Dierenkliniek Goeree Overflakkee

Transcriptie

1 Dierenkliniek Goeree Overflakkee De teksten van onze artikelen worden geschreven aan de hand van wetenschappelijke literatuur, maar ook op basis van onze eigen inzichten en ervaringen. Daarom kan de informatie voor een deel afwijken van de gangbare literatuur Tick-borne diseases Tick-borne diseases is een verzamelnaam voor alle ziekten die overgedragen worden door teken. De teek fungeert als een vector. In deze vector kan de ziekteverwekker zich veranderen naar een ander stadium of kan enkel dienen als verspreidingsmiddel van de ziekteverwekker. Hieronder ziet u een opsomming van de meest voorkomende tick-borne diseases. 1. Lyme Disease 2. Ehrlichiosis 3. Anaplasmosis 4. Babesiosis 1. Lyme Disease Vorig jaar werd in het landelijke NOS journaal aandacht besteedt aan de grote hoeveelheid teken in Nederland. Dit naar aanleiding van het Persbericht uitgegeven door de Universiteit van Wageningen over het aantal besmette teken met de bacterie Borrelia in Nederland. Deze bacterie kan de ziekte van Lyme veroorzaken bij mens en dier. In het journaal werd er veel aandacht besteedt aan teken bij de mens, maar hoe zit het met de teken bij uw huisdier. Hoe kunt u het voorkomen en hoe herkend u de symptomen van de ziekte van Lyme? Uit het onderzoek van de Universiteit van Wageningen blijkt dat de kans een besmetting op te lopen van een teek in ons land tweemaal zo groot is als in de rest van Europa, waarbij gebieden als Schouwe Duivenland, Goeree Overflakkee, Drenthe en de Waddeneilanden met stip boven aan staan. Gemiddeld 15% van de teken in Nederland is besmet met de Borrelia bacterie, terwijl in andere delen van Europa dit percentage op 10% ligt. De Borrelia bacterie kan bij mens en dier de ziekte van Lyme veroorzaken. Deze bacterie bevindt zich in de darm van teken. Als de teek zich in de huid van een hond of kat hecht en bloed zuigt, gaat de bacterie zich vermenigvuldigen en via het speeksel of de darminhoud de hond of kat besmetten. De meeste dieren die gebeten worden met een geïnfecteerde teek zullen echter nooit de ziekte Bijschrift bij foto of afbeelding van Lyme krijgen. De klachten van Lyme Disease kunnen bestaan uit: - Sloomheid en koorts.

2 - Een rode uitbreidende plek rond de teek. Hierna kan de hond of kat maanden tot jaren (of zelfs levenslang) symptoomloos zijn. - Jaren na de infectie kunnen soms nog symptomen optreden, zoals gewrichtsklachten (stijf en pijnlijk), ontstekingen van de lymfevaten en koorts. Soms worden ook hartspierontstekingen en nierinfecties waargenomen. - Ook kunnen symptomen aan het centrale zenuwstelsel optreden. Deze uiten zich in gedragsveranderingen zoals agressiviteit, epileptische aanvallen en andere neurologische verschijnselen. Omdat de symptomen kunnen ontstaan lange tijd nadat de teek heeft gebeten wordt soms niet direct de link met de ziekte van Lyme gelegd. Het is daarom belangrijk de plek waar een teek heeft gezeten de dagen daarna te blijven controleren op roodheid. De diagnose van de ziekte van Lyme wordt vastgesteld aan de hand van vier kenmerken. In de geschiedenis komen tekenbeten voor, de symptomen zijn kloppend met de ziekte van Lyme, inhet laboratorium kunnen antistoffen in het bloed bepaald worden tegen de Borrelia bacterie en de hond of kat reageert goed op antibiotica therapie. Besmetting In het bos is het risico op een tekenbeet het grootst, gevolgd door de eigen tuin en de duinen. Volgens de onderzoekers is het verrassend dat, op wandelen na, tuinieren de grootste kans op een beet oplevert. Dit betekent dus ook dat als uw hond of kat lekker in de tuin loopt rond te struinen hij een grote kans heeft om daar een tekenbeet op te lopen. Mensen en dieren worden door volwassen teken gebeten, maar veel vaker door de nimfen, die veel kleiner zijn. Vooral in voor- en najaar zijn ze actief. Teken wachten hun gastheren op, hangend aan twijgjes en grashalmen of hoge planten. Het duurt een tijdje voordat een teek zich heeft vastgezet. Dit doen ze met behulp van een cementlaagje. De zuigsnuit werkt zich daarbij diep in de huid en 24 uur daarna wordt speeksel van de teek in de wond en dus in het bloed gespoten. Wanneer een teek voor die tijd wordt verwijderd, zal er in het algemeen geen probleem ontstaan. Het is dus verstandig altijd een tekenpen