Provinciale subsidie regeling natuur beheer

Transcriptie

1 In opdracht van uw provincie natuur particulier & instantie Aanvraagperiode 2010 Provinciale subsidie regeling natuur beheer Bent u eigenaar of erfpachter van bos of natuur in Nederland, of wilt u uw landbouwgrond blijvend omzetten naar natuur? Dan kunt u subsidie aanvragen binnen de Provinciale subsidieregeling natuur beheer (PSN).

2 Inhoud Belangrijk 5 Inleiding 6 1 De aanvrager Enige beheerder (categorie A) Cluster van beheerders Verzamelaanvragen natuur Uitgesloten van aanvraag 9 2 Het terrein Bos- of natuurterrein Beheers eenheid Cumulatie Gebiedsplan Subsidie aanvragen per provincie 12 3 Subsidievormen Beheerssubsidie Recreatiesubsidie Landschapssubsidie 16 4 Aanvraagprocedure en betaling Subsidie aanvragen Behandeling van uw aanvraag Deelbetaling Subsidievaststelling Tijdbalk 20 5 Naleving Controle Kortingen 21 6 Wat als Algemene regels u de beheers eenheid verkoopt? u de beheers eenheid wilt uitbreiden u de beheers eenheid wilt verkleinen? de beheerder overlijdt? uw beheers eenheid gebruikt gaat worden voor landinrichting? uw beheers eenheid wordt onteigend? u wilt overstappen van pakket of regeling? u een ontheffing van bepaalde verplichtingen wilt aanvragen? uw huidige subsidietoewijzing volgend jaar afloopt? u het niet eens bent met een beslissing van Dienst Regelingen? 26 2

3 7 PSN-pakketten 27 De beheerspakketten 28 Basispakket 01: Plas en ven 28 Basispakket 02: Moeras 28 Basispakket 03: Rietcultuur 28 Basispakket 04: (Half-)natuurlijk grasland 29 Basispakket 05: Heide 29 Basispakket 06: Struweel 29 Basispakket 07: Hoogveen 30 Basispakket 08: Akker 30 Basispakket 09: Bos 30 Basispakket 10: Natuurlijke eenheid met/ zonder begrazing 31 Pluspakket 11: Soortenrijke plas 31 Pluspakket 12: Soortenrijke ven 32 Pluspakket 13: Beek en duinrel 32 Pluspakket 14: Trilveen 33 Pluspakket 15: Overjarig rietland 33 Pluspakket 16: Veenmosrietland en moerasheide 34 Pluspakket 17: Nat soortenrijk grasland 35 Pluspakket 18: Droog soortenrijk grasland/bloemdijk 36 Pluspakket 19: Soortenrijk stuifzand 37 Pluspakket 20: Soortenrijke heide 37 Pluspakket 22: Levend hoogveen 38 Pluspakket 23: Soortenrijk weidevogelgrasland 39 Pluspakket 24: Zeer soortenrijk weidevogelgrasland 40 Pluspakket 25: Wintergastenweide 41 Pluspakket 26: Bos met verhoogde natuurwaarde 41 Pluspakket 27: Bos met verhoogde natuurwaarde 42 Pluspakket 28: Natuurbos 42 Pluspakket 29: Hakhout en griend 43 Pluspakket 30: Middenbos 43 Het recreatiepakket 44 Recreatiepakket De landschapspakketten 45 Landschapspakket 54: Elzensingel 45 Landschapspakket 55: Geriefhoutbosje 45 Landschapspakket 56: Knip- en scheerheg 45 Landschapspakket 58: Knotbomen 46 Landschapspakket 59: Grubbe en holle weg 46 Landschapspakket 60: Hoogstamboomgaard 47 Landschapspakket 61: Eendenkooi 47 Landschapspakket 62: Poel 47 Landschapspakket 63: Rietzoom en klein rietperceel 48 Landschapspakket 64: Raster 48 Landschapspakket 65: Houtkade, houtwal, haag en singel 48 Landschapspakket 66: Bomenrij 49 3

4 Inheemse bomen en struiken 50 Rode lijsten 51 Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) 52 Heeft u vragen? 53 4

5 Belangrijk Bent u eigenaar of erfpachter van bos in Nederland, of wilt u uw landbouwgrond blijvend omzetten naar natuur? Dan kunt u subsidie aanvragen binnen de Provinciale subsidie regeling natuur beheer. U kunt dan in aanmerking komen voor financiële onder steuning voor het in stand houden en ontwikkelen van het bos/de natuur op uw terrein. U kunt vanaf aanvraagperiode 2010 geen subsidie meer aanvragen voor inrichting en functieverandering in de PSN. Wilt u subsidie aanvragen voor investeringen en subsidie functieverandering? Dit kan via de regeling Kwaliteitsimpulsen (KIP). Deze regeling gaat op 1 januari 2010 in. Belangrijk De SN is per 1 januari 2007 opgegaan in het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Hierdoor is de SN geen rijksregeling meer, maar een provinciale regeling. Daarom spreken we voortaan van de PSN en niet meer van de SN. De bevoegdheid van de minister is verschoven naar Gedeputeerde Staten. Dienst Regelingen voert de Regelingen PSN en SNL-a (subsidiestelstel natuur- en landschapsbeheer, onderdeel agrarisch) voor de provincies uit. 5

6 Inleiding Nederland is rijk aan waardevolle natuurlandschappen. Voor een groot deel worden deze landschappen beheerd door natuurbeschermingsorganisaties. Ook op bos- of natuurterreinen van particulieren komt karakteristieke natuur voor. Denk bijvoorbeeld aan natuurlijk grasland, bos en heidegebied. Uw provincie wil particulieren helpen om deze natuur in stand te houden en verder te ontwikkelen. Hiervoor is Programma Beheer opgesteld. Programma Beheer bestaat uit: de Provinciale subsidieregeling natuur beheer (PSN) het subsidiestelsel natuur- en landschapsbeheer, onderdeel agrarisch natuur en landschapsbeheer (SNL-a) In deze brochure leest u meer over de algemene voorwaarden die van belang zijn voor u als beheerder en voor het gebied waarvoor u subsidie wilt aanvragen. In deze brochure vindt u ook informatie over alle pakketten waarvoor u subsidie kunt aanvragen binnen de Provinciale subsidie regeling natuur beheer. De subsidietarieven voor de PSN 2010 vindt u op Belangrijk Deze brochure is geschreven volgens de regels vanuit het ILG. 6

7 1 De aanvrager U beheert een stuk bos of natuurterrein en u wilt weten of u in aanmerking komt voor subsidie? In dit hoofdstuk leest u aan welke voorwaarden u moet voldoen en voor welke categorieën aan vragers de PSN is bedoeld. Algemeen U bent beheerder als u aan één van de volgende voorwaarden voldoet: U bent eigenaar van het terrein. U heeft erfpacht met een erfpachtovereenkomst voor minimaal 25 jaar. U bent gebruiksgerechtigde van een terrein: a) op basis van een plan van tijdelijk gebruik b) dat is begrensd volgens de Landinrichtingswet, of c) dat in het landinrichtingsplan is aangegeven als te realiseren natuurterrein of reservaat d) op grond van een besluit van Gedeputeerde Staten. u bent gebruiksgerechtigde van het terrein dat door een besluit van Gedeputeerde Staten tijdelijk aan u in gebruik is gegeven op basis van de Wet inrichting landelijk gebied. Als beheerder moet u aan de voorwaarden van de regeling voldoen. Deze voorwaarden staan in de regelingstekst (de regelingstekst staat op de website van Het LNV-Loket). In de volgende paragrafen leest u meer over de aanvraagcategorieën. 1.1 Enige beheerder (categorie A) U bent de enige beheerder van het terrein waarvoor u subsidie aanvraagt. Uw aanvraag valt ook in categorie A als u, bijvoorbeeld, samen met uw broer ieder voor de helft eigenaar bent van 2,5 hectare (half)natuurlijk grasland. U moet in dit geval een volmacht binnen de PSN (bijlage I) invullen. Wilt u met meerdere beheerders PSN-subsidie aanvragen, lees dan 1.2. U bent beheerder als u aan één van de volgende voorwaarden voldoet: u bent eigenaar van het terrein u heeft erfpacht met een erfpachtovereenkomst voor minimaal 25 jaar u bent gebruiksgerechtigde op basis van een plan van tijdelijk gebruik zoals bedoeld in de Landinrichtingswet (deze gold tot 1 januari 2007) als het terrein ligt in het begrenzingenplan of in de gebieden die in het landinrichtingsplan zijn aangeduid als te realiseren natuurterrein of reservaat. 7

8 1.2 Cluster van beheerders Een cluster van beheerders is een verzameling subsidieaanvragen voor dezelfde subsidieregeling. Een van de mensen die namens het cluster subsidie aanvraagt, verzamelt de aanvragen en stuurt ze als één aanvraag naar Dienst Regelingen. Het vormen van een cluster biedt u de mogelijkheid om aanvragen samen te laten beoordelen op de toekenningscriteria van een subsidieregeling. Groep van beheerders (categorie B) Als uw terrein en/of landschapselement zelfstandig niet aan de voorwaarden voldoet, bijvoorbeeld omdat de oppervlakte te klein is, dan kunt u samen met andere beheerders subsidie aanvragen. Als u, bijvoorbeeld, samen met uw broer beheerder bent van 0,5 hectare (half)natuurlijk grasland en het terrein bestaat uit twee kadastrale percelen waarbij u eigenaar bent van perceel A en uw broer van perceel B, dan valt uw gezamenlijke aanvraag in categorie B. Let op: als de beheers eenheden afzonderlijk niet voldoen aan de minimale oppervlakte, moet het terrein waarvoor u subsidie aanvraagt aaneengesloten zijn. Be 1 0,3 hectare Pakket 4040 Beheerder A Be 1 0,3 hectare Pakket 4040 Beheerder A Be 2 0,4 hectare Pakket 4040 Beheerder B Be 2 0,4 hectare Pakket 4040 Beheerder B Bij toewijzing van de PSN krijgt iedere beheerder individueel subsidie voor zijn of haar eigen deel van het gebied dat u samen beheert. Als één persoon de subsidiegelden moet ontvangen, vul dan bijlage I Machtiging in. De beheerders moeten individueel én als groep aan de voorwaarden van de regeling voldoen (uit zonderingen hierop zijn de minimum oppervlakte en het minimum aanvraagbedrag; deze gelden voor de hele groep beheerders). Op iedere beheerseenheid werken alle beheerders uit de groep samen en is elke beheerder verantwoordelijk voor het gevoerde beheer. Het is dus belangrijk om een goede samen werking op te zetten. Vul hiervoor bijlage II Overeenkomst meerdere beheerders in. Dit mag niet Dit kan wel Intermediair U kunt ervoor kiezen om uw subsidie aanvraag door een inter mediair te laten afhandelen. Een intermediair is een tussenpersoon die de subsidie voor u aanvraagt en (een deel van) de administratieve en financiële taken en handelingen voor deze aanvraag en de daaruit volgende beschikking(en) uitvoert. U moet Dienst Regelingen schriftelijk op de hoogte brengen van de bevoegdheden van deze persoon via een machtiging (Bijlage I). Bij vragen neemt Dienst Regelingen of Dienst Landelijk Gebied contact op met de gemachtigde. 8

9 1.3 Verzamelaanvragen natuur U kunt sinds 2006 een verzamelaanvraag natuur insturen. Dit maakt het mogelijk grote aantallen terreinen onder één aanvraag in te sturen. Één van de eisen van een verzamel aanvraag is, bijvoorbeeld, dat de totale oppervlakte van de terreinen minimaal vierhonderd hectare moet zijn. Zie voor meer informatie de brochure Verzamelaanvraag natuur op de website van Het LNV-Loket, of neem voor meer informatie over de eisen en voorwaarden van de verzamelaanvraag natuur contact op met Het LNV-Loket. 1.4 Uitgesloten van aanvraag In bepaalde gevallen komt u niet in aanmerking voor de PSN. U komt niet in aanmerking voor de PSN als: het subsidiebedrag minder dan 170 per jaar is het subsidiebedrag voor een uitbreidingsaanvraag minder dan 50 per jaar is u al eerder een (P)SN-subsidie heeft gekregen voor hetzelfde terrein en u deze in de afgelopen twee jaar zelf heeft ingetrokken. U komt ook niet in aanmerking voor de PSN als u als beheerder bijvoorbeeld de volgende gebruikstitel voert voor het terrein waarvoor u subsidie wilt aanvragen: kortdurende, eenmalige teelt en reguliere pacht erfpacht korter dan 25 jaar pacht los land dat kleiner is dan één hectare De volgende organisaties zijn uitgesloten van deelname aan de PSN: publiekrechtelijke rechtspersonen, uitgezonderd gemeenten* waterwinbedrijven Staatsbosbeheer Rijkswaterstaat Een compleet overzicht van wie voor welke subsidie in aanmerking komt, vindt u in de tabel wie komt voor welke subsidie in aanmerking in hoofdstuk 3. * Als gemeente, of als samenwerkings verband met in de meerderheid gemeenten, kunt u onder bepaalde voorwaarden wel deelnemen aan de PSN: Het terrein waarvoor u subsidie aanvraagt moet in het bestemmings plan als bos- of natuurterrein zijn gedefinieerd. U mag deze bestemming niet wijzigen tijdens het subsidietijdvak. Bij verkoop van de grond tijdens het subsidietijdvak moet u deze als eerste aan de provincie aanbieden. 9

