als alle andere kinderen binnen de grenzen van Nederland, recht op gezondheidszorg. Het probleem is alleen dat mensen die illegaal in Nederland verblijven, meestal geen geld hebben (ze mogen niet werken en hebben geen recht op een uitkering) en niet verzekerd zijn tegen ziektekosten. Ze kunnen dus niet terecht bij een gewone dokter of bij het ziekenhuis omdat ze geen verzekeringsbewijs kunnen laten zien. In ernstige, levensbedreigende situaties is er wel medische hulp voor illegalen, maar dat weten zij niet In Nederland zijn naar schatting kinderen chronisch (altijd) ziek of hebben een beperking. En hoewel deze kinderen meestal wel de nodige medicijnen krijgen en behandeld worden, schiet de zorg van artsen en verpleegsters op het emotionele en sociale vlak soms te kort. Het leven van deze kinderen draait vaak alleen om hun ziekte terwijl dat
7 allemaal. Ook zijn ze vaak bang om door contacten met een arts door de politie opgespoord te worden. Zij vrezen dan het land uit te worden gezet en blijven - noodgedwongen - liever ziek met het risico blijvende schade aan hun ziekte over te houden. In de psychische gezondheidszorg worden kinderen en jongeren van het kastje naar de muur gestuurd en is de hulpverlening nog niet optimaal. Een voor de gezondheid van meisjes zeer schadelijke praktijk is besnijdenis. Dat is een ingreep aan de geslachtsorganen. Met een (vaak bot) mes of ander scherp voorwerp worden dan de clitoris en/of de schaamlippen in- of weggesneden. Niet alleen ontzettend pijnlijk, maar soms ook Eén op de twintig jongeren in Nederland heeft last van een depressie. Alleen wordt dit niet altijd herkend. Opstandig of afwijkend gedrag wordt dan gezien als puberen. De puberteit is vaak een lastige periode met veel onzekerheid, gevoelens en lichamelijke veranderingen. De meeste jongeren vinden hun weg daar wel in, maar sommigen komen er niet meer uit. Zij lopen vast in alles, zijn alleen nog maar neerslachtig en kunnen geen plezier meer beleven. Kijk voor meer informatie over een depressie, tips en een test op met ernstige gevolgen zoals veel bloedverlies en op de langere termijn infecties en onvruchtbaarheid. Besnijdenis van meisjes komt vooral voor in een aantal landen in Afrika, Azië en het Midden-Oosten. Het is vaak onderdeel van een culturele traditie. De besnijdenis geeft een meisje een bepaalde status en vergroot haar kans om te trouwen. Over de gezondheid van kinderen en jongeren in Nederland is de laatste tijd ook het een en ander te doen geweest. Uit nationaal onderzoek blijkt namelijk dat één op de zeven kinderen te dik is. Meestal komt dit door verkeerde voedingsgewoonten en gebrek aan beweging. Het advies: minder snoep en frisdrank en meer sporten! Uit: de Metro Ook in Nederland wonen ouders, met name vluchtelingen uit Afrikaanse landen, die willen dat hun dochters besneden worden. Maar in Nederland is dat verboden. Ouders mogen als ze in Nederland wonen ook niet naar een ander land reizen om hun dochter(s) te laten besnijden.
8 Gevolgen van slechte gezondheidszorg voor kinderen Kinderen en jongeren zijn in de groei. Dat betekent dat hun lichaam zich nog ontwikkelt en daar goede bouwstenen voor nodig heeft. Als kinderen al op jonge leeftijd ondervoed raken, beïnvloedt dat ook hun geestelijke gezondheid. Slecht gevoede kinderen beginnen meestal pas later te lopen, spelen en praten minder en halen op school vaak mindere resultaten. Ook als zieke kinderen en jongeren niet goed behandeld worden, bestaat het gevaar dat hun gezonde ontwikkeling voor altijd verstoord wordt. Oplossingen Als meer kinderen gezond opgroeien, heeft dat niet alleen een positief effect voor henzelf, maar ook voor het land waar ze wonen. Gezonde kinderen worden meestal gezonde volwassenen: mensen die een beter leven voor zichzelf, hun dorp en hun land zullen scheppen. Daarom is zowel goede voorlichting over gezondheid als voldoende gezondheidszorg juist voor kinderen en jongeren erg belangrijk. In ontwikkelingslanden moet daarbij gelet worden op het bereiken van kinderen en jongeren die op het platteland wonen omdat zij vaak minder mogelijkheden hebben een arts te bezoeken. Kinderen en jongeren zelf betrekken bij voorlichting over gezondheidszorg (bijvoorbeeld door middel van theater) is een goede manier om andere kinderen en jongeren te interesseren in gezondheidszorg. Er moet wereldwijd dus meer geld worden uitgetrokken voor gezondheidszorg