Managers Ik heb niet zo n hoge pet op van managers, sterker nog, ik weet zeker dat het gros niet 70 ATS Kleizen versterkt Bouman

Transcriptie

1 colofon inhoud commentaar jan medendorp 4 Hartman uit het dal dankzij Geert Steinmeijer 6 Gerard Marsman neemt na 35 jaar afscheid van Wehkamp 9 Wordt Paul Polman hoogste baas bij Nestlé? 10 Rob Willemsen verklaart nieuwe koers van Bolletje 13 TNT Fashion Group voorspelt forse prijsstijgingen 14 Beurs: Rabo Securities en Iris adviseren soms haaks op elkaar 19 Column Financieel Accent 20 Wim van der Leegte aasde al lang op Philips Almelo 23 Re-lion timmert driedimensionaal aan de weg 24 De verantwoordelijke job van UEFA s Marc Timmer 26 Memphis in beeld 31 Column Juridisch Gezien 32 De huishoudboekjes van FC Twente en Heracles 36 Nieuws en Feiten 39 Miljonairsbeurs ziet toekomst 41 Zwanenhof gaat commercieel 42 Erik Volkerink toponderzoeker in Amerika 45 Column Personeelsmarketing 47 Webprint valt in de prijzen 49 Onroerend Goed Transacties 53 Tom Stamsnijder naar Gerolsteiner 57 Opmerkelijke personeelstransacties 61 IKTelgids 4 Geert Steinmeijer, bedrijvendokter Hij is bekend van Van Heek Ten Cate en heeft nog niet zo lang geleden het failliete tuinmeubelbedrijf Hartman overgenomen, dat nu - twee jaar later - een recordwinst boekt. Geert Steinmeijer legt uit dat zijn succes niet louter berust op geluk, maar ook op visie. Ook vertelt hij over wat er zich echt in die faillissements- en overnameperiode heeft voorgedaan. 6 Gerard Marsman, afscheid Na een 35-jarig dienstverband gaat algemeen directeur van Wehkamp Gerard Marsman met pensioen. In die lange periode hield hij zich vooral bezig met technische zaken en de laatste jaren vooral met internet, dat nu zorgt voor 80 procent van de bestellingen. Toch blijft de gids (althans voorlopig) bestaan, zij het met een andere functie. 10 Rob Willemsen, strategie Na het terugtreden van aandeelhouder Ter Beek als directeur publiceerde Twentevisie als eerste een groot verhaal over het Almelose Bolletje. In deze uitgave een interview met commercieel directeur Rob Willemsen. Hij vertelt over de nieuwe koers van het vroegere beschuitbedrijf, over de nieuwe producten, de merkenstrategie en reclame. En Bolletje blijkt echt anders te smaken dan bijvoorbeeld de huismerken. Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van interviews die hebben plaatsgehad in het economische programma Memphis. De opnames vinden maandelijks op dinsdag plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. De data vindt u elders in dit magazine. Daarnaast fungeert Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente Uitgever Twentevisie b.v., Getfertsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon , Fax , info@twentevisie.nl, Website: Directie André Odding Bladmanager Anno Oude Engberink Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur), Martin Steenbeeke, Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baart (fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon , Fax secretariaat@ikt.nl, Website: Adver tentie-exploitatie MediaSales Nederland bv., Alber t Jan Starink, Karin Kremer, Aleid Kluivers, Telefoon , Fax , verkoop@mediasales.nl Acquisitie IKTelgids Karin Kremer Basis lay-out & vormgeving TerZake. reclameadvies, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Coverfoto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde decision makers. Artikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. MediaSales Nederland bv Managers Ik heb niet zo n hoge pet op van managers, sterker nog, ik weet zeker dat het gros niet 70 ATS Kleizen versterkt Bouman deugt. Nog sterker, faillissementen zijn in pakweg vier van de vijf gevallen geheel of 72 Strijd om een plaats in ons brein gedeeltelijk te wijten aan mismanagement. Van zowel de manager als de aandeelhouder. Geert Steinmeijer (dat voel je aan alles) 74 Diversiteitsmanagement in HRM laat in dit blad niet het achterste van zijn 77 Strategy map als schakel tong zien, maar hij is voor zijn doen erg hard voor Frans Hartman. En wat de vroegere 78 Addcomp is wereldspeler Hartman-directeur Arne Schouwink allemaal NIEUW IN OOST-NEDERLAND! heeft uitgespookt voordat hij voor zichzelf 79 Scope en IKT-nieuws begon, wordt niet duidelijk (Steinmeijer verwijst op alle vragen daarover naar curator COMMERCIEEL 80 Twente Agenda Hijmans). Maar wat doet een loonklerk die KLANTGERICHTHEID voor zichzelf begint in dezelfde branche? LEIDINGGEVEN Ik schat zo in dat hij in de weken voor zijn COMMUNICATIE vertrek drukker is geweest met het maken van kopieën van klantenlijsten en leveranciers en ontwerpen dan met zijn werk. En Zie de bijsluiter in deze uitgave voor onze hij maakte ook nog even dollar over open trainingen en kijk op naar China. En daar lijkt hij nu op gepakt te worden door Hijmans. De kans dat een frauderende bijstandsmoeder door een tanden- 70 borsteljagende rechercheur wordt aangepakt Personeel- en organisatie ontwikkeling JOBO5012 AD 50x40mm :27:00 ATS Kleizen is ontelbaar veel keren groter dan een sjoemelende manager; toch ziet Hijmans nu een versterkt Ellen kansje. Het lijkt een beetje op Al Capone die uiteindelijk voor belastingfraude (!) achter Bouman bellen. de tralies ging. Voor mij (en wellicht ook voor Begin dit jaar nam de Bouman-groep (machinebouw en procestechnologie) ATS Kleizen over lissement van Hartman ondanks of dankzij Frans Hartman) is interessanter of het fail- van de Reggeborgh-groep. Deze overname biedt, het geklooi van Schouwink is gebeurd. volgens directeur Bert Wessels nieuwe kansen Ik hoorde onlangs marketinggoeroe Roland omdat hiermee de Twentse toelevering naar de van Kralingen. Die heeft blijkbaar dezelfde lucht- en ruimtevaartindustrie verder wordt versterkt en de oorspronkelijke Bouman-bedrijven managers om meer winst en de kaasschaaf ervaringen met managers als ik. Vraag letterlijk meer ruimte krijgen om te groeien. Uw partner in opleidingen wordt ter hand genomen. Vraag om groei door acquisities en per kerende post krijg je een lijstje overnamekandidaten. Vraag om meer export en de vliegtickets zijn besteld. Maar vraag eens om ideeën om autonoom te groeien: dan blijft het oorverdovend stil. Een man naar mijn hart die Van Kralingen. En ook advocaat Hijmans is een topper. Het openbaar ministerie heeft geen tijd, geen zin, geen kennis om ingewikkelder zaken dan parkeerbonnen serieus aan te pakken, veel topcuratoren (Rob Wilderink, Jan van de Hel) hebben stapels fraudedossiers in het archief zien verdwijnen. Ook meer Hijmans gaat toch het gevecht aan met zo n sjoemelaar. Hup commerciële Norbert, hup. slagkracht? Kijk op r 2 Twentevisie 06/2007 Twentevisie 06/2007 3

2 Grootaandeelhouders kunnen hun rol slecht scheiden van die van directeur interview geert steinmeijer Het succesvolle tweede leven van Hartman Geert Steinmeijer in de nieuwe showroom: Toen ik bij Hartman kwam, vond ik het eigenlijk maar gewoon een opslagruimte, nu is het een belevingswereld. (door Jan Medendorp) Het nieuwe Hartman tuinmeubelbedrijf (onder leiding van Geert Steinmeijer) draait het beste jaar ooit. Binnen twee jaar nadat Steinmeijer de boedel heeft overgenomen, is de oude recordwinst (van acht miljoen guldens) al uit de boeken (nu vijf miljoen euro winst op een omzet van 55 miljoen, waarvan 80% uit het buitenland). Hartman heeft een boekjaar dat loopt van 1 augustus tot 1 augustus. Na zepers met Tweka en Iduna laat Steinmeijer zien dat hij het kunstje van ondernemen nog steeds tot in zijn vingertoppen beheerst. Het allerbelangrijkste is dat er een ontkoppeling is gekomen tussen Hartman en de kunststoffabriek. In de tijd dat de kunststoftuinmeubelen niet aan te slepen waren, was de kunststoffabriek een slimme zet, de afgelopen jaren moest er steeds dik geld bij. Maar de fabriek was niet de molensteen die Hartman de das om deed, aldus Steinmeijer. Een van de oorzaken was dat Hartman de laatste jaren Frans heeft tot op het allerlaatste moment serieuze pogingen gewaagd om het bedrijf overeind te houden veel te veel omzetgericht heeft gewerkt, op ongeveer een derde van de omzet zat nul marge. Dat hameren op omzet kwam ook uit de hoek van de bank waar de heren van de afdeling Bijzondere Kredieten wekelijks lijstjes wilden hebben van de verkopen. Voor alle duidelijkheid, als BK (in jargon) meekijkt over de schouder van de directeur, dan zijn er links en rechts al een paar rode vlaggetjes geplant en dan is de sfeer in een bedrijf weinig plezierig. En het management was ook zeer jong. Frans Hartman Grootaandeelhouders (niet zelden ook commissaris van hun bedrijf) kunnen hun rol slecht scheiden van die van de directeur, heeft Steinmeijer gezien. Je wilt wel afscheid nemen van je bedrijf, dat is ook echt gebeurd, je kunt een jaar lang de wereld over gaan met je boot, maar uiteindelijk blijft het wel jouw bedrijf. En dat maakt het voor veel grootaandeelhouders emotioneel én verstandelijk erg moeilijk. Ik zie het ook bij mijzelf. Steinmeijer heeft vier textielbedrijven (Houstex, Twentsche Damast, Van Heek Scholco en L. ten Cate) onder de noemer Van Heek Ten Cate waar nu een aantal managers aan het roer staat. Ik ben alleen maar commissaris bij Van Heek Ten Cate; ik mag er ook niet te vaak komen, want dan maak ik dezelfde fout. Als je er bent, dan ga je je er toch mee bemoeien: waarom heb je dat zo gedaan? En je gaat vertellen hoe jij het altijd deed. Dat is niet goed. Ja, dat heeft bij Hartman ook gespeeld. Tot het faillissement had Frans Hartman 65% van de aandelen, na het faillissement speelt hij formeel geen rol meer bij het bedrijf. Maar ik zie hem regelmatig. Dan fel: Frans heeft tot op het allerlaatste moment serieuze pogingen gewaagd om het bedrijf overeind te houden. ABN AMRO Toch is het opvallend dat ABN AMRO Steinmeijer belde om de failliete boedel van Hartman over te nemen. Want Steinmeijer is (een paar jaar geleden) zelf geflikt door jongens van de afdeling participatie van Dé Bank. Om het bedrijf Iduna te redden, zouden hij en zijn trouwe zakenpartner (de bekende havenbaron Willem Cordia) samen met de bank het bedrijf een financiële injectie geven. Vlak voor het tekenen van het contract eisten de bankjongens dat Steinmeijer zijn eigen bedrijven nog even koppelde aan Iduna. Steinmeijer schijnt (volgens de overlevering) de heren bijna te lijf te zijn gegaan omdat ze de werkgelegenheid van zijn gezonde bedrijven desnoods wilden opofferen voor hun eigen gewin. Niet overdrijven, ik heb ze toen alleen geen hand gegeven. Nu, een aantal jaren na dato, analyseert hij het incident: Je moet het wel zien in de tijd, in stond de economie er nog niet zo goed voor als nu. Iedereen, ook de mensen van de bank, was angstiger dan nu. Maar wij hebben dat toen netjes opgelost. Steinmeijer en Cordia kochten het bedrijf terug en brachten het onder bij Van Heek Ten Cate. Vanuit mijn optiek is er heel veel gebeurd, maar in de praktijk uiteindelijk heel weinig. En toen belde de bank dat ze nog een leuke tuinmeubelboer op de plank hadden liggen. Net iets voor Geert We hebben er een forse prijs voor betaald, 25 miljoen. Maar we hebben er iets goeds voor teruggekregen. Hartman draait inmiddels vrijwel zonder bancaire financiering. Van Heek Ten Cate is voor 85% van Steinmeijer en voor 15% van Cordia; bij Hartman heeft het duo (in dezelfde procentuele verhouding) samen 50% van de aandelen. Hartman (55 miljoen) en Van Heek Ten Cate (75 miljoen) hebben opgeteld een omzet van 130 miljoen. Ik denk dat we in totaal zo n 10 miljoen euro overhouden. Het beste jaar uit mijn geschiedenis als ondernemer. Succes Steinmeijer begon in 1992 als zelfstandig ondernemer. Zijn succes was in de eerste plaats te danken aan het simpel snijden in de vaak veel te hoge kosten. Soms was hij stomverbaasd over de luxe die hij aantrof bij failliete bedrijven. Later leerde hij dat niet alleen kostenreductie leidt tot succes. Je moet ook producten hebben, ontwerpen die de concurrent niet heeft. Voor zijn textielbedrijven heeft Hartman was de laatste jaren te veel omzetgericht, op ongeveer een derde van de omzet zat nul marge Steinmeijer daarom enige tijd samengewerkt met de bekende vormgever Jan des Bouvrie. De ondergang van Hartman heeft hij geanalyseerd, maar hoe heeft hij het in zo n korte tijd tot een succes kunnen maken? Hartman staat zeker niet bekend als de goedkoopste tuinmeubelproducent. En zo n heerlijke zomer was het dit jaar niet. Ho ho, we hadden een uitstekend voorjaar en dat is de periode dat mensen tuinmeubelen kopen. En mensen kiezen anno 2007 voor kwaliteit. En Steinmeijer gunt de tuinboer op de hoek van de straat een ruime marge. Ik leg aan de detaillist uit wat hij per vierkante meter overhoudt. Niet de omzet, zijn marge. Wat hij verdient. Bij een heleboel klanten van ons, detaillisten dus, staat Hartman op nummer één. Het gaat om de locatie en de plek in de winkel. Verder natuurlijk de kwaliteit, de styling en het zitcomfort. Dat moet allemaal goed gepresenteerd worden. Voor het eerst sinds jaren hebben we in consumentenreclame geïnvesteerd. Heel veel mensen denken bij Hartman aan kunststof. Kunststof is bij ons nog maar 20%, de rest zijn andere producten. Productontwikkeling Hartman heeft heel veel tijd en geld besteed aan productontwikkeling. Neem bijvoorbeeld onze nieuwe showroom. Toen ik bij Hartman kwam vond ik het eigenlijk maar gewoon een opslagruimte; nu is het een belevingswereld. Hartman heeft weer iets nieuws bedacht. We noemen het Renasol, een combinatie van resin dat is kunststof, natuur en sol, de zon. Een nieuwe ontwikkeling in kunststof. Het kunststof gevlochten riet dat de afgelopen jaren populair is geworden, heeft als nadeel dat het een plastic uitstraling heeft. Het nieuwe product van Hartman is nog steeds kunststof, maar de uitstraling is veel natuurlijker. Op die plastic-look is de consument uitgekeken, dat soort setjes kan je straks krijgen bij de Praxis voor 300, 400 euro. De ondernemer Steinmeijer is weer helemaal back in business, hebben ook de banken en anderen gemerkt. Nu het weer goed gaat, word ik weer veel gebeld. Maar voorlopig geen nieuwe uitdagingen, of het moet Hartman betreffen. Wij zijn nu bezig met internationalisatie; we zitten in landen als Engeland, Duitsland, maar ook in het verre Oosten, dat is wel grappig. De volgende stap zal zijn om dat verder uit te bouwen. Dat kan via autonome groei, maar dat kan ook door overnames. En we zijn nu aan het rondkijken in landen als China en Vietnam om daar een bedrijf op te richten. De afhandeling van het faillissement duurt inmiddels erg lang. Dat is volgens curator Norbert Hijmans te wijten aan onder meer de liquidatie van de Hartman-vestiging in Argentinië. Dat moet naar Argentijns recht, dat was nogal ingewikkeld. En Hijmans kan een betaling van vlak voor het faillissement van dollar ( euro) aan een Chinees bedrijf niet verklaren, of liever gezegd, de vroegere commercieel directeur als opdrachtgever kan dat niet verklaren. Dan moet de rechter maar beslissen, aldus Hijmans. En die vroegere commercieel-directeur van Hartman is Arne Schouwink, nu zelf ondernemer met Bellagio Tuinmeubelen. Twentevisie 07/2007 Twentevisie 07/2007 5