10 2 Het terrein 2.1 Bos- of natuurterrein 2.2 Beheers eenheid Het terrein waarvoor u subsidie wilt aanvragen moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Hier leest u de belangrijkste voorwaarden. De overige voorwaarden staan achter in deze brochure bij de pakketbeschrijvingen en in de Toelichting op het aanvraagformulier PSN. We bespreken achtereenvolgens de volgende voorwaarden: 1 Het terrein moet geheel of gedeeltelijk bestaan uit bos, of uit landbouwgrond die u blijvend omvormt naar natuur. 2 Het gebied moet een beheerseenheid kunnen vormen. 3 U mag geen andere subsidies voor het terrein ontvangen. 4 Uw aanvraag moet in een provinciaal gebiedsplan passen. 5 Het (deel van een) terrein waarvoor u subsidie aanvraagt, moet in de provincie liggen waar u de aanvraag indient. Het terrein waarvoor u subsidie kunt aanvragen moet in Nederland liggen en geheel of gedeeltelijk bestaan uit bos of natuur. Erven en tuinen De subsidieregeling is niet bedoeld voor erven en tuinen. Erf: de grond die bij een (bedrijfs-) gebouw ligt en die is ingericht voor het (bedrijfs-)gebouw. Hier horen ook elementen (haag, hek, muur of anderszins) bij die de afbakening vormen tussen deze grond en de omliggende grond. Tuin: de grond begroeid met sierbeplanting, inclusief de afscheidingen op deze grond (haag, hek, muur of anderszins) die de afbakening vormen tussen deze grond en de omliggende grond. Landschapselementen op, of in de buurt van, erven, tuinen en bedrijfsgebouwen beschouwen we niet als erfbeplanting als: deze elementen op percelen natuurgrond van minimaal 0,5 hectare staan, of deze elementen bestaan uit een hoogstamboomgaard van minimaal 0,25 hectare. In deze gevallen komen de elementen wel in aanmerking voor PSN-subsidie. Sloten, rasters en andere afscheidingen gelden hierbij als een harde grens. Het (deel van het) perceel waarvoor u subsidie aanvraagt heet beheers eenheid. De beheerseenheid is de kleinste aaneengesloten beteelde oppervlakte/ eenheid binnen een terrein die voldoet aan de voorwaarden van een subsidiepakket. De pakketten staan verderop in deze brochure beschreven. Een beheers eenheid moet voldoen aan de volgende punten: Het is een aaneengesloten oppervlakte. Er wordt één type natuur of landschapselement in stand gehouden of ontwikkeld. Het perceel bestaat voor maximaal één procent uit bebouwing. Een beheers eenheid mag niet doorsneden worden door: wegen breder dan vijf meter waterlopen die op enig punt breder zijn dan 25 meter een spoorlijn, met uitzondering van een enkelsporig niet-geëlektrificeerde spoorlijn (wegen, waterlopen en spoorlijnen in) eigendom van derden. Het is ook mogelijk dat u bijvoorbeeld een perceel van vijf hectare beheert, maar dat u maar voor twee hectare subsidie wilt aanvragen. Deze twee hectare vormt dan de beheers eenheid. 10

11 2.3 Cumulatie Met cumulatie bedoelen we dat dezelfde beheers eenheid bij twee of meer verschillende subsidieregelingen is ondergebracht of dat u voor dezelfde oppervlakte twee keer onder dezelfde subsidieregeling subsidie heeft aangevraagd. In deze paragraaf leest u in welke gevallen cumulatie al dan niet is toegestaan. Cumulatie PSN met PSN Beheerspakketten mogen nooit met elkaar cumuleren binnen de PSN. Dit betekent dat er op een beheerseenheid in dezelfde periode niet nog een ander beheerspakket van de PSN mag liggen. U mag ook niet meerdere landschapspakketten aanvragen op dezelfde beheerseenheid. Om bepaalde landschapspakketten te beschermen kunt u wel een vergoeding aanvragen voor het instandhouden van een raster. Het pakket Raster is mogelijk in combinatie met alle landschapspakketten, behalve het pakket Hoogstam boom gaard. Daarnaast kunt u sommige landschapspakketten op dezelfde beheers eenheid combineren met beheerspakketten. Dit geldt voor de landschapspakketten: Elzensingel Knip- en scheerheg Knotbomen Raster Bomenrij (als deze langs voor recreanten toegankelijke paden en wegen binnen een bos ligt). Voorbeeld 1 Op een beheers eenheid ligt een PSNbasispakket Bos. Dit betekent dat u op deze beheers eenheid niet aanvullend het basispakket Heide mag aanvragen. Voorbeeld 2 Op een beheers eenheid ligt een PSNbasispakket (Half) natuurlijk grasland. Op het grasland staat een knip- en scheerheg. Dit betekent dat u op de beheers eenheid wél aanvullend het landschapspakket Knip- en scheerheg mag aanvragen. Cumulatie PSN met andere DR/ DLG-Regelingen De PSN mag niet cumuleren met het subsidiestelsel natuur- en landschapsbeheer, onderdeel agrarisch natuur- en landschapsbeheer (SNLa). Een tussen tijdse overstap van de PSN naar de PSAN, of van de PSAN naar de PSN, is niet mogelijk. De PSN mag ook niet cumuleren met een aantal andere Regelingen van Dienst Regelingen (DR) en Dienst Landelijk Gebied (DLG). Deze Regelingen kunt u intrekken met de tabel Subsidies andere Regelingen. Door het invullen van deze tabel verklaart u dat u de subsidie(s) wilt beëindigen. Als wij uw PSN-aanvraag goedkeuren, zorgen wij ervoor dat de eerdere beheers overeenkomst(en) word(t)(en) stopgezet op de ingangsdatum van uw PSN-subsidie. De volgende Regelingen kunt u met de tabel Subsidies andere Regelingen intrekken: de tijdelijke regeling particulier natuur beheer (TRPN) de Regeling stimulering bosuitbreiding op landbouwgronden (SBL) de Beschikking over het uit productie nemen van bouwland (set-aside) Voorbeeld Op een beheers eenheid ligt een TRPN-subsidie. Om op dezelfde beheers eenheid PSN-subsidie te kunnen krijgen, moet u de TRPNsubsidie intrekken. Dit kunt u aangeven in de tabel Subsidies andere Regelingen op het aanvraagformulier. Cumulatie PSN met andere subsidieregelingen Ontvangt u een subsidie op een beheers eenheid met hetzelfde doel als de PSN die níet door DR of DLG wordt verstrekt? Dan kunt u dit aangeven op het aanvraag formulier SNL-a of op het PSN aanvraagformulier in de tabel Subsidies andere Regelingen. Wij verrekenen deze subsidie dan met de PSNsubsidie. Het betreft in het algemeen gemeentelijke en provinciale subsidies. Let er wel op dat de elementen, uitgezonderd Bomenrij en Raster, vrij moeten liggen. 11

12 2.4 Gebiedsplan 2.5 Subsidie aanvragen per provincie De provincie stelt het Natuurgebiedsplan vast. In dit plan staat voor de hele provincie welke natuur-, bos- en landschaps doelen Gedeputeerde Staten wil realiseren met de inzet van de PSN. De mogelijkheden voor het krijgen van bepaalde PSN-subsidies zijn afhankelijk van wat het Provinciale gebiedsplan hierover zegt. U kunt niet alle PSN-pakketten overal aanvragen. Elke provincie stelt een gebiedsplan vast waarin zij gebieden aanwijst (begrenst) waarvoor subsidie mag worden toegewezen. Een provincie kan geen subsidie uitbetalen over grond van een andere provincie. U moet als u, bijvoorbeeld, eigenaar bent van een terrein dat over twee provincies verdeeld is daarom twee keer subsidie aanvragen. Landschapssubsidie moet passen binnen de doelstellingen van het gebiedsplan. Hierbij geldt het gebiedsplan zoals dit door Gedeputeerde Staten is vastgesteld minimaal 25 dagen vóórdat de aanvraagperiode opengaat. U kunt bij uw provinciale informatiepunt navragen of, en hoe, uw terrein in een provinciaal gebiedsplan ligt. Het adres vindt u achter in deze brochure bij het hoofdstuk Heeft u vragen?. 12

13 3 Subsidievormen 3.1 Beheerssubsidie U kunt subsidie aanvragen voor een pakket met een looptijd van zes jaar. Dit noemen we een tijdvak. Ieder pakket omschrijft welk natuurresultaat u moet halen. De pakketten zijn ondergebracht in verschillende subsidievormen. Voor alle typen natuur gelden tijdens het hele tijdvak beheersvoorschriften en pakketvoorwaarden. Deze staan achter in deze brochure bij hoofdstuk 7. De PSN kent de volgende subsidievormen: beheerssubsidie recreatiesubsidie landschapssubsidie In onderstaande tabel ziet u voor welke PSN-subsidievormen u in aanmerking komt. Beheerssubsidie is een vergoeding voor de instandhouding of ontwikkeling van een beheerspakket. Een beheerspakket beschrijft aan welke terreinkenmerken uw terrein moet voldoen (bijvoorbeeld: 20% van de oppervlakte bestaat uit water; 50% bestaat uit struweel). Daarnaast beschrijft een beheerspakket welke planten- en/of diersoorten er op een terrein moeten (gaan) voorkomen en aan welke beheersvoorschriften u moet voldoen. De beheersvoorschriften helpen u om uw terrein te ontwikkelen tot een gebied met een hogere natuurwaarde, of om een natuurwaarde in stand te houden. Bij de beheerspakketten onderscheiden we basis- en pluspakketten. Voor pluspakketten is een hogere natuurkwaliteit vereist en moet u meer beheersinspanningen leveren. Ook moet u bij pluspakketten voldoen aan de eisen van de bijbehorende basispakketten. Voorbeelden van basispakketten zijn Bos, Heide en Hoogveen. Bijbehorende pluspakketten zijn, bijvoorbeeld, Natuurbos, Soortenrijke heide en Levend hoogveen. Om in aanmerking te komen voor beheerssubsidie, moet u het hele tijdvak voldoen aan een aantal voorwaarden en verplichtingen. U moet: het doel van het pakket realiseren. Dit betekent, bijvoorbeeld, dat u de plant- en of diersoorten en de terreinkenmerken het hele tijdvak moet handhaven de beheersmaatregelen van het pakket uitvoeren voldoen aan de oppervlakte-eisen van het pakket de op het terrein aanwezige paden, wegen, vaarwegen en waterlopen handhaven en deze voldoende toegankelijk houden Aanvrager Beheers subsidie Recreatiesubsidie Landschapssubsidie Particuliere beheerder (geen ja ja ja publiek rechtelijke rechtspersoon) Samenwerkings verband van ja ja ja beheerders Particuliere terreinbeherende ja ja ja natuur beschermingsorganisatie Gemeente ja nee nee Samenwerkings verband met in de ja nee nee meerderheid gemeenten Andere publiekrechtelijke rechtspersoon nee nee nee (zoals water win bedrijven, water schappen, Staats bosbeheer Rijks waterstaat) * niet tijdens landinrichting 13

14 de bestaande waterhuishouding handhaven het reliëf van het terrein handhaven het terrein minimaal 358 dagen per jaar kosteloos van zonsopgang tot zonsondergang openstellen. U mag: het terrein niet bemesten, behalve daar waar het mag volgens de regeling geen chemische onkruidbestrijding toepassen (uitgezonderd stobbebehandeling met glysofaat) geen hogere veebezetting toepassen dan anderhalve grootvee-eenheid (GVE) per hectare bij beweiding of begrazing, tenzij anders in de pakketvoorwaarden staat. Openstelling Bij de beheerssubsidie geldt als voorwaarde dat een beheerder zijn terrein openstelt. Hierbij zijn de volgende begrippen van belang: Openstelling Een terrein is opengesteld als: het publiek het minimaal 358 dagen per jaar kosteloos van zonsopgang tot zonsondergang kan bezoeken (onder bezoeken verstaan we: het publiek moet er fysiek in kunnen) u het terrein toegankelijk houdt u de openstelling kenbaar maakt met borden. Bereikbaarheid Een terrein is bereikbaar als het te bereiken is vanaf de openbare weg, of via een aangrenzend opengesteld terrein. Het is ook mogelijk om subsidie te krijgen voor een terrein als alle wegen en paden van andere eigenaren zijn. U moet dan wel goede afspraken maken met de andere eigenaren, zodat het terrein bereikbaar blijft. U blijft als aanvrager van de subsidie namelijk verantwoordelijk voor de bereikbaarheid. Toegankelijkheid Een terrein is toegankelijk (oftewel begaanbaar) als er in het terrein gelopen, gefietst of gevaren kan worden, zonder dat er gevaarlijke situaties (bijvoorbeeld bij moerassen en trilvenen) ontstaan. Struinnatuur Als er in het terrein waarvoor u subsidie aanvraagt geen wegen en paden zijn, maar er wel gewandeld of gefietst kan worden, is er sprake van struinnatuur en moet u het terrein ook openstellen. De openstelling buiten de wegen en paden maakt u duidelijk kenbaar met borden. U kunt bij DR ontheffing aanvragen van de openstellingsplicht: als openstelling niet mogelijk is omdat het terrein niet toegankelijk, of niet bereikbaar is vanwege natuurwetenschappelijke redenen vanwege privacy redenen als niet alle paden, (vaar)wegen en waterlopen toegankelijk zijn, of als paden en/of wegen gewijzigd of verwijderd worden (zie ook de Toelichting op het aanvraagformulier PSN). Niet bereikbaar (NB) Een terrein is niet bereikbaar als u dit niet vanaf de openbare weg, of via een aangrenzend opengesteld terrein, kunt bereiken. Als u om deze reden ontheffing van openstelling krijgt, krijgt u de volledige beheerssubsidie, maar komt u niet in aanmerking voor recreatiesubsidie. Niet toegankelijk (NT) Een terrein is niet toegankelijk als u op het terrein niet kunt lopen, fietsen, of varen zonder dat er gevaarlijke situaties ontstaan (bij voorbeeld bij moerassen of trilvenen). Als u ontheffing van openstelling krijgt, krijgt u de volledige beheerssubsidie, maar komt u niet in aanmerking voor recreatiesubsidie. Natuurwetenschappelijke reden (NWSR) Er kunnen natuurwetenschappelijke redenen zijn om een terrein (of een gedeelte daarvan) niet open te stellen. Als richtlijn kunt u de volgende punten aanhouden: De aanwezigheid van zeer kwetsbare vegetaties/soorten waarbij recreatie in ernstige mate afbreuk zou doen aan de mogelijkheden voor instandhouding van het basisof pluspakket of de soortenrijkdom. Voorbeelden: trilvenen, veenmosrietland, laatste/enige vliegplaatsen veenbesparelmoervlinder en donkere waterjuffer, broedplaats uilensoort. De aanwezigheid van zeer kwetsbare vegetaties/soorten waarbij recreatie afbreuk zou doen aan de mogelijk heden voor instandhouding van het basis- of pluspakket en waarbij er andere goede mogelijkheden zijn om het gebied te beleven (zoals lepelaar of klutenkolonie met kijkscherm of op redelijke afstand vanaf een open bare weg, kleine hoogveenkernen in een bos met voldoende bospaden). 14

