Jaarverslag Sectie Parasitologie SKML

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Sectie Parasitologie SKML Verklaring van gebruikte afkortingen: SKML: Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek PAR-sectie: Sectie parasitologie van SKML AB-SKML: Algemeen Bestuur SKML CFB: Centraal Facilitair Bureau van het SKML te Nijmegen NVP: Nederlandse Vereniging voor Parasitologie SPLD: Stichting Parasitologische Laboratorium Diagnostiek NVKC: Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie NVMM: Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie SKMM: Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Microbiologie De PAR-sectie van de SKML heeft ten doel het bevorderen van de kwaliteit van laboratoriumdiagnostiek op het gebied van de medische parasitologie, inclusief de interpretatie van de waarnemingen en de daaruit voortvloeiende klinische adviezen. Evenals eerdere jaren was de PAR-sectie in 2010 inhoudelijk verantwoordelijk voor één rondzending (bloed/darm parasieten), bestaande uit 4 rondes van elk 4 monsters, te weten 2 bloed - en 2 fecesmonsters. Bijbehorende deelnemersadministratie, correspondentie van en naar deelnemers, en facturering worden uitgevoerd door het CFB. Bij aanvang 2010 was het totaal aantal geregistreerde deelnemers 92, waarbij 79 zich voor het volledige pakket inschreven, 9 alleen voor de bloedpreparaten en 4 alleen voor de fecesmonsters. Omdat niet alle deelnemers daadwerkelijk bij iedere ronde een antwoord insturen, kunnen de cijfers van het aantal antwoorden iets fluctueren. De exacte getallen worden per ronde in het evaluatierapport weergegeven. Een samenvatting over het gehele jaar staat in dit jaarverslag. In 2010 hebben enkele veranderingen plaatsgevonden in de samenstelling van het bestuur van de PAR-sectie. Namens de NVP heeft Jaap van Hellemond Titia Kortbeek vervangen. Zij was al in december 2009 toegetreden tot de SKML sectie Infectieziekten Serologie. Titia is wel referent gebleven en daarmee adviserend lid van de PAR-sectie. Jaap van Hellemond heeft tevens het penningmeesterschap overgenomen van Chris Janse. De sectie is Chris zeer erkentelijk voor zijn belangeloze inzet als uitvoerend penningmeester gedurende de ruim 8 jaar dat de sectie actief is. Zeker gedurende de eerste jaren bij het tot stand komen van de SKML vergde deze taak een behoorlijke inspanning. De volledige samenstelling van de PAR-sectie in 2010 was als volgt: - Dr. L. van Lieshout (Leiden), lid namens NVP, voorzitter, lid AB-SKML, referent - Dr. P.J.A. Beckers (Nijmegen), lid namens NVP, secretaris, rondzendingscoördinator - Dr. J. van Hellemond (Rotterdam), lid namens NVP, penningmeester, referent - Dr. B. Mulder (Enschede), lid namens NVMM, referent - Dr. J.J.C.M. van de Leur (Zwolle) lid namens NVKC Adviserende leden: - Drs. T. Kortbeek (Bilthoven), referent (alleen feces) - Dr. Th. Mank (Haarlem), referent - Ing. T. Derks (Enschede), referent Pieter Beckers vertegenwoordigt de SKML sectie binnen het NVP bestuur. 1

2 Het samenstellen van de rondzendingen verliep in 2010 zoals in voorafgaande jaren. Hoewel de aanvoer van geschikt materiaal steeds een belangrijk punt van aandacht blijft, had de sectie dit jaar ruime keus om geschikte monsters te selecteren. Gezien de sterk dalende trend van het aantal malaria infecties in Nederland, verwacht de sectie wel dat het de komende jaren steeds moeilijker zal worden om geschikte bloedmonsters te vinden. Resultaten van de rondzendingen in 2010 In 2010 namen officieel 92 instellingen deel aan de SKML rondzending Parasitologische Laboratoriumdiagnostiek. Opvallend gegeven was dat 21 deelnemers een of meerdere malen geen of onvolledige resultaten instuurden; in 2009 gebeurde dat bij slechts 9 deelnemers. Details per monster Rondenr Monsternr Parasieten Aantal max scores / aantal inzenders A 394 P.vivax 79 / 82 96% B 395 geen parasieten 78 / 82 95% C 396 G.lamblia, E.histolytica/dispar, B.hominis, E.nana 14 / 74 19% D 397 Taenia sp. 67 / 74 91% A 398 P.falciparum 48 / 80 60% B 399 P.falciparum 73 / 80 91% C 400 Mijnworm 63 / 72 88% D 401 Cyclospora cayetanensis 59 / 71 83% A 402 P. falciparum 79 / 82 96% B 403 Loa loa 57 / 82 70% C 404 E. coli, B. hominis, E. nana 