Inhoudsopgave. Handboek Naktuinbouw Elite Siergewassen Versie: 16, Pagina 1 van 189

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw Kwaliteitsmerk Elite... 2 Overeenkomst deelname collectief merk Naktuinbouw Elite... 7 Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen... 8 Bijlage I Nadere voorschriften met betrekking tot identiteit, rasechtheid en raszuiverheid van in de certificeringskeuring op te nemen teelmateriaal van siergewassen Bijlage II Voorschriften met betrekking tot toetsing op pathogenen van teeltmateriaal van siergewassen Bijlage II.A Controle deelnemer Bijlage II.A Controle deelnemer protocol Bijlage II.B Controle Naktuinbouw Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen Bijlage II.C Controle Naktuinbouw bij autorisatie ASLN Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten) Bijlage III Aanvullende gezondheidsvoorschriften en eisen voor de certificering van teeltmateriaal van siergewassen Bijlage IV Overzicht pathogenen Bijlage V Certificaat Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem en bemonsteringseisen Procedure deelname breeder in Naktuinbouw Elite Siergewassen Procedure deelname handelsbedrijf in Naktuinbouw Elite Siergewassen Non Conformity Sheet Deelnemers Naktuinbouw Elite ASLN geautoriseerde laboratoria Naktuinbouw Contactpersonen Naktuinbouw Elite Siergewassen Equivalentieverklaringen Naktuinbouw Elite Instructies logo-gebruik door derden Instructie gebruik Naktuinbouw Elite aanduiding op eigen afleverbon en/of label Instructie Monstername en Water Instructie Samenvoegen Instructie ontsmetting water Procedure werkwijze bij optreden nieuw pathogeen in het kader van Naktuinbouw Verklaring kwekersrecht Richtlijn externe communicatie in het kader van Naktuinbouw Elite Siergewassen Versie: 16, Pagina 1 van 189

3 Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw Kwaliteitsmerk Elite (Artikel 2.37 Beneluxverdrag inzake de intellectuele eigendom) 2.1 Artikel 1 Definities: a. Houdster van het ingeschreven collectieve merk is de Stichting Nederlandse Algemene Kwaliteitsdienst Tuinbouw te Roelofarendsveen, hierna te noemen: Houdster ; b. Merkgebruiker van het collectieve merk is elke door Houdster uitdrukkelijk geautoriseerde Geregistreerde, waarvoor de waarborg van het Collectief merk van toepassing is; c. Geregistreerde is de natuurlijke of rechtspersoon die is geregistreerd bij Naktuinbouw als bedoeld in artikel 42 van de Zaaizaad- en Plantgoedwet 2005 die beroepshalve ten minste één van de volgende activiteiten verricht met betrekking tot teeltmateriaal: vermeerderen, produceren, bewerken, anders dan voor gebruik in eigen bedrijf en in de handel brengen; d. Collectief merk is het woord/beeldmerk en/of logo als hieronder staat afgebeeld en waarvan alle rechten, inclusief auteursrechten bij de Houdster berusten ex art e.v. Beneluxverdrag inzake de intellectuele eigendom. Het collectief merk heeft betrekking op land-, tuin-en bosbouwproducten, voor zover niet begrepen in andere klassen; zaaizaden, levende planten en bloemen, plantendelen, verse vruchten en groenten, groetenzaden; teeltmateriaal en weefselkweekmateriaal, alsook op laboratoriumdiensten, in het bijzonder betrekking hebbend op de bovengenoemde waren/producten; keurings-, controle- en certificeringsdiensten op het gebied van de kwaliteitsbevordering en kwaliteitsbewaking van bovengenoemde waren; diensten op het gebied van het toetsen van normen, certificatiecriteria en beoordelingsrichtlijnen; het toetsen van systemen van kwaliteitsbevordering, kwaliteitsbewaking en kwaliteitszorg aan daaraan vooraf gestelde eisen; het toetsen van diensten, produkten en processen aan normen, certificatiecriteria en beoordelingsrichtlijnen; het houden van toezicht op de kwaliteit van diensten, producten en processen van derden; het verstrekken van certificaten aan deze derden; het opstellen en de afgifte van objectieve kwaliteitsverklaringen. Afbeelding beeldmerk Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw Kwaliteitsmerk Elite, versie: 2, Pagina 2 van 189

4 e. Materiaal door de Geregistreerde geproduceerd teeltmateriaal als enthout, oculatiehout, slapende ogen, onderstammen, stekmateriaal en gecertificeerd plantmateriaal waaruit gecertificeerde planten zijn verkregen waarvan de hoedanigheid, waarin deze zich bevinden, zodanig is dat deze voldoen aan de voorwaarden, gebaseerd op Zaaizaad- en Plantgoedwet, de Plantenziektenwet en de daarop steunende regelingen en voorschriften alsmede op de Certificeringsreglementen van Naktuinbouw voor het betrokken gewas, zoals hieronder aangegeven in artikel 2, waarop of waarvoor het Collectief merk door Geregistreerde mag worden aangebracht en/of toegepast, indien gewenst ook op de verpakking ervan, in reclameuitingen, prijslijsten, folders, rekeningen en/of briefpapier als waarborg van kwaliteit, echter zulks onder de uitdrukkelijke voorwaarden als genoemd in Artikel 8 van dit Reglement; f. Verwijderen van het Collectief merk is het volkomen onleesbaar maken en/of doen verwijderen van het Collectief merk van verpakkingsmateriaal van het Materiaal en/of van het Materiaal zelf, alsmede uit reclame-uitingen, prijslijsten, folders, rekeningen en/of briefpapier voor zover het materiaal, waarop of waardoor het Collectief merk werd aangebracht respectievelijk toegepast, niet of niet meer aan de daarvoor gestelde kwaliteitsnormen voldoen. 2.2 Artikel 2 Houdster staat het niet-exclusieve gebruik van haar Collectief merk toe aan alle Geregistreerden van Naktuinbouw die Materiaal verhandelen dat minimaal voldoet aan de eisen zoals deze gesteld zijn in: a. de Zaaizaad- en Plantgoedwet 2005 en de Plantenziektenwet met de daarop steunende regelingen en voorschriften; b. het Keuringsreglement van Naktuinbouw c. het Certificeringsreglement van Naktuinbouw van de betrokken gewassen; d. de op de onder a., b. en c. berustende voorschriften van de directie van Naktuinbouw e. de Voorwaarden logogebruik Naktuinbouw Select Plant en f. overige, na de datum van de totstandkoming van dit Reglement in werking getreden zijnde nieuwe en/of gewijzigde wetgeving, reglementen en/of voorschriften. 2.3 Artikel 3 Om voor een niet-exclusief gebruik onder het Collectief merk in aanmerking te komen, is elke Geregistreerde vooraf verplicht om zich bij schriftelijk aangegane overeenkomst te verbinden jegens Naktuinbouw, dat zij al hetgeen bepaald is respectievelijk wordt bij of krachtens de Statuten en Reglementen van de Naktuinbouw, zijnde de Houdster, onvoorwaardelijk zal nakomen. 2.4 Artikel 4 Elke Merkgebruiker zal aan Houdster voor de verlening van het niet-exclusieve gebruik van het Collectief merk telkens vooraf een jaarlijkse door het Bestuur van de Naktuinbouw te bepalen bijdrage betalen waarvan de hoogte mede bepaald wordt door de verdeling over de merkgebruikers Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw Kwaliteitsmerk Elite, versie: 2, Pagina 3 van 189

5 van de noodzakelijke kosten voor het in stand houden van de organisatie van Naktuinbouw, welke voor het beheer van en de controle op het gebruik van het Collectief merk verantwoordelijk is. 2.5 Artikel 5 1. Houdster oefent toezicht op de naleving van dit Reglement zelf uit of wel kan zij in licentie het beheer op genoemd toezicht aan door haar aan te wijzen personen en/of instellingen delegeren. Dit toezicht omvat: a. administratieve controle; b. bemonstering en onderzoek; c. visuele Materiaal- en materiaalverpakkingscontrole; d. andere wijze van inspecties en controles als door Houdster nodig geoordeeld worden ter handhaving van de kwaliteitsnormen. 2. De Merkgebruikers zijn niet bevoegd het recht tot gebruik van het Collectief merk aan een derde over te dragen of aan een derde hierop een licentie te verlenen. 2.6 Artikel 6 1. Een Merkgebruiker is verplicht om de door Naktuinbouw aangestelde toezichthouders resp. keurmeesters en controleurs, welke zich daartoe vooraf dienen te legitimeren, tijdens normale bedrijfstijden vrije toegang te verschaffen voor het betreden van bedrijfsruimten en/of overige teelt- en/of opslagplaatsen alwaar Merkgebruiker werkzaamheden verricht of doet verrichten welke verband houden met het verhandelen van teeltmateriaal, waarvoor de kwaliteitsnormen gewaarborgd worden door het Collectief merk. 2. Alle Merkgebruikers van het Collectief merk zijn verplicht iedere inbreuk op het Collectief merk, dat hun ter kennis komt, onverwijld te melden aan het Bestuur van Naktuinbouw. 2.7 Artikel 7 Van elke controle als bedoeld in artikel 6 wordt uiterlijk binnen vijf dagen een rapport opgemaakt waarvan vervolgens een afschrift aan Merkgebruiker wordt toegezonden ingeval niet of niet volledig aan de kwaliteitsnormen is voldaan. 2.8 Artikel 8 Een Merkgebruiker is gerechtigd om het Collectief merk op zijn Materiaal en/of productverpakkingsmateriaal aan te brengen, alsmede toe te passen in reclame-uitingen, prijslijsten, folders, rekeningen en/of briefpapier en dergelijke, als waarborg van kwaliteit, voor zover hem die rechten niet uit anderen hoofde zijn ontzegd. Voornoemd gebruik van het Collectief merk door Merkgebruiker is uitsluitend toegestaan in relatie tot het betreffende gecertificeerde product. Er moet te allen tijde een duidelijk verband zijn tussen het Collectief merk en het betreffende product dat binnen de certificering is geproduceerd, zodat misleiding voor derden kan worden voorkomen. Algemene uitingen zonder directie relatie tot het betreffende gecertificeerde product, zoals bijvoorbeeld op auto s briefpapier, ondertekening etc. zijn daarom dan ook niet toegestaan. Indien niet (meer) wordt voldaan aan de in dit Reglement aan het gebruik van het Collectief merk gestelde eisen, dient de (voormalig) Merkgebruiker het Collectief merk te verwijderen, in de zin van artikel 1, onder f. 2.9 Artikel 9 1. Handelt een Merkgebruiker in strijd met zijn verplichtingen krachtens dit Reglement, waaronder doch niet beperkt tot de regels als genoemd in artikel 2, en/of de met Houdster Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw Kwaliteitsmerk Elite, versie: 2, Pagina 4 van 189

6 aangegane overeenkomst, dan is sprake van een overtreding. Houdster kan de Merkgebruiker, die het Collectief merk ten onrechte voor andere doeleinden gebruikt dan waarvoor in dit Reglement en de overeenkomst is voorzien, de volgende sancties voor dergelijke overtredingen opleggen: a. een waarschuwing, gepaard gaande met een aanwijzing welke interne maatregelen door de Merkgebruiker moeten worden genomen om in de toekomst aan de in dit Reglement gestelde eisen te kunnen voldoen; b. een éénmalige, direct opeisbare boete van maximaal ,--; c. een verbod tot gebruik van het Collectief merk voor beperkte duur van ten hoogste twee jaren en/of voor één of meer soort(en) materiaal of producten; d. volledige ontzegging van het gebruik van het Collectief merk; e. een verbod onder c., dan wel ontzegging onder d. kan gepaard gaan met oplegging van dwangmaatregelen door Houdster, zoals onder meer een dwangsom ter hoogte van een boete onder b., welke de desbetreffende Merkgebruiker verbeurt bij (elke) overtreding van het opgelegde verbod; f. publicatie van aan Merkgebruiker opgelegde sanctie(s) onder gelijktijdige opgave van redenen in één of meer dagbladen en/of vaktijdschriften. 2. De Houdster doet een opgelegde sanctie als in de vorige lid onder b. tot en met f. omschreven aan een Merkgebruiker steeds vergezeld gaan van een opgave van de (rechts)middelen om daartegen in verweer te komen. 3. De Merkgebruiker van het Collectief merk is niet meer aan dit Reglement gebonden, zodra de inschrijving van het Collectief merk is vervallen, nietig verklaard of doorgehaald. In afwijking hiervan blijft de Merkgebruiker onderworpen aan maatregelen en sancties als bedoeld in lid 1 van dit artikel ter zake van overtredingen die hebben plaatsgevonden ten tijde, dat het Collectief merk nog ingeschreven was Artikel 10 Ingeval Merkgebruiker in het gebruik van het Collectief merk onzorgvuldig handelt en dientengevolge aan Houdster respectievelijk aan andere Merkgebruikers schade wordt berokkend, dan kan Houdster die schade, al dan niet tezamen met andere merkgebruikers, in rechte invorderen bij eerstgenoemde Merkgebruiker. De kosten van zulke invorderingen komen geheel ten laste van deze Merkgebruiker Artikel 11 Het recht om ter bescherming van het Collectief merk in rechte op te treden komt uitsluitend aan Houdster toe. Indien Houdster als zodanig optreedt, kan zij tevens het algemene belang van de (overige) Merkgebruikers van het Collectief merk laten gelden en aldus de schade die door deze werd geleden in haar vordering tot schadevergoeding meenemen. Desgewenst kan evenwel iedere Merkgebruiker van het Collectief merk tezamen met Houdster een vordering instellen dan wel op enige andere wijze aan het geding deelnemen Artikel Het recht op het gebruik van het Collectief merk eindigt, onverminderd het bepaalde in het Beneluxverdrag inzake de intellectuele eigendom en in artikel 9 lid 3 van dit Reglement door: a. ontzegging van de bevoegdheid tot gebruik ingevolge artikel 9 aanhef en onder d; b. beïndiging van de registratie van Geregistreerde bij Naktuinbouw en Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw Kwaliteitsmerk Elite, versie: 2, Pagina 5 van 189

7 c. indien een Merkgebruiker ook na sommatie in gebreke blijft binnen 30 dagen de in artikel 4 bedoelde vergoeding aan Naktuinbouw te voldoen. 2. De Merkgebruiker, wiens recht ingevolgde het in het eerste lid bepaalde eindigt, heeft geen recht op vergoeding van de schade, die hij lijdt doordat hij het in artikel 1 lid e. bedoelde materiaal, voorzien van het Collectief merk, niet meer mag gebruiken Artikel Aanvullingen op en/of wijzigingen van dit Reglement worden onmiddellijk na hun afkondiging door registratie bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom van kracht. Houdster zal zorgdragen voor zulke registratie van de desbetreffende aanvullingen en/of wijzigingen. 2. Tot wijziging van dit Reglement kan worden besloten in een vergadering van het Bestuur van Naktuinbouw met inachtneming van de vereisten, gesteld in de statuten van deze stichting voor het nemen van rechtsgeldige besluiten 2.14 Artikel 14 Houdster zal elke Merkgebruiker van haar Collectief merk alsmede belangstellende derden een exemplaar van dit Reglement gratis ter hand te stellen. Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw Kwaliteitsmerk Elite, versie: 2, Pagina 6 van 189

8 Overeenkomst deelname collectief merk Naktuinbouw Elite Ondergetekenden: A. «Bedrijf» te «Woonplaats», bij de Naktuinbouw geregistreerd onder nummer *, hierna te noemen deelnemer en, B. De Stichting Nederlandse Algemene Kwaliteitsdienst Tuinbouw (Naktuinbouw), Postbus 40, Sotaweg 22, 2370 AA Roelofarendsveen, ten dezen rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer R.A.Th. Bleijswijk, hoofd afdeling Keuringen. komen als volgt overeen: 1. De Naktuinbouw verplicht zich, tegen vergoeding door de deelnemer, de bepalingen en voorwaarden opgenomen in het Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouwkwaliteitsmerk Elite en de daarbij behorende certificeringsvoorwaarden, die als Annex bij deze overeenkomst zijn gevoegd en als zodanig onverbrekelijk deel van deze overeenkomst uitmaken, na te leven, welke bepalingen en voorwaarden de deelnemer onverkort aanvaardt; 2. De onder 1. genoemde vergoeding wordt gedeclareerd op basis van de vergoeding en tarifering als vastgesteld door het bestuur van Naktuinbouw. 3. Deze overeenkomst is aangegaan voor een periode van 3 jaar, ingaande op «ingangsdatum» en derhalve eindigend op «einddatum». Op de expiratie-datum wordt deze overeenkomst telkenmale voor de tijd van 1 jaar verlengd, tenzij tenminste 3 maanden daarvoor de ene partij aan de andere bericht dat de overeenkomst niet wordt verlengd en derhalve wordt beëindigd. 4. Indien het reglement op het gebruik van het collectieve merk Naktuinbouw Elite en/of certificeringsvoorwaarden gewijzigd worden, kan de deelnemer binnen een termijn van twee maanden deze wijzigingen alleen algeheel en onvoorwaardelijk schriftelijk verwerpen. De Naktuinbouw dan wel de deelnemer is dan gerechtigd de overeenkomst te beëindigen. 5. Op deze overeenkomst zijn de Algemene Voorwaarden Naktuinbouw van toepassing, alsmede het Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw-kwaliteitsmerk Elite. 6. Ingeval de deelnemer in gebreke blijft aan de bepalingen uit deze overeenkomst te voldoen heeft de Naktuinbouw na sommatie door middel van een aangetekend schrijven of deurwaarderexploit de keuze uit het ontbindend verklaren van deze overeenkomst, zonder dat daartoe rechtelijke tussenkomst is vereist, waarbij de Naktuinbouw onverminderd het recht behoudt tot vergoeding van de werkelijk geleden schade te vorderen. Opgemaakt in tweevoud te Roelofarendsveen op «datum» Naktuinbouw Deelnemer. R.A.Th. Bleijswijk, Hoofd afdeling Keuringen (bedrijfsnaam) (contactpersoon) Overeenkomst deelname collectief merk Naktuinbouw Elite, versie: 6, Pagina 7 van 189

9 Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen Vastgesteld door het Bestuur Naktuinbouw d.d. 15 december Begripsbepalingen Artikel 1. a. Gewas: veldeenheid van planten van één ras, type, samenstelling en oorsprong; b. Partij: een aantal eenheden van één produkt, identificeerbaar door zijn homogene samenstelling en oorsprong; c. Kandidaatplanten: planten, waaruit materiaal wordt geselecteerd, bestemd voor de opkweek van moederplanten klasse SEE; d. Moederplanten klasse SEE: e. Teeltmateriaal klasse SEE: f. (Zaad)Moederplanten klasse EE: g. Teeltmateriaal klasse EE: h. (Zaad)Moederplanten klasse E: i. Teeltmateriaal klasse E: j. Audit/ Certificeringskeuring: k. Certificaat/ certificaatlabel: moederplanten die rechtstreeks zijn opgekweekt uit pathogeenvrij materiaal en dienen voor de produktie van teeltmateriaal klasse SEE; prebasismateriaal, dat rechtstreeks afkomstig is van moederplanten klasse SEE en dient voor de produktie van moederplanten klasse EE; (zaad)moederplanten die direct of indirect zijn opgekweekt uit teeltmateriaal klasse SEE en dienen voor de produktie van teeltmateriaal klasse EE; basismateriaal dat rechtstreeks afkomstig is van (zaad)moederplanten klasse EE en dient voor de produktie van moederplanten klasse E; (zaad)moederplanten, die rechtstreeks opgekweekt zijn uit teeltmateriaal klasse EE en dienen voor de produktie van teeltmateriaal klasse E; gecertificeerd plantmateriaal, rechtstreeks afkomstig van (zaad)moederplanten klasse E, alsmede planten geteeld uit plantedelen, rechtstreeks afkomstig van moederplanten klasse E; beoordeling verricht door Naktuinbouw; zendingbegeleidend document of label, houdende de door de Naktuinbouw afgegeven officiële verklaring dat het daarop verantwoorde teeltmateriaal voldoet aan de eisen, opgenomen in dit Reglement of de daarop berustende voorschriften; Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 8 van 189

10 l. Luisdichte kas/ruimte: een ruimte die voorzien is van een toegang door een sluis en die door zijn inrichting voldoende garantie biedt dat deze vrij is en blijft van luizen; m. Compartiment: een afgesloten gedeelte van een kas of een afgesloten ruimte waarin teelt plaatsvindt; n. Groeiseizoen: aaneengesloten productieperiode met een maximum van 1 jaar; o. Keuringsreglement Naktuinbouw: Keuringsreglement van Naktuinbouw als bedoeld in artikel 20 van de Zaaizaad- en Plantgoedwet 2005; p Deelnemer: leverancier die een overeenkomst met Naktuinbouw heeft gesloten, zoals is bedoeld in het Reglement op het gebruik van het collectieve Naktuinbouw Kwaliteitsmerk Naktuinbouw-Elite, ook te noemen: de merkgebruiker. 4.2 Toepasselijkheid Artikel Dit Reglement heeft betrekking op bedrijfsmatig geproduceerd en aan Naktuinbouw ter certificering aangeboden teeltmateriaal van soorten en rassen van siergewassen als in bijlage I bij dit Reglement genoemd. 2. Teeltmateriaal dat ter certificering wordt aangeboden door een leverancier, die niet of niet langer aan de eisen als neergelegd in de EU-richtlijn 98/56 voldoet, komt niet voor opname in de certificeringskeuring in aanmerking. 3. Dit Reglement is niet van toepassing op niet-naktuinbouw gekeurd materiaal, tenzij dit materiaal geproduceerd is in een door Naktuinbouw als gelijkwaardig aan dit Elite systeem beschouwde vermeerderings- en certificeringssystematiek. Wordt aan deze eisen voldaan, dan kan het teeltmateriaal op verzoek van de deelnemer in de door de Naktuinbouw te voeren certificeringskeuring worden opgenomen. Daartoe dient de deelnemer aan de Naktuinbouw alle relevante bewijsstukken te overleggen, waaronder het document of certificaat, waarop ten minste de volgende gegevens zijn vermeld: het land van herkomst, de klasse waarin het materiaal is ingedeeld en de naam van de officiële instantie, die de certificering heeft verricht. 4.3 Aangifte Artikel Gewassen dienen bij aanvang van de teelt door de deelnemer aangemeld te worden voor de certificeringskeuring door middel van een door Naktuinbouw beschikbaar gesteld aangifteformulier, of op een andere door Naktuinbouw geaccepteerde wijze. Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 9 van 189