15 De aanwezigheid van zeer kwetsbare vegetaties/soorten waarbij het positieve van de recreatieve beleving niet in verhouding staat tot de negatieve effecten ervan (zoals buitendijkse hoogwatervluchtplaatsen, rustgebieden voor belangrijke aantallen edelherten). De permanente aanwezigheid van apparatuur voor wetenschappelijk onderzoek, of terreinen die anderszins gebruikt worden voor wetenschappelijk onderzoek. Voor redenen die niet onder bovenstaande punten vallen, krijgt u in principe geen ontheffing van openstelling. Een reden als rustplaats voor wild of rondlopende grazers die gevaarlijk kunnen zijn voor de recreant zien wij niet als een reden om het terrein niet open te stellen. terrein een hoge openstelling blijven gelden. Het afsluiten mag gebeuren door bordjes verboden toegang. Uiteraard komt de afgesloten oppervlakte niet in aanmerking voor recreatie subsidie. Teken het af te sluiten gedeelte met als reden BPL ook goed in op de kaart. Als een terrein door ontheffing niet meer voldoet aan de minimumoppervlakte van dat pakket, is het bij uitzondering mogelijk om beheerseenheden met verschillende openstellingscategorieën bij elkaar te voegen. U tekent dit duidelijk in op de kaart. Verder nummert u de beheers eenheid in de tabel, waarbij u de oppervlakte en openstellingscategorie per volgnummer duidelijk aangeeft. Bescherming van uw persoonlijke levenssfeer (BPL) Bossen en natuurterreinen mag u voor een deel afsluiten ter bescherming van uw persoonlijke levenssfeer. De ontheffing van openstelling kan betrekking hebben op: het terreindeel waarop uw huis of boerderij staat een buffer rondom uw huis of boerderij tegen inkijk of overlast. Het moet gaan om terreindelen die grotendeels voor privégebruik zijn bedoeld. Voor erven en/of tuinen geven wij geen subsidie, maar wel voor de buffer hier omheen. Van terreinen kleiner dan, of gelijk aan, vijf hectare mag u maximaal 0,5 hectare afsluiten. Van terreinen groter dan vijf hectare mag u maximaal één hectare afsluiten. In dit geval kan voor de rest van uw 15

16 3.2 Recreatiesubsidie 3.3 Landschapssubsidie Recreatiesubsidie is een vergoeding voor de kosten die u maakt voor het openstellen van uw terrein voor recreanten. De hoogte van de recreatiesubsidie is een vast bedrag per hectare per jaar. Recreatiesubsidie ontvangt u voor dezelfde periode als beheerssubsidie. U kunt recreatiesubsidie daarom alleen aanvragen in combinatie met een aanvraag voor beheerssubsidie. Als u een ont heffing voor de openstelling heeft, kunt u voor dat deel van het terrein geen recreatiesubsidie aanvragen. Om in aanmerking te komen voor recreatiesubsidie moet u het hele tijdvak voldoen aan een aantal voorwaarden en verplichtingen: Recreatiesubsidie ontvangt u alleen in combinatie met beheerssubsidie. Beide subsidies hebben dezelfde ingangsdatum. Het terrein moet minimaal 358 dagen per jaar kosteloos voor het publiek opengesteld zijn. U maakt de openstelling daarbij kenbaar met borden. Het terrein moet voldoende paden, wegen en vaarwegen hebben. U moet de paden en (vaar)wegen onderhouden. U moet medewerking verlenen aan de aanleg van doorgaande fiets- en wandelroutes. U mag (vaar)wegen en paden op uw terrein niet ontoegankelijk maken. In het Objectiveringsdocument en in de Regelingstekst vindt u de aanvullende voorwaarden die gelden voor het recreatiepakket. Deze kunt u opvragen via de website van Het LNV-Loket. Gemeenten en samenwerkingsverbanden daarvan, komen niet in aanmerking voor recreatiesubsidie. Landschapssubsidie is een ver goeding voor het onderhouden van een landschapselement. Subsidie voor deze pakketten draagt bij aan de instandhouding van karakteristieke landschappen in uw regio. Voorbeelden van landschapselementen zijn poelen, singels en houtwallen. Een landschapspakket beschrijft het landschapselement waarvoor u subsidie kunt aanvragen. Daarnaast staat omschreven hoe u dit element moet onderhouden (bijvoorbeeld: eenmaal per twee jaar knippen van een knip- en scheerheg). Landschapssubsidie is mogelijk: als het landschapselement in een door de provincie aangewezen (begrensd) gebied ligt en subsidiëring is toegestaan volgens het gebiedsplan. als het landschapselement niet in een door de provincie aangewezen (begrensd) gebied, maar wel in een bestaand bos- of natuurterrein ligt. Om in aanmerking te komen voor landschapssubsidie moet u tijdens het hele tijdvak voldoen aan een aantal voorwaarden en verplichtingen, zoals: het element in stand houden conform de omschrijving van het pakket de beheersmaatregelen van het pakket uitvoeren voldoen aan de oppervlakte-eisen van het pakket. Deze is in meters, stuks of hectares. Gemeenten en samenwerkingsverbanden daarvan, komen niet in aanmerking 16

17 voor landschapssubsidie. Ook landschapselementen op erven en in tuinen komen niet in aanmerking voor subsidie. De hoogte van de subsidie wordt bepaald/berekend per hectare, het aantal strekkende meters, of het aantal bomen. 17

18 4 Aanvraagprocedure en betaling 4.1 Subsidie aanvragen 4.2 Behandeling van uw aanvraag U bent eruit: u wilt subsidie natuur beheer aanvragen. Wat moet u daarvoor doen en wat gebeurt er met uw aanvraag? Welk aanvraag formulier heeft u nodig? Subsidievorm Beheers-, landschaps- en recreatie subsidie Uitbreiding U kunt subsidie aanvragen via het aanvraag formulier Provinciale subsidieregeling natuur beheer (PSN) zodra de regeling open gaat. De verwachting is dat de regeling begin november open gaat. Gedeputeerde Staten van uw provincie publiceren de datum eind oktober in de provinciale bladen. Meer informatie hierover vindt u in de vakbladen en op internet (provinciale website en Aanvraag formulier Aanvraag formulier Provinciale subsidieregeling natuur beheer PSN) Aanvraag formulier Uit breiding PSN Wij nemen uw aanvraag in behandeling als die compleet is en u hem op tijd naar ons heeft toegestuurd. Volledigheid Wij kunnen uw aanvraag pas beoordelen als u het aanvraag formulier volledig heeft ingevuld. De informatie moet ook eenduidig zijn. Bijvoorbeeld, de afmetingen die u opgeeft op het formulier moeten overeenkomen met de intekening van de beheers eenheid op de kaart. Het kan ook zijn dat u nog aanvullende gegevens moet aanleveren, omdat u iets vergeten heeft in te vullen of mee te sturen. In dat geval krijgt u hiervan schriftelijk bericht. U heeft dan eenmalig veertien dagen de tijd om uw aanvraag aan te vullen, of een verschil in omvang te verklaren. Uw aanvraag is dan volledig op de datum waarop wij uw aanvullingen ontvangen. Tijdigheid Als u uw aanvraag buiten de aanvraagperiode opstuurt, dus te vroeg of te laat, nemen wij uw aanvraag niet in behandeling. U ontvangt hiervan schriftelijk bericht. U kunt dan een nieuwe aanvraag insturen binnen de juiste aanvraagperiode. Het is mogelijk dat er onvoldoende budget is om alle aanvragen te honoreren. We kennen de subsidie dan toe volgens het principe wie het eerst komt, het eerst maalt. Hierbij is de datum waarop uw aanvraag volledig en juist bij ons binnenkomt bepalend, niet de datum waarop u uw aanvraag heeft verstuurd. 18

19 4.3 Deelbetaling 4.4 Subsidie vaststelling Goedkeuring Als uw aanvraag voldoet aan alle voorwaarden, krijgt u schriftelijk bericht dat uw aanvraag (gedeeltelijk) is goedgekeurd. In deze brief staat ook het totale subsidiebedrag dat u krijgt, de looptijd, de betalings wijze en de algemene voorwaarden. Daarnaast krijgt u een berekeningsformulier waarop we uitleggen hoe het subsidiebedrag is opgebouwd en een kaart met de ligging van de beheers eenheid/ beheers eenheden. U krijgt jaarlijks betalingen die vooruitlopen op de eindafrekening, de subsidievaststelling. Bij subsidievaststelling berekenen we het definitieve subsidiebedrag waarop u recht heeft. Vanaf 2007 krijgt u, als u een nieuwe subsidie aanvraagt, een vast pakkettarief voor zes jaar. We gaan dit subsidiebedrag niet herberekenen aan het einde van de subsidieperiode. Zo weet u bij goedkeuring van uw aanvraag meteen op hoeveel subsidie u recht heeft voor de hele subsidieperiode. Let op: dit wijkt af van de ministeriële regeling waarbij men bij de subsidievaststelling met een jaarlijks aangepast tarief werkt. Beheers-, landschaps- en recreatiesubsidie U ontvangt de eerste vijf deelbetalingen automatisch. De eerste deelbetaling krijgt u na afloop van het eerste jaar van het tijdvak. De tweede tot en met vijfde deelbetaling krijgt u telkens een jaar later. Het zesde en laatste deel van uw subsidie berekenen wij bij de subsidievaststelling. Dit bedrag kan hoger of lager uitvallen dan uw subsidietoewijzing en is afhankelijk van: de uitkomsten van administratieve controles door DR fysieke controles door DLG en/of de AID. Is het tijdvak van uw subsidie afgelopen, dan berekenen wij uw definitieve subsidiebedrag. Dit noemen we de subsidievaststelling. Vraag binnen acht weken na afloop van het tijdvak subsidie vaststelling aan. Hiervoor gebruikt u het formulier Aanvraag tot subsidievaststelling beheerssubsidie, landschapssubsidie en recreatiesubsidie SN. Documentatie U moet de kopieën van uw subsidieaanvraag en kaart, en alle correspondentie hierover, tot drie jaar na subsidievaststelling bewaren in uw administratie. Meer informatie U vindt uitgebreide informatie over subsidievaststelling in de brochure Subsidie vaststelling (P)SAN/(P)SN. 19

20 4.5 Tijdbalk In de tijdbalk ziet u hoe een PSN-subsidietraject eruit kan zien. De tijdbalk laat twee tijdvakken (tweemaal zes jaar) zien om aan te geven hoe een aanvraag plus een vervolgaanvraag verlopen. Start (wat vooraf gaat) 2009 U vult het aanvraag formulier in en u stuurt het op naar Dienst Regelingen Dienst Regelingen verwerkt uw aanvraag en stuurt u een ontvangstbevestiging accepteert en beoordeelt uw aanvraag en laat u weten of uw aanvraag is goedgekeurd Start subsidie (tijdvak 1) 2010 Het subsidietijdvak van 6 jaar begint 2011/2015 en u ontvangt jaarlijks een deelbetaling 2015 Het subsidietijdvak loopt ten einde en u vraagt eventueel subsidie aan met als startdatum de einddatum van uw eerste subsidietijdvak Afronding tijdvak Het subsidietijdvak is voorbij en u vraagt binnen acht weken na afloop van het subsidietijdvak de subsidie vaststelling aan (het formulier hiervoor heeft u automatisch ontvangen) Dienst Regelingen stelt de subsidie vast Start vervolgsubsidie (tijdvak 2) 2016 Het subsidietijdvak van 6 jaar begint 2017/2021 en u ontvangt jaarlijks een deelbetaling 2021 Het subsidietijdvak loopt ten einde en u vraagt eventueel vervolgsubsidie aan met als startdatum de einddatum van uw eerste subsidie tijdvak Afronding tijdvak Het subsidietijdvak is voorbij en u vraagt binnen acht weken na afloop van het subsidietijdvak de subsidie vaststelling aan (het formulier hiervoor heeft u automatisch ontvangen) Dienst Regelingen stelt de subsidie vast 20

