Living. lab. Westpoort Amsterdam. Een duurzaamheidspilot voor Westpoort in Sloterdijk III. Open voor business. Bedrijventerrein
|
|
- Ida Janssen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Living Een duurzaamheidspilot voor Westpoort in Sloterdijk III lab Bedrijventerrein Westpoort Amsterdam Open voor business
2 Duurzame aanknopingspunten In Living Lab Sloterdijk III werken ondernemers, kennisinstellingen en de overheid aan een formule waarin duurzaam produceren en geld verdienen op natuurlijke wijze samengaan. Als de formule aanslaat, dan wordt hij later over heel Westpoort uitgerold. Wie Westpoort binnenrijdt wordt getroffen door het beeld van loodsen, zeeschepen, industrie, opslagtanks, windturbines in braakliggende ruigten. Is het een doorsnee industriegebied? Niet echt. Hier hebben zich een paar opvallend duurzame bedrijven en kwaliteiten gevestigd. Soms zelfs met iconische waarde. Innovatief energielandschap In Westpoort is een cluster van grote duurzame energieproducenten neergestreken. Het meest opvallend zijn de 36 windturbines die groene stroom produceren. Iets minder zichtbaar is de grootste rioolwaterzuivering (RWZI) van Nederland, die genoeg biogas produceert voor 20 duizend woningen. Daarnaast staat het Afvalenergiebedrijf met s werelds modernste verbrandingscentrale. Die wekt groene stroom op voor 285 duizend huishoudens, restwarmte voor 20 duizend woningen, kan stoom leveren aan bedrijven, en zuivert het biogas van de RWZI tot groen gas voor vrachtwagens. Om het duurzaamheidspalet compleet te maken: het bedrijf Xpositron liet 400 zonnepanelen op zijn dak leggen en is daarmee de grootste particuliere zonnecentrale van Nederland. 400 zonne panelen De Amsterdamse haven nam onlangs in Los Angeles de zilveren IAPH Port Environment Award in ontvangst. Daarmee behoort de haven tot de wereldtop van duurzame zeehavens. Maar ook in de rest van Westpoort staan iconische bedrijven, met baanbrekend werk op het gebied van recycling, duurzame energie en biochemie. Zijn zij een voorbode van de verdere verduurzaming van Westpoort? Een speciale pilot moet daar eind 2013 het antwoord op geven. In Living Lab Sloterdijk III werken ondernemers, kennisinstellingen en de overheid aan een formule waarin duurzaam produceren en geld verdienen op natuurlijke wijze samengaan. Als de formule aanslaat, dan wordt hij later over heel Westpoort uitgerold.
3 Duurzame grondstoffen voor de voedingsindustrie De voedingsmiddelenindustrie begint steeds meer te vragen om verantwoord geproduceerde grondstoffen. Het bedrijf Cargill levert sinds kort duurzaam geproduceerde raapzaadolie aan Unilever. Even verderop ontwikkelt Jagran een proeffabriek voor eiwitten uit vliegenlarven. De veevoederindustrie is namelijk naarstig op zoek naar duurzamere grondstoffen dan vismeel of soja. Hightech recycling In Westpoort bevinden zich ook bedrijven die fosfaatrijk afval opwerken, olie uit verzadigde bleekaarde halen en autobanden recyclen. Weer andere bedrijven recyclen textielvezels, hout of kunststof tot bruikbare halfproducten. Vaak maken deze bedrijven gebruik van elkaars reststromen. Biodiesel uit afgewerkt frituurvet Ook drie andere bedrijven bepalen sinds kort het energielandschap van Westpoort. Vestia Biofuels en Greenmills maken jaarlijks ruim 300 miljoen liter biodiesel uit organisch afval en afgewerkte vetten. Lean & mean (en clean) Sommige bedrijven in het gebied, zoals het Fietsdepot (voorheen AFAC), experimenteren al een paar jaar met duurzame transportmiddelen. Dat varieert van een elektrische bestelauto en auto s op groen gas, tot de nieuwste vrachtwagens op biodiesel. De belangstelling voor schoon vervoer is groot. Rijke flora en fauna Het klinkt vreemd, maar voor natuurliefhebbers is Westpoort interessanter dan een gemiddelde woonwijk. Op braakliggende stukken, in bermen, poelen en randen leven honderden soorten planten en dieren, waaronder zeldzame orchideeën, vogels, vlinders en amfibieën. Orgaworld produceert 25 miljoen m3 biogas uit het vergisten van afval van supermarktketens. 25 mln. m3 biogas