11 4.4 Eisen bedrijfsvoering en verplichtingen deelnemer Artikel De deelnemer dient te beschikken over een zodanig functionerend kwaliteitssysteem dat het voldoet aan bijlage VI Naktuinbouw Module Quality Management System Requirements / Sampling Requirements en de deelnemer moet: a. een actuele beschrijving (plattegrond) aanwezig is van bedrijfsonderdelen waar het teeltmateriaal zich bevindt; b. procedures worden gehanteerd en onderhouden voor werkzaamheden die van invloed kunnen zijn op de kwaliteit en gezondheid van het teeltmateriaal voor: - productie en bewerking van teeltmateriaal waaronder planning en werkwijze; - volledige traceerbaarheid van teeltmateriaal mogelijk is. Alle partijen moederplanten, zaadplanten en/of teeltmateriaal dienen duidelijk geïdentificeerd te zijn; - verhandeling, inclusief producteisen, eindcontrole en afgifte documenten; - teeltmateriaal onder de juiste condities wordt bewaard, behandeld, vervoerd en afgeleverd. 2. Een deelnemer kan voor uitvoering van certificeringskeuring in aanmerking komen als uit een door Naktuinbouw uitgevoerde audit van het kwaliteitssysteem is gebleken dat naar genoegen van Naktuinbouw aan de voorwaarden onder lid 1. is voldaan. 3. Een deelnemer de monstername heeft uitgevoerd conform Bijlage VI Naktuinbouw Module Quality Management System Requirements / Sampling Requirements. De in bijlage II voorgeschreven toetsingen zelf uitvoeren als hij of het door hem ingeschakelde laboratorium door Naktuinbouw is geaccepteerd en/of geautoriseerd (Naktuinbouw ASLN). 4. a. De leverancier moet, conform wettelijke voorschriften in het land van productie, aan de plaatselijke autoriteiten een melding doen indien een aldaar relevante quarantaineziekte in het gewas/teeltmateriaal optreedt. b. De leverancier heeft de plicht om Naktuinbouw onverwijld op de hoogte te stellen bij het aantreffen van quarantaine-organismen als bedoeld in richtlijn 2000/29/EG en/of van de melding die conform lid 4a is gedaan. 5. De leverancier heeft de plicht om Naktuinbouw onverwijld op de hoogte te stellen van omstandigheden en/of aantreffen van pathogenen waardoor het indelen van materiaal in enige certificeringsklasse niet meer mogelijk is. 6. De deelnemer dient aan Naktuinbouw te verklaren dat hij geen teeltmateriaal produceert/ verhandelt, waartoe hij, gelet op kwekersrechten en/of andere (intellectuele) eigendomsrechten, geen toestemming heeft. De schriftelijke, getekende verklaring wordt in het bedrijfsdossier bij Naktuinbouw opgenomen. 7. Alle op deze voorschriften betrekking hebbende documentatie dient tenminste 7 jaren te worden. Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 10 van 189

12 4.5 Cultuurvoorschriften Artikel Aan het gewas dienen aantoonbaar alle noodzakelijke cultuurzorgen te worden besteed, met name wat betreft de gewasbescherming en de bestrijding van onkruiden. Er dient voortdurend een doelmatige controle op ziekten en gewasbescherming te worden uitgevoerd. Naktuinbouw kan daartoe nadere voorschriften opstellen. 2. Op het bedrijf dient een goede bedrijfshygiëne in acht te worden genomen. Met name dient aandacht te worden besteed aan: a. het aanwezig zijn en in gebruik hebben van ontsmettingsmiddelen en ontsmettingsbakken (ontsmettingsmatten); b. het aanwezig zijn en in gebruik hebben van signaalplaten; c. periodiek ontsmetten van gereedschappen; d. het dragen van schone kleding; e. een rookverbod in ruimtes waarin moerplanten, zaaddragers of teeltmateriaal worden geteeld/beworteld/bewerkt; f. een teeltmedium dat vrij is van pathogenen; g. ontsmetting van materialen vóór hergebruik; h. het periodiek ontsmetten van ruimtes waarin moerplanten, zaaddragers of teeltmateriaal worden geteeld/beworteld/bewerkt. 3. Het gebruikte water dient aantoonbaar vrij te zijn van pathogenen. Oppervlaktewater of gerecirculeerd water mag alleen worden gebruikt als een adequate ontsmetting heeft plaatsgevonden (dit ter beoordeling van Naktuinbouw). 4. De moederplanten, zaaddragers, stekken, zaailingen en opgekweekte planten dienen met zodanige zorg en onder zodanige hygiënische omstandigheden te worden geteeld, dat aantasting door ziekten en plagen actief wordt tegengegaan. 4.6 De certificeringskeuring Artikel De certificeringskeuring heeft plaats door middel van: a. algemeen toezicht op produktie en verhandeling van gecertificeerd teeltmateriaal; b. controle op de herkomst van het gebruikte voortkwekingsmateriaal; c. monstername en toetsing van zaadplanten, moederplanten en/of teeltmateriaal; d. steekproefsgewijze controle van de zaadplanten, moederplanten en teeltmateriaal; e. nacontrole van geleverd teeltmateriaal. 2. Er worden zoveel beoordelingen verricht als door Naktuinbouw noodzakelijk wordt geacht. Naktuinbouw deelt de werkzaamheden naar eigen inzicht in en voert deze naar eigen inzicht uit. Naktuinbouw bepaalt de frequentie, het tijdstip en de wijze waarop keuringen, controles en toetsingen van materiaal worden verricht. 3. Indien wordt geconstateerd dat partijen zaaddragers, moederplanten en/of teeltmateriaal gedurende de teelt aantastingen vertonen van de ziekten, als in bijlage III bij dit Reglement vermeld, dan dient de deelnemer maatregelen te treffen als aangegeven in deze bijlage. Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 11 van 189

13 4. Bij uitvoering van certificeringskeuringen worden open plaatsen buiten beschouwing gelaten indien het betreft open plaatsen waarvan door de deelnemer aannemelijk gemaakt is dat zij zijn ontstaan door verwijdering of uitval anders dan in verband met ziekten. 5. Indien op enig moment wordt vastgesteld dat teeltmateriaal niet aan de eisen van dit Reglement of de daarop berustende voorschriften voldoet, kan geen aflevering als gecertificeerd materiaal plaatsvinden. Als bedoelde vaststelling door de deelnemer is gedaan, verwittigt hij direct Naktuinbouw hiervan. Indien op aanwijzing en naar genoegen van Naktuinbouw maatregelen genomen zijn, kan opnieuw een beoordeling worden aangevraagd, zodat alsnog certificering kan volgen, indien op dat moment aan alle eisen is voldaan. 4.7 Kwalificaties Artikel Een gewas en/of het daarvan afkomstige teeltmateriaal wordt gecertificeerd indien het rasecht, raszuiver en voldoende gezond is zoals voor de betrokken klasse en/of soorten resp. rassen aangegeven is in deze voorschriften (inclusief bijlage I, II en III behorend bij dit Reglement), alsmede indien het voldoet aan de overige kwaliteitseisen waaraan gecertificeerd materiaal moet voldoen als aangegeven in genoemde bijlagen. 2. Bij certificering van teeltmateriaal vindt indeling plaats in klassen en wel in de klasse SEE, EE of E. 3. De kwalificatie als in het vorige lid bedoeld wordt bij aflevering gecombineerd met de aanduiding: «Naktuinbouw Elite». 4.8 Kandidaatplanten Artikel Kandidaatplanten zijn die planten die door de deelnemer zijn geselecteerd voor opname in het te certificeren vermeerderingssysteem en die de voorgeschreven toetsingen dienen te doorlopen. 2. Kandidaatplanten dienen te worden geteeld in een van een sluis voorzien, afgesloten luisdichte kas/ruimte of compartiment, waarin geen planten van enige certificeringsklasse voorkomen, los van de ondergrond, afzonderlijk in potten of containers en onder strikt bedrijfshygiënische omstandigheden. De kandidaatplanten moeten op een door Naktuinbouw geaccepteerde wijze worden getoetst op alle pathogenen als in bijlage II bij dit Reglement aangegeven en moeten voorts in het bijzonder op rasechtheid gecontroleerd worden. 3. Kandidaatplanten dienen vrij te zijn van de ziekten als genoemd in bijlage III bij dit Reglement. 4. Kandidaten of nakomelingen van kandidaatplanten, die bij de in bijlage II voorgeschreven toetsingen vrij zijn bevonden van de genoemde pathogenen, worden door de Naktuinbouw aangemerkt als pathogeenvrij materiaal en kunnen overgaan naar de SEE 1 -klasse van het vermeerderingssysteem van de deelnemer. De deelnemer overlegt daartoe de resultaten van op kandidaatplanten uitgevoerde toetsingen. Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 12 van 189

14 4.9 Indeling in klasse SEE (prebasismateriaal) Artikel Moederplanten en/of weefselkweekplanten worden door Naktuinbouw ingedeeld in klasse SEE indien zij: a. rechtstreeks zijn opgekweekt uit materiaal als bedoeld in artikel 8 lid 4, dan wel uit teeltmateriaal klasse SEE dan wel verkregen uit ander materiaal, dat door de Naktuinbouw met het hiervoor bedoelde materiaal gelijk gesteld is; b. los van de grond worden geteeld in een van een sluis voorzien, afgesloten luisdichte kas/ruimte of compartiment met daarin geen andere dan SEE-planten, of in een weefselkweeklaboratorium. De moederplanten dienen in aparte potten/containers te worden geteeld; c. gedurende het groeiseizoen voor aanvang van de productie op ziekten zijn getoetst als aangegeven in bijlage II; d. een identiteitscontrole als aangegeven in bijlage I van dit Reglement is uitgevoerd, en daarbij de rasechtheid/raszuiverheid is gebleken; e. blijkens door Naktuinbouw uitgevoerde certificeringskeuringen/controles aan alle eisen voldoen. Naktuinbouw voert daarbij de in bijlage II omschreven toetsingen uit. Ingeval er sprake is van een Naktuinbouw ASLN-autorisatie van het door de deelnemer ingeschakeld laboratorium wordt het aantal controletoetsingen gereduceerd. 2. Teeltmateriaal kan worden ingedeeld in klasse SEE indien: a. dit rechtstreeks afkomstig is van moederplanten klasse SEE of van weefselkweekmateriaal dat de status SEE heeft verkregen; b. de beworteling/opkweek plaatsvindt in weefselkweek en/of los van de grond in een luisvrije kas/ruimte of een afgescheiden gedeelte daarvan, onder omstandigheden als voor de teelt van SEE-moederplanten voorgeschreven. Rechtstreeks van SEEmoederplanten afkomstige stekken mogen in hetzelfde compartiment worden beworteld. 3. Indien SEE-planten in weefselkweek in stand gehouden worden dient ter beoordeling van de identiteit en gezondheid periodiek een representatief monster in bloei gebracht te worden. De voorgeschreven identiteitsbeoordelingen en frequentie in bijlage I en de controletoetsingen in bijlage II worden op dit representatieve monster uitgevoerd. 4. Indeling in klasse SEE kan slechts geschieden indien de toleranties ter zake van ziekten en plagen als in de bij dit Reglement behorende bijlage III nader genoemd niet zijn overschreden. Bij het constateren van bedoelde ziekten dienen de onderwerpelijke planten direkt te worden verwijderd, inclusief de planten waarmee deze in kontakt staan. 5. a. Bij de ingang van de kas/ruimte of compartiment dient een ontsmettingsmat, voldoende voorzien van desinfectans, te zijn geplaatst. b. Tot de kas/ruimte, compartiment of weefselkweekruimte mogen uitsluitend worden Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 13 van 189

15 toegelaten: personeel belast met de werkzaamheden in de kas/ruimte, compartiment of weefselkweek-ruimte, alsmede functionarissen van ander toezichthoudende (officiële) instellingen en functionarissen van Naktuinbouw, belast met de audit/keuringswerkzaamheden. Iedereen die de kas/ruimte, compartiment of weefselkweekruimte betreedt dient alle noodzakelijke maatregelen om besmetting te voorkomen nauwgezet te treffen, waaronder desinfecteren van schoeisel en handen en het aantrekken van voorgeschreven schone kleding. Hygiëne- en toegangsvoorschriften dienen duidelijk zichtbaar te zijn bij de entree Indeling in klasse EE (basismateriaal) Artikel Moederplanten en/of zaaddragers en weefselkweekplanten worden door Naktuinbouw ingedeeld in de klasse EE indien zij: a. direkt of indirekt (in maximaal één vermeerderingsstap) zijn geteeld uit in klasse SEE ingedeeld teeltmateriaal. Indien in een gewas vermeerderingsgeneraties zijn toegestaan is dit opgenomen in bijlage II; b. los van de grond worden geteeld in een van een sluis voorzien, afgesloten luisdichte kas/ruimte of compartiment met daarin geen andere dan EE-planten, of in een weefselkweeklaboratorium ; c. gedurende het groeiseizoen voor aanvang van de productie van teeltmateriaal op pathogenen zijn getoetst als aangegeven in bijlage II; De resultaten worden aan Naktuinbouw overlegd; d. een identiteitscontrole als aangegeven in bijlage I bij dit Reglement is uitgevoerd en daarbij de rasechtheid/raszuiverheid is gebleken; e. blijkens de door de Naktuinbouw uitgevoerde controles aan alle eisen voldoen. Naktuinbouw voert daarbij de in bijlage II omschreven toetsingen uit. In geval er sprake is van een Naktuinbouw ASLN-autorisatie van het door de deelnemer ingeschakeld laboratorium wordt het aantal controletoetsingen gereduceerd. 2. Teeltmateriaal (zaden, planten, zaailingen, stekken) wordt ingedeeld in klasse EE indien: a. het afkomstig is van tenminste in de klasse EE ingedeelde moederplanten; zaaddragers of weefselkweekplanten; b. de beworteling plaatsvindt los van de ondergrond in een kascompartiment, onder omstandigheden als voor de teelt van EE-moederplanten voorgeschreven. Rechtstreeks van EE moederplanten/zaaddragers afkomstig teeltmateriaal mag in hetzelfde compartiment worden opgekweekt, beworteld. 3. Indeling in klasse EE kan overigens slechts geschieden indien de toleranties ter zake van ziekten en plagen als in de bij dit Reglement behorende bijlage III nader genoemd voor die klasse niet zijn overschreden. Bij het constateren van bedoelde ernstige ziekten dienen de onderwerpelijke planten direct te worden verwijderd, inclusief de planten, waarmee deze in contact staan. 4. a. Bij de ingang van de kas/ruimte of compartiment dient een ontsmettingsmat, voldoende voorzien van desinfectans, te zijn geplaatst. b. Tot de kas/ruimte, compartiment of weefselkweekruimte mogen uitsluitend worden toegelaten: personeel belast met de werkzaamheden in de kas/ruimte, Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 14 van 189

16 compartiment of weefselkweekruimte, alsmede functionarissen van ander toezichthoudende (officiële) instellingen en functionarissen van Naktuinbouw, belast met de audit/keuringswerkzaamheden. Iedereen die de kas/ruimte, compartiment of weefselkweekruimte betreedt dient alle noodzakelijke maatregelen om besmetting te voorkomen nauwgezet te treffen, waaronder desinfecteren van schoeisel en handen en het aantrekken van voorgeschreven schone kleding. Hygiëne- en toegangsvoorschriften dienen duidelijk zichtbaar te zijn bij de entree Indeling in klasse E (gecertificeerd materiaal) Artikel Moederplanten en/of zaaddragers worden door Naktuinbouw ingedeeld in klasse E indien zij: a. direkt zijn geteeld uit ten minste in klasse EE (of SEE) ingedeeld teeltmateriaal. Indien in een gewas meerdere vermeerderingsstappen zijn toegestaan is dit opgenomen in bijlage II; b. bij voorkeur los van de ondergrond geteeld in een kascompartiment, waarin uitsluitend gecertificeerd materiaal of materiaal van een aantoonbaar ziektenvrije herkomst is geplant, of in een weefselkweeklaboratorium. Rechtstreeks van deze E-moederplanten afkomstige stekken mogen in dit compartiment worden beworteld; c. gedurende het groeiseizoen voor aanvang van de productie op pathogenen zijn getoetst als aangegeven in bijlage II; De resultaten worden aan Naktuinbouw overlegd; d. een identiteitscontrole als aangegeven in bijlage I bij dit Reglement is uitgevoerd en daarbij de rasechtheid/raszuiverheid is gebleken; e. blijkens de door de Naktuinbouw uitgevoerde keuringen/controles aan alle eisen voldoen. Naktuinbouw voert daarbij de in bijlage II omschreven toetsingen uit. In geval er sprake is van een Naktuinbouw ASLN-autorisatie van het door de deelnemer ingeschakeld laboratorium wordt het aantal controletoetsingen gereduceerd. 2. Teeltmateriaal (zaden, planten, stekken) wordt ingedeeld in klasse E indien: a. het afkomstig is van tenminste in de klasse E ingedeelde moederplanten; zaaddragers of weefselkweekplanten; b. de beworteling plaatsvindt op tabletten in een kas of een compartiment, onder omstandigheden als voor de teelt van E-moederplanten voorgeschreven. Rechtstreeks van de E moederplanten afkomstig teeltmateriaal mag in hetzelfde compartiment worden opgekweekt/beworteld. 3. Indeling in klasse E kan overigens slechts geschieden indien de toleranties ter zake van ziekten en plagen als in de bij dit Reglement behorende bijlage III nader genoemd niet zijn overschreden. Bij het constateren van ziekten de onderwerpelijke planten direct worden verwijderd, inclusief de planten, waarmee deze in contact staan. 4. a. Bij de ingang van de kas/ruimte of compartiment dient een ontsmettingsmat, voldoende voorzien van desinfectans, te zijn geplaatst. b. Iedereen die de kas/ruimte, compartiment of weefselkweekruimte betreedt dient alle noodzakelijke maatregelen te nemen om besmetting te voorkomen. Hygiëne- en toegangsvoorschriften dienen duidelijk zichtbaar te zijn bij de entree. Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 15 van 189

17 4.12 Uitwendige kwaliteit Artikel Afgeleverd teeltmateriaal dient voldoende ontwikkeld te zijn en praktisch vrij te zijn van schade. Het dient te voldoen aan gangbare handelsopvattingen Identificering en documenten Artikel Teeltmateriaal, ingedeeld in klasse SEE of EE, dient bij het in de handel brengen vergezeld te worden van een certificaat, volgens het model van bijlage V behorend bij dit Reglement, waarbij tevens aan de verpakking de gespecificeerde inhoud duidelijk kenbaar moet zijn gemaakt. 2. Een certificaat wordt per partij afgegeven. Op een certificaat kunnen twee of meer partijen worden omschreven, indien voor de aangeduide partijen dezelfde geldigheidsduur van toepassing is en de partijen in dezelfde klasse zijn ingedeeld. 3. Het certificaat is slechts geldig indien voorzien van dienststempel en paraaf van de bevoegde functionaris van de deelnemer. Indien aflevering niet plaatsvindt binnen tien dagen na datum afgifte van het certificaat, verliest het certificaat zijn geldigheid. 4. Per verpakkingseenheid van SEE- en EE-materiaal dient door middel van een label duidelijk gemaakt te zijn welk materiaal van welke klasse in de verpakking is opgenomen. 5. Aan een certificaat kunnen voorschriften worden verbonden. Deze worden in dat geval op het certificaat vermeld. 6 a. Teeltmateriaal, ingedeeld in klasse E, dient vergezeld van een afleverbon van de deelnemer in het verkeer te worden gebracht. Op de afleverbon dient de Naktuinbouw-Elite klasse van elke geleverde partij teeltmateriaal te worden vermeld. Indien een deelnemer een Naktuinbouw Elite aanduiding op eigen afleverbonnen en/of labels wenst te gebruiken dient hiervoor vóóraf toestemming door Naktuinbouw te zijn gegeven. b. Op verzoek kan Naktuinbouw voor teeltmateriaal E aan de deelnemer een certificaat verstrekken. In dat geval zijn de leden 2, 3 en 5 van dit artikel van toepassing Intrekken van certificaten Artikel Naktuinbouw beslist op aanvraag over de afgifte van certificaten. Zij is bevoegd een afgegeven certificaat in te trekken, indien wordt vastgesteld dat het betrokken materiaal of de betrokken leverancier niet voldoet of heeft voldaan aan de gestelde eisen. Voorts kan afgifte van certificaten gestaakt worden in die gevallen, wanneer de directie van Naktuinbouw een overtreding heeft geconstateerd. Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 16 van 189

18 2. Tegen de beslissing van Naktuinbouw ten opzichte van een deelnemer genomen om niet tot certificering over te gaan, waaronder begrepen het niet tijdig nemen van deze beslissing, dient de deelnemer binnen vijf dagen zijn bezwaarschrift aan Naktuinbouw te richten. 3. Indien de leverancier/deelnemer zijn financiële verplichtingen, ook die uit andere hoofde dan certificering, jegens Naktuinbouw niet nakomt en in verzuim is, kan Naktuinbouw de certificeringsactiviteiten opschorten tot aan de datum van algehele voldoening Slotbepalingen Artikel Dit Reglement kan worden aangehaald als «Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen». 2. In de gevallen waarin dit Reglement niet voorziet, beslist de directie van Naktuinbouw. 3. Dit Reglement treedt in werking op 1 januari 2016, waarbij alle vorige versies van dit Reglement per die datum vervallen. Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie: 7, Pagina 17 van 189