21 5 Naleving 5.1 Controle 5.2 Kortingen Uw aanvraag is goedgekeurd en u ontvangt subsidie voor het beheer of de ontwikkeling van de natuur op uw terrein. Dit recht op subsidie brengt verantwoordelijkheden en verplichtingen met zich mee. Dienst Regelingen, Dienst Landelijk Gebied en de Algemene Inspectiedienst controleren op het naleven van de voorschriften en verplichtingen van de PSN. Dienst Regelingen (DR) DR voert tijdens het tijdvak van de PSN een aantal (administratieve) controles uit. Zo is er een controle waarbij wij kijken of u voor het terrein nog een andere subsidie krijgt. Dienst Landelijk Gebied (DLG) DLG controleert de terreinkenmerken, of u zich aan de beheersvoorschriften houdt en of u de doelstelling van het subsidiepakket kunt halen. Dienst Regelingen, Dienst Landelijk Gebied en de Algemene Inspectiedienst kunnen vaststellen dat u niet voldoet aan de voorwaarden en verplichtingen van de PSN. Dit kan resulteren in kortingen. Kortingen lopen uiteen van het (gedeeltelijk) inhouden van een jaarlijkse deelbetaling, tot en met het intrekken van de hele subsidie. Het intrekken van de hele subsidie gebeurt met terugwerkende kracht tot aan de ingangsdatum van het tijdvak. In extreme gevallen, zoals fraude, kan Dienst Regelingen u voor twee jaar uitsluiten van subsidieverlening. Algemene Inspectiedienst (AID) De AID controleert of de oppervlakte waarvoor u subsidie krijgt overeenkomt met de oppervlakte die u beheert. Daarnaast controleert de AID de eigendomssituatie en het gebruiksrecht van het perceel waarvoor u subsidie krijgt. Toelating Voor een goed verloop van het subsidietraject moet u DR, DLG en de AID toelaten op uw terrein of bedrijf voor administratieve controles of veldcontroles. Als u een controle onnodig belemmert of onmogelijk maakt, heeft dat gevolgen voor uw subsidie. 21

22 6 Wat als Algemene regels u de beheers eenheid verkoopt? Wat gebeurt er als u uw beheerseenheid verkoopt, wilt vergroten of juist wilt verkleinen? Antwoorden op deze en andere vragen vindt u in dit hoofdstuk. Meldingsplicht Zijn er omstandigheden waardoor u niet meer aan de subsidieverplichtingen kunt voldoen? Dan moet u dit melden. Daarbij kan de definitieve subsidievaststelling in een aantal gevallen voortijdig plaatsvinden. Meldingstermijn U moet alle wijzigingen binnen twee weken nadat u op de hoogte bent, of kon zijn, schriftelijk bij ons melden. Hierop bestaan twee uitzonderingen: U moet het overlijden van de beheerder binnen drie maanden schriftelijk melden als géén van de erfgenamen de subsidietoewijzing wil overnemen. Als u het overlijden binnen drie maanden meldt, kunt u de subsidie houden tot aan de datum van overlijden van de beheerder. Zie ook 6.5. U moet de verkoop van de beheers eenheid binnen drie maanden na de overdracht schriftelijk bij ons melden. Voortijdige subsidievaststelling Als u het tijdvak van uw subsidie niet vol maakt, vorderen we de deelbetalingen die we al hebben betaald (in principe) terug, vermeerderd met wettelijke rente. Besluit u om tijdens het subsidietijdvak het gebruiksrecht van één of meerdere beheers eenheden over te dragen aan iemand anders, bijvoorbeeld omdat u de beheerseenheid (deels) verkoopt? Dan hoeft u in bepaalde gevallen de deelbetalingen die u al heeft ontvangen niet terug te betalen. U moet met de koper overeenkomen dat deze de rechten en plichten van de PSN overneemt voor het resterende deel van het tijdvak. Als de koper dit wil, hoeft u de deelbetalingen die u heeft gekregen niet terug te betalen. U meldt de overdracht via het formulier Melding overdracht door de vervreemder/verwerver dat u kunt aanvragen bij Het LNV-Loket. Met uitzondering van gemeenten zijn publiekrechtelijke organisaties uitgesloten van deelname aan de PSN. Als u de beheers eenheid aan één van hen verkoopt, kunnen zij de subsidie dus niet overnemen. In dat geval moet u alle subsidie die u al heeft gekregen inclusief wettelijke rente terugbetalen. U mag de beheers eenheden wel overdragen aan de volgende organisaties: Staatsbosbeheer, Vereniging tot Behoud van Natuurmomenten in Nederland, de twaalf Provinciale Landschappen (Stichting het Groninger Landschap, Vereniging It Fryske Gea, Stichting Het Drentse Landschap, Stichting Het Overijssels Landschap, Stichting Het Geldersch Landschap, Stichting Het Utrechts Landschap, Stichting het 22

23 6.3...u de beheers eenheid wilt uitbreiden? u de beheers eenheid wilt verkleinen? Zuidhollands Landschap, Stichting Het Noordhollands Landschap, Stichting Het Zeeuwse Landschap, Stichting Het Noordbrabants Landschap, Stichting het Limburgs Landschap, Stichting het Flevolandschap), Stichting Marke Vragender Veen, Nederlandse vereniging tot Bescherming van Vogels, G.A. van der Lugtstichting, Stichting Edwina van Heek, Stichting Gooisch Natuurreservaat en Bureau Beheer Landbouwgronden. Bij verkoop aan een van deze organisaties stellen wij de subsidie op de dag van verkoop vast en berekenen we de subsidie naar evenredigheid. Wilt u tijdens het subsidietijdvak de beheers eenheid vergroten? Dan kunt u éénmaal per jaar subsidie-uitbreiding aanvragen in de reguliere aanvraagperiode. Dit doet u met het aanvraag formulier Uitbreiding. De uitbreiding krijgt dezelfde einddatum als uw lopende subsidie. U kunt uitbreiden door: a een beheers eenheid waarvoor u subsidie krijgt voor de resterende looptijd te vergroten, óf b een nieuwe beheers eenheid toe te voegen voor de resterende looptijd. U kunt alleen uitbreiden als het totale subsidiebedrag van de uit breiding groter of gelijk is aan 50 per jaar. Uitbreiden kan alleen onder de voorwaarden van de huidige provinciale regeling. Wij beoordelen de pakketeisen van de uitbreiding volgens de huidige voorwaarden. U kunt bij een uitbreiding geen pakketten aanvragen die in die periode niet opengesteld zijn. Let op: bij uitbreidingen op de ministeriële regeling passen we de tarieven nog wel jaarlijks aan, net zoals bij uw originele subsidieaanvraag. Wilt u tijdens het subsidietijdvak de beheers eenheid verkleinen met behoud van subsidie? Dit kan alleen als uw beheers eenheid verkleind wordt door de uit voering van werk voor algemene nutte. Hierbij kunt u denken aan de aanleg van een fietspad of een waterwerk op uw terrein. Wij stellen het subsidiebedrag vast naar evenredigheid tot het gevoerde beheer voor de oppervlakte die gebruikt gaat worden voor het werk voor algemene nutte. U hoeft dit dus niet terug te betalen. Mocht u om andere redenen uw beheers eenheid willen verkleinen, dan moet u alle deelbetalingen die u heeft gekregen inclusief wettelijke rente terugbetalen. Bovendien mag u twee jaar geen PSN-subsidie aanvragen voor die beheers - eenheden. Let er bij het verkleinen van uw beheers eenheid op dat de overgebleven oppervlakte van uw beheers eenheid blijft voldoen aan de minimum oppervlakte-eis van het pakket dat u heeft aangevraagd. U moet de verkleining van het perceel waarvoor u subsidie krijgt schriftelijk melden bij Dienst Regelingen. 23

24 6.5...de beheerder overlijdt? Overlijdt de beheerder tijdens het subsidietijdvak? Dan gaat de subsidie in principe over naar alle erfgenamen. Deze melden het overlijden aan ons. Op basis hiervan vindt een naamswijziging plaats. Als de erfgenamen ervoor kiezen om de subsidie in te trekken, moeten zij dit binnen drie maanden na het overlijden van de beheerder melden met het formulier Melding beëindiging door de erfgenamen. Wij stellen dan de subsidie vast op de dag na overlijden en berekenen deze naar evenredigheid. Als slechts één van de erfgenamen de subsidie wil overnemen, moet hij of zij het formulier Melding overdracht erfgenaam invullen en binnen drie maanden na het overlijden van de beheerder opsturen. Wij dragen de subsidie dan over aan die erfgenaam. De formulieren kunt u aanvragen bij Het LNV-Loket uw beheers eenheid gebruikt gaat worden voor landinrichting? Ligt uw beheers eenheid in een gebied dat gebruikt gaat worden voor landinrichting, ofwel is er sprake van ruilverkaveling? Dan kan de nieuwe beheerder de subsidie overnemen. Als de nieuwe beheerder de PSN overneemt, krijgt de oude beheerder de subsidie naar evenredigheid tot het gevoerde beheer. De nieuwe beheerder krijgt de subsidie voor het resterende gedeelte van het tijdvak. Als de nieuwe beheerder de PSN niet overneemt, stellen wij de subsidie vast op de dag waarop het terrein overgaat naar de nieuwe beheerder. We berekenen de subsidie naar evenredigheid tot het gevoerde beheer. Vraag een formulier aan bij Het LNV-Loket uw beheers eenheid wordt onteigend? Wordt uw beheers eenheid (deels) onteigend? Dan kunt u niet meer voldoen aan de verplichtingen van de subsidieregeling. We stellen de subsidie dan vast op de dag waarop de onteigening onherroepelijk vaststaat. We berekenen het subsidiebedrag daarbij naar evenredigheid tot het gevoerde beheer. 24

25 6.8...u wilt overstappen van pakket of regeling? Wilt u overstappen van de Provinciale subsidieregeling agrarisch natuur beheer naar de PSN, of binnen de PSN? Dit is alleen mogelijk onder bepaalde voorwaarden. Overstappen van SNL-a naar PSN U kunt niet (tussentijds) overstappen van het subsidiestelsel natuur- en landschapsbeheer (SNL) naar de PSN zonder dat u de subsidie die u al gekregen heeft, moet terugbetalen. Overstappen van PSN naar SNL-a U kunt niet (tussentijds) overstappen van de PSN naar de SNL-a zonder dat u subsidie die u al gekregen heeft, inclusief wettelijke rente, moet terugbetalen u een ontheffing van bepaalde verplichtingen wilt aanvragen? In een aantal situaties kunt u een ontheffing aanvragen van de verplichtingen rondom: het bemesten van uw terrein het verwijderen, wijzigen, of niet toegankelijk houden van de (vaar) wegen en paden het aanpassen van de bestaande waterhuishouding het chemisch bestrijden van onkruid het wijzigen van het reliëf het voeren van een hogere veebezetting het openstellen van terreinen U vraagt ontheffing voor het openstellen van het terrein direct aan op het moment dat u subsidie aanvraagt. Pas als wij u een ontheffing hebben gegeven, kunt u met de maatregelen beginnen uw huidige subsidie verlening volgend jaar afloopt? In 2004 heeft u voor het eerst subsidie gekregen binnen de SN. Deze subsidie heeft een looptijd van zes jaar. Nu de eerste periode van zes jaar afloopt, is het tijd om deze subsidieperiode af te ronden. Wat gebeurt er aan het einde van de subsidieperiode? Het afronden van het subsidietijdvak heet subsidievaststelling. Bij subsidie vaststelling maken wij de eind afrekening op. We kijken hierbij of u het doel van de subsidie heeft gehaald en of u aan de voorwaarden heeft voldaan. De methode van controleren en de toetsingscriteria hiervoor zijn vastgelegd in het rapport Objectivering Doelpakketten. Dit rapport kunt u bekijken op de website van Het LNV-Loket: Aan de hand van de daar beschreven methodes kunt u zelf ook de resultaten van uw beheer controleren, zodat u bij de aanvraag tot subsidievaststelling kunt verklaren dat u aan de subsidievoorwaarden heeft voldaan. U moet binnen acht weken na afloop van de subsidieperiode subsidievaststelling aanvragen. U krijgt dit formulier automatisch toegestuurd. Vervolgens berekenen we het definitieve bedrag waarop u recht heeft. Dit bedrag kan hoger of lager uitvallen dan de subsidietoewijzing en is afhankelijk van de uitkomsten van: de administratieve controles door DR de fysieke controles door DLG en/of de AID. 25

26 Lees voor meer informatie over het aflopen van de subsidietoewijzing de speciale brochure over vaststelling. Hoe zit het met vervolgaanvragen? Als u uw SN-subsidie wilt voortzetten, en u denkt opnieuw voor subsidie in aanmerking te komen, dan kunt u opnieuw subsidie aanvragen. Om in 2010 aansluitend op uw huidige subsidieperiode voor een vervolgsubsidie in aanmerking te komen, moet u in de komende aanvraagperiode subsidie aanvragen. Waar moet ik rekening mee houden bij mijn aanvraag? De regelingsvoorwaarden zijn sinds 2004 gewijzigd. Het pakket en het terrein waarvoor u de afgelopen periode subsidie heeft ontvangen, komen niet per definitie voor subsidie in aanmerking in de komende periode. Dit kan komen door mogelijke wijzigingen in pakketten en/of in gebiedsplannen van de provincie. Houd hier rekening mee bij het indienen van een nieuwe aanvraag voor de komende periode. Voor meer informatie kunt u terecht bij Dienst Landelijk Gebied (DLG), Dienst Regelingen (via en/of uw provincie (via de provinciale websites). De telefoonnummers van DLG Steunpunten staan in het hoofdstuk Heeft u vragen? u het niet eens bent met een beslissing van Dienst Regelingen? Hebben wij een besluit over uw aanvraag of subsidietoewijzing genomen waar u het niet mee eens bent? Dan kunt u daartegen bezwaar maken. Wij nemen op verschillende momenten besluiten over het toewijzen van subsidie, bijvoorbeeld bij het beoordelen van de subsidieaanvraag. Als u het niet eens bent met een officieel besluit, kunt u daartegen bezwaar maken. U vindt onderaan de brief waarin het besluit staat een bezwaarclausule. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) kunt u binnen zes weken na verzending van het besluit bezwaar maken. Na deze zes weken kan dat niet meer. 26

