Doelgroep. Lesdoelen. Materialen. Biochemie / Wauw. Mentos in cola: fles cola ( light) vel papier plakband 5 mentos (mint)

Transcriptie

1 Doelgroep Leerlingen die een notie hebben van biochemie (reacties kunnen omschrijven) Leerlingen die een zekere zelfstandigheid hebben bij het uitvoeren van experimenten Lesdoelen De leerlingen kunnen illustreren dat een stof van toestand kan veranderen (ET 1.15). een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren (ET 2.13). hygiënisch, nauwkeurig, veilig en zorgzaam werken (ET 2.16). bij organismen kenmerken aangeven die illustreren dat ze aangepast zijn aan hun omgeving (ET 1.5). Materialen Mentos in cola: fles cola ( light) vel papier plakband 5 mentos (mint) Zie materiaalfiche voor alle materialen die nodig zijn voor de experimenten.

2 Mogelijke evaluatie OBSERVATIE VAN DE LERAAR Onvoldoende Voldoende Goed Zeer goed De leerlingen kunnen illustreren dat een stof van toestand kan veranderen (ET 1.15). een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren (ET 2.13). bij organismen kenmerken aangeven die illustreren dat ze aangepast zijn aan hun omgeving (ET 1.5). hygiënisch, nauwkeurig, veilig en zorgzaam werken (ET 2.16).

3 LESGANG LEERINHOUD TIPS 1. Introductie Mentos in een cola (light)-flesje 1. Neem de spullen mee naar buiten. 2. Haal de dop van de fles cola af. 3. Maak een rol van het vel papier. 4. Zorg dat de mentos goed door de rol papier kunnen vallen. 5. Doe plakband om de rol papier heen. 6. Doe 5 mentos in de rol papier. 7. Houd de rol papier boven de fles met je hand ertussen. Wat denk je dat er gebeurt als de mentos Deze verwondering doe je best buiten. Zorg ook echt dat er verwondering is! in de cola vallen? De lkr. noteert de hypotheses van de lln. 2. Probleem stellen 3. Nauwkeurig bekijken 4. Hoe oplossen? Hoe reageren stoffen op elkaar? Wat is de oorzaak van deze reactie? Zijn er leerlingen die reeds ervaring hebben met stoffen die op elkaar reageren? De lkr. noteert de voorbeelden van de lln. op post-its en kleeft deze aan de vragenmuur Op het einde van de les zal hiernaar teruggegrepen worden Welke expert zou ons kunnen helpen om de reacties te voorspellen en (belangrijk) de reacties te verklaren? We kunnen opzoeken op internet, in handboeken, we zouden ook info kunnen vragen aan vakexperten. Denk bijvoorbeeld aan een verver, bijvoorbeeld ik mors met verf op de De lkr vertelt dat er vandaag met behulp van enkele experimenten de reactie van stoffen zal onderzocht worden. Aan te halen voorbeelden: Metaal dat oxideert Metaal dat roest Vloeistoffen (poetsproducten) en water Bruistabletten Een laborant Een chemicus

4 natuursteen hoe kan ik die verf zonder veel schade aan de stenen verwijderen. De terrasstenen zien groen, een tuinman zou mij kunnen helpen om mijn terras terug mosvrij te krijgen 5. Werken aan de oplossing De lkr. verdeelt de klas in groepjes van 3. Er worden afspraken gemaakt i.v.m. het nemen en opruimen van het materiaal. Hygiëne, orde en taakverdeling worden benadrukt. We gaan op onderzoek uit. We voeren de experimenten uit. Tip: enkele experimenten kunnen de lln. alleen uitvoeren. Wijs op veiligheid!! Tip: Iedere groepje voert 3 experimenten uit en vult het bijhorende werkblad in. 6. Formuleren van de oplossing De lln. verwoorden de waarneming Wolk in een fles Rode-, paarse- of groenekool Eitjes pellen Maïzena-wateroplossing Olifantentandpasta (extra) De waargenomen reactie wordt besproken, de wetenschappelijke verklaring (zie leerlingenfiche) wordt aangeduid. Het experiment eitjes pellen zal deze les bij een hypothese vorming blijven binnen enkele dagen zal het resultaat zichtbaar zijn 7. Teruggrijpen Het experiment uit de verwondering wordt verklaard: In cola zit prik opgelost. Als je een fles cola opendraait, dan kan de prik langzaam als een gas ontsnappen. Als je een mentos in de cola gooit, dan ontsnapt er veel prik tegelijk. De reactie tussen cola light en vijf mentos is zo heftig dat de cola grotendeels uit de fles omhoog spuit. De cola wordt door de prik uit de fles geduwd. Iedere lln. neemt een post-it van de vragenmuur. Indien er te weinig voorbeelden op de vragenmuur hangen, werken de lln. per 2/3 aan 1 reactie Volgende les wordt er kort geluisterd naar de gevonden verklaringen.

5 Als huiswerk zoekt de lln. tegen volgende les naar de verklaring van de reactie. 8. Duiden De lkr. verwijst naar de uitgevoerde experimenten. We onthouden dat sommige stoffen een vreemde reactie kunnen uitlokken. Het is soms heel onschuldig, maar soms toch ook met een niet te verwachten effect.