De lichten branden nog

Transcriptie

1 2 4 d e c e m b e r n u m m e r 2 5 j a a r g a n g 2 w w w. i t - e x e c u t i v e. n l De lichten branden nog Foto: ANP IN HET NIEUWS STAND-BY NU ECHT UIT Een Spaans bedrijf claimt de definitieve oplossing te hebben gevonden voor energieverspilling in de stand-by stand. Die stand zou verantwoordelijk zijn voor 20% van het totale energiegebruik. p. 6 MANAGEMENT GOUDEN BERGEN Miljarden betalen bedrijven jaarlijks aan it-consultants. Zijn ze dat geld waard? Een Duits onderzoek geeft te denken. Consultants beloven wat de klant maar wil horen om binnen te komen. p. 10 TECHNOLOGIE TUSSEN TWEE WERELDEN Naar het web of niet? Op de jaarlijkse conferentie voor partners en klanten van de business divisie van Microsoft was de spanning goed voelbaar. Microsoft Dynamics balanceert tussen twee werelden p is het jaar van de Grote Kredietcrisis. Even leek het erop dat dit jaar zelfs de lichten van de grootste kerstboom ter wereld aan de zendmast van Lopik niet zouden aangaan. Vaste sponsors haakten af. Maar mede dankzij een gift van zanger Gordon gingen de lampen alsnog aan. Ook op de meeste it-afdelingen blijft het licht aan. In tegenstelling tot de vorige recessie krijgen deze afdelingen niet direct te maken met grote budgetkortingen en bijbehorende ontslagen. IT wordt juist als middel gezien om besparingen elders in organisaties te realiseren en de productiviteit te verhogen. Dit betoogt althans professor Jerry Luftman op basis van recent Amerikaans onderzoek. Volgens hem is zelfs het aantrekken van gekwalificeerd personeel nog een belangrijk aandachtspunt binnen de sector. p. 5 MENS & WERK KERSTPAKKET OP ZIJN RETOUR? Er zijn er weer vele verstrekt, maar volgens Unique Uitzendbureau is het kerstpakket toch op zijn retour. Uit onderzoek zou blijken dat veel werknemers liever een bonus hebben. p. 23 ALLE MEDEWERKERS VAN IT EXECUTIVE WENSEN U PRETTIGE FEESTDAGEN EN EEN SUCCESVOL 2009

2 REDACTIONEEL INHOUD De rest is geschiedenis Op donderdag 11 december overhandigde NGI-voorzitter Lineke Sneller bij Kluwer het eerste exemplaar van de Eeuw van de computer aan Henk Broeders voorzitter van branchevereniging ICT~Office en directeur bij Capgemini. Dit boek behandelt de aanloop en de totstandkoming van de informatiemaatschappij in Nederland. Het laat overtuigend zien hoe de mechanische gegevensverwerking die in de eerste helft van de twintigste eeuw opkwam na de Tweede Wereldoorlog overging in de opkomst van de computer. De rest is geschiedenis. Broeders zei blij te zijn met het boek, maar het jammer te vinden dat recente computergeschiedenis zoals de opkomst van internet in Nederland nog niet ontgonnen was door wetenschappers. Vandaag zijn we overal in de wereld realtime op de hoogte van slechte cijfers die her en der uitkomen met alle gevolgen van dien voor de beurskoersen. De crisis is snel toegeslagen, maar het geeft tegelijkertijd hoop voor de toekomst. Met dezelfde snelheid zullen de koersen ook weer omhoog schieten zodra het beter gaat. Zie ook pag. 4 NIEUWS 4-9 Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 7 Column Dominique Deckmyn 9 Wannahave MANAGEMENT 10 De trukendoos wijd open 13 Column Charles Groenhuijsen 14 Management Kort 15 CIOnetpanel servervirtualisatie TECHNOLOGIE 16 Microsoft Dynamics balanceert tussen twee werelden 19 Column Ron Tolido FORUM 21 Lezersreacties 21 Agenda MENS&WERK 23 Nieuws arbeidsmarkt 24 Portret van een it-manager 25 Banencarrousel ESCAPE 26 Cartoon 26 Colofon ADVERTEERDERSINDEX 01 A2 Networks 01 Afas 31 bita Center 02 Capgemini 22 Comparex 08 EMC 06 Focus Conferences 20 IDC 01,12 Nobel 32 Ricoh VRI

3 IN HET NIEUWS WEEKMAKERS ONDERAANNEMERS GEKNEPEN Weekblad Computable meldt dat it-dienstverleners Atos Origin, Capgemini, Logica en Ordina detacheringsbedrijven waar zij mee werken, hebben laten weten dat hun tarieven tussen de 5 en 10 procent naar beneden gaan de komende tijd. Met deze maatregel willen de dienstverleners hun eigen winstgevendheid op peil houden. Ook zouden klanten om lagere tarieven vragen. UNIT4 AGRESSO IN HR Bedrijfssoftwareleverancier Unit 4 Agresso heeft een belang van 33 procent genomen in I-Signaal, een leverancier van software voor verzuimregistratie van personeel. De twee leveranciers willen de hr-software Verzuimsignaal en Unit 4 Personeel & Salaris en aanvullende diensten de komende drie jaar samen met de Arbo Unie in de markt zetten. ALCATEL-LUCENT SANEERT De fabrikant van telecomapparatuur Alcatel-Lucent heeft vijfduizend inhuurkrachten en duizend managers de deur gewezen. Naast deze maatregel komen er besparingen op inkoop, productie en sales, zodat het concern eind 2009 weer quitte gaat spelen. Het bedrijf boekt al zeven kwartalen op rij verlies. Recent trad oud-topman van BT Ben Verwaaijen aan om het bedrijf weer een toekomst te geven. LAGERE TELEFOON- TARIEVEN De Europese ministers van telecommunicatie hebben een maximum tarief vastgesteld voor het versturen van sms-berichten en voor het gebruik van mobiel internet in het buitenland. In september stelde de Europese Commissie al voor om het tarief voor een sms-bericht nu 29 eurocent - omlaag te dirigeren naar 11 cent. Ook het tarief van het dataverkeer gaat fors omlaag. Verder gaat het mes in de gesprekskosten voor mobiele telefoons. Honderd jaar IT in Nederland Het net uitgebrachte boek De eeuw van de computer over de geschiedenis van de IT in Nederland begint met een anekdote over een mislukt project. In 1922 viel de grootschalige implementatie van ponskaartmachines bij de Postcheque en Girodienst - de voorganger van de Postbank - in het water. Hebben we zo weinig geleerd? Een reorganisatie met nieuwe mechanische apparatuur mislukt, omdat er te weinig tijd uitgetrokken wordt voor de voorbereiding. Bij de invoering zijn er te weinig mensen vrijgesteld om alles in goede banen te leiden. En de gebruikers van de nieuwe apparatuur zijn slecht opgeleid. Dit rijtje klinkt als een opsomming van de faalfactoren van het zoveelste mislukte it-project anno De tijdens de boekpresentatie bij uitgeverij Kluwer aanwezige hoogleraar Harry Lintsen van de TU Eindhoven die als techniekhistoricus een belangrijke hand heeft gehad in het boek, heeft er wel een verklaring voor. Het is inderdaad maf dat vandaag de dag ook nog zoveel it-projecten een belabberd resultaat boeken. Er is bij de uitvoering van deze technische projecten te weinig aandacht voor cruciale menselijke en sociale processen. Die geschoolde onbekwaamheid kom je bij technici van allerlei pluimage vaker tegen. Het voorval bij de Girodienst ruim tachtig jaar terug laat Deze Pascal-computer van Philips uit 1961 is een voorbeeld van een computer die zodanig ontworpen is dat het onderhoud aan bijvoorbeeld geheugenruimte goed uit te voeren is. DE EEUW VAN DE COMPUTER De auteurs zijn in De eeuw van de computer verder gaan kijken dan de eerste computers die meteen na de Tweede Wereldoorlog gebouwd werden. Tijdens de vooroorlogse periode begon men in diverse maatschappelijke sectoren op grote schaal gegevens te verzamelen, te bewerken en op te slaan. Daartoe werden in eerste instantie allerlei mechanische apparaten dat goed zien. Maar successen waren er ook. De mechanisatie van de administratie bij DSM en de voorloper van de ABN Amro liepen bijvoorbeeld als een zonnetje. De betekenis van de Nederlandse IT gaat verder dan alleen de stamvader van het programmeren, Edsger Dijkstra, vult Adrienne van den Boogaard aan. Jarenlang was zij de drijvende kracht achter het boek. Het Nederlandse verhaal van de computer is grotendeels een adoptieverhaal over een elders uitgevonden apparaat dat hier zijn weg vond. Op tal van punten heeft Nederland wel een belangrijke, internationale rol gespeeld. Zo koos minister van onderwijs Jacques Wallage in 1990 voor een IBM-compatibele pc met Windows 3.0. Microsoft heeft daardoor de voorsprong van Apple in het onderwijs kunnen inhalen. En dan was er de X1-computer van het bedrijf Elektrologica eind jaren vijftig, die als eerste volledig uit transistoren bestond, aldus Van den Boogaard. ingezet zoals rekenapparaten, typemachines en ponskaartmachines. Door zo vroeg te beginnen, laten de auteurs overtuigend zien dat de digitale elektronische computer niet zozeer beginpunt is van een revolutie die direct na 1945 begint, maar eerder een nieuw hoofdstuk is in een lang lopend transformatieproces. Ga voor meer informatie en het bestellen van een exemplaar naar IT niet meteen het haasje In tegenstelling tot voorgaande recessies krijgen it-afdelingen dit keer niet direct te maken met budgetkortingen en bijbehorende ontslagen. IT wordt juist als middel gezien om besparingen elders in organisaties door te voeren en de productiviteit te verhogen. Dit zei professor Jerry Luftman van het New York Stevens Institute of Technology. Hij was één van de sprekers op het congres Focus on Demand, op 9 december plaatsvond in t Spant in Bussum. Luftman voert jaarlijks een onderzoek uit onder Amerikaanse cio s die deelnemen aan het netwerk de Society for Information Management (SIM). In het onderzoek over 2008 dat eind november uitkwam, blijkt dat een meerderheid (81 procent) van de vijfduizend Budgetten blijven komend jaar overeind 2009> % 2009< % 2009> = < = % it-directeuren die lid zijn van SIM, verwacht dat het budget gelijk blijft (37 procent) of zelfs iets gaat stijgen (44 procent). Als het slechter gaat met de economie dan kreeg IT als één van de eerste afdelingen met ontslagen te maken. Die geluiden hoor ik nu niet om me heen. Volgens Luftman is zelfs het aantrekken van nieuw gekwalificeerd it-personeel nog steeds een belangrijk aandachtspunt binnen Amerikaanse it-afdelingen. Maar topprioriteit nummer één is nog steeds het dichten van de kloof tussen vraag en aanbod van IT. Dit onderwerp van business IT alignment is nog steeds het belangrijkste aandachtspunt, eigenlijk al gedurende de veertig jaar dat het SIM-netwerk actief is. Cio s willen nu het inzicht van de it-afdeling in de business versterken. Dat is nodig om samen met operationeel directeuren de productiviteit te verhogen of de kosten te verlagen. De belofte van deze toegevoegde waarde is precies de reden waarom het it-budget nog overeind blijft. Maar er is geen vrijblijvendheid. IT moet wel laten zien wat het waard is. Het aantonen van deze toegevoegde waarde moet gepaard gaan met een assertieve houding van de it-afdeling, zo betoogde Ferry Terpstra, docent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en in het dagelijks leven werkzaam voor KZA, later op hetzelfde congres. IT-directeuren moeten veel vaker en uitgebreider dan voorheen uitleggen wat de consequenties van het gedrag van de business is. Als er eindeloos gesleuteld wordt aan de eisen voor een systeem, dan gaat het project geheid over zijn budget- en tijdslimiet heen. Het is de plicht van de IT om hun afnemers te confronteren met hun keuzes. Wat dat betreft moet u het komende jaar het opdrachtnemerschap stevig op de agenda zetten. ONDERAANNEMER OF ONDERKNUPPEL? ja, het is weer een aanbiedersmarkt. Anders dan in de Verenigde Staten kunnen bedrijven zich in West-Europa niet van de ene op andere dag van personeel ontdoen als het minder gaat. Maar daar hebben we hier wat op gevonden: tijdelijk personeel, uitzendkrachten, inhuurkrachten en zzp-ers zorgen voor een flexibele buffer die kan opzwellen in goede tijden en leeglopen in slechte. Freelancers zijn overigens niet zielig; het gros kiest er bewust voor. Specialisten en professionals hebben in Nederland een sterke voorkeur ontwikkeld voor een bestaan als zelfstandige, lekker buiten de greep van de bureaucratische organisatie. De gemiddelde freelancer is geen starter maar een ervaren rot, hoog opgeleid en met tien jaar werkervaring. Maar ja, in slechte tijden krijgen freelancers en onderaannemers de rekening gepresenteerd. En dit zijn slechte tijden. Tal van Nederlandse ondernemingen zetten en masse inhuurkrachten buiten de deur. De grote ictdienstverleners kondigen met simpele brieven aan dat de vergoedingen volgend jaar omlaag gaan. Na Atos Origin, Capgemini, Logica en Ordina heeft nu ook Getronics onderaannemers gevraagd de tarieven te verlagen. Moedermaatschappij KPN wil alle externe inhuurkrachten - behalve de zogeheten preferred suppliers - 20 procent minder gaan betalen. Gevoegd bij de crisis in en het morele failliet van de financiële sector zou een baan in de publieke sector best weer eens populair kunnen worden. NIET NOG EEN MOBIEL PLATFORM? ja, Palm wil ook wat nieuws: Nova. Smartphones en handcomputers zijn hot. Het tempo van de innovatie is hoog en de variëteit aan apparaten groeit met de dag. Enkele jaren terug voorspelden niet de minste marktkenners een technische consolidatie rond enkele mobiele applicatieplatforms: Symbian (Nokia), Windows Mobile en iets met Linux. Jammer voor pionier Palm, dat met PalmOS het nakijken leek te hebben. De analogie met de pc-industrie begin jaren tachtig drong zich op. Toen eenmaal de IBM-PC verscheen met zijn open specificaties was het binnen een paar jaar gebeurd met die bonte variëteit aan pc-platforms. Er bleven twee smaken computers over: De Apple Macintosh en de IBM-compatibelen. Intel en Microsoft zijn er groot door geworden. Maar die consolidatieslag vindt maar niet plaats in de mobiele sector. Eerst zette de iphone de bestaande industrie op zijn kop, toen kwam het op Linux-gebaseerde Google Androïd en binnenkort presenteert nota bene Palm het Linux-gebaseerde besturingssysteem Nova. Is dat wel handig, zoveel mobiele platforms? Voor applicatie-ontwikkelaars natuurlijk niet; die hebben baat bij uniformiteit. En nu mobieltjes steeds meer uitgroeien tot een applicatieplatform wordt hun invloed belangrijker. Maar ik verwacht dat de voorspelde consolidatie nog wel even op zich zal laten wachten. Consolidatie vindt vooral plaats als het innovatietempo terugloopt; als een nieuwe functie of een andere bediening niet meer het verschil maakt. Kortom als een product een commodity wordt, een me-too ervaring. Zover is het voorlopig nog niet. Dat Ericsson volgend jaar een voorstel presenteert voor een set gestandaardiseerde Application Programming Interfaces(Api s) voor mobiele applicaties is een eerste stapje. Je kunt al voorspellen dat Apple daar niet aan gaat meedoen. Fred van der Molen 4 5

