Werken met water kunnen gericht waarnemen met al hun zintuigen.

Transcriptie

1 Werken met water 1. Eindtermen a. Wereldoriëntatie De leerlingen 1.12 kunnen gericht waarnemen met al hun zintuigen kunnen minstens één natuurlijk verschijnsel dat ze waarnemen via een eenvoudig onderzoekje toetsen aan een hypothese. b. Milieueducatie De leerlingen 1.17 kunnen bij de verzorging van dieren en planten uit hun omgeving zelfstandig basishandelingen uitvoeren. 1.18* tonen zich in hun gedrag bereid om in de eigen klas en school zorgvuldig om te gaan met papier, water, afval en energie kunnen met concrete voorbeelden uit hun eigen omgeving illustreren hoe mensen op negatieve, maar ook op positieve wijze omgaan met het milieu en dat aan een milieuprobleem vaak tegengestelde belangen ten grondslag liggen. c. Sociale vaardigheden - domein samenwerking De leerlingen kunnen samenwerken met anderen, zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische origine. 2. Doelgroepen SO 3. Mogelijke lesdoelstellingen 1) Een aantal eenvoudige opdrachten met water volgens een opdrachtenfiche in groep kunnen uitvoeren 2) De opdrachten in de groep tot een goed einde brengen

2 3) Een toepassing van het watergebruik uit de opdracht kunnen bedenken in het dagelijkse leven 4. Activiteit: Werken met water Alle leerlingen van de klas worden verdeeld over de 4 opdrachten met water. Deze 4 opdrachten met water worden in een circuit opgesteld. Elke opdracht wordt vooraf kort klassikaal aangebracht. De leerkracht legt uit wat van het groepje en de leerlingen verwacht wordt. De opdrachtenfiche helpt elke groep verder bij de zelfstandige uitvoering van de opdracht. Eén opdracht wordt in 15 minuten afgewerkt, inclusief opruimen. Nadat alle groepen de verschillende opdrachten en proeven hebben uitgevoerd, voert de leerkracht een klassikaal gesprek. De begrippen worden opnieuw benoemd, de opgedane kennis herhaald. De verschillende ervaringen en de opgedane kennis worden vervolgens via een leergesprek getransfereerd naar toepassingen in het dagelijks leven. 5. Didactische raadgevingen: Deze les vraagt een grote organisatie. Het ervaren en beleven en zich organiseren en samenwerken in groep is hier prioritair en neemt heel wat tijd in beslag. Er wordt dus best een hele namiddag voor deze activiteit uitgetrokken. Het telkens verwoorden van wat men ziet, is eveneens belangrijk. De taakverdeling en het beurtsysteem binnen de groep is een aspect dat aandacht vraagt van de leerkracht, zodat het vervullen van de opdracht correct en volgens plan gebeurt. Na de proeven helpen alle leerlingen mee om alles op te ruimen. Het niet-vervuilde water van opdracht 1 wordt verzameld en daarna in de klas gebruikt om de planten water te geven. Het vervuilde water van opdracht 2 wordt gebruikt om de klas te dweilen of de gang te schrobben. 5. Benodigdheden: Algemene: een zandloper en een klokje of wekker. een dweil per opdracht een handdoek per opdracht een opdrachtenboekje per groep (4 leerlingen) 2

3 materiaal per opdracht : Opdracht 1: drijven of zinken 1 waterbak gevuld met water ( grote plastieken kom) 1 emmertje met een aantal vaste voorwerpen plastic drinkflesje steen leeg blikje plastic schroefdoppen muntstuk kurken tandenstokers papier schaar klei Opdracht 2: wassen 1 emmer gevuld met water 1 lege emmer 1 waterbak vloeibaar wasmiddel vuile poppenkleren of vuile doekjes droogrekje Proef 3 : drankje maken voor eigen drinkfles kleefetiketten stiften grote maatbeker uit de keuken van minstens 1,5 l soeplepel 4 kleine petflesjes van 33 cl (eigen dranketiket gemaakt in les beeldende opvoeding ) lepel om te roeren trechter grenadine Proef 4: het water dringt erin of het water druipt eraf 1. gehalveerde en met etiket genummerde petflessen (van 1 tot en met 5) met verschillende soorten stoffen/materie (zie hieronder) erover gespannen met elastiek 2. een waterverstuiver gevuld met water 3. schaar 4. wateropslorpende en waterdichte stoffen om stukken uit te knippen: aluminiumfolie plasticfolie katoen nylon keukenrolpapier 3

4 schaar lege glazen potjes met deksel 6. Werkwijze 1.Voorbereiding van de activiteit: Bij elke waterbak gaat een groepje leerlingen staan. We gaan opdrachten doen met water. Voor elke opdracht gaan we vooraf goed nadenken en ervoor zorgen dat we het water zo weinig mogelijk verspillen of zo weinig mogelijk vervuilen. TIP 4 leerlingen per opdracht is ideaal. Elke groepje krijgt een opdrachtenboekje met de opdrachten in een andere volgorde. De groepsnamen worden vooraan op elk opdrachtenboekje door een van de leerlingen genoteerd. Voor het noteren van de resultaten wordt per opdracht een beurtsysteem ingebouwd. Eén leerling noteert de bevindingen per opdracht en de anderen helpen mee aan de uitvoering van de opdracht. DOE Leg het materiaal klaar per proef en in een circuit. Per proef één voorbeeld geven: het materiaal benoemen, de werkwijze illustreren en telkens één leerling de bevinding laten verwoorden en een andere ll. laten noteren op het opdrachtenblad. Zandloper wordt omgedraaid en als het zand doorgelopen is (= na 15 minuten), geeft je het signaal dat de tijd om is. 2. Overlopen van de opdrachten en afspraken maken Opdracht 1: drijven of zinken In de emmer zitten er veel verschillende voorwerpen. Een ll. mag er een voorwerp uitkiezen en het in het water van de waterbak leggen. Wat kan er gebeuren met dat voorwerp als we het in het water leggen? Per voorwerp verwoordt een leerling wat er met het voorwerp dat hij koos zal gebeuren: drijven of zinken. Hij voert het proefje uit en verwoordt wat hij ziet gebeuren. Eén ll. noteert (of tekent) dit op het opdrachtenblad in de 4