3 Wij hebben eraan bijgedragen dat internet nu gemeengoed is interview gerard marsman Wehkamp transformeert van postorderbedrijf in webwinkel (door Martin Steenbeeke) Van tweemaal per jaar een catalogus in de bus tot dagverse handel. Wehkamp heeft onder invloed van internet een gedaanteverandering ondergaan. Het voormalige postorderbedrijf verkoopt nu vier van de vijf artikelen per internet. Met dank aan de vooruitziende blik van directeur Gerard Marsman. Internet is de redding voor het homeshoppen, zegt hij op de drempel van zijn afscheid. Natuurlijk winkelt hij zelf ook bij Wehkamp, net als die vele andere Nederlanders die jaarlijks iets bestellen bij de grootste webwinkel van Nederland. Ik hou niet zo van winkelen in de stad of een dorp, maar ik shop ook wel eens bij andere webwinkels. Je moet de concurrentie toch een beetje in de gaten houden, zegt Gerard Marsman. Met 1,3 miljoen vaste klanten is Wehkamp marktleider op het gebied van homeshopping. Onze naamsbekendheid is 98 procent, heel Nederland kent ons. Van de bijna zeven miljoen huishoudens in Nederland zitten er 4 miljoen in onze database. Internet is nog lang niet uitontwikkeld Marsman kwam 35 Jaar geleden als gesjeesde HTS-student bij Wehkamp in dienst, aanvankelijk met het idee na drie jaren te vertrekken. Hij is er nooit meer weggegaan. Ik kreeg telkens een nieuwe baan aangeboden, daarom ben ik gebleven. Eind september neemt hij afscheid als algemeen directeur, een functie die hij de laatste tien jaar heeft bekleed. Op een gegeven moment denk je te vaak dit heb ik al een keer meegemaakt. De organisatie heeft ook behoefte aan een nieuw gezicht. En je kunt zelf beter je afscheid aankondigen dan dat anderen daar op zinspelen. Postorder Onder leiding van Marsman is de dikke catalogus op de achtergrond geschoven en zijn telefonie en internet veel belangrijker geworden. Ik was er bij, zegt hij bescheiden, maar binnen het bedrijf geldt Marsman als een van de aanjagers van de moderne marketingmiddelen. Anno 2007 worden de artikelen allemaal verkocht via internet of telefoon. We worden nog steeds postorderbedrijf genoemd, maar je kunt geen kaartje meer op de bus doen. We zijn nu zoekende met de catalogus. Mensen vinden het prettig om het in bed, bad of op de bank door te bladeren maar de functie van de gids zal wijzigen. Als mensen het totale assortiment willen zien, of weten of het op voorraad is, dan verwijzen we ze naar internet. Wehkamp heeft de slag al gemaakt van postorderbedrijf naar webwinkel, maar zal zich de komende jaren nog meer op het internet moeten storten. Internet is nog lang niet uitontwikkeld, zegt Marsman. Wehkamp begon in 1995 met internet. Waar anderen tijdens de ineenklappen van de ICT-zeepbel er de brui aan gaven, ging Wehkamp door. Het bedrijf zag internet als een nieuwe mogelijkheid om in contact te komen met potentiële klanten thuis. Vroeger hadden we alleen de post, later kwam de telefoon erbij. We waren de eerste in Nederland met voiceresponse. Voor de komst van internet hebben we ook technologische ontwikkelingen aan ons voorbij laten gaan. Zo n beeldtelefoon vonden we gewoon te duur voor consumenten. Internet is een blijvertje geworden en niet meer weg te denken uit een doorsnee-huishouden. Wij hebben eraan bijgedragen dat internet gemeengoed is geworden in Nederland. Bloemetjesjurken Internet biedt Wehkamp de mogelijkheid meer artikelen onder de aandacht te brengen en tussentijds het assortiment te veranderen. Daarnaast is het goed voor het imago; het oude postorderbedrijf werd geassocieerd met eikenhouten bankstellen en bloemetjesjurken, weet Marsman. Daar moesten we vanaf en internet heeft ons daarbij geholpen. Het bedrijf ging meer merkproducten en jongere mode opnemen in het assortiment. Tegenwoordig zijn via Wehkamp bijvoorbeeld Philips-apparaten en C&A-kleding te koop. Er zijn meer bedrijven als C&A die contact met ons zoeken en willen samenwerken in plaats van een eigen site op te zetten. De verjonging van het assortiment heeft geresulteerd in een verlaging van de gemiddelde leeftijd van de klant met drie jaar. De opvolger van Marsman, Paul Nijhof, heeft aangekondigd dat hij voor de toekomst ook de band met de oudere klant wil houden. Op een gegeven moment zijn mensen in de organisatie zich helemaal gaan richten op de jongere consument, verklaart Marsman. Maar je ziet nu dat internet niet nieuw meer is. Elke Nederlander, en niet alleen de jongeren, gebruikt het. Ons assortiment moet dus ook weer afgestemd zijn op alle Nederlanders. Efficiency Internet heeft ook een keerzijde. De concurrentie is groter, waardoor de marges de laatste jaren zijn afgenomen. De omzet is met 350 miljoen euro stabiel, maar niet groeiende. De internetverkopen hebben het verlies aan verkopen via de catalogus opgevangen. We waren een gesetteld postorderbedrijf met drie of vier grote concurrenten. Nu zijn we een pionier in de internetwereld met honderden concurrenten. Ook van de kale bedrijven met een beperkt aantal artikelen, een mindere service en dus ook mindere kosten heeft Wehkamp last, bekent Marsman. We hebben nu een eigen baas ja, maar op zich is aandacht van je aandeelhouder niet onprettig De verkoop is grilliger, en het vertrouwde ritme dat twee keer per jaar een pagina s dikke catalogus werd verzonden, waarna de bestellingen binnenkwamen, is niet meer. Met gevolgen voor het personeel. Bij het distributiecentrum in Dedemsvaart (250 werknemers) heeft Wehkamp enkele efficiencyrondes doorgevoerd en geprobeerd overtollig personeel uit te lenen. Internet is onvoorspelbaar. Zelfs het moment op de dag waarop mensen aanwezig moeten zijn. Er was een periode dat er wat minder aanbod was. Dan kun je mensen doelloos in het magazijn laten rondlopen maar dat werkt demotiverend. Wij willen onze organisatie flexibeler maken. Wij proberen met de medewerkers en ondernemingsraad daar afspraken over te maken. Ze moeten er zijn op het moment dat klanten willen dat ze er zijn. Private equity Ook op het hoofdkantoor in Zwolle zal de organisatie worden aangepast. Door de snelheid die nodig is bij het vernieuwen van het assortiment kun je niet meer werken met één afdeling die inkoopt en een andere die het probeert te verkopen. Het is daghandel geworden en dus gaan we toe naar multispecialisten, mensen die dingen tegelijkertijd kunnen. Daarnaast speelt de transparantie van internet een rol. Kopers kunnen met een paar muisklikken zien wie de goedkoopste aanbieder is. Er wordt meer op prijs geconcurreerd en Wehkamp moet mee in die ontwikkeling. We zullen onze organisatie efficiënter inrichten om de consument een aangename prijs te laten betalen. Het zal leiden tot banenverlies, maar getallen kan Marsman nog niet noemen. Het stroomlijnen van de organisatie lijkt te passen in het straatje van de nieuwe eigenaar van Wehkamp, Industri Kapital. Het private equity-fonds heeft er geen geheim van gemaakt Wehkamp over een aantal jaren weer te verkopen. Een private equity-fonds komt om te gaan, weet Marsman. Maar als wij snijden in de organisatie doen we dat vooral om op prijs te kunnen concurreren. Onze winstgevendheid is en was goed. Het is wel zo dat Industri Kapital nadrukkelijker over de schouder meekijkt dan GUS. Maar dat lag eerder aan de Engelsen. Ze waren ons een beetje uit het oog verloren. We hebben nu echt een baas ja, maar op zich is aandacht van je aandeelhouder niet onprettig. Wehkamp is opgericht in 1952 door naamgever Herman Wehkamp. De zoon van een middenstander richtte Wehkamps Fabriekskantoor op voor onder meer de verkoop van winkeldochters uit de manufacturenzaak van Wehkamp sr. Herman Wehkamp had zich laten inspireren door Amerika en Duitsland, waar al postorderbedrijven waren. Na de eerste proef met matrassen, waarmee geadverteerd werd in de NCRV-gids, breidde het bedrijf vanuit een schuur in Slagharen snel uit. In 1964 verkocht hij het bedrijf aan het Engelse GUS (Great Universal Stores), dat ook postorderbedrijven in andere Europese landen bezat. Ik vind het nog altijd jammer dat het niet is gelukt om een groot Europees bedrijf te bouwen. Het gaat in de retail toch om schaalgrootte. Elk bedrijf wilde blijkbaar zijn eigen autonomie houden. Sinds januari 2006 is het bedrijf in handen van Industri Kapital, een Scandinavische vermogensbeheerder met een belegd vermogen van 4 miljard. Wehkamp heeft een hoofdvestiging in Zwolle en distributiekantoren in Dedemsvaart (kleine artikelen, kleding) en Maurik. In totaal werken er 700 mensen. Gerard Marsman neemt afscheid als directeur van Wehklamp: Op een gegeven moment denk je te vaak dit heb ik al een keer meegemaakt. Twentevisie 07/2007 Twentevisie 07/2007

4 Enschedeër wellicht CEO bij Zwitsers voedingsmiddelenconcern Nestlé interview paul polman Paul Polman drinkt geen koffie bij Starbucks (door Jan Medendorp) Ik wacht voor de Starbucks, maar we gaan niet naar binnen, staat in het sms-je van Paul Polman (50). Met bootschoenen, zonnebril en petje staat hij geleund tegen een paal. We wandelen naar een gezellig terras in het oude gedeelte van Genève. Polman is een onbekende grootheid uit Twente, nu nog CFO (chief financial officer) van het grootste voedingsmiddelenbedrijf ter wereld (met werknemers, meer dan 100 miljard omzet), maar vanaf 20 september wellicht de allerhoogste baas van Nestlé. Van de zeven kandidaten zijn er nog slechts twee over, onder wie Polman. Hoewel Starbucks, s werelds grootste internationaal concern in koffiewinkels, bekend staat als uitbuiter van personeel en ook de koffieboeren niet rijk worden van levering aan deze coffeeshop op Amerikaanse leest geschoeid, moeten we volgens hem niet te veel zoeken achter zijn weigering daar naar binnen te gaan. Hij vindt het gewoon een ongezellige tent. We babbelen over Genève, dat hij waarschijnlijk nooit meer terug gaat naar Nederland en over het Nederlands elftal. Vorig jaar was hij even in Nederland om de marathon van Enschede te lopen. Toen maakte hij tijd voor Twentevisie voor een uitvoerig gesprek over zijn werk en leven (zie Twentevisie mei 2006). Nadien zijn we contact blijven houden. En nu maakt hij tijd in Genève, tussen verschillende afspraken door waaronder een presentatie in Londen van de halfjaarcijfers. Polman groeide op in een Enschedees gezin met zes kinderen (moeder woont er nog steeds), deed het atheneum op het Jacobus College, zat nog een poosje tussen de broeders in het katholieke seminarie in Apeldoorn om opgeleid te worden tot priester, maar wilde toch medicijnen studeren. Na drie keer uitgeloot te zijn, koos hij voor economie in Groningen. Proctor & Gamble Het grootste deel van zijn arbeidzame leven stond in het teken van Proctor & Gamble waarvoor hij in veel landen werkte. Hij volgt het bedrijf nog op de voet. Al was het alleen al omdat ze mijn pensioen goed moeten beheren, lacht hij smakelijk. Zijn oorspronkelijke plan was om met pensioen te gaan, dankzij de gunstige bedrijfsregel dat werknemers vervroegd kunnen opstappen als leeftijd en dienstjaren samen meer dan 70 zijn. Maar toen belde zijn vriend Peter Brabeck en nodige hem uit CFO te worden bij Nestlé. Diezelfde Brabeck was jarenlang CEO én president-commissaris en doet nu een stapje terug. De functie van CFO was niet heel logisch, want hij had wereldwijd voornamelijk in commerciële betrekkingen gewerkt. Het mooie van mijn baan is dat als ik het antwoord niet weet, ik naar mijn medewerkers kijk en hun vraag de vraag te beantwoorden. Paul Polman (links), op een terras in Genève, kwam op 1 januari 2006 naar Nestlé en wordt op 20 september wellicht verkozen tot CEO van s werelds grootste voedingsmiddelenconcern. Enthousiastmeren Waar Polman (zelfs niet in de verste verte familie van naamgenoot Pim) ongetwijfeld hoge ogen gooide tijdens de diverse interviews met de Raad van Commissarissen is zijn aanstekelijke manier van enthousiastmeren van mensen, zijn commercieel inzicht gekoppeld aan de wens op een verantwoorde manier te leven en te werken. Mooi voorbeeld was zijn manier om tweehonderd Nestlé-werknemers de marathon in Genève te laten lopen. Hij liet die mensen toespreken door een Amerikaanse Vietnam-veteraan die de halve wereld rondgaat met zijn rolstoel, puur op basis van mentale instelling. Hij liet al die mensen een contract tekenen dat ze de marathon zouden halen. Iedereen haalde de eindstreep, de laatste deed er zeven uur over en werd met applaus opgewacht door de andere 199. Je kunt jezelf op scherp zetten door tegen zoveel mogelijk mensen te vertellen wat je van plan bent te gaan doen. Doe het met vrienden, doe het voor een liefdadigheidsinstelling. Als je dan nog afzegt, breng je jezelf in moeilijkheden. Transformatie Nestlé moet in de komende jaren getransformeerd worden van een voedselbedrijf naar een bedrijf in nutricien, health and wellness. Dan moet de productrange aangepast worden, de research en development moet op die nieuwe strategie worden aangepast. Dat is een behoorlijke klus waarover ik mijn plannen heb verteld. Maar ik zeg tegen iedereen dat ze die ander moeten nemen Hij staat er op het biertje te betalen. Of we hem ergens kunnen afzetten. Welnee, ik ben met de tram. In 2003 werd Polman door The Wall Street Journal uitgeroepen tot European Business Leader of the year. Die man wurmt zich tussen het winkelende publiek in een tram. Vergeet je hoesnummer nooit, zwaait hij lachend als antwoord op de vraag die we niet stellen, maar blijkbaar duimendik op het gezicht ligt. Twentevisie 07/2007