4 Sloterdijk III als living lab In Westpoort is al een inspirerende start gemaakt met duurzame bedrijvigheid. Laten we gebruik maken van dit momentum en zulke ondernemers ruimte geven voor expansie. Westpoort heeft de tijdgeest in elk geval mee, want het leeuwendeel van de bedrijven is overtuigd van de noodzaak van duurzaam ondernemen. Paul Polman, de CEO van Unilever, markeerde deze koerswijziging al in 2011 met zijn uitspraak duurzame groei is het enige aanvaardbare model voor zakendoen. Deze voorhoede van bedrijven is niet geholpen met overheidsregels en dwang, maar met een steuntje in de rug. Vertaald naar Westpoort betekent dat bijvoorbeeld: nactieve mediapromotie van ondernemers met een aansprekende duurzame business; nservicegericht benaderen van voorhoedebedrijven, met praktische hulp en waar mogelijk subsidie; nstimuleren van achterblijvers om ook aan te haken; nondernemers en kennisinstellingen aan elkaar koppelen; ntegen gunstige voorwaarden grond ter beschikking stellen voor experimenten; nde openbare ruimte en het groen zo duurzaam mogelijk inrichten. Sloterdijk III goede pilotlocatie Westpoort wil eerst op beperkte schaal ervaring opdoen met die aanpak. Sloterdijk III is een ideaal gebied om een jaar lang als Living Lab te dienen: in en om het gebied liggen voorbeeldbedrijven op het gebied van duurzame energie, innovatie, biobased productie en schoon transport. Daarnaast heeft Sloterdijk III twee aansluitingen op de nieuwe Westrandweg. Dat is absoluut een asset, want daarmee heeft het gebied snelle toegang tot de Westas tussen het Westland en Den Helder. En last but not least beschikt Sloterdijk III over braakliggende kavels, die direct beschikbaar zijn voor duurzame experimenten. Sloterdijk III als pilot voor Westpoort Sloterdijk III is een bedrijventerrein in het zuidelijk deel van het Amsterdamse Westpoort. Westpoort bestrijkt een gebied van 4 x 10 kilometer en herbergt de vierde zeehaven van Europa, diverse bedrijventerreinen en zware industrie. Westpoort is onderdeel van de Logistieke Westas: een vitale verbinding tussen het Noordzeekanaalgebied, Schiphol en Greenport Aalsmeer. Met bijna arbeidsplaatsen is Westpoort een belangrijke economische motor van de regio. Om de concurrentiepositie ook in de toekomst veilig te stellen heeft Westpoort een strategische keuze gemaakt voor duurzaamheid. Dat uit zich ondermeer in de uitgifte van kavels, de benadering van bedrijven en de inrichting van het gebied.
5 Wat is duurzaam in Westpoort? Duurzaam is een abstract containerbegrip, maar in de jaren 90 kwam de omschrijving PPP in omloop, die veel wordt gebruikt. Daarin is sprake van duurzaamheid als people (welzijn), planet (ecosysteem) en profit (welvaart) het alle drie tegelijk goed doen. Later vertaalde het Ministerie van EZ dat ook naar bedrijventerreinen: Een duurzaam bedrijventerrein heeft betrekking op sociaal-maatschappelijke aspecten, bescherming van het milieu en economische ontwikkeling ( ) Een evenwicht tussen deze drie pijlers is van groot belang. Het gaat dus niet alleen om de sociale en ecologische waarde van een terrein, maar ook om de economische. Een duurzaam bedrijventerrein zonder bedrijven bestaat tenslotte niet... De 3 p s kunnen goed worden gecombineerd met het Duurzaamheidsprogramma van de Gemeente Amsterdam. Dat programma is gestoeld op 4 pijlers, die in onderstaand figuur iets ruimer zijn geformuleerd om het toepasbaar te maken voor een bedrijventerrein. Duurzame energie Schoon vervoer Innovatie People Planet Profit Biobased
6 Living Lab agenda De duurzaamheidspilot Sloterdijk III duurt precies één jaar, dus het is een uitdaging om 2013 optimaal te benutten met leerervaringen. Om daar een agenda voor op te stellen liet de gemeente in 2012 eerst een quick scan doen naar duurzaamheidskansen specifiek voor dit gebied. Daar kwamen een paar veelbelovende denkrichtingen en acties uit voort. Sommige acties zijn al met succes voltooid: 1 Relatie met bedrijven Voor een goede pilot is het belangrijk om meer inzicht te krijgen in de duurzaamheidswensen van bedrijven in Sloterdijk III: nonderzoek naar duurzaamheid. In 2013 heeft de Gemeente Amsterdam een onderzoek onder 350 bedrijven in Sloterdijk III gehouden om de duurzaamheid van de bedrijven in kaart te brengen. Daarmee kregen we een goed beeld van wat er al gebeurt en de wensen en interesses van bedrijven op duurzaamheidsgebied. Het onderzoek, uitgevoerd door O+S is te vinden op de website npromotie van iconen. Bedrijven met bijzondere duurzaamheidsprestaties worden in het zonnetje gezet, met de bedoeling om een brede groep van ondernemers en kennisinstellingen te enthousiasmeren; nslotsymposium Verbinden. In het najaar van 2013 mondt de pilot uit in een slotsymposium voor, en met, bedrijven. Daarnaast komt er een publicatie waarin resultaten en leerervaringen worden gepresenteerd en besproken. 