31 / 72 43% D 405 I bütschlii, B. hominis 55 / 73 75% A 406 P. falciparum gametocyten 70 / 81 88% B 407 P. malariae 81 / % C 408 H. nana, G. lamblia, B. hominis, E. nana 38 / 72 53% D 409 Mijnworm 69 / 72 96% In deze tabel is per monster het aantal deelnemers vermeld dat de maximale score behaalde. In de percentage berekeningen zijn alleen de deelnemers betrokken die voor het betreffende monster een resultaat hebben ingezonden. De individuele parasieten werden ook in de monsters met meerdere infecties door meer dan 50% van de deelnemers gezien; daarom hoefde geen enkel monster te vervallen. Het aanbod van parasitaire darminfecties in de rondzendingen van 2010 was gevarieerd: 4 monsters met wormeieren en 12 darmprotozoa verdeeld over 5 monsters. In 2010 werden een negatief en 7 positieve bloedpreparaten rondgestuurd: 3 preparaten met P falciparum, een met P. falciparum gametocyten, een met P vivax en een met P. malariae; bovendien een preparaat met Loa loa. In de tabel is niet vermeld dat ter gelegenheid van de 100ste rondzending (2010-3) een extra monster met rhabditiforme larven van Strongyloides stercoralis werd meegestuurd. Door de bijzondere moeilijkheidsgraad van dit materiaal werd het niet als regulier feces monster rondgestuurd. 2

3 Opvallende resultaten: - Een 100% score (2010-4B) werd in de historie van de SKML rondzending bloed/darmparasieten nog niet eerder behaald. - Deze topscore werd behaald bij preparaat B van waarin P.malariae aanwezig was; dit is een opvallend contrast met beide voorafgaande jaren waarin een monster met wormeieren van Hymenolepis nana de beste score opleverde. - In 5 van de 8 bloedpreparaten werd door meer dan 90% van de inzenders de maximale score gerealiseerd; in 3 van deze preparaten moest de parasitemie worden bepaald. Ter vergelijking: in 2009 werd voor geen van de 8 bloedmonsters door 90% van de inzenders de maximum score gehaald - Cyclospora cayetanensis (ronde ) werd door 59 van de 71 (88%) inzenders gerapporteerd; in 2009 was de score voor deze parasiet beduidend lager: 43 van de 74 (58%) Historisch totaal overzicht : voldoende en goede scores per type monster Score voldoende ( 6) Score goed ( 8) Bloed Feces Bloed Feces /90 = 91% 77/85 = 91% 69/90 = 77% 66/85 = 78% /90 = 97% 77/79 = 97% 69/90 = 77% 63/79 = 80% /86 = 95% 72/77 = 94% 65/86 = 76% 54/77 = 70% /87 = 95% 75/78 = 96% 69/87 = 79% 58/78 = 74% /84 = 98% 71/73 = 97% 61/84 = 73% 53/73 = 73% /67 = 100% 60/60 = 100% 56/67 = 84% 50/60 = 83% Als beoordeling is net als in voorgaande jaren gekozen voor het percentage behaalde punten van het totaal aantal in 2010 te behalen punten. Dit percentage is vervolgens uitgedrukt in de schaal van 1-10, waarbij wij de deelnemers met 6 als voldoende aanmerkten en die met 8 als goed. Alleen de deelnemers die aan alle 4 de rondes meededen zijn betrokken in de analyse. Het aantal deelnemers dat 4 maal complete resultaten instuurde was in 2010 ongewoon laag; daardoor is de vergelijking met de voorafgaande jaren niet betrouwbaar. Het is onduidelijk waarom 15 deelnemers eenmaal en 6 deelnemers meermaals niet of onvolledig rapporteerden. De ontbrekende of incomplete rapportages waren willekeurig verdeeld over de verschillende rondes.. De belangrijkste constateringen bij deze beperkte groep deelnemers zijn: 1) het ontbreken van onvoldoende scores 2) het percentage goed scorende deelnemers is voor bloed en fecesmonsters op een ongewoon hoog niveau vergeleken met de laatste jaren 3

4 Resumerend: aantallen deelnemers ingedeeld naar prestatieniveau 2010 totaalpakket alleen bloedpreparaten alleen fecesmonsters aantal score aantal score aantal score maximaal goed voldoende < <15 - onvoldoende gemiddeld 38,2 17,3 24 In deze tabel zijn de totaalscores van inzenders ingedeeld naar prestatieniveau met vermelding van de aantallen punten verbonden aan die niveaus. Ook hier zijn alleen de deelnemers die 4 maal complete resultaten inzonden in de tabel opgenomen. In 2010 behaalden 4 van de 56 deelnemers aan het totaalpakket het maximale aantal punten; dat is minder dan in 2009: toen werd dit gepresteerd door 9 van de 69 inzenders die bij alle 4 de rondes feces en bloedmonsters beoordeelden. Gemiddeld