19 Bijlage I Nadere voorschriften met betrekking tot identiteit, rasechtheid en raszuiverheid van in de certificeringskeuring op te nemen teelmateriaal van siergewassen Voor certificering komt in aanmerking teeltmateriaal van soorten en rassen van siergewassen die: - zijn opgenomen in het Nederlandse Rassenregister of Europees Rassenregister en/of - zijn opgenomen in het registratie- en documentatiesysteem van de Floricode te Roelofarendsveen en/of - zijn geregistreerd bij de KAVB te Hillegom en/of - zijn opgenomen in het registratie- en documentatiesysteem van Naktuinbouw en/of - zodanig zijn beschreven en geïdentificeerd dat naar het oordeel van de Naktuinbouw aan de rasbeschrijvingeisen is voldaan. Bij de eerste aanvraag tot certificering (klasse SEE) dient een rasbeschrijving overlegd te worden. Het bedrijf (de deelnemer) dient periodiek een lijst van rassen die certificeerbaar zijn aan Naktuinbouw te overleggen. 5.1 Identiteit Algemeen Onstabiele, mutatiegevoelige soorten en rassen: Ter beoordeling van de rasechtheid en de raszuiverheid dient de deelnemer vóór certificaatverstrekking op alle planten/klonen (100%) een controle uit te voeren op bloei en/of andere identiteitskenmerken op basis van de rasbeschrijving. Naktuinbouw kan bepalen dat rassen op een lijst niet stabiele rassen worden geplaatst. Voor de op die lijst geplaatste rassen is deze bepaling in alle gevallen relevant. Nadere voorschriften met betrekking tot de controle op identiteit van teeltmateriaal van soorten en rassen in de klasse SEE, klasse EE en klasse E SEE-Klasse Ter beoordeling van de rasechtheid en de raszuiverheid dient de deelnemer vóór certificaatverstrekking op alle planten/klonen (100%) een controle uit te voeren op bloei en/of andere identiteitskenmerken op basis van de rasbeschrijving. Bij instandhouding van materiaal in weefselkweek dient dit jaarlijks plaats te vinden. Bij gebruik binnen het eigen bedrijf is certificering van SEE-materiaal toegestaan, mits deze identiteitscontrole van elke plant of kloon is voltooid voordat certificering klasse EE plaatsvindt. Afwijkende planten dienen verwijderd te worden. Bijlage I Nadere voorschiften met betrekking tot identiteit, rasechtheid en raszuiverheid, versie: 13, Pagina 18 van 189

20 5.1.3 EE-klasse Ter beoordeling van de rasechtheid en de raszuiverheid dient de deelnemer vóór certificaatverstrekking op alle planten/klonen (10%) een controle uit te voeren op bloei en/of andere identiteitskenmerken op basis van de rasbeschrijving Afwijkende planten dienen verwijderd te worden E-klasse Geen controle voorgeschreven. Bijlage I Nadere voorschiften met betrekking tot identiteit, rasechtheid en raszuiverheid, versie: 13, Pagina 19 van 189

21 Bijlage II Voorschriften met betrekking tot toetsing op pathogenen van teeltmateriaal van siergewassen Bijlage II.A Controle deelnemer Door de deelnemer dienen ten behoeve van de certificering op schrift gestelde resultaten van toetsingen op de in deze bijlage II genoemde pathogenen overlegd te kunnen worden. Voor gewassen (in casu kandidaatplanten) afkomstig van buiten de EU moet tevens kunnen worden aangetoond dat ze onderzocht zijn op en vrij bevonden van relevante quarantaine-organismen. Gewassen die afkomstig zijn uit in-vitro (weefselkweek) of in-vivo-vermeerdering moeten ten minste 4 weken* gegroeid hebben in een groeimedium in vivo-omstandigheden, alvorens bemonstering/controletoets heeft plaatsgevonden. *[Voor Rosa L. geldt tenminste één groeiseizoen.] Als meer dan één toetsing is voorgeschreven, dan bedraagt de wachttijd tussen de toetsingen tenminste 4 weken*. *[Voor Rosa L. geldt een periode van tenminste 8 weken.] Toetsingen dienen uitgevoerd te zijn op een wijze die door Naktuinbouw is voorgeschreven dan wel is geaccepteerd. Bedrijven dienen een heldere en inzichtelijke administratie van het toetsingsprogramma bij te houden. Het (bedrijfs)laboratorium dat de toetsingen uitvoert dient door Naktuinbouw geaccepteerd te zijn, Naktuinbouw laboratorium of ASLN laboratorium. Indien het laboratorium Naktuinbouw ASLN geautoriseerd is kan er reductie van het aantal door Naktuinbouw uit te voeren controletoetsingen plaatsvinden (zie Bijlage II.C Controle Naktuinbouw bij autorisatie ASLN). Door Naktuinbouw kan, in aanvulling op hetgeen in dit Reglement is bepaald, voorgeschreven worden, dat toetsingen op specifieke pathogenen worden uitgevoerd. 7.1 Kandidaatplanten Alle planten tenminste 2 keer* op virusziekten toetsen (K1 en K2) op de voor de familie van belang zijnde standaard-pathogenen (standaard-toetsen). *[Voor Rosa L. geldt; waarvan 1 keer in het voorjaar worden getoetst] 7.2 K1 (toetsing op toetsplanten) Tenminste 1 van de 2 virustoetsingen dient plaats te vinden op toetsplanten; tenzij de kandidaatplanten afkomstig zijn uit door Naktuinbouw geaccepteerde pathogeen-vrije veredelingsomstandigheden*. *[Compartiment waarin planten staan opgeplant, die worden gebruikt voor veredeling. Planten dienen te zijn getoetst op relevante pathogenen. Dit ter beoordeling van Naktuinbouw] 7.3 K2 (toetsing op pathogenen) Daarnaast dienen alle planten tenminste 1 keer getoetst te worden op de voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen/aanvullend toetsen). Alle kandidaatplanten dienen volledig getoetst te zijn en vrij bevonden te zijn van boven genoemde pathogenen en geen symptomen induceren op toetsplanten vóórdat een overgang naar de SEE-fase mogelijk is. Bij de eerste aanvraag tot certificering (klasse SEE) dient de deelnemer een toetsingsrapport te overleggen. Voorts dienen planten vrij te zijn van symptomen die door niet Bijlage II Voorschriften met betrekking tot toetsing op pathogenen van teelmateriaal, versie: 13, Pagina 20 van 189

22 genoemde pathogenen zijn veroorzaakt. Deelnemers moeten toetsingsrapporten aan Naktuinbouw overleggen. In het geval dat kandidaatplanten afkomstig zijn uit landen buiten de EU kan toetsing op andere pathogenen worden verlangd. 7.4 Prebasisplanten SEE (Prebasismateriaal) SEE 1 (planten/klonen rechtstreeks opgekweekt uit Kandidaatplanten) Vermeerdering in-vivo Vóórdat productie van teeltmateriaal gaat plaatsvinden alle planten/klonen gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast dienen alle planten gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer getoetst te worden op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Planten die verschijnselen vertonen van mogelijke virusziekten of bacterieziekten dienen direct getoetst te worden. Elke besmet bevonden plant dient direct door de deelnemer te worden verwijderd Vermeerdering in-vitro (weefselkweek) Vóórdat productie van teeltmateriaal gaat plaatsvinden alle klonen tenminste 1 keer toetsen op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast dienen alle klonen tenminste 1 keer getoetst te worden op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Bij instandhouding en productie van een ras in een weefselkweeklaboratorium van de deelnemer, is voor een periode daarna (ongeacht de duur), geen toetsing voorgeschreven, behoudens in specifieke (door Naktuinbouw vast te stellen) situaties SEE 2 (planten/klonen rechtstreeks opgekweekt uit SEE 1 of SEE 2 ) Vermeerdering in-vivo Vóórdat productie van teeltmateriaal gaat plaatsvinden het in de tabel genoemd percentage planten/klonen gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op de voor de familie van belang zijnde standaard pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage planten/klonen gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Planten die verschijnselen vertonen van mogelijke virusziekten of bacterieziekten dienen direct getoetst te worden. Elke besmet bevonden plant dient direct door de deelnemer te worden verwijderd Vermeerdering in-vitro (weefselkweek) Vóórdat productie van teeltmateriaal gaat plaatsvinden het in de tabel genoemd percentage klonen tenminste 1 keer toetsen op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage klonen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Bijlage II Voorschriften met betrekking tot toetsing op pathogenen van teelmateriaal, versie: 13, Pagina 21 van 189

23 Bij opname van een klasse SEE gecertificeerd ras in het weefselkweeklaboratorium van een andere deelnemer, uitsluitend voor productie, is geen toetsing voorgeschreven, behoudens in specifieke (door Naktuinbouw vast te stellen) situaties. Voor een periode daarna (ongeacht de duur), behoeft geen toetsing plaats te vinden behoudens in specifieke (door Naktuinbouw vast te stellen) situaties. In de gewassen mogen in het geheel geen door Tobamo-virussen (ToMV-D-O3, TMV-WU1), Ralstonia solanacearum, Xanthomonas hortorum pv. pelargonii, Xanthomonas axonopodis pv. dieffenbachiae, Agrobacterium tumefaciens of Fusarium foetens, besmette planten worden aangetroffen. Bij aantreffen dient natoetsing van alle mogelijk besmette planten te volgen. 7.5 Basisplanten EE (Basismateriaal) Vóórdat productie van teeltmateriaal gaat plaatsvinden moet het in de tabel genoemd percentage planten/klonen () per compartiment/bedrijfslocatie, tenminste 1 keer steekproefsgewijs getoetst worden op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage planten gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Planten die verschijnselen vertonen van mogelijke virusziekten of bacterieziekten dienen direct getoetst te worden. Elke besmet bevonden plant dient direct door de deelnemer te worden verwijderd. In de gewassen mogen in het geheel geen door Tobamo-virussen (ToMV-D-O3, TMV-WU1), Ralstonia solanacearum, Xanthomonas hortorum pv. pelargonii, Xanthomonas axonopodis pv. dieffenbachiae, Agrobacterium tumefaciens of Fusarium foetens, besmette planten worden aangetroffen. Bij aantreffen dient natoetsing van alle mogelijk besmette planten te volgen. 7.6 Gecertificeerde planten E Tijdens opkweek of voor aanvang van de productie moet het, in de tabel genoemd percentage, planten () per compartiment/bedrijfslocatie, tenminste 1 keer steekproefsgewijs getoetst worden op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage planten gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Planten die verschijnselen vertonen van mogelijke virusziekten of bacterieziekten dienen direct getoetst te worden. Elke besmet bevonden plant dient direct door de deelnemer te worden verwijderd. In de gewassen mogen in het geheel geen door Tobamo-virussen (ToMV-D-O3, TMV-WU1), Ralstonia solanacearum, Xanthomonas hortorum pv. pelargonii, Xanthomonas axonopodis pv. dieffenbachiae, Agrobacterium tumefaciens of Fusarium foetens, besmette planten worden aangetroffen. Bij aantreffen dient natoetsing van alle mogelijke besmette planten te volgen. Bijlage II Voorschriften met betrekking tot toetsing op pathogenen van teelmateriaal, versie: 13, Pagina 22 van 189

24 Bijlage II.A Controle deelnemer protocol Acanthaceae zie Bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X BBWV1 X ELISA BBWV2 X ELISA AltMV / PapMV X ELISA Acoraceae Acorus Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 23 van 189

25 Agapanthaceae Agapanthus Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR NVX X X X X X ELISA/ Zie Samenvoegen Aizoaceae zie Bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 24 van 189

26 Alstroemeriaceae Alstroemeria Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% CMV Cq en No en Nb X * * X ELISA* of AIMV X X X X X ELISA ALCV (LSV) X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA IYSV X ELISA * Uitsluitend in-vitro vermeerderd SEE materiaal toegestaan Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 25 van 189

27 Amaranthaceae zie Bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV PapMV/AltMV Aanvullend toetsen Pospiviroiden (IrVd-1) TSV X Cq en No X ELISA Cq en No X PCR Pospi1/Vid primers of Taqman RT Celosia en Iresine Zie Samenvoegen X ELISA Gomphrena Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 26 van 189

28 Apiaceae Astrantia Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR ToRSV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 27 van 189

29 Apocynaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV Aanvullend toetsen X Catharanthus Fytoplasma X PCR Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid primers of Taqman RT Fusarium o. spp X Uitplaten Vinca Zie Samenvoegen Dipladenia Mandevilla Zie Instructie Monstername Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 28 van 189

30 Araceae Anthurium spp. Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% CMV Cq en No X * * TSWV X ELISA INSV X ELISA Potyvirus (DsMV) X ELISA X.a.dief X X X X X Ralstonia Solanacearum X X X X X Uitplaten/ IF/PCR Uitplaten/ IF/PCR * Uitsluitend in-vitro vermeerderd SEE materiaal toegestaan Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Aanvullend toetsen gietwater Hoeveelheid ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr Ralstonia solanacearum X X X X X Uitplaten/ PCR Zie Instructie Gietwater Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 29 van 189

31 Asclepiadaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Asteliaceae Cordyline Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 30 van 189

32 , m.u.v. Dahlia, Chrysanthemum spp. (Dendranthema spp.) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X CVB X X ELISA TAV X X ELISA AltMV / PapMV X ELISA Aanvullend toetsen Pectolytische Erwinia (chrysanthemi) CVB X Uitplaten/ IF/PCR Cq en No X X X ELISA TAV X X X ELISA Zie Samenvoegen Helichrysum (Bracteantha), Osteospermum, Xerochrysum Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Helichrysum (Bracteantha), Osteospermum, Xerochrysum Helichrysum (Bracteantha), Xerochrysum TRSV X ELISA Aster, Tagetes BWYV X ELISA CSVd X X PCR Senecio/Pericallis/ Cineraria, Gorteria, Achillea, Argyranthemum Argyranthemum, Ageratum, Senecio/Pericallis/ Cineraria Sanvitalia Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 31 van 189

33 , m.u.v. Dahlia, Chrysanthemum spp. (Dendranthema spp.) VERVOLG zie bijlage II.D Aanvullende toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% TBRV Cq en No X ELISA Ajania Argyranthemum A.tum X PCR Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername ToRSV Cq en X ELISA Echinaceae, Helenium No TSV X ELISA Calendula Leucanthemum Rhodococcus fascians X X X TaqMan PCR/ LAMP PCR Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 32 van 189

34 Dahlia Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No CMV X X X X X X ELISA X ELISA Pospiviroiden (CSVd, PSTVd) X Pospi1/Vid primers of TaqMan RT PCR TSWV Cq en X X ELISA No INSV X X ELISA TSV X X X X X ELISA Zie Samenvoegen 20/200 20/200 DMV X* X X X X PCR * K 2 tenminste 2x toetsen (m.u.v. herkomst uit zaad, deze tenminste 1x toetsen) Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Pectolytische Erwinia (chrysanthemi en caratovorum) PCR: Nicolaisen, 2003, Plant Disease 87: M. Nicolaisen, 2003, Partial molecular characterization of Cahlia mosaic virus and its detection by PCR. Plant Disease 87: X Uitplaten/ IF/PCR Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 33 van 189

35 Chrysanthemum spp. (Dendranthema spp.) Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 0,5% 100/1.000 * 100/500 * CVB Cq en X X X X X ELISA No TAV X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA CSVd X X X X X PCR CSNV Cq en No X ELISA CChMVd X PCR * Elke 4 maanden toetsen van alle planten in compartiment (in vivo) Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Balsaminaceae Impatiens Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X TSV X ELISA BaCV X AltMV / PapMV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 34 van 189

36 Begoniaceae (m.u.v. Begonia elatior) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X BBWV1 X ELISA BBWV2 X ELISA X.a.beg X X Uitplaten/ IF Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 35 van 189

37 Begoniaceae Begonia elatior Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% TSWV Cq en No X* ELISA INSV X* ELISA X.a.beg X X F.foetens X 25* 25* 25* 25* Ralstonia solanacearum Aanvullend toetsen gietwater X Uitplaten/ IF Uitplaten/ PCR Uitplaten/ IF/PCR * Niet van toepassing op kandidaatplanten van eigen bedrijf * Niet van toepassing op kandidaatplanten van eigen bedrijf Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername * Aantal planten per compartiment (indien mogelijk: monster van afwijkende/verdac hte planten) Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Hoeveelheid ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr F.foetens X X X X X Uitplaten/PCR Ralstonia solanacearum X X X X X Uitplaten/ IF/PCR Zie instructie monstername gietwater Zie instructie monstername gietwater Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 36 van 189

38 Berberidaceae Epimedium Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR Zie Samenvoegen Boraginaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 37 van 189

39 Brassicaceae (Cruciferae) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV Aanvullend toetsen TBRV Cq en No X X ELISA Aubrieta Buxaceae Pachysandra Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 38 van 189

40 Campanulaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA TRSV X X ELISA ToRSV X X ELISA ArMV X ELISA TRV X AltMV / PapMV X ELISA Aanvullend toetsen X.c.lob X X CVB Uitplaten/ IF Cq en No X X ELISA Zie Samenvoegen Lobelia Zie Instructie Monstername Campanula, Lobelia, Isotoma (Laurentia) TBRV X X ELISA Campanula INSV X ELISA Lobelia TSWV X ELISA Lobelia Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 39 van 189

41 Caryophyllaceae (m.u.v. Dianthus) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 40 van 189

42 Caryophyllaceae Dianthus Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% * 1% * één extra vermeerderingsstap toegestaan voor klasse EE CLV Cq of Ca en Sv X X ELISA CRSV X X ELISA CVMV X X ELISA CarMV X X X X X ELISA CERV X X X* ELISA CNFV X X ELISA F.o.d. X Uitplaten Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen * Elke 2 jaar 1% toetsen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername m.u.v. potrassen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 41 van 189

43 Cistaceae Helianthemum Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Commelinaceae Tradescantia Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR ToRSV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 42 van 189

44 Convolvulaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X AltMV / PapMV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 43 van 189

45 Crassulaceae (m.u.v. Kalanchoë spp.) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X KLV X ELISA AltMV / PapMV X ELISA Zie Samenvoegen Crassulaceae Kalanchoë spp. Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% KMV Cq en No X X X X X ELISA TSWV X X ELISA INSV X X ELISA KLV X ELISA SYNV X ELISA AltMV / PapMV X ELISA Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 44 van 189

46 Dipsaceae Scabiosa Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Euphorbiaceae (m.u.v. Euphorbia fulgens, Euphorbia pulcherrima) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PnMV X X ELISA Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 45 van 189

47 Euphorbiaceae (under construction) Euphorbia fulgens, Euphorbia pulcherrima Fabaceae (Leguminosae) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Aanvullend toetsen BYMV Cq en No X X ELISA Crotalaria, Lupinus Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 46 van 189

48 Gentianaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X BBWV1 X ELISA BBWV2 X ELISA Aanvullend toetsen IYSV X ELISA Lisianthus (Eustoma) BYMV X ELISA Lisianthus (Eustoma) Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 47 van 189

49 Geraniaceae (m.u.v. Pelargonium spp.) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X TBRV X ELISA Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 48 van 189

50 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 100% 100% 100% 10% PFBV Cq en No 10% * 1% ** Geraniaceae Pelargonium spp. Standaard toetsen K 1 Toetsplanten X X X X X ELISA PLPV X X ELISA PLCV/TBSV X ELISA CMV X TRSV X ELISA ToRSV X ELISA TBRV X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA X.h.pel X X X X X Ralstonia solanacearum X 25* 25* 25* 25* Uitplaten/ IF/PCR Uitplaten/ PCR AltMV / PapMV X ELISA * één extra vermeerderingsstap toegestaan voor klasse EE ** één topstekvermeerdering toegestaan binnen eigen bedrijf en groeiseizoen voor klasse E Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername * Aantal planten per compartiment (indien mogelijk: monster van afwijkende/verdachte planten) Zie Instructie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 49 van 189

51 Aanvullende toetsen Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% * 1% ** Geraniaceae (vervolg) Pelargonium spp. K 1 Toetsplanten 2 SEE 1 SEE 2 EE K E Vert. spp. X Uitplaten Gietwater Hoeveelheid ± 0,5 tr. ± 0,5 tr. ± 0,5 tr. ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. Ralstonia solanacearum X X X X X X.h.pel X X X X X Uitplaten/ PCR Uitplaten/ IF/PCR * één extra vermeerderingsstap toegestaan voor klasse EE ** één topstekvermeerdering toegestaan binnen eigen bedrijf en groeiseizoen voor klasse E Pelargonium grandiflorum Zie Instructie Monstername Zie instructie monstername gietwater Zie instructie monstername gietwater Gesneriaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV Aanvullend toetsen TBRV Cq en No X X X ELISA Streptocarpus SFBV X X ELISA Streptocarpus Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 50 van 189

52 Globulariaceae Globularia Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 51 van 189

53 Goodeniaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV Aanvullend toetsen VeLV Cq en No X X Scaevola Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 52 van 189

54 Hemerocallidaceae Hemerocallis Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR TRSV X ELISA Zie Samenvoegen Hostaceae Hosta Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No CMV X X X X ELISA X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X X X X X ELISA TRV X PCR HVX X X X X X ELISA / TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 53 van 189

55 Hydrangeaceae Hydrangea Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X HdRSV X X X X X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA TNV 1 X ELISA TNV 2 X ELISA HCMoV X PCR Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 54 van 189

56 Iridaceae Iris (rhizoom) Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% CMV Cq en No X X X X X X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR ISMV X X X X X ELISA IMMV X X X X X ELISA NLV X X X X X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA BBWV1 X ELISA BBWV2 X ELISA BYMV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 55 van 189

57 Lamiaceae (Labiatae) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PapMV/AltMV X ELISA Aanvullend toetsen Zie Samenvoegen BBWV1 Cq en X ELISA Ajuga, Lamium No BBWV2 X ELISA Ajuga, Lamium TSV X ELISA Ajuga CbVd1 X PAGE Coleus TBRV X ELISA Ajuga, Nepeta Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 56 van 189

58 Liliaceae Convallaria Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR Zie Samenvoegen Lythraceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 57 van 189

59 Malvaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Melastomataceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 58 van 189

60 Nolanaceae Nolana Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Nyctaginaceae Bougainvillea Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 59 van 189

61 Oleaceae Jasminum Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Onagraceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 60 van 189

62 Orchidaceae Phalaenopsis Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% CymMV Cq en No * * X* X X X X ELISA ORSV X* X X X X ELISA CMV X X X X X ELISA X TSWV X ELISA * Uitsluitend in-vitro vermeerderd SEEmateriaal toegestaan * K 2 : tenminste 2x toetsen Zie Samenvoegen * K2: tenminste 2x toetsen Zie Samenvoegen CaCV X ELISA/ PCR CarMV X ELISA INSV X ELISA Acidovorax avenae subsp. cattleyae X IF/PCR Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 61 van 189