of tekenlasso mee te nemen, zodat de teek direct verwijderd kan worden. Nooit de teek vooraf verdoven met alcohol, brandende sigarettenpeuken etc. want dan raakt hij in de stress en gooit hij als in een shockreactie alle gifstoffen uit zijn lijf in de huid. 2. Ehrlichiose Ehrlichia is een parasiet van de witte bloedcellen, die ernstige en soms fatale infecties veroorzaakt. Overdracht gebeurt door de tekensoort Ixodes. Zowel de larve, nimfe als de volwassen teek kunnen besmet zijn. De bloedparasiet wordt overgedragen op de hond of kat na een bloedmaaltijd van de teek van 40-48uur. In Europa zijn tot 20% van de teken besmet met deze bacterie. De bacterie kan in knaagdieren en herkauwers overleven zonder dat deze dieren daar ziek van worden, zij vormen op die manier een reservoir. Vaak komen er menginfecties voor met Borrelia (ziekte van Lyme). Vaak kan een besmetting van de hond verlopen zonder symptomen. Indien er symptomen ontstaan dan treden deze op 4 tot 14dagen na de besmetting. : - Koorts, suf zijn, verzwakt en een verminderde eetlust. - Bloedstollingstoornissen (bloedingen in de Bijschrift huid, bij neusbloedingen) foto of afbeelding - Mank lopen tgv polyarthritis: - Pijnlijke gezwollen gewrichten - 1 of meerdere poten

3 - Stijfheid - Centraal zenuwstelsel stoornissen - Epilepsie - Spasmen De diagnose kan worden vermoedt aan de hand van de voorgeschiedenis en de symptomen. Tevens kunnen er veranderingen in het bloedbeeld worden aangetoond en moet er een bloeduitstijkje gemaakt worden. Een definitieve diagnose kan gesteld worden door het aantonen van antistoffen of de bacterie in het laboratorium. Een snelle behandeling met tetracyclines leidt meestal tot volledig herstel. Preventie De hond vrij houden van teken. Een goed tekenband of regelmatige behandeling met pipetten tegen teken zijn dus zeker aangewezen. 3. Anaplasmosis Anaplasma phagocytophilum is een kleine (0,2-1,0 μ) Gramnegatieve obligate intracellulaire bacterie, welke verwant is met ondermeer Rickettsia en Ehrlichia. A. phagocytophilum is identisch met de oorspronkelijk als veterinaire pathogenen bestempelde Ehrlichia equi bij de paarden en Ehrlichia phagocytophila bij de herkauwers. A. phagocytophilum wordt sinds 1994 als een aparte species erkend. A. phagocytophilum infecteert de granulocyten in het perifeer bloed en in de weefsels (beenmerg, milt, ). De symptomen die gezien worden bij honden met een Anaplasma phagocytophilum (voorheen Ehrlichia phagocytophilum) infectie kunnen vergelijkbaar zijn met die van de ziekte van Lyme, namelijk polyartritis, koorts, mankheid, lethargie, anorexia en lymfadenopathie en daarnaast uveïtis en trombocytopenie. Morulae kunnen aangetroffen worden in de neutrofielen in perifeer bloed of synoviaal vocht. In een Berlijnse publicatie werden ook braken, bleke slijmvliezen en diarree als aspecifieke symptomen genoemd. Veel honden die gediagnosticeerd zijn met de ziekte van Lyme zouden, op basis van de klinische verschijnselen en de resultaten van serologisch onderzoek, ook een infectie met Anaplasma kunnen hebben of een co-infectie met beide organismen. Honden die geinfecteerd zijn met zowel B.burgdorferi als A.phagocytophilum hebben een tweekeer zo grote kans op het vertonen van symptomen. De toenemende geografische verspreiding van deze teek heeft ervoor gezorgd dat anaplasmose een opkomende ziekte is geworden, aldus dr. Barbara Kohn tijdens het CVBD symposium in De opkomst van deze ziekte is ook het resultaat van een groter bewustzijn van door teken overgebrachte ziekten bij mensen en huisdieren. Dit blijkt uit het feit dat sinds de jaren 80 meer dan 15 nieuwe door tekenovergebrachte ziekten zijn beschreven. In een recent Duits onderzoek werden monsters van honden onderzocht op anaplasmose en de ziekte van Lyme. Uit dit onderzoek bleek een hoge prevalentie van anaplasmose in de serummonsters (19,5 31,5%) en een veel lagere prevalentie van de ziekte van Lyme (1,9 10,3%). Vreemd genoeg is dit omgekeerd evenredig met de infectieratio die gevonden is bij teken in Duitsland. Eén van de conclusies van de onderzoekers Bijschrift bij foto of was: afbeelding Het feit dat bijna iedere vijfde hond antilichamen heeft tegen dit agens zou dierenartsen er met name toe moeten zetten om rekening te houden met deze infectie tijdens routinediagnoses.