4 IN HET NIEUWS COLUMN DOMINIQUE DECKMYN IDEAL SUCCES Betaalbedrijf Currence meldde dat op 11 december de 25 miljoenste ideal-transactie verwerkt is bij online retailer Bol.com. Het idealsysteem dat pas in 2005 op de markt kwam, is inmiddels het meest geaccepteerde betaalmiddel op het Nederlandse internet. Van de 750 grootste online retailers accepteert 84 procent betalingen met dit systeem. Dat percentage is ruwweg tweemaal zo hoog als dat van de meest gebruikte creditcards. Currence wil met ideal de landsgrenzen over. CHROME UIT BETA In een voor zijn eigen doen opmerkelijk snelle stap heeft Google zijn browser Chrome van de bètastatus ontdaan. Google zegt dat Chrome na honderd dagen meer dan honderd miljoen gebruikers wereldwijd heeft. Na de vijftiende update is het bètalabel verdwenen, al wordt er nog volop aan de browser gewerkt. Zo moet er nog een platform voor extensies komen. ASL BiSL JAARCONGRES F O C U S O N D E M A N D 9 DECEMBER 2008 SPANT BUSSUM 6 e JAARCONGRES Stand-by nu echt uit De ondernemers van het Spaanse Good for you, good for the planet denken voor de apparaten op stand-by een energiebesparende oplossing te hebben gevonden. Volgens een onderzoek van de Europese Commissie verkwisten Europeanen met apparaten op stand-by 7 miljard euro per jaar, en een soortgelijk onderzoek van de Californische universiteit Berkeley wees uit dat het energieverbruik van stand-by apparaten daar opliep tot 26 procent van het totale verbruik. De Spaanse ondernemers hebben nu een patent gekregen op een algoritme dat kan zien of een apparaat op stand-by staat, waarna de stroom automatisch compleet wordt afgesloten. Wanneer er een knop wordt ingedrukt, gaat het apparaat weer terug op stand-by. Het bedrijf probeert elektronicafabrikanten te interesseren om de techniek te verwerken in hun producten. Bestaande apparaten kunnen worden aangesloten op een stekkerblok met daarin de techniek. NH Hotels heeft een test gedaan met de apparaten en hoopt ze te kunnen inzetten in een poging het energieverbruik terug te dringen met 20 procent in Meer informatie op Zet in op virtualisatie Een recessie lijkt niet de tijd om te investeren. Toch adviseert onderzoeksbureau Gartner om dat juist wel te doen. Besparingen die je al op korte termijn met servervirtualisatie en virtualisatie van de desktop kunt realiseren, moet je inzetten om lopende it-projecten en innovatie te redden. Rakesh Kumar, vp Data Centre Research bij Gartner, raadde zijn gehoor op Dells Enterprise Vision Day aan om van de nood een deugd te maken: groot inzetten op virtualisatie. Van het x86-platform is nog maar 10 procent gevirtualiseerd. Dat wil zeggen dat 90 procent van de systemen nog kansen biedt om efficiënter te draaien, minder energie te verbruiken, en te besparen op hardware en onderhoud. Gartner verwacht dan ook dat dat getal van 10 procent de komende jaren snel groter zal worden. Ook de collega s van IDC zien onder budgetdruk het aantal virtualisatieprojecten toenemen, met name van de desktop. Volgens hen is de technologie nog niet helemaal volwassen, maar zal 2010 een sterke stijging laten zien. Projecten moeten nu binnen twaalf tot achttien maanden hun kosten opbrengen, aldus Kumar. Verder dan dat wordt op dit moment niet gekeken. Vandaar dat virtualisatie zo belangrijk is: dat levert snel geld op. Optimaliseer daarom eerst wat je hebt, voordat je investeert in nieuwe datacenters, servers of opslag. De huidige crisis is volgens Kumar een heel andere dan de dotcom-crash in Veel it-projecten werden bij die vorige economische dip per direct afgebroken, en veel mensen werden ontslagen. We hebben geleerd dat dergelijke maatregelen peperduur zijn. Het kost heel veel geld om mensen te ontslaan die je over twee, drie jaar weer zult aannemen. We zitten in een periode waarin de groei negatief is en waarin minder wordt uitgegeven, maar er wordt nog steeds geïnvesteerd in software, services en telecom. Op dit moment kijkt men in- derdaad sterk naar de kosten en wordt er veel harder onderhandeld met de le- veranciers, maar de pro- jecten gaan door. Dit is niet een crisis die voortkomt uit de IT. De open source slinger Open source sijpelt onze organisaties binnen. Volgens nieuwe cijfers van Gartner heeft 85 procent van de bedrijven ondertussen open source software in huis als besturingssysteem, applicatie of middleware. De andere 15 procent is dat binnen twaalf maanden van plan. Open source heeft een idealistische en zelfs ideologische achtergrond, maar de meeste bedrijven kiezen vandaag de dag vooral vanwege pragmatische redenen voor open source toepassingen of besturingssystemen. Gewoon omdat de juiste toepassing beschikbaar is voor een uitstekende prijs/kwaliteit-verhouding, waarbij natuurlijk ook wordt gelet op beheerkosten en supportmogelijkheden. Het zijn vooral it-managers van overheden die rekening moeten houden met politieke/ideologische motieven ten gunste van open source oplossingen. Bij de Nederlandse overheid geldt officieel min of meer: bij gelijke geschiktheid altijd voor open source kiezen. Ondertussen zijn de grenzen tussen open source software en traditionele, merkgebonden software, aan het vervagen. Van heel wat software is moeilijk te zeggen of ze nu open source zijn of niet. En producten uit beide scholen worden aan elkaar geknoopt. Dit is een natuurlijke evolutie. Microsoft had daar in het verleden grote problemen mee en hield ons voor dat de gpl open source-licentie een gevaarlijke virale bijwerking had. Maar ook velen uit de open source hoek zagen en zien de integratie van beide werelden met lede ogen aan. In theorie zijn er inderdaad tal van juridische beren op de weg, maar in de praktijk ervaren bedrijven zelden problemen. Interessant in dit verband is te zien hoe de samenwerking tussen Microsoft en Novell zich ontwikkelt. Twee jaar geleden sloten de voormalige kemphanen een overeenkomst. Dat maakte een flink deel van de openbroncode-beweging zo boos, dat de gpl-licentie werd herschreven om dergelijk verraad in de toekomst onmogelijk te maken. Ook in het andere kamp heb je partijen die van geen ophouden weten. Weet u nog, dat monsterproces van SCO tegen zowat de hele open source wereld? Dat is nog steeds niet helemaal van de baan. Microsoft speelde daar destijds op de achtergrond een schimmige rol in. En de softwaregigant laat nog altijd een - nooit echt uitgesproken -dreigement boven de markt hangen dat het Microsoftklanten kan vervolgen als die ook Linux-software in huis halen (tenzij het van Novell is). Microsoft, iedereen weet dat je het nooit zal aandurven deze kaart uit te spelen. Stop met die onzin. Het is bijna Gebruikers verwachten dat verschillende softwarepakketten én softwareleveranciers kunnen samenwerken; open of niet, in het eigen datacenter, bij een outsourcingpartner of in de wolk. Technisch is dat allemaal steeds minder een bezwaar. Dus het is hoog tijd dat we ophouden er een probleem van te maken. Open source en gesloten licenties hebben allebei een plaats in het toekomstige softwareaanbod. Welk van de twee de grootste plaats krijgt, zal nog moeten blijken. Ik ben er niet van overtuigd dat de tijd onherroepelijk in het voordeel van open source speelt. Het is misschien eerder een slingerbeweging. De opkomst van cloudcomputing zou ook een terugkeer kunnen betekenen naar een veel meer gesloten, leveranciersgebonden wereld. We zullen zien wat 2009 brengt. 6 7

5 SAVETHEDATE: FEBRUARY 5 TH AUTOTRON ROSMALEN EMC PROUDLY PRESENTS: EMC FORUM - OUT OF THE BOX WHAT S NEXT? WHAT S NEXT? De hoeveelheid informatie groeit explosief. Welke stappen kan en moet u ondernemen om snel efficiency, rendement en betrouwbaarheid te realiseren? En hoe zorgt u ervoor dat de gekozen oplossingen voldoen aan eisen rond duurzaamheid? Op EMC Forum - Out of the Box 2009 krijgt u alle informatie over onderstaande mogelijkheden. Schrijf u dus snel in op Information Storage - Virtualization - Content Management & Archiving - Information Security Paradepaard van Troje Goed nieuws voor mobiele werkers. Dell komt met een nieuwe functie op zijn laptops, Latitude On genaamd. Met deze functie start je - buiten Windows om - in twee seconden een Outlookomgeving op met alleen je contactpersonen, agenda en takenlijst. Handig als je snel even iets wilt opzoeken. Wil je méér, zoals bijvoorbeeld het internet op, en of een dvd afspelen, dan is de daarvoor benodigde omgeving binnen tien seconden operationeel. In deze tweede omgeving kun je ook werken met lichte kantoorapplicaties, zoals Pocket Word en Pocket Excel. Dell heeft voor de nieuwe snelstartfunctie een bypass ontwikkeld langs het Windows-besturingssysteem heen. Deze omleidingsroute wordt mogelijk gemaakt door een subsysteem, bestaande uit een kleine extra processor en een ingebed besturingssysteem. Bij Dell roepen ze het niet van de daken, maar het gaat hier om Linux: Montavista s Mobilinux 5.0 om precies te zijn. In deze lichte omgeving kun je veel dingen snel doen. Pas als je zwaardere toepassingen nodig hebt, start je Vista op. Het is het ei van Columbus, een dual-boot machine voor verschillende taken. Wat heerlijk praktisch gedacht! Bijkomend voordeel van deze RoadReady-laptop: je spaart batterij en milieu. Het kan haast niet anders dan dat er in zowel het Windows- als Linux-kamp heel wat wenkbrauwen zijn gefronst. Voor de Microsoft-aanhang moet Latitude On een paard van Troje zijn. Stel je voor, een Linux subsysteem in het hart van een Windows-machine... dat is echt even slikken. Maar andersom net zo goed. Linux als startmotor voor Windows Vista, dat is nou niet bepaald de glansrol die het Linux-kamp voor Tux weggelegd ziet. Knap van Dell om de gebruiker voorop te stellen en de lange tenen van links en van rechts lekker te laten voor wat ze zijn. Windows minder gezien De marktaandelen van belangrijke Microsoft-software als Windows en Internet Explorer hebben de afgelopen tijd een flinke knauw gekregen. Oorzaak is dat Vista weinig zoden aan de dijk zet. V oor het eerst in bijna negen jaar is het marktaandeel van de Internet Explorer onder de 70 procent gezakt. Daarnaast kende het besturingssysteem Windows de grootste daling van marktaandeel in één jaar ooit. Het marktaandeel van Windows is nu onder de 90 procent gedaald. Weliswaar nog steeds een indrukwekkend getal, maar we moeten teruggaan tot Windows 3.11 voordat we zo n laag marktaandeel voor Windows zagen. Sinds 2003 daalt het marktaandeel van Windows al, en in november 2008 daalde het volgens onderzoeker Net Applications tot 89,62 procent. In oktober 2004 stond dat getal nog op 96,4 procent. De daling van 2,8 procent in het laatste jaar is de grootste daling in één jaar in de 23- jarige geschiedenis van Windows. De daling is met name ingegeven door het feit dat de groei die Vista doormaakt, niet opweegt tegen de verliezen die andere versies van Windows boeken (XP, 2000, NT, Me en 98). Andere oorzaak is natuurlijk het succes van besturingssystemen zoals Mac OS X en Linux. Net Applications schat voor Mac OS X een marktaandeel in van 8,9 procent (was november vorig jaar nog 6,8 procent) en Linux 0,83 procent (was 0,57 procent). WANNAHAVE HTC Touch HD Meestervervalsing De serie HTC Touch-machientjes breidt zich gestaag uit: de HD is de meest geslaagde iphone look-a-like tot dusver. Het toestel heeft tot op de millimeter nauwkeurig dezelfde afmetingen als de moeder aller wannahaves en zelfs een groter scherm. Uiteraard is de HD zwart, heeft ie een aanraakscherm en kantelt het scherm automatisch als het toestel een kwart slag wordt gedraaid. De TouchFlobediening completeert de iphone-ervaring. Maar de binnenkant is totaal anders. Het besturingssysteem Windows Mobile 6.1 Professional van Microsoft is voor de pc-gebruiker wellicht nog altijd een zorg minder: de synchronisatie met Outlook en andere pcapplicaties is vertrouwd en heeft zich - hoewel niet altijd even stabiel - bewezen. Het geheugen is met 512 MB ronduit karig (zeker vergeleken met de 16 GB geheugen van de iphone), maar hij is uitbreidbaar met een microsd-kaart; veelal wordt een 8 Gb meegeleverd. Daar staat weer een 5 megapixel camera met flits tegenover terwijl Apple een bejaarde 2.0 megapixel camera meelevert. Bovendien zit er een camera op voor videobellen. En inderdaad: GPS ingebouwd. De spreektijd van de HD is bij gebruik op 3G langer dan die van de iphone. Tot slot is het 3,8 scherm bijna een centimeter groter in diameter. Beide toestellen hebben een bewegingssensor en natuurlijk wifi en Bluetooth. De Touch HD heeft ook nog enkele harde knoppen terwijl de iphone het met één knop doet. Hoe je het ook wendt of keert, soms zijn knoppen voor home of back toch handig hoor. Kortom; of de Touch HD van HTC dus een meestervervalsing of een meesterwerk is, mag iedereen zelf bepalen. De adepten van de iphone zullen stellen dat hun toestel uitbreidbaar is met een oneindig aantal gratis applicaties op het internet. Nou, dit klopt en dat maakt m bijzonder. Zeker is dat ze bij HTC de laatste jaren innoveren dat de vonken er vanaf vliegen en dat de Touch HD met mooie looks en een innovatieve en intuïtieve gebruikerservaring meer dan ruim voorziet in de behoeften. 9 Info > HTC Touch HD: 11,5 x 6,3 x 1,2 cm, 146 gram, prijs circa 575 euro inclusief BTW zonder abonnement.