voor kinderen en jongeren. Organisaties als Unicef, Plan en Save the Children zetten zich daar voor in. Kinderen en jongeren en HIV/Aids Aids is een ziekte van je afweersysteem die veroorzaakt wordt door het HIV-virus. HIV is dus een virus, net als bijvoorbeeld de griep, alleen veel slimmer. Het beschadigt je afweersysteem waardoor dat niet goed meer functioneert. Normaal gesproken houdt dit afweersysteem infecties tegen. Met HIV hoef je niet meteen ziek te worden, omdat het virus je afweersysteem meestal heel langzaam aantast. Mensen die besmet zijn met het HIV-virus worden ook wel seropositief genoemd. Pas als het virus je afweersysteem zo ernstig heeft Voorlichting over HIV/Aids in Vietnam foto: Unicef/Roger Lemoyne
9 aangetast dat je ziek wordt, heb je Aids. De meeste mensen met HIV en Aids wonen in ontwikkelingslanden. In Afrika ten zuiden van de Sahara zijn al miljoenen mensen aan de ziekte gestorven. Ook in Azië en Oost- Europa stijgt het aantal nieuwe infecties in hoog tempo. In sommige landen is het nog altijd taboe om te praten over seks en ziekten die daarmee te maken hebben, terwijl voorlichting juist zo belangrijk is: alleen als mensen weten hoe HIV/Aids voorkomen kan worden, kan de ziekte gestopt worden. Een aantal jaren geleden dacht men dat kinderen en jongeren niet zoveel risico liepen om besmet te raken met het HIV-virus. Nu blijkt dat meer dan de helft van alle nieuwe infecties jongeren onder de 25 jaar betreft. Elke dag raken zevenduizend nieuwe kinderen en jongeren met het HIV-virus besmet. Het laatste jaar kwamen er dagelijks tweeduizend HIVpositieve baby s bij. Zij raakten besmet tijdens de zwangerschap, bij de geboorte of door borstvoeding. De kennis en techniek om besmettingen van moeder op kind te voorkomen, zijn bekend. Alleen niet bij iedereen. Ook hebben mensen soms niet de (financiële) middelen om deze technieken toe te passen. Ook als kinderen en jongeren zelf niet geïnfecteerd zijn, hebben zij op een indirecte manier te maken met de effecten van de ziekte: wereldwijd zijn meer dan veertien miljoen kinderen wees geworden omdat zij één of beide ouders hebben verloren aan de gevolgen van Uit: Spits Jongetje uit Zimbabwe met zijn opa foto: Unicef/Giacomo Pirozzi
10 HIV/Aids. De meerderheid van die kinderen wordt opgevangen door andere familieleden, maar soms is dat niet mogelijk en blijven kinderen alleen of met hun broertjes en zusjes achter. Kinderen en jongeren zijn het belangrijkste middel in de strijd tegen HIV/Aids. Uit cijfers van over de hele wereld blijkt dat onder jongeren die voorgelicht zijn over HIV/Aids en die de mogelijkheden hebben gekregen om zich ertegen te beschermen (bijvoorbeeld door middel van condooms), het aantal nieuwe besmettingen daalt. Het aantal mensen in Nederland dat besmet is met het HIV-virus stijgt. Naar schatting hebben mensen al Aids gekregen, waarvan mensen overleden zijn. Meer weten over HIV/Aids? Kijk op Voor meer informatie over kinderen en jongeren met HIV/Aids in Nederland of als je zelf seropositief bent, kun je ook kijken op Interessante weetjes over veilig vrijen vind je op Tips om in actie te komen Wat kun jij zelf doen? Als jij zelf seropositief bent of als iemand die je kent dat is: Neem dan contact op met Jongpositief, de jongerenafdeling van de Hiv Vereniging Nederland. Behalve nuttige informatie kun je hier terecht voor discussies, contacten en persoonlijke verhalen. Geef de ander niet het gevoel dat hij of zij er niet meer bij hoort. Ga verstandig maar niet panisch om met iemand die seropositief is. Als je depressief bent of iemand kent die dat is: Zoek dan iemand met wie je goed kunt praten. Het is belangrijk dat jij zelf en anderen jouw problemen serieus nemen. Er is een aantal dingen die je zelf kunt doen om te voorkomen dat je depressie erger wordt: zorg voor een regelmatig slaapritme en voldoende lichaamsbeweging. Kijk voor meer tips ook op Als je actie wilt ondernemen voor betere gezondheidszorg voor kinderen in ontwikkelingslanden. Dan vind je hier een tip voor een activiteit die je alleen of met een groepje klasgenoten en/of vriend(inn)en kunt doen: Maak een toneelstuk waardoor het publiek niet alleen vermaakt wordt, maar ook voorlichting krijgt over HIV/Aids. Het geld dat je hiermee verdient, geef je aan een organisatie die zich inzet voor betere gezondheidszorg voor kinderen in ontwikkelingslanden zoals Plan, Save the Children en Unicef.
