6.3. Boekverslag door M woorden 17 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inleiding

Transcriptie

1 Boekverslag door M woorden 17 februari keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Dit is een werkstuk dat gaat over het conflict in Noord Ierland. Ik heb mijn informatie voornamelijk van Internet (startkabel) en nog van een paar boeken uit de bibliotheek. Ik heb er erg mijn best op gedaan, dus ik hoop dat het interessant is om te lezen. Korte samenvatting Het probleem dat besproken gaat worden is het conflict in Noord Ierland, dat al vele jaren aan de gang is en waar nog steeds geen einde aan lijkt te komen. In het eerste hoofdstuk wordt de geschiedenis van het conflict besproken. Ook worden hier enkele verdragen besproken die in de loop van de tijd zijn gemaakt. In het tweede hoofdstuk komt de situatie van Noord Ierland aan bod. Hierin worden drie vragen beantwoord: - Welke algemene kenmerken van ontwikkelingslanden zijn aanwezig in het land? - Is het land in ontwikkeling of is er sprake van stilstand of achteruitgang? - Wat zijn de sterke kanten en zwakke kanten van het land? In hoofdstuk drie gaan we kijken naar de politieke partijen die betrokken zijn bij het conflict. Zo werd er gekeken naar de ideeën van de betrokken politieke partijen onder andere Sinn Fein en de Ulster Unionist Party In het vierde hoofdstuk word de IRA besproken. Hier is onder andere het ontstaan van de IRA besproken en ook de ideeën van de IRA. Geschiedenis van het conflict De Engelsen bemoeiden zich al met Ierland in 1169 toen de Anglo Normandische troepen aanmeerden in Bannow Bay in County Wexford. Na die tijd hebben veel Engelse heerser geprobeerd Ierland te koloniseren, zodat ze hun bezittingen konden vergroten. Dit leidde wel tot gevechten tussen de Engelsen en de Ieren. Toen in 1558 de protestantse Elizabeth 1 aan de macht kwam, leidde dat tot het vaker vervolgen van katholieke Ieren. Daarna veroverde Oliver Cromwell Ierland en dit resulteerde in het eindigen van de massamoorden van de katholieke Ieren. Dit gebeurde in Ook eiste hij het vertrek van duizenden inwoners die door de veroveringen dakloos waren geworden. De protestantse overmacht werd nog groter toen het leger van de protestantse koning William 3 het leger van de katholieke James 2 versloeg. Pagina 1 van 5

2 De katholieken hadden veel te lijden onder de Britse bezetting. Er werden nieuwe wetten ingevoerd. Zo mochten de katholieken niet de armen helpen en ze mochten niet eens naar school gaan. Later zijn al deze wetten weer opgeschort maar desondanks ontstond er een grote haat tussen de katholieken en de protestanten. In 1800 werd door de Act of Union, een wet die Engeland en Ierland als een land verbond, officieel geregeerd door Londen. Gedurende de volgende eeuw waren er verschillende bewegingen die opkwamen voor een onafhankelijk Ierland. Een van die bewegingen die daarvoor opkwam was de Home Rule. Home Rule was opgericht in 1870 en kwam op voor de vestiging van een apart Iers parlement. Tijdens de 20e eeuw stond Home Rule in het middelpunt van de politiek maar ze ondervonden tegenstand van de protestanten die de weerstand met geweld tegen wilde gaan. De uitvoering van Home Rule werd stopgezet door het tussenkomen van de Eerste Wereldoorlog. Toch bleef Home Rule voor Iers zelfbestuur bestaan. Tijdens de Paasweek in 1916 bestormden de Ierse nationalisten de General Post Office en andere belangrijke gebouwen. Zij wilden een Ierse republiek. Deze opstand faalde en de leiders werden geëxecuteerd. Deze actie leidde wel tot optimisme bij Sinn Fein die ook voor een onafhankelijk Ierland was. Bij de verkiezingen van 1918 won Sinn Fein van de Unionisten en de Independend Unionist, die de regering vanuit Londen vertegenwoordigde. Het jaar daarna boycotte Sinn Fein Westminister en verklaarde het Iers Parlement. Het geweld laaide weer op toen de Irish Repulican Army (IRA) onder leiding van Michael Collins samen met Groot Brittanië voor onafhankelijkheid streed. De Government of Ireland Act eindigde deze bloederige strijd doordat ze Ierland verdeelden. Deze opdeling was blijvend. Er werden daarom ook twee verschillende parlementen ingevoerd. Een in Belfast samen met de zes provincies in het noorden en in Dublin voor de andere 26 provincies. In december 1921 tekenden Sinn Fein en de Britten het Anglo Iers verdrag dat een Irish Free State maakte van de 26 provincies en de andere zes provincies werden verbonden met Groot Brittanië. Voor de Ierse republikeinen vormde de opdeling een probleem. Zij kwamen uit voor een verenigd, onafhankelijk Ierland en ze zouden geweld gebruiken als het nodig was. De IRA organiseerde een gewelddadige campagne tegen het verdrag. Dit gebeurde in de jaren 20. Tijdens deze campagne vermoordden ze zelfs hun eigen bondgenoot Michael Collins, een van de ondertekende van het verdrag. De IRA werd in Irish Free State illegaal verklaard. Dit gebeurde in 1936, maar ze zetten hun campagnes toch voort in de jaren 40 en de jaren 50. In 1949 kwam de Irish Act en dat betekende het einde van een relatief rustige periode. De zuidelijke staat werd tot Iers Republiek gemaakt. De katholieken leken toen gelijkheid te accepteren. Dit veranderde echter toen de katholieken een grote protestdemonstratie voerden tegen stemrecht, wonen en werkloosheid. Daarbij ontstond een politieoptreden die maandenlange geweldplegingen veroorzaakte en de opkomst van Republikeins verzet. De vele bloederige confrontaties tussen katholieken en protestanten worden gezien als het begin van The Troubles. Een van die "troubles" was Bloody Sunday waarbij Britse paratroepers een groep katholieke demonstranten beschoten. Hierbij kwamen 14 mensen om het leven. Vanaf dat moment regeerde Groot Brittanië weer direct vanuit Londen. In 1974 werd het Sunningdale contract gesloten tussen Ierse en Britse Pagina 2 van 5