5 De beste reclame kwam van afvalgoeroe Sonja Bakker en die Bolletje kostte niets interview rob willemsen Supermarktoorlog dwong ons creatiever worden' (door Jan Medendorp) Bolletje als hofnar! Dat is inderdaad het beste archetype voor het bedrijf. Bolletje is paradoxaal: enerzijds een bedrijf dat tot voor kort zo gesloten was als een oester (ook voor vakbonden), nog steeds wil het bedrijf niets zeggen over omzet of winst. Anderzijds was de oude heer Ter Beek (Gerard) in de jaren vijftig al zo vooruitstrevend om beschuit in blauwe verpakking te stoppen en heel gewaagd de naam in Bolletje te veranderen. En deze maand is de nieuwe campagne gestart. Met heel ondeugende en soms zelfs prikkelende artikelen en commercials. Want ik wil Bolletje chips voor bij de koffie en ik wil Bolletje gebakken lucht is toch wel geinig. Zeker als de chips in de bekende Pringels -bussen zitten. Commercieel directeur Rob Willemsen (48) werkt al 23 jaar bij het familiebedrijf. Hij is verantwoordelijk voor die nieuwe campagne. Weliswaar past de nieuwe campagne in de traditie van het brutale jongetje dat op tafel sloeg en schreeuwde ik wil Bolletje. Met de slogan boer, bakker, Bolletje ging het over de hoge kwaliteit van het product. Deze tijd gaat heel erg over de gevoelswaarde die in een merk zit. Na mijnheer Gerard kwam de zoon mijnheer Bertus (Ter Beek). Bij hem komt het gevoel hofnar niet direct op. Hij is grootaandeelhouder van het familiebedrijf. We spreken hem zeer regelmatig en hij is op geen enkele manier kritisch over wat we aan het doen zijn; hij vertrouwt het volledig aan ons toe. Behalve aandeelhouder is hij ook commissaris en natuurlijk laten we zo n grote campagne zien aan de Raad van Commissarissen. Maar dat is wat anders dan aan hem om toestemming vragen, zoals jij suggereert. ik wil Bolletje Natuurlijk wilde Bolletje ook verder met de beste slagzin van de eeuw: ik wil Bolletje. Normaal gesproken gaat een bedrijf met een nieuw product naar een reclamebureau om een campagne op te tuigen. Dit is anders gegaan. We wilden terug naar onze roots. Wat zijn onze roots, wat is Bolletje? Om op die vragen antwoord te geven, zijn we een tijd bezig geweest. Het lijkt eenvoudig, maar geef maar eens antwoord op de vraag: wie ben jij nou precies? We hebben het profiel, de kern van het bedrijf, we hebben het zelf het DNA van Bolletje genoemd, opgeschreven. Er staat een pand, er staan machines die beschuit en koekjes maken, er werken mensen, wat is het DNA van een bedrijf? Dat zijn de instrumentele waardes die in een bedrijf zitten, natuurlijk zijn die van belang, maar het gaat nu om de gevoelswaarde van een merk. De gevoelswaarde die onze klanten bij het merk hebben. Mijn gevoel: Bolletje zit er geinig uit, met de beschuiten is niets mis, leuke reclames met Rintje Ritsma, met de broertjes Van der Kerkhof. Klaar. Wij maken de commercials niet om te kwetsen Dat is het precies. Bolletje is van alles en nog wat. Bolletje is van een bedrijf dat alleen maar beschuit maakte een bedrijf geworden met een hele serie producten. We hebben een ontwikkeling doorgemaakt van overnames, opstarten van nieuwe producten, nieuwe markten zien binnen te dringen. Wat dus ontbrak was een eenduidig, strak gedefinieerd beeld van waar Bolletje voor staat. De Hofnar In die periode liep Willemsen marketinggoeroe Erik Bartels (niet geheel onomstreden overigens) tegen het lijf. Hij bracht ons meer dan al die merkenbureaus die ons meer van hetzelfde wilden brengen. En dat wilden we precies voorkomen. Bartels vroeg en vroeg en bleef doorvragen. Toen hadden we de kern te pakken. Daarin stonden termen als ontwapenend, ondeugend, echt. En dat staat weer voor Pietje Bell, Dik Trom, Swiebertje. Je moet er om lachen. Een merk is een verhaal en dat verhaal bestaat uit archetypes. Archetypes zijn personen of gevoelens die altijd door een verhaal heen lopen. Dat zit in ons onderbewuste, dat is cultuurongebonden. In films, in religie, in alle verhalen komen ze steeds terug: rebel, held, oermoeder. Een van de archetypes is de hofnar. En dat past erg goed bij Bolletje. Als je het archetype gedefinieerd hebt, dan moet je daar producten bij maken, verpakkingen verzinnen, commercials bedenken. Bolletje als Hofnar dus: Er zijn heel veel serieuze producten, heel veel bedrijven die zich heel erg serieus nemen, maar er zijn ook gevoelens van vrolijkheid en plezier en die kant laten wij zien. Ondersteund met pesterige, soms zelfs ietwat seksistische commercials (van slechts tien seconden). Als je dat op de goede toon doet, dan gaat het goed. We hebben in het verleden ook wel eens dingen gedaan waarvan we dachten nou als dat maar goed gaat. Dat ging eigenlijk altijd goed. Het is net als bij mensen, sommigen kunnen in gezelschap zonder problemen een schuine mop vertellen, anderen niet. Wij maken de commercials niet om te kwetsen en dat weten de mensen. Sonja Bakker Volgens Willemsen is de nieuwe stijl van Bolletje ontmarketieren, de gladdigheid eraf halen, precies vertellen wat het nou is, op een beetje spannende manier. Een grap met serieuze ondertoon. Dat komt bijvoorbeeld terug in ik wil Bolletje koek als ontbijt. We hebben verwenproducten die alleen maar lekker zijn. Maar we hebben ook functionele producten, zoals knäckebröd, roggebrood, beschuit. Veel kinderen ontbijten slecht of niet. Wij hebben nu een koek gemaakt die exact dezelfde voedingswaarde heeft als een bruine boterham met halvarine en hagelslag. En laat nou de afvalgoeroe van Nederland Sonja Bakker bij herhaling zeggen dat sommige producten erg goed zijn. Dat kan geen toeval zijn, maar dat is het wel als we Willemsen moeten geloven. Ik zei al dat we producten hebben die in een verantwoord voedingspatroon erg goed passen en zij heeft daar ongevraagd veel positieve publiciteit aan gegeven. Daar hebben we haar voor bedankt. Nee, ze heeft geen factuurtje gestuurd. We hebben een grote advertentie geplaatst waarin we haar bedankt hebben. Logisch want als gevolg van de aanbevelingen van Bakker ging de omzet van een aantal producten sterk omhoog. Supermarktoorlog Bolletje wil jaarlijks vier, vijf nieuwe producten in de schappen leggen. We weten natuurlijk dat niet alle producten zullen slagen; we weten jammer genoeg nooit welke dat zijn. Op dit moment reageert de handel erg enthousiast op onze producten, ze zijn blij met de toon en blij dat de nieuwe producten niet meer van hetzelfde zijn. Nee, we willen niet een groot Bolletje-schap in de winkels. We willen juist op zoveel mogelijk verschillende plekken liggen, bij het brood, broodbeleg, koek, babyvoeding. We willen op nog meer plekken komen te liggen, we willen ook daar anders in worden: niet categoriebepalend. De winkels en de consumenten (dankzij Sonja Bakker) zijn dus enthousiast. We hopen op een omzetgroei van vijf, zes procent. Op de nieuwe producten zit meer marge dan op de gewone beschuit waarvan de prijs als gevolg van de supermarktoorlog zwaar onder druk kwam te liggen. De supermarktoorlog heeft iedereen in de supermarktwereld heel veel geld gekost. Maar het was nodig omdat er een marktcorrectie moest plaatsvinden. De supermarktoorlog heeft de zaken weer op scherp gezet, het heeft ons gedwongen nog harder, nog beter na te denken, nog creatiever te werk te gaan. Grondstoffen Na de supermarktoorlog dreigt er een nog groter probleem: de structurele flinke toename van de grondstofprijzen. Onze bloemleverancier, veruit onze grootste toeleverancier, heeft al gemeld dat de stijging van de prijzen zal doorzetten in de komende jaren. Grondstoffen als bloem gaan met 50% omhoog, chocolade wordt 30% duurder, noten 30% in de plus. Dat betekent dat onze producten in prijs met vele eurocenten zullen stijgen. In de afgelopen jaren zijn de levensmiddelen in verhouding erg goedkoop gebleven. Het deel van het inkomen dat mensen besteden aan voeding is teruggelopen. En dat kwam onder meer door de goedkope grondstoffen. Dat is nu voorbij. In China en India beginnen ze meer te consumeren. En anderzijds is er verdringing op de plaats waar grondstoffen worden verbouwd. Bijvoorbeeld biodiesel, waar ook grondstoffen voor nodig zijn die verbouwd worden op plekken waar normaal graan of rogge voor onze producten groeien. En op stijgende markten komen ook altijd speculanten af. Ongeveer tweederde van alle producten van Bolletje wordt onder de merknaam Bolletje verkocht. Daarnaast maakt Bolletje onder meer voor Albert Heijn ook het huismerk beschuit. Willemsen bestrijdt dat het dezelfde beschuiten zijn. Onze Bolletje-beschuit heeft een andere structuur, een andere receptuur en hij is dikker en onze beschuit heeft een inkeping. Gerardus Johannes ter Beek ( ) begon in 1867 een bakkerswinkel aan de Grotestraat in Almelo. In dat pand zit nu Bolletje Winkel & Koffieschenkerij en het bakkerijmuseum De Meelzolder. In 1954 verhuisde de bakkerij naar de Turfkade. Bolletje heeft in de afgelopen jaren diverse overnames gedaan, de vestigingen in Heerde (Arks Bakkerijen, 125 werknemers die koekjes en knäckebröd bakken) en Amsterdam (Jaffa Bakkerijen, 60 werknemers die pitabroodjes en bagels maken) zijn daar nog aan te danken. In Almelo werken ongeveer 350 mensen. Rob Willemsen, commercieel directeur van bolletje, is verantwoordelijk voor de nieuwe campagne. Twentevisie 07/2007 Twentevisie 07/

6 TNT Fashion Group waarschuwt voor forse prijsstijgingen in kledingsdistributie interview kleding Transport in verdomhoekje ingehaald. Het werk binnen vier muren bestaat uit opslag, orders gereed maken en licht werk als labels naaien, prijskaartjes bevestigen, borduurwerk en reparaties. Het order picken gebeurt volledig computergestuurd. De medewerkers lopen, aan de hand van de aanwijzingen van hun polscomputers, met hun winkelwagentjes via de meest optimale weg door de magazijnen om snel de juiste order samen te stellen. Voor sommige klanten heeft TNT Fashion Group meer dan verschillende producten liggen. Een deel van de klanten vraagt uitsluitend om winkelbevoorrading, andere willen dat TNT Fashion Group de productie van de orders in bijvoorbeeld China of India bewaakt en er tevens voor zorgt dat de goederen ook daadwerkelijk op de afgesproken datum worden geleverd. Zo ligt bijvoorbeeld de totale Europese voorraad van het sportkledingmerk FILA bij TNT Fashion Group in Roosendaal opgeslagen. Het samenstellen van een folder in bijvoorbeeld Italië zorgt voor een stroom van orders van individuele winkels. Binnen twee of drie dagen kunnen deze hun spullen in ontvangst nemen. (door Niko Wind) Cor Noorlander, directeur van TNT Fashion Group (het vroegere Bleckmann), voorziet op korte termijn een explosieve stijging (minstens 10%) in de kosten van de belevering van de detailhandel. De belangrijkste reden voor deze kostenexplosie is gelegen in het besluit binnen het beroepsgoederenverkeer om overwerk wettelijk te reduceren. Dit betekent voor alle chauffeurs een forse beperking van de mogelijke werktijd en daarmee een inkomstendaling. Maar het brengt ook de transporteurs in de problemen omdat hierdoor de krapte op de arbeidsmarkt nog verder zal toenemen; het beroep van chauffeur zal financieel namelijk minder aantrekkelijk worden. Cor Noorlander, directeur van TNT Fashion Group, voorziet grote problemen door regelgeving in de transportsector. Een tweede punt van zorg betreft de steeds stringentere eisen die gemeenten stellen aan de belevering van winkels. De steeds krappere venstertijden maken de belevering van de detailhandel steeds moeilijker en kostbaarder. De gemeenten moeten, in de ogen van Noorlander, eindelijk eens gaan inzien dat door dit beleid steeds meer winkeliers uiteindelijk de binnensteden zullen ontvluchten en hun heil gaan zoeken in megawinkelcentra, aan de rand van de steden. Om de overlast in de steden te verminderen, heeft TNT Fashion Group een groot aantal steunpunten in gebruik genomen, waar de goederen uit grote vrachtwagencombinaties worden overgeladen in bestelauto s en kleinere vrachtwagens. Op deze wijze kunnen we vrachten combineren en binnen de venstertijden meer winkels beleveren. Focus op logistiek Tien tot vijftien jaar geleden bestond de operatie bij Bleckmann voor 90% uit transport van kleding (vooral hangend). Inmiddels hebben de logistieke activiteiten het transport qua omvang nagenoeg Amerikanen TNT Fashion Group profiteert van het groeiend aantal - vooral Amerikaanse - bedrijven die naar Europa willen exporteren. Nederland heeft daarbij vanwege het gunstige belastingklimaat en (in de ogen van de Amerikanen) prima infrastructuur een streepje voor. De keuze gaat dan veelal tussen TNT Fashion Group en DHL, omdat dit onder meer de enige twee bedrijven zijn die met hangend vervoer heel Europa kunnen afdekken. In deze concurrentiestrijd heeft TNT Fashion Group - naar eigen zeggen - een voordeel vanwege haar specialisatie en reputatie. Het aantal buitenlandse klanten groeit gestaag, maar Noorlander verwacht dat ook steeds meer Nederlandse merken en winkelketens (die de distributie nu nog zelf verzorgen) dit zullen gaan overdragen aan gespecialiseerde bedrijven. De druk die privé-investeerders uitoefenen op verworven bedrijven om zich uitsluitend te richten op de kernactiviteiten speelt ons daarbij ook in de kaart. TNT Fashion heeft vestigingen in: Oldenzaal (7), Hengelo, Almelo, Helmond, Breda, Roosendaal, Amsterdam en Vianen. Het bedrijf heeft ruim 500 vaste medewerkers in dienst en gemiddeld 300 oproepkrachten. Twentevisie 07/

7 De meeste klanten zijn niet geïnteresseerd in aandelen of beleggen, die willen een financiële planning interview lex hoogduin Lex Hoogduin is chief economist van Robeco én directeur van IRIS 14 Lex Hoogduin is gepromoveerd op de rol van onzekerheid in de economie en hoe dat beslissingen beïnvloedt. En als dat ergens het geval is, dan is dat op de financiële markten. Het heeft mij altijd gefascineerd hoe mensen daar beslissingen nemen. Twentevisie 07/2007 (door Jan Medendorp) Bestuursvoorzitter Loek de Vries van Koninklijke Ten Cate sprak in de studio van RTV Oost de beurscommentator aan op de tegengestelde adviezen van Rabo-bedrijven als IRIS en Securities. Bij IRIS is onlangs aangetreden Lex Hoogduin. Twentevisie toog naar Rotterdam voor zijn antwoorden over analyses, commentaren en adviezen. Per 1 december 2005 is Lex Hoogduin (51) de bijkans heilig verklaarde Jaap van Duijn opgevolgd als Chief Economist van Robeco. Van Duijn was daarnaast ook beheerder van het Robecofonds en dus actief belegger. En die functies botsten wel eens. Na de beurskrach van 2000 heeft Van Duin direct gezegd dat het allemaal wel goed zou komen. Hij kreeg gelijk.., uiteindelijk. Mede om belangenverstrengeling te voorkomen is gekozen voor een scheiding van de functies. Professor dr. Hoogduin was tot zijn overstap directeur van de divisie Wetenschappelijk Onderzoek bij de Nederlandsche Bank. Ik was al jaren klant, maar kende Robeco als bedrijf nauwelijks. Hoogduin is gepromoveerd op de rol van onzekerheid in de economie en hoe dat beslissingen beïnvloedt. En als dat ergens het geval is, dan is dat op de financiële markten. Het heeft mij altijd gefascineerd hoe mensen daar beslissingen nemen. Hoogduin was jarenlang het oogappeltje van wijlen Wim Duisenberg die hem meenam naar de Europese Centrale Bank. Hoogduin heeft in diverse functies wel te maken gehad met beurzen en natuurlijk vooral met rentes, maar individuele aandelen staan verder van zijn belevingswereld. Dat is voor mij betrekkelijk nieuw, Maar ik ben ook niet degene binnen IRIS die zich daar mee bezig houdt. Drie petten IRIS staat voor Institute for Research and Investment Services BV, een onafhankelijke joint venture van Robeco en Rabobank. De Rabo-beleggingsadviseurs in den lande die werken voor particuliere klanten worden geacht de adviezen van IRIS (waar, op de zesde etage in de Rotterdamse Robeco-wolkenkrabber, zo n veertig mensen voor werken) te volgen. Van de IRIS BV is Hoogduin ook directeur, daarnaast werkt hij nog steeds als hoogleraar Monetaire Economie en Financiële Instellingen aan de Universiteit van Amsterdam. Ze willen bij Robeco graag dat ik dat werk blijf doen. Drie petten draagt hij dus. Als Chief Economist volg ik de economische ontwikkelingen wereldwijd, ik interpreteer, bekijk wat dat betekent voor de financiële markten en probeer antwoorden te geven op strategische vragen als in welke landen moet je zitten, in welke sectoren? Hoogduin benadrukt dat zijn visie bij Robeco niet hoeft te worden gevolgd door de beleggers. Mijn visie is slechts een onderdeel van de informatie waarop de fondsmanagers van Robeco zich baseren. En die visie van Hoogduin is niet uitsluitend Twentevisie 07/2007 bestemd voor Robeco-medewerkers, vooral institutionele instellingen (zoals pensioenfondsen die miljarden te beleggen hebben) zijn erg geïnteresseerd. Delete Er verschijnt dagelijks een enorme stroom aan beursinformatie met onderzoek, analyses, commentaren. Ook op de computer van Hoogduin verschijnt dat automatisch. Mijn delete-knop is de meest gebruikte toets, lacht hij. Ik probeer echt een eigen mening te vormen. Ik zoek eigen bronnen in bijvoorbeeld de academische wereld, ik bemoei me meer met de centrale banken, het IMF en ik probeer juist weg te blijven van de dagelijkse hectiek. Hoogduin is natuurlijk een dure jongen voor Robeco, maar hij heeft het bedrijf ook geld bespaard. Zo liet hij direct een duur informatiescherm ( 1500 dollar per maand ) weghalen. IRIS (en dan het strategieteam) waar hij dus formeel de baas van is, gebruikt hij vooral als een soort sparringpartner in zijn rol als chief economist van Robeco. De meeste mensen horen graag bij de kudde, dat is wat veiliger Bij Robeco wordt in kleine, zelfstandige, competitieve beleggingsteams (bijna alles wordt gemeten bij Robeco) gewerkt. Dan kun je dus (als klant) geluk hebben of juist niet. Niet iedereen heeft dezelfde kwaliteiten; we proberen de beste mensen in huis te halen, maar het is net zoals in alle takken van sport: je hebt goede, je hebt heel goede en je hebt minder goede. Hoewel het bijna opvallend is hoe de adviezen van alle banken en beleggingsinstituten over het algemeen wel heel erg op elkaar lijken. Glimlachend: De meeste mensen horen graag bij de kudde, dat is wat veiliger. Oostelijke fondsen Wim Steenkamp is beleggingsadviseur (van de Rabobank) van 2006 geworden. Dat weet ik, daar was ik bij. Steenkamp ontmoet in de studio van RTV Oost regelmatig CEO s van oostelijke bedrijven als Ten Cate, Wavin, TKH, Oranjewoud, Grolsch met wie hij dan ook praat. Maar waar die Robeco-teams zelfstandig werken, moeten de Rabo-mensen zoals Steenkamp uitsluitend naar IRIS luisteren. Hoogduin reageert door te zeggen dat er gekozen is voor bepaalde kennisstructuren, centralisatie voor de retailklant. Maar waar het natuurlijk vooral om draait is de zorgplicht die financiële instellingen tegenwoordig hebben als gevolg van een paar affaires (ook bij de Rabobank, denk aan Doetinchem ) van beleggingsmensen die hun eigen weg gingen. Dat heeft de bank veel geld gekost. Dan maar de veilige weg en individuele kennis onbenut laten, lijkt het beleid. IRIS Erger nog, de mensen van IRIS volgen sommige individuele fondsen zoals Wavin en Oranjewoud niet eens, dus daar kan Steenkamp in dit blad of uitzendingen van RTV Oost nooit een advies over geven. Vooral in het geval van Wavin is dat sneu, want het aandeel was (na een moeilijke start) een succesnummer op de beurs. Wij doen wat de Rabo Private Bank ons vraagt. Als die ons vraagt om meer aandelen te volgen, dan doen we dat. Maar de tendens is juist dat wij op hun verzoek minder individuele aandelen volgen. De research richt zich meer op beleggingsfondsen. Veruit de meeste retailklanten zijn niet geïnteresseerd in aandelen of beleggen op zichzelf. Die willen op een bepaald moment een bepaald vermogen hebben, voor de studie van hun kinderen, voor hun pensioen. Die klanten zijn veel meer bezig met financiële planning. Volgens Hoogduin is het juist een probleem van veel beleggers dat ze in hun eigen markt beleggen, waardoor ze niet optimaal risico s spreiden. Het is veel beter om ook internationaal een gespreide portefeuille te hebben, als het in Nederland slecht gaat, gaat het in andere landen wellicht wel goed. Om een advies te formuleren heeft IRIS een aantal bouwstenen, zoals Hoogduin dat noemt. We doen bijvoorbeeld aan technische analyse, we proberen uit te rekenen wat een bedrijf waard is, we kijken naar factoren als seizoenpatronen. Net zoals bij alle banken worden de prestaties van de beleggingsteams en de bouwstenen nauwlettend in de gaten gehouden. Af en toe moet je net als bij een auto grootonderhoud, doen. Ik wil volgend jaar door een externe partij, dat moet je niet zelf doen, laten onderzoeken hoe goed IRIS het doet. Securities Om het nog ingewikkelder te maken bestaat binnen de Rabobank de afdeling Securities. Die geven ook onafhankelijk en daarom af en toe adviezen die niet parallel lopen met IRIS. Zoals in het geval van Ten Cate toen IRIS verkopen adviseerde en Securities het aandeel op kopen had staan. De Vries van Ten Cate was woedend. Daar kan ik best iets bij voorstellen. Te veel verschillende geluiden is niet goed, maar IRIS richt zich op de retail en Securities op de institutionele belegger, dus de klant krijgt niet twee verschillende adviezen van Rabo-bedrijven achter elkaar. Nee, maar De Vries organiseert roadshows voor beide partijen. Je kunt dezelfde informatie hebben, maar de interpretatie kan verschillen. Het ROtterdamsch BEleggings COsortium is in 1929 opgericht en is met een beheerd vermogen van circa 140 miljard de grootste beleggingsspecialist in Nederland. Robeco is een zelfstandige dochteronderneming van de Rabobank. 15

