WATERRETENTIE-EN DOORLATENDHEIDSKARAKTERISTIEKEN VAN DE GRONDEN IN 'DE VEENKAMPEN'

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "WATERRETENTIE-EN DOORLATENDHEIDSKARAKTERISTIEKEN VAN DE GRONDEN IN 'DE VEENKAMPEN'"

Esther de Smet
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 NN31545,1802 BSBUOTHSSK ^"P* fà '**^ / ''^"* '*'*- -^'*- ^' *< <** f * *> e* W S >H B* r -S v >? ^ rr,, «DV> : jt W ICK nota 1802 september 1^87 03 O C WATERRETENTIE-EN DOORLATENDHEIDSKARAKTERISTIEKEN VAN DE GRONDEN IN 'DE VEENKAMPEN' c CD en c 'c Q) ro ing. P.C. Jansen en G.J. Veerman c TD 3 O _C V) '3 -C <u 4 * 03 C 0) 'c -C CJ CD o i- c > -4» 3 3 C/3 C Nota's van het Instituut zijn in principe interne communi middelen, dus geen officiële publikaties. Hun inhoud varieert sterk en kän zowel betrekking hebben eenvoudigeweergave van cijferreeksen, als op een conclud discussie van onderzoeksresultaten. Inde meeste gevallen de conclusies echter van voorlopige aard zijnomdat het ond nog niet isafgesloten. Bepaalde nota's komen niet voor verspreiding buiten het Ins inaarimerking catietituut 19p

2 I N H O U D 1. INLEIDING 2.DEBODEMMONSTERS 3.RESULTATEN LITERATUUR blz

4 NOTA/ INLEIDING Vroegerbestond eengrootgedeeltevandecultuurgrond uitschraal grasland.bijnahetheleareaalvandezevochtige 'blauwgraslanden' isverdwenenendaarmeeookhetgrootstegedeeltevanhetbestand aanplantenendierendataanditbiotoopgebonden is. Vooreenuitbreidingvandeoppervlaktevandezegraslandenzullen bepaaldemilieuomstandighedenaanwezigmoetenzijnomdeontwikkeling vancultuurgraslanden totvochtige,half-natuurlijkegraslanden mogelijktemaken.dewerkgroepregeneratiehalf-natuurlijke graslandenonderzoekt sinds1986dergelijkeontwikkelingen ineen proefgebied waarverschillendemilieufactorengecombineerdzijn. Ditproefgebiedheet 'De Veenkampen'enhetligtinhetzuidelijke gedeeltevandegeldersevallei,eenkilometertennoordwestenvan Wageningen. AanditprojectwerkenhetCABO,hetICWendevakgroepenNatuurbeheer encultuurtechniek vandelumee.deleidingencoördinatieberustbij hetcabo.meer informatieoverditprojectistevindeninhet projectvorstel (CABOe.a., 1983). Eenbelangrijkonderdeel indebeginfasevanditproject isde inventarisatievandevegetatieenvanbodemfysischeenbodemchemische parameters.heticwdraagthierbijondermeerzorgvoordebemonstering enanalysevandebodem.indezenotawordtverslaggedaanvande bepalingvandewaterretentiekarakteristieken (h-0relaties)ende doorlatendheidskarakeristieken (k-hrelaties).