11 Aidswezen in Mozambique In weinig landen grijpt HIV/Aids zo genadeloos om zich heen als in Mozambique. Meer dan twaalf procent van de volwassen bevolking is met het HIV-virus besmet, een half miljoen kinderen heeft één of beide ouders aan de ziekte verloren. Laura, Cremilda en Anastacia zijn veertien, twaalf en tien jaar. De drie zusjes zitten buiten in de schaduw hun huiswerk te maken. In een half jaar tijd hebben de meisjes zowel hun vader als moeder aan Aids verloren. Sindsdien wonen ze met z n drieën in het kleine huisje van bamboe. Vlak nadat hun moeder was overleden, zijn de weinige spullen die ze hadden tot overmaat van ramp ook nog eens gestolen. Extra kwetsbaar Hoewel niemand hardop zegt dat de ouders van Laura, Cremilda en Anastacia het slachtoffer waren van Aids, wordt Mozambique getroffen door een ongekende Aids-epidemie. Meer dan twaalf procent van de bevolking tussen de vijftien en 49 jaar is besmet met het HIV-virus en het land telt ruim aidswezen. "Net als in de rest van Afrika wordt het probleem in Mozambique alleen maar groter," zegt Felix Cossa van Unicef. "Steeds meer kinderen raken hun ouders kwijt aan de ziekte en worden gedwongen om op jonge leeftijd voor zichzelf te zorgen. Zonder de zorg van volwassenen zijn meisjes als Laura, Cremilda en Anastacia bovendien nog eens extra kwetsbaar voor seksueel misbruik." een dak boven hun hoofd hebben en naar school kunnen blijven gaan. Noodgedwongen Perpetua en Fatima zijn vrijwilligers voor Kuvumbana. Ze reizen het hele district rond, op zoek naar kinderen die wees zijn geworden of dat dreigen te worden. "We werken nauw samen met de lokale leiders," zegt Perpetua. "Zij weten precies waar weeskinderen wonen. Wij kijken of de kinderen nog naar school gaan, of ze genoeg te eten hebben en of ze zijn gevaccineerd. We willen ze vooral laten merken dat ze ondanks het verlies van hun ouders niet alleen staan, dat er mensen zijn die voor hen kunnen zorgen." Vandaag de dag zijn aidswezen in Afrika al lang geen uitzondering meer. Met steun van organisaties proberen ze te maken wat ervan te maken valt en te bouwen aan een toekomst. Net als de drie zusjes, die naast hun huis een klein stukje eigen land hebben waar ze na school samen op werken. "We eten twee of drie keer per dag," zegt Laura, de oudste. "Maïs, aardappelen en soms bladeren. Van de hulpverleners krijgen we soms wat anders te eten, maar ze geven ons ook pennen, schriften en andere schoolspullen. Daardoor voelen we ons veel beter." Bron: Unicef Laura, Cremilda en Anastacia In het district Xai-Xai, drie uur rijden ten noorden van de hoofdstad Maputo, is een lokale hulporganisatie actief onder de naam Kuvumbana. De hulpverleners, vaak zelf het slachtoffer van HIV/Aids, vangen de kinderen op, zorgen dat ze Foto: Unicef Mozambique
12 Je kunt dit informatieblad ook vinden op Vragen/opdrachten Marian (14 jaar) is geboren met aanleg voor astma. Ze woont in een schoon huis: haar moeder stofzuigt elke dag zodat Marian niet te veel last heeft van stof. In het dorp waar ze woont rijden maar weinig auto s en is de lucht niet verontreinigd. Geen van haar familieleden rookt. De huisarts heeft haar verteld wat ze met astma beter wel en niet kan doen en haar medicijnen gegeven. Al met al voelt Marian zich best gezond en kan zij een normaal leven leiden. Kun jij vertellen welke factoren allemaal meespelen in de gezondheidstoestand van Marian? Wie zijn er verantwoordelijk voor de gezondheid van Marian? En waarom? Er bestaan veel fabels over de manieren waarop het HIV-virus wel en niet kan worden overgedragen op iemand anders. Zo zijn er mensen die denken dat je het kunt krijgen van een toiletbril of als je samen met een seropositieve persoon in hetzelfde water zwemt. Weet jij hoe het wel zit? Tip: zoek het op Internet op. Euthanasie is in Nederland, in tegenstelling tot in sommige andere landen, niet strafbaar. Volgens de Nederlandse regering is de euthanasiewet niet in strijd met internationale verdragen waarin de rechten van de mens, zoals het recht op leven, zijn vastgelegd. Toch ontstond er zowel in Nederland als in het buitenland, veel discussie toen deze wet in 2002 van kracht werd. Eén van die discussiepunten had te maken met kinderen en jongeren: want waarom zou een doodziek kind van twaalf jaar wel over zoiets moeilijks als hulp bij zelfdoding mogen beslissen, terwijl gezonde kinderen wettelijk gezien pas volwassen zijn op hun achttiende? Is een tiener met een dodelijke ziekte geestelijk rijper dan een gezond leeftijdsgenootje? Wat vind jij? Beargumenteer je antwoord. Dit is een uitgave van het Kinderrechtencollectief. Het Kinderrechtencollectief is een coalitie ter bevordering van rechten van kinderen en bestaat uit Defence for Children International (DCI), Unicef Nederland, de Landelijke Vereniging van Kinder- en Jongerenrechtswinkels, Jantje Beton, de Nationale Jeugdraad, Plan Nederland en Save the Children Nederland. Het NIZW jeugd is betrokken als adviseur. Tekst: Mijntje van Kemenade Illustraties: Olivier Heiligers Druk: Stenco Deze uitgave is financieel mogelijk gemaakt door de Nederlandse overheid.