63 Oxalidaceae Oxalis Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Paeoniaceae Paeonia Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 62 van 189

64 Papaveraceae (Fumariaceae) Dicentra Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X ELISA TMV-WU1 X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR ToRSV X ELISA TRSV X ELISA Zie Samenvoegen Passifloraceae Passiflora Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 63 van 189

65 Plumbaginaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Poaceae (Graminaea) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 64 van 189

66 Polemoniaceae Phlox, Polemonium Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR Aanvullend toetsen TNV 1 Cq en X ELISA Phlox No TNV 2 X ELISA Phlox TAV X ELISA Phlox TBRV X ELISA Phlox TBSV X ELISA Phlox PapMV/AltMV X ELISA Phlox TRSV X ELISA Phlox AFMoV/AnFBV X ELISA Phlox TSV X ELISA Phlox Zie Samenvoegen ToRSV X ELISA Polemonium Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 65 van 189

67 Polygonaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV Aanvullend toetsen TBRV Cq en No X X ELISA Persicaria Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 66 van 189

68 Portulacaceae Portulaca Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X BWYV X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA PapMV/AltMV X ELISA Zie Samenvoegen Pospiviroiden X PCR Pospi1/vid primers of Taqman RT-PCR Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 67 van 189

69 Primulaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 68 van 189

70 Ranunculaceae (m.u.v. Helleborus) zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PCR Aanvullend toetsen Zie Samenvoegen TNV 1 Cq en X ELISA Anemone No TNV 2 X ELISA Anemone ToRSV X ELISA Anemone, Thalictrum, Trollius, Clematis TRSV X ELISA Anemone TSV X ELISA Clematis Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 69 van 189

71 Ranunculaceae Helleborus Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% HeNNV Cq en No X X X X X PCR CMV X X X X X X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA HeMV X PCR BBWV1 X ELISA BBWV2 X ELISA ToRSV X ELISA TRV X PCR ArMV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 70 van 189

72 Rosaceae Rosa (L.) Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% 5/25 5/25 10/50 Toetsplanten Teelt los van de grond. Grond adequaat afdekken. Teelt in open lucht (buiten) niet toegestaan. PNRSV SH X PCR ApMV ArMV SLRSV BU Cq A.tum X X X X X PCR Ralstonia solanacearum Rose rosette Rose spring dwarf Rose ring pattern Rose streak Rose leaf curl BU MB X X X X X Uitplaten/ IF/PCR Verticillium spp. X Uitplaten Aanvullend toetsen gietwater Hoeveelheid ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. A.tum X X X X X PCR Ralstonia solanacearum X X X X X Uitplaten/PCR Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie instructie monstername gietwater Zie instructie monstername gietwater Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 71 van 189

73 Rubiaceae zie bijlage II.D (m.u.v. Bouvardia) Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV Aanvullend toetsen X BWYV Cq en X ELISA Galium No ToRSV X ELISA Pentas TRSV X ELISA Pentas Rubiaceae Bouvardia Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% CMV Cq en No X X X X X TSWV X ELISA INSV X ELISA Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 72 van 189

74 Saururaceae Houttuynia Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 73 van 189

75 Saxifragaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV Aanvullend toetsen X TNV 1 Cq en X ELISA Astilbe No TNV 2 X ELISA Astilbe TBRV X ELISA Astilbe TRSV X ELISA Astilbe Astilbe, Heuchera TRV X PCR Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 74 van 189

76 Scrophulariaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X CVB X ELISA BWYV X ELISA ScrMV/NeRNV X ELISA ALtMV / PapMV X ELISA Aanvullend toetsen BaCV Cq en No X Zie Samenvoegen Sutera (Bacopa) BBWV1 X ELISA Sutera (Bacopa) BBWV2 X ELISA Sutera (Bacopa) TRSV X ELISA Sutera (Bacopa), Angelonia AFMoV/AnFBV X ELISA Angelonia, Nemesia Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid primers of TaqMan RT-PCR Nemesia Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 75 van 189

77 Standaard toetsen K 1 Solanaceae zie bijlage II.D K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% AMV Cq en No 1% * Toetsplanten X X ELISA CMV X X X X X Potyvirus (PVY, PVA, ELISA* of X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X TAV X ELISA PVX X ELISA ToRSV X ELISA TRSV X ELISA TBRV X ELISA TNV1 X ELISA TNV2 X ELISA Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid primers of TaqMan RT-PCR ELISA BBWV1 Cq en X No BBWV2 X ELISA TBSV/PetAMV X ELISA PepMV X ELISA CbMV X ELISA * Een topstekvermeerdering toegestaan binnen eigen bedrijf en groeiseizoen voor klasse E voor Petunia, Calibrachoa, Calitunia Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen TBSV-toetsing dekt ook toetsing op PetAMV Samenvoegen. Uitsluitend van toepassing op Petunia, Calibrachoa, Calitunia Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 76 van 189

78 Aanvullende toetsen Solanaceae VERVOLG zie bijlage II.D K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% CbMV TBRFV Cq en No 1% * Toetsplanten X X X X ELISA RMV/TVCV X ELISA * Een topstekvermeerdering toegestaan binnen eigen bedrijf en groeiseizoen voor klasse E voor Petunia, Calibrachoa, Calitunia Petunia, Calibrachoa, Calitunia, Petchoa Zie Samenvoegen Petunia, Calibrachoa, Calitunia, Petchoa Zie Instructie Monstername Petunia, Calibrachoa, Calitunia, Petchoa RMV-toetsing dekt ook toetsing op TVCV Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 77 van 189

79 Tropaeolaceae Tropaeolum Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en X X ELISA No BBWV1 X ELISA BBWV2 X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Turneraceae Turnera Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 78 van 189

80 Urticaceae Pilea Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 79 van 189

81 Verbenaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA BBWV1 X ELISA BBWV2 X ELISA ScrMV/NeRNV X ELISA Aanvullend toetsen AltMV / PapMV X ELISA AFMoV/AnFBV Cq en No X ELISA Verbena Zie Samenvoegen Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid primers of TaqMan RT-PCR Verbena Zie Samenvoegen Verbena BaCV X Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 80 van 189

82 Violaceae Viola Standaard toetsen K 1 K 2 SEE 1 SEE 2 EE E Toetsplanten Percentage planten 100% 100% 100% 10% 10% 1% AMV Cq en No X X ELISA CMV X X X X X X X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA ArMV X ELISA TRV X PapMV/AltMV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.A Controle deelnemer protocol, versie: 16, Pagina 81 van 189

83 Bijlage II.B Controle Naktuinbouw Door Naktuinbouw wordt ten behoeve van de uiteindelijke mogelijkheid tot certificering toezicht gehouden op de goede uitvoering van toetsingswerkzaamheden door de bedrijven en worden beoordelingen uitgevoerd. Gewassen die afkomstig zijn uit in-vitro (weefselkweek) of in-vivo-vermeerdering moeten ten minste 4 weken* gegroeid hebben in een groeimedium in vivo-omstandigheden, alvorens bemonstering/controletoets kan plaatsvinden. *[Voor Rosa L. geldt tenminste één groeiseizoen.] Voordat tot certificaatverstrekking overgegaan kan worden, worden door Naktuinbouw de volgende bemonsteringen en toetsingen uitgevoerd: 9.1 Kandidaatplanten Geen bemonsteringen en toetsingen. Toetsingsrapport van een door Naktuinbouw geaccepteerd laboratorium, Naktuinbouw Laboratorium, of ASLN laboratorium dient overlegd te worden. Indien het laboratorium Naktuinbouw ASLN geautoriseerd is, kan er reductie van het aantal door Naktuinbouw uit te voeren controletoetsingen plaatsvinden (zie bijlage II.C). 9.2 Prebasisplanten SEE (Prebasismateriaal) SEE 1 (planten/klonen rechtstreeks opgekweekt uit Kandidaatplanten) Vermeerdering in-vivo Vóór certificaatverstrekking het in de tabel genoemd percentage planten/klonen gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage (moer)planten gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Indien een aantasting door één van de pathogenen wordt aangetroffen, wordt de kwalificatie SEE niet gegeven of vervalt deze voor het gehele compartiment. Wanneer de deelnemer na genomen maatregelen van mening is, dat het betreffende compartiment weer geheel vrij is van de genoemde pathogenen kan opnieuw een beoordeling door Naktuinbouw plaatsvinden Vermeerdering in-vitro (weefselkweek) Vóór certificaatverstrekking het in de tabel genoemd percentage klonen tenminste 1 keer toetsen op de voor de familie van belang zijnde -pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage klonen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Indien een aantasting door één van de pathogenen wordt aangetroffen, wordt de kwalificatie SEE niet gegeven of vervalt deze. Bijlage II.B Controle Naktuinbouw, versie: 13, Pagina 82 van 189

84 Bij instandhouding en produktie van een ras in een weefselkweeklaboratorium van de deelnemer, is voor een periode daarna (ongeacht de duur), geen natoetsing voorgeschreven, behoudens in specifieke (door Naktuinbouw vast te stellen) situaties. Het tolerantiepercentage bedraagt 0% SEE 2 (planten/klonen rechtstreeks opgekweekt uit SEE 1 of SEE 2 ) Vermeerdering in-vivo Vóór certificaatverstrekking het in de tabel genoemd percentage planten/klonen gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage (moer)planten gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Indien een aantasting door één van de pathogenen wordt aangetroffen, wordt de kwalificatie SEE niet gegeven of vervalt deze voor het gehele compartiment. Wanneer de deelnemer na genomen maatregelen van mening is, dat het betreffende compartiment weer geheel vrij is van de genoemde pathogenen kan opnieuw een beoordeling door Naktuinbouw plaatsvinden Vermeerdering in-vitro (weefselkweek) Vóór certificaatverstrekking het in de tabel genoemd percentage klonen tenminste 1 keer toetsen op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage klonen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Indien een aantasting door één van de pathogenen wordt aangetroffen, wordt de kwalificatie SEE niet gegeven of vervalt deze. Bij opname van een klasse SEE gecertificeerd ras in het weefselkweeklaboratorium van een andere deelnemer, uitsluitend voor produktie, is geen toetsing voorgeschreven, behoudens in specifieke (door Naktuinbouw vast te stellen) situaties. Voor een periode daarna (ongeacht de duur), behoeft geen toetsing plaats te vinden behoudens in specifieke (door Naktuinbouw vast te stellen) situaties. Het tolerantiepercentage bedraagt 0%. 9.3 Basisplanten EE (Basismateriaal) Gedurende het groeiseizoen tenminste het in de tabel genoemd percentage planten (aantal monsters), per compartiment/bedrijfslocatie toetsen op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage planten gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Indien een aantasting door één van de pathogenen wordt aangetroffen, wordt de kwalificatie EE niet gegeven of vervalt deze. Bijlage II.B Controle Naktuinbouw, versie: 13, Pagina 83 van 189

85 Wanneer de deelnemer na genomen maatregelen van mening is, dat het betreffende compartiment weer geheel vrij is van de genoemde pathogenen kan opnieuw een beoordeling door Naktuinbouw plaatsvinden. Het tolerantiepercentage bedraagt 0%. 9.4 Gecertificeerde planten E Gedurende het groeiseizoen tenminste het in de tabel genoemd percentage planten (aantal monsters), per compartiment/bedrijfslocatie toetsen op de voor de familie van belang zijnde pathogenen (standaard toetsen). Daarnaast het in de tabel genoemd percentage planten gedurende het groeiseizoen tenminste 1 keer toetsen op andere voor de familie/geslacht van belang zijnde pathogenen (aanvullend toetsen). Indien een besmetting door Tobamo-virussen (ToMV-D-O3, TMV-WU1), Ralstonia solanacearum, Xanthomonas hortorum pv. pelargonii, Xanthomonas axonopodis pv. dieffenbachiae, Agrobacterium tumefaciens, Fusarium foetens, wordt aangetroffen, dan wordt de kwalificatie E niet gegeven of vervalt deze voor het betreffende compartiment/bedrijfslocatie (tolerantiepercentage 0 %) tot een nader door Naktuinbouw te bepalen moment. Indien in een monster besmette exemplaren (meer dan 1%; zie tabel) worden aangetroffen, dan wordt een tweede bemonstering van een zelfde aantal eenheden uitgevoerd. Zijn in beide bemonsteringen samen meer dan in onderstaande tabel genoemde aantallen viruszieke exemplaren aanwezig, dan komen de planten van rassen in dat compartiment/bedrijfslocatie niet voor certificering als E in aanmerking, totdat elk afzonderlijk ras gecontroleerd is. Het tolerantiepercentage voor alle genoemde pathogenen, m.u.v. Tobamo-virussen (ToMV-D-O3, TMV- WU1), Ralstonia solanacearum, Xanthomonas hortorum pv. pelargonii, Xanthomonas axonopodis pv. dieffenbachiae, Agrobacterium tumefaciens, Fusarium foetens, bedraagt maximaal 1% Bemonsteringstabel Aantal monsters Maximaal aantal virusziek in eerste bemonstering (1% tolerantie) Bij meer dan het toegestane aantal virusziek vindt nader onderzoek plaats door Naktuinbouw. Indien blijkt dat een deel van de gewassen meer dan het toegestane percentage bevat, wordt dat deel van het gewas voor certificering uitgesloten. Indien infectiegevaar voor overige gewassen bestaat zal een regelmatige (her)controle kunnen plaatsvinden. Bijlage II.B Controle Naktuinbouw, versie: 13, Pagina 84 van 189

86 Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen Acanthaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Acoraceae Acorus Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 85 van 189

87 Agapanthaceae Agapanthus Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X ELISA TMV-WU1 X ELISA NVX X X X X Aizoaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 86 van 189

88 Alstroemeriaceae Alstroemeria Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% * * * Uitsluitend in-vitro vermeerderd SEE materiaal toegestaan CMV X ELISA Zie Samenvoegen AIMV X X X X ELISA AICV (LSV) X ELISA Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Amaranthaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X ELISA TMV-WU1 X ELISA Aanvullend toetsen Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid Primers of TaqMan RT-PCR Celosia en Iresine Zie Samenvoegen Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 87 van 189

89 Apiaceae Astrantia Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Apocynaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid Primers of TaqMan RT-PCR Vinca Zie Samenvoegen Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 88 van 189

90 Araceae Anthurium spp. Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% * * * Uitsluitend in-vitro vermeerderd SEE materiaal toegestaan CMV X ELISA Potyvirus (DsMV) X ELISA X.a.dief X X X X Ralstonia solanacearum Aanvullend toetsen gietwater X Uitplaten/ IF/PCR Uitplaten/ IF/PCR Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Hoeveelheid ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr Ralstonia solanacearum X X X X Uitplaten//PCR Zie Instructie Monstername Gietwater Asclepiadaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 89 van 189

91 Asteliaceae Cordyline Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA, m.u.v. Dahlia, Chrysanthemum spp. (Dendranthema spp.) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA TAV X ELISA Aanvullend toetsen CVB X ELISA Helichrysum (Bracteantha), Osteospermum, Xerochrysum TAV X X X ELISA Helichrysum (Bracteantha), Xerochrysum TRSV X ELISA Aster, Tagetes ToRSV X ELISA Echinaceae, Helenium Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 90 van 189

92 Dahlia Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% CMV X X X X ELISA TSV X X X X ELISA Pospiviroiden (PSTVd, CSVd) X* PCR Pospi1/Vid Primers of TaqMan RT-PCR * Uitsluitend geldig voor kasrassen Zie Samenvoegen. 20/200 20/200 DMV X X X X PCR Zie Samenvoegen. PCR: Nicolaisen, Plant Disease 87: M. Nicolaisen, Partial molecular characterization of Dahlia mosaic virus and its detection by PCR. Plant Disease 87: Pectolytische Erwinia (chrysanthemi) X Uitplaten/ IF/PCR Zie Instructie Monstername Chrysanthemum spp. (Dendranthema spp.) Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% 100/1.000 * 100/1.000 * * Elke 4 maanden toetsen van alle materiaal in compartiment (in vivo) CVB X X X X ELISA TAV X ELISA CSVd X X X X PCR TSWV X ELISA CNSV X ELISA Zie Samenvoegen Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 91 van 189

93 Balsaminaceae Impatiens Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA TSWV X ELISA INSV X ELISA Begoniaceae (m.u.v. Begonia eliator) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA X.a.beg X Uitplaten/ IF Zie Samenvoegen Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 92 van 189

94 Begoniaceae Begonia eliator Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% X.a.beg X Uitplaten/ IF Zie Samenvoegen F.foetens Uitplaten/ PCR Aantal planten per compartiment (indien mogelijk monster van afwijkende/verdachte planten). Ralstonia solanacearum X Uitplaten/ IF/PCR Zie Instructie Monstername Aanvullend toetsen gietwater Hoeveelheid ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr ± 0,5 ltr F.foetens X X X X Uitplaten/ PCR Zie Instructie Monstername Gietwater Ralstonia solanacearum X X X X Uitplaten/ PCR Zie Instructie Monstername Gietwater Berberidaceae Epimedium Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X ELISA TMV-WU1 X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 93 van 189

95 Boraginaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Brassicaceae (Cruciferae) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Buxaceae Pachysandra Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X ELISA TMV-WU1 X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 94 van 189

96 Campanulaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Aanvullend toetsen X.c.lob. X Uitplaten/ IF Lobelia CVB X ELISA Isotoma (Laurentia) Caryophyllaceae (m.u.v. Dianthus) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X ELISA TMV-WU1 X ToRSV X ELISA TRSV X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 95 van 189

97 Caryophyllaceae Dianthus Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% CLV X ELISA CarMV X X X X ELISA CERV X ELISA CNFV X ELISA CRSV X ELISA CVMV X ELISA Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Cistaceae Helianthemum Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 96 van 189

98 Commelinaceae Tradescantia Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA ToRSV X ELISA/ PCR Convolvulaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 97 van 189

99 Crassulaceae (m.u.v. Kalanchoë spp.) zie bjilage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Crassulaceae Kalanchoë spp. Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% KMV X X X X ELISA KLV X ELISA SYNV X ELISA Dipsaceae Scabiosa Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 98 van 189

100 Euphorbiaceae (m.u.v. Euphorbia fulgens, Euphorbia pulcherrima) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA PnMV X ELISA Euphorbiaceae (in behandeling) Euphorbia fulgens, Euphorbia pulcherrima Fabaceae (Leguminosae) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen BYMV X ELISA Crotalaria, Lupinus Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 99 van 189

101 Gentianaceae Lisianthus (Eustoma) Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA BYMV X ELISA Gentianaceae Gentiana Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA BBWV1 X X X X ELISA BBWV2 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 100 van 189

102 Geraniaceae (m.u.v. Pelargonium spp.) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 101 van 189

103 Geraniaceae Pelargonium spp. Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% PFBV X X X X ELISA PLPV X ELISA Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen X.h.pel. 1% X 1% X 1% X X Uitplaten/ IF/PCR Zie Samenvoegen Ralstonia solanacearum Uitplaten/ PCR TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Aanvullend toetsen Vert. spp. X Uitplaten Zie Samenvoegen Aantal planten per compartiment (indien mogelijk monster van verdachte/afwijkende planten) Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Pelargonium grandiflorum (visueel verdachte planten) Aanvullend toetsen gietwater Hoeveelheid ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. Ralstonia solanacearum X X X X Uitplaten/ PCR Zie Instructie Monstername Gietwater X.h.pel X X X X Uitplaten/ IF/PCR Zie Instructie Monstername Gietwater Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 102 van 189

104 Gesneriaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen SFBV X ELISA Streptocarpus Globulariaceae Globularia Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 103 van 189

105 Goodeniaceae Zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Hemerocallidaceae Hemerocallis Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA TRSV X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 104 van 189

106 Hostaceae Hosta Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA ArMV X X X X ELISA X X X X ELISA HVX X X X X ELISA / TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Hydrangeaceae Hydrangea Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA HdRSV X X X X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 105 van 189

107 Iridaceae Iris (rhizoom) Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ISMV X X X X ELISA IMMV X X X X ELISA NLV X X X X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Lamiaceae (Labiatae) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-d-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen CbVd1 X R-PAGE Coleus Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 106 van 189

108 Liliaceae Convallaria Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X ELISA TMV-WU1 X ELISA Lythraceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Malvaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 107 van 189

109 Melastomataceae zie bjiilage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Nolanaceae Nolana Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Nyctaginacea Bougainvillea Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 108 van 189

110 Oleaceae Jasminum Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Onagraceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Orchidaceae Phalaenopsis Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% * * * Uitsluitend in-vitro vermeerderd SEEmateriaal toegestaan CymMV X X X X ELISA ORSV X X X X ELISA X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 109 van 189

111 Oxalidaceae Oxalis Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Paenoiaceae Paeonia Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X ELISA TMV-WU1 X ELISA TRV X X PCR Zie Samenvoegen Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 110 van 189

112 Papaveraceae (Fumariaceae) Dicentra Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Passifloraceae Passiflora Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 111 van 189

113 Plumbaginaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Poaceae (Gramineae) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 112 van 189

114 Polemoniaceae Phlox, Polemonium Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen TRSV X ELISA Phlox ToRSV X ELISA Polemonium Polygonaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 113 van 189

115 Portulacaceae Portulaca Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid Primers of TaqMan RT-PCR Zie Samenvoegen ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Primulaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 114 van 189

116 Ranunculaceae (m.u.v. Helleborus) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen TRSV X ELISA Anemone ToRSV X ELISA Anemone, Thalictrum, Trollius, Clematis Ranunculaceae Helleborus Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% HeNNV X X X X PCR CMV X X X X ELISA X X X X ELISA HeMV X X X X PCR ToRSV X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 115 van 189

117 Rosaceae Rosa (L.) Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% 5/25 5/25 Teelt los van de grond. Grond adequaat afdekken. Teelt in open lucht (buiten) niet toegestaan. PNRSV X X X X PCR A.tum X X X X PCR Ralstonia solanacearum Aanvullend toetsen gietwater Hoeveelheid X X X X ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. ± 0,5 ltr. Uitplaten/IF PCR A.tum X X X X Uitplaten/PCR Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Samenvoegen Zie Instructie Monstername Zie Instructie Monstername Gietwater Ralstonia solanacearum X X X X Uitplaten/PCR Zie Instructie Monstername Gietwate Rubiaceae (m.u.v. Bouvardia) zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen TRSV X ELISA Pentas ToRSV X ELISA Pentas Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 116 van 189