6 management Consultants beloven de klant wat hij maar horen wil De trukendoos wijd open Door Yvonne Halink Als je een bedrijf van binnenuit kent, is het kinderspel om je speelterrein te vergroten Miljarden verdienen ze, de it-consultants van Accenture, IBM, Capgemini & co. Zijn ze dat geld ook waard? Een grootschalig Duits onderzoek geeft te denken. Doen it-consultants hun werk naar behoren? Volgens Stephan Scholtissek, baas van Duitslands grootste it-consultancyfirma Accenture, wel: Wij hebben een foutpercentage in het promillenbereik. De cijfers straffen zijn zelfgenoegzaamheid af. Eenderde tot tweederde van de grote klanten is niet of slechts ten dele tevreden over ingeschakelde it-consultants. Dat blijkt uit het grootste onderzoek naar it-consultancy in Duitsland tot nu toe, van econoom en branchekenner Dietmar Fink. Hij vroeg 250 leidinggevenden van grote beursgenoteerde bedrijven in Duitsland naar hun ervaringen met it-consultants in de afgelopen maanden. Finks onderzoek werpt licht op een branche die het qua aanzien vooralsnog verliest van de managementconsultancy. Maar qua omzet geven de it-consultants (in Duitsland goed voor 17,6 miljard euro in 2007) hun management- en strategiecollega s (16,4 miljard) het nakijken. Bedrijven zijn nu eenmaal afhankelijk van it-consultants: zonder goed functionerend it-systeem geen goed functionerend bedrijf. Terwijl je bijvoorbeeld - helaas pindakaas voor managementconsultants zonder hel- dere ondernemingsvisie best een tijdje goed kunt boeren. IT-consultants maken gebruik van die afhankelijkheid, aldus Dietmar Fink. Ze komen in de verleiding om zo veel mogelijk medewerkers zo lang mogelijk tegen zo hoog mogelijke uurtarieven van de straat te houden. Bekende binnenkomers Als je it-consultants eenmaal een voet tussen de deur laat zetten, krijg je ze niet meer weg is de ervaring. De klant alles beloven wat hij horen wil, is een van de gebruikelijkste methoden om een bedrijf binnen te komen, aldus Fink. Als de vis dan niet hapt, wordt het lokaas in de kostensfeer gezocht. Niet zelden werken it-adviseurs in eerste instantie voor eenderde van het gebruikelijke dagtarief (1500 euro), komen ze korte tijd kosteloos puinruimen en/of bieden ze het werk aan voor een vast bedrag. Dat kunnen maar weinig klanten weerstaan. Maar geoffreerde lumpsums zijn achteraf gezien niet meer dan een voorzichtig beginnetje. Vanuit die aanvalsbasis wordt het budget van de klant gestaag vergroot. Bijvoorbeeld door hard te maken dat de klant met change requests komt. Met veel ergernis tot gevolg. Controllers van klanten gaan tot op het bot om aan te tonen dat werkzaamheden wel degelijk deel uitmaakten van het oorspronkelijke contract. In extreme gevallen competenties Duitse it-adviseurs 1e plaats 2e plaats 3e plaats Resourceplanning SAP Accenture IBM Procesmanagement Accenture IBM IDS Scheer Toeleveringsketenbeheer IBM Accenture SAP Crm Accenture IBM SAP Financieel- en risicomanagement Accenture Capgemini SAP De competenties van grote Duitse it-adviseurs op afzonderlijke terreinen 10 onderhandelen de advocaten van beide zijden tot diep in de nacht over elke vierkante centimeter. Vervolgopdrachten zijn een eenvoudigere manier om het it-consultancybudget op te schroeven. Als je een bedrijf van binnenuit kent, is het meestal kinderspel om je speelterrein te vergroten. Dit spel beheersen IBM en Accenture bijzonder goed. Daarmee voeren ze hun inkomsten met ongeveer eenderde op, aldus een cio die vroeger zelf bij een groot it-adviesbureau werkte. Gedwongen winkelnering It-consultancy is alleen in theorie een kopersmarkt volgens de ondervraagde ceo s. Weliswaar vechten in Duitsland alleen al rond de twintigduizend it-adviesbureaus om opdrachten, in de meeste gevallen gaat het daarbij om eenpitters of vergaand gespecialiseerde kleine bureaus. De zes belangrijkste bureaus naast Accenture en IBM zijn dat op de Duitse markt Capgemini, CSC, SAP Consulting en Deutsche Telekom-dochter T-Systems pakken samen slechts 20 procent van de omzet in de markt. Maar voor grote en internationaal georiënteerde projecten bijvoorbeeld de afstemming van personeelsmanagementsystemen in een wereldwijd opererend concern komen bijna uitsluitend Accenture en IBM in aanmerking. Alleen de grote twee hebben de benodigde menskracht en capaciteiten in huis, en beschikken over een wereldwijde organisatie. Accenture is bijvoorbeeld met medewerkers actief in vijftig landen. Maar hun enorme omzetgroei 25 tot 30 procent sinds danken de grote twee toch vooral aan hun acquisitiemethoden. Accenture knuffelt graag de chef-etages. Niet alleen met uitnodigingen voor internationale sportevents, ook doodgewoon via volhardende penetratie. Daarna is het pure bezigheidstherapie, vaak zonder duidelijke opdracht. Fink vertelt hoe een pas aangetreden it-manager bij een Duits telecombedrijf van zijn baas opdracht kreeg om kennis te maken met de belangrijkste adviseurs van het bedrijf. De stapel visitekaartjes op zijn bureau groeide en groeide, zonder dat duidelijk werd aan welke opdracht(en) al die consultants nu eigenlijk precies werkten. Toen de it-manager daar beleefd naar informeerde, kreeg hij van consultants te horen: Bemoeit u zich daar maar liever niet mee. We zijn hier in opdracht van uw baas. Wat doe je eraan? Hoe komt het allemaal? Een aantal risicofactoren zie je steeds terug. Een groot probleem is dat klanten vaak niet precies genoeg weten wat ze willen, zo blijkt uit Finks onderzoek. Ze geven te vage opdrachten - en daarmee carte blanche - aan it-consultants. Want zo n algemene opdracht kan een prachtig aanhaakpunt voor it-consultants >> Tevredenheid over it-consultants in duitsland It-consultant tevreden* ontevreden** IBM Accenture Capgemini SAP CSC 69% 58% 54% 36% 35% 31% 42% 46% 64% 65% Tevredenheid van Duitslands grootste beursgenoteerde bedrijven over Duitslands grootste it-consultants * tevreden = zeer tevreden en tevreden ** ontevreden = twijfelachtig, niet zo tevreden en helemaal niet tevreden 11

7 management zijn om uiteindelijk de kroonjuwelen te verkopen. Wie een it-project plant, moet dus voor zichzelf heel concreet en precies de vraag formuleren. Stel dat je een verbetering wilt op het vlak van crm, dan zou zo n vraag bijvoorbeeld kunnen zijn: hoe snel moet het callcenter reageren op een aanvraag? Er zijn nog meer klassieke risicofactoren, vanuit de klant bezien. Zo worden de kosten van it-consultancy systematisch onderschat. En in het verantwoordelijke projectteam zitten vaak te weinig of helemaal geen mensen met de juiste vakkennis en vereiste managementkwalificaties. Dit geldt ook aan de consulantcykant: niet zelden schermen bureaus met ervaring en kennis maar komen veel mindere goden het werk doen, soms zonder de De kosten van it-consultancy worden systematisch onderschat vereiste specialistische expertise. Als je dat ontdekt, is het vaak al te laat om van bureau te switchen. Wat evenmin helpt: het topmanagement geeft de opdracht vaak niet genoeg gewicht of is er te weinig bij betrokken. Dít vergroot de kans op succes: - Ken de consultanttrucs. Stink er niet in. - Verzeker je ervan dat het it-adviesbureau de voor jouw opdracht juist gekwalificeerde mensen inzet. - Verbeter het projectmanagement (concrete en meetbare doelen formuleren met tijdpad; korting op honoraria als ze niet worden gehaald). - Verklein zo snel mogelijk je afhankelijkheid van consultants in een it-project door je de vereiste kerncompetenties eigen te maken. - Toon als ceo betrokkenheid bij het it-project. Bemoei je ermee. Ga onaangekondigd naar teambesprekingen. Vraag consultants persoonlijk om rapportage. Bron: Managermagazin Onder de gordel Twee fuserende hypotheekbanken vragen een adviesbureau om hun it-systemen te evalueren en om te adviseren welk van de twee het geschiktste platform is voor de nieuwe bank. Slechts een van beide systemen voldoet aan de internationale Ifrs-norm voor financiële verslaglegging. Het voldoet ook verder goed, dus het ligt voor de hand om voor dit systeem te kiezen. Maar de consultants bewandelen een derde weg: ze houden een pleidooi voor invoering van compleet nieuwe software. Het it-team van de fusiepartner met het geschikte systeem weigert om daarvoor toestemming te geven: hun systeem deugt immers. De consultants gaan in de tegenaanval met een beproefde methode: de competenties van het it-team worden in twijfel getrokken bij de bedrijfsleiding. Handig: nu moeten de medewerkers (het it-team) van de fusiepartner zich verantwoorden, en niet de consultants. column Lekker roddelen op de apenrots charles groenhuijsen Wat is het leven saai! Ik heb geen baan en dus geen collega s. Op je eentje werken heeft veel voordelen, maar één kolossaal nadeel: Je kunt niet lekker bijroddelen over de collegaatjes. Of nog geiniger over de baas. Ik heb meer dan 20 jaar bij de televisie gewerkt. Daar is roddelen een voorwaarde om te overleven. Het is bij de omroep immers één grote jaloerse bende. Vanwege alle Bekende Nederlanders lees je de pikantste geruchten gewoon in de roddelbladen. Allemaal verzonnen wat er in staat? Forget it! Het meeste is waar. Nou ja, bijna waar. Bijna waar is voor kwaliteitsroddel al ruim voldoende. Als journalist moet ik als een bezetene op jacht naar de harde waarheid. Maar tijdens de broodnodige kwebbelpauzes kun je onbeschaamd roddel en achterklap uitwisselen. Ze jókken er ook nog eens over Onderzoek van KPMG laat zien dat 86 procent van je collega s poeh, veel hè? wel eens slachtoffer is van roddel; 50 procent geeft toe zelf te roddelen. Leuk, dat verschil tussen 86 en 50 procent. Veel van je collega s roddelen dus niet alleen; ze jókken er ook nog eens over. t Zijn net gewone mensen Wie mij er - met geloofwaardige argumenten omkleed - van kan overtuigen zelf nooit te hebben geroddeld, krijgt mijn laatste boek Lekker schrijven in mijn pyjamabroek gratis toegestuurd. Doe maar gek! Ik heb bij uitgever Kluwer nog even geen extra exemplaren besteld Goed, U roddelt dus ook. En de inzet van al dat geroddel is groot. Veel werknemers gebruiken kwaadsprekerij om vérderop en vooral hógerop te komen. Daarbij komt in deze economisch barre tijden de angst om ontslagen te worden. Wie vliegen er op uw afdeling het eerste uit? Hoe groot is de verleiding een beetje te rommelen met de waarheid om zelf de dans te ontspringen? Leuk? Ja, vooral als je er van buitenaf lekker naar mag kijken. Een kantoor is net een apenrots. Duwen & Trekken voor Gevorderden Beschaafde(?) mensen duwen elkaar niet van rotsen af. Wij roddelen. Het effect is hetzelfde. En net als bij de echte apenrots vermaken de toeschouwers zich kostelijk met dit partijtje Duwen & Trekken voor Gevorderden. Roddelen is kuddegedrag. Doe je niet mee dan val je buiten de groep. Dat groepsgedrag maakt roddelen ook zo aantrekkelijk. Je deelt een geheimpje met anderen. Tegelijk sluit je het slachtoffer van de kwaadsprekerij buiten. Dat schept een band. Heel lang geleden grasduinde ik graag en veel in de (toen nog niet beveiligde) digitale prullenbak van onze kantoorcomputers. We beleefden er nee, da s geen mooie karaktertrek van me! - veel pret aan. En kennis is macht. Wie het meeste weet is op kantoor de baas. Wie vooruit wil komen, moet dus hartelijk meeroddelen. Onderzoek toont aan dat er geen land is waar het zo veel voorkomt. Nederland als roddelkampioen. Heerlijk! Waarom ben ik daar helemaal niet verbaasd over? Wie weet het antwoord? (Suggesties naar chgroenhuijsen@aol.com. Meer weten? Zoek bij Google op roddel en kantoor) 13