De termen HIV, Aids en Seropositief worden nogal eens door elkaar gebruikt. Toch zijn het niet dezelfde dingen.
Spreekbeurt door een scholier 1684 woorden 22 november 2002 7.2 312 keer beoordeeld Vak Nederlands Dit is een condoom, als je die niet gebruikt bij het vrijen kun je seksueel overdraagbare aandoeningen
Nadere informatieKINDERRECHTEN KINDERMISHANDELING. informatieblad voor jongeren. Kun je je voorstellen?
informatieblad voor jongeren KINDERRECHTEN KINDERMISHANDELING Voor wie? Dit informatieblad is bedoeld voor jongeren van de tweede en derde klas van het voortgezet onderwijs die meer willen weten over het
Nadere informatieUNICEF in Mozambique: 2010 2014. Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten.
UNICEF in Mozambique: 2010 2014 Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten. 2 Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten In Mozambique overlijden ieder jaar tienduizenden kinderen
Nadere informatieMultiple choice quiz Vraag 1 Vraag 2
Multiple choice quiz Op www.kidsrights.nl vindt u quizvragen met multiple choice antwoorden, die uitnodigen tot doorpraten en discussiëren. De vragen worden kort ingeleid. Onderwerpen zijn onder meer de
Nadere informatieHet Kinderrechten lespakket
Het Kinderrechten lespakket want ieder kind kan de wereld in beweging brengen Multiple choice quiz Op www.kidsrights.nl/scholen vindt u quizvragen met multiple choice antwoorden, die uitnodigen tot doorpraten
Nadere informatieTesten op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen
Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap HIV is het virus dat de ziekte aids veroorzaakt. HIV kan op meerdere manieren
Nadere informatieUNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER
UNICEF Kinderrechten INFORMATIE EEN EIGEN MENING SPORT EN VRIJE TIJD FAMILIE GELIJKE BEHANDELING Patricia Willocq VOEDING GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk
Nadere informatieKINDEREN IN DE JEUGDZORG
informatieblad voor jongeren KINDERRECHTEN KINDEREN IN DE JEUGDZORG Voor wie? Dit informatieblad is bedoeld voor jongeren van de tweede en derde klas van het voortgezet onderwijs die meer willen weten
Nadere informatieKritisch kijken op verschillende schaalniveaus
Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Inleiding In het eerste jaar van Geogenie ben je begonnen vanuit België naar de wereld te kijken. In het tweede jaar heb je veel geleerd over Europa en in
Nadere informatieTesten op HIV, ja of nee?
Afdeling Verloskunde, locatie AZU Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap. HIV is het virus dat de ziekte aids
Nadere informatieUNICEF en kindersterfte
UNICEF en kindersterfte Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk Later wil ik dokter worden! James uit Sierra Leone Hallo, ik ben James en ik ben 11 jaar. Ik woon in Sierra Leone, een land in Afrika.
Nadere informatieVLUCHTELINGEN- KINDEREN
informatieblad voor jongeren KINDERRECHTEN VLUCHTELINGEN- KINDEREN Voor wie? Dit informatieblad is bedoeld voor jongeren van de tweede en derde klas van het voortgezet onderwijs die meer willen weten over
Nadere informatieSpreekbeurtinformatie Millenniumdoelen
Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Informatie voor basisschoolleerlingen uit groep 5 t/m 8 Wat kun je hier vinden? 1. Jouw spreekbeurt over de Millenniumdoelen 2. Waarom zijn er Millenniumdoelen 3.