27 7 PSN-pakketten U vraagt subsidie aan voor een PSN-pakket voor één tijdvak (zes jaar). In ieder pakket staat omschreven welk natuurresultaat u moet ontwikkelen of in stand houden. Er zijn beheers- en landschapspakketten en er is één recreatiepakket. Bij de beheerspakketten maken we onderscheid tussen basis- en pluspakketten. Deze pakketten zijn landelijk bepaald. Per provincie wordt ieder jaar vastgesteld welke pakketten voor subsidie worden opengesteld. Voor pluspakketten is een extra natuurkwaliteit vereist en moet u meer beheersinspanningen leveren. Voor alle pakketten gelden tijdens het hele tijdvak algemene én pakketspecifieke eisen, plus beheersvoorschriften. Zo geldt voor vrijwel alle pakketten dat u de bestaande waterhuishouding en het reliëf moet handhaven, maar bij een aantal pakketten gelden, bijvoorbeeld, eisen voor plantensoorten die aanwezig moeten zijn. In het document Objectivering Doelpakketten vindt u aanvullende informatie over de beheers- en landschapspakketten. Het document: verduidelijkt wanneer u aan de eisen van het doelpakket voldoet en hoe u dat kunt vaststellen of meten geeft toelichting als de tekst van een pakket in de praktijk aanleiding kan geven tot misverstanden of interpretatieverschillen geeft aan hoe wij de inhoudelijke toetsing en controle uitvoeren. U kunt het document Objectivering Doelpakketten vinden op de website van Het LNV-Loket. Let op: In Iimburg geldt bij het pakket Hoogstamboomgaard een ander maximaal aantal bomen, namelijk 150 in plaats van 200. Pluspakketten 11 t/m 25 Als u een van de pluspakketten 11 tot en met 25 aanvraagt, geeft u de uitgangssituatie van uw terrein aan op stippenkaarten. De stippenkaart moet aan de volgende eisen voldoen: schaal stippenkaart 1:5.000 u geeft op de kaart de legenda, het jaar van monitoring, de methode van monitoring, uw relatienummer en (voor zover bekend) uw nieuwe aanvraagnummer aan vermeld het nummer van de beheers eenheid en de code van het nieuwe pluspakket dat u aanvraagt en waarvoor u de flora en fauna heeft waargenomen vermeld de plaatsen waar u de specifieke soorten heeft waargenomen, via de legenda te herkennen, die bij het pluspakket horen indeling in basisgrids de beheers eenheid moet zijn opgedeeld in flora- of faunaeenheden (voorbeelden staan in het Objectiveringsdocument). U stelt de stippenkaart zelf op op basis van het rapport Project Objectivering Doelpakketten PSAN/ PSN. Dit rapport kunt u vinden op de website van uw provincie of op Het LNV-Loket. Denk er bij het kiezen van een pakket goed over na of het mogelijk is om het natuurresultaat op uw terrein te realiseren, of in stand te houden, en of u de beheersvoorschriften kunt inpassen in uw bedrijfsvoering. Uw provinciale informatiepunt kan u hier meer informatie over geven. Bij de pakketten verwijzen we naar de regelingstekst zoals gepubliceerd in de provinciale bladen. U kunt de regelingstekst ook vinden op de website van Het LNV-Loket. Een stippenkaart is een kaart waarop u de verspreidingsgegevens van de relevante meetsoorten aangeeft. De relevante meetsoorten kunt u vinden in de beschrijving van de pluspakketten 11 tot en met 25. Voor pluspakket 11 tot en met 22 moet u een stippenkaart opstellen. Voor de pluspakketten 23 tot en met 25 kunt u of een stippenkaart opstellen, of de monitoringsgegevens in tabelvorm zetten. Voor meer informatie over de stippen kaart, kunt u terecht bij uw provinciale informatiepunt. De adressen vindt u achter in deze brochure bij het hoofdstuk Heeft u vragen?. Als u de stippenkaart digitaal wilt versturen, vraag dan de voorwaarden op bij Het LNV-Loket. 27

28 De beheerspakketten Basispakket 01: Plas en ven (= bijlage 12 van de regelingstekst) Basispakket 02: Moeras (= bijlage 13 van de regelingstekst) Basispakket 03: Rietcultuur (= bijlage 14 van de regelingstekst) ,5 hectare groot. 0,5 hectare groot. 0,5 hectare groot. Minimaal 90% van de oppervlakte water. Maximaal 40% van de oppervlakte van de beheers eenheid wordt bedekt door Kroossoorten of Kroosvaren. De beheers eenheid maakt voor maximaal 90% deel uit van een terrein waarvan de overige delen voldoen aan één of meer van de andere basis- of pluspakketten in deze bijlage, met uitzondering van pakket Natuurlijke eenheid. Regulier onderhoud voor de instandhouding van de plas. Minimaal 70% van de oppervlakte moeras. Maximaal 40% van de oppervlakte bos of struweel. Maximaal 20% van de oppervlakte water. U moet minimaal 60% van de oppervlakte van de beheerseenheid vrijhouden van bos en struweel. U maait hetzelfde deel van de beheers eenheid nooit in twee opeenvolgende jaren. Minimaal 90% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met riet. Minimaal 75% van het riet is maximaal één jaar oud. U gaat de vorming van bos en struweel tegen op de oppervlakte van de beheers eenheid die met riet is bedekt. U maait tussen 1 september en 15 april. U voert het maaisel tussen 1 september en 15 april af. 28

29 Basispakket 04: (Half-) natuurlijk grasland (= bijlage 15 van de regelingstekst) Basispakket 05: Heide (= bijlage 16 van de regelingstekst) Basispakket 06: Struweel (= bijlage 17 van de regelingstekst) 4040 pakketcode eerste tijdvak 4041 pakketcode tweede tijdvak 0,5 hectare groot. Minimaal 90% van de oppervlakte grasland of kwelder. In geval van grasland staan in het zesde jaar van het eerste tijdvak, en in alle volgende tijdvakken waarvoor u subsidie krijgt, op de beheers eenheid minimaal vijftien inheemse plantensoorten inclusief mossen per 25 m². Maximaal 10% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met Pijpestrootje of Bochtige smele. U voert bij grasland jaarlijks minimaal 90% van het gewas af via maaien of beweiden. Tussen 1 juli en 1 april mogen er op enig moment maximaal drie grootvee-eenheden (GVE) per hectare op het land staan. U mag bemesten met ruige mest of kalk als dit voor het beheer noodzakelijk is ,5 hectare groot. De beheers eenheid bestaat uit bos- of natuurterrein. Minimaal 30% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met één of meer van de volgende struiksoorten: Struikhei, Dophei, Kraaihei, Vossebes of Bosbes (zowel de rode als de blauwe bosbes). De resterende oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met grassen, kruiden, mossen, korstmossen, stuifzand, struweel, bos of water. Maximaal 20% van de oppervlakte water. Maximaal 25% van de oppervlakte bos, of uit ander struweel dan Jeneverbes of Gagel. U voert regulier onderhoud uit voor de instandhouding van de heide ,5 hectare groot. De beheers eenheid bestaat uit bos- of natuurterrein. Minimaal 75% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met bomen, struiken of kruidachtige planten. Minimaal 50% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met inheemse houtachtige gewassen (zie hulptabel inheemse boomsoorten achter in deze brochure) met een lengte van minimaal één meter en maximaal vijf meter. Minimaal 90% van de oppervlakte struweel. U voert regulier onderhoud uit voor de instandhouding van het struweel. 29

30 Basispakket 07: Hoogveen (= bijlage 18 van de regelingstekst) Basispakket 08: Akker (= bijlage 19 van de regelingstekst) Basispakket 09: Bos (= bijlage 20 van de regelingstekst) ,5 hectare groot. 0,5 hectare groot. 0,5 hectare groot. Op minimaal 5% van de oppervlakte van de beheers eenheid komen Veenmossoorten voor, niet gedomineerd door Waterveenmos (bedekkingsgraad kleiner dan 50%). Maximaal 20% van de oppervlakte water. Maximaal 10% van de oppervlakte bos of struweel. De overige oppervlakte bestaat uit Pijpestrootje of natte heide. De beheers eenheid ligt in de Fysisch-Geografische Regio Heuvelland of Hogere zandgronden. U verbouwt op de hele beheerseenheid minimaal vijf van de zes jaar graan, met uitzondering van maïs. U mag maximaal twee van de zes jaar bemesten met mest van rundvee, schapen of paarden. U mag onkruid niet mechanisch bestrijden tussen het zaaien en de oogst. U mag in twee van de zes jaar bemesten met ruige mest of kalk als dit voor het beheer noodzakelijk is. De beheers eenheid bestaat uit bos- of natuurterrein. Minimaal 75% van de oppervlakte een houtopstand waarvoor een herplantplicht geldt. De verjongingsvlakten zijn maximaal twee hectare groot. Definitie bos: houtopstand waarvoor een herplantplicht geldt zoals bedoeld in artikel 3, eerste lid, van de Boswet. U voert regulier beheer uit voor de instandhouding van het bos. U voert regulier onderhoud uit voor de instandhouding van hoogveen. 30

31 Basispakket 10: Natuurlijke eenheid met/zonder begrazing (= bijlage 21 van de regelingstekst) 4105 pakketcode A, zonder begrazing 4106 pakketcode B, met begrazing 0,5 hectare groot. De beheers eenheid bestaat uit aaneengesloten natuurgebieden land en/of water. Variant A: op minimaal 90% van de oppervlakte van de beheerseenheid vindt ongecompartimenteerd waterbeheer plaats. Variant B: op minimaal 90% van de oppervlakte van de beheerseenheid vindt begrazingsbeheer plaats. Pluspakket 11: Soortenrijke plas (= bijlage 22 van de regelingstekst) Corresponderend basispakket: basispakket 01 Plas en ven ,5 hectare groot. In de beheers eenheid komen minimaal zeven van de meetsoorten voor uit lijst A. Of minimaal drie uit lijst B. Of minimaal tien uit de lijsten A en C. Of minimaal zes uit de lijsten B en C. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 90% van de oppervlakte water. B Flora/brak Lidsteng, Zilte waterranonkel, Spiraalruppia, Snavelruppia, Gesteelde zannichellia, Groot nimfkruid, Ruwe Bies, Stekelharig kransblad, Sterkranswier, Gebogen kransblad. C Fauna Zomertaling, Slobeend, Krooneend, Tafeleend, Visdief, Zwarte stern, Dodaars, Bruine korenbout, Plasrombout, Grote keizerlibel, Glassnijder, Vroege glazenmaker, Groene glazenmaker, Rugstreeppad, Poelkikker, Kamsalamander, Knoflookpad, Boomkikker, Ringslang, Waterspitsmuis, Franjestaart, Gewone grootoorvleermuis, Ruige dwergvleermuis, Gewone baard- of Brandt s vleermuis. U voert beheer uit voor instandhouding van een soortenrijke plas. U monitort meetsoorten. A Flora/zoet Brede waterpest, Holpijp, Waterviolier, Waterdrieblad, Kransvederkruid, Groot nimfkruid, Spits fonteinkruid, Rossig fonteinkruid, Plat fonteinkruid, Stomp fonteinkruid, Langstengelig fonteinkruid, Fijne waterranonkel, Grote boterbloem, Grote waterranonkel, Kleine egelskop, Krabbescheer, Groot blaasjeskruid, Stekelharig kransblad, Sterkranswier, Bronmos, Watergentiaan, Glanzig fonteinkruid, Lidsteng, Ruw kransblad, Paarbladig fonteinkruid, Blauwe waterereprijs, Smalle waterweegbree, Slanke waterweegbree, Slangewortel, Padderus, Gebogen kransblad. 31

32 Pluspakket 12: Soortenrijke ven (= bijlage 23 van de regelingstekst) Pluspakket 13: Beek en duinrel (= bijlage 24 van de regelingstekst) Corresponderend basispakket: basispakket 01 Plas en ven ,1 hectare groot. In de beheers eenheid komen minimaal vier van de meetsoorten voor uit lijst A. Of minimaal acht uit de lijsten A en B. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 90% van de oppervlakte water. A Flora Ondergedoken moerasscherm, Stijve moerasweegbree, Kruipende moerasweegbree, Gesteeld glaskroos, Moerashertshooi, Kleine biesvaren, Grote biesvaren, Oeverkruid, Waterlobelia, Waterlepeltje, Waterpostelein, Pilvaren, Ongelijkbladig fonteinkruid, Weegbreefonteinkruid, Witte waterranonkel, Vlottende bies, Drijvende egelskop, Kleinste egelskop, Doorschijnend glanswier, Moerassmele, Duizendknoopfonteinkruid, Drijvende waterweegbree, Naaldwaterbies, Draad-zegge. B Fauna Dodaars, Geoorde fuut, Wintertaling, Zwarte stern, Speerwaterjuffer, Tengere pantserjuffer, Venwitsnuitlibel, Gevlekte witsnuitlibel, Koraaljuffer, Bruine winterjuffer, Venglazenmaker, Kamsalamander, Vinpootsalamander, Poelkikker, Heikikker, Boomkikker, Ringslang, Franjestaart, Gewone grootoorvleermuis, Ruige dwergvleermuis, Gewone baard- of Brandt s vleermuis. U voert beheer uit voor instandhouding van een soortenrijk ven. U monitort meetsoorten. Corresponderend basispakket: basispakket 01 Plas en ven ,1 hectare groot. In de beheers eenheid komen minimaal twee van de meetsoorten voor uit de lijst A of vijf uit de lijsten A en B. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 90% van de oppervlakte ongekanaliseerde stromende beek of duinrel met een breedte van maximaal 25 meter. A Flora Bittere veldkers, Verspreidbladig goudveil, Paarbladig goudveil, Drijvende waterweegbree, Groot bronkruid, Vlottende waterranonkel, Klimopwaterranonkel, Grote waterranonkel, Haaksterrenkroos, Teer vederkruid, Beekpunge, Bronmos, Doorgroeid fonteinkruid, Rivierfonteinkruid. B Fauna IJsvogel, Grote gele kwikstaart, Waterspreeuw, Bosbeekjuffer, Beekoeverlibel, Gewone bronlibel, Weidebeekjuffer, Beekrombout, Blauwe breedscheenjuffer, Vuursalamander, Franjestaart, Gewone grootoorvleermuis, Gewone baard- of Brandt s vleermuis, Waterspitsmuis. 32