2. Ruimte voor experimenten Biobased productie is een compleet nieuwe economische sector. De toekomstpotentie is groot, maar de productieketen staat nog in de kinderschoenen. Er is behoefte aan innovatieve bedrijven die niet bang zijn om te experimenteren. Voor hen heeft Sloterdijk III het volgende te bieden: een paar zittende bedrijven die al zijn begonnen met biobased producten, kavels voor de teelt van biobased gewassen, en aanjaagsubsidie van het EU programma EFRO: nmeebouwen aan nieuwe bedrijfskolom. Afgelopen jaar heeft een groep overheden, bedrijven en universiteiten het platform Biobased Connections opgericht. Zij brengt lokale mogelijkheden van biobased bedrijvigheid in kaart, maakt een showcase van successen en brengt vraag en aanbod bij elkaar. De verwachting is dat daardoor innovatieve start-ups van biobased productie van de grond komen. Het platform heeft Sloterdijk III alvast uitverkoren als living lab voor biobased experimenten! nexperimentele teelt biobased gewassen. Sloterdijk III wordt in 2013 op experimentele basis opgenomen in de bestaande keten van biobased- en recyclingbedrijven in Westpoort. Dat kan door bijvoorbeeld op enkele braakliggende kavels tijdelijk gewassen te verbouwen voor bioplastics, textiel, vezels, spaanplaat en zelfs biobrandstoffen. Ondernemers vinden duurzaamheid belangrijk Twee derde van de bedrijven in Sloterdijk III hecht belang aan duurzaam ondernemen. MVO, afvalmanagement en energie zijn de voornaamste thema s, terwijl de term biobased nog weinig bekend is. biobase d restwarmte groene stroom stroom Dertig procent gebruikt groene stroom en 9% restwarmte. Ondernemers hebben belangstelling voor cradle to cradle productie, zonnepanelen en een schoner wagenpark.
7 3 Duurzame energie In binnen- en buitenland staat de Haven Amsterdam bekend als energiehaven en Sloterdijk III kan daar goed op aansluiten. Bijvoorbeeld met windturbines en zonne-energie: nonderzoek meer windturbines. De gemeente deed recentelijk onderzoek naar de toekomst van de bestaande windmolens van Westpoort. Het bleek dat het turbinepark gemakkelijk kan worden opgeschaald naar minimaal 100 megawatt. Dat is net zoveel vermogen als alle windmolens in Brabant, Gelderland en Overijssel bij elkaar! nfinanciering zonnepanelen. Het is bekend dat veel MKBbedrijven graag zonnepanelen op het dak wensen, maar moeite hebben met de financiering ervan. Living Lab kan contacten leggen en adviseren in de zoektocht naar mogelijkheden en gunstige financieringsconstructies. 4. Transport en logistiek Bedrijven in Sloterdijk III blijken veel interesse te hebben in schonere transportmethoden en voertuigen. Aan de grens van het gebied staat reeds een tankstation voor biodiesel en groen gas: nduurzame logistiek. Living Lab kijkt naar mogelijkheden voor verdere vergroening zoals waterstof en elektrische snellader. Daarnaast biedt de aansluiting op de Westrandweg kansen voor schone Lange Zware Vrachtwagencombinaties (oftewel eco-combi s); nroadshow schone bedrijfsauto s. Living Lab organiseert in september een informatieve roadshow voor en door ondernemers. Met ondermeer aandacht voor betaalbare elektrische (bestel) auto s, de nieuwste Euro6 diesels, fiscale- en subsidieregelingen. 5. Ecologie Westpoort heeft kansen voor het oprapen om de natuurwaarde in en rond Sloterdijk III verder te benutten. Dat is meteen een mooie omlijsting voor duurzame bedrijvigheid: nrealiseren natuurverbindingen De gemeente heeft inmiddels de ecologische verbinding tussen Sloterdijk III, de Brettenzone en het Geuzenbos sterk verbeterd; nbermen en bijen. Als visitekaartje zijn de rotondes bij de toegangswegen van Sloterdijk III op natuurlijke wijze ingericht. Daarnaast zijn bermen ingezaaid met een Tubinger zaadmengsel. Deze mix van wilde veldbloemen staat bekend als onweerstaanbaar voor bijen. Naar een biobased economie Onze huidige economie is voor een groot deel gebaseerd op aardolie (benzine, plastics, chemicaliën, kunstvezels). De EU en het Rijk zijn echter van mening dat de zware afhankelijkheid van olie plaats moet maken voor biobased bronnen: een economie op basis van plantaardige en dierlijke biomassa. Biomassa valt duurzaam te produceren, te recyclen en bovendien vernieuwt het zichzelf. Het lange termijn doel is om hoogwaardige producten voor voeding, fijnchemie, materialen en brandstoffen rechtstreeks te winnen uit algen, bacteriën, planten en organisch afval. Een soort vooruit naar vroeger, waarin agrarische productie niet alleen over voedsel gaat, maar ook om hightech kringlopen.