8 Wegener en Stork zullen uit OAX verdwijnen achtergrond beurs Campingcrash laat OAX onberoerd Het Rabo-beleggingsspel is een simpel maar leuk spel dat we spelen tijdens het maandelijkse radiocafé Memphis. Bezoekers kunnen een formulier invullen, anderen kunnen meespelen via internet ( en de vraag beantwoorden hoe hoog de AEX en sinds dit seizoen ook de OAX zullen staan bij het volgende café op 2 oktober. De winnaar van augustus was de heer A. Grijpma uit Enschede met een voorspelling van Maar hij kon tijdens de bijeenkomst op 28 augustus niet aanwezig zijn, hij zal het kistje wijn thuisgestuurd krijgen. Wim Steenkamp, beleggingsadviseur van de Rabobank Midden-Twente (links) geeft tekst en uitleg aan Martin Steenbeeke. (door Jan Medendorp) De financiële ellende van de afgelopen maanden is te wijten aan de Amerikaanse hypotheekcrisis, hierover zijn veel krantenpagina s gevuld. Wij hebben het advies voor aandelen verlaagd naar neutraal, zonder overigens paniekvoetbal te spelen. Daarvoor zijn macro-economische factoren en de waardering van aandelen verantwoordelijk. Opvallend is dat de OAX, de index van beursgenoteerde oostelijke ondernemingen, slechts beperkte schade heeft opgelopen, zegt Wim Steenkamp, beleggingsadviseur van de Rabobank Midden-Twente. Dat de OAX niet zo veel te lijden heeft onder deze crisis heeft drie oorzaken: het ontbreken van financiële waarden binnen deze index; nichespelers als Oranjewoud en Nedap zijn ongevoelig voor dit soort crises en de overnamebiedingen op Stork en Wegener leiden de aandacht af. Grolsch, TKH en Ten Cate daalden wel flink. Wat betreft Grolsch is er niet echt een aanwijsbare reden, maar het koersverloop is wel teleurstellend in vergelijking met andere voedingswaarden zoals Heineken, Wessanen en Nutreco. Grolsch versterkte zijn positie in Australië dankzij een belang van 10% in de brouwer Premium Beverages. Grolsch staat op kopen, maar er wordt wel veel geduld gevraagd aan de beleggers, glimlacht Steenkamp Index 12/31/06 7/16/ Verschil sinds Verschil sinds AEX 495,59 561,90 522,73-6,97% 5,48% AScX 689,41 860,97 790,01-8,24% 14,59% OAX 350,80 423,19 416,16-1,66% 18,63% Stork 39,78 48,00 47,56-0,92% 19,56% Kon. Grolsch 31,40 32,50 28,36-12,74% -9,68% Nedap 27,75 36,40 35,00-3,85% 26,13% Kon. Ten Cate 23,21 33,74 28,48-15,59% 22,71% Wegener 10,99 19,59 17,65-9,90% 60,60% Oranjewoud 4,94 6,25 6,00-4,00% 21,46% TKH Group 16,03 22,46 19,05-15,18% 18,84% Wavin 14,80 18,25 17,21-5,70% 16,28% AlterNext Reesink 98,95 120,00 112,90 5,92% 14,10% TKH moest een flinke tegenvaller incasseren vanwege een magere margeprognose voor het segment bandenbouwsystemen, onderdeel van de Machinegroep. Juist de bandenbouwmachines zijn de motor achter de groei van TKH. Daarom werd het aandeel genadeloos afgestraft; de hoogste koers van 23,50 was op 20 juli, de laatste koers dit jaar op 16,30 half augustus. Wij hebben het advies verlaagd naar houden. En dat is te danken aan een mooie overname in Frankrijk. Dat nieuwe kabelbedrijf CAE zal in de tweede helft van dit jaar al bijdragen aan de winst. TKH verwacht dit jaar 15 tot 20% meer winst te boeken dan vorig jaar. Ten Cate heeft een winststijging geboekt van 20% en wist mooie orders te melden vanuit de VS voor brandwerende uniformen. Er wordt een verdere verbetering van de resultaten in de datum naam fonds koopkoers actuele koers stijging/ daling (%) tweede helft van dit jaar verwacht. De eerder uitgesproken winstgroei van 25% houdt Ten Cate overeind. Toch is Steenkamp niet heel enthousiast, het aandeel staat bij hem op verkopen. De slag om Stork zal binnenkort een climax bereiken. Zowel de Britse investeringsmaatschappij Candover als het IJslandse bedrijf Marel wil het bedrijf kopen en van de beurs halen. Candover heeft de steun van het bestuur en heeft daardoor slecht 50% van de aandelen plus 1 nodig. Zonder steun van het Stork-bestuur heeft een aandeelhouder driekwart van de aandelen nodig om een besluit door te drukken. Candover heeft een bod gedaan van 47 euro. Marel zou het bod van Candover kunnen torpederen met een bod van minimaal 49,35 euro, dan zijn andere grootaandeelhouders Centaurus en Paulson weer vrij in hun keuze. stand benchmark huidige benchmark stijging/ daling (%) benchmark 05-jan Ordina 17,11 17,94 4, ,91 AMX 12-jan Grolsch 30,00 29,20-2, ,00 AscX 19-jan ASML 19,55 18,88-3, ,93 AEX 26-jan Crucell 20,93 17,91-14, ,80 AMX 02-feb TomTom 31,65 44,10 39, ,75 AEX 09-feb SBM 27,66 28,27 2, ,36 AEX 23-feb Aegon 15,28 14,59-4, ,06 AEX 09-mrt TKH Group 16,20 19,84 22, ,96 ASCX 30-mrt ING 30,92 29,90-3, ,96 AEX 20-apr TNT 33,65 32,95-2, ,56 AEX 27-apr Wolters Kluwer 21,25 22,37 5, ,75 AEX 04-mei Ahold 9,50 9,57 0, ,44 AEX 18-mei Laurus 3,30 4,43 34, ,5-0,55 AscX 18-mei Wessanen 11,94 11,70-2, ,39 AMX 01-jun TomTom (extra) 34,01 44,10 29, ,31 AEX 08-jun Ballast Nedam 40,02 33,90-15, ,08 AscX 15-jun Royal Dutch Shell A 29,50 27,15-7, ,52 AEX 22-jun Fortis 31,22 27,22-12, ,76 AEX 22-jun Aalberts 20,41 18,00-11, ,05 AMX 27-jul DSM 36,46 37,50 2, ,33 AEX 03-aug Unilever 21,84 22,20 1, ,78 AEX 03-aug Univar 50,00 52,80 5, ,78 AMX 27-jul Randstad 48,40 42,96-11, ,33 AEX 08-aug call AEX ,00 40,90 27, ,38 AEX call AEX ,05 11,75 29, ,38 AEX 15-aug Arcelor Mittal 41,30 47,00 13, ,56 AEX Twentevisie 07/

9 Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op column financieel accent De accountant in 2010 : naar Online Portal Services (OPS) Het beroep van accountant is in beweging. De branche staat aan de vooravond van grote veranderingen en bevindt zich daar in een aantal gevallen al middenin. Nieuwe regelgeving, toenemend overheidstoezicht, verdergaande internationalisering, outsourcing, XBRL, toenemende kwaliteitseisen en nieuwe technologische mogelijkheden dwingen accountantskantoren tot het maken van keuzes. Strategische keuzes In een voorgaand artikel hebben we gememoreerd dat niet ieder accountantskantoor tot dezelfde strategische keuze komt. Het is lastig om als accountantskantoor alles te blijven doen, zeker als het kantoor een relatief beperkte omvang heeft. Voor grote(re) kantoren (100+) ligt dat relatief eenvoudiger. Online dienstverlening Eén aspect uit al deze veranderingen valt met name op. De dienstverlening van de accountantsorganisaties breidt zich voor de standaard dienstverleningsprocessen binnen de kantoren uit richting online. Met name in het MKB zullen werkzaamheden als het samenstellen van jaarrekeningen, het opstellen van de belastingaangiften en het verwerken van de salarisstroken online gaan plaatsvinden. Deze werkzaamheden worden verwerkt met behulp van de backoffice systemen op het kantoor. De cliënt zal de aanlevering en goedkeuring van de mutaties en documenten online verrichten. De communicatie tussen accountantskantoor en cliënt zal gaan verlopen middels een portal. De online dienstverlening is daarmee een verlengstuk geworden van het traditionele (accountants)proces. Uiteraard zal de accountant ervoor moeten zorgen dat hij naast Online, ook On eye blijft met zijn cliënten. Outsourcen financiële administratie Indien een accountantskantoor volledig online werkt, met andere woorden: alle gebruikte applicaties worden voor zover mogelijk webbased aangeboden, biedt dit met name in het MKB weer nieuwe kansen. De aloude standaardwerkzaamheden binnen een kantoor zullen met inzet van allerlei webbased software applicaties verminderen, althans efficiënter kunnen worden afgewerkt. Het biedt nieuwe kansen waar we spreken over outsourcen van het complete financiële proces. Accountants zijn goed uitgerust om het financiële proces zo efficiënt en goed mogelijk te laten verlopen. Wanneer dit proces zodanig wordt gestandaardiseerd en geoptimaliseerd, kan het voor ondernemingen in het MKB aantrekkelijk zijn om het administratieve proces uit te besteden. Accounting Services Een businessunit binnen het accountantskantoor (Finance & Control unit) houdt zich dan bezig met het overnemen van administratieve activiteiten of delen daarvan. Voorbeelden van deze administratieve activiteiten zijn inkoopadministratie, crediteurenadministratie, grootboekadministratie, projectadministratie, rapportages (maandelijks), pre-auditing en samenstellen van balansdossiers ten behoeve van de accountant. Door een efficiënte aanpak wordt de administratie meer en meer een instrument dat managementinformatie verschaft. Business case Oursourcen is in. Echter uitbesteden is wel iets wat je moet willen. Een ondernemer moet het als een kans zien en niet als een bedreiging. Zeker in tijden van kostenbeheersing lijkt outsourcen een soort medicijn om tot een beter rendement te komen. Voor het opstellen van een business case: Is outsourcen wel of niet interessant voor uw onderneming? dienen wel de onderliggende redenen voor het outsourcen te worden benoemd. Naast kostenbesparing kunnen dit zijn: continuïteit van uw financiële proces, ontbreken van kennis en opleiding binnen uw bedrijf, kwaliteit van de managementrapportages, focussen op core business etc. Voordat besloten wordt (delen van) het administratieve proces uit te besteden, dienen de processen te worden doorgelicht met behulp van een scan. De huidige situatie wordt in beeld gebracht (een nulmeting) en vervolgens wordt met de ondernemer bepaald hoe de processen verlopen nadat tot uitbesteding is overgegaan. De dienstverlening wordt vastgelegd in een service level agreement, zodat accountantskantoor en ondernemer precies weten wat er van elkaar verwacht wordt en tegen welke prijs. Tenslotte Online Portal Services en Outsourcing. Een nieuwe kijk op dienstverlening. Bent u ook geïnteresseerd in online dienstverlening, outsourcen, of de nieuwe kijk op dienstverlening, vraag er uw accountant naar. n Het eerste arikel De accountant in 2010 vindt u in het maart nummer 2007 van Twentevisie. L.G.H. (Rene) Scholten AA Directeur Ten Kate & Huizinga H.J.J. (Henry) Janssen AA MKB adviseur vestiging Enschede Twentevisie 06/