Nadere informatie7. Wel of niet vertellen
Quizvragen hoofdstuk 6 1. Wanneer krijgt iemand een bloedtransfusie? 2. Hoe is het virus in jouw bloed terechtgekomen? 3. Komt een verkoudheid door de kou of door een virus? 4. Kan het virus in flesvoeding
Nadere informatieWerkstuk Maatschappijleer Aids
Werkstuk Maatschappijleer Aids Werkstuk door een scholier 1699 woorden 21 oktober 2004 6,4 81 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Ik hou mijn werkstuk over aids. Aids is een afkorting voor van
Nadere informatieKinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele
Nadere informatieUNICEF en voeding. Informatie 1 voor een spreekbeurt of werkstuk
UNICEF en voeding Informatie 1 voor een spreekbeurt of werkstuk Ieder kind heeft recht op goede voeding Kinderen hebben recht op goede en gezonde voeding. Een Mozambique Mozambique is een land in het zuidoosten
Nadere informatieKinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij
Nadere informatievoor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken
voor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken Het Centrum voor Jeugd en Gezin is er voor iedereen Kinderen zijn voortdurend in ontwikkeling. Zowel lichamelijk, geestelijk
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatieProject AIDS-preventie en zorg in samenwerking met 8 UNI-vakbonden van Zuid-Afrika
Project AIDS-preventie en zorg in samenwerking met 8 UNI-vakbonden van Zuid-Afrika Aidsvirus Een HIV-besmetting verzwakt geleidelijk het immuunsysteem zodat je sneller vatbaar bent voor opportunistische
Nadere informatieKOM OP VOOR JE RECHTEN. Kun je je voorstellen?
informatieblad voor jongeren KINDERRECHTEN KOM OP VOOR JE RECHTEN Voor wie? Dit informatieblad is bedoeld voor jongeren van de tweede en derde klas van het voortgezet onderwijs die meer willen weten over
Nadere informatieUNICEF algemene informatie
UNICEF algemene informatie Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk UNICEF helpt kinderen in de hele wereld UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. De opdracht van UNICEF is:
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten
Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door
Nadere informatieUNICEF en kindersterfte
UNICEF en kindersterfte Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk Later wil ik dokter worden! James uit Sierra Leone Hallo, ik ben James en ik ben 11 jaar. Ik woon in Sierra Leone, een land in Afrika.
Nadere informatieGeneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding
Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding Geneesmiddelen en zwangerschap Enige tientallen jaren geleden dacht men nog dat ongeboren kinderen in de baarmoeder goed beschermd waren tegen schadelijke
Nadere informatieControles tijdens de zwangerschap
Controles tijdens de zwangerschap Tijdens de zwangerschap worden de volgende onderzoeken uitgevoerd: Beoordelen van de groei van de baarmoeder Bij elk bezoek wordt de groei van de baarmoeder nagegaan.
Nadere informatieWil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen.
Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen. Dit zijn Kelly en Karim. Zij willen graag een kind. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. 1. Kelly en Karim willen over
Nadere informatieHandleiding voor leerkrachten. Digitale les Bovenbouw basisonderwijs
Handleiding voor leerkrachten Digitale les Bovenbouw basisonderwijs Verantwoording Syrië, Irak, Zuid-Soedan, de Centraal-Afrikaanse Republiek en het door ebola getroffen West-Afrika. Nooit eerder werden
Nadere informatieDit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind.
Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind. 1. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. Kelly en Karim willen zwanger worden. Ze willen graag dat hun kindje straks gezond is. Het is
Nadere informatieVaccinaties voor peuters van 14 maanden. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor peuters van 14 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes
Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes U bent zwanger en halverwege de zwangerschap krijgt u te horen dat u diabetes heeft. Er komt dan veel op u af. U wilt weten wat zwangerschapsdiabetes precies
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieJEUGDGEZONDHEIDSZORG 4-19 JAAR
JEUGDGEZONDHEIDSZORG 4-19 JAAR INFORMATIE VOOR OUDERS / VERZORGERS Een gezonde jeugd heeft de toekomst Kinderen zijn lichamelijk, geestelijk en sociaal voortdurend in ontwikkeling. Bij de meeste kinderen
Nadere informatieOnderzoek Veilig of niet?
Onderzoek Veilig of niet? 06 februari 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 24 januari tot 04 februari 2013, deden 2.261 jongeren mee. Het onderzoek is gehouden in samenwerking
Nadere informatieJe bent van harte welkom! Voor vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid
Je bent van harte welkom! Voor vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid Gezond en veilig opgroeien, dat wensen we voor alle kinderen! Daarom ziet het Centrum voor Jeugd en Gezin hen regelmatig. Vanaf
Nadere informatieBesmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS
Besmetting met HIV Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met HIV of AIDS, loopt u kans om met HIV besmet te raken. Juist bij een ongeluk gaat alles
Nadere informatieSeksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening
Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit
Nadere informatieUnicef. Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012
Unicef Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012 Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Unicef omdat ik het een mooi onderwerp vind en het kinderen helpt die in nood zijn en niet naar school
Nadere informatieOnderzoek Wereldproblemen en Seks
Onderzoek Wereldproblemen en Seks 1V Jongerenpanel 24 oktober 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek in samenwerking met dance4life, gehouden van 15 tot en met 23 oktober 2014, deden 1641 jongeren
Nadere informatie6,9. Praktische-opdracht door een scholier 1495 woorden 3 april keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 1495 woorden 3 april 2007 6,9 19 keer beoordeeld Vak ANW Inhoud 1. Wat is AIDS? 2. Wat is HIV? 3. Hoe werkt het ziekteverloop van AIDS? 4. Wat doet het immuunsysteem
Nadere informatieklaar met spelen? dat dacht je maar!