8 Uitnodiging Westpoort en Living Lab Sloterdijk III roepen ondernemers, geïnteresseerden en wetenschappers op om mee te denken en experimenten of initiatieven aan te dragen. Europa investeert in uw toekomst uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Neem daarvoor contact op met Westpoort / Sloterdijken via westpoortsloterdijken@amsterdam.nl en houdt de website in de gaten. Bedrijventerrein Westpoort Amsterdam Open voor business
Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam:
Rotie maakt onderdeel uit van de Simadan Groep. De Simadan Groep is een wereldwijd uniek industrieel ecosysteem waarin bij het verwerken van organische reststromen en frituurvet geen bruikbare energie
Nadere informatieZUIDWEST-NEDERLAND DE NATIONALE KOPLOPER (OP WEG NAAR DE BIOBASED DELTA) Biobased Business Cases
ZUIDWEST-NEDERLAND DE NATIONALE KOPLOPER (OP WEG NAAR DE BIOBASED DELTA) Biobased Business Cases Mei 18, 2011 Waarom koploper? Zuidwest-Nederland: Aanwezigheid grondstoffen Hoogwaardige bedrijven in agro,
Nadere informatieFlevoland maakt werk van duurzame energie
Flevoland maakt werk van duurzame energie Hans Rijnten Provincie Flevoland Chris de Visser Acrres Pieter Bergmeijer Trilance 6 december 2007 Workshop bioraffinage 1 Inhoud presentatie Flevoland maakt werk
Nadere informatieDe Biobased Economy in de Zuidvleugel
De Biobased Economy in de Zuidvleugel Wat is er nodig om de biobased-economy in de Zuidvleugel een impuls te geven? 17 1 13, Douwe-Frits Broens LEI: Biobased Economics - financiële en milieudoelen halen
Nadere informatieBio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy
Biopark Terneuzen Duurzame havens Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Terneuzen Diepgang 12,50 meter Oppervlakte circa 2100 ha Ports of Vlissingen and Terneuzen Vlissingen Diepgang
Nadere informatieInleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans
Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans Mij is gevraagd iets te vertellen over onze pogingen om rendement in de bedrijfsvoering te verbinden met duurzaamheid. Dat is vooral een kwestie om met boerenverstand
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieHaven Amsterdam Gateway to Europa
IJ (voor 1850) Haven Amsterdam Gateway to Europa Jan Egbertsen 26 september 2011, Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Amsterdam Noordzeekanaalgebied (rond 1875) Overzicht
Nadere informatie1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen
achtergrond Afscheid van fossiel kan Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Energie(on)zekerheid ook. Dat betekent dat een transitie naar een veel duurzamere economie noodzakelijk is. Het recept
Nadere informatieSamenvatting. economy.
Samenvatting 6 SAMENVATTING Samenvatting Door toenemende technologische kennis en innovatie is het steeds beter mogelijk om de verschillende bestanddelen van planten, bomen, gewassen en dierlijke reststromen
Nadere informatieDe leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus AG Hoofddorp
gemeente Haarlemmermeer De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250 2130 AG Hoofddorp Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Hoofddorp Telefoon 0900 1852 Telefax 023 563 95 50 Cluster Contactpersoon
Nadere informatieZuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is
Klare taal Inleiding Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is ook een kwetsbare provincie. De bodem daalt en de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. Er
Nadere informatieNieuwsbrief Energie april 2013
b6agina 1 van 6 Nieuwsbrief Energie april 2013 Inhoud Nieuws Duurzame energieveiling van start Nieuwe visie ontwikkeling biogas Algen en zeewier: hoe duurzaam is de productie? Kwaliteitsborging helpt bij
Nadere informatieLes Biomassa. Werkblad
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne-energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Nadere informatieOntwerp Gezonde Systemen
Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden
Nadere informatieGroene Fabriek Lochem
Groene Fabriek Lochem CCS Energie, innovatief en integraal 12 adviseurs Onderwerpen Biomassa Mono-mestvergisting op de boerderij Biogasopwerking tot Groen gas Mestraffinage Houtstook / torrefactie Kennisoverdracht
Nadere informatieDe Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie
De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie Irene Mouthaan, themaleider Bio-based Economy, directie Industrie & Handel, ministerie van LNV en IPE 0 Opbouw Presentatie Bio-based Economy
Nadere informatieCompact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw
Hoe maak je biogas? Inhoud presentatie Wie en wat is Biogas Plus? Hoe werkt een biogasinstallatie? Voor wie is een biogasinstallatie interessant? Is een biogasinstallatie duurzaam? Zijn subsidies nodig?