118 Rubiaceae Bouvardia Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% CMV X X X X ELISA* of Saururaceae Houttuynia Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 117 van 189

119 Saxifragaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen TRV X PCR Astilbe, Heuchera Zie Samenvoegen TRSV X ELISA Astilbe Scrophulariaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Aanvullend toetsen TRSV X ELISA Sutera (Bacopa), Angelonia Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid Primers of TaqMan RT-PCR Nemesia Zie Samenvoegen Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 118 van 189

120 Solanaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen X X X X ELISA Zie Samenvoegen ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA TRSV X ELISA ToRSV X ELISA Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Zie Samenvoegen Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid Primers of TaqMan RT-PCR Zie Samenvoegen Tropaeolaceae Tropaeolum Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 119 van 189

121 Turneraceae Turnera Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Urticaceae Pilea Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 120 van 189

122 Verbenaceae zie bijlage II.D Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA ToMV-D03 X X X X ELISA Aanvullend toetsen Pospiviroiden X PCR Pospi1/Vid Primers of TaqMan RT-PCR Verbena Zie Samenvoegen Violaceae Viola Standaard toetsen SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten 50% 10% 10% 1% AMV X ELISA CMV X X X X ELISA X X X X ELISA ToMV-D-03 X X X X ELISA TMV-WU1 X X X X ELISA Bijlage II.B Controle Naktuinbouw protocollen, versie: 15, Pagina 121 van 189

123 Bijlage II.C Controle Naktuinbouw bij autorisatie ASLN Overeenkomstig de Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen (Artikel 9, lid 1.e / Artikel 10, lid 1.e / Artikel 11, lid 1.e) wordt, indien er sprake is van Naktuinbouw ASLN-autorisatie (zie van het door de deelnemer ingeschakelde laboratorium, het aantal controletoetsingen gereduceerd. De reductie op het aantal door Naktuinbouw uit te voeren controletoetsingen is vastgesteld op 75% na het verkrijgen van de ASLN-autorisatie, mits aan de gestelde eisen blijvend is voldaan. De reductie voor Rosa (L.) is vastgesteld op 20% na de eerste controletoets door Naktuinbouw Bemonsteringstabel Naktuinbouw ASLN-autorisatie Na autorisatie 75% jaarlijks Controle Naktuinbouw (per gewas) SEE 1 SEE 2 EE E Percentage planten* 12,5% 2,5% 2,5% 0,25% 1/# 1/# 25/250 25/250 * Reductie is uitsluitend van toepassing bij toetsing op percentages planten. Indien aantallen genoemd geen reductie toegestaan. # Alle aanwezige Geslachten dienen in de bemonstering te worden meegenomen Bijlage II.C Controle Naktuinbouw bij autorisatie ASLN, versie: 13, Pagina 122 van 189

124 Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten) A t/m Z Familie Abutilon Acalypha Achillea Achimenes Aconitum Acorus Actaea Aeschynanthus Agapanthus Agastache Ageratum Ajania Ajuga Alonsoa Aloysia Alstroemeria Althernanthera Alyogyne Anchusa Anemone Anagalis Angelonia Anisodonthea Anthemis Anthurium spp. Malvaceae Euphorbiaceae Gesneriaceae Ranunculaceae Acoraceae Ranunculaceae Gesneriaceae Agapanthaceae Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Scrophulariaceae Verbenaceae Alstroemeriaceae Amaranthaceae Malvaceae Boraginaceae Ranunculaceae Primulaceae Scrophulariaceae Malvaceae Araceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 123 van 189

125 A t/m Z Antirrhinum Aptenia Aquilegia Arabis Arctotis Arenaria Argyranthemum Astilbe Artemisia Aurinia saxatilis Asarina Asclepias Aster Asteriscus Astrantia Aubriëtia Bacopa (Sutera) Basilicum (Ocimum) Begonia Begonia elatior Bergenia Bidens Bougainvillea Bouvardia hybr. Brachyscome Bracteantha (Helichrysum) Familie Scrophulariaceae Aizoaceae Ranunculaceae Brassicaceae (Cruciferae) Caryophyllaceae Saxifragaceae Brassicaceae (Cruciferae) Scrophulariaceae Asclepiadaceae Apiaceae Brassicaceae (Cruciferae) Scrophulariaceae Lamiaceae (Labiatae) Begoniaceae Begoniaceae Saxifragaceae Nyctaginaceae Rubiaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 124 van 189

126 A t/m Z Brugmansia Brunnera Calamintha Calceolaria Calendula Calibrachoa Calitunia (Petchoa) Calocephalus Campanula Canna (vervallen) Capsicum Caryopteris Cassia Catharanthus Celosia Centradenia Ceratostigma Cestrum Chaenorrhinum Chamaemelum Chamaesyce Chiastophyllum Chrysocephalum Chrysanthemum spp. Cineraria/Pericallis/Senecio Cirsium Familie Solanaceae Boraginaceae Lamiaceae (Labiatae) Scrophulariaceae Asteraceae Solanaceae Solanaceae Campanulaceae Cannaceae Solanaceae Verbenaceae Fabaceae (Leguminosae) Apocynaceae Amaranthaceae Melastomataceae Plumbaginaceae Solanaceae Scrophulariaceae Eurphorbiaceae Crassulaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 125 van 189

127 A t/m Z Clematis Clerodendron Coleus (Solenostemon) Convallaria Convolvulus Cordyline Coreopsis Cosmea Crossandra Crotalaria Cuphea Cymbopogon Dahlia Datura (Brugmansia) Delosperma Delphinium Dendranthema Dianthus Diascia Dicentra Dimorphoteca Dipladenia Doronicum Echinacea Epimedium Erigeron Familie Ranunculaceae Verbenaceae Lamiaceae (Labiatae) Liliaceae Convolvulaceae Asteliaceae Acanthaceae Fabaceae (Leguminosae) Lythraceae Poaceae (Gramineae) Solanaceae Aizoaceae Ranunculaceae Caryophyllaceae Scrophulariaceae Papaveraceae Apocynaceae Berberidaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 126 van 189

128 A t/m Z Erodium Erysimum Erythrina Eupatorium Euphorbia Euphorbia fulgens Euphorbia pulcherrima Euryops Eustoma (Lisianthus) Felicia Francoa Freesia (vervallen) Fuchsia Galium Gaillardia Gaura Gazania Gentiana Geranium spp. Glechoma Globularia Gnaphalium Gomphrena Goodenia Gorteria Gypsophila Familie Geraniaceae Brassicaceae (Cruciferae) Fabaceae (Leguminosae) Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Gentianaceae Saxifragaceae Iridaceae Onagraceae Rubiaceae Onagraceae Gentianaceae Geraniaceae Lamiaceae (Labiatae) Globulariaceae Amaranthaceae Goodeniaceae Caryophyllaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 127 van 189

129 A t/m Z Hakonechloa Hebe Helenium Helianthemum Helianthus Helichrysum (Bracteantha) (Xerochrysum) Heliotropium Helleborus Hemerocallis Heterocentron Heuchera Hibiscus Hosta Houttuynia Hydrangea Hyssopus Iberis Impatiens Iochroma Ipomoea Iresine Iris (rhizoom) Ismelia Isotoma (Laurentia) Jamesbrittenia Jasminum Familie Poaceae (Gramineae) Scrophulariaceae Cistaceae Boraginaceae Ranunculaceae Hemerocallidaceae Melastomataceae Saxifragaceae Malvaceae Hostaceae Saururaceae Hydrangeaceae Lamiaceae (Labiatae) Brassicaceae (Cruciferae) Balsaminaceae Solanaceae Convolvulaceae Amaranthaceae Iridaceae Campanulaceae Scrophulariaceae Oleaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 128 van 189

130 A t/m Z Kalanchoë spp. Lamiastrum Lamium Lampranthus Lantana Laurentia (Isotoma) Lavandula Lavatera Leonotis Leontopodium Leucanthemum Lippia Lisianthus (Eustoma) Lithodora Lobelia Lophospermum Lotus Lupinus Lysimachia Lythrum Malcolmia Mandevilla Manettia Marjorana Mecardonia Melissa Familie Crassulaceae Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Aizoaceae Verbenaceae Campanulaceae Lamiaceae (Labiatae) Malvaceae Lamiaceae (Labiatae) Verbenaceae Gentianaceae Boraginaceae Campanulaceae Scrophulariaceae Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Primulaceae Lythraceae Brassicaceae (Cruciferae) Apocynaceae Rubiaceae Lamiaceae (Labiatae) Scrophulariaceae Lamiaceae (Labiatae) Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 129 van 189

131 A t/m Z Mentha Mertensia Mesembryanthemum Micromeria Mimulus Monopsis Muehlenbeckia Nasturtium Nemesia Nepeta Nicotiana alata/sanderae Nierembergia Nolana Ocimum (Basilicum) Oenothera Origanum Osteospermum Otacanthus Oxalis Pachysandra Paeonia Passiflora Pelargonium grandiflorum Pelargonium peltatum Pelargonium spp. Pelargonium zonale Familie Lamiaceae (Labiatae) Boraginaceae Aizoaceae Lamiaceae (Labiatae) Scrophulariaceae Campanulaceae Polygonaceae Brassicaceae (Cruciferae) Scrophulariaceae Lamiaceae (Labiatae) Solanaceae Solanaceae Nolanaceae Lamiaceae (Labiatae) Onagraceae Lamiaceae (Labiatae) Acanthaceae Oxalidaceae Buxaceae Paeoniaceae Passifloraceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 130 van 189

132 A t/m Z Penstemon Pentas Pericallis/Cineraria/Senecio Perovskia Persicaria Petchoa (Calitunia) Petunia Phalaenopsis Phlox Phygelius Pilea Platycodon Plectranthus Plumbago Polemonium Polygonum Portulaca Pulmonaria Pulsatilla Rodanthemum Rodgersia Rosa Rosmarinus Salvia Santolina Sanvitalia Familie Scrophulariaceae Rubiaceae Lamiaceae (Labiatae) Polygonaceae Solanaceae Solanaceae Orchidaceae Polemoniaceae Scrophulariaceae Urticaceae Campanulaceae Lamiaceae (Labiatae) Plumbaginaceae Polemoniaceae Polygonaceae Portulacaceae Boraginaceae Ranunculaceae Asteraceae Saxifragaceae Rosaceae Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 131 van 189

133 A t/m Z Saponaria Satureja Saxifraga Scabiosa Scaevola Scoparia Scuttelaria Sedum Senecio/Pericallis/Cineraria Silene Sisyrinchium Solanum Solenostemon (Coleus) Stevia Stokesia Streptocarpus Streptosolen Sutera (Bacopa) Tagetes Teucrium Thalictrum Thunbergia Thymus Tibouchina Torenia Tradescantia Familie Caryophyllaceae Lamiaceae (Labiatae) Saxifragaceae Dipsaceae Goodeniaceae Scrophulariaceae Lamiaceae (Labiatae) Crassulaceae Caryophyllaceae Iridaceae Solanaceae Lamiaceae (Labiatae) Gesneriaceae Solanaceae Scrophulariaceae Lamiaceae (Labiatae) Ranunculaceae Acanthaceae Lamiaceae (Labiatae) Melastomataceae Scrophulariaceae Commelinaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 132 van 189

134 A t/m Z Trollius Tropaeolum Turnera Verbena Veronica Vinca Viola Wedelia Xerochrysum (Helichrysum) Zauschneria Familie Ranunculaceae Tropaeolaceae Turneraceae Verbenaceae Scrophulariaceae Apocynaceae Violaceae Asteraceae Onagraceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 133 van 189

135 Geslacht Crossandra Otacanthus Thunbergia Acorus Agapanthus Aptenia Delosperma Lampranthus Mesembryanthemum Alstroemeria Althernanthera Celosia Gomphrena Iresine Astrantia Catharanthus Dipladenia Mandevilla Vinca Anthurium spp. Asclepias Cordyline Calendula Rodanthemum Xerochrysum (Helichrysum) Achillea A t/m Z Acanthaceae Acanthaceae Acanthaceae Acoraceae Agapanthaceae Aizoaceae Aizoaceae Aizoaceae Aizoaceae Alstroemeriaceae Amaranthaceae Amaranthaceae Amaranthaceae Amaranthaceae Apiaceae Apocynaceae Apocynaceae Apocynaceae Apocynaceae Araceae Asclepiadaceae Asteliaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 134 van 189

136 Geslacht Ageratum Ajania Anthemis Arctotis Argyranthemum Artemisia Aster Asteriscus Bidens Brachyscome Bracteantha (Helichrysum) (Xerochrysum) Calocephalus Chamaemelum Chrysocephalum Chrysanthemum spp. Cineraria/Pericallis/Senecio Cirsium Coreopsis Cosmea Dahlia Dendranthema Dimorphoteca Doronicum Echinacea Erigeron Eupatorium A t/m Z Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 135 van 189

137 Geslacht Euryops Felicia Gaillardia Gazania Gnaphalium Gorteria Helenium Helianthus Helichrysum (Bracteantha) Ismelia Leontopodium Leucanthemum Osteospermum Pericallis/Cineraria/Senecio Santolina Sanvitalia Senecio/Pericallis/Cineraria Stevia Stokesia Tagetes Wedelia Xerochrysum (Helichrysum) Impatiens Begonia Begonia elatior Epimedium A t/m Z Balsaminaceae Begoniaceae Begoniaceae Berberidaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 136 van 189

138 Geslacht Anchusa Brunnera Heliotropium Lithodora Mertensia Pulmonaria Arabis Aurinia saxatilis Aubriëtia Erysimum Iberis Malcolmia Nasturtium Pachysandra Campanula Isotoma (Laurentia) Laurentia (Isotoma) Lobelia Monopsis Platycodon Canna (vervallen) Arenaria Dianthus Gypsophila Saponaria Silene A t/m Z Boraginaceae Boraginaceae Boraginaceae Boraginaceae Boraginaceae Boraginaceae Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Brassicaceae (Cruciferae) Buxaceae Campanulaceae Campanulaceae Campanulaceae Campanulaceae Campanulaceae Campanulaceae Cannaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 137 van 189

139 Geslacht A t/m Z Cassia Helianthemum Tradescantia Convolvulus Ipomoea Chiastophyllum Kalanchoë spp. Sedum Scabiosa Acalypha Euphorbia Euphorbia fulgens Euphorbia pulcherrima Chamaesyce Cassia Crotalaria Erythrina Lotus Lupinus Eustoma (Lisianthus) Gentiana Lisianthus (Eustoma) Erodium Geranium spp. Pelargonium grandiflorum Ceasalpiniaceae (zie Fabaceae) Cistaceae Commelinaceae Convolvulaceae Convolvulaceae Crassulaceae Crassulaceae Crassulaceae Dipsaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Eurphorbiaceae Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Fabaceae (Leguminosae) Gentianaceae Gentianaceae Gentianaceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 138 van 189

140 Geslacht Pelargonium peltatum Pelargonium spp. Pelargonium zonale Achimenes Aeschynanthus Streptocarpus Globularia Goodenia Scaevola Hemerocallis Hosta Hydrangea Freesia (vervallen) Iris (rhizoom) Sisyrinchium Agastache Ajuga Basilicum (Ocimum) Calamintha Coleus (Solenostemon) Glechoma Hyssopus Lamiastrum Lamium Lavandula Leonotis A t/m Z Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Gesneriaceae Gesneriaceae Gesneriaceae Globulariaceae Goodeniaceae Goodeniaceae Hemerocallidaceae Hostaceae Hydrangeaceae Iridaceae Iridaceae Iridaceae Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 139 van 189

141 Geslacht Marjorana Melissa Mentha Micromeria Nepeta Ocimum (Basilicum) Origanum Perovskia Plectranthus Rosmarinus Salvia Satureja Scuttelaria Solenostemon (Coleus) Teucrium Thymus Convallaria Cuphea Lythrum Abutilon Alyogyne Anisodonthea Hibiscus Lavatera Centradenia Heterocentron A t/m Z Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Lamiaceae (Labiatae) Liliaceae Lythraceae Lythraceae Malvaceae Malvaceae Malvaceae Malvaceae Malvaceae Melastomataceae Melastomataceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 140 van 189

142 Geslacht Tibouchina Nolana Bougainvillea Jasminum Fuchsia Gaura Oenothera Zauschneria Phalaenopsis Oxalis Paeonia Dicentra Passiflora Ceratostigma Plumbago Cymbopogon Hakonechloa Phlox Polemonium Muehlenbeckia Persicaria Polygonum Portulaca Anagalis Lysimachia Aconitum A t/m Z Melastomataceae Nolanaceae Nyctaginaceae Oleaceae Onagraceae Onagraceae Onagraceae Onagraceae Orchidaceae Oxalidaceae Paeoniaceae Papaveraceae Passifloraceae Plumbaginaceae Plumbaginaceae Poaceae (Gramineae) Poaceae (Gramineae) Polemoniaceae Polemoniaceae Polygonaceae Polygonaceae Polygonaceae Portulacaceae Primulaceae Primulaceae Ranunculaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 141 van 189

143 Geslacht Actaea Anemone Aquilegia Clematis Delphinium Helleborus Pulsatilla Thalictrum Trollius Rosa Bouvardia hybr. Galium Manettia Pentas Houttuynia Astilbe Bergenia Francoa Heuchera Rodgersia Saxifraga Alonsoa Angelonia Antirrhinum Asarina Bacopa (Sutera) A t/m Z Ranunculaceae Ranunculaceae Ranunculaceae Ranunculaceae Ranunculaceae Ranunculaceae Ranunculaceae Ranunculaceae Ranunculaceae Rosaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Saururaceae Saxifragaceae Saxifragaceae Saxifragaceae Saxifragaceae Saxifragaceae Saxifragaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 142 van 189

144 Geslacht Calceolaria Chaenorrhinum Diascia Hebe Jamesbrittenia Lophospermum Mecardonia Mimulus Nemesia Penstemon Phygelius Scoparia Sutera (Bacopa) Torenia Veronica Brugmansia Calibrachoa Calitunia (Petchoa) Capsicum Cestrum Datura (Brugmansia) Iochroma Nicotiana alata/sanderae Nierembergia Petchoa (Calitunia) Petunia A t/m Z Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 143 van 189

145 Geslacht Solanum Streptosolen Tropaeolum Turnera Pilea Aloysia Caryopteris Clerodendron Lantana Lippia Verbena Viola A t/m Z Solanaceae Solanaceae Tropaeolaceae Turneraceae Urticaceae Verbenaceae Verbenaceae Verbenaceae Verbenaceae Verbenaceae Verbenaceae Violaceae Bijlage II.D Lijst gewassen (geslachten), versie: 12, Pagina 144 van 189

146 Bijlage III Aanvullende gezondheidsvoorschriften en eisen voor de certificering van teeltmateriaal van siergewassen Ziekte/plaag Maatregelen tijdens teelt Tolerantie bij aflevering (in procenten, visueel) Insecten o.a. luizen, trips, spint, wittevlieg, mijt en rupsen Adequate maatregelen nemen. Indien in SEE- of EE-planten aantastingen door insecten worden aangetroffen kan natoetsing van de aangetaste gewassen worden voorgeschreven. K SEE EE E nagenoeg vrij Virusziekten Virusziekten, fytoplasma s en viroïden Bacterieziekten o.a. Erwinia, Xanthomonas, Pseudomonas, Agrobacterium tumefaciens en Rhodococcus fascians Schimmelziekten o.a. Fusarium, Verticillium, Chalara elegans, Chondrostereum purpureum, Phytophthora spp. Planten met symptomen dienen verwijderd te worden. Het gewas waarin zichtbare aantastingen voorkomen komt niet voor certificering in aanmerking Teeltmateriaal waarin zichtbare aantastingen voorkomen komt niet voor certificering in aanmerking Teeltmateriaal waarin zichtbare aantastingen voorkomen komt niet voor certificering in aanmerking Aaltjes o.a. Pratylenchus, Meloidogyne Teeltmateriaal waarin zichtbare aantastingen voorkomen komt niet voor certificering in aanmerking Ten aanzien van overige ziekten en plagen geldt de bepaling dat SEE- en EE-teeltmateriaal daarvan zichtbaar vrij dient te zijn. E-materiaal dient zichtbaar nagenoeg vrij te zijn. Bijlage III Aanvullende gezondheidsvoorschriften en eisen voor de certificering, versie: 13, Pagina 145 van 189

147 Bijlage IV Overzicht pathogenen 14.1 Overzicht pathogenen Code Nederlandse naam Acidovorax AnFBV (AFMoV) AlCV (LSV) AlMV AMV ApMV ArMV A.tum. BaCV Acidovorax avenae subs. cattleya (syn. Pseudomonas cattleya) Angelonia flower break virus Alstroemeria-carlavirus (symptoomloos lelievirus) Alstroemeria-mozaïekvirus luzernemozaïekvirus appelmozaïekvirus Arabis-mozaïekvirus Agrobacterium tumefaciens Bacopa chlorosis virus BBWV 1 tuinbonenverwelkingsvirus 1 BBWV 2 tuinbonenverwelkingsvirus 2 BWYV BYMV CarMV CACV CERV CbMV CbVd1 CChMVd CCSV CLV CSNV ClYVV CMV CNFV CRSV slavergelingsvirus bonenscherpmozaïekvirus anjervlekkenvirus Capsicum chlorosis virus anjer-etsvirus Calibrachoa mottle virus Coleus blumei viroid1 chrysantenbontviroïde Calla lily chlorotic spot virus latent anjervirus chrysantenstengelnecrosevirus Clover yellow vein virus komkommermozaïekvirus necrotische-vlekkenvirus van anjer anjerkringvlekkenvirus Bijlage IV.Overzicht pathogenen, versie: 13, Pagina 146 van 189