33 Pluspakket 14: Trilveen (= bijlage 25 van de regelingstekst) Pluspakket 15: Overjarig rietland (= bijlage 26 van de regelingstekst) U voert beheer uit voor instandhouding van een beek en duinrel. U monitort meetsoorten. Corresponderend basispakket: basispakket 02 Moeras 4145 Corresponderend basispakket: basispakket 02 Moeras ,05 hectare groot. 0,5 hectare groot. Op de beheers eenheid komen minimaal zeven van de volgende meetsoorten voor: Op de beheers eenheid komen minimaal zes van de volgende meetsoorten voor: Flora Knotszegge, Ronde zegge, Draadzegge, Vleeskleurige orchis, Slank wollegras, Veenmosorchis, Geelhartje, Groenknolorchis, Rietorchis, Waterdrieblad, Parnassia, Moeraskartelblad, Sierlijke vetmuur, Plat blaasjeskruid, Klein blaasjeskruid, Kleine valeriaan, Rood schorpioenmos, Groot veenveder mos, Echt vetmos. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten genoemd in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 70% van de oppervlakte moeras. Maximaal 20% van de oppervlakte water. Maximaal 5% van de oppervlakte bos of struweel. U moet jaarlijks maaien en het maaisel afvoeren tussen 15 juni en 15 september. U monitort meetsoorten. Fauna Roerdomp, Woudaapje, Purperreiger, Lepelaar, Bruine kiekendief, Waterral,Porseleinhoen, Blauwborst, Snor, Sprinkhaanzanger, Grote Karekiet, Baardmannetje, Rietzanger, Vroege glazenmaker, Bruine korenbout, Ringslang, Noordse woelmuis, Waterspitsmuis, Ruige dwergvleermuis. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 80% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met riet, rietgras, mattenbies, ruwe bies, kleine lisdodde, grote lisdodde of zeggen. Maximaal 10% van de oppervlakte bos of struweel. U moet jaarlijks maximaal eenderde van de beheers eenheid maaien. U mag maximaal de helft van de beheers eenheid maaien als dit nodig is om verbossing tegen 33

34 Pluspakket 16: Veenmosrietland en moerasheide (= bijlage 27 van de regelingstekst) te gaan, of als de beheers eenheid kleiner is dan 0,75 hectare. U moet het maaisel afvoeren. U mag geen werkzaamheden uitvoeren in de beheers eenheid van 1 april tot en met 30 september. U monitort meetsoorten. Corresponderend basispakket: basispakket 02 Moeras ,05 hectare groot. Op de beheers eenheid komen minimaal vijf van de meetsoorten voor uit lijst A. Of minimaal tien uit de lijsten A en B. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 20% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met veenmossoorten. Minimaal 70% van de oppervlakte moeras. Maximaal 20% van de oppervlakte water. Maximaal 5% van de oppervlakte bos of struweel. nachtorchis, Sierlijke vetmuur, Plat blaasjeskruid, Klein blaasjeskruid, Blauwe knoop, Ronde zonnedauw, Kamvaren, Moerasviooltje, Tormentil, Ruwe bies, Welriekende nachtorchis, Gevleugeld hertshooi, Grote ratelaar, Moeraszoutgras, Echte koekoeksbloem. B Fauna Bruine kiekendief, Porseleinhoen, Kwartelkoning, Waterral, Wulp, St. Jansvlinder, Grote vuurvlinder, Zilveren maan, Groentje, Noordse winterjuffer, Groene glazenmaker, Glassnijder, Gevlekte witsnuitlibel, Poelkikker, Heikikker, Levendbarende hagedis, Ringslang, Franjestaart, Gewone grootoorvleermuis, Ruige dwergvleermuis, Gewone baard- of Brandt s vleermuis, Noorse woelmuis, Waterspitsmuis. U moet op 80% van de oppervlakte het gewas jaarlijks maaien en afvoeren. U monitort meetsoorten. A Flora Lavendelhei, Struikhei, Kraaihei, Gewone dophei, Grote veenbes, Kleine veenbes, Rode bosbes, Knotszegge, Ronde zegge, Sterzegge, Draadzegge, Vleeskleurige orchis, Brede en Rietorchis, Slank wollegras, Veenmosorchis, Geelhartje, Groenknolorchis, Waterdrieblad, Addertong, Parnassia, Moeraskartelblad, Welriekende 34

35 Pluspakket 17: Nat soortenrijk grasland (= bijlage 28 van de regelingstekst) Corresponderend met basispakket 04 (Half)natuurlijk grasland ,5 hectare groot. Op de beheers eenheid komen minimaal vijf van de volgende meetsoorten voor uit lijst A. Of minimaal vier uit lijst B. Of minimaal vijf uit lijst C. Of minimaal drie uit lijst D. Of minimaal zeven uit lijst E. Of minimaal acht uit de lijsten A en F. Of minimaal acht uit de lijsten B en F. Of minimaal acht uit de lijsten C en F. Of minimaal zeven uit de lijsten D en F. Of minimaal tien uit de lijsten E en F. Ook kan van de aantallen bij de lijsten A tot en met C en E maximaal één soort uit een van de andere lijsten A tot en met E meetellen voor het resultaat. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 90% van de oppervlakte grasland. Het grasland bevindt zich binnendijks ten opzichte van zeewerende dijken. A Flora/Dotterbloemhooiland Trosdravik, Moesdistel, Wilde herfsttijloos, Moerasstreepzaad, Vleeskleurige orchis, Brede en Rietorchis, Addertong, Harlekijn, Adderwortel, Slanke sleutelbloem, Knolsteenbreek, Echte koekoeksbloem, Gewone dotterbloem, Grote ratelaar, Gevleugeld hertshooi, Waterkruiskruid, Kleine valeriaan, Moeraskartelblad, Welriekende nachtorchis, Bevertjes. B Flora/Nat schraalland Tweehuizige zegge, Blonde zegge, Vlozegge, Spaanse ruiter, Gevlekte orchis, Moeraswespenorchis, Breed wollegras, Klokjesgentiaan, Draadrus, Parnassia, Vetblad, Welriekende nachtorchis, Klein glidkruid, Zaagblad, Kleine valeriaan, Melkviooltje, Schildereprijs, Sterzegge, Brede en Rietorchis, Vleeskleurige orchis, Blauwe knoop. C Flora/Natte duinvallei Dwergbloem, Teer guichelheil, Zomer- en Herfstbitterling, Platte bies, Vleeskleurige orchis, Armbloemige waterbies, Moeraswespenorchis, Bonte paardenstaart, Grote muggenorchis, Slanke gentiaan, Honingorchis, Groenknolorchis, Parnassia, Knopbies, Moerasgamander, Drienervige zegge, Geelgroene en Dwergzegge, Gevlekte orchis, Sierlijke vetmuur, Geelhartje. D Flora/Nat uiterwaardhooiland Trosdravik, Wilde kievitsbloem, Genadekruid, Engelse alant, Polei, Rode ogentroost, Gulden boterbloem, Weidekervel, Grote pimpernel, Noords walstro, Echte koekoeksbloem, Gewone dotterbloem, Draadrus. E Flora/Brak grasland Aardbeiklaver, Moeraszoutgras, Schorrenzoutgras, Selderij, Kruipend moerasscherm, Zulte, Zilte zegge, Zilte rus, Melkkruid, Rode ogentroost, Fraai duizendguldenkruid, Zeeweegbree, Behaarde boterbloem, Knolvossenstaart, Zilt torkruid, Zilte schijnspurrie, Gerande schijnspurrie, Kwelderzegge, Veldgerst, Zeekraal. F Fauna Zomertaling, Slobeend, Kwartelkoning, Kemphaan, Watersnip, Grutto, Tureluur, Gele kwikstaart, Grauwe klauwier, Zilveren maan, Aardbeivlinder, Bruine vuurvlinder, Groot dikkopje, Bruin zandoogje, Rugstreeppad, Ringslang, Kamsalamander, Poelkikker, Noordse woelmuis, Ondergrondse woelmuis, Veldspitsmuis, Ruige dwergvleer muis, Gewone baard- of Brandt s vleermuis. U voert op minimaal 90% van de oppervlakte van de beheerseenheid het gewas jaarlijks vóór 1 november af via maaien of beweiden. Tussen 1 juli en 1 april mogen op enig moment maximaal drie grootvee-eenheden (GVE) per hectare op het land staan. U monitort meetsoorten. U mag bemesten met ruige mest of kalk als dit voor het beheer noodzakelijk is. 35

36 Pluspakket 18: Droog soortenrijk grasland/ Bloemdijk (= bijlage 29 van de regelingstekst) Corresponderend basispakket: basispakket 04 (Half)natuurlijk grasland droog soortenrijk grasland 4186 bloemdijk 0,5 hectare groot. Op de beheers eenheid komen minimaal vier van de meetsoorten voor uit lijst A. Of minimaal vijf uit lijst B. Of minimaal vijf uit lijst C. Of minimaal vijf uit lijst D. Of minimaal acht uit de lijsten A en E. Of minimaal negen uit de lijsten B en E. Of minimaal negen uit de lijsten C en E. Of minimaal negen uit de lijsten D en E. Ook kan van de aantallen bij de lijsten A tot en met D maximaal één soort uit een van de andere lijsten A tot en met D meetellen voor het resultaat. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 90% van de oppervlakte grasland. Maximaal 20% van de oppervlakte bestaat uit struweel. A Heischraal grasland Rozenkransje, Valkruid, Gelobde maanvaren, Stijve ogentroost, Klokjesgentiaan, Addertong, Heide kartelblad, Liggende vleugeltjesbloem, Blauwe knoop, Harlekijn, Hondsviooltje, Betonie, Herfstschroeforchis, Groene nachtorchis, Welriekende nachtorchis, Veldgentiaan. B Kalkgrasland Poppenorchis, Hondskruid, Aarddistel, Kalkwalstro, Franjegentiaan, Duitse gentiaan, Grote muggenorchis, Geel zonneroosje, Beemdhaver, Honingorchis, Tengere veldmuur, Bijenorchis, Vliegenorchis, Soldaatje, Aapjesorchis, Bergnachtorchis, Kuifvleugeltjesbloem, Gulden sleutelbloem, Harige ratelaar, Grote centaurie, Trosgamander, Echte gamander, Berggamander, Driedistel, Duifkruid, Ruige scheefkelk, Breed fakkelgras. C Stroomdalgrasland Wilde averuit, Voorjaarszegge, Vroege zegge, Kleine steentijm, Steenanjer, Zandwolfsmelk, Sikkelklaver, Walstrobremraap, Rode bremraap, Voorjaarsganzerik, Veldsalie, Tripmadam, Zacht vetkruid, Kleine ruit, Grote tijm, Gestreepte klaver, Brede ereprijs, Liggende ereprijs, Smal fakkelgras, Duifkruid, Overblijvende hardbloem. D Bloemdijk Gewone agrimonie, Moeslook, Kluwenklokje, Rapunzelklokje, Grote centaurie, Wollige distel, Ruige anjer, Beemdkroon, Aardaker, Glad parelzaad, Klavervreter, Wilde peterselie, Karwijvarkenskervel, Grote bevernel, Ruige weegbree, Kleine ratelaar, Veldsalie, Knopig doornzaad, Groot streepzaad, Kattendoorn, Wilde marjolein, Echte kruisdistel, Grote leeuwenklauw, Bevertjes, Zeegroene zegge, Gewone bermzegge, Knoopkruid, Geel walstro, Blauw walstro, Fijne ooievaarsbek, Veldgerst, Donderkruid, Glad Parelzaad, Mantelanjer, Kleinbloemige salie, Akkerdoornzaad, Goudhaver, IJzerhard. E Fauna Kwartel, Patrijs, Grauwe klauwier, Geelgors, Roodborsttapuit, Steenuil, Oranje zandoogje, Bruin dikkopje, Icarusblauwtje, Hooibeestje, Kleine vuurvlinder, Argusvlinder, Bruin blauwtje, Grashommel, Boomkikker, Kamsalamander, Levendbarende hagedis, Ondergrondse woelmuis, Veldspitsmuis. U moet minimaal 90% van het gewas jaarlijks afvoeren via maaien of beweiden. Tussen 1 juli en 1 april mogen er op enig moment maximaal drie grootvee-eenheden (GVE) per hectare op het land staan. Bij beheer met een gescheperde schaapskudde mogen er op enig moment meer dan drie grootveeeenheden (GVE) op het land staan. U monitort meetsoorten. U mag bemesten met ruige mest of kalk als dit voor het beheer noodzakelijk is. 36