3 overheden. Dit gaf een beetje hoop op vrede. Maar de coalitieoverheid viel over de machtskwestie en daarna regeerde Londen weer direct. De jaren 80 waren de jaren voor het terrorisme. Door de dood van Bobby Sands, een lid van de IRA kwam de IRA in internationale belangstelling. Door de dood van andere IRA leden laaide de terroristische aanslagen weer op. In 1985 werd het Anglo Iers verdrag getekend en in 1992 werd het Downing Street Declaration gehouden die een overeenkomst moest bieden tussen Sinn Fein en de democratische partijen. Dit gebeurde onder een voorwaarde: als beide partijen het geweld zou staken. Situatie nu Noord Ierland is een soort provincie van het Verenigd Koningrijk met een oppervlak van km2. Het grenst aan Ierland. Het had in 1996 een bevolking van mensen. Wereld wijd gezien is Noord Ierland geen ontwikkelingsgebied. In Europa heeft het alleen wel een regio met een ontwikkelingsachterstand status. Dat betekend dat de regio extra geld krijgt om te investeren in werkgelegenheid en industriële gebieden. Noord Ierland heeft een vrij hoge werkeloosheid. Namelijk 12-18% (in Nederland 6-9%). De lonen liggen er bovendien 10-20% lager dan in Nederland. In Noord Ierland is niet zoveel industrie. Er is rond Belfast wel een klein industrieel gebied met textielindustrie en scheepsbouw. Maar Noord Ierland is hard bezig een inhaal slag te maken. In Noord Ierland wonen protestanten en katholieken door elkaar heen. De machthebbers (Verenigd Koningrijk) is voornamelijk Protestant. En het buurland Ierland is voornamelijk Katholiek. De premiers Tony Blair van Groot-Brittannië en Bertie Ahern van Ierland ondertekenen na een marathonzitting het vredesakkoord over Noord-Ierland (foto AP) De politieke partijen Noord Ierland heeft een stuk lossere status in het Verenigd Koningrijk dan een provincie in Nederland. Zo heeft Noord Ierland bijvoorbeeld sinds kort een eigen parlement. In de politiek van Noord Ierland (deze partijen spelen ook een rol in de Britse politiek) spelen een aantal partijen een belangrijke rol. Deze partijen hebben vaak heel andere standpunten. Daarom is het wel eens moeilijk om tot beslissingen te komen. Een ander probleem is dat groeperingen als de IRA geen vrede willen. Daarom plegen zij bomaanslagen als de regering iets heeft beslist waar ze het niet mee eens zijn. Dit is heel lastig regeren, omdat de politici onder vrij grote druk staan. De belangrijkste partijen zijn Sinn Fein, ook wel eens de politieke tak van de IRA genoemd, de Democratic Unionist Party (DUP) en de Social Democratic and Labour Party (SDLP). Sinn Fein en de SDLP zijn partijen die voor aansluiting zijn met de rest van het Ierse eiland. Zij willen niet meer afhankelijk zijn van het Verenigd Koningrijk. De DUP wil juist het tegenovergestelde. Het wil de banden met Verenigd Koningrijk versterken. Nu de standpunten van de partijen bekend zijn zal ik zal nu de partijen wat uitgebreider bespreken. Ik begin bij de radicaalste partij. Dat is Sinn Fein. Deze partij werd opgericht door Arthur Griffith in Pagina 3 van 5