werden in 2010 door de deelnemers aan het totaalpakket 38,2 (=86,8%) van de maximaal 44 punten behaald; dat is iets meer dan het resultaat van vorig jaar toen gemiddeld 34 (=85%) van de 40 punten werden gescoord. Samenvattend kan gesteld worden dat de prestaties over 2010 zeer bevredigend zijn door het hoge aantal maximale scores bij de bloedmonsters, de goede gemiddelde resultaten en het ontbreken van onvoldoende scores bij de deelnemers die alle rondes volledig verwerkten. Reden tot zorg is het feit dat 21 deelnemers niet in staat waren steeds binnen de gestelde tijd de resultaten in QBase te rapporteren. Verdiepingsvragen In 2010 was het aantal deelnemers dat de verdiepingsvragen beantwoordde steeds 43. De verdiepingsvragen zijn vooral bedoeld als stof, om binnen de teams te bespreken. Alle aspecten rond de diagnostiek komen aan de orde, zowel de labtechnische als de theoretische en klinische. De combinatie van open vragen en meerkeuze vragen geeft mogelijkheden om redeneringen achter de keuzes te verduidelijken. Suggesties voor aanpassingen en verbeteringen in het systeem zijn altijd welkom. Aanbeveling Onze aanbeveling is om de analist van dienst het materiaal te laten bestuderen en, na een controle van de eindverantwoordelijke of inhoudelijk specialist, de uitslag op te sturen zoals dat ook met een normaal patiëntenmonster zou gebeuren. Dat geeft een meer realistisch beeld van de kwaliteit, dan dat iedereen het materiaal bekijkt en er vervolgens een consensus antwoord wordt afgegeven. Na versturen van de uitslag kunnen alle belangstellende analisten het materiaal bekijken en daarover discussiëren. De geplaatste foto s op de website kunnen dienen ter ondersteuning van deze bespreking. 4

5 Educatieve activiteiten van de sectie Net als in de voorafgaande jaren heeft de sectie zich in 2010 ingezet op het gebied van educatie van en voorlichting aan de deelnemers, zowel wat betreft de SKML-rondzendingen als de medische parasitologie in algemene zin. Foto s van de rondgestuurde materialen werden ieder kwartaal geplaatst op de fotogalerie op de website van de NVP ( Wel is gestopt met het plaatsen van alle documenten en rapportages. Deze waren al beschikbaar op de Qbase-site van de SKML en bleken binnen de NVP website steeds meer overbodig. Wel werd de NVP website nog gebruikt voor het doorgeven van actuele informatie over bijeenkomsten en cursussen, en aanstippen van nieuwe ontwikkelingen en publicaties op het gebied van de medische parasitologie in Nederland. Op 4 maart 2010 heeft de PAR-sectie de jaarlijkse deelnemersmiddag georganiseerd voor alle SKML deelnemers. Ruim 130 deelnemers waren deze middag in Amsterdam aanwezig afkomstig uit diverse ziekenhuizen en laboratoria uit het gehele land. Bij inventarisatie bleek ongeveer 25% ook het jaar daarvoor aan deze middag te hebben deelgenomen. Dit betekent dat veel laboratoria er voor kiezen om ieder jaar een ander groepje medewerkers naar deze nascholingsmiddag te sturen. Naast een inhoudelijke bespreking van de rondzending van het voorafgaande jaar, werden enkele deelonderwerpen verder in detail besproken. Een uitgebreider verslag van deze bijeenkomst, inclusief de presentaties, is terug te vinden op de website Op 27 mei 2010 organiseerde de SKML sectie Infectieziekten serologie haar eerste deelnemersmiddag, naar model van de jaarlijkse parasitologie bijeenkomsten. Vanuit de parasitologie werd een presentatie gegeven door Titia Kortbeek over de Toxoplasma serologie. Ook in 2010 is de PAR-sectie SKML betrokken geweest bij de organisatie van een parasitologische sessie binnen de wetenschappelijke voorjaarsvergadering van de NVMM. Het onderwerp voor 2010 betrof therapie van parasitaire infecties. Overige bestuurlijke activiteiten van de sectie Financiën Jaap van Hellemond heeft zich dit eerste jaar als nieuwe penningmeester de financiële aspecten van de sectie eigen gemaakt. Naast het opstellen van de begroting is veel tijd gaan zitten in het meedenken bij de SKML brede discussienota: Financieel beleid en kaders van de SKML, Periode waarbij in het bijzonder het solidariteitsprincipe tussen grote en kleine secties voor onze eigen sectie een belangrijk punt is. Verder heeft