37 Pluspakket 19: Soortenrijk stuifzand (= bijlage 30 van de regelingstekst) Pluspakket 20: Soortenrijke heide (= bijlage 31 van de regelingstekst) Corresponderend basispakket: basispakket 10 Natuurlijke eenheid zonder begrazing ,5 hectare groot. Op de beheers eenheid komen minimaal vier van de volgende meetsoorten voor: Fauna Nachtzwaluw, Draaihals, Boomleeuwerik, Duinpieper, Gekraagde roodstaart, Tapuit, Klapekster, Geelgors, Kleine heivlinder, Kommavlinder, Heivlinder. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 50% van de oppervlakte levend stuifzand. Minimaal 10% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met Buntgras of Korstmos. Maximaal 30% van de oppervlakte heide. Maximaal 20% van de oppervlakte struweel of bos. U voert regulier beheer voor de instandhouding van soortenrijk stuifzand. U monitort meetsoorten. Corresponderend basispakket: basispakket 16 Heide. (Pluspakket 21: is vervallen) ,5 hectare groot. Op de beheers eenheid komen minimaal vijf van de meetsoorten voor uit lijst A. Of minimaal elf uit de lijsten A en B. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. A Flora Heidezegge, Stekelbrem, Duitse brem, Kruipbrem, Dennenwolfsklauw, Grondster, Grote wolfsklauw, Kleine schorseneer, Klein warkruid, Rode dophei, Kleine wolfsklauw, Verfbrem, Draadgentiaan, Gevlekte orchis, Kleine zonnedauw, Ronde zonnedauw, Klokjesgentiaan, Moeraswolfsklauw, Beenbreek, Heidekartelblad, Witte snavelbies, Bruine snavelbies, Gewone en Noordse veenbies, Wijdbloeiende rus, Koprus, Dwergrus, Borstelgras, Buntgras, Pilzegge, Tormentil, Rond wintergroen, Bronsmos, Rode en Dove heidelucifer, Rood bekermos, Rendiermossen. B Fauna Watersnip, Grutto, Tureluur, Wulp,Korhoen, Patrijs, Nachtzwaluw, Draaihals, Boomleeuwerik, Blauwborst, Paapje, Roodborsttapuit, Tapuit, Grauwe klauwier, Klapekster, Geelgors, Heidegentiaanblauwtje, Heideblauwtje, Groentje, Heivlinder, Kommavlinder, Bruine vuurvlinder, Kleine vuurvlinder, Hooibeestje, Zandhagedis, Levendbarende hagedis, Gladde slang, Adder, Ringslang, Heikikker, Venwitsnuitlibel, Noordse witsnuitlibel, Tengere pantserjuffer, Ruige dwergvleermuis, Gewone baard of Brandt s vleermuis. Minimaal 20% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met een of meer van de volgende heidesoorten: Struikhei, Dophei, Kraaihei. De resterende oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met grassen, kruiden, mossen, korstmossen, stuifzand, struweel, bos, water. Maximaal 60% is bedekt met grassen. Maximaal 20% van de oppervlakte water. Maximaal 20% van de oppervlakte bos of uit ander struweel dan Jeneverbes of Gagel. U bestrijdt vergrassing op minimaal 50% van de oppervlakte van de beheers eenheid via begrazen. Bij beheer met een gescheperde schaapskudde mogen er op enig moment meer dan anderhalf grootvee-eenheden (GVE) op het land staan. Of u bestrijdt vergrassing op minimaal 10% van de oppervlakte 37

38 Pluspakket 22: Levend hoogveen (= bijlage 33 van de regelingstekst) van de beheers eenheid waar vergrassing optreedt met plaggen, chopperen, maaien en afvoeren. U monitort meetsoorten. Corresponderend basispakket: basispakket 06 Hoogveen ,5 hectare groot. De beheers eenheid ligt in de Fysisch-Geografische Regio Heuvelland of Hogere zandgronden. Op de beheers eenheid komen minimaal vier van de meetsoorten voor uit lijst A. Of minimaal elf uit de lijsten A en B. Voor het resultaat kunnen, naast de hier genoemde soorten, maximaal twee andere soorten uit de lijsten in het hoofdstuk rode lijsten meetellen. Minimaal 5% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bedekt met Veenmos, waaronder minimaal een van de volgende soorten: Wrattig veenmos, Hoogveenmos, Rood veenmos. Maximaal 30% van de oppervlakte water. Maximaal 20% van de oppervlakte bos. De overige oppervlakte bestaat uit Pijpestrootje of natte heide. veenmos, Hoogveen-veenmos, Slijkzegge, Beenbreek. B Fauna Dodaars, Geoorde fuut, Wintertaling, Blauwe kiekendief, Korhoen, Kemphaan, Watersnip, Grutto, Wulp, Tureluur, Zwarte stern, Nachtzwaluw, Gele kwikstaart, Blauwborst, Paapje, Roodborsttapuit, Grauwe Klauwier, Klapekster, Kraanvogel, Veenhooibeestje, Veenbesparelmoervlinder, Veenbesblauwtje, Groot dikkopje, Hoogveenglanslibel, Noordse glazenmaker, Tengere pantserjuffer, Koraaljuffer, Noordse witsnuitlibel, Heikikker, Levendbarende hagedis, Adder, Gladde slang, Ringslang, Ruige dwergvleermuis, Gewone baard- of Brandt s vleermuis, Franjestaart, Gewone grootoorvleermuis. U beheert voor instandhouding van levend hoogveen. U monitort meetsoorten. A Flora Lavendelhei, Eenarig wollegras, Kleine veenbes, Witte snavelbies, Veenbloembies, Lange zonnedauw, Ronde zonnedauw, Geoord veenmos, Rood veenmos, Wrattig 38

39 Pluspakket 23: Soortenrijk weidevogelgrasland (= bijlage 34 van de regelingstekst) Corresponderend basispakket: basispakket 10A of 10B Natuurlijke eenheid zonder of met begrazing vijf hectare groot. Er is een verdunningsfactor van 1:3 toegestaan. Dit betekent dat als u subsidie aanvraagt voor dit pakket, meerdere terreinen als één terrein aangemerkt worden. Dit geldt alleen als deze terreinen liggen in een gebied dat maximaal drie keer zo groot is als de totale oppervlakte van de in dat gebied liggende terreinen waarvoor subsidie wordt aangevraagd. We bepalen de grootte van het gebied door op een kaart hemelsbreed een lijn om de buitenste hoeken van de buitenste terreinen te trekken waarvoor subsidie voor hetzelfde pakket wordt aan - gevraagd. Op de beheers eenheid komen minimaal 75 broedparen per honderd hectare voor van een of meer van de volgende meetsoorten: Grutto, Kievit, Scholekster, Tureluur, Watersnip, Kemphaan, Slobeend, Zomertaling, VeldIeeuwerik, Wulp, Kluut, Krakeend, Kuifeend, Wintertaling, Graspieper, Gele kwikstaart waarvan minimaal 35 broedparen van de soorten: Grutto, Tureluur, Watersnip, Kemphaan, Slobeend, Zomertaling, Veldleeuwerik, Wulp, Kluut, Krakeend, Kuifeend, Wintertaling, Graspieper, Gele kwikstaart. Minimaal 90% van de oppervlakte grasland. De beheers eenheid ligt binnen een gebied met een oppervlakte van minimaal 25 hectare waar in een Natuurgebiedsplan het pluspakket Soortenrijk weidevogelgrasland, of het pluspakket Zeer soortenrijk weidevogelgrasland is opengesteld - Uitzondering: als u voor uw terrein voor 1 januari 2000 beheerssubsidie van de Regeling functiebeloning bos en natuurterreinen of Regeling subsidie particuliere terreinbeherende organisaties heeft gekregen en het terrein lag niet in een natuurgebiedsplan, dan hoeft de beheerseenheid niet aan deze laatste voorwaarde te voldoen. Minimaal 3% van de oppervlakte vluchtstroken (dit zijn verspreid liggende gronden met een oppervlakte van minimaal 1000 m²). U maait of beweidt vluchtstroken niet eerder dan 22 mei en in ieder geval altijd minimaal twee weken later dan de datum waarop u omliggende gronden maait of voor het eerst beweidt. De beheers eenheid mag ook voor 3% uit slootranden met een breedte van minimaal twee meter en maximaal vijf meter en een lengte van minimaal tweehonderd meter die u niet bemest bestaan. U vrijwaart minimaal 25% van de oppervlakte van de beheerseenheid van 1 april tot 8 juni van beweiding, maaien, rollen, slepen, inzaaien, doorzaaien en bemesting. Met inachtneming van voornoemde beheersvoorschriften mag u bemesten en mag u meer dan anderhalve grootvee-eenheid (GVE) per hectare op het land toelaten. U monitort meetsoorten. 39

40 Pluspakket 24: Zeer soortenrijk weidevogelgrasland (= bijlage 35 van de regelingstekst) Corresponderend basispakket: basispakket 10A of 10B Natuurlijke eenheid zonder of met begrazing vijf hectare groot. Er is een verdunningsfactor van 1:3 toegestaan. Dit betekent dat als u subsidie aanvraagt voor dit pakket, meerdere terreinen als één terrein aangemerkt worden. Dit geldt alleen als deze terreinen liggen in een gebied dat maximaal drie keer zo groot is als de totale oppervlakte van de in dat gebied liggende terreinen waarvoor subsidie wordt aangevraagd. We bepalen de grootte van het gebied door op een kaart hemelsbreed een lijn om de buitenste hoeken van de buitenste terreinen te trekken waarvoor subsidie voor hetzelfde pakket wordt aangevraagd. Op de beheers eenheid komen minimaal honderd broedparen per honderd hectare voor van een of meer van de volgende meetsoorten: Grutto, Kievit, Scholekster, Tureluur, Watersnip, Kemphaan, Slobeend, Zomertaling, Veldleeuwerik, Wulp, Kluut, Krakeend, Kuifeend, Wintertaling, Graspieper, Gele kwikstaart waarvan minimaal 50 broedparen van de soorten: Grutto, Tureluur, Watersnip, Kemphaan, Slobeend, Zomertaling, Veldleeuwerik, Wulp, Kluut, Krakeend, Kuifeend, Wintertaling, Graspieper, Gele kwikstaart. Minimaal 90% van de oppervlakte grasland. De beheers eenheid ligt binnen een gebied met een oppervlakte van minimaal 25 hectare waar in een Natuurgebiedsplan het pluspakket Soortenrijk weidevogelgrasland of het pluspakket Zeer soortenrijk weidevogelgrasland is opengesteld. Uitzondering: als u voor uw terrein voor 1 januari 2000 beheerssubsidie van de Regeling functiebeloning bos en natuurterreinen of Regeling subsidie particuliere terreinbeherende organisaties heeft gekregen en het terrein lag niet in een Natuurgebiedsplan, dan hoeft de beheers eenheid niet aan deze laatste voorwaarde te voldoen. Minimaal 4% van de oppervlakte vluchtstroken (dit zijn verspreid liggende gronden met een oppervlakte van minimaal 1000 m²). U maait of beweidt vluchtstroken niet eerder dan 22 mei en in ieder geval altijd minimaal twee weken later dan de datum waarop u omliggende gronden maait of voor het eerst beweidt. De beheers eenheid mag ook uit slootranden met een breedte van minimaal twee meter en maximaal vijf meter en een lengte van minimaal tweehonderd meter die u niet bemest bestaan. U vrijwaart minimaal 25% van de oppervlakte van de beheerseenheid van 1 april tot 8 juni van beweiding, maaien, rollen, slepen, inzaaien, doorzaaien en bemesting. Met inachtneming van voor - noemde beheersvoorschriften mag u bemesten en mag u meer dan anderhalve grootvee-eenheid (GVE) op het land hebben staan. U monitort meetsoorten. 40

41 Pluspakket 25: Wintergastenweide (= bijlage 36 van de regelingstekst) Pluspakket 26: Bos met verhoogde natuurwaarde (= bijlage 37 van de regelingstekst) Corresponderend basispakket: basispakket 10A of 10B Natuurlijke eenheid zonder of met begrazing honderd hectare groot. In de beheers eenheid komt minimaal een van de volgende meetsoorten voor: Wilde zwaan, Kleine zwaan, Brandgans, Grauwe gans, Kleine rietgans, Kolgans, Taigarietgans, Toendrarietgans, Gewone rotgans, Smient. Minimaal 90% van de oppervlakte grasland. Op minimaal 90% van de oppervlakte van de beheers eenheid is op 1 oktober een grasmat aanwezig met een voedingswaarde van minimaal vijfhonderd kvem per hectare. U leeft de beheersvoorschriften na. handelingen verrichten in de beheers eenheid. U verstoort, bejaagt of verjaagt de soorten, die onder de voorwaarden van dit subsidiepakket genoemd zijn, niet opzettelijk. Met inachtneming van voornoemde beheersvoorschriften mag u meer dan anderhalve grootvee-eenheid (GVE) per hectare op het land hebben staan. U monitort meetsoorten. Dit pakket vervalt en kunt u niet meer aanvragen. Voor aanvragen van vóór 1 oktober 2005 blijft het pluspakket 26, Bos met te verhogen natuurwaarde van kracht zoals die luidt tot 1 oktober U bemest minimaal 90% van de oppervlakte van de beheerseenheid jaarlijks minimaal één keer tussen 1 september en 1 oktober met minimaal vijftig kilo zuivere stikstof per hectare. U maait de beheers eenheid één keer tussen 1 september en 1 oktober. Van 1 oktober tot 1 juni, of zoveel eerder als de hierboven genoemde soorten vertrokken zijn, verricht u geen handelingen en laat u geen 41

42 Pluspakket 27: Bos met verhoogde natuurwaarde (= bijlage 38 van de regelingstekst) Pluspakket 28: Natuurbos (= bijlage 39 van de regelingstekst) Corresponderend basispakket: basispakket 09 Bos U voert regulier beheer uit voor de instandhouding van het bos met verhoogde natuurwaarde. Corresponderend basispakket: basispakket 09 Bos vijf hectare groot. vijf hectare groot. De beheers eenheid bestaat uit bos- en natuurterrein. Minimaal 90% van de oppervlakte een houtopstand waarvoor een herplantplicht geldt als bedoeld in artikel 3, eerste lid, van de Boswet. Op de beheers eenheid staan per hectare minimaal twee inheemse boomsoorten, waarvan er van elke inheemse boomsoort gemiddeld minimaal vijftien exemplaren met een hoogte van minimaal vijf meter per hectare aanwezig zijn. Verjongingsvlakten zijn maximaal twee hectare groot. Monoculturen van niet-inheemse bomen (aaneengesloten deel van de beheers eenheid met minder dan dertig inheemse bomen met een hoogte van minimaal vijf meter per hectare) zijn maximaal twee hectare groot. De beheers eenheid bevat per hectare bos minimaal drie staande of liggende dode bomen met een stamdiameter van minimaal dertig centimeter, of minimaal vijftien cm als het een bos is op gronden met grondwatertrap Gt I of II. De beheers eenheid bestaat uit bos- of natuurterrein. Minimaal 90% van de oppervlakte houtopstand waarvoor een herplantplicht als bedoeld in artikel 3, eerste lid, van de Boswet geldt. Op de beheers eenheid staan per hectare maximaal tien nietinheemse bomen met een stamdiameter van minimaal twintig centimeter, gemeten op 1,30 meter boven het maaiveld. Op de beheers eenheid staan per hectare bos minimaal veertig levende bomen met een stamdiameter van minimaal vijftien centimeter voor bos op veengrond en op grondwatertrap Gt I of II en minimaal dertig centimeter voor bos op overige grondsoorten, gemeten op 1,30 meter boven het maaiveld. Op de beheers eenheid staan per hectare bos minimaal drie staande of liggende dode bomen met een stamdiameter van minimaal dertig centimeter of minimaal vijfiten centimeter als het een bos is op grondwatertrap Gt I of II. 42