148 Code CSVd CVB CVMV CymMV DMV DsMV Nederlandse naam chrysantendwergziekteviroïde chrysantenvirus B anjernerfvlekkenvirus Cymbidium-mozaïekvirus dahlia-mozaïekvirus Dieffenbachia-mozaïekvirus Erwinia chrysanthemi (nieuwe naam : Dickeya spp.) Erwinia carotovorum (nieuwe naam: Pectobacterium carotovorum) F.foetens F.o.d. F.spp FreMV HCMoV HdRSV (HRSV) HeNNV HeMV HVX IMMV INSV ISMV IYSV KLV KMV LMV NLV NVX ORSV Fusarium foetens Fusarium oxysporum f.sp. dianthi Fusarium oxysporum freesiamozaïekvirus Hydrangea Chlorotic Mottle Virus Hydrangea-kringvlekkenvirus Helleborus net necrosis virus Helleborus-mozaïekvirus Hosta virus X iris-mozaïekvirus Impatiens-vlekkenvirus iris-grijsvirus irisgeelvlekvirus latent Kalanchoë-virus Kalanchoë-mozaïekvirus slamozaïekvirus latent narcissenvirus Nerine-virus X Odontoglossum-kringvlekkenvirus Bijlage IV.Overzicht pathogenen, versie: 13, Pagina 147 van 189

149 Code PepMV PapMV/AltMV PEBV PetAMV PFBV PLCV PLPV PnMV PSTVd PNRSV Nederlandse naam pepino-mozaïekvirus Papaya Mosaic Virus / Althernanthera mosaic virus vroege-verbruiningsvirus van erwt petunia-ster mozaïekvirus Pelargonium-bloemkleurbrekingsvirus Pelargonium leaf curl virus Pelargonium-geelvlekvirus Poinsettia-mozaïekvirus aardappelspindelknolviroïde necrotische-kringvlekkenvirus van Prunus Pospiviroiden CSVd CEVd CLVd IrVd1 MPVd PCFVd PSTVd TASVd TCDVd TPMVd Potyvirus PVA PVX PVY chrysantendwergziekteviroïde Citrus exocortis viroid latent Columnea viroid Iresine viroid1 Mexican papita viroid Peper chat fruit viroid aardappelspindelknolviroide Tomato apical stunt viroid Tomato chlorotic dwarf viroid Tomato planta macho viroid potyvirus aardappelvirus A aardappelvirus X aardappelvirus Y Ralstonia solanacearum Rhodococcus fascians Bijlage IV.Overzicht pathogenen, versie: 13, Pagina 148 van 189

150 Code RMV ScrMV / NeRNV SFBV SLRSV SYNV TAV TBRFV TBRV TBSV ToMV-D-O3 TMV-WU1 Nederlandse naam Weegbreemozaïekvirus Scrophularia mottle virus / Nemesia Ring necrosis virus Streptocarpus-bloemkleurbrekingsvirus latent aardbeikringvlekkenvirus sonchus yellow net virus tomaten-aspermievirus (syn. chrysantenaspermievirus) tomato brown rugose fruit virus tomatenzwartkringvirus tomatendwerggroeivirus tomatenmozaïekvirus-d-o3 tabaksmozaïekvirus-wu1 TNV1 tabaksnecrosevirus stam 1 TNV2 tabaksnecrosevirus stam 2 ToRSV TRSV TRV TSV TSWV TVCV VeLV Vert. spp. X.a.beg. X.a.die. X.c.lob. X.h.pel. X.a.poi. tomatenkringvlekkenvirus tabakskringvlekkenvirus tabaksratelvirus tabaksstrepenvirus tomatenbronsvlekkenvirus turnip vein clearing virus Verbena latent virus Verticillium spp. Xanthomonas axonopodis pv. begoniae Xanthomonas axonopodis pv. dieffenbachiae Xanthomonas campestris pv. lobeliae Xanthomonas hortorum pv. pelargonii Xanthomonas axonopodis pv. Poinsettiicola Bijlage IV.Overzicht pathogenen, versie: 13, Pagina 149 van 189

151 14.2 Overzicht toetsplanten Ca Chenopodium amaranthicolor Cq No Nb MB BU SH Sv Chenopodium quinoa Nicotiana occidentalis-37 B Nicotiana benthamiana Rosa cv. Madame Butterfly Rosa multiflora cv. Burr Prunus serrulata cv. Shirofugen Saponaria vaccaria 14.3 Overzicht toetsmethodiek ELISA Enzyme-linked Immuno Sorbent Assay (zichtbaar maken van serologische reactie d.m.v. substraat-afbraak door aan antistof gebonden enzym) R-PAGE PCR IF IFC Uitplaten Toetsplanten Return polyacrylamide gel electroforese Polymerase Chain Reaction (polymerase kettingreactie) Immuno Fluoriscentie (zichtbaar maken van serologische reactie m.b.v. een aan de antistof gebonden stof die fluoresceert na aanstraling met licht) Immuno Fluorescence Colony staining (immunofluorescentie koloniekleuring) Uitplaten op voedingsbodems Inoculatie op toetsplanten (infecteren van planten) Bijlage IV.Overzicht pathogenen, versie: 13, Pagina 150 van 189

152 Bijlage V Certificaat Bijlage V - Certificaat, versie:12, Pagina 151 van 189

153 Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem en bemonsteringseisen Nederlandse vertaling van de vigerende (Engelstalige) Naktuinbouw modules QMS-requirements en Sampling requirements, beiden revisie 1 jan Bij mogelijke onjuistheden / verschillen in deze vertaling prevaleert de genoemde Engelstalige versie. Zwart: van kracht vanaf Blauw: momenteel niet van toepassing voor Naktuinbouw Elite Ornamental Crops 1. Identiteit 1.1 De deelnemer moet juridisch identificeerbaar zijn (bijvoorbeeld blijkend uit een uittreksel van de Kamer van Koophandel) 2. Scope 2.1 De deelnemer moet de scope in het kwaliteitshandboek vermelden en duidelijk maken welke activiteiten onder autorisatie worden uitgevoerd 2.2 De deelnemer moet ervoor zorgen dat dit up-to-date is 3. Kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) 3.1 De deelnemer moet een KMS ontwikkelen, definiëren, documenteren en implementeren, om zeker te stellen dat alle activiteiten die onder autorisatie zijn gebracht aantoonbaar voldoen aan de gestelde eisen 3.2 De deelnemer moet het KMS continu verbeteren wanneer daar reden toe is, gebaseerd op het principe van de Deming cirkel: plan do check act 3.3 Dit KMS moet zijn aangepast aan de aard, omgeving en scope van het werk dat onder autorisatie wordt uitgevoerd 3.4 Dit KMS moet alle eisen en voorwaarden van dit schema afdekken 4. Kwaliteitshandboek 4.1 De deelnemer moet tenminste één kwaliteitshandboek hebben 4.2 Dit kwaliteitshandboek mag zowel digitaal als op papier zijn 4.3 Dit kwaliteitshandboek moet tenminste het volgende bevatten: Naam en adres van de deelnemer Inhoudsopgave (met aanduiding van naam, revisie en status van KMS documenten) Algemene omschrijving van de deelnemer Kwaliteitsbeleid Scope Organisatieschema Stroomschema van het proces (welke aangeeft waar welke afdelingen/functies betrokken zijn, inclusief de raakvlakken tussen processen), of een verwijziging hiernaar KMS-documenten (procedures, werkinstructies, protocollen, het format van formulieren) die vereist zijn voor het betreffende schema, of een verwijziging hiernaar Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 152 van 189

154 4.4 Het kwaliteitshandboek en de KMS-documenten moeten in het Engels of Nederlands zijn gesteld (in het geval van een andere taal, geaccepteerd door Naktuinbouw vóór 1 januari 2015, blijft dit geaccepteerd tot 1 januari 2018): Als de deelnemer bepaalde documenten (zoals werkinstructies) ook in de lokale taal wil, dan is dit alleen toegestaan wanneer de indeling, de inhoud en de versie aanduiding hetzelfde zijn als in de Engelstalige versie; in het geval van verschillen tussen die twee, zal de Engelstalige versie prevaleren Wanneer de deelnemer enkele documenten (zoals werkinstructies) alleen in de lokale taal wil, moet de deelnemer ervoor zorgen dat er tijdens de audit een onafhankelijke tolk aanwezig is Bovenstaande is niet relevant voor protocollen, deze moeten altijd in het Nederlands of Engels gesteld zijn 5. Organisatie 5.1 De deelnemer moet een organisatiestructuur hebben die mogelijk maakt dat het werk onder autorisatie (in relatie tot de scope) adequaat wordt uitgevoerd 5.2 De deelnemer moet relevante regelgeving geïmplementeerd hebben 5.3 De deelnemer moet (waar en wanneer nodig) uitdrukkelijk de daarvoor vereiste goedkeuring van betrokken autoriteiten hebben verkregen 5.4 De deelnemer moet in het geval van bevestiging van de detectie van een quarantaine-organisme de Nationale Plant Protection Organization aantoonbaar informeren (tenzij de nationale regelgeving anders luidt) 5.5 De deelnemer moet een kwaliteitsmanager hebben (ongeacht de titel), die direct verantwoordelijk is voor het KMS (met betrekking tot bijvoorbeeld bouwen, implementeren, controle en onderhoud), inclusief het rapporteren aan een technisch directeur met betrekking tot het functioneren ervan 5.6 De deelnemer moet voldoende medewerkers hebben, die gekwalificeerd zijn om de hen toegewezen taken uit te voeren 5.7 De deelnemer moet de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden definiëren (inclusief vervanging van belangrijke medewerkers), om een goede uitvoering en beheersing van alle processen mogelijk te maken 5.8 De deelnemer moet voor elk proces een proceseigenaar aanstellen 5.9 De deelnemer moet waar nodig de processen in procedures omschrijven, welke bij elkaar de eisen van het betreffende schema moeten afdekken 5.10 Het personeel van de deelnemer moet duidelijk geïnformeerd worden over de aan hen toegewezen taken en verantwoordelijkheden, door middel van: procedures / werk instructies / protocollen, functie-omschrijvingen, kwalificatie / training / ervaring / vakmanschap en / of adequaat toezicht 5.11 De deelnemer moet een organisatieschema hebben (waarin alle betrokken afdelingen / betrokken functies zijn aangegeven) 5.12 Het personeel van de deelnemer moet aantoonbaar bekwaam zijn om de hen toegewezen taken en verantwoordelijkheden uit te kunnen voeren 5.13 Zelfs wanneer bepaalde taken zijn uitbesteed, is de deelnemer nog steeds verantwoordelijk voor deze uitbestede processen; de deelnemer moet ervoor zorgen dat deze processen te allen tijde conform de eisen van het betreffende schema worden uitgevoerd 5.14 Product / proces eisen moeten worden vastgesteld, rekening houdend met de vraag van in- en externe klanten 5.15 De deelnemer moet voor elk product / proces eisen vaststellen die nodig zijn voor specifiek / bedoeld gebruik, wettelijke of reglementaire vereisten Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 153 van 189

155 5.16 De deelnemer moet zodanig georganiseerd zijn dat werknemers niet onder financiële, commerciële of enig andere vorm van druk staan, die de uitvoering van het werk onder autorisatie (in relatie tot de scope) zou kunnen beïnvloeden 5.17 Elke invloed op resultaten door mensen / organisaties van buiten (de deelnemer) moet worden uitgesloten 5.18 De beloning van de betrokken werknemers met betrekking tot dat wat onder autorisatie is gebracht, mag niet afhangen van de hoeveelheid of resultaat van het werk 5.19 De deelnemer moet afzien van activiteiten die het vertrouwen in de onafhankelijkheid van beoordelingen in gevaar kunnen brengen, alsmede de integriteit van haar activiteiten 5.20 In het geval van (externe) dienstverlening, moet de deelnemer doen aan contract beoordeling, om ervoor te zorgen dat alleen die klantverzoeken worden geaccepteerd waarvan de deelnemer de eisen / specificaties kent en waarvan hij weet dat hij in staat is om aan die eisen / specificaties te voldoen 5.21 In het geval van (externe) dienstverlening, moet de deelnemer zorgen voor beheersing van verificatie, opslag en onderhoud van alle door de klant geleverde producten 6. Document beheer 6.1 Documenten moeten worden beheerd 6.2 Documenten moeten vóór ze in gebruik worden genomen zijn goedgekeurd door een proceseigenaar 6.3 Documenten moeten worden geïmplementeerd 6.4 Elk document moet een revisie aanduiding hebben (een datum of een nummer) 6.5 Relevante externe documenten moeten worden beheerd / geïmplementeerd 6.6 Documenten moeten worden bijgehouden 6.7 Onbedoeld gebruik van verouderde documenten moet voorkomen worden 6.8 Het moet duidelijk zijn welke verouderde documenten bewaard moeten blijven (hoe lang en waar) en dat elk verouderd document op geschikte wijze voor wettelijke doeleinden en/of het onderhouden van kennis is gearchiveerd 7. Beheer van registraties 7.1 De deelnemer moet alle registraties beheren 7.2 Registraties moeten zodanig (en voor minimaal 7 jaar) worden bewaard, opdat de deelnemer aan kan tonen dat hij voldoet aan de eisen van het betreffende schema, dat kritieke punten in het proces worden gemonitord, met als uitkomst dat dit al heeft geleid tot een proces/product dat voldoet aan de eisen 7.3 De deelnemer moet regelen: toegang tot, identificatie, verzamelen, indexeren, archiveren, opslag, opslag termijn en verwijderen van registraties 7.4 De betrouwbaarheid van de kwaliteitsregistraties moet worden gewaarborgd 7.5 Alle registraties van testen moeten veilig opgeborgen worden, ook met betrekking tot vertrouwelijkheid, tenzij de wet anders beschrijft (in het kader van openbaarheid) 7.6 De deelnemer moet een administratie- en registratiesysteem bijhouden, aangepast aan de specifieke eisen en voldoen aan bestaande regelgeving 7.7 Waar systemen voor elektronische dataverwerking worden gebruikt, moet de betrouwbaarheid en stabiliteit van het systeem aantoonbaar worden getest en met een bepaalde regelmaat een back up worden gemaakt 7.8 Beveiliging van data moet worden zeker gesteld, inclusief het voorkomen van ongeoorloofde toegang tot en ongeoorloofde wijziging van data Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 154 van 189

156 7.9 Alle berekeningen en dataoverdracht moeten onderworpen zijn aan geschikte inspectie 8. Audits 8.1 De deelnemer moet interne audits uitvoeren om te verifiëren of de dagelijkse werkzaamheden in overeenstemming zijn met het KMS en de eisen van het betreffende schema 8.2 Interne audits: Moeten voldoende worden gepland voor alle processen Moeten 1x/jaar worden uitgevoerd voor wat betreft de primaire processen (waar relevant) Moeten 1x/3 jaar worden uitgevoerd voor wat betreft de secundaire processen Verder moet de planning gebaseerd zijn op relevante aspecten, zoals de uitkomst van eerdere audits, ringtoetsen, proces prestaties, mogelijke veranderingen, etc. Moeten voldoende worden gepland voor mogelijke MLM-sites (voor bemonstering): o Wanneer geen tekortkomingen zijn geconstateerd tijdens de externe audit (1x/3 jaar), bestaat er geen verplichting om een interne audit uit te voeren voor deze site o Wanneer tekortkomingen zijn geconstateerd tijdens de externe audit, zal bureau TIS Naktuinbouw (gezien de weging en aard van de tekortkomingen) aangeven of het nodig is in het daarop volgende jaar een interne audit uit te voeren o Indien een interne audit nodig is moet de deelnemer zelf vaststellen (aangaande haar eigen bevindingen) of het nodig is in het daarop volgende jaar wederom een interne audit uit te voeren 8.3 Interne auditoren moeten onafhankelijk zijn ten opzichte van het door hen te auditen proces 8.4 Interne auditoren moeten een auditor training hebben gevolgd, welke: Zeker vier dagdelen moet duren De volgende aspecten moet behandelen: o Algemene informatie over het audit proces o Hoe een auditplan op te stellen o Hoe een audit uit te voeren o Interview technieken (aandacht voor communicatieve vaardigheden) o Hoe tekortkomingen vast te stellen o Hoe te rapporteren 8.5 De resultaten van de interne en externe audits moeten worden vastgelegd en gerapporteerd aan de proceseigenaar 8.6 Wanneer een tekortkoming wordt vastgesteld gedurende een interne- of externe audit, moet een CAR worden opgesteld 9. Klachten 9.1 De deelnemer moet geschreven of verbale (interne en externe) klachten in behandeling nemen 9.2 Bij een verbinding tussen een klacht en de scope van het betreffende schema, moet de deelnemer een CAR opstellen 10. Corrigerende (en/of preventieve) maatregelen 10.1 De deelnemer moet CARs adequaat behandelen 10.2 Deze paragraaf is van toepassing op diverse soorten van tekortkomingen, welke zichtbaar worden, zoals door het observeren / monitoren van het proces door de Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 155 van 189

157 medewerkers, audits, kalibratie, ringtoetsen, proficiency tests, klanten en/of klachten 10.3 Alle CARs moeten worden geanalyseerd om de oorzaak (het onderliggende probleem) vast te kunnen stellen 10.4 De deelnemer moet corrigerende maatregelen vaststellen en uitvoeren om het onderliggende probleem op te lossen 10.5 De deelnemer moet de corrigerende maatregelen implementeren 10.6 De deelnemer moet de corrigerende maatregelen aan kunnen tonen 10.7 De deelnemer moet na enige tijd de corrigerende maatregel op effectiviteit beoordelen, om te zien of die afdoende was in relatie tot wegnemen van het onderliggende probleem 11. Managementverantwoordelijkheid 11.1 Het management moet aan kunnen tonen dat ze bereid is om er voor te zorgen dat wordt voldaan aan de eisen van het betreffende schema 11.2 De deelnemer moet haar beleid bepalen 11.3 De deelnemer moet doelstellingen bepalen (voor naleving en verbetering) die specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden moeten zijn, samen met: een plan van aanpak mogelijke beperkingen 11.4 De doelstellingen van de deelnemer moeten relevant zijn voor het beleid, het betreffende schema en de verwachtingen / behoeften van haar klanten 11.5 De deelnemer moet ervoor zorgen dat beleid en doelstellingen worden begrepen waar en wanneer dit relevant is 11.6 Het management moet jaarlijks een management review houden 11.7 De deelnemer moet bepalen welke gegevens moeten worden verzameld en geanalyseerd om kunnen bepalen of het KMS geschikt is en werkt, als ook of wordt voldaan aan de eisen van het betreffende schema en om te kunnen bepalen waar eventuele verbeteringen noodzakelijk zijn 11.8 De input voor de management review moet dan ook minimaal informatie met betrekking tot de volgende aspecten omvatten: uitkomsten van interne- en externe audits uitkomst van beoordelingsgesprekken / behoefte aan training feedback van klanten proces prestaties en product conformiteit status van CARs follow-up op kwaliteitsbeleid / doelstellingen / maatregelen / actiepunten uit eerdere management reviews veranderingen (in de omgeving van de deelnemer) die invloed zullen hebben op het KMS 11.9 Uitkomst van de management review moet conclusies bevatten met betrekking tot alle input, inclusief besluiten en maatregelen met betrekking tot de verbetering van het KMS (bijvoorbeeld de behoefte aan extra training, middelen, etc.) door middel van kwaliteitsdoelstellingen De management review moet aantoonbaar zijn door middel van notulen Management moet ervoor zorgen dat de werking en samenhang van het KMS wordt behouden wanneer veranderingen met betrekking tot het KMS worden gepland en/of geïmplementeerd De deelnemer moet vertrouwelijke informatie beschermen en eigendomsrechten van klanten waarborgen Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 156 van 189

158 11.13 De deelnemer moet desgevraagd een overzicht van resultaten / procesprestaties / product conformiteit kunnen laten zien aan Bureau TIS Naktuinbouw 12. Human resources management 12.1 De deelnemer moet ervoor zorgen dat geschikte communicatie processen worden vastgesteld binnen en tussen de betreffende afdelingen of functies 12.2 Medewerkers moeten aantoonbaar gekwalificeerd zijn (gebaseerd op geschikte opleiding, training en/of ervaring / vakmanschap) 12.3 De deelnemer moet jaarlijks beoordelingsgesprekken uitvoeren 12.4 De deelnemer moet vaststellen of er behoefte is aan training 12.5 De deelnemer moet waar nodig voorzien in training 12.6 De deelnemer moet de training evalueren 13. Uitrusting/apparatuur, middelen, meetapparatuur en referentiematerialen 13.1 De deelnemer moet zijn toegerust met (of toegang hebben tot) passende / gewenste / noodzakelijke uitrusting / apparatuur, middelen, meetapparatuur en referentiematerialen 13.2 De deelnemer moet alle uitrusting / apparatuur, middelen, meetapparatuur en referentiematerialen identificeren die (mogelijk onbedoeld) van invloed kunnen zijn op de kwaliteit / nauwkeurigheid van de resultaten van het werk 13.3 De deelnemer moet (waar relevant) voor deze uitrusting / apparatuur, middelen, meetapparatuur en referentiematerialen (in relatie tot het bedoelde gebruik) zorgen voor: Aanvaarding / acceptatie (vóór in gebruikname) Nauwkeurigheid / capaciteit Eisen / toegestane afwijking / meetonzekerheid Opslag Gepast gebruik Controle van aangegeven waarden (met betrekking tot kritische beheerspunten) Onderhoud Kalibratie: o Met voorschreven tussenpozen o Met gecertificeerde middelen waarvan bekend is dat er een geldige herleiding is naar een (inter)nationaal erkende standaard; indien dit niet van toepassing is, moet de deelnemer voldoende bewijs van overeenstemming en nauwkeurigheid verstrekken o Indien blijkt dat het middel buiten de specificatie valt: o Bijstellen (justificatie) van het middel o Moet een CAR worden opgesteld (met als doel uit te vinden wat de invloed is geweest van de afwijking op het proces) Geschikte afvoer na gebruik, om zowel de integriteit van de deelnemer als het milieu te beschermen 13.4 Op / voor alle uitrusting / apparatuur, middelen, meetapparatuur en referentiematerialen dat buiten gebruik is gesteld: Moet duidelijk aangegeven zijn dat dit het geval is of het moet zijn opgeslagen op een daartoe aangewezen locatie, totdat het is gemaakt, gejusteerd en/of validatie aantoont dat het weer goed werkt Moet een CAR worden opgesteld Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 157 van 189