8 management ANGST IN VALLEY De hightechbedrijven in Silicon Valley hebben in 2001/2002 al eens een slachting meegemaakt als gevolg van een economische recessie, dus geen wonder dat men daar nu z n hart vasthoudt. Er vindt een ontslaggolf plaats onder pas gestarte bedrijven, die zich op die manier wapenen tegen de komende recessie. Veel bedrijven ontslaan 20 tot wel 40 procent van hun mensen. Maar ook een grote Silicon Valley-partij als Yahoo! heeft aangekondigd zijn personeelsbestand mensen met minstens 10 procent in te krimpen. Een belangrijke les uit 2001 is dat je als high-techstarter bij een economische crisis snel en stevig op je kosten moet besparen. De investeerders eisen dat ook. Nog twee goede overlevingstactieken: focus je schaarse middelen op je kernactiviteiten (trek de stekker uit niet vitale projecten) en overtuig investeerders ervan dat jouw businessstrategie een winnende is. Bron: The Economist COACHINGPIPO S Ook in coachend Duitsland lopen heel wat pipo s rond die geld verdienen met goedkope psychologische trucs en flutadviezen. Iedereen mag zich coach noemen. En dat gebeurt dan ook. Er zijn gelukscoaches, hypnose-, astro- en tantracoaches. Er is shamanic selling. Er is kinesiologiecoaching. En nog veel meer. Al ben je als manager wanhopig, dat is geen reden om met een coachingpipo in zee te gaan. Werk alleen samen met vakmensen. Vraag naar hun opleiding, beroepservaring, leidinggevende ervaring, kennis van organisaties en referenties. Kijk of de coach gespecialiseerd is in de gevraagde diensten. Vakkundige coaches zijn nooit alleskunners. Accepteer geen vage informatie over honoraria. Een coachingtraject omvat zes tot maximaal tien bijeenkomsten. Hoed je dus voor aanbieders die van geen ophouden weten. Bron: Managermagazin stereotiep vrouwbeeld in It vrouwen brengen veel vaker dan mannen persoonlijke offers voor een mooie carrière in de It. maar waarom levert het ze veel minder op? Van de vrouwen die op middenniveaus in de IT werken, stelt 33 procent het krijgen van kinderen uit om zich beter aan hun werk en carrière te kunnen wijden. Onder mannen is dat slechts 18 procent. Maar liefst 9 procent van de vrouwen met it-banen op middenniveaus - versus slechts 3 procent van de mannen - ziet er om loopbaanredenen zelfs geheel van af om kinderen te krijgen. Ongeveer evenveel mannen als vrouwen stellen het om loopbaanredenen uit om te trouwen. Tegelijkertijd kiest 7,8 procent van de vrouwen - versus 2,5 procent van de mannen - ervoor om altijd single te blijven, zodat zij zich geheel aan hun carrière kunnen wijden. Het blijkt uit een studie van het Anita Borg Institute for Women and Technology en het Michelle R. Clayman Institute for Gender Research (Stanford University). De studie werd uitgevoerd onder een paar duizend mannelijke en vrouwelijke it-werknemers van hightechbedrijven in Silicon Valley. Vrouwen brengen dus veel vaker grote persoonlijke offers dan mannen, maar levert dat ze ook navenant veel meer op? Nee, veel minder zelfs. Op executiveniveau wordt de it-wereld gedomineerd hoofdkantoren zonder hoofden staat het hoofdkantoor wel op de juiste locatie? Het is niet meer vanzelfsprekend dat alle senior managers op Het Hoofdkantoor werken. Steeds vaker worden delen van de directie (en hun staf) naar andere landen overgebracht. Zo verkaste John Paterson, de chief procurement officer van IBM, alweer een tijdje geleden naar Shenzen (China). Het was voor het eerst bij IBM dat het hoofd van een ondernemingsbrede functie buiten de VS resideerde. Azië is goed voor eenderde van IBM s inkoopbudget van 40 miljard dollar, vandaar. Seniors worden dus gestuurd naar where the action is. Dankzij de moderne technologie hoeft dit niet te leiden tot gedecentraliseerd management: mondiale operaties kunnen vanuit elke plek in de wereld worden gerund. Consequentie is misschien wel dat de status en macht van het hoofdkantoor afnemen. Dat blijft intussen wel belangrijke functies vervullen, dus het zal niet verdwijnen. Bron: The Economist door mannen. Uit de studie blijkt dat mannen drie keer zo veel kans maken om een executivepositie te bereiken dan vrouwen. Een van de redenen dat vrouwen worden overgeslagen bij promoties los van het feit dat vrouwen sowieso meer uren moeten maken en harder moeten werken dan mannen om voor promotie in aanmerking te komen is dat vrouwen door sommige mannen nog steeds worden gezien als minder technisch onderlegd. Dat stereotiepe beeld is een flink obstakel in een wereld waar leiders een technische achtergrond moeten hebben om het respect te krijgen van hun ondergeschikten. Door dat beeld krijgen zij vaak minder zichtbare, zogenaamd typisch vrouwelijke taken, bijvoorbeeld in support. Dit gebrek aan zichtbaarheid maakt het voor vrouwen nog moeilijker om promotie te krijgen. Een andere drempel is dat er vaak een bedrijfscultuur heerst die zelfpromotie, assertiviteit en expliciete ambitie beloont dingen waar veel mannen minder moeite mee hebben dan vrouwen, die zich vaak bescheidener opstellen. Bron: Climbing the technical ladder: obstacles and solutions for mid-level women in technology CIOnet is een online en offline netwerk voor cio s en it-managers. De redactie van IT-Executive legt maandelijks enkele deelnemers een actuele stelling voor. De stelling: panel er zijn nogal wat hindernissen die grootschalige invoering van servervirtualisatie tegenhouden Wouke Lam, hoofd van het projectmanagementkantoor voor het sourcing programma bij Shell Trevor Dickman, general manager hosting en storage bij Shell De grootschalige invoering van servervirtualisatie vordert langzaam, zegt Wouke Lam, hoofd van het projectmanagementkantoor voor het sourcing programma bij Shell (infrastructure sourcing programme), waaronder ook de aansturing van het uitbestedingscontract met AT&T, T-Systems en EDS valt. Toen Shell nog verantwoordelijk was voor zijn eigen it-infrastructuur, bleek het erg lastig om het aantal servers met virtualisatie uit te breiden. Een reden daarvoor was dat projectmanagers uit veiligheidsoverwegingen voor een aparte server kozen in plaats van een virtuele machine uit een serverpool. Een goed moment om dit gedrag aan te pakken was bij de uitbesteding van de IT. Uitbreiding van de gevirtualiseerde serverpool werd een belangrijk doel bij de overheveling van het beheer van de IT. Op dit moment combineren we een strakker beleid met het aanbieden van een superieure virtuele serverpool. Dit zal de adoptie van servervirtualisatie goed doen. Op dit moment is het gebruik van servervirtualisatie binnen Shell vrij laag als je het vergelijkt met andere multinationals, vult Lams collega, Trevor Dickman, general manager hosting en storage bij Shell aan. Momenteel werkt 15 tot 20 procent van alle servers bij Shell met virtualisatie. Vergelijkbare organisaties zitten op een adoptiegraad van boven de 40 procent. Daarvoor is een aantal oorzaken. Eentje is decentraal management van IT. Elk bedrijfsonderdeel beheerde voorheen tot op grote hoogte zijn eigen IT. Daarnaast had de centrale it-afdeling er moeite mee om een robuuste en betrouwbare gevirtualiseerde serveromgeving op te leveren. Toeleverancier T-Systems streeft nu naar een oplossing waarmee een nieuwe server met een paar muisklikken is aan te maken. Verder behoort een virtuele server nu tot het standaardaanbod. Er is geen keuze meer. Kostenbesparingen en meer flexibiliteit zijn de redenen waarom Shell servervirtualisatie fors wil uitbreiden, vervolgt Lam. Het is ook belangrijk dat T-Systems voordeel heeft bij een uitbreiding van servervirtualisatie. T-Systems haalt zijn contractdoelstellingen als de servervirtualisatie de komende drie jaar bij Shell toeneemt tot 70 à 80 procent. Uiteindelijk profiteren dus beide partijen als deze score gehaald wordt. de procedure voor het AAnmAken en het uitfaseren van virtuele machines moet goed in elkaar Zitten Toine Bles, manager development & ICT bij Airtrade Ik ben het met deze stelling eens, zegt Toine Bles manager development & ICT bij Airtrade bekend van Vliegwinkel.nl. Het kan heel goed gaan. Bij mijn vorige werkgever Martinair werd succesvol zwaar ingezet op servervirtualisatie. Bij het bedrijf waar ik nu werk dat actief is in de reisbranche ligt het minder voor de hand. Een aanzienlijk deel van onze applicaties draait in de webbrowser. De webservers die dit hosten zijn voorzien van loadbalancing. Deze opzet zorgt ervoor dat Airtrade de servers al optimaal benut en de benodigde flexibiliteit op deze manier heeft ingebouwd. De applicaties bij Martinair waren minder homogeen waardoor je de restcapaciteit van een flink aantal servers goed her kon gebruiken in een gevirtualiseerde serverpool. Om deze reden wist deze luchtvaartmaatschappij dan ook de virtualisatie van zijn servers tot 90 procent van het totaal te brengen. Of servervirtualisatie succesvol kan zijn, hangt voor een belangrijk deel af waarvoor je het precies inzet. Neem bijvoorbeeld testopstellingen. Op dit punt heeft servervirtualisatie zeker zijn voordelen. Met deze techniek ben je in staat om de test- en productie-omgeving volledig identiek in te richten. Dit levert aanzienlijk minder verrassingen op als je de geteste systemen in productie brengt. Een andere plek waar gevirtualiseerde servers hun waarde kunnen bewijzen is voor het hosten van de kantoorautomatisering. Omdat je virtual machines gemakkelijk aan kunt maken is die extra mail- of printerserver zo in de lucht. Toch zie ik uitdagingen. Een pool gevirtualiseerde servers is bepaald niet gratis in de aanschaf en in het beheer. Het is verstandig om de virtualisatie op een server met een behoorlijke omvang uit te voeren. In een systeem met vier processoren, ettelijke gigabytes aan geheugen en met een aansluiting op een opslagnetwerk begin je de vruchten te plukken. Alleen zijn de beschikbaarheidsrisico s en ook de vervangingscyclus van zo n systeem heel anders. Dat geldt ook voor het beheer. Servervirtualisatie draagt een levensgroot risico in zich. De procedure voor het aanmaken, het beheer en het uitfaseren van virtuele machines moet goed in elkaar zitten. Anders verzand je in een oncontroleerbare wildgroei aan virtuele servers. Dit issue wordt op dit moment zwaar onderschat

9 technologie Better business Het belangrijkste nieuws van de conferentie is dat, in vervolg op de lancering van Dynamics AX 2009 in juni, nu ook de 2009-versie van Dynamics NAV beschikbaar is en eveneens over een rol gebaseerde gebruikersinterface beschikt. Door deze opzet van de software krijgen gebruikers precies die informatie uit het systeem voorgeschoteld, die zij voor hun dagelijkse werkzaamheden nodig hebben niet meer, niet minder. Er zijn 21 standaardrollen voor NAV gedefinieerd, zoals inkoper, magazijnmedewerker en projectmanager. Past zo n standaardrol niet helemaal bij iemands functie, dan kan de interface verder worden aangepast aan diens werkelijke informatiebehoefte. Bovendien kunnen bedrijven ook hun eigen rollen ontwerpen, als die niet standaard in het pakket zitten. Dit concept van het rolgebaseerde werken is op zichzelf niet nieuw. Het werd al tijdens Convertenders Justitie let op de centjes Het ministerie van Justitie heeft een aanbesteding uitgeschreven voor een nieuw informatiesysteem voor de financiële en inkoopfuncties op het departement. Het informatiesysteem moet de financiële functie ondersteunen, een begroting kunnen opstellen en deze verantwoorden, ondersteuning bij de inkoop bieden en de arbeidsadministratie moet ermee uit te voeren zijn. Het ministerie wil een contract sluiten met één leverancier die op basis van een resultaatsverplichting garant staat voor de kwaliteit en tijdige oplevering van het systeem en de kwaliteit van de te leveren dienstverlening binnen de complexe omgeving van de Justitieorganisatie. Na overdracht aan de beheerorganisatie moet er een onderhoudscontract komen voor de periode van tien jaar. Netwerk in Eindhoven De Eindhovense Stichting voor Katholiek en Protestants- Christelijk basisonderwijs is op zoek naar een leverancier van netwerkdiensten om de ongeveer honderd locaties van de onderwijsinstelling in en om Eindhoven heen te ontsluiten. De koppeling van de locaties op het netwerk moet plaatsvinden door middel van een Managed Ethernet Service, waarbij de netwerkcapaciteiten tussen de 100 Mbps en 1 Gbps moeten liggen. Bij de dienstverlening hoort ook het leveren van een internet feed. Universiteit zoekt SAP-kennis De Universiteit van Tilburg wil een raamcontract afsluiten voor het applicatiebeheer en technisch beheer van zijn SAP-systeem met één leverancier en een initiële looptijd van vier jaar. De universiteit plaatst dit beheer buiten de deur omdat voor het beheer relatief weinig menskracht nodig is en de beheerkennis schaars is. Inschrijvers mogen ook een voorstel doen voor een service level agreement (SLA). Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar it-redactie@kluwer.nl Microsoft Dynamics balanceert tussen twee werelden De toekomst is hemelsblauw Drie weken na het wereldkundig worden van Windows Azure, het nieuwe online applicatie-ontwikkelingsplatform dat Microsoft aan het bouwen is, vond in Kopenhagen Convergence 2008 voor de Europese landen plaats. Op deze jaarlijkse conferentie voor partners en klanten van de business divisie van Microsoft was de spanning, die de hemelsblauwe nieuweling oproept, al goed voelbaar. Door Fred Teunissen Woensdag 20 november uur. In de grote zaal van het Bella Congrescentrum in Kopenhagen opent de conferentie met een keynote van Kirill Tatarinov, corporate vice president van Microsoft Business Solutions. Tatarinov houdt zo n vierduizend toehoorders voor dat in de economische zware tijden, die op ons af komen, kostenreducties niet voldoende zijn om te overleven. De productiviteit moet ook omhoog. En flink ook. Shareholder return is nu punt 1. En om de productiviteit op te voeren moeten business applicaties beter aansluiten bij de gebruikers. Die moeten ermee uit de voeten kunnen zonder ooit een handleiding te hoeven openslaan. Het zijn allemaal tamelijk obligate woorden. De toon van Tatarinov is business as usual, maar dan hier en daar met een behoorlijke verbetering ten opzichte van hoe het voorheen ging. Dus zeg maar better business as usual. Vier uur later, pal na de lunch. Een tweede keynote in dezelfde zaal, ditmaal van de Amerikaanse schrijver Tom Kelly. En veelzeggend voor een naar verhouding bedroevend klein publiek van hooguit driehonderd toehoorders. Kelly houdt een gloedvol en overtuigend verhaal over innovatie. Een beetje innoveren is niet meer genoeg. Er zijn fundamentele innovaties nodig om je marktpositie te behouden. Hij illustreert dit aan de hand van de snelle opkomst van Samsung. In het jaar 2000 lag de waarde van het merk Samsung nog ver achter op de merkwaarde van Sony (circa 4 versus 17 miljard dollar). Maar al in 2004 haalde Samsung zijn concurrent in. Sony innoveerde wel degelijk, veel zelfs, maar niet fundamenteel genoeg. Er is altijd een Samsung. Daar kun je je maar op één manier tegen wapenen: jezelf fundamenteel innoveren. Ook Kelly zet zo een toon, maar een compleet andere. Het contrast tussen Tatarinov en Kelly is enorm. En tussen deze twee richtingen better business as usual en fundamentele innovatie - beweegt de rest van de conferentie zich op woensdag 20 en donderdag 21 november. gence 2006 in München aangekondigd en gedemonstreerd. Nieuw is dat de software, waarmee op deze nieuwe manier kan worden gewerkt, nu ook daadwerkelijk beschikbaar is. Bij de implementatie kan in één keer op de nieuwe interface worden overgestapt, maar dat kan ook in fasen. Er is namelijk een classic mode voorhanden, waardoor de nieuwe software er toch nog eventjes als vanouds uitziet. Vervolgens kan dan stap voor stap, bijvoorbeeld afdeling voor afdeling, op de nieuwe interface worden overgeschakeld. Een opwaardering naar NAV 2009 neemt doorgaans twee tot drie maanden in beslag, vertellen medewerkers van Microsoft, die bij de eerste proeven met de nieuwe software betrokken zijn geweest. Een geheel nieuwe installatie van NAV 2009 vergt een implementatietraject van gemiddeld vier tot zes maanden. De nieuwe versie van NAV is verder beter toegerust voor het werken met webservices en biedt in combinatie met de nieuwste Microsoft SQL Server 2008 (gelanceerd in augustus dit jaar) - betere instrumenten voor business intelligence. Fundamentele innovatie Tot zover gaat het allemaal nog over pakketsoftware. Conventionele software, die op de traditionele manier wordt afgenomen en geïnstalleerd. Maar het echte spektakel zit bij de online software, zo blijkt al snel. Tijdens één van de workshops, gewijd aan de toekomst van het Microsoft Applicatie Platform, vertelt senior product manager Matt Valentine dat we in de nabije toekomst met vier soorten software te maken zullen hebben: standaard pakketsoftware, maatwerksoftware, standaard online software en cloud applicaties. Waarbij de eerste twee de oude wereld vertegenwoordigen en de laatste twee de nieuwe wereld. Tussen die werelden zullen allerlei bruggen komen, benadrukt Valentine. Conventionele (On Premise) standaardpakketten raken verweven met standaard online services (On Demand) en ook met cloudservices. Hij laat daarbij een dia zien, die tot uitdrukking brengt wat de consequenties hiervan zijn voor het Microsoft portfolio (afgebeeld op de foto). Links op de dia staan de traditionele Dynamics serverproducten en rechts verrijst de nieuwe online wereld. Met Windows Azure als fundament en daarboven een vijftal services : Windows Live, MS.Net, MS SQL, MS SharePoint en Dyamics CRM Online. Deze schets van Microsofts nieuwe, duale wereld leidt tot veel hoofdbrekens in de zaal. Is Azure alleen een ontwikkelplatform voor nieuwe applicaties? Ja, zo moet je dat wel zien, reageert Ben Riga, group manager van het team dat de Conventionele (On Premise) standaardpakketten raken verweven met standaard online services (On Demand) en ook met cloudservices, aldus senior product manager Matt Valentine Dynamics-productlijn promoot. Maar wat doet Dynamics CRM daar dan tussen? Dat is toch een bestaande business applicatie? Is Azure dan soms ook een lanceerplatform voor nieuwe online business applicaties van Microsoft? Iedereen kan er applicaties mee bouwen, dus ook Microsoft, luidt vervolgens Riga s wat cryptische, in de kern bevestigende antwoord. Uit een volgende dia blijkt dan ook dat boven op de Azure serviceslaag een online applicatielaag is voorzien, met daarin onder meer Office Live, Exchange Online, Share- Point Online en CRM Online. Microsoft stapt uiterst behoedzaam uit de oude wereld Inhaalrace Microsofts verschuiving van de desktop naar de cloud gaat wel een tijdje duren. Microsoft zit met huid en haar vast in de oude wereld en is na heel lang talmen nu dan toch volop bezig zich in te stellen op de nieuwe wereld. Maar het doet dat uiterst behoedzaam, om zo min mogelijk eerder gewonnen terrein prijs te hoeven geven. >> 16 17