10 Pa Van der Leegte werkte al bij de Philips Machinefabriek interview wim van der leegte Tienjarige jacht op Machinefabriek levert VDL geen windeieren op (door Jan Medendorp) Tien jaar lang had Philips de divisie ETG (Enabling Technologies Group) in de etalage staan. En tien jaar lang wilde Wim van der Leegte van de VDL-Groep de machinefabriek graag overnemen. Ik zei tegen Gerard Kleisterlee (vroegere bestuursvoorzitter Philips) ik ben de beste kandidaat voor jouw medewerkers, dat vond hij ook, maar je betaalt te weinig, zei hij dan. Eind vorig jaar kwam het er van. Wat ik betaald heb? Een klein beetje goodwill. Van der Leegte is in zijn nopjes met zijn grootste acquisitie ooit. In Almelo zijn ze waarschijnlijk ook blij, maar er moet nu wel geld verdiend worden. Geen betaalde koffiepauzes meer en vergaderen is prima, maar wel buiten werktijd (ook de ondernemingsraad). Twentevisie toog naar Eindhoven, sprak met Van der Leegte over logo s, ETG en de Nederlandse industrie. In zijn eigen jaarverslag schrijft Van der Leegte: Met de overname van ETG is een significante groei in het hightech segment van de sector gerealiseerd. Met 1650 medewerkers en 270 miljoen euro omzet in 2006 is dit de grootste overname in de geschiedenis van de VDL-Groep. Naast vestigingen in Eindhoven en Almelo heeft ETG ook twee hightech modulebouwvestigingen in Singapore en China die een nieuwe dimensie geven aan de internationale activiteiten van de VDL-Groep. In het glossy businessblad Quote begin dit jaar zegt Van der Leegte te rekenen op een recordwinst in 2007: Met mijn juist gekochte fabrieken kan mij niets gebeuren, 2007 wordt een topjaar voor VDL. Let maar op. VDL had in 2006 een omzet van 1,1 miljard en een winst van 64 miljoen, voor 2007 wordt gerekend op 1,5 miljard omzet (met nu in totaal werknemers in dertien landen). Pfff, mijnheer Van der Leegte. Philips wil al tien jaar van ETG af, de sfeer in het Almelose bedrijf was om te snijden, vakbonden liepen af en aan en of dat nog niet alles is, eist u dit jaar al 5% rendement, iets wat ETG zelfs in de goede jaren niet haalde: Ik kan flinke synergievoordelen halen met het vullen van de machines. Zowel VDL als ETG doet toelevering. De grootste klant van ETG is ASML; ook VDL werkt voor ASML. ETG maakt meer modules voor ASML, VDL maakt plaatwerk voor ASML. Nu doen we dat in een breder geheel. Je wilt synergievoordelen horen? ETG heeft een lasermachine die tot voor kort voor ongeveer een derde gevuld was. Nu voor honderd procent, ja met werk dat VDL heeft binnengebracht. ICT Met ETG heeft Van der Leegte ook, zoals hij dat zo mooi in het jaarverslag schrijft, hoogwaardige techniek in het concern gebracht. We praten het eerst over nanometers in ons bedrijf. Van der Leegte heeft weinig veranderd aan het bedrijf. Het loopt goed, dan moet je ook niet gaan hakken. Ze draaien beter dan ik vooraf gesteld had, ze moeten 5% van de omzet verdienen, dat gebeurt nu. De hele ETG-divisie zal dit jaar naar verwachting van Van der Leegte zo n 275 miljoen euro omzet bijdragen. Dankzij de synergie, dankzij investeringen die VDL gedaan heeft. Dankzij wellicht zijn motiverende toespraak op het sinaasappelkistje niet lang na de overname. Voor Philips was ETG natuurlijk een klein deel in een heel groot bedrijf. Dan blijft de managementaandacht beperkt tot de algemene cijfers. ETG is bij ons een belangrijke poot. Maak niet de fout een meesmuilende opmerking tegen Van der Leegte over Philips te maken. In alle vestigingen van VDL (en waarschijnlijk ook bij hem thuis) hangt aan alles met een stekker het merk Philips. Voor Van der Leegte geldt ook nog het aloude adagium koopt Nederlandse waar, dan helpen wij elkaar. Philips heeft met de overname van ETG natuurlijk een geweldige kandidaat gezocht voor haar medewerkers, dat is een compliment voor Philips. Het bedrijf is niet voor de hoogste prijs gegaan. Ik weet dat er kopers zijn geweest waaraan ze ETG niet verkocht hebben, die wel veel meer geld boden. Philips Kom dus niet aan Philips, dat zit diep. Voordat zijn vader in 1953 VD Leegte Metaal oprichtte, werkte hij bij... de machinefabriek (ETG) van Philips in Eindhoven. Nee, daarom heb ik het niet gekocht, je moet niet iets kopen op emotionele gronden, maar ik vind het wel een mooi verhaal. Van der Leegte overweegt het pand aan de Schootsestraat waar zijn vader in 1953 is begonnen, te kopen. Het is nu een brommerwerkplaats. Even stil. Ach, wat moet er ik mee? Zijn nicht, tevens woordvoerder van de VDL-Groep, bemoeit zich nu met het gesprek: Net als Philips gedaan heeft: er een museum in vestigen, het VDL-museum. Het zou jammer zijn als het zou worden afgebroken. Resoluut afwijzend: Er staat nu een huis voor dat er vroeger niet stond. Terug naar Philips. Toen de oude heer Van der Leegte opstapte bij Philips kwam zijn chef langs om hem op zijn donder te geven dat hij was opgestapt. Toen hij begreep dat mijn vader niet zou terugkomen bij Philips, liet hij vier jaar lang jaarlijks vijfhonderd gulden bezorgen. Als ondersteuning. En Philips is sinds de eerste dag een klant van VDL. In 1966 kwam Wim in het bedrijf, dertien jaar later (1979) begon de echte groei. Mijn vader was een technieker, die keek niet naar opbrengsten, had alleen oog voor het product. Ik vind een product pas mooi als ik er wat mee verdien. Tovenaar Hij is geen tovenaar, bezweert hij. Met een open communicatie haal je het optimale uit de mensen. Ik laat zien waar het om gaat. Als we een verliesorder hebben, dan vraag ik zou je dat thuis ook zo doen. Nee natuurlijk, waarom dan wel hier? Ik heb de mensen in Almelo verteld dat ze zich optimaal moeten inzetten; ik heb gezegd dat het verleden niet zo positief geweest is en dat we dat de volgende jaren gaan veranderen. Het gaat om samenwerken, dan kun je iets veranderen. De medewerkers moeten zorgen dat de fabriek een van de beste in de wereld is, want de hele wereld staat te dringen om te leveren. Ik voelde in Almelo dat het klikte tussen mij en de mensen. We hebben daar later nog uren zitten filosoferen. O, ik dacht dat er bij niet gefilosofeerd en vergaderd werd in de uw tijd. Als een bedrijf wordt overgenomen dan houdt de directie na werktijd een presentatie voor de mensen, om duidelijk te maken wat VDL doet. Maar verder bij VDL geen liflafjes, op iedere vijf werknemers met een overal slechts één stropdas, want de overhead verdient het geld niet. Dat was inderdaad zo omdat VDL sterk productiegericht was. Met het binnenhalen van ETG is er ook veel engineering bijgekomen, dus nu zal het ongeveer 1 op 4 zijn. ETG draait binnen een half jaar na de overname dus beter dan verwacht. En Almelo steekt daar nog bovenuit. Koffiepauzes Stafvergaderingen, OR-vergaderingen, afdelingsbijeenkomsten, het is allemaal prima, maar buiten werktijd, is de filosofie van Van der Leegte. En in Almelo is de (betaalde) koffiepauze verdwenen. Dat is het enige dat is aangepast heb in Almelo. Ze werkten dus een kwartier minder. Als al mijn werknemers elke dag een kwartiertje gaan koffiedrinken, kost dat miljoenen. Wat niet betekent dat de gewone werknemer hem niet aan het hart ligt. Dat zijn de mensen die voor ons de omzet maken. Als je op een product verlies maakt, ga dan eerst met de mensen op de werkvloer praten. Daar zit zoveel kennis, altijd vragen hoe het beter kan, dan motiveer je de inzet en je motiveert meedenken. Ze weten echt wel dat er een probleem is en wellicht komen zij met een idee voor verbetering; als honderd man ergens over nadenkt, dan heb je meer producten kans dat er iets verandert dan als alleen de directeur er mee bezig is. Van der Leegte doet al aardig mee in de Quote500, maar hij zou echt flink kunnen stijgen door veel meer producten in het Verre Oosten te laten maken. Maar dat zeggen tegen Van der Leegte staat ongeveer gelijk met vloeken in de kerk. Ik kan de lasser op de werkvloer geweldig motiveren, maar dat valt voor mij in het Chinees niet mee. Natuurlijk zijn wij duurder dan in China, maar daarom moeten we geweldig inventief te zijn op gebied van automatisering en robotisering. Innovatie heeft altijd werkgelegenheid opgeleverd. Het niet uitbesteden van werk heeft ook te maken met zijn zwak voor Nederland. Dat komt zelfs terug in het VDL-logo. Een kwartier lang gaat het vervolgens over het oude VDLlogo, waarvan de kenners vinden dat het ouderwets is. Van alle bussen die in Europa rondrijden, komt 8% van VDL. En daar past geen rood-witblauw-logo op, vind ik. Tot slot, de toekomst. Verkopen? Nooit. Van der Leegte heeft drie kinderen die allemaal in het bedrijf werken. Ik zal het bedrijf nooit verkopen, als ik overlijd heb ik het niet meer voor het zeggen, maar ik heb mijn kinderen met een grote VDL-pet opgevoed. 20 Wim van der Leegte van VDL is in zijn nopjes met zijn grootste acquisitie ooit, de machine fabriek ETG. Twentevisie 07/2007 Twentevisie 07/

11 Enschedees bedrijf visualiseert en simuleert voor defensie en zorg interview 3d De schijnwereld van re-lion (door Martin Steenbeeke) Alles wat re-lion maakt is nep, maar wel net echt. Wijken, wegen, gebitten; op de tweede verdieping van het Telematica-instituut in Enschede ensceneren knappe koppen met behulp van computers en 3D-animaties de werkelijkheid. Ideaal voor militairen, scootmobielers en medici in opleiding. Wij zijn goed in het maken van make believe-achtige situaties, zegt directeur Chris Haarmeijer. Militairen die uitgezonden worden naar gevaarlijke missies als in Afghanistan bereiden zich in Nederland zo goed mogelijk voor op de oorlogsomstandigheden. In speciale oefendorpen op kazerneterreinen zijn huizen en straten gebouwd om de plaatselijke situatie uit te beelden. Net echt maar niet goed genoeg, zegt Chris Haarmeijer, directeur van re-lion. Als je het eenmaal gezien hebt, dan ken je het wel. Met virtuele simulatie zijn de mogelijkheden veel uitgebreider. Rust een militair uit met een speciale bril en een sensorpak en elke gewenste situatie kan met behulp van 3D-beelden nagespeeld worden. Hoe kun je op een druk bezet marktplein een bom ontdekken? Hoe verplaats je je met vier man?, geeft Haarmeijer voorbeelden. Chris Haarmeijer, directeur van re-lion: Wij zijn goed in het maken van make believe-achtige situaties. Via de computer, waar de deelnemende militairen mee zijn verbonden, kan de oefenomgeving tot in detail worden aangepast. Moet de vrachtwagen op het plein worden vervangen door een personenauto? Lopen er wel of geen mensen op straat? Een muisklik is voldoende. Na afloop kan de computer exact de stappen van de deelnemers nalopen. We verwachten er veel van, zegt Haarmeijer over de Lumo Scenario Dismounted (kosten euro per persoon). Het is het paradepaardje van relion, dat voortbouwend op de bestaande software (Lumo) ook de Lumo Builder (wijken, straten) en de Lumo Scenario Drive (verkeerssituaties) heeft ontwikkeld. Beginnende scootmobielers en mensen die hun rijbewijs moeten halen, zijn potentiële gebruikers. Voor de ANWB is in opdracht van verkeersbedrijf Rozendom een rijsimulator ontwikkeld. Elvis Haarmeijer (31) heeft van zijn hobby (3D-visualisatie) zijn beroep gemaakt. Als middelbare scholier behoorde hij tot de demoscene, een groep computerfanaten die elkaar in binnen- en buitenland opzocht om in een sportzaal de hele dag met computers bezig te zijn. Slapen deed je onder het bureau, schetst Haarmeijer het fanatisme. Als student informatica aan de Universiteit Twente richtte hij samen met Steven Wijgerse in 1999 zijn eigen bedrijf op: Keep it simple software. In 2001 kwam Daan Nusman er als derde vennoot bij. Ze legden zich toe op visualisatie voor de architectuur (ensceneren van straten, wijken), biomechanica en entertainmentindustrie. Dansen in een Elvis-pak en de echte Elvis die achter je op een scherm alle bewegingen exact nadoet, geeft Haarmeijer een voorbeeld van een in opdracht ontwikkelde gimmick. Tot volle tevredenheid leidde het niet. Wij waren een projectbedrijf, maar wilden een gespecialiseerd productbedrijf worden. Als je breed bezig bent, moet je over veel zaken veel kennis bezitten. Specialiseren geeft meer rust. De TOP-regeling van de UT voor beginnende ondernemers bracht de jonge ondernemers in contact met business accelerator Roel Reintsema. Het bood hun meer zakelijke kennis en het inzicht dat ze zich moesten richten op visualisatie en simulatie voor met name de zorg en defensiemarkt. Op die markten wordt veel geoefend, en vaak ook nog risicovol, legt Haarmeijer uit. Technische Geneeskunde is niet voor niets een nieuwe studierichting aan de Universiteit Twente. Re-lion heeft software geleverd en is momenteel bezig om een boorsimulator voor tandartsen te ontwikkelen. Je ziet een mond met tanden voor je en je hoort zelfs het geluid van de boor op een kies. Tank Het probleem van de zorg is dat de financieringsstroom erg versnipperd is. Mede daarom is de defensiesector sinds 2005 het speerpunt. Daar zit de enorme groei. Onder druk van bezuinigingen neemt de operationele inzet af, maar er moet wel geoefend worden. En virtueel oefenen is goedkoper dan een echte tank de hei opsturen en onderhouden. Re-lion heeft bedrijven als Thales, Saab en Boeing als klant. Sterker nog, het levert niet alleen software, maar is met de eigen producten tegelijk een concurrent van de grote spelers. Die vinden dat niet leuk en dat noodzaakt tot een nieuwe herbezinning, zegt Haarmeijer. Is het voor ons interessanter om producten te bouwen of beperken we ons tot de software? Het is een vooralsnog een luxeprobleem. Re-Lion is met een omzet van 6 ton winstgevend, gegroeid tot tien werknemers en naarstig op zoek naar nieuw personeel. Probleem is dat veel UT-afgestudeerden een baan in het westen van Nederland prefereren, waardoor hardop nagedacht wordt over een tweede vestiging aan de andere kant van de IJssel. Twentevisie 07/

12 UEFA s Hoofd Veiligheid en Stadions Marc Timmer bereidt zich voor op finales in Moskou en Oekraïne Interview UEFA Soms grote problemen met stadionmanagers in westen (door Jan Medendorp) Als er in Istanboel of Londen bommen ontploffen, krijgt Marc Timmer een paar uur later een adviesaanvraag op zijn bureau: kunnen we daar voetballen? Marc Timmer (36) uit Almelo is hoofd veiligheid en stadions van de UEFA. Een man op wie wat dat betreft de onlangs verkozen UEFA-preses Michel Platini zich blindelings verlaat. Timmer heeft ook geen last van de (internationale) politieke spelletjes. Want de Nederlanders (onder leiding van UEFA-bestuurder Jeu Sprengers) hadden zich tijdens de verkiezingsperiode nogal tegen Platini gekeerd (en stemden voor de zittende Johanson). Dat soort zaken kan Michel uitstekend scheiden. We zitten op het terras van het (pas een paar jaar geleden) onder architectuur gebouwde UEFA-kantoor, aan de rand van Meer van Genève. Er zijn slechtere plaatsen om te werken. Niet veel verderop heeft de wereldvoetbalbond ook een pand laten verrijzen, uiteraard nog mooier, groter en luxer dan van de UEFA. Want de verhouding tussen de rijkste internationale voetbalorganisaties was niet altijd optimaal. Waar de Zwitser Blatter volgens de kenners de FIFA als zijn eigen hobbyclub runt, is het bij de UEFA niet zo ondemocratisch als wel eens wordt vermoed, aldus Timmer. Al dat glas, de doorkijkjes, de hele opzet van het pand staat voor transparantie. Vooral de Champions League heeft de UEFA geen windeieren gelegd wedstrijden Onder de vlag van de UEFA worden per seizoen in de 53 aangesloten landen ongeveer wedstrijden gespeeld in zeventien competities. Naar schatting worden er in Europa zo n voetbalstadions gebruikt voor internationale wedstrijden. Alle stadions die gebruikt worden voor Europese competities, dus de UEFA-competities, moeten worden goedgekeurd door de UEFA. En daarvoor is Timmer verantwoordelijk. Niet slecht voor een jongen die zich op 16-jarige leeftijd aanmeldde bij de mariniers, omdat hij genoeg van school had. Het overlijden van zijn moeder op zeer jonge leeftijd zal zeker een rol hebben gespeeld bij die beslissing. Ik wilde reizen, wat van de wereld zien. Een paar jaar later toen hij in de Sinaï-woestijn werkte, kwam hij min of meer tot bezinning toen hij zich afvroeg of hij het werk bij de communicatie-eenheid tot zijn vijftigste wilde doen. Via het opleidingsinstituut LOI maakte hij (op zijn badlaken in de woestijn) vervolgens de Havo af. Terug in Nederland ( ze zagen mij komen, ik ging inderdaad weer thuis wonen ) ging hij de Heao doen in Enschede. Later studeerde hij nog aan de VU in Amsterdam, Beleid, Organisatie en Communicatiewetenschappen en deed een postdoctoraal veiligheidsstudie. Heracles Tijdens zijn studie aan de Heao deed hij onderzoek naar het functioneren van de businessclub van Heracles. Die businessclub stelde toen nog weinig voor. De Almelose voetbalclub was geen onbekend terrein voor hem, zijn oom (Gerard van de Riet) was scheidsrechtersbegeleider en oud-speler, zijn opa heeft in diverse Heracles-elftallen gespeeld. Moskou is zeker een locatie waar we kopzorgen van hebben De toenmalige voorzitter Tusveld vroeg mij na dat eerste onderzoek ook onderzoek te doen naar de hele club, het bestuur, management en accommodatie. Saillant detail is dat het rapport van Timmer later gebruikt is als ondersteuning bij het haalbaarheidsonderzoek van het nieuwe stadion. Timmer grijnst. Dat klopt. Toeval bestaat niet; in die periode zat een officier van justitie in het bestuur van Heracles die Timmer meenam naar het openbaar ministerie waar hij voor zijn scriptie UEFA s Hoofd Veiligheid en Stadions Marc Timmer, op wie de onlangs verkozen UEFA-preses Michel Platini zich blindelings verlaat. onderzoek deed naar het projectmanagement bij het openbaar ministerie. Volgens de overlevering was het rapport vernietigend. Laat ik het zo zeggen: toen ik mijn scriptie moest verdedigen, moest iedereen het rapport na afloop weer inleveren; op de hogeschool is geen afstudeerscriptie van mij te vinden. Pim Fortuyn Timmer kwam daarna bij de KNVB terecht. Gewoon door te reageren op een advertentie in De Telegraaf waarin een beleidsmedewerker veiligheidszaken werd gezocht. De KNVB dacht dat ze gek werd, een ex-marinier die aan de universiteit was afgestudeerd en ervaring had opgedaan bij zowel een BVO als het openbaar ministerie. Het was de tijd dat Henk Kesler nog voorzitter was van de KNVB, Arie van Eijden directeur, Picornie werd doodgestoken in Beverwijk en (toen al) in het parlement gesproken werd over een speciale voetbalwet. Timmer zat aan tafel bij de organisatie van Euro2000 en bij het overleg na de dood van Pim Fortuyn (op 6 mei 2002) toen op donderdag 8 mei Feyenoord tegen Dortmund (in Rotterdam) moest aantreden voor de finale om de UEFA-cup. Timmer maakte blijkbaar indruk (opnieuw: toeval bestaat niet), rond de eeuwwisseling werd de UEFA gereorganiseerd, dat toen vooral werd bestuurd door een warboel van commissies. Het gerenommeerde Boston Consultancy legde de basis voor een professionele organisatie en Timmer werd (na afloop van de finale van de Champions League in Glasgow in 2002) gevraagd de nieuw opgerichte stadion- en veiligheidsafdeling van de UEFA onder zijn hoede te nemen. Milan-Liverpool Marc Timmer reist van hot naar haar, maar het is natuurlijk ondoenlijk om al die stadions met zijn vijfkoppige staf te inspecteren. We hebben een poule van stadioninspecteurs en veiligheidsmensen die al die stadions bezoeken en keuren. En dat keuren gaat ver, want de UEFA wil bijvoorbeeld ook geen sponsoruitingen zien van de plaatselijke club. Grote clubs als Bayern München, Manchester United, Ajax spelen bijkans jaarlijks internationale wedstrijden en hebben genoeg geld om zaken te regelen. Maar de nieuwe EU-landen zullen wel de meeste aandacht krijgen van Timmer? Neem van mij aan dat Platini een man is voor wie geldt: veiligheid eerst Ja, al die stadions moeten voldoen aan een bepaald minimumniveau. Maar vergis je niet in de stadions in West-Europa, Daar voldoen de stadions vaak wel aan alle voorwaarden, maar daar hebben we soms problemen met het management van die grote stadions dat grote fouten maakt. Timmer doelt onder meer op de wedstrijd vorig seizoen Lille-Manchester waar het bijna volledig uit de hand liep. En bij de finale in Athene tussen Milaan en Liverpool zijn de beelden, waarop te zien is hoe de Griekse politie wegrent, lesmateriaal (zevenduizend Engelsen zonder of met valse tickets) tijdens diverse workshops die de UEFA voor haar leden organiseert. Moskou China mag (van het IOC) de Olympische Spelen in 2008 organiseren, de FIFA laat het WK van 2010 afwerken in Zuid-Afrika. Niet omdat ze daar zulke mooie stadions en velden hebben. Dat zijn politieke beslissingen waar ook een professional als Timmer mee te maken heeft: zijn UEFA heeft de finale van de Champions League dit seizoen aan Moskou toegewezen. Nee, het is zeker niet altijd gemakkelijk, houdt Timmer zich op de vlakte. Moskou is zeker een locatie waar we kopzorgen van hebben. Volgend jaar wordt het EK bij hem om de hoek, in Oostenrijk en Zwitserland gehouden. De UEFA is eindverantwoordelijk voor dat toernooi, maar de implementatie vindt plaats door een dochterbedrijf van ons. Dus voor wat betreft tijdbesteding ben ik op dit moment drukker met de Champions League dan met de voorbereiding van de EK Dat zal anders zijn als vier jaar daarna het EK in Polen en de Oekraïne wordt gespeeld. Een grote verrassing voor ons; er moet nog heel veel werk worden verricht. Maar daarvoor is de UEFA ook, niet alleen om te vertellen hoe het moet, maar ook om te helpen ons gewenste niveau te bereiken. Zero tolerance Veiligheid is voor Timmer niet alleen loszittende stenen in een stadion of scheefhangend prikkeldraad, het gaat verder, van de infrastructuur tot terrorisme tot zaken als epidemieën. En zijn wil is geen wet ( er wordt door het bestuur wel zwaar geleund op de professionaliteit van de staf ), uiteindelijk beslist het bestuur dat er in Turkije (tot woede van de overheid) na de bomaanslagen niet gevoetbald wordt en in Engeland (na de aanslagen in metro en bussen) wel. Ik kan daar natuurlijk niet heel veel over zeggen, maar neem van mij aan dat Platini een man is voor wie geldt: veiligheid eerst. Platini, dat was toch de man die tijdens het Heizel-drama juichte voor een doelpunt van Juventus (tegen Liverpool)? Timmer verstrakt Ik ken Platini al heel wat jaren. Het Heizel-drama is zijn persoonlijke trauma. Ik weet van Aigner, de toenmalige secretaris-generaal van de UEFA die de teams ophaalde, dat Platini in eerste instantie weigerde om te spelen, maar dat hij zich liet overhalen met het argument dat het anders nog verder uit de hand zou lopen. Platini heeft zijn recente verkiezing onder meer te danken aan zijn uitspraken dat de sport centraal moet staan. Het is niet meer uit te leggen aan de gewone man die met hard werken euro per maand verdient, dat sommige spelers euro per week ontvangen. En Platini scoorde met zijn slogan zero tolerance. Dat heeft mijn volledige steun: duidelijk zijn in het te voeren beleid en consequenties als het niet gebeurt. EU Het stoort Timmer dat veiligheidszaken die iedereen aangaan in verschillende landen van de EU anders zijn geregeld en andere prioriteiten krijgen. De aanpak van voetbalvandalisme is vaak slecht gecoördineerd tussen landen. Daar zou de UEFA een rol bij kunnen spelen. Wij organiseren in november een conferentie met de EU; ik ben namens de UEFA verantwoordelijk voor het samenstellen van een actieplan, een plan samen met de nationale overheden in EU-verband om toch een aantal goede maatregelen te implementeren en beter af te stemmen. In zijn tijd bij de KNVB heeft Timmer nog de fundamenten gelegd voor de voetbalwet. Timmer kan niet altijd zijn geboorteland als goed voorbeeld gebruiken. Ik geloof niet in Clubcards en combireizen. Het openbaar ministerie, de politie en de gemeenten geven vaak geen hoge prioriteit aan voetbalvandalisme. En blinken soms nog steeds uit in onkunde, zoals rond de wedstrijd Go Ahead-Ajax, een paar weken geleden. De UEFA wil landen van elkaar laten leren. Jaarlijks organiseren wij een seminar voor alle veiligheids- en stadionmensen van alle 53 bonden uit waar de best-practises worden behandeld. 24 Twentevisie 07/2007 Twentevisie 07/