5 7 8 9 0 5 5 7 8 9 0 5 Dit spel is ontwikkeld om gezinnen, waarvan één of meer personen hiv+ zijn, te ondersteunen bij het praten over onderwerpen die daar direct of indirect mee te maken hebben. Mensen
Nadere informatieTesten op hiv tijdens de zwangerschap
Testen op hiv tijdens de zwangerschap Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze brochure wordt informatie gegeven over HIV, de ziekte AIDS en mogelijke behandelingen. Er wordt besproken wat een HIV-test is en
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen ongeveer
Nadere informatie6,6. Spreekbeurt door een scholier 1049 woorden 6 april keer beoordeeld. Nederlands. Kinderen in problemen.
Spreekbeurt door een scholier 1049 woorden 6 april 2003 6,6 297 keer beoordeeld Vak Nederlands Kinderen in problemen. Er wonen veel meisjes op Haïti. Ze werken bij mensen in het huishouden. Sommige kinderen
Nadere informatieBescherm uw kind tegen 12 infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waar tegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatie1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne
VRAAG EN ANTWOORD Hepatitis B aandachtscampagne: Zeg Nee!...Tegen hepatitis B 1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne Q. Wat is het doel van de campagne? A. We willen Chinezen woonachtig in Rotterdam
Nadere informatieKinderrechtenverdrag. Voor kinderen en jongeren
Kinderrechtenverdrag Voor kinderen en jongeren 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij het recht hebt om je eigen rechten te kennen, hebben wij dit boekje speciaal
Nadere informatieEIGEN BLOED Over moeders die hun kind afstaan ter adoptie
EIGEN BLOED Ik zie het koppie al, zegt de huisarts tegen de dertienjarige Henny Paniek Ze kwam bij hem vanwege buikpijn Dan gaat alles razendsnel Met een ambulance wordt Henny naar het ziekenhuis gebracht
Nadere informatieKinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN
Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij het recht hebt om je eigen rechten te kennen, hebben wij dit boekje speciaal
Nadere informatieUw kans op een kind met cystic fibrosis (taaislijmziekte) of sikkelcelziekte en thalassemie (erfelijke bloedarmoede)
Uw kans op een kind met cystic fibrosis (taaislijmziekte) of sikkelcelziekte en thalassemie (erfelijke bloedarmoede) Deze folder is bedoeld voor mensen die samen met hun partner een kind willen krijgen
Nadere informatieLAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN
LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN 10 vragen over griepvaccinatie GRIEPVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID 1. Waarom vaccinatie tegen griep? Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep en
Nadere informatieUNICEF algemene informatie
UNICEF algemene informatie Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk UNICEF helpt kinderen in de hele wereld UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. De opdracht van UNICEF is:
Nadere informatieInhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12
Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieVOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.
VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die
Nadere informatieStelling: Vrouwenbesnijdenis van Nederlandse meisjes in het buitenland moet strafbaar worden.
Betoog door een scholier 2253 woorden 24 juli 2005 7,6 56 keer beoordeeld Vak Nederlands Schrijfdossier SD 1: Introductie Onderwerp: Vrouwenbesnijdenis. Stelling: Vrouwenbesnijdenis van Nederlandse meisjes
Nadere informatieThema's per klas die aangeboden worden in de methode:
Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.
Nadere informatieDe rechten van het kind
De kinderrechten in een notendop Internet(wiki): Verdrag inzake de rechten van het kind 1 Het kinderrechtenverdrag Naast de rechten van de mens werd er in de Verenigde Naties gewerkt aan een verdrag voor
Nadere informatieKinderen, hun ouders en patiëntenrechten
Kinderen, hun ouders en patiëntenrechten Albert Schweitzer ziekenhuis november 2013 pavo 0282 Inleiding Kinderen worden steeds serieuzer genomen. Zij worden zoveel mogelijk betrokken bij de zaken die hen
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen
Nadere informatieIk ben zwanger. Wat kan ik doen om geen infecties te krijgen?