10 technologie column ron tolido deals europese verkiezingen Het Duitse bedrijf IVU heeft de aanbesteding gewonnen voor het ontwikkelen van open source software die het verkiezingsproces in Nederland moet gaan ondersteunen. De door de Kiesraad verstrekte opdracht heeft een waarde van 1,5 miljoen euro zonder BTW. De software moet het logistieke proces rond de inrichting van stembureaus en de presentatie van de uitslag ondersteunen. De software waar de centrale en hoofdstembureaus, gemeenten, politieke partijen en de Kiesraad straks mee moeten werken, moet in het voorjaar van 2009 opgeleverd worden, zodat het gebruikt kan worden bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. documentbeheer ec Het gelegenheidsteam License2EU van Unisys Belgium en Iris heeft een documentbeheeropdracht bij de Europese Commissie ter waarde van 21 miljoen euro gewonnen. De opdracht is bedoeld om het gebruik van de al aangeschafte EMC Documentum software voor een beter documentbeheer uit te breiden. Op dit moment gebruikt de Commissie 3500 Documentum-licenties. Dat moeten er naar schatting worden de komende vier jaar. Naast deze licenties levert het consortium voor maximaal vijf jaar het beheer op het systeem. it rabo vastgoed elders Rabo Vastgoedgroep betrekt de komende vijf jaar het beheer van de itinfrastructuur grotendeels bij Atos Origin en niet bij Rabobank Groep ICT. Atos Origin neemt het verlenen van helpdeskdiensten, het werkplekbeheer en het leveren van rekencentrumdiensten op zich. Ook krijgt de automatiseerder een regiefunctie: het stuurt ook de partner voor het netwerk- en telefoniebeheer aan, die binnenkort bekend gemaakt wordt. Rabo Vastgoedgroep richt een eigen regieorganisatie van tien mensen in om de aanbodkant en de vraagkant optimaal op elkaar af te stemmen. De waarde van het contract is niet bekend gemaakt. Mail tips en weetjes over deals naar Tijdens zijn Convergence 2008 bijeenkomst demonstreerde Microsoft een nieuwe multi touch logistieke gebruikersinterface. Een voorbeeld: Dynamics CRM is momenteel al beschikbaar als rechtstreekse online dienst vanuit Microsoft zelf, maar dan wel uitsluitend in de VS. Dat heeft alles te maken met de sterke positie van Salesforce.com op de Amerikaanse markt. Wanneer gaat dit rechtstreekse aanbieden van Dynamics CRM ook bij ons in Europa gebeuren? Wellicht in de toekomst, luidt het vage antwoord van Arjan Oude Kotte, de Nederlandse directeur Small and Midmarket Solutions & Partners. Vrij vertaald: het komt er wel aan; we weten alleen nog niet precies wanneer. Een zelfde geluid, maar dan qua timing heel wat preciezer, hoor ik in de wandelgangen van het evenement. Daar vertelt een partner van Microsoft dat online erp de eerstkomende twee jaar nog niet wordt verwacht. De partners hebben dus nog wat tijd om zich op deze nieuwe realiteit voor te bereiden. het echte spektakel zit bij de online software Maar Microsoft heeft die tijd zelf ook hard nodig. Onder meer om de beveiliging van de nieuwe Azure-diensten op orde te krijgen. Zo vertelt Ben Riga dat er op dit moment heel hard wordt gewerkt aan goede online authenticatieprocessen. Dat gebeurt onder de noemer van Windows Live ID. Voor erp is de beveiliging van een dienst nog stukken kritischer dan voor crm. Dus het authenticatie- en authorisatieproces moet een solide bouwsteen worden op het Azure-platform. Vergelijk het maar met Hotmail. Dat is ook zo n bouwsteen, alleen die is al uitontwikkeld. Een ander groot knelpunt voor Microsoft om grootschalige online applicatiediensten te kunnen leveren is de benodigde infrastructuur. Het concern heeft die nog niet. Daarom worden er in een razend tempo datacenters gebouwd. Iedere maand komen er nieuwe servers bij, vertelt group manager Kees Hertogh. Daarbij wordt ook gekeken naar nieuwe locaties met een koud klimaat, zoals Siberië en Groenland. Waar heeft Microsoft die gigantische datacenterinfrastructuur voor nodig? Om ontwikkelaars nieuwe applicaties te laten schrijven? Zou één groot datacenter daarvoor niet ruimschoots voldoende zijn? Het mag duidelijk zijn: deze inhaalrace heeft alles met de nieuwe wereld te maken. Het Azure-verhaal brengt de klanten van het concern ondertussen tamelijk in verwarring. Zij vragen zich terecht af of die twee werelden straks echt wel zo lekker zullen samengaan. En hoe moet je de nieuwe online mogelijkheden gaan verdisconteren in je it-investeringsplannen op de middellange termijn? Veel houvast geeft Microsoft zijn klanten nog niet. Hooguit een indicatie. Een jaar of vijf kan het nog duren, zo schat Kees Hertogh, daarna zullen er in de breedte andere licentiemodellen komen. FingersPitZengeFÜhl Tijdens zijn Convergence 2008 bijeenkomst demonstreerde Microsoft een nieuwe multi touch logistieke gebruikersinterface. Deze interface is gebaseerd op een aanraakscherm, waarmee een distributiecentrum valt te besturen. Als je een locatie aantipt opent er een schermpje met informatie over wat er op die plaats aan voorraad staat. Je kunt producten verslepen naar andere locaties en ook naar de expeditieruimte. Windows Surface heet de software, die deze nieuwe vorm van besturing mogelijk maakt. Het is de bedoeling dat deze interface in de loop van 2009 als add-on beschikbaar komt voor Microsoft Dynamics AX en NAV. heibel om recycling Producenten dreigen de rekening te moeten betalen voor verwerking van apparatuur in europa. helemaal fout, zegt ict Milieu, zeker gezien de koppositie van nederland in het recyclen van computerapparatuur. Door Peter Olsthoorn V olgens de Europese Commissie is de gemiddelde Europese burger goed voor 17 tot 20 kilo afval aan apparatuur per jaar, van peertjes tot pc s en van batterijen tot koelkasten. Dat was in totaal als zo n 6 miljoen ton in 1998 en groeit per jaar met 3 tot 5 procent. En 90 procent van de troep komt op afvalhopen terecht die bodem en water vervuilen. Aan deze misstanden moesten de EU-richtlijnen Waste from Electrical and Electronic Equipment (WEEE) en Restriction of the use of certain Hazardous Substances (RoHS) vanaf 2003 eind aan maken. Dat is niet gelukt. De richtlijnen zijn te complex en redden het niet in de omzetting naar nationale wetgeving. Dus is aanpassing nodig. De doelstellingen zijn gemiddelde streefgetallen geworden, waaronder hergebruik van materialen van 5 procent en voorschriften voor registratie en controle. Het meest omstreden onderdeel is de opdracht aan lidstaten om producenten op te laten draaien voor de kosten van inzameling en verwerking van apparatuur. Daar verzetten de Europese lobbyclubs van de industrie, Eicta en Ceced, zich tegen. Martin Trampe, algemeen directeur van Canon Nederland en voorzitter van de stichting ICT Milieu die onder de vlag van ICT~Office de recycling van Nederlandse computerapparatuur regelt, is ook tegen de nieuwe Europese voorstellen. ICT Milieu vindt dat uitbreiding van de producentenverantwoordelijkheid tot het ophalen elektronisch afval bij huishoudens zelf organisatorisch en financieel onhaalbaar zijn. Een afgifteplicht van elektronisch afval in Nederland zou volgens hem logischer zijn, omdat recycling een gedeelde verantwoordelijkheid is van producenten, handel, consumenten en de overheid. De cijfers geven Trampe gelijk, zegt hij: van al het elektronisch afval dat via gemeentestraten wordt ingezameld, keert 78 procent terug als nieuwe grondstof en 19 procent als brandstof. Volgens Trampe ligt het recycle percentage van computerapparatuur op 97 procent. Dit ligt ver boven het wettelijk voorgeschreven percentage van 75 procent. Nederland haalt hiermee veruit de hoogste score in de Europese Unie. Maar van de jaarlijks circa 40 miljoen kilo aangekochte elektronische apparatuur wordt maar 20 miljoen kilo per jaar gerecycled via de gemeentelijke afvalstraten. Trampe: Helaas wordt er nog steeds elektronisch afval bij het gewone huisafval gegooid of verdwijnt het naar derdewereldlanden waar het weer wordt gebruikt. ICT Milieu probeert door gerichte voorlichtingsacties consumenten te bewegen ál hun elektronische afval bij de gemeente voor hergebruik aan te bieden. Kop van Jut Even veerde ik op toen ik hoorde van de goede voornemens van minister Guusje ter Horst. Elk ministerie een eigen cio! Wat een luxe. Hoe lang hebben we het er in Nederland al niet over: als we serieus werk willen maken van de strategische toepassing van technologie, dan moeten er op zijn minst een paar ict-directeuren binnen de Overheid worden benoemd. Net als in het bedrijfsleven, waar ze de innovatieve waarde van technologie al langer op de juiste waarde weten te schatten. En nu Obama het goede voorbeeld geeft door een ict-strateeg op kabinetsniveau te benoemen, kan het verlichte Nederland niet meer achterblijven. Tot je de aankondiging verder doorleest. Dan wordt al snel duidelijk dat de toonzetting hier in de polder nuchterder is. Of ontnuchterend, zo u wilt. De kersvers benoemde functionarissen komen straks ergens op de bodem van de voedselketen der cio s terecht. Eigenlijk nog onder de beklagenswaardige categorie van facilitaire zaken: daar wordt de ict-afdeling weliswaar slechts gezien als een lastige randvoorwaarde voor de bedrijfsvoering, maar in ieder geval kun je de boel sturen op effectiviteit en efficiëntie. Heb je toch nog een beetje het gevoel dat je manager bent. Voor de ministeries lijkt dat te hoog gegrepen. Want de voornaamste taak voor de ict-verantwoordelijken aldaar wordt het inperken van risico s. Miljoenenverslindende megaprojecten: er gaat er straks geen één meer van start voordat de departementale cio er het oog over heeft doen gaan. Ict niet eens als kostenfactor maar als faalfactor: een niet te benijden hoek waar makkelijk klappen vallen. Als cio kun je het in zo n positie alleen maar verkeerd doen. Of je keurt projecten goed die vervolgens alsnog compleet uit de bocht vliegen, of je wordt zo voorzichtig dat geen enkel project meer doorgang vindt. In het laatste geval kan dan bijvoorbeeld een nieuwe wet niet tijdig worden doorgevoerd. Krijg je hoe dan ook vanzelf Kamervragen van. En dan wordt ook nog eens trots aangekondigd dat de minister voortaan jaarlijks op basis van geüniformeerde kostensoorten over de voortgang van ict-projecten gaat rapporteren. Tel uit je winst. Niet echt een reuzenstap in de richting van een innovatieve ict-strategie. Toegegeven: je moet aan de fundamenten beginnen. Vooral als ze ontbreken. Dus dit is een goede start, zij het een late. Maar laten we hopen dat we een paar nieuw benoemden gaan zien die voorwaarts durven. Want een Kop van Jut, dat wil niemand zijn in