4 Vanaf de jaren 50 en het begin van de jaren 60 kwam de IRA op. Dat kwam doordat de protestantse leiders de rooms katholieke Ieren gingen discrimineren. Deze ging na 1969 samenwerken met Sinn Fein. Meer informatie over e IRA is te vinden in het gelijknamige hoofdstuk. Door de samenwerking met de IRA willen andere partijen niet met Sinn Fein praten tenzij de IRA zijn wapens inlevert. De veel gematigdere SDLP is tegen het geweld van de IRA. Deze partij wil door middel van onderhandeling Noord Ierland onafhankelijk maken van het Verenigd Koningrijk en zich aansluiten bij Ierland. Deze partij heeft zijn aanhang net als Sinn Fein bijna alleen bij katholieken. De partij is in 1970 voortgevloeid uit leden van een aantal verschillende partijen. De partij stimuleert een vreedzaam samenleven tussen protestanten en katholieken. Het is dan ook de belangrijkste partij in het vredesproces in Noord Ierland. Dan is er ten slotte nog de DUP. Deze partij is voor grotere invloed van het Verenigd Koningrijk in Noord Ierland. Ze willen alleen samenwerken met Sinn Fein als die de wapens neerlegt, maar dat heeft Sinn Fein tot nu toe geweigerd. De IRA De moderne Ierse Republikeinen zien de United Irishmen (1790) als hun afkomst. De United Irishmen, geinspireerd door het Amerikaanse War of Independence en de ideeën van de Franse Revolutie, pleitten voor een onafhankelijke Ierland, vrijheid en gelijkheid. In eerste instantie kozen ze voor een geweldloos verzet, maar toen de Britse regering vervolgens keihard militair optrad, maakten ze gebruik van het recht om gewapend verzet te plegen. De IRA ontstond. De IRA (irish Republican Army) ontstond in 1916 uit de Paasopstand waarbij de gelijksoortige Irish Republican Brotherhood een belangrijke rol speelde. De Irish Republican Brotherhood ontstond in de Verenigde Staten Tussen 1919 en 1921 streed de IRA tegen de Britse Kroon maar na 1921 viel het uit elkaar in voorstanders en tegenstanders van het Verdrag van Groot Brittanië. In de jaren 30 laaiden de activiteiten van een geheim extremistisch genootschap weer op. Dit gebeurde door voornamelijk bomaanslagen in Engeland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden sommige leiders zelfs geëxecuteerd. Sinds de oorlog is de IRA weer volop in de aandacht vooral door bomaanslagen in het nog Britse Noord Ierland. Die bomaanslagen waren gericht tegen openbare gebouwen. De IRA werd weer actief in 1968 toen het rumoerig werd in Noord Ierland. In 1969 leidde het zelfs tot een splitsing tussen de "rode" (traditionals) leden en de "groene" (provisionals) leden van de IRA. De "rode" leden gebruikten de traditionele middelen terwijl de "groene" leden het met geweld wilden proberen. Sinds Noord Ierland in 1972 onder direct bestuur van Engeland werd geplaatst, richtte de IRA ook hun aanslagen in Engeland. De reeks van terroristische aanslagen kwamen pas sinds 1993 tot een voorlopig einde, omdat er een wapenstilstand was aangekondigd. Bij deze aanslagen vielen duizenden doden. Alle pogingen om tot een vreedzame oplossing te komen voor het Noord Ierse conflict liepen allemaal vast door onwil en onmacht van de betrokkenen. Die betrokkenen waren de IRA, militante protestanten en de Britse regering. Vanaf 1996 pakte de IRA de draad weer op wat betreft de terroristische aanslagen. In 1997 kondigde de IRA een nieuw bestand af. Dit was het belangrijkste reden dat de politieke arm van de IRA, Sinn Fein deelnam aan de in september 1997 gehouden vredesbesprekingen. Op 10 april 1998 (Goede Vrijdag) werd er een vredesakkoord bereikt, door zowel Sinn Fein als de Ulster Unionist Party. In het akkoord staat onder andere een vervroegde vrijlating van IRA leden en ontwapening. Pagina 4 van 5

5 Eigen mening Ik vond het een leuke opdracht om te doen. Eerst kon ik niet kiezen waar ik me werkstuk over ging houden, maar ik heb de goede keuze gedaan. Nu weet ik hier ook weer iets meer over. En ik vind ook dat die aanslagen onrechtvaardig waren, en dat ze het ook op kunnen moeten lossen zonder geweld. Dus ik hoop dat het u ook is bevallen. Pagina 5 van 5