4 Voor patiënten met klinische tekenen die duiden op infectie met A. phagocytophilum en B. burgdorferi is behandeling met doxycycline het meest gebruikelijk (5 tot 10 mg/kg, tweemaal daags oraal toegediend met het voer). Nefropathie met ernstig eiwitverlies, één van de symptomen van de ziekte van Lyme bij honden, kan echter meestal niet behandeld worden met antibiotica en is vaak dodelijk. Honden die uveïtis ontwikkelen als gevolg van een infectie met A. phagocytophilum reageren op zowel oraal toegediende doxycycline en niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID s) als op indometacineoogdruppels en behandeling met antibiotica/ corticosteroïden, een behandelprotocol dat is ontwikkeld in samenwerking met een veterinair ophtalmoloog. Conclusie De toename van het aantal met B. burgdorferi en A. phagocytophilum besmette honden wordt door een aantal factoren veroorzaakt: de toenemende verspreiding van de vector (teken) en eigenaren die hun honden steeds vaker mee op reis nemen. Daarnaast moet rekening gehouden worden met het risico op een co-infectie omdat deze organismen dezelfde teek als vector hebben. 4. Babesiosis Babesia is een bloedparasiet, die door teken wordt overgebracht. De vector (de teek) komt enkel in tropische en subtropische gebieden voor. In het geval van Nederland zijn honden die naar het zuiden op vakantie mee geweest zijn dan ook verdacht. Bij dieren die het land niet uit geweest zijn, moet men Babesiose toch in het achterhoofd houden omdat teken zich naar meer noordelijke streken verplaatst hebben. De Babesia soort die katten kan infecteren, komt enkel in Azië, Afrika en Zuid Amerika voor. De parasiet wordt overgebracht door de tekenbeet. De infectie treedt pas een aantal uren (24) na de tekenbeet op. Op tijd verwijderen van de teek is dus een preventieve handeling. Voorkomen Komt voor in tropische en subtropische streken. Endemisch in bepaalde streken van Frankrijk nl. het Zuidwesten, het centrale gedeelte en de streek rond de Loire. Ook in veel Mediterrane landen zoals Spanje en Italië alsook in Noord Afrika komt de ziekte veelvuldig voor. Sporadisch in België, Nederland, Duitsland, Engeland en Zwitserland. Door toenemend reizigersverkeer stijgt het voorkomen in toenemende mate. Cyclus Indirecte cyclus. Als tussengastheer fungeren 2 tekensoorten: t.w. Dermacentor reticulatus (=meest frequente overdrager) en Rhipicephalus sanguineus. Bij het einde van de bloedmaaltijd dringen de besmettelijke vormen van Babesia onmiddellijk in de rode bloedcel (RBC) van de hond waarin door deling ongeveer 16 tot maximaal 32 parasieten ontstaan. Dan ontsnappen deze, dringen gezonde RBC binnen totdat de immunologische reacties de verdere ontwikkeling van de parasiet gaan beïnvloeden (vertragen Op elke leeftijd zijn honden gevoelig voor infectie. In endemische gebieden worden de honden al op jeugdige leeftijd geïnfecteerd waardoor het ziekteverloop milder is. Oudere dieren die in endemische gebieden binnengebracht worden (tijdens vakanties) kunnen zeer zwaar ziek worden, vaak met fatale afloop. De incubatietijd bedraagt 1-3 weken. De ziekte zet steeds met koorts in. a. Klassieke of typische vorm Depressie, verzwakking, anorexie, conditie- Bijschrift en bij gewichtsverlies, foto of afbeelding koorts (tot 41 C), acute bloedafbraak, ernstige nierschade.. Urine vertoont geel oranje kleur. Verhoogde pols en ademhaling. Bleke slijmvliezen. Spontane genezing mogelijk bij immune dieren of bij een minder virulente infectie. Zonder behandeling meestal dodelijke afloop. b. Hyperhemolytische vorm (vorm met extreme bloedafbraak)