11 Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een naar ForuM De hsl had op tijd kunnen rijden Peter verkoulen van equaterra vindt dat de directie van de hogesnelheidstrein meer leiderschap had moeten tonen bij het uitbesteden van tal van activiteiten. Was dat gebeurd dan had deze trein nu al tussen Amsterdam en Parijs kunnen razen, ook al had er een ingewikkeld beveiligingssysteem ingevoerd moeten worden. Welke lessen zijn er te leren? Wat is er fout gegaan? Als je naar problemen in soortgelijke trajecten kijken, doet dit vermoeden dat bij de uitbesteding, het uitbestedingsproces en de -strategie niet goed gevoerd zijn. Wellicht heeft de politieke agenda gedomineerd. Wij merken dat het bij uitbestedingen eenvoudig is om gretige leveranciers onder druk te zetten. In zo n commercieel traject doet het commerciële team beloften waarvan op dat moment al duidelijk zou moeten zijn dat ze (te) ambitieus of zelfs onhaalbaar zijn. Het is de kunst in samenwerking een realistisch, politiek wenselijk én commercieel aantrekkelijk project op poten te zetten. Hoe is dat te voorkomen? In het geval van de HSL hadden de leveringsverantwoordelijken van de geselecteerde partijen aan tafel moeten komen, liefst zonder de commerciële teams. Hen voel je aan de tand om in te schatten of gedane beloften realistisch zijn. Hierbij dienen ook wat-als-scenario s aan de orde te komen, waarin de consequenties van onvermijdelijke veranderingen en tegenvallers aan de orde komen. Dit vereist een stevige en ervaren begeleiding. Omdat de HSL zo n aanbesteding eenmalig doet, mis je intern de expertise. Deze moet dus elders worden gehaald, bij de overheid of in de markt. Sancties om wanprestaties te vergelden ontbraken. Had dat geholpen? Sancties hebben in het geval van de HSL weinig zin. Als er sanctieclausules waren opgenomen, dan is het niet raadzaam ze toe te passen: de reizigers wachten, de Tweede Kamer is boos. Als er sprake is van een fout, dan zit deze in het uitbestedingsproces en de uitbestedingsstrategie. Niet alleen in het ontbreken van sancties, want die helpen alleen om achteraf bij te sturen als het al te laat is. De sancties kunnen hooguit worden gebruikt als afschrikking vooraf. Beter is het om positieve prikkels in te bouwen waarmee leveranciers kunnen scoren als bepaalde doelstellingen worden gehaald of overtroffen. De verantwoordelijkheden moeten daarnaast helder zijn belegd. Van vage verantwoordelijkheden verspreid over verschillende managers, komt alleen maar ellende, zo wijst de praktijk uit. Wat had er anders gekund? Ook al blijft de buitenwacht gissen naar de ware toedracht achter dit debacle, omdat veel details over het precieze verloop van het uitbestedingsproces ontbreken kan ik op basis van de opgetreden problemen en mijn ervaringen in soortgelijke trajecten hier het volgende over zeggen. De integratie van verschillende leveranciers en een goede alles-omspannende regie zijn essentieel. Je moet voortdurend in de gaten houden of de prestaties van de individuele leveranciers samen, het juiste eindresultaat opleveren. En dus niet zoals in het geval van de HSL dat er wel een spoortraject klaar ligt maar dat de treinen nog niet leverbaar zijn en als de treinen er wel zijn dat het beveiligingssysteem nog niet werkt. Je moet dus sturen op een integraal resultaat en voorkomen dat je alsmaar brandjes zit te blussen. Leerpunten? Definieer mechanismen waarbij een individuele leverancier niet wordt beloond voor zijn individuele resultaat, maar voor het bereiken van de integrale doelstellingen. En omgekeerd, zorg ervoor dat een leverancier zich niet kan verschuilen achter de wanprestatie van een collega. Op deze manier ontstaat er ook vanuit de groep samenwerkende leveranciers een stimulans om het probleem gezamenlijk op te lossen. Naast een geschikte regiestructuur, waarbij zowel de deelaspecten als de samenhang van het traject worden bewaakt en waar nodig bijgestuurd, is een regelmatig terugkerende rapportage nodig, zodat er bij problemen nog tijdig bijgestuurd kan worden. Reageren? Stuur een naar it-redactie@kluwer.nl Maandag 12 januari Marketing 2.0 Powerseminar Seminar, Seats2Meet Utrecht Donderdag 15 januari content Management seminar Museum Coda, Apeldoorn Dinsdag 20 januari het 9e nationale e-government congres Congres, WTC Rotterdam Dinsdag 20 januari Your linux is sap ready Seminar, NBC Nieuwegein Dinsdag 20 januari Big improvement Day 2009 Congres, RAI Amsterdam Dinsdag 20 t/m donderdag 22 januari gartner Business intelligence summit Congres, World Forum, Den Haag Donderdag 22 januari succesvol innoveren met de nieuwste trends van 2009 Workshop, Praq, Oudekerk aan de Amstel Donderdag 22 januari congnes 2009 Congres NGN, De Meervaart. Amsterdam Dinsdag 27 januari Webtrends voor technical consultants Workshop, Amstelveen Woensdag 28 januari enterprise content Management Conferentie, Dekker Zoetermeer Kijk voor een compleet agendaoverzicht op AGendA 21

12 DE DATACENTER SPECIALISTEN Innovatieve leverancier onafhankelijke oplossingen Consolidatie Virtualisatie Backup & recovery Disaster recovery Consulting Business continuiteit Archivering Serverbased computing Detacheringen & professional services Comparex, helder en innovatief in succesvolle datacenter oplossingen. Comparex Nederland tel: comparex. nl www. comparex. nl Kerstpakket op zijn retour De jarenlange decemberfavoriet van werknemers heeft een gevoelige tik gehad in een recent onderzoek van Unique Uitzendbureau. Tegenwoordig geven werknemers de voorkeur aan een kerstbonus, aldus de onderzoekers. Bijna de helft sprak een voorkeur uit voor dit douceurtje. Het kerstpakket is favoriet bij ruim eenderde van de werknemers. Andere vormen van kerstbeloning vallen nog minder in de prijzen. Zo is de geschenkenbon favoriet bij 9 procent van de ondervraagden. Een kerstgift aan een goed doel, tot voor kort nog een beetje hip, is nu terug te vinden onderin de ranking. Slechts 7 procent vindt het goede doel de juiste bestemming van het kerstcadeau van de werkgever. Niet in rij voor telewerk Raken bedrijven die hun personeel toestaan om thuis te werken, massaal ontvolkt? Veel bazen zijn er bang voor, maar volgens nieuw onderzoek is dat niet terecht. Slechts één op de vijf medewerkers maakt regelmatig gebruik van de mogelijkheid om thuis te werken, aldus onderzoek van Synovate in opdracht van Plantronics. Telewerkers kiezen vooral voor de thuiswerkplek om flexibel te kunnen zijn. Zo willen zij ook buiten kantoortijd kunnen werken. Problemen met reistijd en het combineren van kinderen en werk volgen pas daarna als redenen. Het milieu speelt geen rol bij de keuze voor thuiswerken. In de helft van alle bedrijven wordt vanuit huis gewerkt. 19 procent werkt maar liefst drie of meer keer per week vanuit huis. De aard van het werk wordt als voornaamste argument genoemd om op kantoor te blijven. Andere redenen zijn teamwork en sociale controle. Vanhoutte: Ik verwacht dat de categorie kantoorblijvers in de toekomst sterk zal afnemen, gezien de verdere technologische vooruitgang waarbij virtuele kantoren gemeengoed worden. Welke crisis? Wie denkt dat het opeens werkloze it-ers regent dankzij de de kredietcrisis, heeft het mis. De economische tegenwind heeft het tekort aan technisch personeel nog niet klein gekregen. Dat blijkt uit cijfers van headhunter Hrm@work. Dit jaar steeg het aantal vacatures met 7 procent, met name voor middelbaar, hoger en universitair geschoolden. De headhunter denkt dat pas volgend jaar de vraag naar nieuw personeel zal verminderen. Exit sollicitatiebrief De ouderwetse sollicitatiebrief wordt een museumstuk. Op elke honderd Nederlanders gooien er nog slechts acht een sollicitatiebrief op de post. Twee jaar geleden waren dat er nog bijna vijftien. Daarnaast is er nog een handjevol sollicitanten dat een voorkeur heeft voor telefonische sollicitaties. Uit onderzoek van vacaturesite Stepstone blijkt dat de sollicitati daarentegen aan een ongekende opmars bezig is. Acht van de tien Nederlanders wil via internet solliciteren, in plaats van via de post. Ruim de helft van alle Nederlanders (59 procent) solliciteert bij voorkeur via een . Op de tweede plaats staat het online sollicitatieformulier. De Nederlandse sollicitant sluit hierbij naadloos aan bij zijn Europese collega s, die eveneens de sollicitatiebrief laten liggen. Ook al worden de sollicitati s iets minder gebruikt dan in Nederland. Kantonrecht lijkt goedkoop De nieuwe kantonrechtersformule lijkt voor werkgevers goedkoper te zijn. Maar ontslag wordt complexer en daardoor uiteindelijk duurder. Even leek het zo mooi: een nieuwe, goedkopere kantonrechtersformule voor ontslagen die via de rechter worden geregeld. Het aantal dienstjaren weegt voortaan minder zwaar mee in het berekenen van de ontslagvergoeding. Maar juristen hebben nu becijferd dat die nieuwe kantonrechtersformule het ontslag alleen maar duurder maakt in plaats van goedkoper. Dit komt doordat vonnissen over ontslagkwesties ingewikkelder en minder voorspelbaar worden, aldus Gerk Oberman, advocaat bij Pellicaan Advocaten. Drie nieuwe factoren gaan een rol spelen bij de toekomstige bepaling van de ontslagvergoeding. Dat zijn de positie van de werknemer in de branche, de door de werkgever getroffen opleidingsmaatregelen en de financiële positie van de organisatie. De introductie van deze nieuwe factoren leidt tot onzekerheid en daarom in veel gevallen tot een inhoudelijke, kostbare procedure. De kantonrechters hebben de onzekerheid volgens Oberman nog eens vergroot door twee documenten te verspreiden over de nieuwe formule, die ruimte geven voor verschillende interpretaties. De ontslagvergoeding voor werknemers is lager, maar de investering voor ontslag door werkgevers juist groter. Het aannemen van werknemers wordt er zo niet aantrekkelijker op. 23

13 MENS & WERK IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een naar Banencarrousel Portret van een IT-manager (39) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zijn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van it-managers. Door Henk Vlaming, beeld Nico Boink Wat is Bas Volvo voor bedrijf? Officieel werk ik voor FH Holding, maar hier in Brabant zijn we vooral bekend onder de naam BAS Volvo. Het is een verzameling van acht bedrijven voor de verkoop van trucks, onderdelen, verzekeringen, leasing en after sales. In Duitsland hebben wij drie vestigingen. In totaal werken er 550 mensen bij onze groep, waarvan ongeveer 170 op kantoor. Wat doen jullie als itafdeling? Toen ik hier kwam was mijn belangrijkste opdracht om te zorgen dat het systeem operationeel blijft. Net zoals alle it-afdelingen houden ook wij ons bezig met systeembeheer en softwareontwikkeling. Als collega s in Duitsland niet kunnen werken vanwege een slechte verbinding, is het aan mij om dit te verhelpen. Daarnaast vind ik het mijn rol om de spil te zijn tussen IT en de business, de techniek en de gebruikers daarvan. Ik wil weten welke problemen medewerkers hebben met IT, zodat de afdeling voor verbetering kan zorgen. Hoe ziet jouw IT eruit? Mijn voorganger heeft de zaak netjes achtergelaten. We hebben hier alles op één serverunit, dubbel uitgevoerd. We werken met een AS/400-platform van IBM, Windows en Navision van Microsoft. Dat laatste programma gebruiken wij bij een bedrijf dat anderhalf jaar terug is gestart. Het AS/400-platform gebruiken we onder andere voor financiële informatie. Verder werken we met server based computing via Citrix voor de kantoorautomatisering. DE IT-MANAGER VAN BAS VOLVO TRUCKS Naam: Robert Wallet Leeftijd: 30 Werkzaam bij BAS Volvo sinds: juni 2008 Vooropleiding: bedrijfskundige informatica Omvang it-afdeling: 5 Favoriete it-gadget: iphone Valt hier nog wel iets te verbeteren? Sommige zaken zijn een beetje ouderwets, zoals de adsl-verbindingen. Verder zijn dubbel uitgevoerde instellingen op de verschillende locaties essentieel. Daarnaast wil ik de vinger aan de pols houden wat betreft de vernieuwingen in de techniek. Laatst ben ik daarvoor bij Microsoft geweest, om te zien wat wij daaraan kunnen hebben. De veranderingen voltrekken zich razendsnel en je moet er bovenop zitten om het bij te houden. Hoe krijg je de organisatie mee? Ik moet zorgen dat de organisatie zich bewust wordt van de toegevoegde waarde van de itafdeling. Zodra ergens stroom in gaat en er computersystemen nodig zijn, bel me dan als je er iets mee gaat doen, zo roep ik constant. Als we bijvoorbeeld overgaan op een nieuwe telefooncentrale, is het zaak dat de it-afdeling daar tijdig in wordt gekend. Pas als er zicht is op alle interne ontwikkelingen, vragen en knelpunten, kunnen we er optimaal op inspringen. Hier is veel communicatie voor nodig. Draagvlak is namelijk de grote drempel bij it-vernieuwingen. Eerst zien, dan geloven, was de reactie toen ik voorstelde om over te gaan van adsl naar glasvezel. De directie is zich bewust van de noodzaak van dit soort ontwikkelingen. Lager in de organisatie moet ik nog veel praten, uitleggen en herhalen om te zorgen dat ik mensen meekrijg. Lukt dat? Als je met mensen in contact staat, kun je aangeven wat je mogelijkheden zijn om hen tegemoet te komen. Dat leidt er soms toe dat je verwachtingen moet bijstellen om binnen de bandbreedte van je eigen beleid te blijven. De wensen van een klant zijn namelijk niet altijd de beste oplossingen. We moeten als itafdeling oppassen niet op de stoel van de klant te gaan zitten. Het beleid zijn de afspraken die je samen hebt gemaakt, daar moet je je aan houden ook al betekent het een streep door je eigen plannen. Je moet flexibel willen zijn en op basis van de wensen van je klanten je eigen beleid bijstellen mocht dat nodig zijn. Bijvoorbeeld door ergens een apart project voor op te zetten. Hoe ga je om met dat spanningsveld? Ik houd ervan om die spanning in goede banen te leiden. Wat dat betreft heb ik heel veel aan mij vorige baan, toen ik directeur sales was bij een internetprovider. Dan weet je dat een klant gewend is om langs te komen en op zijn wenken te worden bediend. Zo moeten wij ons hier intern ook opstellen en toch realistisch blijven. Direct reageren, dat is belangrijk. Samen met ons hoofd business control bespreken we regelmatig de stand van zaken zodat we mogelijke knelpunten altijd in beeld hebben. Zo houd je elkaar scherp. Je bent in control? Wakker liggen doe ik niet, maar als ik bedenk wat er allemaal kan uitvallen dan is de verantwoordelijkheid groot. Het gaat om serieuze zaken waarover ik voortdurend weloverwogen beslissingen moet nemen. Elk nieuw project wordt opgezet volgens de methodiek van Prince2, daarmee proberen we elke stap in het proces in beeld te brengen, vooraf. Zelfs dan zul je nog vaak op verrassingen stuiten. Wat zou je zeggen als je een wens mocht doen? Voor de BAS en mezelf wens ik dat we onze uitwijklocatie snel hebben ingericht met de back up systemen die we nu nog alleen op het hoofdkantoor hebben. Daarnaast voor de gebruikers een glasvezelnetwerk zodat ze op een prettige manier kunnen werken met de software en de systemen zonder dat er irritatie is over vertragingen in het netwerk. Hans Frederik, voorzitter van het Nederlands Informatica Onderwijs Congres (Nioc) is op 20 november gekozen tot vice-president van de Council of European Professional Informatics Societies (Cepis), een Europese organisatie van beroepsverenigingen in de IT. Hij wordt verantwoordelijk voor het beleid en communicatie. Cepis, eigenaar van het Europees Computer Rijbewijs, wil de komende jaren flink investeren in de professionaliteit van iters. Edwin Roobol is bij Axis Communications benoemd tot regionaal manager voor Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Centraal- en Oost- Europa. Hij vervangt Magnus Ekerot, die het bedrijf verlaat. Roobol heeft een lange loopbaan doorlopen bij Axis, dat hij alleen verruilde voor een uitstapje naar Griffid. Theo Schutte is benoemd tot senior account executive bij F5 Networks. Hij draagt de verantwoordelijkheid voor klanten in het telecommunicatie- en xsp-segment. Schutte is overgekomen van Check Point, specialist in beveiligingssoftware. It-dienstverlener Inter Access benoemt Michel de Meijer (47) met ingang van 1 januari 2009 tot chief executive officer. De Meijer volgt Gerard Willemse op, die het bedrijf 29 jaar geleden oprichtte en sindsdien leidde. Rob de Haas van ABN Amro is de chief information officer van het jaar geworden. De bekendmaking vond plaats op de CIO Day 2008 eind november. Een vijfkoppige jury benoemde De Haas tot opvolger van Aloys Kregting, destijds cio van Numico en nu werkzaam bij DSM. Karl Heinz van der Made is aangesteld als directeur operations van Kender Thijssen. Behalve de verantwoordelijkheid voor nieuwe it-infrastructuren en optimalisatietrajecten gaat hij ook over de organisatie van beheer en de field service. Daarnaast heeft hij de leiding over de logistiek voor computerverhuur en de European Repair-activiteiten. Voorheen was Van der Made directeur service operations van KPN. Wilfried Dudink is de nieuwe voorzitter van de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX). Hij is verbonden aan Deutsche Telecom, waar hij directeur sales development is. Dudink volgt Mark van der Laan op, manager interconnection procurement bij Vodafone. Dennis Koorn is country manager Nederland geworden bij Document Dialog. Hij komt over van Service Point, waar hij sales manager was. Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contact gegevens en de overstap naar it-redactie@kluwer.nl