159 13.5 Er moet een logboek worden bijgehouden van alle belangrijke uitrusting / apparatuur, middelen, meetapparatuur en referentiematerialen als omschreven in Dit logboek moet verwijzen naar: Een unieke referentie (naam, identificatie, type, referentie- en/of serie nummer) De conditie waarin het werd ontvangen (bijvoorbeeld nieuw, gebruikt, gereviseerd) De naam van de fabrikant / leverancier De service contractor voor onderhoud en / of kalibratie De datum van ontvangst en / of datum van activering De huidige locatie De details van elk uitgevoerd onderhoud en/of kalibratie De historie van alle beschadiging, overbelasting, fouten, wijzigingen of reparaties, verkeerde behandeling, wanneer het twijfelachtige resultaten geeft of wanneer het defect is en het buiten gebruik is gesteld 14. Inkoop 14.1 De deelnemer moet ervoor zorgen dat faciliteiten, diensten en gebruikte materialen geschikt zijn voor het doel 14.2 De deelnemer moet, indien van toepassing en relevant: aankoop details van het product (op batch-niveau) en/of dienst kunnen tonen, waaruit blijkt dat aandacht is geschonken aan de eisen testen of andere activiteiten vaststellen en uitvoeren, die nodig zijn om ervoor te zorgen dat wordt vastgesteld of het aangekochte product en/of dienst aan de eisen voldoen toeleveranciers te evalueren en selecteren op basis van hun vermogen om aan de eisen van het toeleveringscontract te voldoen 14.3 De deelnemer moet: het type en de mate van de controle van het product definiëren; dit zal afhankelijk zijn van het product, de invloed die het geleverde product heeft op het proces waarvoor het gebruikt wordt en, voor zover van toepassing, op de rapporten van de kwaliteitsaudits en/of kwaliteitsregistraties en voorgaande prestaties creëren en bijhouden van kwaliteitsregistraties van geaccepteerde toeleveranciers bijhouden van een lijst van goedgekeurde onderaannemers Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 158 van 189

160 NAKTUINBOUW MODULE BEMONSTERINGSEISEN 15. Algemeen 15.1 Leidende gedachte moet zijn dat een representatief monster essentieel is voor het verkrijgen van een goed en betrouwbaar testresultaat 15.2 De bemonsteringsprocedure / protocol (en daaraan gerelateerde documenten) moet worden goedgekeurd door Bureau TIS Naktuinbouw en voldoen aan relevante eisen van het betreffende schema 15.3 Taken/verantwoordelijkheden met betrekking tot de bemonstering moet worden gegeven aan functies, onafhankelijk van het management welke verantwoordelijk is voor het betreffende schema en verkoop 15.4 Er moet voor worden gezorgd dat een bemonstering niet wordt beïnvloed door (vooraf verkregen) informatie, invloeden van buitenaf of onjuiste druk 15.5 moeten genomen worden volgens een vooraf gedefinieerd schema / taak 15.6 Zowel de functie van het opstellen van het bemonsteringsschema als de monsternemer zelf kan in geen geval iemand zijn die belang heeft bij de uitkomst / resultaten van het onderzoek 15.7 De deelnemer moet omgaan met de ontvangst, behandeling, opslag en correcte verwijdering van de monsters, om de deelnemers integriteit / de omgeving te beschermen 15.8 De deelnemer moet beslissen hoe omgegaan moet worden met monsters, door aan te geven: Of ze het monster later willen behouden Hoe groot het monster moet zijn Hoe lang ze het monster willen behouden 15.9 In alle fasen van transport, opslag, verwerking en bereiding van de monsters, moeten maatregelen worden genomen om verlies, schade en achteruitgang te voorkomen 16. Monsternemer 16.1 Moet beschikken over voldoende deskundigheid / technieken, en de vaardigheden hebben om de bemonstering uit te kunnen voeren 16.2 Moet aantoonbaar getraind zijn bij een goedgekeurd instituut : Voor (delen van) planten: - Naktuinbouw - En training van andere instituten / bedrijven die zijn goedgekeurd door Bureau TIS Naktuinbouw Voor zaden: - ISTA - Naktuinbouw - NIAB (UK) - Nébih (H) - SGS Brookings (USA) - SOC / GNIS / ASFIS (F) - En training van andere instituten / bedrijven die zijn goedgekeurd door Bureau TIS Naktuinbouw Voor grond: - Naktuinbouw - En training van andere instituten / bedrijven die zijn goedgekeurd door Bureau TIS Naktuinbouw Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 159 van 189

161 16.3 Moet zijn/haar deskundigheid / technieken onderhouden en zeker één keer in de vier jaar een opfriscursus volgen (dit mag in-company) 16.4 De deelnemer moet zorgen dat wanneer de monsternemer zakt voor de opfriscursus, dat hij/zij niet langer monsters mag nemen, totdat hij/zij slaagt 16.5 De monsternemer kan bijgestaan worden door een trainee, zo lang die werkt onder zijn/haar toezicht; in de bemonsteringsadministratie moeten zowel de initialen van de monsternemer als de trainee zijn opgenomen 17. Multi location module (MLM) 17.1 Deze module is optioneel en relevant voor deelnemers die test resultaten willen verkrijgen en communiceren op basis van monsters die zijn genomen door een monsternemer die niet in dienst is van of onder toezicht staat van de deelnemer zelf, bijvoorbeeld omdat de monsternemer niet op het bedrijf van de deelnemer, maar op afstand werkt (bij een ander bedrijf of op een andere site in het buitenland) 17.2 De deelnemer moet bureau TIS Naktuinbouw informeren wanneer zij van deze optie gebruik willen maken 17.3 Elke MLM-site moet voldoen aan alle relevante eisen van dit schema 18. Bemonstering van (delen van) planten 18.1 Benodigdheden: De juiste bemonsteringsuitrusting moet beschikbaar zijn (bijvoorbeeld handschoenen, mesje, desinfectiemiddelen, schone monsterzakken) De bemonsteringsuitrusting moet zo ontworpen zijn dat het mogelijk is om: - Een monster te verkrijgen van het vereiste type / stukje weefsel - Het naderhand goed schoon te maken (om kruisbesmetting te voorkomen) 18.2 Er moet zijn aangegeven en/of worden verwezen naar (samen met de opdracht): De maximum lot- / perceelsgrootte per monster (wanneer relevant) De minimum / proportionele monster grootte (bijvoorbeeld aantal bladen / volume / gewicht) De bemonsteringsintensiteit (bijvoorbeeld minimaal aantal primaire monsters per monster, partij en/of perceel) De verdeling van de primaire monsters over de lot en/of perceel (wanneer relevant) Het vereiste type / stukje weefsel (bijvoorbeeld stuk stengel, wortel, blad) welke bemonsterd dient te worden Het vereiste stadium / leeftijd van dit weefsel (bijvoorbeeld kleurend stuk bloemscherm) 18.3 Met betrekking tot bemonstering: Hygiëne: - De monsternemer moet in staat zijn een representatief monster te nemen - De monsternemer moet een schone werkomgeving hebben, inclusief bemonsteringssuitrusting - De monsternemer moet kruisbesmetting voorkómen tussen de verschillende lots en/of percelen welke bemonsterd dienen te worden Bemonsteringsmethode: - De monsternemer moet in staat zijn om elk primair monster te nemen dat nodig is - De monsternemer moet alle informatie vergelijken tussen de opdracht, de lot / perceel, informatie op bemonsteringzak/tag en omstandigheden in het veld Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 160 van 189

162 - De monsternemer moet in staat zijn een representatief monster te nemen; elk primair monster moet in het gelijke mate vertegenwoordigd zijn in het inzendmonster - Elk monster moet gelabeld worden met alle relevante informatie Onregelmatigheden: o Onregelmatigheden (bijvoorbeeld onjuiste informatie) moeten onder de aandacht gebracht worden van de functie die is aangewezen tot het oplossen van zulke onregelmatigheden Er moet een duidelijke administratie zijn waaruit blijkt / die verwijst naar de volgende informatie: o De naam, adres en/of coördinaten (bijvoorbeeld klant, locatie van het perceel) o Een tekening van het perceel en/of schema die de relatie aangeeft tussen monster en partij / perceel (tracking & tracing) o De opdracht o Het gewas en ras o Het partij en/of perceelsnummer o De partij en/of perceelsgrootte o Het aantal en identificatie van monsters o De grootte van het monster o Relevante informatie / waarnemingen van de monsternemer o De intialen van de monsternemer o Datum van bemonstering o De toetsen die moeten worden uitgevoerd o De test resulaten 19. Bemonstering van zaden 19.1 Benodigdheden: De juiste bemonsteringsuitrusting moet aanwezig zijn (bijvoorbeeld monsterboor, karren/werkbank, mengapparatuur, schone monsterzakken) De bemonsteringsuitrusting moet zodanig ontworpen zijn dat het mogelijk is om: - Een monster te verkrijgen van bijna elke gewenste plaats in de unit - Deze achteraf goed schoon te maken (om kruisbesmetting te voorkomen) 19.2 Er moet zijn aangegeven en/of worden verwezen naar (samen met de opdracht): De maximum partijgrootte per monster De minimale / proportionele monsters grootte (bijvoorbeeld volume / gewicht) De verdeling van primaire monsters over de unit / partij De bemonsteringsintensiteit: - Wanneer bekend is dat de zaadpartij volledig homogeen is (qua uiterlijk), bijvoorbeeld na grondig mengen tijdens het pilleringsproces, dan is het nemen van één primair monster per unit / partij voldoende Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 161 van 189

163 - Wanneer de zaadpartij (qua uiterlijk) homogeen blijkt (bijvoorbeeld bij ontvangst van een geproduceerde zaadpartij), dan moet het minimaal aantal te nemen primaire monsters in overeenstemming zijn met onderstaande tabel: Eenheid < 100 kg Eenheid 100 kg Aantal eenheden per partij Aantal eenheden te bemonsteren Minimaal aantal primaire monsters Partij grootte in kilo s Hoeveelheid primaire monsters Min. aantal primaire monsters 1 / 4 Elke eenheid 3 / eenheid 100 / / 8 Elke eenheid 2 / eenheid 501 / / 300 kg / 15 Elke eenheid 1 / eenheid / / 500 kg / / 700 kg / Van zaadpartijen tot maximaal 15 eenheden, moet voor alle eenheden (die zijn geselecteerd voor bemonstering) per eenheid hetzelfde aantal primaire monsters worden genomen Voor kleine hoeveelheden: - Wanneer het gaat om zaadpartijen in kleine eenheden (onder 15 kg inhoud), dan mogen de eenheden (bijvoorbeeld 20 eenheden van 5 kg of 100 eenheden van 1 kg) worden gecombineerd tot een samengestelde eenheid, die in totaal niet meer mag bedragen dan 100 kg - Wanneer het gaat om zaadmatten, tapes, kleine zakjes of rollen, dan mogen de eenheden worden gecombineerd tot één samengestelde eenheid, die in totaal niet meer mag bedragen dan 2 miljoen zaden - Voor elke hierboven aangeduide samengestelde eenheid moet de bemonstering worden uitgevoerd zoals aangegeven in de bovenstaande tabel (bijvoorbeeld: vanuit één samengestelde eenheid van 20 units van 5 kg moeten tenminste 3 primaire monsters worden genomen) 19.3 Met betrekking tot monstername: Hygiëne: - De monsternemer moet een representatief monster kunnen nemen - De monsternemer moet een schone werkplaats hebben (met betrekking tot bemonstersapparatuur) en - De monsternemer moet kruisbesmetting tussen de verschillende te bemonsteren partijen vermijden Bemonsteringsmethode: - De monsternemer moet in staat zijn / worden gesteld om alle vereiste primaire monsters te kunnen nemen Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 162 van 189

164 - De labels / informatie op elke eenheid moet zichtbaar zijn voor de monsternemer - De monsternemer moet alle informatie op de opdracht vergelijken met de informatie op de eenheid en de monsterzak - De monsternemer moet een representatief monster kunnen nemen: o Om systematische fouten te vermijden moet de monsternemer regelmatig de plaats van bemonstering tussen de verschillende eenheden veranderen (bijvoorbeeld vanuit verschillende lagen; naast de wand / in het midden; verschillende hoeken) o Elke unit moet gelijkelijk in het inzendmonster vertegenwoordigd zijn o De in het verzamelmonster verzamelde primaire monsters moeten grondig worden gemengd, voordat hieruit een inzendmonster kan worden genomen o Elke monster moet met de juiste informatie gelabeld worden Onregelmatigheden: o Onregelmatigheden (bijvoorbeeld onjuiste informatie, zaad lijkt niet homogeen te zijn) moeten onder de aandacht gebracht worden van de functie die is aangewezen tot het oplossen van zulke onregelmatigheden o Wanneer er onregelmatigheden zijn, is tabel 19.2 nog steeds van toepassing, maar moeten alle units bemonsterd worden Er moet een duidelijke administratie zijn waaruit blijkt / die verwijst naar de volgende informatie: o De herkomst (producent / leverancier) van de zaden o De datum van aankomst o Het gewas o Het ras o Het partijnummer o De partij grootte o De relatie tussen monster en zaadpartij (tracking & tracing) o De partij kwaliteit (verwerkingsstadium) o Het aantal partijen o Het gewicht van het monsters of aantal zaden o Relevante informatie / dingen die de monsternemer geconstateerd heeft (bijvoorbeeld wanneer een partij niet homogeen lijkt te zijn, natte zaden, schadelijk onkruid, etc.) o De initialen van de monsternemer o Datum van bemonsteren o Welke toetsen gedaan moeten worden o De uitslagen 20. Bemonstering van grond 20.1 Benodigdheden: De juiste bemonsteringsapparatuur moet beschikbaar zijn (bijvoorbeeld monsterboor, schone monsterzakken, evenals schone laarzen) De bemonsteringsuitrusting moet zodanig ontworpen zijn dat het mogelijk is om: - Een monster te verkrijgen van elke gewenste plaats op/in het perceel - Deze achteraf goed schoon te maken (om kruisbesmetting te voorkomen) 20.2 Er moet zijn aangegeven en/of worden verwezen naar (samen met de opdracht): Maximale perceelsgrootte per (sub)monster De minimale / proportionele monsters grootte (bijvoorbeeld volume / gewicht) Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 163 van 189

165 De bemonsteringsintensiteit (bijvoorbeeld minimum aantal primaire monsters per oppervlakte) De verdeling van de primaire monsters over het perceel en welke lagen in het monster vertegenwoordigd moeten zijn (de diepte van de steken) Mogelijke beperkingen, zoals: o Voorvrucht o Wanneer een bemonstering slechts in een bepaalde periode is toegestaan 20.3 Met betrekking tot monstername: Hygiëne: o De monsternemer moet een representatief monster kunnen nemen o De monsternemer moet een schone werkomgeving hebben, inclusief bemonsteringsapparatuur o De monsternemer moet kruisbesmetting voorkomen tussen de verschillende percelen die bemonsterd moeten worden Bemonsteringsmethode: o De monsternemer moet in staat zijn / worden gesteld om alle vereiste primaire monsters te kunnen nemen o De monsternemer moet alle informatie op de opdracht vergelijken met de informatie op de grond, monsterzak en omstandigheden op het veld o De monsternemer moet een representatief monster kunnen nemen: Elk primair monster (steek) moet gelijkelijk aanwezig zijn in het inzendmonster De in het verzamelmonster verzamelde primaire monsters moeten grondig worden gemengd, voordat hieruit een inzendmonster kan worden genomen (tenzij het samengestelde monster in zijn geheel wordt ingezonden) Elk monster moet gelabeld zijn met de relevante informatie Onregelmatigheden: o Onregelmatigheden (bijvoorbeeld onjuiste informatie) moeten onder de aandacht gebracht worden van de functie die is aangewezen tot het oplossen van zulke onregelmatigheden Er moet een duidelijke administratie zijn waaruit blijkt / die verwijst naar de volgende informatie: o De naam en adres en / of coördinaten (bijvoorbeeld (klant, locatie perceel) o Een tekening van het betreffende perceel: GPS (X-Y coördinaten) of gelijkwaardige / relevante coördinatie punten (greppels, bosjes, boerderijen, namen van wegen, nabij gelegen gewassen, lot code, etc.) Gewas waar de grondbemonstering voor bedoeld is Richting van het noorden Aard van gewasresten van vorige gewassen (waar relevant) Relatie tussen monster en perceel (tracking & tracing) o De opdracht o Het perceelsnummer o Perceelsgrootte o Het aantal en identiteit van de monsters o Het volume / gewicht van de monsters Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 164 van 189

166 o o o o o Relevante informatie / constateringen van de monsternemer De initialen van de monsternemer Datum van bemonstering De toetsen die gedaan moeten worden De uitslagen Bijlage VI Naktuinbouw Module Kwaliteitsmanagementsysteem eisen, versie:2, Pagina 165 van 189

167 Procedure deelname breeder in Naktuinbouw Elite Siergewassen Een aantal specifieke veredelingsbedrijven (hier breeders genoemd) heeft belangstelling deel te nemen aan Naktuinbouw Elite Siergewassen. Deze breeders hebben de uitvoering van de vermeerdering (instroom van Kandidaatplanten; monstername en toetsing; opbouw en instandhouding van klasse SEE-teeltmateriaal) uitbesteed/gedelegeerd aan een deelnemend bedrijf in Naktuinbouw Elite en doen dat dus niet zelf. Dit aan Naktuinbouw Elite deelnemend bedrijf werkt conform de Certificeringsvoorschriften. Het kwaliteitssysteem van die bedrijven wordt elke drie jaar geaudit teneinde vast te stellen of aan de eisen en voorwaarden wordt voldaan. Het (door een Naktuinbouw Elite deelnemend bedrijf) geproduceerd teeltmateriaal (dat eigendom is van de breeder) wordt daarna op naam (teeltmateriaal verandert dan tijdelijk van eigenaar) van het Naktuinbouw Elite deelnemend bedrijf gecertificeerd aan licentienemers van de breeder verzonden. Het betreffende teeltmateriaal, dat is voorzien van een Naktuinbouw Elite -certificaat, kan daarna worden opgenomen in het certificeringssysteem van andere Naktuinbouw Elite - deelnemers en worden doorvermeerderd (en doorgecertificeerd ). De breeder heeft de intentie teeltmateriaal van de juiste identiteit (rasecht en raszuiver), kwaliteit en dat voldoet aan de hoogste gezondheidseisen te produceren. Hij wil dit materiaal bij verhandeling echter voorzien van een op zijn eigen naam gesteld Naktuinbouw Elite -certificaat dat wordt afgeven aan licentienemers. Uiteraard bestaat die mogelijkheid nu al door deelnemer te worden in Naktuinbouw Elite en te voldoen aan de relevante eisen en voorwaarden. De eisen en voorwaarden in een dergelijke breeder constructie, waarbij de feitelijke werkzaamheden aantoonbaar worden uitbesteed aan een deelnemer in Naktuinbouw Elite zijn echter (nog) niet helder door Naktuinbouw geformuleerd. Via deze procedure is dit nu wel het geval. Hierna volgt een opsomming van de relevante eisen en voorwaarden om als breeder in deze constructie deel te nemen. a) Eisen tot toetreding: - Breeder spreekt intentie uit deelnemer te worden en tekent daartoe de overeenkomst en wordt uitgenodigd bij (relevant) deelnemersoverleg - De intentie moet zijn al het teeltmateriaal van de voor de breeder relevante gewassen op te nemen in het Naktuinbouw Elite-systeem - Alle activiteiten in het kader van deelname aan Naktuinbouw Elite kunnen uitsluitend worden ondergebracht bij een deelnemer in Naktuinbouw Elite. Deze activiteiten zijn vastgelegd in een contract (overeenkomst). De breeder dient ook zelf controle uit te oefenen op deze activiteiten. De identiteitscontrole van het betreffende teeltmateriaal moet door de breeder worden geborgd (dit onderdeel dient specifiek in de overeenkomst te worden vastgelegd) Procedure deelname breeder in Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie:2, Pagina 166 van 189

168 b) Eisen tot deelname: b 1 ) Audit en certificeringskeuring bij de breeder op de volgende onderdelen: - Organisatiestructuur (organogram) - Contactpersoon (eindverantwoordelijke voor het beheer) - Teeltaangifte (aangifteformulier van partijen voor certificering) - Inzage in overeenkomst breeder/deelnemer Naktuinbouw Elite - Verhandeling (controle afgifte documenten) - Klachtafhandeling (registratie, afhandeling, preventieve en corrigerende maatregelen) b 2 ) Audit en certificeringskeuring bij de deelnemer aan Naktuinbouw Elite. c) Deelname: Als aan de eisen tot toetreding en deelname is voldaan wordt de overeenkomst getekend. Na ondertekening is breeder deelnemer in Naktuinbouw Elite en volgt borging op de onderdelen b 1 bij de breeder en onderdelen b 2 bij de deelnemer aan wie de werkzaamheden door de breeder middels een overeenkomst zijn uitbesteed (het laatste in combinatie met de periodieke audit en certificeringskeuring bij de deelnemer zelf). d) Kosten: Voor deelname aan het kwaliteitsmerk Naktuinbouw Elite Siergewassen gelden voor de breeder de volgende bijdragen: d 1 ) Na ondertekening van de overeenkomst: - een toetredingsbijdrage voor nieuwe deelnemers (eenmalig). d 2 ) Na ondertekening van de overeenkomst (bij deelname): - een jaarlijkse vaste bijdrage voor deelname - een jaarlijkse bijdrage naar aard van het bedrijf breeder (productie van teeltmateriaal op nationaal, internationaal of multinationaal niveau) - auditkosten en/of inspectiekosten - reiskosten (reisuren, kilometervergoeding, ticketkosten etc.) - verblijfskosten (declaratie feitelijke kosten) Roelofarendsveen, Nederland Procedure deelname breeder in Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie:2, Pagina 167 van 189