. Wat kan ik doen om geen infecties te krijgen? U bent zwanger. Het is daarom belangrijk dat u goed voor uzelf en uw ongeboren kind zorgt. U moet infecties voorkomen. Sommige infecties zijn slecht voor
Nadere informatie6,9. Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni keer beoordeeld. Wat is Aids?
Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni 2004 6,9 17 keer beoordeeld Vak ANW Wat is Aids? Het Aids-virus, dat staat voor aquired immune deficiency syndrome, wordt veroorzaakt door het HIV-virus.
Nadere informatiewat doet alcohol eigenlijk met je lichaam?
de kater komt later ziek door te veel alcohol Je hebt te veel alcohol gedronken. Dit heeft je zo ziek gemaakt dat we je met spoed moesten opnemen in ons ziekenhuis. Waarschijnlijk ben je - net als je ouders/verzorgers
Nadere informatieJEUGDGEZONDHEIDSZORG 4-19 JAAR
JEUGDGEZONDHEIDSZORG 4-19 JAAR EEN GEZONDE JEUGD HEEFT DE TOEKOMST Kinderen zijn lichamelijk, geestelijk en sociaal voortdurend in ontwikkeling. Bij de meeste kinderen gaat dit zonder al te grote problemen.
Nadere informatieVerslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan
ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms
Nadere informatieGEZONDHEIDSINFORMATIE
GEZONDHEIDSINFORMATIE voor risicovolle beroepsgroepen vaccinatie DTP en Hepatitis A/B www.vggm.nl GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR RISICOVOLLE BEROEPSGROEPEN Als medewerker kunt u via uw werk risico lopen op
Nadere informatieMINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE.
MILLENNIUMDOEL 1 MINDER ARMOEDE kaart MINDER ARMOEDE. 1. Wat betekent de extreme armoedegrens? 2. In welk werelddeel liggen de meeste landen waar mensen onder de armoedegrens van 1,25 dollar per dag leven?
Nadere informatieJe rechten bij de dokter vanaf 12 jaar Informatie voor tieners
Je rechten bij de dokter vanaf 12 jaar Informatie voor tieners Vrouw Moeder Kindcentrum In deze folder kun je lezen hoe het zit met jouw rechten en plichten in het ziekenhuis. Wie geeft bijvoorbeeld toestemming
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Unicef Hoofdstuk 1: Geschiedenis van Unicef Unicef is de Kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties (VN). De Verenigde Naties zijn een verbond van (bijna) alle landen van de wereld. Deze landen hebben
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden
Nadere informatie4.1 Omcirkel het juiste antwoord.
4.1 Vraag 1 Het begrip vitaliteit heeft vooral te maken met... A. aankomen en afvallen B. gezondheid en geluk C. dansen en bewegen D. werk en carrière Vraag 2 Hoe vind je de meest betrouwbare informatie
Nadere informatieWerkstuk ANW Aids 6,7. Werkstuk door een scholier 1519 woorden 25 mei keer beoordeeld. Wat is aids precies?
Werkstuk ANW Aids Werkstuk door een scholier 1519 woorden 25 mei 2005 6,7 37 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Wat is aids precies? Aids is een ziekte die ontstaat door een virus genaamd: HIV. HIV
Nadere informatieU bent van harte welkom! Voor vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid
U bent van harte welkom! Voor vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid Gezond en veilig opgroeien, dat wensen we voor alle kinderen! Daarom ziet het Centrum voor Jeugd en Gezin hen regelmatig. Vanaf
Nadere informatieuitgave december 2011 beroepsgeheim
uitgave december 2011... met thet beroepsgeheim ... met het beroepsgeheim Sommige problemen, ziektes, kan je niet in je eentje oplossen. Om deze problemen aan te pakken, heb je hulp nodig van mensen die
Nadere informatieHPV-vaccinatie. Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker
HPV-vaccinatie Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-vaccinatie in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De kans
Nadere informatieDesiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag
Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven
Nadere informatieVrouwelijke genitale verminking en gendergebonden geweld
Vrouwelijke genitale verminking en gendergebonden geweld Hieronder vindt u de praatplaten die u zelf kunt afdrukken. Druk het document recto-verso af (afdrukken vanaf pagina 2 - omdraaien langs korte zijde)
Nadere informatieAnorexia. Inleiding. Wat betekent Anorexia Nervosa nu eigenlijk?
Anorexia Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Anorexia nervosa. Anorexia is een ernstige ziekte waarbij degene die het heeft zichzelf min of meer uithongert. Deze patiënten zijn dan ook extreem mager.
Nadere informatieKinderziekten en de risico s in de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Kinderziekten en de risico s in de zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Waterpokken Na een besmetting duurt het 2 tot 3 weken tot de eerste ziekteverschijnselen zich aandienen. Waterpokken zijn
Nadere informatieAls iemand slachtoffer is geworden van incest moet abortus ook kunnen worden gepleegd.