13 De hapjes en drankjes tijdens de opnames van Memphis worden aangeboden door Twentse Catering Groep en Twentevisie. impressie memphis Memphis in beeld Beschuit, afscheid en tuinstoelen Op 28 augustus vond het radiocafé Memphis weer plaats in het Arke Stadion in Enschede. De drie boeiende gasten deden een boekje open over respectievelijk winstgroei door merkpositionering, de invloed van internet bij homeshopping en de wijze waarop een bedrijf uit het dal kan worden getrokken. De komende Memphis-opname vindt plaats op 2 oktober, opnieuw in het Arke Stadion. De gasten zijn Jan Pieter Loppersum, die afscheid neemt als directeur van de Industriële Kring Twente, de bekende cateraar Ben Hölscher en Bernard Kobes van het Hilversumse bedrijf Dutchview. Via de Twentevisie-nieuwsbrief kunt u maandelijks per een uitnodiging ontvangen. U wordt dan ook op de hoogte gehouden van de gasten die Jan Medendorp en Martin Steenbeeke ontvangen. Als u van deze e- mailservice nog geen gebruik maakt, kunt u zich opgeven via U ontvangt dan bovendien de maandelijkse nieuwsbrief die een voorproefje geeft van wat de komende uitgave te bieden heeft. De data van de overige Memphis-opnames dit seizoen zijn: 30 oktober en 27 november, 3 december, 8 januari, 5 februari, 4 maart, 8 april, 6 mei en 3 juni van uur. Op de foto linksboven op deze pagina staan de tuinmeubelboeren Frank Krake (links), Geert Steinmeijer en Arne Schouwink (rechts) zogenaamd gezellig bij elkaar. Op de foto onder op deze pagina test presentator Merel ten Elzen bij Rob Willemsen of hij Bolletje Beschuit wel herkent. Op de volgende pagina s ook een fotoreportage van de Memphis-bijenkomst van 28 augustus. De gasten van Memphis waren (van boven naar beneden) Rob Willemsen, commercieel directeur van Bolletje, Gerard Marsman, algemeen directeur van Wehkamp, en Geert Steinmeijer die Hartman nieuw leven heeft ingeblazen. De eerste Memphis van het nieuwe seizoen viel in de smaak bij vele toehoorders. adv. Alarm Wesa 3/5/07 11:22 Pagina 1 Autobedrijf Kamp uw officiële dealer voor Opel en Chevrolet kantoorconcepten Kuipersdijk I 7512 CD Enschede telefoon: (053) I fax: (053) info@alarmesa.nl Tel.: Fax: enschede@mazars.nl Almelo Weezebeeksingel 4, tel. (0546) Rijssen Butaanstraat 4, tel. (0548) Alle nieuwe auto, s en occasions:

14 impressie memphis Niet het bezit, maar de beschikking over machines, maakt de ondernemer tot een efficiënt manager. prverhuur.nl voor al uw opsporingen Dé verbinding tussen mens en techniek Business & Science Park 28 Kijk, da s goeie PR! 29 T: Tubbergen Enschede Special Events De expert in groepsreizen

15 Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op column juridisch gezien Zorgplicht van de werkgever: waar ligt de grens? De werkgever heeft een wettelijke zorgplicht tegenover de werknemer. Als u als werkgever uw zorgplicht ex art. 7:658 BW niet nakomt, loopt u het risico dat de werknemer u met succes aansprakelijk stelt voor de door hem geleden schade in de uitoefening van zijn functie. Nieuw is dat de werkgever sinds 1 januari 2007 op grond van de Arbo-wet verplicht is een beleid te voeren dat gericht is op voorkoming c.q. beperking van psychosociale arbeidsbelasting. Deze nieuwe term behelst onder meer stressveroorzakende werkdruk in de arbeidssituatie. Hoe ver de zorgplicht van de werkgever strekt blijkt uit de navolgende twee uitspraken. Aansprakelijkheid werkgever voor RSI De eerste uitspraak betreft een werkneemster, Riet, die op basis van een tijdelijke stageovereenkomst werkzaamheden bij de werkgever verricht. Riet valt na negen maanden uit wegens klachten aan beide armen. De bedrijfsarts constateert dat de verschijnselen duiden op RSI. Riet wordt % arbeidsongeschikt en belandt in de WAO. Riet stelt haar werkgever aansprakelijk voor de door haar geleden schade. Riet besteedde een substantieel gedeelte van haar werktijd aan beeldschermwerk. Voorafgaand aan haar werkzaamheden voor de werkgever was Riet altijd gezond en verder was de bedrijfsarts van mening dat de persoonlijke eigenschappen van Riet niet hebben bijgedragen tot de ziekte. Ten aanzien van de zorgplicht overweegt het Gerechtshof te Amsterdam het navolgende: Riet werkte bij de werkgever aan een niet-verstelbaar bureau. Zowel de werkplek waar Riet werd gedetacheerd als haar thuiswerkplek voldeed niet aan de ergonomische maatstaven. De werkgever was daarvoor wel verantwoordelijk, nu Riet van de werkgever een computer ter beschikking had gekregen en toestemming had om thuis werk te verrichten. Als goed werkgever had de werkgever aan de geldende arboregelgeving en de daarin opgenomen preventieve maatregelen gevolg moeten geven. De werkgever heeft echter de werkplek van Riet niet aan haar aangepast, geen voorlichting gegeven over ergonomisch werken en beeldschermwerk en evenmin heeft zij zorggedragen voor de juiste arbeidsomstandigheden op de thuiswerkplek van Riet. Het Hof acht de werkgever voor de schade van Riet aansprakelijk. De tweede uitspraak is van andere aard. NS Aansprakelijk voor schade door PTSS Werknemer Klaas heeft twintig jaar als hoofdconducteur bij de NS gewerkt. Tijdens zijn dienstverband is hij ca. 10 keer geconfronteerd met zelfdodingen en dodelijke ongevallen en verder werd hij regelmatig geconfronteerd met geweld en agressie. Ook Klaas belandt in de WAO en ontvangt een volledige WAO-uitkering. Klaas heeft door zijn ervaringen die hij in zijn werk heeft meegemaakt last van PTSS (posttraumatische stressstoornis), gepaard gaande met depressiviteit en een paniekstoornis. Klaas stelt dat zijn werkgever tekort is geschoten in zijn zorgplicht en stelt de NS aansprakelijk voor zijn schade. De NS heeft volgens de kantonrechter op tweeërlei wijzen haar zorgplicht geschonden. Risico-inventarisatie en -evaluatie Ten eerste rekent de kantonrechter de NS erop af dat zij geen RI&E in de relevante periode heeft opgesteld. De NS is op grond van art. 4 en art. 5 van de Arbo-wet verplicht een beleid te voeren, gericht op het beschermen van werknemers tegen agressie en geweld en moet in dat kader een RI&E en een plan van aanpak opstellen. De NS had weliswaar op andere wijze risico s (zie hieronder) in kaart gebracht, maar een RI&E biedt een meer gestructureerde en in beginsel vollediger risicoanalyse, samen met een plan van aanpak, aldus de kantonrechter. Anti-agressiebeleid Ten tweede rekent de kantonrechter de NS aan, dat zij haar anti-agressiebeleid, dat blijkens een rapport uit 1997 nog weinig effectief was, niet had bijgesteld. Dit rapport geeft zicht op de ontwikkeling van het anti-agressiebeleid van de NS gedurende de jaren Uit dit rapport blijkt dat de NS in 1991 is begonnen met invoering van 11 anti-agressiemaatregelen. Hieronder bevinden zich de toegangscontroles op de stations, inzet van spoorwegpolitie en het gebruik van een portofoon. Als veruit de belangrijkste oorzaak van agressie wordt het niet in orde zijn van het treinkaartje genoemd. Verder heeft de NS in 1993 een onderzoek gedaan naar de stand van zaken met betrekking tot agressie tegen conducteurs. De uitkomst van dit onderzoek is dat ruim 9 van de 10 conducteurs met de regelmaat van de klok slachtoffer zijn van verbaal geweld, 50% wel eens slachtoffer is geworden van lichamelijke agressie en 25% ooit wel eens slachtoffer is geworden van gewapende agressie. In dit onderzoek wordt gemeld dat de ervaringen met agressie zeer ingrijpend zijn voor de betrokkenen. Volgens de kantonrechter is er sprake van een zodanig ernstig en frequent voorkomend probleem dat van de NS verwacht mag worden dat zij zich maximaal inspant om in de praktijk de risico s voor haar personeel tot een minimum terug te brengen. Het enkele feit dat beleid is ontwikkeld brengt volgens de kantonrechter niet met zich mee dat daarmee aan de zorgplicht is voldaan. Van de NS had gevergd mogen worden dat zij preventiemaatregelen die wél werkten, zoals het houden van ingangscontroles, op grotere schaal had doorgevoerd of anders had aangegeven waarom zij niet in staat was dit te doen. Door dit na te laten, heeft de NS (wederom) haar zorgplicht geschonden. Kortom; de zorgplicht van de werkgever strekt verder dan u denkt n mr. Brigitte Siesling De auteur is werkzaam als advocaat bij Van Overbeek de Meyer c.s. Advocaten te Deventer Twentevisie 07/

16 voetbal huishoudboekjes FC Twente en Heracles Almelo hebben samen 25 miljoen euro te besteden huishoudboekjes voetbal Voetbal in Twente floreert op alle fronten (Door Eddy van der Ley) Betaald voetbal in Twente floreert als nooit tevoren, óók aan het bedrijfseconomische front. Bij FC Twente en Heracles Almelo gaat dit jaar bijna 25 miljoen euro om, een recordbedrag in de geschiedenis, maar de financiële horizon belooft in de nabije toekomst nog beduidend uitgestrekter en kleurrijker te worden. FC Twente, dit jaar werkend met een begroting van 16,5 miljoen euro, is de club met de grootste ambities en de meeste mogelijkheden. Als er geen beren op de weg verschijnen en volgende maand het startschot valt voor de langverwachte uitbreiding van het Arke Stadion, dan spoedt de voetbaltrots uit Enschede zich met zevenmijlslaarzen naar een begroting van circa 25 miljoen euro, een even historische als noodzakelijke stap. Het doel: de structurele vestiging als subtopper in de eredivisie. Ruim twintig kilometer naar het noordwesten maakt Heracles Almelo kleine en zorgvuldige pasjes, het beperkte achterland indachtig. De sponsors mogen zich sinds kort wentelen in de uitgebouwde, fraai geoutilleerde businesslounge, de begroting is ietsjes opgekrikt (van 7,5 naar 8 miljoen euro), maar de echte groeispurt hangt af van de uitbreiding van het Polman Stadion tot een capaciteit van twaalf- tot veertienduizend plekken. Plannen daartoe zijn er wel, concreet is er nog niets. Het doel: de structurele vestiging als middenmoter in de eredivisie Nieuw stadion belooft gouden voetbalhorizon FC Twente staat op het punt de grootste stap in de clubgeschiedenis te maken. Dus heeft het niet bijster veel zin om over het heden te praten, beseft de in het groot denkende voorzitter Joop Munsterman. Liever verhaalt hij alvast over de mogelijkheden die zich door de uitbreiding van het Arke Stadion aandienen. Volgend seizoen kunnen we doorgroeien naar een begroting van 25 miljoen, maar over vier, vijf jaar is het pas echt sky high voor FC Twente. In zijn kantoor aan de Getfertsingel in Enschede lepelt Twente-praeses en weekbladenmagnaat Joop Munsterman uit de losse pols klaterende cijfers en statistieken op. Een bloemlezing: Voor dit seizoen zijn alle seizoenkaarten en alle business-seats uitverkocht. Voor de 24 skyboxen geldt hetzelfde. Voor het vólgende seizoen, na de oplevering van de L-vormige ring op ons stadion, hebben we óók al een bezettingsgraad van tachtig procent. En dan druk ik me nog voorzichtig uit. De 48 skyboxen die we dan ter beschikking hebben, zijn nu al verkocht. Verder bestaat voor de verdubbelde stoelcapaciteit van de businessclubs erg veel animo en staan er op de wachtlijst van seizoenkaarthouders al zo n mensen. En dan te bedenken dat de reclamecampagnes voor het nieuwe stadion nog moeten beginnen. In het geweld van duizelingwekkende cijfertjes zou je bijna vergeten dat de huidige begroting van 16,5 miljoen euro al een mijlpaal is in de clubgeschiedenis. En dan tellen we de inkomsten uit het Europees voetbal en de vaderlandse bekercompetitie nog niet eens mee. Ja, we staan er goed op, zegt Munsterman eufemistisch. Opgewaardeerde status Op de weg naar economische en sportieve stabiliteit ligt FC Twente vóór op het meest optimistische FC Twente-voorzitter Joop Munsterman: Over vier, vijf jaar is het pas echt sky high voor FC Twente. schema. Dankzij de uitgekiende transferpolitiek en het opwindende voetbal uit de voorbije jaargang, gekoppeld aan de voortrekkersrol in het vrouwenvoetbal en de pioniersfunctie op sociaal maatschappelijk terrein (Scoren in de Wijk), is de status van FC Twente in een vloek en een zucht opgewaardeerd. Heracles Almelo? Heb ik geen mening over. Ik richt me alleen op FC Twente Aan die razende ontwikkeling kleven vooral positieve effecten. Steeds meer grote bedrijven zien heil in een connectie met de eredivisieclub uit Enschede, getuige het vastleggen van buitenregionale sponsors als Volkswagen-dealer Pon/Huiskes/Kokkeler en de Utrechtse verzekeraar Axa. Het nieuwe imago kan evenwel ook negatief uitpakken, heeft Munsterman gemerkt. Als wij ons bij een club of speler melden, wordt er erg snel gereageerd door andere clubs. Daaruit blijkt dat onze belangstelling erg serieus genomen, en dat leidt weer tot hogere vraagprijzen. Zo hadden we in het verleden Ryan Donk en Rogier Molhoek van RKC Waalwijk op het oog, maar zij gingen dus naar AZ. Zo ook eerder dit jaar Milano Koenders: RKC Waalwijk vroeg een prijs die we niet konden betalen, juist dóórdat AZ meteen in de markt kwam. Uiteindelijk ging hij ook naar AZ. Dat is de situatie van nu. Als het nieuwe stadion opgeleverd is en we over een hogere begroting kunnen beschikken, ontstaat er wellicht een andere situatie. Voetbalbegroting Die opmerking impliceert dat de technische staf meer financiële middelen ter beschikking krijgt. Munsterman: Van de kleine tien miljoen euro extra die we hopen te realiseren, zal uiteraard een deel naar de voetbalbegroting gaan. Daarmee maak je een slag en zou je ook op dat gebied achter de top 4 om de vijfde plaats kunnen concurreren, met SC Heerenveen. Toch wenst de preses zich niet bij voorbaat rijk te rekenen, de uitgavenkant van het huishoudboekje indachtig. Laten we niet vergeten dat een groot deel van de extra inkomsten verloren gaat aan het aflossen van leningen, die we hoofdzakelijk zijn aangegaan om de uitbouw van Huishoudboekje FC Twente Begroting 2004/ ,9 miljoen euro 2005/ ,3 miljoen euro 2006/ ,1 miljoen euro 2007/ ,5 miljoen euro het Arke Stadion mogelijk te maken. Waar het kan, willen we die versneld terugbetalen. Het maximale financiële rendement is volgens Munsterman over een jaar of vijf, zes te verwachten. UEFA Cup-finale Er is één maar : de verdere groei van de begroting valt en staat met de volgende fase in de stadionuitbreiding naar een capaciteit van tot toeschouwers. Romancier Munsterman dagdroomt al van een volgende L, inclusief golvende overkapping, die het stadion geschikt moet maken voor interlands en mogelijk een UEFA Cup-finale. Maar alles op zijn tijd, benadrukt hij. Als komende 1 oktober de eerste paal in de grond gaat, zijn wij als Raad van Commissarissen en directieteam gelukkige mensen. Dan heb je iets tastbaars, is het ook echt begonnen. Dan ook weet je zeker dat we binnen een jaar een prachtige accommodatie hebben staan, waarin we mensen kunnen ontvangen. Op de ranglijst van stadions ben je clubs als Vitesse, Roda JC, FC Groningen en NAC dan in capaciteit voorbij, een noodzakelijke stap. Munsterman ziet aldus een gouden toekomst aan de Twentse voetbalhorizon verschijnen. Hoe hij de positie van Heracles Almelo daarin taxeert? Hij volhardt in zijn gebruikelijke reactie. Heracles Almelo? Heb ik geen mening over. Ik richt me alleen op FC Twente. Baten 2004/ / / /2008 Sponsoring 66% 59% 58% 58% Recettes 17% 15% 14% 15% Tv-rechten 13% 22% 20% 19% Overige baten 4% 4% 8% 8% 32 Twentevisie 07/2007 Twentevisie 07/