169 Procedure deelname handelsbedrijf in Naktuinbouw Elite Siergewassen Een aantal handelsbedrijven heeft belangstelling deel te nemen aan Naktuinbouw Elite Siergewassen. Deze handelsbedrijven hebben de uitvoering van de vermeerdering (instroom van Kandidaatplanten; monstername en toetsing; opbouw en instandhouding van klasse SEE-, klasse EEof klasse E -teeltmateriaal ) geheel uitbesteed/gedelegeerd aan een deelnemend bedrijf in Naktuinbouw Elite en doen dat dus niet zelf. Dit aan Naktuinbouw Elite deelnemend bedrijf werkt conform de Certificeringsvoorschriften. Het kwaliteitssysteem van die bedrijven wordt jaarlijks geaudit teneinde vast te stellen of aan de eisen en voorwaarden wordt voldaan. Het handelsbedrijf heeft de intentie teeltmateriaal van de juiste identiteit (rasecht en raszuiver), kwaliteit en dat voldoet aan de hoogste gezondheidseisen te verhandelen. Hij wil dit materiaal bij verhandeling voorzien van een op zijn eigen naam gesteld Naktuinbouw Elite -certificaat dat wordt afgeven aan afnemers. Nu bestaat die mogelijkheid al door deelnemer te worden in Naktuinbouw Elite en te voldoen aan de relevante eisen en voorwaarden. Als het (door een Naktuinbouw Elite deelnemend bedrijf) geproduceerd teeltmateriaal (dat feitelijk eigendom is van het handelsbedrijf) gecertificeerd teeltmateriaal (uitsluitend) rechtstreeks op naam van het handelsbedrijf aan afnemers wil verzenden, dient het betreffende handelsbedrijf deelnemer in Naktuinbouw Elite te worden en aan een aantal hieronder genoemde eisen en voorwaarden te voldoen. Daarna kan het betreffende teeltmateriaal, dat is voorzien van een Naktuinbouw Elite - certificaat, worden opgenomen in het certificeringssysteem van andere Naktuinbouw Elite - deelnemers en worden doorvermeerderd (en doorgecertificeerd ). De eisen en voorwaarden in een dergelijke handelsbedrijf constructie, waarbij de feitelijke werkzaamheden aantoonbaar worden uitbesteed aan een deelnemer in Naktuinbouw Elite zijn echter (nog) niet helder door Naktuinbouw geformuleerd. Via deze procedure is dit nu wel het geval. Hierna volgt een opsomming van de relevante eisen en voorwaarden om als handelsbedrijf in deze constructie deel te nemen. a) Eisen tot toetreding: - Handelsbedrijf spreekt intentie uit deelnemer te worden en tekent daartoe overeenkomst (daarbij opnemen voor welke relevante gewassen men mee doet) en wordt ook uitgenodigd bij (relevant) deelnemersoverleg - De intentie moet zijn al het teeltmateriaal van de voor het handelsbedrijf relevante gewassen op te nemen in het Naktuinbouw Elite systeem - Alle productie/vermeerderingsactiviteiten van de relevante gewassen in het kader van deelname aan Naktuinbouw Elite kunnen uitsluitend worden ondergebracht bij een deelnemer in Naktuinbouw Elite. Deze activiteiten zijn vastgelegd in een contract (overeenkomst). Het handelsbedrijf dient ook zelf controle uit te oefenen op deugdelijkheid van deze activiteiten De identiteitscontrole van het betreffende teeltmateriaal tijdens het productieproces moet door het handelsbedrijf worden geborgd (dit onderdeel dient specifiek in de overeenkomst te worden vastgelegd). Procedure deelname handelsbedrijf in Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie:2, Pagina 168 van 189

170 b) Eisen tot deelname: b 1 ) Audit en certificeringskeuring bij het handelsbedrijf op de volgende onderdelen: - Organisatiestructuur (organogram) - Contactpersoon (eindverantwoordelijke voor het beheer) - Teeltaangifte (aangifteformulier van partijen voor certificering) - Inzage in overeenkomst handelsbedrijf/deelnemer Naktuinbouw Elite - Verhandeling (controle afgifte documenten) - Klachtafhandeling (registratie, afhandeling, preventieve en corrigerende maatregelen) b 2 ) Audit en certificeringskeuring bij de producerende deelnemer aan Naktuinbouw Elite. c) Deelname: Als aan de eisen tot toetreding en deelname is voldaan wordt overeenkomst getekend. Na ondertekening is handelsbedrijf deelnemer in Naktuinbouw Elite en volgt jaarlijkse borging op de onderdelen b 1 bij het handelsbedrijf en onderdelen b 2 bij de deelnemer aan wie de werkzaamheden door het handelsbedrijf middels een overeenkomst zijn uitbesteed (het laatste in combinatie met de jaarlijkse periodieke audit en certificeringskeuring bij de deelnemer zelf). d) Kosten: Voor deelname aan het kwaliteitsmerk Naktuinbouw Elite Siergewassen gelden voor het handelsbedrijf de volgende bijdragen: d 1 ) Na ondertekening van de overeenkomst (intentie tot deelname): - een toetredingsbijdrage voor nieuwe deelnemers (eenmalig). d 2 ) Na ondertekening van de overeenkomst (bij deelname): - een jaarlijkse vaste bijdrage voor deelname - een jaarlijkse bijdrage naar aard van het bedrijf handelsbedrijf - auditkosten en/of inspectiekosten - reiskosten (reisuren, kilometervergoeding, ticketkosten etc.) - verblijfskosten (declaratie feitelijke kosten) Roelofarendsveen, Nederland Procedure deelname handelsbedrijf in Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie:2, Pagina 169 van 189

171 Non Conformity Sheet FACT WEIGHING Naktuinbouw COMPANY Naktuinbouw STANDARD DESCRIPTION CAUSE ANALYSIS CORRECTIVE CORRECTIVE REVIEW ACTION EVIDENCE SENT TO AO STATUS VERIFICATION Non Conformity Sheet, versie:2, Pagina 170 van 189

172 Deelnemers Naktuinbouw Elite Bedrijfsnaam Adres Postcode Woonplaats Land Website Anthura B.V. Postbus ZG BLEISWIJK NEDERLAND Florensis Postbus AA ZWIJNDRECHT NEDERLAND Gediflora Schierveldestraat 14 B-8840 STADEN- OOSTNIEUWKERKE BELGIE HilverdaKooij B.V. Postbus AA AALSMEER NEDERLAND Imperial Plants and Horti Products B.V. Anthuriumweg KV BLEISWIJK NEDERLAND InnovaPlant GmbH & Co KG Postfach 113 D GENSINGEN DUITSLAND Iribov B.V. Middenweg 591b 1704 BH HEERHUGOWAARD NEDERLAND Könst Alstroemeria B.V. Nieuwveens Jaagpad GA NIEUWVEEN NEDERLAND Moerheim New Plant B.V. Weteringweg 3 A 2155 MV LEIMUIDERBRUG NEDERLAND PanAmerican Seed Europe B.V. Postbus ZH VENHUIZEN NEDERLAND Sakata Seed America Inc. P.O.Box 880 CA MORGAN HILL USA SBW B.V. Sotaweg GA ROELOFARENDSVEEN NEDERLAND Selecta Klemm GmbH & Co KG Hanfäcker 10 D STUTTGART DUITSLAND Stokman Rozen Kenya Ltd. P.O. Box NAIVASHA KENIA Syngenta Seeds B.V. Postbus AA ENKHUIZEN NEDERLAND Van Zanten Breeding B.V. Postbus AG AALSMEER NEDERLAND VCI Nederland B.V. Postbus ZH WARMENHUIZEN NEDERLAND Vitrocom Holland B.V. Broekpolderlaan LJ HONSELERSDIJK NEDERLAND Vitroflora Łochowo k BYDGOSZCZY POLEN Volmary Postfach 2721 D MUNSTER DUITSLAND Deelnemers Naktuinbouw Elite, versie:14, Pagina 171 van 189

173 ASLN geautoriseerde laboratoria Naktuinbouw Bedrijfsnaam Verrichting(en)* Adres Postcode Woonplaats LAND De Groene Vlieg B.V. Nematoden en schimmel Hunze PX Dronten NEDERLAND Dümmen Orange The Netherlands B.V. Virussen Oudecampsweg 35c 2678 NN De Lier NEDERLAND Eurofins Agro Testing Wageningen B.V. Nematoden en schimmel Binnenhaven PD Wageningen NEDERLAND Iribov B.V. Virussen en toetsplantenonderzoek Middenweg 591B 1704 BH Heerhugowaard NEDERLAND Jardin Mil Flores S.A. Viruses Carretera al Pacifico, Cantón el Ingenio Amatitlan GUATEMALA Nemacontrol v.o.f. Nematoden en schimmel De Vecht 14G 8253 PH Dronten NEDERLAND Syngenta Kenya Cuttings Ltd. Virussen Postbus Nairobi KENIA Syngenta Seeds B.V. Bacterie en virussen en toetsplantenonderzoek Postbus AA Enkhuizen NEDERLAND Van Zanten Breeding B.V. Virussen Lavendelweg EW Rijsenhout NEDERLAND Het laboratorium Naktuinbouw is niet formeel ASLN-geautoriseerd maar wordt als ASLN-waardig beschouwd. Bedrijfsnaam Verrichting(en)* Adres Postcode Woonplaats LAND Laboratoria Naktuinbouw Alle in Bijlage II van de Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen opgenomen pathogenen Postbus AA Roelofarendsveen NEDERLAND * Nadere informatie over de geautoriseerde bepalingen/verrichtingen is bij het ASLN-geautoriseerde laboratorium of bij Naktuinbouw verkrijgbaar ( ` ASLN geautoriseerde laboratoria Naktuinbouw, versie:16, Pagina 172 van 189

174 Contactpersonen Naktuinbouw Elite Siergewassen Naam Afdeling Telefoonnummer De heer R. Bleijswijk Hoofd Keuringen r.bleijsw De heer A. Molenaar De heer A. Böhm Manager Internationale Systemen Coördinator Auditor De heer L. van Leeuwen Auditor Mevrouw J. ten Broek Auditor De heer P. van Enckevort Auditor Mevrouw N. Luiten Auditor Administratie Team Internationale systemen Contactpersonenn Naktuinbouw Elite Siergewassen, versie:14, Pagina 173 van 189

175 Equivalentieverklaringen Naktuinbouw Elite Certificeringsvoorschriften Naktuinbouw Elite Siergewassen (Artikel 2, lid 3) - Plant Protection and Inspection Services (PPIS) Mevrouw Vardit Seemann P.O.Box 78 Bet-Dagan Israël Materiaal van gewassen die met een fytosanitair certificaat van PPIS met een Special Quality aanduiding, aan deelnemers wordt geleverd, kan rechtstreeks en zonder natoetsing door Naktuinbouw, in het Naktuinbouw Elite systeem worden opgenomen. PPIS heeft met Israëlische producenten overeenkomsten gesloten. Voor een actueel overzicht van die bedrijven wordt naar PPIS verwezen. Equivalentieverklaringen Naktuinbouw Elite, versie: Pagina 174 van 189

176 Instructies logo-gebruik door derden 1. Het logo van Naktuinbouw mag nooit nagebouwd of gedemonteerd worden. Altijd dient het logo dat bij Naktuinbouw digitaal verkrijgbaar is als basis. 2. Het logo dient altijd als een geheel te worden gebruikt (beeld en tekst). 3. Vanuit deze basis mag het logo alleen lineair vergroot of verkleind worden. Bij verkleining moet de tekst Naktuinbouw leesbaar blijven. Bij vergroting mag het ontwerp niet onscherp worden afgedrukt of anders zins worden toegepast. De verhouding is altijd 3:10 (hoogte:breedte). 4. De basiskleuren van het logo bestaan uit: PMS 103, PMS 470 en zwart. Bij meerkleurendruk dienen deze PMS-kleuren te worden gebruikt. Bij fullcolor-drukwerk zullen de PMS-waarden omgezet moeten worden naar overeenkomstige fullcolor-waarden. 5. In sommige gevallen is het gewenst om het logo alleen in het zwart mee te drukken. Hiervoor bestaat een apart logo. Het is niet toegestaan om het kleurenlogo om te zetten naar een zwart logo, waardoor de groeibeweging en het blad een grijstint krijgt. 6. Het logo moet altijd vrijstaand gebruikt worden. Het plaatsen van het Naktuinbouw-logo in een kader is niet toegestaan. Afdeling Communicatie Naktuinbouw: De heer A. Klaver (071) Instructies logo gebruik door derden, versie: Pagina 175 van 189

177 Instructie gebruik Naktuinbouw Elite aanduiding op eigen afleverbon en/of label Teeltmateriaal dient vergezeld van een afleverbon van de deelnemer in het verkeer te worden gebracht. Op de afleverbon kan alleen de Naktuinbouw Elite Klasse E van elke geleverde partij teeltmateriaal worden vermeld. Teeltmateriaal van klasse SEE en EE dient altijd vergezeld te zijn van een Naktuinbouw Elite certificaat. Indien een deelnemer een Naktuinbouw Elite aanduiding op eigen afleverbonnen en/of labels wenst te gebruiken dient hiervoor vooraf (schriftelijke) toestemming door Naktuinbouw te zijn gegeven. De aanduiding is als volgt: De (naam deelnemer) is deelnemer in het Naktuinbouw Elite systeem. Het onder Naktuinbouw Elite geleverd materiaal voldoet aan de voor de klasse gestelde eisen. Instructies gebruik aanduidingen Naktuinbouw Elite eigen afleverbon en/of label, versie: Pagina 176 van 189

178 Instructie Monstername en Water 26.1 Instructie Monstername Algemene monstername Monster (een volgroeid nog niet verouderd blad of topstekje) met de hand plukken of met een hulpmiddel afnemen Afwijkende mosntername Geslacht Familie Pathogeen Te nemen monster Argyranthemum Asteraceae A.tum Stengeldeel zo laag mogelijk uit de plant Alstroemeria Alstroemeriaceae CMV, AIMV, AICV Jong volgroeid blad, niet onder uit de plant Anthurium Araceae X.a.d. Blad en stengel (bladvoet) Ralstonia solanacearum Blad en stengel (bladvoet) Begonia elatior Begoniaceae X.a.b. Blad en stengel Ralstonia solanacearum Ouder stengeldeel (1 cm) Fusarium foetens Stengel zo laag mogelijk uit de plant (hoofdstengel) en vrij van gronddeeltjes Bouvardia Rubiaceae CMV Kleurend deel van bloemscherm (ELISA) of blad (PCR) Catharanthus Apocynaceae Fytoplasma Stengel Dahlia Asteraceae DMV Jonge scheut Instructie Monstername en Water, versie: Pagina 177 van 189

179 Geslacht Familie Pathogeen Te nemen monster Dahlia Helichrysum Xerochrysum Osteospermum Asteraceae Pectolytische Erwinia (Erwinia chrysanthemi Erwinia carotovorum) Blad en stengel Dianthus Caryophyllaceae F.o.d. Stek (stengel) Dipladenia/Mandevilla Apocynaceae Fo.spp. Stengeldeel zo laag mogelijk uit de plant Kalanchoë Crassulaceae KMV Blad uit het middel van de plant Leucanthemum Asteraceae Rhodococcus fascians Stengel zo laag mogelijk uit de plant (hoofdstengel) en vrij van gronddeeltjes Lobelia Campanulaceae X.c.lob. Blad en stengel Pelargonium Geraniaceae PFBV Blad en bladsteel PLPV X.h.pel. Ralstonia solanacearum, Vert. spp. Bladsteel Blad met afwijkingen Ouder stengeldeel 1 cm Ouder stengeldeel 1 cm Phalaenopsis Orchidaceae CymMV, ORSV Uitsluitend Kandidaatplanten, SEE: stengeldeel Rosa Rosaceae A.tum. Ralstonia solanacearum Stengeldeel zo laag mogelijk uit de plant 1 cm Stengeldeel zo laag mogelijk uit de plant 1 cm Instructie Monstername en Water, versie: Pagina 178 van 189

180 26.2 Instructie Monstername Water Algemene monstername Monster van in totaal ± 0,5 liter gietwater Jaarlijks bij aanvang van de teelt vóór productie van stek: watermonster (ongeacht de herkomst) bij binnenkomst (bij voorkeur na ontsmetting) in het teeltsysteem nemen, met uitzondering van drinkwater Instructie Monstername Toetsplanten In het kader van monstername voor onderzoek op toetsplanten wordt in principe elk monster afzonderlijk getoets (1:1). Er kunnen maximaal 5 blaadjes van dezelfde herkomst (plant/klonen) (monster) bij elkaar worden gevoegd waarop één toets wordt verricht Algemene monstername Monster: een volgroeid nog niet verouderd blad Afwijkende monstername Hosta, Paeonia: Naast een volgroeid nog niet verouderd blad ook de wortel (± 3 cm) bemonsteren. Wortel moet vrij zijn van grond. Petunia: Maximum van 5 bladeren van verschillende rassen samen te voegen tot 1 toets. Callibrachoa: Maximum van 3 bladeren van verschillende rassen samen te voegen tot 1 toets. Instructie Monstername en Water, versie: Pagina 179 van 189

181 Instructie Samenvoegen 27.1 Instructie Samenvoegen In het kader van monstername Naktuinbouw Elite Siergewassen wordt in principe elke monster afzonderlijk getoetst (1:1). Bij een aantal pathogenen kan hiervan worden afgeweken. Er kunnen in voorkomend geval (zie schema) meerdere monsters (blaadjes, plantedelen) bij elkaar worden gevoegd waarop één toets (bepaling) wordt verricht. Bij toetsing in het laboratorium van Naktuinbouw moet u dit zelf op de laboratoriumbon aan te geven. Schema samenvoegen monsters Geslacht Familie Pathogeen Klasse K2, SEE 1, SEE 2, EE en E Aantal Aantal Toetsingen Relevante gewassen AltMV/PapMV 2 1 Relevante gewassen TRV - PCR 25 1 Relevante gewassen CMV - PCR 25 1 Agapanthus Agapanthaceae NVX PCR 25 1 AICV 3 1 Alstroemeria Alstroemeriaceae AIMV 3 1 CMV - ELISA 3 1 CMV - PCR 25 1 Anthurium Araceae Ralstonia solanacearum X.a.die Instructie Samenvoegen, versie: Pagina 180 van 189

182 Geslacht Familie Pathogeen Klasse K2, SEE 1, SEE 2, EE en E Aantal Aantal Toetsingen Argyranthemum Asteraceae A.tum 5 1 CSVd 25 1 Bacopa (Sutera) Scrophulariaceae BaCV - PCR 25 1 Begonia eliator Begoniaceae Ralstonia solanacearum 5 1 X.a.b. 5 1 Bouvardia (bloemscherm) Bouvardia (bladmonsters) Rubiaceae CMV - ELISA 2 1 Rubiaceae CMV - PCR 25 1 Catharanthus Apocynaceae Fytoplasma-PCR 5 1 Celosia Amaranthaceae Pospiviroiden 25 1 Chrysanthemum (Dendranthema) Asteraceae CChMVd 25 1 CSVd 25 1 Instructie Samenvoegen, versie: Pagina 181 van 189

183 Geslacht Familie Pathogeen Klasse K2, SEE 1, SEE 2, EE en E Aantal Aantal Toetsingen Dianthus Caryophyllaceae CarMV 4 1 CERV 2 1 CLV 2 1 CNFV 2 1 CRSV 2 1 CVMV 2 1 DMV (uitsluitend PCR) 25 1 Dahlia (kasrassen) Asteraceae Pectolytische Erwinia 5 1 Pospiviroiden (CSVd/PSTVd) 25 1 Helichrysum (Bracteantha) Xerochrysum Osteospermum Asteraceae Pectolytische Erwinia 5 1 Hosta Hostaceae HVX PCR 25 1 Hydrangea Hydrangeaceae HCMoV PCR 5 1 Impatiens Balsaminaceae BaCV PCR 25 1 Instructie Samenvoegen, versie: Pagina 182 van 189

184 Geslacht Familie Pathogeen Klasse K2, SEE 1, SEE 2, EE en E Aantal Aantal Toetsingen Iresine Amaranthaceae Pospiviroiden 25 1 Leuchanthemum Asteraceae Rhodococcus fascians 2 1 Nemesia Scrophulariaceae Pospiviroiden 25 1 TRSV 2 1 ToRSV 2 1 PFBV 2 1 Pelargonium Geraniaceae PLPV 2 1 Ralstonia solanacearum X.h.Pel Petunia, Calibrachoa, Calitunian, Petchoa Solanaceae AMV 2 1 CbMV 2 1 CMV - ELISA 2 1 CMV - PCR 25 1 Pospiviroiden TMV-WU1 2 1 ToMV-D TRSV 2 1 ToRSV 2 1 Instructie Samenvoegen, versie: Pagina 183 van 189

185 Geslacht Familie Pathogeen Klasse K2, SEE 1, SEE 2, EE en E Aantal Aantal Toetsingen Portulacca Portuclaceae Pospiviroiden 25 1 PNRSV 10 1 Rosa Rosaceae A.tum 5 1 Ralstonia solanacearum Sanvitalia Asteraceae CSVd 25 1 Scaevola Goodeniaceae VeLV - PCR 10 1 Senecio/Pericallis/ Cineraria Asteraceae CSVd 25 1 Verbena Verbenaceae Pospiviroiden 25 1 BaCV-PCR 25 1 Vinca Apocynaceae Pospiviroiden 5 1 Instructie Samenvoegen, versie: Pagina 184 van 189

186 Instructie ontsmetting water Conform Artikel 5, lid 3 dient het gebruikte gietwater aantoonbaar vrij te zijn van pathogenen. Oppervlaktewater of gerecirculeerd water mag alleen worden gebruikt als een adequate ontsmetting heeft plaatsgevonden. Naktuinbouw accepteert de volgende ontsmettingsmethoden: 1) Filtratie van water d.m.v. langzame zandfilters in combinatie met een of meer van de volgende methoden: - Ozon - UV - Verhitting - Chloor Dioxide - Peroxide 2) Andere methoden, kunnen onder voorwaarden worden geaccepteerd. Dit ter beoordeling van Naktuinbouw. Instructie Ontsmetting Water, versie: Pagina 185 van 189

187 Procedure werkwijze bij optreden nieuw pathogeen in het kader van Naktuinbouw Procedure optreden nieuw pathogeen, versie Pagina 186 van 189

188 Procedure optreden nieuw pathogeen, versie Pagina 187 van 189