hij de contacten onderhouden met het CFB aangaande de financiën van de sectie en deelgenomen aan het SKML penningmeesteroverleg in november Om tegemoet te komen aan het structurele begrotingstekort is besloten de deelnemersprijs in 2010 wederom te verhogen van 560,- (excl. BTW) naar Binnen het SKML (AB, penningmeestersoverleg en overleg met DB) is herhaaldelijk door de sectie parasitologie naar voren gebracht dat de huidige financiële verdeelsleutel niet gunstig is voor de kleine en sterk gespecialiseerde secties. De bijdrage aan CFB is onevenredig hoog, het aantal deelnemende laboratoria is dalende terwijl de vaste sectiekosten niet afnemen. Verdere verhoging van de deelnemersprijs is om meerdere redenen onverstandig. Het structureel sluitend krijgen van de sectiebegroting blijft een onderwerp van grote zorg. Bestuurstaken In februari heeft Rob Jansen, de nieuwe directeur CFB van de SKML kennisgemaakt met sectieleden parasitologie. Op 18 mei heeft er tevens een gesprek plaatsgevonden tussen het 5

6 volledige DB van de SKML en vertegenwoordigers van de PAR-sectie, te weten de voorzitter, secretaris en penningmeester. Vooral in het tweede gesprek is de financiële positie van de sectie uitvoerig besproken, als ook de uitbreiding van het pakket met moleculaire (DNA detectie) bepalingen. Het DB heeft daarbij eenduidig uitgesproken dat ze de parasitologie binnen de SKML willen behouden en dat de financiële problemen door middel van een solidariteitsbeginsel zullen moeten worden opgelost. Dit zal in 2011 verder worden uitgewerkt. Binnen de sectie zijn ondertussen stappen ondernomen om per 2011 een medisch moleculair microbioloog aan de sectie toe te voegen die zich specifiek zal gaan richten op PCR bepalingen bij fecesparasieten. Eerste kennismakingsgesprekken met beoogde kandidaat Theo Schuurs vonden in 2010 plaats. De voorzitter van de sectie is tevens bestuurslid van het AB-SKML. Dit bestuur is in 2010 vier maal bijeen gekomen. Ook heeft de voorzitter van de PAR-sectie in 2010 deelgenomen aan zowel de kiescommissie als de selectiecommissie voor nieuwe bestuursleden voor het DB van het SKML. Deze commissie heeft een nieuwe penningmeester, algemeen DB lid en SKML voorzitter geselecteerd, welke door het AB zijn goedgekeurd. Op het gebied van de scoresystemen en de accreditatie van de organisatie hebben zich geen noemenswaardige ontwikkelingen voorgedaan. De voorzitter van de PAR-sectie is vanuit haar functie tevens bestuurslid van de SKMM, maar kon niet bij de jaarlijkse bestuursvergaderingen aanwezig zijn. Het SKMM bestuur heeft de totstandkoming van een kwaliteitsprijs afgerond. Deze prijs zal in het voorjaar van 2011 bij de NVMM voorjaarsvergadering voor het eerst worden uitgereikt. Website NVP De PAR-sectie maakt gebruikt van de website van de NVP om de SKML deelnemers inhoudelijk te informeren, zowel over de rondzending als alle daaraan gerelateerde zaken zoals bijscholing en cursussen. Namens de PAR-sectie zit Lisette van Lieshout in de website commissie van de NVP. Zie verder verslag van deze commissie. Tenslotte De sectie heeft in 2010 net als de voorafgaande jaren inhoudelijk goed en in goede harmonie gefunctioneerd. Naast het organiseren van de rondzending is de nodige aandacht uitgegaan naar bijscholing van de deelnemers. Enkele bestuurlijke, in het bijzonder financiële, aspecten binnen de organisatie blijven echter een voortdurende punt van zorg. De sectie is wel zeer verheugd met het feit dat er vanuit de afdeling Medische Microbiologie, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen, tijdig een opvolger naar voren is geschoven voor Pieter Beckers, die ons in juni 2011 zal verlaten als rondzendcoördinator. Wij gaan er vanuit dat Joost Hopman met een zelfde enthousiasme, vakkundige kennis en betrouwbaarheid deze taak zal overnemen en een goede band zal opbouwen met alle deelnemende laboratoria. We hopen dan ook op een voortgaande toelevering van interessante patiëntenmaterialen vanuit enthousiaste deelnemers. En zoals bekend geven we een kleine vergoeding indien het materiaal geschikt blijkt voor opname in de rondzending. Namens de PAR-sectie Pieter Beckers en Lisette van Lieshout Nijmegen/Leiden, 18 mei