14 ESCAPE Wordt de computermuis vijftig? Die leeftijd zal hij zeker halen, maar of hij dan nog populair is? Het Zwitserse Logitech meldde begin december dat kort geleden de miljardste muis van zijn lopende band is afgerold. Geen gek getal voor een bedrijf dat per maand bijna acht Mobiel internet is doorgebroken Als er één ding gebeurd is in 2008 dan is het wel dat mobiel internet in Nederland doorgebroken is. Het Centraal Bureau voor de Statistiek meldde onlangs dat bijna 24 procent van de internettende mannen met zijn mobieltje internet bezoekt, tegen 14 procent van de internettende vrouwen. Dat zijn rond de twee miljoen gebruikers per maand. De groei zit er goed in: de voorspelling is dat over drie jaar 50 procent van de Nederlanders maandelijks gebruik maakt van mobiel internet. De drempels die aanvankelijk voor mobiel internet bestonden zijn blijkbaar verdwenen: Er zijn dit jaar een flink aantal toestellen op de markt gekomen, waar goed mee valt te internetten, maar misschien nog belangrijker is de sterke prijsval van mobiel internet. Zodra T-Mobile met een abonnement onder de tien euro kwam, volgden andere aanbieders met een prijsstelling die de gemiddelde Nederlander blijkbaar kon bekoren. miljoen van deze apparaatjes fabriceert. Die onvoorstelbare hoeveelheid geeft aan hoe belangrijk dit randapparaat op dit moment is voor de aansturing van computers. Industrieel ontwerper Douglas Engelbart kwam in de jaren zestig op het idee om de cursor aan te sturen met een apart apparaatje voorzien van een loopwiel. Het houten kastje met een rode knop en via een kabel verbonden aan een computer kreeg door deze staart de werktikel muis mee waar nooit iets beters voor is verzonnen. Het duurde tot begin jaren tachtig voordat de muis definitief doorbrak op de Apple Macintosh. Vandaag de dag zetten de Nintendo Wii spelcomputer met zijn afstandsbediening voorzien van bewegingssensors en tal van kleinere apparaten met een aanraakscherm als de iphone de toon. Of de muis daarmee werkelijk op zijn retour is, moet nog blijken. COLOFON IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer abonnementen IT Executive wordt blijvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wijzigen en afmelden kan op redactie Fred van der Molen hoofdredacteur e fvandermolen@kluwer.nl Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e svanderschaaf@kluwer.nl medewerkers Ben Kuiken, Charles Groen huijsen, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, Fred Teunissen, George Ataya, Henk Vlaming, Karina Meerman, Marco van der Hoeven, Maurice Blessing, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Peter Olsthoorn, Peter van Schelven, René Diekstra, René Frederick, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys en Yvonne Halink fotografie Nico Boink, Cor Mooij redactieadres Postbus AL Amsterdam tel e it-redactie@kluwer.nl advertentie-exploitatie Rob de Kleijnen salesmanager t e rdekleijnen@kluwer.nl Erik van Heest sr. accountmanager t e evanheest@kluwer.nl Postbus AL Amsterdam e it-sales@kluwer.nl f e it-materiaal@kluwer.nl (advertentiemateriaal) uitgever Rogier Mulder e rmulder@kluwer.nl marketing Ceesjan de Vos e cdevos@kluwer.nl Mieke Stikkelorum e mstikkelorum@kluwer.nl vormgeving colorscan amsterdam-voorhout drukwerk Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: de Regelen. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2008, IT Executive, ISSN

15 INFORMATICASTUDENTEN HVA GOED VOORBEREID OP DE PRAKTIJK DOOR REAL-LIFE PROJECTEN De Hogeschool van Amsterdam bereidt haar studenten het beste voor op een loopbaan in de ICT. Haar studenten waarderen dit onderdeel met een 7,9. Dat komt naar voren uit de Nationale Studenten Enquête die deze week op de website verscheen. De ICT-opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam hebben nauwe samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven. Studenten werken tijdens hun studie aan real-life projecten van bedrijven die om een ICT-gerelateerde oplossing vragen. Een goed voorbeeld hiervan is een onlangs afgerond project van studenten in zorginstelling Heliomare. De studenten werd gevraagd een oplossing te verzinnen voor het volgen van patiënten uit hun revalidatiecentrum in Wijk aan Zee. Het gaat om mensen met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Zulk letsel kan ertoe leiden dat het kortetermijn geheugen niet goed meer functioneert, waardoor deze patiënten buiten vaak niet meer weten waar ze zijn. De studenten ontwierpen een klein apparaat dat de patiënten bij zich kunnen dragen, en een website waarop die patiënten gevolgd kunnen worden. Zo kunnen hulpverleners bijhouden waar de patiënten zich bevinden en kunnen ze ingrijpen als een patiënt een bepaald gebied verlaat. Het studententeam van de opleiding Technische Informatica ontwikkelde en bouwde met GPS en GPRS een kastje zo klein als een mobiele telefoon, dat de patiënten bij zich dragen. Dit kastje zendt direct signalen uit naar de server. De studenten maakten een webinterface zodat Heliomare de exacte locatie van de patiënt ziet. Mocht een patiënt zich buiten Wijk aan Zee bevinden, dan krijgt Heliomare automatisch een hierover. Het systeem is momenteel in gebruik bij Heliomare. Vanmiddag presenteren de studenten Koen Bollen en Raymond van der Rots hun oplossing tijdens het symposium Hulpmiddelen en NAH in Heemstede (zie bijlage). Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met de Hogeschool van Amsterdam en zo een project opstarten. De Hogeschool van Amsterdam verzorgt de volgende ICT-opleidingen: Bedrijfskundige Informatica, Informatica, Information Engineering, Interactieve Media en Technische Informatica. Op 8 januari a.s. is er van uur een open dag van de ICT-opleidingen. Locatie: Leeuwenburg, Weesperzijde 190 te Amsterdam RECESSIE. WAT NU? Eigenlijk wisten wij het allemaal wel. De eindeloos lijkende economische groei met de daarmee samenhangende creatie van virtueel kapitaal, de onuitputtelijke grondstoffen en de menselijke arbeid moest wel leiden tot een mondiale bezinning. Bijna Andre Hammer, voorzitter VRI wanhopig vallen (multinationale) bolwerken en instituten om en wordt in een laatste reddingspoging (en vaak zelfs niet nederig!) aangeklopt bij de overheid. Wie is die overheid en hoe dient gereageerd te worden? Dit zijn de vragen waarover vele geleerden en politici zich de laatste maanden buigen. Alvorens daar een reactie aan toe te voegen moet er toch een scherpe toon klinken. Is het immers niet zo dat de schijnbaar onaantastbare multinationals en banken zelf grotendeels debet zijn aan de huidige situatie? Ik kan mij nog goed herinneren dat een CEO van een groot concern zijn verbazing uitsprak over de te lage beursnotering van de aandelen. Ook de gretigheid om exorbitante bonussen te verzilveren, die niet in enige verhouding stonden tot geprognosticeerde bedrijfsresultaten, blijkt momenteel onwerkelijk. En wat te denken van de privatiseringspolitiek die nu met liberale instemming wordt gevolgd door nationalisering van een deel der bancaire sector? We kunnen zo nog wel even doorgaan. Terug naar het heden. Eerlijk gezegd ben ik wel een beetje blij met de ontstane situatie en in het geheel niet bang dat wij er met vereende krachten beter uit naar voren zullen komen. Dit vergt een moment van bezinning, waarin we met de benen op de grond komend willen leren uit het verleden, teneinde een adequaat plan te ontwikkelen voor een toekomst, die nu begint. Die overheid is er voor en door de burger (zijn wij allemaal) en spreekt nu van zijn bank en neemt politieke (i.c. democratische) maatregelen. Afijn, nu deze overheid de verantwoordelijkheid lijkt te nemen wordt het tijd voor een gezamenlijke aanpak. Liever zou ik dan ook het nederige het is onze bank en we gaan er samen iets moois van maken willen horen. Er werd in de hoogconjuncturele periode weliswaar enigszins geïnvesteerd. Dit was meestal fragmentarisch en op korte termijn resultaat gericht, waardoor lange termijn en/of diepte investeringen achterwege bleven. (Met boze tong beweerd zou kunnen worden dat er veelal werd gecasseerd.) De toekomstige president van de USA de heer Obama geeft aan de recessie deels te willen bestrijden met het doen van infrastructurele investeringen. Een interessante aanpak. Als de EU niet een leuk vergaderclubje was van soevereine staten had deze aanpak ook in Europa kunnen gelden. Of worden de EU-politici het toch nog eens? Voorlopig ga ik er vanuit dat een nationale aanpak het meest haalbare is en ook de grootste effectiviteit zal hebben. Daarom zou ik willen voorstellen dat de IT-sector met de overheid de ambitie gaat delen om een mega maatschappelijk inhaalslag in te zetten teneinde NL op voorsprong te brengen door de realisatie van een standaard IT-infrastructuur die duurzaam leven en wonen voor alle Nederlanders mogelijk maakt. Directe voordelen zijn o.a. beperking mobiliteitsbelasting en sociale isolementen, maar ook de ondersteuning voor de transport- en zorgsector. Een businessplan zal de transsectorale verwevenheid en de ROI dienen aan te geven. Een enorme maatschappelijk uitdaging voor bedrijfsleven om duurzaamheid vorm en inhoud te geven. vri katern - #9 - jaargang 2 -december 2008 valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie IT Executive