5 juiste kolom. Daarna gaat het groepje verder zelfstandig aan het werk met de overige voorwerpen. En daarna gaan jullie zoveel mogelijk drijvende voorwerpen maken. Waarmee denk je dat te kunnen maken? Ik ben benieuwd of dat jullie zal lukken. Na 15 minuten een (afgesproken) signaal geven om aan te duiden dat de tijd om is voor de uitvoering van de eerste proef/opdracht. We gaan dan alles opruimen. We zetten het materiaal in de emmer weer klaar voor de volgende groep. We leggen het materiaal precies zoals wij het hebben gevonden. Opdracht 2: de poppenkleertjes wassen Onze poppenkleertjes uit de poppenhoek zijn heel erg vuil geworden en hebben een wasbeurt nodig. Hoe zullen we de kleertjes wassen? Wie weet hoe dat moet? Laat een kind deze handeling demonstreren. Daarna spoelen we de kleren. Het vuile water van de was mag je in de grote emmer doen. TIP Zorg voor vloeibaar wasmiddel in de originele verpakking. Opdracht 3: een lekker drankje klaar maken Hier gaan we een lekker drankje maken om er onze waterfles mee te vullen. Hoe kunnen we dat doen? We gaan grenadine aan het water toevoegen. We gaan er wel voor zorgen dat we geen water verspillen, maar ook dat iedereen zijn flesje helemaal kan vullen met ons klaargemaakte drankje. Ik ben benieuwd hoe jullie 5

6 dat gaan doen. Opdrachtenblad 4: Wateropslorpende of waterdichte stoffen. Welke soorten stof zien wij hier op deze flessen? Wel, we gaan op al die verschillende stoffen een beetje water verstuiven/gieten en kijken wat er met het water gebeurt. Wat kan er met het water gebeuren, denk je? Het water dringt erin en de stof wordt nat. Of het water druipt eraf en de stof blijft droog. Dit is dan een waterdichte stof. Op ons blad staan er twee kolommen. Een kolom voor de nummers van de flessen met een stof waar het water indringt en die nat wordt en een kolom voor de stoffen waar het water afdruipt. 3. Uitvoeren van de opdrachten in groep DOE Om de 15 minuten een (afgesproken) signaal geven dat het tijd is om te wisselen. 4. Klassikale evaluatie: Samen met de kinderen de verschillende opdrachten overlopen en bespreken wat ze hebben gedaan, gezien en vastgesteld. De boekjes met de notities liggen bij de leerkracht. De opdracht wordt opnieuw gedaan, indien geen enkel groepje er in slaagde om de opdracht goed te volbrengen. Heeft iedereen bij elke proef kunnen helpen? Hebben jullie zorg gedragen voor het materiaal? Zijn jullie zuinig omgegaan met het water? Daarna zoeken we samen naar toepassingen van het principe in de opdracht of een toepassing van watergebruik (leidingwater) in het dagelijks leven. Concluderen dat wij in ons dagelijks leven water echt nodig hebben.

7 Waarvoor hebben wij nu allemaal water gebruikt? Waarvoor gebruiken wij bij ons thuis water uit de kraan. DOE Mindmap of woordveld maken op het bord met in het midden: Wij gebruiken water uit de kraan om : water in en om het huis om de vaat te doen in de afwasmachine voor onze vissen in de visbak om in ons zwembad te zwemmen om onze kleren te wassen om het eten klaar te maken om te drinken om te douchen en een bad te nemen om onze poes te drinken te geven om onze planten water te geven 7

8 OPDRACHTEN MET WATER NOTEER DE NAMEN VAN DE LEERLINGEN VAN JE GROEP : OPDRACHT 1 : drijven of zinken? Leg de voorwerpen uit de emmer elk om beurt in de waterbak. Wat gebeurt er met de verschillende voorwerpen? Teken ze in de juiste kolom. DRIJVEN ZINKEN 8

9 OPDRACHT 2 : wassen Opdracht : Was de poppenkleertjes. Per volle kan water mag je één dopje vloeibaar wasmiddel toevoegen. Spoel ze daarna goed uit. Hang ze daarna te drogen op het wasrekje. Het vuile zeepwater mag je in de emmer doen. 9

10 OPDRACHT 3: Drankje maken Opdracht: Maak van de etiketten je eigen etiket voor je drankfles. Maak een lekker drankje met water + grenadine. Per flesje water mag je één soeplepel grenadine toevoegen. Zorg ervoor dat iedereen zijn drinkflesje kan vullen met het drankje. Zorg ervoor dat er geen drank over is. 10

11 OPDRACHT 3: wateropslorpend of waterdicht? Opdracht : Spuit met een waterverstuiver op de stoffen van de verschillende flessen : op de fles nummer 1 met plastic op de fles nummer 2 met nylon op de fles nummer 3 met aluminiumfolie op de fles nummer 4 met keukenrolpapier op de fles nummer 5 met een zakdoek Wat gebeurt er met het water? Zet het nummer van de fles in de juiste kolom. WATEROPSLORPEND WATERDICHT = = water dringt erin water druipt eraf 11