5 Uitgesproken verzwakking. Zeer bleke evt gele slijmvliezen. Bruine of bruinrode urine. van lever- en nierschade en bloederige darmontsteking. Soms oedemen, buikvochtophoping en bloedingen in huid en slijmvliezen. geeft variabele resultaten. c. Chronische vorm Apathie, verzwakking, vermagering, weinig uitgesproken geelzucht, voorbijgaande temperatuursverhoging, bloedarmoede. 1. Belangrijk is of de hond in het buitenland is geweest, welke streek en welk seizoen, klinische symptomen en aanwezigheid van teken. 2. Aantonen van Babesia in een bloeduitstrijkje van capillair bloed 3. Aantonen van antistoffen tegen Babesia. Bij een positieve reactie wordt het dier als een parasietdrager beschouwd. Allereerst moet er een ondersteunende therapie ingesteld worden (dus bloedtransfusie, vloeistof therapie (infuus)) Liefst geen immuun suppressieve medicatie gebruiken (cortico's). Ook antibiotica zijn in dit geval geïndiceerd. Therapeutisch moet de hond worden behandeld met Imizol. Dit dient snel toegediend te worden, daar het een pijnlijke injectie is. Het is raadzaam de injectie na 14 dagen te herhalen, omdat het dan ook werkzaam is tegen Ehrlichia en Hapatozöon, die vaak gezamenlijk met Babesia voorkomen. In Frankrijk en Zwitserland is een vaccin op de markt dat niet altijd doeltreffend is wegens het voorkomen van verschillende stammen Babesia. Preventie - Er ontstaat geen immuniteit tegen Babesia, dus herinfectie behoort absoluut tot de mogelijkheden. - Bij gebruik van bloeddonoren mogen geen verdachte dieren gebruikt worden. Transfusie blijkt een mogelijkheid tot infectie te zijn. - De belangrijkste preventieve maatregel is voorkomen dat teken zolang op het dier blijven zitten dat zij de parasiet over kunnen brengen (meestal > 24 u). Dit is mogelijk door een goede parasietenbestrijding met bijvoorbeeld Scalibor/Stronghold, al voordat het dier meegenomen wordt naar een gebied waar de ziekte voorkomt. - Vaccinatie (Pirodog): 2 injecties subcutaan met 3-4 weken interval. Vanaf 5 maanden leeftijd. Laatste enting 1 week voor vertrek. Na enting is er een beperkte immuniteit gedurende 3 weken. Wij kunnen u goed adviseren en hebben goede preventieve middelen tegen teken voor hond en kat. Om tekenbesmetting van uw huisdier te voorkomen zijn er verschillende middelen verkrijgbaar. U kunt gebruik maken van pipetten, die op de huid tussen de schouderbladen, 1 x per maand toegediend moeten worden. Voor de pipetten geldt in de meeste gevallen dat dit een combinatie met een vlooienbestrijdingsmiddel is, zodat u in één handeling uw huisdier preventief kunt behandelen tegen vlooien en teken. Voorbeelden van pipetten die zowel tegen vlooien als teken werken zijn Practic en Advantix. Tevens is er de mogelijkheid gebruik te maken van een tekenband van het merk Scalibor. Deze band bestrijdt zowel de teek als ook het zandvliegje (het zandvliegje brengt de leishmania parasiet over). Het zandvliegje komt met name voor in landen rondom het Middellandse Zee gebied. Voor honden die mee gaan (op vakantie) naar het buitenland is de Scalibor band een geschikte oplossing om preventief te behandelen tegen teken en het zandvliegje. De Bijschrift Scalibor bij foto of Protectorband afbeelding bevat deltamethrin en biedt effectieve bescherming tegen teken en door teken overgebrachte ziekten. Het voordeel van de Scalibor band is dat het de aanhechting van de teken voorkomt. Dit in tegenstelling tot veel pipetten waarbij de teek eerst moet bijten voordat de teek dood gaat. De Scalibor band werkt 6 maanden.