17 hennie voetbal ten huishoudboekjes hag interview huishoudboekjes voetbal Heracles Almelo: kapitaal op het veld Heracles Almelo beweegt zich nog steeds met de zuinigheid van een Zeeuws meisje door het voetballandschap. De club past ervoor onverantwoorde fratsen uit te halen, getuige ook de oorverdovende windstilte op de transfermarkt. Toch hebben we een belangrijke vertaalslag gemaakt, zeggen algemeen directeur Nico Jan Hoogma en penningmeester Hans Bredewoud in koor. In die zin dat we het kapitaal nu vooral op het veld hebben staan. Voor de gemiddelde voetbalvolger was het de voorbije zomerperiode dodelijk saai bij Heracles Almelo. De van RKC overgenomen Ricky van den Bergh bracht weliswaar leven in de brouwerij, maar lange tijd was hij de enige nieuwe speler in de erg krappe selectie. En dan was er de arbitragezaak rondom vrije verdediger Tim Bakens, die zijn club RKC Waalwijk dolgraag wilde verruilen voor het Polman Stadion, maar van de rechter te horen kreeg dat hij euro moest kosten. En dat was Heracles Almelo toch echt te gortig. Ik wil heel graag Ronaldinho naar Almelo halen, zegt Hoogma gekscherend. Ook voor FC Twente is het van belang dat Heracles Almelo een stabiele eredivisieclub wordt Maar we kunnen niet meer uitgeven dan we hebben. We hadden misschien twee ton voor Bakens kunnen betalen, maar dat was de limiet. Vergeet niet dat hij over tien maanden transfervrij is. Begroting Heracles Almelo 2004/2005 3,7 miljoen euro 2005/2006 6,8 miljoen euro 2006/2007 7,5 miljoen euro 2007/2008 8,0 miljoen euro Ontwikkeling seizoenkaarten 2004/ / / / Baten 2004/ / / /2008 Sponsoring 72% 53% 56% 56,5% Recettes 13% 11% 12% 12,5% Tv-rechten 13% 33% 30% 29% Overige baten 2% 3% 2% 2% Stevig fundament Wie daaruit de conclusie destilleert dat armoede in Almelo troef is, heeft het mis. Mede dankzij de inspanningen van een nieuw investeringsfonds staat er op het veld een stevig fundament. Hoogma, niet zonder trots: We hebben flink onze nek uitgestoken. Niet via het halen van spelers, maar wel op andere manieren. Everton Ramos da Silva speelde hier op huurbasis, maar die hebben we definitief kunnen vastleggen. Je hebt geen idee hoe dat tot stand is gekomen, hoe gecompliceerd de communicatie met Brazilië is geweest, maar goed: hij is nu echt van ons. Ook Emmanuel Boakye, die we van Ajax hadden gehuurd, is nu van ons. Heerenveen had niet voor niets belangstelling voor hem, des te knapper is het dat we hem hebben kunnen vastleggen. De mensen hier wilden Pieckenhagen en Maas langer bij de club: ook gelukt. Remon de Vries en Mark Looms hebben een loonsprong gemaakt, omdat zij nog rondliepen met een eerste divisie-contract. Dat zijn belangrijke ontwikkelingen voor de club, die nog wel eens uit het oog worden verloren. Maar het kapitaal ligt nu meer dan ooit op het veld, een goede zaak. Krapste selectie Dat Heracles Almelo met zeventien tot negentien contractspelers over de krapste selectie van de eredivisie beschikt, neemt Hoogma op de koop toe. We hebben geïnvesteerd in kwaliteit in Algemeen directeur Nico Jan Hoogma (rechts) en penningmeester Hans Bredewoud van Heracles Almelo moeten leven met een magere begroting. plaats van kwantiteit. Natuurlijk kan dat bij veel blessures een nadeel worden, maar wij leggen het positief uit: je hebt sneller vastigheid, omdat de neiging er niet is om snel te wisselen. Zolang de uitbreidingsplannen voor het Polmanstadion boven de tekentafel blijfven zweven, zal Heracles Almelo moeten leven met een financieel plafond en een (dus) een voor eredivisiebegrippen magere begroting. Creativiteit is aldus gevraagd, zowel van de technische als commerci- ële staf. In dat kader wijst penningmeester Hans Bredewoud op het benutten van relatief onontgonnen achterland(en). We zullen nog verder om ons heen moeten kijken, zegt hij. Dan denk ik aan het gebied richting Hardenberg en toch ook aan Duitsland. We hebben met Kai Michalke en Martin Pieckenhagen twee Duitse spelers in huis, terwijl Rob Maas en Nico-Jan Hoogma in de Bundesliga gespeeld hebben. Van die uitstraling willen we graag gebruik maken. Je ziet ook steeds meer dat bedrijven Heracles Almelo en FC Twente willen sponsoren. Dit is ook goed mogelijk omdat beide clubs zelden op dezelfde dag en in hetzelfde weekend thuis spelen. Versterkend effect Ook Hoogma, ex-speler van de Enschedese rivaal, benadrukt dat het de aanwezigheid van FC Twente niet alleen remmend hoeft te werken, maar soms juist een versterkend effect kan hebben. Ook voor FC Twente is het van belang dat Heracles Almelo een stabiele eredivisieclub wordt. Kijk eens naar de derby s en hoeveel mensen daar plezier aan beleven. Dat heeft het bedrijfsleven ook in de gaten. En wat te bedenken van de gezamenlijke jeugdacademie, die haar vruchten afwerpt, óók voor ons. We zijn kampioen geworden bij de A1-junioren en een jongen als John Lubbers, die met de selectie meetraint, is het bewijs van de stelling dat niet alle goede jeugdspelers naar FC Twente vertrekken. n Twentesport.com moet prikkelen Met de lancering van com, deze maand, is het Twentse sportleven een onafhankelijk medium rijker. De website, een initiatief van de vooraanstaande (sport)journalisten Gijs Eijsink, Eddy van der Ley en Wim Neeskens, moet een prikkelend platform worden van en voor de regionale sport, voorzien van een romantische signatuur. Het zweet van de kleedkamer moet bij wijze van spreken door het beeldscherm heen te ruiken zijn. Met Twentesport.com hopen de oprichters een impuls te geven aan het Twentse medialandschap, dat sinds de fusie van de regionale kranten Twentsche Courant en Tubantia (in 1995) danig aan pluriformiteit heeft ingeboet. Daarbij wordt niet gekozen voor platgetreden paden. We kiezen in de regel voor een iets andere insteek dan de reguliere media, zeggen de hoofdredacteuren Gijs Eijsink en Eddy van der Ley. Natuurlijk serveren we dagelijks het regionale sportnieuws, maar we komen vooral ook met alternatieve en originele rubriekjes, weblogs en columns, die doorgaans één ding gemeen hebben: ze appelleren aan de liefde voor de sport. Hoewel veelal landelijk opererend, zijn de oprichters kinderen van de streek. Gijs Eijsink (ex-twentsche Courant Tubantia) is woonachtig in Hengelo, Eddy van der Ley (onder meer Algemeen Dagblad) in Enschede en Wim Neeskens (onder meer De Telegraaf) in Almelo. Aan de geluiden die we horen, hebben we de overtuiging ontleend dat er markt is voor site die geheel in het teken staat van de Twentse sport, weten de oprichters. Dat is zo gek niet, want Twente heeft inwoners én een even hoogwaardig als vruchtbaar sportklimaat. Twentesport.com presenteert een keur aan prominente medewerkers. Als columnisten maken voetbaltrainer Theo Vonk, ex-wielerprof Rob Harmeling, schrijver Peter Bonder en extoproeister Karen Eshuis hun opwachting. Zij geven wekelijks, op een vaste dag, hun onversneden visie op sport. Ook Dennis Sepp, spits van amateurhoofdklasser Excelsior 31, krijgt een eigen rubriek. Hij laat zijn licht schijnen op ontwikkelingen in het regionale amateurvoetbal. Voorts houden Gijs Eijsink, Eddy van der Ley en de in Oldenzaal woonachtige VIjournalist Peter Wekking een weblog bij over hun belevenissen in de wondere wereld van de sport. En in de kortste column van Twente, een wekelijks terugkerende rubriek op de voorpagina, krijgen prominente Nederlanders of Twentenaren een podium om kort en bondig een onderwerp te belichten. Ofschoon Twentesport.com oog heeft voor alle sporten, gaat veel aandacht uit naar het voetbal. De wedstrijden van FC Twente, Heracles Almelo, de vrouwen van FC Twente en de hoofdklassers Excelsior 31, HSC 21, Quick 20 en Sportclub Enschede worden gevolgd en beoordeeld door een deskundig panel, dat onder meer bestaat uit de ex-betaald voetballers Manuel Sanchez Torres, Folkert Velten, Willem de Vries, Berthil ter Avest, Clemens Zwijnenberg, René Roord, Alfred Nijhuis, John ter Mors, Michael Dikken en Ben Weber. Op grond van een puntensysteem worden een klassement bijgehouden en opgemaakt. Ook de bekende cabaretier André Manuel zal gaan meedraaien in het voetbalpanel. Eijsink benadrukt dat de site ván en vóór de Twentse sportliefhebbers is. We hebben ook rubrieken waarbij recreatieve sporters in de gelegenheid worden gesteld hun eigen moment van glorie of mooiste doelpunt te beschrijven. Van schakers en wielrenners tot voetballers en rugbyers. Voorts sporen we mensen met schrijverstalent aan hun proza op te sturen. Twentesport moet niet alleen een platform van de Twentse sportsamenleving worden, maar ook een broedplaats van talent. De grote vraag is hoe de initiatiefnemers de site, die in een besloten vennootschap is vervat, rendabel willen maken. Natuurlijk beseffen we dat levensvatbaarheid van een website staat en valt met het aantal adverteerders. In die zin mogen we niet klagen over de commerciële respons die we, in het voortraject, hebben gehad. Maar het is eigenlijk heel simpel: aan ons de taak om van Twentesport.com een populair, veelbezocht medium te maken. Dan komen de adverteerders vanzelf. 34 Twentevisie 07/2007 Twentevisie 07/