16 Professionele ondersteuning van het projectmanagement MEERWAARDE VAN DE PROJECT ASSISTANT Een goede samenwerking tussen projectmanager en projectopdrachtgever is van cruciaal belang voor het slagen van een project. Maar niet alleen op bestuurlijk niveau, ook op de werkvloer van het project is goed samenwerken een primaire voorwaarde voor het boeken van gewenste resultaten. Ook op de werkvloer is dit een belangrijke voorwaarde voor het boeken van de gewenste resultaten. Het opnemen van een professionele Project Assistant in het projectteam, zo blijkt uit onafhankelijk onderzoek, levert daaraan een forse bijdrage. WIN Project Assistants is een organisatie die zich gespecialiseerd heeft in professionele project ondersteuning. Ruben Mels werkt via WIN als Project Assistant bij woningcorporatie Ymere. Michiel Dijkman is projectmanager bij Ymere. Zij vertellen over hun praktijkervaring met dit relatief nieuwe specialisme. In de uitvoeringsfase van het project zal de projectmanager onder meer de voortgang, de kosten en de kwaliteit nauwlettend in de gaten moeten houden. Hoe groter een project, des te complexer de processen en des te belangrijker dat de communicatie en coördinatie daarbinnen goed geregeld is. Steeds vaker wordt juist hiervoor gebruik gemaakt van een Project Assistant. Wat doet de Project Assistant nu precies en wat is de meerwaarde van een Project Assistant? Regel- en coördinatiefunctie Michiel Dijkman, projectmanager bij woningcorporatie Ymere, geeft aan dat de Project Assistant vooral zorgt dat de projectmanager zich kan focussen op zijn kerntaken, namelijk het managen van de projectuitvoering en het samen met de opdrachtgever managen van een goede landing van het project resultaat in de organisatie. Volgens hem kan door de inzet van een Project Assistant een project effectiever en efficiënter worden uitgevoerd. Zonder Project Assistant ben je als projectmanager veel tijd kwijt aan het regelen en coördineren van dagelijkse werkzaamheden. Zo is het bij grote projecten, die vaak weer zijn onderverdeeld in deelprojecten, heel nuttig om de overhead te centraliseren en één of meer Project Assistants de regel- en coördinatiefunctie te laten uitoefenen. Een groot voordeel is dat er zodoende kosten worden bespaard, omdat minder mensen op een project nodig zijn. Daarbij is de inzet van een Project Assistant aanzienlijk goedkoper, dan als je dit soort taken door het project management laat uitvoeren. Geen (project-) secretaresse De functie van Project Assistant wordt vaak ten onrechte over één kam geschoren met die van secretaresse, vindt Ruben Mels, die al twee jaar werkzaam is bij WIN Project Assistants. Allereerst heeft de Project Assistant alle benodigde specifieke project kennis, kent project management methodieken en herkent alle fasen en termen uit de projectenwereld. De Project Assistant kan daarnaast ook de persoonlijke assistent van de projectmanager zijn. In die zin dat de Project Assistant faciliterende werkzaamheden verricht als het bijhouden van agenda s en het boeken van ruimten. De Project Assistant verzorgt tevens de projectplanning, de budgetbewaking en de voortgangscontrole. Ook archiefbeheer en het bijhouden van het logboek kan tot de taken behoren. De projectmanager kan zich dankzij de Project Assistant volledig focussen op zijn taken zonder zich druk te hoeven maken om de ondersteunende activiteiten binnen het project. Dat is nou precies de meerwaarde van een Project Assistant, aldus Ruben. NIEUWS KRING PROJECT- MANAGEMENT DECEMBER 2008 De Kring Projectmanagement (PM Kring) geeft gestalte aan de vernieuwde VRI door in het kader van het voor de vernieuwing opgezette Aurora programma de volgende acties uit te voeren: - De nieuwe vormgeving van de Body of Knowledge and Skills, die past in de doelstellingen van onze vereniging, toegankelijk, bespreekbaar en dynamisch t.a.v de bewegingen in en om de IT wereld. - Het opzetten van het PM Kring forum om interactief de ontwikkeling van PM - kwaliteitsborging te ondersteunen, zoals ze de VRI voor ogen staat. Het is de bedoeling om zowel leden van de VRI als niet leden te laten deelnemen. - De inpassing van de PM Kring activiteiten in de VRI organisatie, in de eerste plaats voor Toetsing, Normering, Geschillenafhandeling. Deze activiteiten zijn voorbereiding voor onze doelstellingen in 2009: - Publieke stellingname t.a.v ontwikkelingen t.a.v IT projecten. - De voorbereiding van de begeleidingsprogramma s voor jonge IT werkers. - Borging van IT Projectmanagement kwaliteit door intensieve inzet van Toetsing, Normering en Geschillenafhandeling. HET EPD HEEFT ALLES IN ZICH OM TE LEIDEN TOT GROOTSCHALIGE PROTESTEN We spreken Twee jaar eerder werd door de Nederlandse overheid een poging gewaagd tot een volkstelling. Mislukt, dankzij landsbrede protesten. Gelukt, in die zin dat een voor onze tijden cruciaal onderwerp op de politieke en maatschappelijke agenda werd gezet, namelijk: privacy. Mislukt opnieuw, doordat de privacy van individuele Nederlandse burgers via vele mitsen en maren afhankelijk werd gesteld van omringende factoren en belangen. Om dat duidelijk (hm ) te maken kregen we (o, wat was dat moeilijk) een Wet Bescherming Persoonsgegevens. Of er aan deze wet voldaan wel of niet werd/ wordt/zal worden is ter beoordeling van wat dezer dagen, 2008/9, de naam College Bescherming Persoonsgegevens heeft. Voorzitter: Jacob Kohnstamm, toenmalig (moet men aannemen) protestant tegen de volkstelling waarmee het allemaal begon. Cirkel rond? Dat zou men willen. We spreken Onder de titel Data Base of Data Beest? verschijnt bij Kluwer een bundel monologen met als vraagstelling: Bedreigen of waarborgen computers onze privacy? Prima vraag. Beide is mogelijk. Het antwoord wordt niet bepaald vanuit computers als zodanig maar vanuit de keuzes die de samenleving ten aanzien van deze apparaten, d.w.z. de technologie in den brede, maakt. Niet zo n goeie vraag dus, bij nader inzien, want waarom zou een overheid of andere machthebber een andere keuze maken dan de keuze die de privacy bedreigt? Nog een keer In zijn oorspronkelijk in 1971, het jaar van de volkstelling, geschreven bijdrage aan de bundel Data Base of Data Beest stelt A. van Braam *), bestuurssocioloog, destijds hoogleraar bestuurskunde in Leiden, dat de beheerder van een persoonsdatabank niet alleen persoonsgegevens ter beschikking heeft, maar ook inzicht heeft in de wat hij noemt de informatiesamenhang per persoon. Dit zal des te sterker het geval zijn, aldus Van Braam, naarmate (a) de bij de bank opgeslagen gegevens een grote tijdspanne omvatten: de burger vergeet, de computer niet; en (b) de bank meer gegevens omvat die buiten de burger om zijn verkregen: de burger weet een deel, de computer weet alles. Het pleit voor het inzicht dat Van Braam toen al had in IT-ontwikkelingen, dat hij de opslagtechnologie 1 op 1 koppelt aan zowel verspreidingstechnologie als verwerkingstechnologie. Vooral de laatste, stelt hij vast, geeft de beheerder van een data base een informatievoorsprong op de geregistreerde burger. Weet de burger al welke gegevens er over hem zijn vastgelegd, dan weet hij nog niet welke informatie er aan deze gegevens wordt, resp. kan worden ontleend. En dan te bedenken dat Van Braam nog uit moest gaan van gegevens die per ponskaart vergaard moesten worden en alleen batch-gewijs konden worden ingelezen, geregistreerd en bewerkt. De ontwikkeling van IT naar ICT moest nog beginnen. PC s waren er nog niet. Internet? Nog geen spoor van te bekennen. Google? Hooguit een droom. Hoe zorgelijk zou Van Braam geweest zijn als hij zijn artikel in deze jaren zou hebben geschreven, de jaren waarin de permanente volkstelling gestalte krijgt die EPD heet? Men stelle zich het ideale EPD voor Dick Overkleef waarbij de P van Patiënt heel gemakkelijk gezien kan worden als de P van Persoon -. Een EPD dat een maximale tijdspanne zal omvatten, omdat vanzelfsprekend het Elektronisch Kind Dossier erin geïntegreerd zal zijn, zodat ook op latere leeftijd kan worden nagegaan of de persoon in zijn/haar jonge jaren in aanraking is geweest met justitie of begeleid is geweest door de een of andere jeugdzorginstelling. Een EPD waarin vrijwel uitsluitend gegevens zijn verzameld buiten het individu om, uit vele bronnen waarvan lang niet alle zelfs maar bekend zijn bij de persoon in kwestie. Een EPD waarvoor de verwerkingstechnologie waarvoor Van Braam zo huiverig was inmiddels ook zoiets als data mining omvat. Een EPD waarbij de verspreidingstechnologie inmiddels zoektechnieken omvat die zelfs Van Braam nog niet kon voorzien (niet voor niets spreekt NICTIZ van een google voor de zorg!). Een EPD waarop de politiek in de loop der jaren steeds weer nieuwe efficiency redeneringen zal loslaten, zodat steeds weer nieuwe instanties toestemming krijgen hun beleid op EPDinformatie af te stemmen. Denk aan verzekeraars (nee, niet alleen zorg-), werkgevers, gemeentes, politie, inlichtingendiensten. Allemaal met hun eigen verwerkingstechnologie, dus ook allemaal met hun eigen veredelingsmogelijkheden van de persoonsinformatie in het EPD. Natuurlijk gebeurt dat niet allemaal tegelijk. Het zal zelfs nog wel een decennium duren voor het ideale EPD er is. Maar het gaat gebeuren. Daar help geen moederlief aan en ook geen College Bescherming Persoonsgegevens. Nog een keer Van Braam. Hij besluit zijn artikel als volgt: Als er gekozen moet worden tussen een efficiënte democratie, die uit het oogpunt van efficiency persoonsgegevensbanken behoeft, en een democratie die misschien niet optimaal efficiënt is, maar in ieder geval wel de individuele vrijheid, identiteit en privacy garandeert, dan kies ik voor de laatste. Hij schreef het in het jaar van de volkstelling. We kunnen (moeten) het hem nazeggen in de jaren van het EPD. De volkstelling mislukte, vooral dank zij protesten. Het EPD? Het heeft alles in zich om er grootschalig tegen te protesteren. *)Prof. Dr. A. van Braam: Enkele bestuurssociologisch aspecten van het gebruik van gegevensbanken door de overheid, in Drs. L.E. Groosman e.a.:data Base of Data Beest?, Kluwer, Deventer, Eerder verschenen onder de titel Databanken, overheid en burger, in de Serie Miniaturen, nr. 3, Rotterdam, 1971.

17 22 JANUARI LANDELIJKE PRAKTIJKDAG FUNCTIONEEL BEHEER De Landelijke Praktijkdag Functioneel Beheer wordt dit jaar op 22 januari in Aalsmeer voor de 6de keer georganiseerd. Het programma heeft als thema Let s get personal. De doelstelling van deze dag is een kijkje in de keuken te bieden van het informatiemanagement van alle aanwezige organisaties, in het bijzonder de Nederlandse Politie. Er worden tussen de 800 en 1000 bezoekers verwacht bij het zeer aantrekkelijke programma met ca. 35 (top) sprekers die met u hun visie op Functioneel Beheer zullen delen. De doelgroep van de Landelijke Praktijkdag bestaat uit onder andere CIO s, bedrijfsprocesverantwoordelijken (proceseigenaren), informatie managers, functioneel beheerders, super users, service managers, dienstverleners/consultants en (lijn)managers, verantwoordelijk voor een goede IT-ondersteuning van hun bedrijfsproces. Tevens wordt die dag Fun- Bee, de community voor Informatie managers en Functioneel Beheerders in de Benelux gelanceerd ( ) Meld u GRATIS aan of bekijk het programma op Let s get personal Dat is het thema van deze zesde editie van de Landelijke Praktijkdag Functioneel Beheer. Centraal staat de mens achter de informatie, de mens achter de theoretische werkmodellen, de mens in de continu veranderende samenleving. Het doel van functioneel beheer is om optimaal rendement te halen uit de (IT) middelen met het oog op een beter functionerende business, maar dat brengt ook veranderingen voor de functioneel beheerder als mens met zich mee. Rondom dit thema worden verrassende presentaties en workshops met een hoog interactief gehalte georganiseerd. Zij spreken. - Jacques Wallage, burgemeester van Groningen, verzorgt de afsluitende plenaire sessie. - Leon Bovee, directeur van VTS Politie Nederland, opent de Praktijkdag. - Elle de Jonge en Roy Mente, winnaars Innovatieprijs van de IACP Conference San Diego, spreken over Future Policing. - Tom Kok, CEO Coolgroup en oud-voorzitter van D66 en de AVRO, gaat in op Inspirerend Leiderschap en geeft een Wrapup van de dag. - Martijn Aslander, Lifehacking goeroe en bekend van de snelgroeiende Lifehacking community, praat u bij over Lifehacking. - Joris van Hest, NVBR Lid Programmaraad Informatiemanagement van de Brandweer VRI-Secretariaat: Antony Fokker Tel: (0) secretariaat@vri.net CONTACT Adres: Postbus AB Waalwijk - Olaf Anderson, hoofd & plaatsvervangend directeur Ministerie van BZK en crimi-auteur - Mark-Jan Beutler, directeur Informatiemanagement KLM Cargo - Louis Maas, directeur Derving & Veiligheid V&D - Sten Kalenda, CTO TrustAlert - Hans Schönfeld, korpsleiding Amsterdam-Amstelland over het onzichtbare zichtbaar maken. En verder nog vele anderen Maar ook u speelt een actieve rol, bijvoorbeeld tijdens de spelworkshops van Paul Wilkinson (Attitude Behaviour Culture) en Toon Abcouwer. En tijdens de off topic - lezingen waarbij u geprikkeld wordt om vanuit een ander standpunt naar functioneel beheer te kijken. Wie komen er. U! En met u nog eens duizend andere bezoekers zoals CIO s, verantwoordelijke personen voor bedrijfsprocessen (proceseigenaren), informatiemanagers, functioneel beheerders, super users, service managers, dienstverleners/consultants en (lijn)managers, die verantwoordelijk zijn voor een goede IT-ondersteuning van hun bedrijfsproces. Een select gezelschap aan commerciële en dienstverlenende partijen is aanwezig met stands. Zij willen hun visie over het thema Let s get Personal graag met u delen. Praktisch De Landelijke Praktijkdag Functioneel Beheer vindt plaats op 22 januari 2009 van 9.30u. tot 18.30u. in het Event Centre Aalsmeer. Er zijn geen kosten aan deze dag verbonden, maar het is wel belangrijk dat u zich vooraf inschrijft. Alleen dan bent u er zeker van dat er bij de presentaties en workshops van uw keuze plaats voor u is. Ga voor aanmelden en meer informatie naar 41ST CEPIS COUNCIL The 41st CEPIS Council meeting was held in Brussels on 20th November. Attended by 27 Member Societies, the Council elected new members to the CEPIS Execom. The Council meeting addressed membership matters, EUCIP activities in various countries, together with progress reports from both the Professionalism Task Force and from the Education and Research Task Force. In addition to a presentation from Martin Curley, Director of Innovation at Intel, Members received an update on EU and CEPIS Communications. Following the election we are pleased to announce the following people to their new roles as Execom Members: President Elect: Vasile Baltac Honorary Secretary: Bryon Nicolaides Honorary Treasurer: Nello Scarabottolo Vice President: Declan Brady Vice President: Hans Frederik Vice President: Malgorzata Kalinowska-Iszkowska.

18 Wie stuurt bij u de informatie? In een tijd waarin de hoeveelheid informatie elke dag sneller groeit, wordt het steeds belangrijker om de juiste informatie tijdig op de juiste plek te hebben. Om alle werkprocessen en afdelingen op elkaar af te stemmen en systemen elkaar te laten begrijpen. Om ervoor te zorgen dat werknemers niet worden overvoerd met informatie of gegevens juist niet krijgen. Dit vraagt om een integrale visie op uw informatielogistiek. Ricoh is wereldwijd marktleider op het gebied van IT en Document Solutions. Onze praktische en duurzame oplossingen brengen interne en externe partijen, processen en informatiebronnen bij elkaar. Zodat uw organisatie werkt als één geheel. Meer weten? Kijk dan op Ricoh Nederland B.V., Utopialaan 25, Postbus 93150, 5203 MB s-hertogenbosch,