Nadere informatieNEW BUSINESS. Guy Konings
2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN
Nadere informatieSamen Duurzaam DOEN! Stap 1 // Welkom en inleiding. Stap 2 // Voorstelronde aanwezigen. (5 minuten) (10 minuten)
Samen Duurzaam DOEN! Leuk dat u samen met uw buren na wilt denken over duurzaamheid. Aan de hand van dit stappenplan helpen wij u graag op weg om het gesprek op gang te brengen. Dit stappenplan is bedoeld
Nadere informatieOverijssel kleurt groen in 2020
Overijssel kleurt groen in 2020 Natuur en Milieu Overijssel Circulaire economie Vitale leefomgeving Kracht van de samenleving Waarom een groen Overijssel? Winst voor iedereen: Vitale leefomgeving voor
Nadere informatieBoeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO
Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boerenkracht & financiering KLIMAAT VOEDSELZEKERHEID & GEZONDHEID VITAAL PLATTELAND Innovatie, data & kennis ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw
Nadere informatieBoeren met energie. 11 November 2010
Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen
Nadere informatieIntroductie. Figuur 1 De actie van Coca Cola
Inhoud Introductie... 2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen... 3 Duurzaamheid... 4 Maatschappelijk betrokken ondernemen... 5 Het verschil tussen MVO en MBO... 6 Bronnelijst... 7 MBO... 7 MVO... 7 Introductie
Nadere informatieDe Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit. Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie
De Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie PEOPLE People, Planet, Profit (PPP) Van een lineaire naar
Nadere informatieCirculaire Economie. Jacqueline Cramer Member Amsterdam Economic Board, oud minister van VROM en hoogleraar duurzaamheid
Circulaire Economie Jacqueline Cramer Member Amsterdam Economic Board, oud minister van VROM en hoogleraar duurzaamheid John Nederstigt Inleider Hoe maken we de MRA Circulair? Jacqueline Cramer Ambassadeur
Nadere informatieSterker, Slimmer, Schoner
Sterker, Slimmer, Schoner D66 visie op duurzaamheid en groei C100 01-11-2014 Stientje van Veldhoven Groene genen Van Mierlo Terlouw Club van Rome Richtingwijzer: streef naar een duurzame en harmonieuze
Nadere informatieGemeenteraad. Motie. Datum : 30 juni : ChristenUnie, CDA, Gemeentebelangen. : Duurzaamheid in Hoogeveen
Gemeenteraad Motie Datum : 30 juni 2016 Fractie Onderwerp : ChristenUnie, CDA, Gemeentebelangen : Duurzaamheid in Hoogeveen De raad van de gemeente Hoogeveen in vergadering bijeen op 30 juni 2016, Constateert
Nadere informatieWaardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016
Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen
Nadere informatieLes Biomassa LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad. Les Biomassa Werkblad. Over biomassa. Generaties biobrandstoffen
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne- energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%
Nadere informatieDuurzaamheid Sloterdijk III
Duurzaamheid Sloterdijk III In opdracht van: projectorganisatie Westpoort/Sloterdijken Projectnummer: 13085 Steven Poppelaars MSc Drs. Carine van Oosteren Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon
Nadere informatieMainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk
Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Jaarcongres Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, Venlo, 5 oktober 2012 Hans Smits, CEO Havenbedrijf Rotterdam N.V. 1 Haven Rotterdam in cijfers
Nadere informatieVoorproefje Cosun MVO-verslag 2011
Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke
Nadere informatieGas geven voor duurzame energie
Gas geven voor duurzame energie Programma Programma Thema Thema Workshops Workshops Lokatie Lokatie Gelders Gelders netwerk netwerk voor voor duurzame duurzame energie energie Uitnodiging Netwerkbijeenkomst
Nadere informatieActiviteiten Colruyt Group
Activiteiten Colruyt Group Waarom meedoen aan de Blauwe Cluster? Meerwaarde creëren Ecologie Maatschappij Economie = onze verantwoordelijkheid opnemen Geloof in duurzaam ondernemen Lange-termijngroei en
Nadere informatieDuurzaamheid als drager voor gebiedsontwikkeling. Drs. ing. Bert Krikke Projectdirecteur
Duurzaamheid als drager voor gebiedsontwikkeling Drs. ing. Bert Krikke Projectdirecteur Inhoud presentatie 0. Hoe omgaan met ambities 1. Wat is het Ecomunitypark 2. Voor wie is het park 3. Van samenwerking
Nadere informatieDuurzame energie, dat loont voor u als akkerbouwer. Belangrijkste duurzame energietoepassingen in de akkerbouw
Duurzame energie, dat loont voor u als akkerbouwer Belangrijkste duurzame energietoepassingen in de akkerbouw Als akkerbouwer kunt u duurzame energie opwekken en toepassen. Brandstof en elektriciteit blijven
Nadere informatieBioenergie in Oost-Nederland
Bio-energie cluster Oost Nederland Bioenergie in Oost-Nederland www.bioenergieclusteroostnederland.nl Inhoud 1. inleiding - het bioenergiecluster BEON - duurzame energie en de rol van bio-energie slide
Nadere informatieTOESPRAAK JOHAN REMKES, COMMISSARIS VAN DE KONINGIN IN NOORD-HOLLAND, TIJDENS HET SYMPOSIUM GROEN GAS IN ZICHT, OP 25 NOVEMBER 2010, TE ALKMAAR
TOESPRAAK JOHAN REMKES, COMMISSARIS VAN DE KONINGIN IN NOORD-HOLLAND, TIJDENS HET SYMPOSIUM GROEN GAS IN ZICHT, OP 25 NOVEMBER 2010, TE ALKMAAR Groen Gas als kans voor Noord-Holland Dames en heren, Kansen
Nadere informatieVERKENNING van de BioBased Economy
VERKENNING van de BioBased Economy Biobased of Biowaste? Vereniging van Ver(s)kenners Martijn Wagener 28-nov-2013 Indeling Introductie Virida! Wat is de Biobased Economy?! Principes: cascadering en raffinage!