Spreekbeurt door een scholier 1609 woorden 12 februari 2003 7.2 79 keer beoordeeld Vak Nederlands De redenen voor een abortus. Je kan wel zo zeggen van ik wil geen kind en daarom wil ik een abortus, maar
Nadere informatieEen virus in je lijf Hiv-virus
Een virus in je lijf Hiv-virus Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per e-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl
Nadere informatieVeelgestelde vragen over het Jeugddossier
Veelgestelde vragen over het Jeugddossier Voor ouders, jongeren en professionals van het CJG Noord-Veluwe Alle kinderen in Nederland krijgen bij hun geboorte een digitaal dossier over hun gezondheid. Hierin
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. De schildklier 1 Schildklierziekten 2 Onderzoek 2 Behandeling 3 Gevolgen en eventuele complicaties voor jezelf
Nadere informatieAids. een wereldwijde ramp INHOUD INFORMATIE. 22 miljoen doden. 40 miljoen mensen zijn al besmet. en elke 6 seconden komt er iemand bij
INHOUD INFORMATIE Aids 1 Inleiding 2 Het verhaal van Frank 3 Wat is Aids? 4 Aids - de feiten op een rijtje 5 Gevolgen van Aids 6 Hoe komt het dat Aids zich zo snel verspreidt? 7 Wat doet World Vision eraan?
Nadere informatieU bent van harte welkom! Voor vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid
U bent van harte welkom! Voor vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid Gezond en veilig opgroeien, dat wensen we voor alle kinderen! Daarom ziet het Centrum voor Jeugd en Gezin hen regelmatig. Vanaf
Nadere informatieJeugdgezondheidszorg (4-19 jaar)
Jeugdgezondheidszorg (4-19 jaar) Folder voor ouders/verzorgers Welkom bij de GGD West-Brabant! Uw partner bij de gezonde groei en ontwikkeling van kinderen van 4 t/m 19 jaar Uw kind is of wordt binnenkort
Nadere informatieVeel voorkomende SOA. Gynaecologie. alle aandacht
Veel voorkomende SOA Gynaecologie alle aandacht Veel voorkomende SOA Er zijn virale en bacteriële soa. Virale soa worden veroorzaakt door een virus. Als je er eenmaal een hebt opgelopen, blijft een virale
Nadere informatieBescherm uw kind. Informatie voor ouders tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind Informatie voor ouders tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Waar gaat deze folder over? De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland.
Nadere informatieik? Houd je spreekbeurt over GGNet
ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?
Nadere informatieMDG. Eerst en tweede graad. Te lezen zinnen (in willekeurige volgorde!)
MDG Eerst en tweede graad De leerkracht leest één van de volgende stellingen en de groep bekijkt de acht millenniumdoelstellingen om te achterhalen met welke doelstelling de zin overeenkomt. Ze leggen
Nadere informatieMouna s verhaal met bijhorende MDG s
Mouna s verhaal met bijhorende MDG s Foto 1. Lucia kreunt en wist het zweet van haar voorhoofd. Ze heeft zoveel pijn, weet niet wat te doen. Het is de tweede keer dat ze bevalt van een kindje. Deze keer
Nadere informatieGAMS België. GAMS België
14 15 Emoties zijn reacties op allerlei zaken die zich afspe- VGV is een uiterst pijnlijke ingreep die vaak onder len rondom ons: angst, vreugde, woede, verbazing, dwang en zonder waarschuwing wordt uitgevoerd.
Nadere informatieDonderdag 22 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR
Donderdag 22 maart 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Wereldwaterdag - Basisschool Heiende, Lokeren Geachte directeur en leerkrachten, Geachte burgemeester
Nadere informatieWWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb
De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld
Nadere informatieU denkt dat uw kind mazelen heeft Wanneer u vermoedt dat uw kind mazelen heeft, verzoeken wij u contact op te nemen met uw huisarts.
Aan alle ouders en verzorgers, Bij een aantal niet-gevaccineerde kind(eren) in het Land van Heusden en Altena is mazelen geconstateerd. In deze brief willen wij u in overleg met de GGD West-Brabant informeren
Nadere informatieKIWANIS EN UNICEF: SAMEN IN ACTIE TEGEN TETANUS
KIWANIS EN UNICEF: SAMEN IN ACTIE TEGEN TETANUS Tetanus is een vreselijke ziekte, die in Nederland gelukkig bijna niet meer voorkomt. In veel ontwikkelingslanden ligt dat heel anders: elke negen minuten
Nadere informatieMet het Kinderrechtenverdrag
Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Voor kinderen die meer willen weten over kinderrechten Wat is het Kinderrechtenverdrag? Welke rechten heb ik? Zijn Kinderrechten er voor alle kinderen?
Nadere informatieNiet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.
Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel
Nadere informatie