43 Pluspakket 29: Hakhout en griend (= bijlage 40 van de regelingstekst) Pluspakket 30: Middenbos (= bijlage 41 van de regelingstekst) U voert regulier beheer uit voor de instandhouding van het bos. U mag geen bomen of struiken of delen daarvan uit de beheerseenheid verwijderen. Corresponderend basispakket: basispakket 09 Bos A. Beheers eenheden waarvan minimaal 80% van de stoven bestaat uit zomereik of wintereik B. Beheers eenheden waarvan minimaal 80% van de stoven bestaat uit de wilgensoorten uit de hulptabel inheemse boomsoorten, Es of Zwarte Els. 0,5 hectare groot. Minimaal 90% van de oppervlakte hakhout, waarbij minimaal 60% van de hakhoutstoven ouder is dan 25 jaar. Minimaal 80% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bezet met inheemse boomsoorten (zie hulptabel inheemse boomsoorten achter in deze brochure). De diameter van de staken is maximaal vijftien centimeter, gemeten op vijftig centimeter boven de stoof. Corresponderend basispakket: basispakket 09 Bos ,5 hectare groot. Minimaal 90% van de oppervlakte van de beheers eenheid is een bestaand of voormalig middenbos (middenbos is opgaand bos met een ondergroei van hakhout). Minimaal 60% van de hakhoutstoven is ouder dan 25 jaar. Minimaal 70% van de oppervlakte van de beheers eenheid is bezet met inheemse boomsoorten (zie hulptabel inheemse boomsoorten achter in deze brochure). Op de beheers eenheid staan per hectare minimaal 25 overstaanders met een hoogte van minimaal vijftien meter. De diameter van de staken is maximaal vijftien centimeter, gemeten op vijftig centimeter boven de stoof. Beheers voorschriften U verjongt vlaksgewijs en vegetatief door stronkopslag, of door vervanging van dode stoven door jonge staken. U voert afgezette staken af. Beheers voorschriften U verjongt het hakhout vlaksgewijs en vegetatief door stronkopslag, of door vervanging van dode stoven door jonge staken. U voert afgezette staken af. 43

44 Het recreatiepakket Recreatiepakket 85 (= bijlage 58 van de regelingstekst) 4850 U heeft geen ontheffing gekregen voor de openstelling van het terrein voor, bijvoorbeeld, een zwaar natuurwetenschappelijke reden. U geeft de openstelling met borden aan. Het terrein is voldoende toegankelijk en bevat voldoende wegen, vaarwegen en paden die recreatief gebruik mogelijk maken. U heeft een onderhoudsplicht voor de wegen, vaarwegen en paden. U moet voor zover van toe passing medewerking verlenen aan de aanleg, markering en het beheer van doorgaande routes voor wandelen en fietsen voor de Landelijke afstandswandelpaden (LAW s) en lange fietsroutes (LF). 44

45 De landschaps pakketten Landschapspakket 54: Elzensingel (= bijlage 46 van de regelingstekst) Landschapspakket 55: Geriefhoutbosje (= bijlage 47 van de regelingstekst) Landschapspakket 56: Knip- en scheerheg (= bijlage 48 van de regelingstekst) Het element is minimaal vijftig meter lang. Het element is minimaal vijf en maximaal vijftig are groot. Het element is minstens vijftig meter lang. Het is een vrijliggend landschapselement met minimaal 90% bedekking van aaneengesloten opgaande begroeiing van inheemse bomen of struiken met voor minimaal 50% opgaande begroeiing van Zwarte els (Alnus glutinosa). Het element bestaat uit hakhout met een bedekking van minimaal 60% en mag overstaanders bevatten. U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het landschapselement verandert, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen, tenzij voor het beheer een pleksgewijze stobbenbehandeling met glyfosaat van Amerikaanse Vogelkers, Amerikaanse eik of Robinia noodzakelijk is. U voert alleen werkzaamheden uit tussen 1 september en 1 april. Het is een vrijliggend landschapselement met opgaande begroeiing. Het element bestaat uit hakhout met een bedekking van minimaal 60% en mag overstaanders bevatten. Het element is begroeid met inheemse bomen en struiken (zie hulptabel inheemse boomsoorten achter in deze brochure). U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het landschapselement wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen, tenzij voor het beheer een pleksgewijze stobbenbehandeling met glyfosaat van Amerikaanse Vogelkers, Amerikaanse eik of Robinia noodzakelijk is. U voert alleen werkzaamheden uit tussen 1 september en 1 april. Het is een vrijliggend lijnvormig landschapselement met aaneengesloten opgaande begroeiing van struikvormende soorten. Aaneengesloten betekent in dit verband niet onderbroken of doorsneden en daardoor één geheel vormend. Eén onderbreking van maximaal tien meter breed mag voor toegang tot een perceel. Het element moet bestaan uit struikvormende soorten en mag dus niet uit boomvormende soorten bestaan zoals, Beuk, Zwarte es, Haagbeuk, Gewone esdoorn of coniferen. U beheert het element actief: u voert periodiek dubbelzijdig onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het element wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen, tenzij voor het beheer een pleksgewijze stobbenbehandeling met glyfosaat van Amerikaanse Vogelkers, Amerikaanse eik of Robinia noodzakelijk is. U gebruikt geen meststoffen en brandt niet in, of in de directe omgeving van het element. De directe omgeving is de binnen één meter aan het element grenzende 45

46 Landschapspakket 58: Knotbomen (= bijlage 50 van de regelingstekst) Landschapspakket 59: Grubbe en holle weg (= bijlage 51 van de regelingstekst) grond die uw eigendom is, of die u beheert. U voert alleen werkzaamheden uit tussen 1 juli en 1 april. U knipt het element minimaal één keer per twee jaar. Met knippen kan ook scheren worden bedoeld Het is een vrijliggend lijnvormig landschapselement, bestaande uit een rij van minimaal tien bomen, of een groep van minimaal tien bomen en maximaal twintig bomen, waarvan de stam is afgezet op een hoogte van minimaal één meter. De onderlinge afstand van de bomen is minimaal drie meter en maximaal twintig meter. De onderlinge afstand tussen de parallelle rijen op een perceel is minimaal twintig meter. U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het element wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen en u brandt niet in, of in de directe omgeving van het element. De directe omgeving is de binnen één meter aan het element grenzende grond die uw eigendom is, of die u beheert. U voert alleen werkzaamheden uit tussen 1 september en 1 april Het element is minimaal vijftig meter lang. Het is een smal, diep ingesneden dal met steile, begroeide wanden. In geval van opgaande begroeiing moeten er inheemse bomen of struiken zijn (zie hulptabel inheemse boomsoorten achter in deze brochure). U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het element wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen, tenzij voor het beheer een pleksgewijze stobbenbehandeling met glyfosaat van Amerikaanse Vogelkers, Amerikaanse eik of Robinia noodzakelijk is. U voert alleen werkzaamheden uit tussen 1 september en 1 april. U maait de begroeiing van de taluds jaarlijks (maaisel afvoeren) als de begroeiing bestaat uit grasachtige of kruidige vegetaties. 46

47 Landschapspakket 60: Hoogstamboomgaard (= bijlage 52 van de regelingstekst) 4600 De boomgaard heeft een oppervlakte van minimaal 25 are, met een dichtheid van minimaal vijftig en maximaal tweehonderd bomen per hectare. Het is een boomgaard met fruit- of notenbomen (appel, peer, pruim, kers, walnoot). Volgroeide bomen zijn minimaal vier meter hoog. Het aantal walnotenbomen is maximaal 10% van het totaal aantal bomen in de boomgaard. U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het element wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen en u brandt niet in, of in de directe omgeving van het element. De directe omgeving is de binnen één meter aan het element grenzende grond die uw eigendom is, of die u beheert. U mag voor instandhoudingsbemesting alleen ruige mest, uitgezonderd pluimveemest, of kalk gebruiken. U maait de boomgaard jaarlijks, of laat hem begrazen. Appel- of perenbomen snoeit u minimaal één keer per twee jaar. Landschapspakket 61: Eendenkooi (= bijlage 53 van de regelingstekst) 4610 De beheers eenheid is maximaal vier hectare groot. Het is een installatie die als eendenkooi is geregistreerd in de Openbare Registers. De installatie bestaat uit een kooiplas met omringend struweel of bos. U houdt het element in stand als vanginstallatie voor eendachtigen. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen, tenzij voor het beheer een pleksgewijze stobbenbehandeling met glyfosaat van Amerikaanse Vogelkers, Amerikaanse eik of Robinia noodzakelijk is. Landschapspakket 62: Poel (= bijlage 54 van de regelingstekst) 4624 bij een poeloppervlakte tot 75 m² bij een poeloppervlakte van 75 m² tot 175m² bij een poeloppervlakte van 175 m² of meer. Het element heeft een oppervlakte van minimaal 0,5 en maximaal vijftig are, tenzij het een voortplantingspoel voor amfibieën in het heuvelland is. Minimaal 80% van de oppervlakte van het element bestaat uit open water. De waterdiepte in de diepste delen is tussen 1 oktober en 1 april minstens 0,5 meter. U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het element wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen en u brandt niet in, of in de directe omgeving van het element. De directe omgeving is de binnen één meter aan het element grenzende grond die uw eigendom is, of die u beheert. U ontrekt geen water aan het element behalve voor het drenken van vee dat de aan het element grenzende percelen beweidt. U voert schoningswerkzaamheden, voor zover nodig, alleen uit tussen 1 september en 15 oktober. 47

48 Landschapspakket 63: Rietzoom en klein rietperceel (= bijlage 55 van de regelingstekst) 4638 rijland 4639 vaarland Het element is minimaal vijf are en maximaal vijftig are groot. De begroeiing van het element bestaat voor minimaal 90% uit riet. Minimaal 10% en maximaal 20% van het riet is maximaal drie jaar oud. U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het element wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdingsmiddelen of meststoffen en u brandt niet in, of in de directe omgeving van het element. De directe omgeving is de binnen één meter aan het element grenzende grond die uw eigendom is, of die u beheert. U voert werkzaamheden alleen uit tussen 1 september en 1 april. U maait minimaal 80% en maximaal 90% van het riet jaarlijks. Landschapspakket 64: Raster (= bijlage 56 van de regelingstekst) Het is een permanent veekerend raster voor een landschapselement. Er is sprake van een beschikking landschapssubsidie voor het landschapselement voor één of meer van de landschapspakketten: 54 tot en met 59 en 61 tot en met 66. Het raster ligt zover van het landschapselement dat er geen schade door vraat en betreding aan het element ontstaat. U houdt een veekerend raster in stand. U verwijdert jaarlijks zo nodig overhangende takken die de instandhouding van het raster bedreigen. Landschapspakket 65: Houtkade, houtwal, haag en singel (= bijlage 42 van de regelingstekst) 4651 Het element is minimaal vijftig meter lang en maximaal twintig meter breed. Het is een vrijliggend lijnvormig landschapselement met opgaande begroeiing van inheemse bomen en struiken met een bedekking van minimaal 90% (zie hulptabel inheemse boomsoorten achter in deze brochure). Het element bestaat uit hakhout met een bedekking van minimaal 60% en mag overstaanders bevatten. U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het element wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdingsmiddelen of meststoffen, tenzij voor het beheer een pleksgewijze stobbenbehandeling met glyfosaat van Amerikaanse Vogelkers, Amerikaanse eik of Robinia noodzakelijk is. U voert werkzaamheden alleen uit tussen 1 september en 1 april. 48

49 Landschapspakket 66: Bomenrij (= bijlage 43 van de regelingstekst) 4660 Het element is minimaal vijftig meter lang en maximaal tien meter breed. Als u in het gebiedsplan het pakket Houtkade, houtwal, haag en singel mag aanvragen, mag u ook het nieuwe pakket Bomenrij aanvragen. Het is een vrijliggend lijnvormig landschapselement met opgaande begroeiing van inheemse bomen en struiken, met uitzondering van wilgsoorten en populieren, met een bedekking van minimaal 90% (zie hulptabel inheemse boomsoorten achter in deze brochure). Het element bestaat uit maximaal twee rijen van opgaande bomen. U beheert het element actief: u voert periodiek onderhoud uit; u zorgt dat vee het element niet beschadigt; u voert geen werkzaamheden uit waardoor u het element wijzigt, anders dan voor het behoud van het element nodig is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen, tenzij voor het beheer een pleksgewijze stobbenbehandeling met glyfosaat van Amerikaanse Vogelkers, Amerikaanse eik of Robinia noodzakelijk is. U gebruikt geen chemische bestrijdings middelen of meststoffen en u brandt niet in, of in de directe omgeving van het element. De directe omgeving is de binnen één meter aan het element grenzende grond die uw eigendom is, of die u beheert. U voert werkzaamheden alleen uit tussen 15 juni tot en met 14 maart. 49