Nadere informatieVan circulair gebied naar circulair gebouw
Circulair gebouwd is het beste verkoopargument Van circulair gebied naar circulair gebouw Deel 1-14.00 uur 14.30 uur Introductie in duurzame gebiedsontwikkeling: Ecomunitypark * Bert Krikke Deel 2-14.30
Nadere informatieEr zit een raar luchtje aan biogas FTM
1 van 9 14-05-17 07:07 ftm.nl Er zit een raar luchtje aan biogas FTM Authentieke Journalistiek 13-17 minuten Onder druk van de gaslobby en de overheid stapt de Nederlandse transportsector over op een nieuwe
Nadere informatieIk ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.
Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieConnecting the energy
Connecting the energy Zonne-energie gratis laten gebruiken Energie besparen Softs concept. Een uniek idee Al jaren wordt er gesproken over verduurzaming. Maar woorden omzetten in daden is waar veel initiatieven
Nadere informatieBeleidsplan stichting Duurzaam Heino
Beleidsplan stichting Duurzaam Heino Inhoudsopgave 1. Doelstelling... 3 2. Inleiding... 4 3. Wat is duurzaamheid?... 5 4. Lange termijn perspectief (..2030)... 6 5. Actieprogramma... 7 6. Financiële paragraaf...
Nadere informatieZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling
ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek Marco Kwak Projectontwikkeling Waterschappen en Attero: Gemeenschappelijk doel Grondstoffen en Nutriënten Energie GrondstoffenFabriek
Nadere informatieDebat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft
Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft Notitie Delft, 1 maart 2009 Opgesteld door: A. (Ab) de Buck H.J. (Harry) Croezen G.C. (Geert) Bergsma
Nadere informatieDuurzaamheid hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52459 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDuurzame mobiliteit binnen het Nordic-Baltic Network. Kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Nordic-Baltic Network
emarken Estland Finland Letland Litouwen Noorwegen IJsland Zweden Denemarken Estland Finland Letland Litouwen Noorwegen IJsland Zweden France Netherlansds Frankrijk Duurzame mobiliteit binnen het Nordic-Baltic
Nadere informatieBasiskenniskaart 2 DUURZAME PRODUCTIE. Definitie. Voorbeelden. aarde leven, in goede gezondheid en zonder armoede te gebruiken. voor de mensen.
Basiskenniskaart 1 DUURZAME ONTWIKKELING Een respectvolle manier om met de aarde om te gaan Een ondernemer kan aan duurzame ontwikkeling doen zodat er nog heel lang mensen, planten en dieren op de door
Nadere informatieNEW SPACE, NEW OPPORTUNITIES
NEW SPACE, NEW OPPORTUNITIES Strategische ligging Flexibele kavels Ontwikkelruimte Duurzame voorzieningen Welkom op bedrijventerrein Nieuw Prinsenland BENUT DE VRIJHEID OM DE TOEKOMST VAN UW BEDRIJF VORM
Nadere informatieGFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?
GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit? Spreker: Datum: Locatie: Joop Suurmeijer en Robert Jansen 19 maart 2015 VNG-congres Utrecht GFT-afval heeft
Nadere informatieHaarlemmermeers akkoord
Haarlemmermeers akkoord of met regio? Pieter van der Ploeg Alliander 1 Alliander is van jou 2 Alliander is van jou 3 energietransitie 3 tenminste motieven 4 energietransitie onafhankelijk 5 energietransitie
Nadere informatieARN, uw duurzame innovatieve partner!