18 nieuws en feiten actueel actueel nieuws en feiten Ondernemersnieuws Het bedrijfsresultaat van TenCate in het tweede kwartaal laat een voortgaande sterke groei zien van 27%. De omzet steeg met 13% tot 235 miljoen. De omzetstijging werd vooral veroorzaakt door de zeer goede gang van zaken in de marktgroep TenCate Protective Fabrics. TenCate is op basis van nieuwe producten en haar technologische capaciteiten succesvol met veiligheidsweefsels, in het bijzonder voor het Amerikaanse leger (Gen 2 / Defender M). De omzet van de marktgroep TenCate Aerospace & Armour Composites bleef achter. Bij de kunstgrasactiviteiten was sprake van aanloopkosten met betrekking tot de forse capaciteitsuitbreiding, die gepaard ging met logistieke aanpassingen in Nederland. TenCate Thiolon Middle East voldeed aan de verwachtingen en leverde een sterke bijdrage. De Amerikaanse markt voor geosynthetics liet aan het eind van het kwartaal een licht herstel zien. TenCate verwacht een sterk tweede halfjaar en een winststijging over geheel 2007 van ten minste 25% (gecorrigeerd voor resultaat op desinvesteringen). Leerlingen van de Plechelmusschool op de foto tijdens de foto-exepositie Zilveren Camera in Hengelo. De ondernemersvereniging Bundeling Bornse Ondernemers (BBO) gaat een onderzoek uitvoeren naar de mogelijkheden om reclamebelasting in te voeren. De Kamer van Koophandel Oost Nederland verstrekt de BBO een bijdrage om het onderzoek te laten uitvoeren. De Bundeling Bornse Ondernemers is een actieve ondernemersvereniging die opkomt voor de belangen van de ondernemers in Borne. Zij wil freeriders in Borne aanpakken. Freeriders zijn ondernemers die niet bijdragen in de kosten voor het organiseren van activiteiten, maar er wel van profiteren.de belasting zou door de gemeente kunnen worden geïnd en vervolgens als subsidie aan het ondernemersfonds van de ondernemersvereniging kunnen worden verstrekt. Op deze manier wordt elke ondernemer verplicht bij te dragen aan de activiteiten van de BBO. Automobielbedrijf Huiskes-Kokkeler, met ACHT vestigingen in Almelo, Enschede, Haaksbergen, Hengelo, Losser en Oldenzaal, is met ingang van komend seizoen auto- en leasepartner van FC Twente. De partijen sloten een overeenkomst voor vier seizoenen. Zowel de selectie als de technische staf van FC Twente gaat Volkswagen rijden. Door deze overeenkomst is er een einde gekomen aan een langdurige samenwerking met Automobielbedrijven Citroen Ruesink. Overigens opent Huiskes-Kokkeler eind 2008 een nieuwe vestiging aan de Zuiderval in Enschede. Het US Marine Corps heeft TenCate Protective Fabrics USA officieel geprezen voor de superieure en professionele wijze waarop producten Marco Behrens, hoofd buitendienst Commerciële Zaken FC Twente (links) en Marco Golbach, commercieel directeur van Huiskes-Kokkeler. en diensten van een uitmuntend kwaliteitsniveau worden geleverd in antwoord op de eisen van de Amerikaanse strijdkrachten.om de zee-, grond- en luchtstrijdkrachten te beschermen produceert TenCate beschermende weefsels, zoals Defender M. Deze worden specifiek ontwikkeld om te voldoen aan de strenge richtlijnen zoals die in overheidsspecificaties verplicht worden gesteld. Op 3 en 4 oktober, op beide dagen van tot uur, vindt in Zalencomplex Dieka van de Kruusweg in Markelo de Zakenmanifestatie Hof van Twente 2007 plaats. Onder het motto Benut de kracht van persoonlijk contact presenteren zich zo n 50 bedrijven. Ook staan er promopanelen waar bedrijven en instellingen hun aanbiedingen en vacatures kunnen plaatsen. De behoefte aan dit evenement heeft volgens voorzitter Henk Voskamp van het Ondernemers- Platform ondermeer te maken met de huidige digitalisering. Daardoor treffen directies en beleidsmakers elkaar steeds minder persoonlijk. De ontwikkelingen bij collega s om de hoek ontgaan hen vaak letterlijk. Het business-tobusiness evenement wordt georganiseerd door het OndernemersPlatform Hof van Twente in samenwerking met de Gemeente Hof van Twente, Kamer van Koophandel, MKB Oost-Nederland en alle plaatselijke ondernemersverenigingen in de Hof van Twente. De European Triathlon Union (ETU) heeft het Europees Kampioenschap Triathlon op de Olympische afstand toegewezen aan de Stichting Triathlon Holten. De toewijzing houdt wel in dat het zwemonderdeel niet in de Schipbeek kan worden afgewerkt. Er zijn vergevorderde besprekingen om gebruik te maken van de Domelaar tussen Markelo en Holten. Het Europees Kampioenschap zal eind juni/begin juli 2009 plaatsvinden. Database- en informatiespecialist Mr. Access lijft alle activiteiten en personeel van het Nijverdalse bedrijf Maxys Software BV in. De overname leidt tot een behoorlijke positieversteviging van Mr. Access in Oost-Nederland. Mr. Access richt zich sinds 12 jaar op databaseontwikkeling en informatiemanagement voor het Nederlandse bedrijfsleven en (semi-)overheden, met name voor het MKB, maar ook voor grote bedrijven als Shell. Door de overname ontstaat een serieuze partner voor het grotere bedrijfsleven. De beroemde foto-expositie Zilveren Camera in de Hengelose stadhuishal was een succes. Na een geslaagde opening met een toelichting van prijswinnaar Laurens Aaij hebben grote aantallen bezoekers - onder wie veel schoolgaande jeugd - kunnen genieten van het beste dat de Fotojournalistiek te bieden heeft. Het succes blijkt ook uit het verzoek van de organisatie om de tentoonstelling volgend jaar weer naar Hengelo te halen. Dankzij sponsors, waaronder Twentevisie, kon er tevens zo n euro worden gedoneerd aan Stichting Kans voor een kind. Persoonality - payrolling, reïntegratie en HRM-vraagstukken in zijn algemeenheid - is het komende seizoen hoofdsponsor van het Vrouwenteam van FC Twente. Beide partijen hebben een overeenkomst getekend voor één seizoen, met een optie voor nog twee seizoenen. Persoonality fungeert daarmee als shirtsponsor van het Vrouwenteam dat komend seizoen speelt in de Eredivisie Vrouwen. Typische Uitgaven - de verzamelnaam voor uitgaven als Typisch Almelo, Typisch Hengelo etcetera met een gezamenlijk oplage van kranten - is de eerste Diamantsponsor van Heracles Almelo. De samenwerking behelst onder andere de ondersteuning door de uitgever van de single The Power waarvan de opbrengsten naar Heracles Almelo gaan, twee pagina s over Heracles in een aantal uitgaven en nieuws over Heracles in overige uitgaven. De opbrengsten van de advertenties op deze pagina s gaan voor 20% naar Heracles Almelo. De faculteit Construerende Technische Wetenschappen van de Universiteit Twente heeft begin juli een raamovereenkomst getekend met Siemens. Daarin zijn een aantal afspraken en intenties voor de komende vijf jaar vastgelegd teneinde de samenwerking te verstevigen. Vooral op het gebied van onderzoek - uit te voeren door stagiairs, afstudeerders, promovendi en medewerkers van de UT - worden de banden aangehaald. De UT en Siemens hebben de intentie om niet alleen op onderzoeksgebied de samenwerking te intensiveren maar ook op het gebied van onderwijs. Op termijn zou Siemens een rol kunnen gaan spelen in het projectonderwijs van de faculteit CTW, gaan Siemens-medewerkers gastcolleges geven en kunnen ze promotieonderzoek doen. De vakjury van het Rising Star Event - bestaande uit Herke Plantenga (Virtu Secure), Gerard Sanderink (Centric), Victor Jan Leurs (Computer SOS) en Tim Markus (PPM Oost) - koos uit zes genomineerde bedrijven Webprint als winnaar van deze eerste verkiezing voor jonge technologiebedrijven in Twente. Webprint, dat drie jaar bestaat, drukt foto s af die via internet zijn toegestuurd. Webprint heeft grote landelijke bedrijven als klant, waaronder een bekende drogisterijketen. De vakjury vindt dat Webprint de beste mogelijkheden heeft om uit te groeien tot een landelijke toponderneming. Het bedrijf heeft nu een jaaromzet van 3,5 miljoen euro en denkt die binnen drie jaar te kunnen vertienvoudigen. Het bedrijf heeft met de verkiezing een bedrag van euro en een reis naar Sillicon Valley in Amerika gewonnen. Webprint geeft het geld aan stichting KiKa. Op 15 juni reikten de jubilerende Hennie ten Hag en juryvoorzitster Wilma van Ingen de ten Hag Prestatie Prijs 2007 uit aan Fedde Zwanenbug van de Thales FBK Games, dat dit jaar 25 jaar bestaat. Fedde Zwanenburg van de Thales FBK Games neemt de ten Hag Prijs 2007 in ontvangst uit handen van Hennie ten Hag en Wilma van Ingen. De Woonkamer Makelaardij heeft een nieuwe vestiging aan de Padangstraat betrokken en heeft tevens twee nieuwe medewerkers in dienst genomen. In het pand zijn nog twee andere jonge ondernemingen gevestigd, Hypotheek Servicecentrum Le Garage en WestendorpPR voor Persoonlijke Ontwikkeling & Reïntegratie. In de periode 1 juli tot en met 16 augustus heeft de Rechtbank de volgende faillissementen doorgegeven. Let wel, tussen het verschijnen van deze uitgave en de uitspraak van de rechtbank kunnen er wijzigingen ontstaan. Voor de actuele situatie kan men terecht bij het handelsregister, telefoon of via Almelo: A. Wierbos, geb , hodn Administratiekantoor A. Wierbos; E. Vagevuur, geb , hodn Café Babbels/ MDM Handelsonderneming; G.J. Tjonk, geb , hodn Tjonk Bedrijfswagens; Professional Cable Assembly Procab B.V. hodn Procab Im/ Export; M. Haulussij, geb , hodn MD Plafonds & Wanden. Apeldoorn: Media (4u) B.V.; R.M.F. Heijder, geb , hodn InHetWeb Media; Bimix Europe B.V.; Bestdog B.V.; Steppex Quilting B.V. Borne: Remedie B.V.; Dijkhof Beheer B.V.; Ervebe B.V. Enschede: Teeninga Assurantiën B.V.; Regiotop B.V.; S&K Re-Active B.V.; Vosjes Stoffenhal B.V.; De Herbergier N.V. hodn Graze-Inn; E.G.J. Damink, geb , hodn Design Montage I; Günter Fentsch Benelux B.V.; Jansen Interim Management B.V.; Dimex Nederland B.V. Hengelo: W.H. Schlink- Wildvank, geb , hodn Bar Brasil 51; H.B. Schoemaker, geb , hodn MB Combi Cleaning; H.H.T. Holding B.V.; Little Dublin B.V.; Jesa Beheer & Management B.V.; D. Lankreijer, geb , hodn Schilder- en Onderhoudsbedrijf Lankreijer; Poly-Duurzaam B.V.; M. Oelen, geb , hodn Virius; L.A. Holding B.V. - Hengelo s Beroepsgoederen Transport B.V.; A.G. Gerritsen, geb , hodn AG Team International; Lemele: Paillet Zorgondersteuning B.V.; Oldenzaal: Love Fashion B.V.. Rijssen: V.E.C. Holding B.V.; V.V.C.R. Beroepsopleidingen B.V.; Beroeps Opleidingen Rijvaardigheid B.V.; Virtual Reality B.V.; Bruseco Chauffeursopleidingen B.V.; V.E.C. O.G. B.V. - VerkeersEducatieCentrum Drachten B.V.; RoadRisk Advisory Group B.V.; Advimex B.V. Vroomshoop: Sherwood B.V. Wierden: Vriesant/De Hypotheek & Assurantie Groep. Persberichten kunnen per worden toegestuurd aan info@twentevisie.nl. Tekst als word-bestand, eventuele foto s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi. 36 Twentevisie 07/2007 Twentevisie 07/

19 Na aanloopverlies verwacht Martin Vormeer nu behoorlijk winst interview beurs Beurs voor levensgenieters Martin Vormeer en Anniek Hatzmann zijn druk bezig met de voorbereidingen van de beurs Exclusief Lifestyle Event. (Foto: Marc van Heck.) Toen vorig jaar in het Expo Center in Hengelo voor het eerst de lifestyle beurs Oost- Nederland-Exclusief werd aangekondigd, waren - zoals gebruikelijk bij dit soort nieuwe initiatieven - de sceptici de eersten met een mening. Maar toen het evenement achter de rug was, veranderde scepsis in waardering. Volgens bedenker Martin Vormeer werd het succes bepaald door de krachtige, originele formule: een homogene doelgroep (gelijkgestemden uit het topsegment), een all inclusive-concept op het hoogste niveau, kwaliteit in plaats van kwantiteit en een verrassende programmering. Vormeer besloot - samen met zijn compagnon Richard Poelman, de financiële man, en producente Anniek Hatzmann - om de beurs weer op de agenda te zetten, opnieuw in het Expo Center op 26, 27 en 28 oktober. Het vertrouwen is zelfs zo groot, dat het event in het land wordt uitgerold, te beginnen volgend jaar op 14, 15 en 16 maart in Nieuwegein. Door deze expansiedrift moest de naam Oost-Nederland-Exclusief wel gewijzigd worden; het werd Exclusief Lifestyle Event. Formule intact Aan de formule van de beurs wordt niet getornd. De deelnemers presenteren producten en diensten op het gebied van onder meer mode, auto s, juwelen, beauty en health, kunst, woonmode, tuinen. De bezoekers kunnen kennismaken met de mooie en exclusieve pareltjes van het leven onder het motto genieten mag'. Vormeer: Wel is inhoudelijk hier en daar wat bijgeschaafd. Zo wordt de horeca niet meer geconcentreerd op één plek, maar zijn er vier horecapunten. En nieuw zijn bijvoorbeeld de business lounges. Deze worden verhuurd aan bedrijven, die per dag acht tot twintig gasten in een exclusieve omgeving kunnen ontvangen. Wel groenteleverancier, niet failliet Voorafgaand aan de eerste editie van de beurs kopte het regionale dagblad Groenteboer organiseert miljonairsbeurs. Vormeer was daar niet blij mee: Ik ben groenteleverancier aan grootverbruik en daarbij begeef ik me in het hoge segment. Kwaliteit staat voorop, net als bij de beurs. Het sarcasme van de regionale krant zal waarschijnlijk ook gevoed worden door het feit dat de krant zelf ook al enige jaren tracht een beurs van de grond te krijgen, maar dit terzijde. Wie overigens verder op internet zoekt, leest dat ene Martin Vormeer enige jaren geleden als slager failliet is gegaan. Laat ik dat nu eens en voor altijd uit de wereld helpen. De failliete slager Martin Vormeer is een achterneef van mij, ik ben nooit failliet geweest. Van der Most neemt idee over Vormeer levert bij Dorset Mansion House als groenteleverancier, waar hij door Willem Dankers werd uitgenodigd hem te komen bezoeken op Art Twente. We kwamen samen op het idee van een soort Twentse miljonairsbeurs, maar hij gaf aan daar zelf geen tijd voor te hebben. Het idee is bij mij niet meer uit de gedachten geweest. Ik was op de hoogte van de beurs in Amsterdam en verder was er geen vergelijkbaar evenement in Nederland. In Amsterdam was het een succes, waarom zou het hier niet lukken? Daar wilde Vormeer inspiratie opdoen maar daar werd hij uit het pand gezet. De organisator van deze beurs meldde daarna in de Quote 500 Junior, dat er ook nog een Twentse groenteboer bezig was een soortgelijk evenement van de grond te krijgen, maar dat dit volgens hem niet zou lukken, omdat hij het al een keer verplaatst had. Geweldig toch? Ik vond dat niet erg, het motiveerde des te meer. Op zoek naar een hal kwam Vormeer bij Van der Most terecht. Ik zat met Herman van der Most aan tafel, later met een jongedame. Met hen heb ik gesproken om de hal te huren in Hardenberg, om daar een regionale miljonairsbeurs te organiseren. Dit vonden zij een goed idee en ik zou de prijzen voor het huren van de hal opgestuurd krijgen. Er zat geen schot in en later kwam ik erachter dat ze zelf in Rijswijk waren begonnen met het Luxury Lifestyle Event. Ze hadden mijn idee gewoon overgenomen. De gesprekken gingen voort in Enschede, bij Go Planet. Daar is de beurs van start gegaan, maar na korte tijd bleek dat de hal te klein was voor dit evenement en standhouders liepen er ook niet echt warm voor. Ik heb het evenement toen verplaatst naar het Expo Center. Investering Uiteindelijk ging de beurs Oost-Nederland- Exclusief door in oktober vorig jaar. Dat je van zo n eerste editie niet meteen miljonair wordt, begrijpt iedere zakenman, maar heeft Vormeer er nog wat aan over gehouden? Nee, sterker nog, ik heb er een halve ton ingestoken. Maar dat vond ik een acceptabele investering en voor de toekomst zijn we erg positief. De inkomsten moeten voor het grootste deel uit de verhuur van stands komen en dat loopt erg goed. Na het aanloopverlies van vorig jaar verwacht ik nu een behoorlijke winst te kunnen maken. Dat Vormeer in de formule gelooft, blijkt wel uit het feit dat de beurs in maart ook in Nieuwegein wordt georganiseerd. Martin Vormeer wil zijn beurs tot een blijvend, landelijk succes maken. n Twentevisie 07/

20 Succes is meer dan alleen kennis, doelmatigheid en prestatie spiritualiteit zwanenhof Van retraitehuis tot modern bezinningcentrum Directeur Joke Nijdam in De Zwanenhof in Zenderen, dat is omgevormd van rooms-katholiek retraitehuis tot eigentijds bezinningcentrum. (door Patricia Penrhyn Lowe) Van Roomskatholiek retraitehuis tot eigentijds bezinningcentrum. De Zwanenhof in Zenderen is met zijn tijd meegegaan en profileert zich als een modern centrum waar bedrijven, groepen en individuen in de bespiegelende geest van vroeger terechtkunnen voor bedrijfstrainingen, conferenties, lezingen en zingevende programma s. In de onberoerde wereld achter Zenderen doemt in het Twentse landschap een indrukwekkend gebouw op, het voormalige retraitehuis St. Jozef. Het kijkt streng neer op de nederige bezoeker aan de voordeur, maar opent zich van binnen als een warme gastheer, zoals het vroeger ook geweest moet zijn toen de paters Redemptoristen er nog door de gangen schreden in hun zwarte soutanes.veel herinnert in het gebouw uit 1927 nog aan de laat Nieuw- Amsterdamse stijl van de Deldense architect Sleiderink. Ook aan het religieuze verleden, de kerkbanken op de bovenverdieping langs de wanden, de afbeeldingen van het leven van Christus van Toorop aan de muur. De geschilderde kruiswegstaties in de kapel, het onbetwiste hoogtepunt van de Zwanenhof met het houten tongewelf van de recreatiezaal. Sobere slaapkamers (76 overnachtingplaatsen in totaal), wat bleek van inrichting, maar wel met een eigen moderne badkamer. Spiritualiteit Directeur Joke Mijdam hoopt de systeemplafonds en andere sporen die het functionalisme van de jaren zestig en zeventig heeft achtgelaten in elk geval ten dele ongedaan te maken. Dankzij een gift die door verschillende ordes en congregaties van zusters bij elkaar is gebracht voor het behoud van het gebouw. Wij geven bedrijfstrainingen uit hoofd en hart Een bonte stoet van katholieken vond vroeger zijn weg naar het Retraitehuis aan de Retraiteweg, de foto s aan de muur getuigen er nog van. Die tijd is definitief voorbij, al komen er nog altijd groepjes eenzame en onbemiddelde ouderen die er een weekje tussenuit willen of eenzaam zijn met Kerst en Oud en Nieuw. De Zwanenhof, zoals St. Jozef sinds 1963 neutraal heet, heeft nog altijd verschillende pijlers. Het huis is nog steeds eigendom van de paters en wordt in hun geest voortgezet. Redemptoristen die zich ruim van geest opstellen ten opzichte van andere geloven, moderne spirituele stromingen en Zen en Boeddha niet schuwen. Spiritualiteit en bezinning staan nog altijd centraal, vertelt Joke Mijdam. Wij geven bedrijfstrainingen uit hoofd en hart, waarmee we tegemoet komen aan de behoefte tot bezinning op de eigen waarden. Succes is meer dan alleen kennis, doelmatigheid en prestatie. Persoonlijke ontwikkeling en teambuilding zijn minstens zo belangrijk om succesvol te kunnen zijn. Coaching- en traingsbureaus De Zwanenhof werkt nauw samen met gerenommeerde coaching- en trainingsbureaus die zich met hun bedrijfstrainingen, seminars en lezingen op het gebied van waarden en inspiratie kwalitatief onderscheiden. Creatiecoach en fysicus Marinus Knoope is een regular in de Zwanenhof. Daniel Ofman van organisatieontwikkelingbureau Core Quality heeft met De Zwanenhof business-modules ontwikkeld over veranderingsprocessen voor de zakelijke markt. Er is ook een samenwerkingsverband met Ad Fontes loopbaanontwikkeling (de actuele 50+ module ) waarmee de Zwanenhof inspeelt op de noodzaak om oudere werknemers geïnspireerd, inzetbaar en gezond te houden. Er is een executive programma en een programma voor managers die vorm en inhoud moeten geven aan veranderingsprocessen en daarvoor zelf ook moeten mee veranderen om de vernieuwingsslag te kunnen maken. De Zwanenhof heeft zich al met al succesvol ontwikkeld van introvert retraitehuis tot een open huis waar mensen nieuwe inspiratie kunnen opdoen.. n Twentevisie 07/