ARN, uw duurzame innovatieve partner! WELKOM! 5 maart 2019 ARN als energie- en grondstoffenproducent Aandeelhouders/PPS-structuur Regio Nijmegen 37,5% Regio De Vallei 11,76% Regio Rivierenland 5,88% REMONDIS
Nadere informatieSamen investeren! Samenvatting bestuursakkoord Gemeente Emmen. betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend
Samen investeren! Samenvatting bestuursakkoord 2018-2022 Gemeente Emmen betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend S S Samen investeren! De partijen Wakker Emmen, PvdA en CDA gaan opnieuw
Nadere informatieSymposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014
Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx
Nadere informatieMemo. extern. Geachte Mevrouw / Heer,
Van Spijker Infrabouw B.V. Aan: Externe belanghebbende van Van Spijker Infrabouw B.V. Van: Ester van Spijker / Gerrit Plaggenmars CC: Datum: 2 februari 218 Betreft: Voortgangsrapportage CO 2-prestatieladder,
Nadere informatieSBIR Verduurzamen voedselproductie
SBIR Verduurzamen voedselproductie Informatiebijeenkomst 16 juli 2014 Alexia Michel, Ministerie EZ Topsector Agri&Food en Tuinbouw&Uitgangmaterialen Achtergrond Initiatief: topsector Agri&Food en ministerie
Nadere informatieStichting Springtij Ophelialaan 69-A 1431 HA, Aalsmeer
Stichting Springtij Ophelialaan 69-A 1431 HA, Aalsmeer T.a.v. Klimaat Jury Wieke de Jong Executive assistant Directie Projectondersteuning Betreft: Pleit Nota Springtij -2017 Groen Gas Nederland Beste
Nadere informatieOperationeel Programma EFRO Noord-Nederland
Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio
Nadere informatieReactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030
Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Prof. dr. M.B. Katan, Prof. dr ir R. Rabbinge & Prof. dr. L.E.M. Vet Bijeenkomst Commissie Corbey / Utrecht, 16 januari 2015 1 Light use efficiency: terrestrial
Nadere informatieOnderzoek duurzame bedrijfsterreinen
Onderzoek duurzame bedrijfsterreinen In de afgelopen maanden heeft de Stichting Groene Hart samen met IVAM en Grontmij hard gewerkt aan het verduurzamen van vier bedrijfsterreinen ITC, gemeente Alphen
Nadere informatietot eind 2025 - LED verlichting bij vervanging - inzet slimme verlichtingsconcepten
Doelstelling Actie Doorlooptijd Wat gaan we doen Eigenaarschap Eigen organisatie 20% energiebesparing t.o.v. 2015 Energiebesparing gemeentelijke gebouwen 20% transitie naar hernieuwbare energie t.o.v.
Nadere informatieTuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland
Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven
Nadere informatieLAAT DE WIND WAAIEN
LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd
Nadere informatieEuropese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie
Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale
Nadere informatieMANIFEST Duurzaam Den Haag
MANIFEST 2018-2028 Duurzaam Den Haag Duurzaam Den Haag Manifest 2018-2028 De uitdaging van de aarde is de uitdaging van Den Haag De 21ste eeuw stelt ons voor grote nieuwe uitdagingen. Klimaatverandering
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatie2: vermindering van koolmonoxide, kooldioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en dat is erg goed om het broeikaseffect tegen te houden.
Stelling door T. 1429 woorden 12 juni 2014 7,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Stelling 1: openbaar vervoer moet gratis worden 1: km autorijden levert dan per passagier gemiddeld zeven keer
Nadere informatieColruyt Group DATS 24 Raf Flebus Business Unit Manager
Colruyt Group DATS 24 Raf Flebus Business Unit Manager Colruyt Group wie we zijn Activiteiten 3 Kerncijfers 2015 2016 4 Kerncijfers 2015 2016 5 Onze missie: Samen duurzaam meerwaarde creëren door waardengedreven
Nadere informatieGroene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming
Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business
Nadere informatieGreen Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei
Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en
Nadere informatieEnergie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg
Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Prof. dr ir R. Rabbinge Prov. Gelderland / Arnhem, 19 oktober 2015 1 Bio-fuel in historisch perspectief ethanol Energie uit Bieten en Bintjes, Chemisch
Nadere informatieKansen met duurzaam verpakken. Hester Klein Lankhorst
Kansen met duurzaam verpakken Hester Klein Lankhorst Samengevat Over: duurzaam verpakken in relatie tot de ontwikkeling naar een circulaire economie; de kansen die duurzaam verpakken biedt en hoe we die
Nadere informatieFleetclub van 100. Welkom
Fleetclub van 100 Welkom Fleetclub van 100 Welkom Michel Dudok Manager Fleetsales & Leasing Doel van deze workshop Na afloop van de workshop bent u op de hoogte van De achtergronden, techniek en actuele
Nadere informatieWaarom doen we het ook alweer?
Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest
Nadere informatieRabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres
Samen op weg naar een klimaatneutraal Den Haag Rabin Baldewsingh wethouder duurzaamheid gemeente Den Haag 27 juni SBR congres Den Haag Ambitie Den Haag klimaatneutraal in 2040 CO 2 -emissie reduceren door:
Nadere informatieVerduurzaming bestaande gebouwde omgeving
NOABERSCHAP Verduurzaming bestaande gebouwde omgeving Duurzame energie is een kwestie van ordenen, maar ook van keuzes maken. Verduurzaming gebouwde Omgeving 1 Verduurzamen gebouwde omgeving & Cogas Business
Nadere informatieDe juiste partners voor uw innovaties
De juiste partners voor uw innovaties Een project van: Ondernemer met innovatieplan Juiste partner(s) Kennis Financiering Ondernemers Overheid Onderzoekers Onderwijs Innovatief idee verdient partnerschap
Nadere informatieBoeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO
Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Wij zijn een vereniging van 15.000 boeren en tuinders in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland. Wij staan voor de continuïteit van de land-
Nadere informatieNEW SPACE, NEW OPPORTUNITIES
BEDRIJVENTERREIN NEW SPACE, NEW OPPORTUNITIES Strategische ligging Flexibele kavels Ontwikkelruimte Duurzame voorzieningen nieuwprinsenland.nl BEDRIJVENTERREIN Welkom op bedrijventer BENUT DE VRIJHEID
Nadere informatieDuurzaam groeien. Agro, fresh, food en logistics
Nota Ruimte budget Klavertje 25,9 miljoen euro (waarvan 3 miljoen euro voor glastuinbouwgebied Deurne) Planoppervlak 908 hectare (waarvan 150 hectare voor glastuinbouwgebied Deurne) (Greenport Trekker
Nadere informatieBiobrandstoffen: Hype of duurzame oplossing? Prof. Wim Soetaert
Biobrandstoffen: Hype of duurzame oplossing? Prof. Wim Soetaert 1 Fossiele grondstoffen worden steeds duurder Petroleumprijs in dollar per vat Hernieuwbare grondstoffen: opbrengst per ha stijgt voortdurend
Nadere informatieBio Energy to Overijssel
Bio Energy to Overijssel Wat is BE2.O? BE2.O is een gezamenlijk project van de provincie Overijssel, de Universiteit Twente en regionale bedrijven met als doel in Overijssel de toepassing van bio-energie
Nadere informatieUw wagenpark op biobrandstof laten rijden Een overzicht van de nieuwste mogelijkheden
Uw wagenpark op biobrandstof laten rijden Een overzicht van de nieuwste mogelijkheden Een inleiding op de Technical Guidance Koolstofkringloop Waar gaat deze folder over? Duurzame mobiliteit is een hot
Nadere informatiePlatform Biodiversiteit, Ecosystemen en Economie
Een initiatief IUCN-Nederland en VNO-NCW met deelname van: Bedrijfsleven Shell, FrieslandCampina, DSM Recron, IDH Initiatief Duurzame Handel LTO Nederland Natuur- en milieuorganisaties Natuurmonumenten,
Nadere informatieWorden de bedrijven en bedrijventerreinen in Apeldoorn Energieke Regio-deelnemer?
Worden de bedrijven en bedrijventerreinen in Apeldoorn Energieke Regio-deelnemer? Mogen wij u helpen te verdienen aan duurzaamheid? 1 Wie wil er geen energie besparen? Hoewel het er vaak niet van komt,
Nadere informatieSpelregels BioRaffinage
Spelregels BioRaffinage 1) Ieder Team dient zoveel mogelijk biomassa waardeketens opstellen van één van de vijf groene eindproducten. 2) Een waardeketen omvat tenminste één element van de kleuren Blauw,
Nadere informatieSubsidies Biobased Economy
Subsidies Biobased Economy Amsterdam, 23 juni 2014 Astrid Hamer Subsidies Weinig gebruikt door bedrijven (spec. BBE) Wijs ze erop. WBSO regio Overzicht regelingen BBE door RVO.nl RDA SDE+ NL EU MIT: MKB
Nadere informatieBiobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek
Biobased Economy Wageningen UR Food & Biobased Research Windesheim 3 december, Ben van den Broek Wageningen UR Food & Biobased Research Wageningen UR Universiteit Onderzoeksinstituten Wageningen UR Food
Nadere informatieDe toekomst is bio-based Wat is de rol van netwerken?
De toekomst is bio-based Wat is de rol van netwerken? Biobased? Het sluiten van kringlopen. Efficiënter gebruik van grondstoffen Niet meer de aarde opgebruiken maar de economie laten draaien op wat we
Nadere informatieOpties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa
Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel
Nadere informatieAlgen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie!
Algen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie! www.omegagreen.nl Bert Knol Omega Green B.V. 27 september 2017 Omega Green B.V. Omega Green B.V. is opgericht in 2014 met het doel het algenteelt
Nadere informatieDe rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix
08/04/2011 De rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix Luc Pelkmans, VITO 4 de Vlaamse afval- en materialencongres Brugge, 6 april 2011 Inhoud» Vlaamse onderbouwing van de Belgische
Nadere informatieGrootschalige verduurzaming door creatieve coalities
Grootschalige verduurzaming door creatieve coalities André de Groot gemeente Rotterdam, programma Versnelling010 27 januari 2015 Opbouw stedelijk programma Duurzaam Groene, gezonde en veerkrachtige stad
Nadere informatieHelmonds Energieconvenant
Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende
Nadere informatieUrban Farming Long Term future with Algae?
Urban Farming Long Term future with Algae? Wie zijn wij? Leidende positie in Europa. Sinds 2000 succesvol actief op het gebied van het kweken k en verwerking van algen. Structuur Ingrepro Ingrepro B.V.
Nadere informatieNetwerkbijeenkomst VAVI, VIGEF & NEBAFA
Netwerkbijeenkomst VAVI, VIGEF & NEBAFA Bio-based Economy Den Haag, 17 april 2013 VAVI VAVI is een belangenvereniging die de belangen behartigt van 7 Nederlandse ondernemingen binnen de aardappelverwerkende
Nadere informatie