6 NOTA/ DEBODEMMONSTERS Hetproefgebied 'De Veenkampen'isonderverdeeld inzevensubgebieden. Infiguur 1zijndezeineenbeknoptoverzichtskaartjevanhetgebied aangegeven.perceel Giseennulobjecten valt, watde waterhuishoudingbetreft,buitenhetproefgebied.depercelena, Cen Ehebbeneenzomerpeil van40cmendepercelenb, Den Fvan60cm benedenmaaiveld.hetwinterpeil vandezepercelenisgelijkaande maaiveldshoogte.hetgrondwaterniveauwordtoppeilgehoudenvia slotendieeenbeheersbaar peilhebbenenviadrainagebuizendie hiermee inopenverbindingstaan. Demethodediegebruiktisomdek-h endeh-8relatiestebepalen staatbeschreven insoilscience (Boels e.a.,1978). Demonsterszijngenomenindepercelen CenD.Daartoeisin het middenvandezepercelen,ophetgedeeltedatingerichtisvoorhet opstellenvanmeetapparatuur,eenkuilgegravenwaaropdiverse dieptestothetniveauvanhetzomerpeilongeroerdebodemmonsters zijngestoken.inperceel Cisdatgedaanopdieptesvan, 20en 40cmbenedenmaaiveldenopperceel Dopgelijkedieptesendaarnaast ookop60cmbenedenmaaiveld.vandegrondopdezedieptesisookhet gloeiverliesbepaald.demonstersdieafkomstigzijnvaneendiepte vancmzijnintensiefdoorworteld enhebbendaardooreenrelatief hooggloeiverlies.hetmonsterdatafkomstigis van60cmdiepte bestonduitvenigeklei,deanderemonstersuiteensterkhumeuze zwareklei. Inbijlage 3vanheteerdergenoemdeprojectvoorstelis eenuitgebreideroverzichtgegevenvandebodemvanhetproefgebied. Demonsterszijnop20 mei1987gestokenenhaddeneenhoogtevan8,0 j eneendiametervan,3cm.opdezelfdedagzijndemonstersineen bakmeteenlaagjewatergezetwaardoorzekondenverzadigen. Na enkelewekenzijndemonstersopeenbalansgeplaatst.deafnemingvan hetgewicht,c.q.hetvochtgehaltediedoordeverdampingaande bovenkantvandemonstersplaatsvond,werdgeregistreerd.verderisde drukhoogtevanhetindemonstersopdevierhoogtes, waar tensiometerswarenaangebracht,omdevijfminutengemeten.

8 NOTA/1802 De waarnemingen zijn gestopt op het moment dat er lucht in de tensiometers kwam. Voor de monsters van de wortelzone was dat na enkele dagen al het geval doordat er diepe scheuren in kwamen. Na ruim twee weken was alleen het monster met de venige klei dat toen wel sterk gekrompen was,nog aangesloten.

10 NOTA/ RESULTATEN Dewaarnemingenzijnmetbehulpvaneencomputerprogrammaverwerkt. Vanheteindresultaat zijnvanallebodemmonstersderelatiestussen dedrukhoogtevanhetvanhetbodemvocht (h) enerzijdsenhet vochtgehalte (0)endeonverzadigdedoorlatendheid (k) anderzijds grafischweergegeven indefiguren 2totenmet8.Hetgloeiverlies vandemonstersisindeonderschriftenvandezefigurenopgenomen. Totdedrukhoogtevanhetdievoordeverschillendemonstersvarieert vanbijna-500tot-950cmzijnderelatiesaandemetingenontleend. Hetvochtgehalteendedoorlatendheidvoorlageredrukhoogteszijn doorextrapolatieverkregen.tussende-1en-cmzijnweinigofgeen metingenuitgevoerd.vooraldedoorlatendheid isdaardoor indit trajectnietbetrouwbaar.dewaardendiehiervoor indefigurenals eenarceringzijnaangegeven,zijnontleendaaneenaantalpublicaties (RIJTEMA,1969; BEUVING,1984; KOSTENe.a.,1986). Vandepercelen Cen Dkomendeh-0relatiesop20en40cmgoedmet elkaarovereen,waarbijdebodemop40cmdiepte,gezienhetgrotere poriënvolume,watmoerigeris. Deh-Orelatiesvandebovengrondvan beideplekkenverschillen enigzinsvanelkaar.datisookhetgeval methet gloeiverlies. Ookdek-h relatiesvandeplekkencen Dkomenopdezelfdedieptesmet elkaarovereen.uitzonderinghieropvormtfiguur5b,dateenwat afwijkendevormheeft.dieper inhetprofielwordt inhetgemeten trajectdedoorlatendheid benedende-0cm steedsminderkleinbij eenverdereafnemingvande drukhoogte.

12 NOTA/1802 LITERATUUR BEUVING,J.,1984.Vocht-endoorlatendheidskarakteristieken,dichtheid ensamenstellingvanbodemprofieleninzand-,zavel-, klei-en veengronden.rapport,icw. Wageningen. BOELS.J.,J.B.H.M.vanGILS,G.J.VEERMANandK.E.WIT.,1978.Theoryand systemofautomatic determinationofsoilmoisture characteristicsandunsaturated hydraulicconductivities. SoilScience, volume pag CABO,ICW,VakgroepNatuurbeheer,VakgroepCultuurtechniek, Regeneratievanlaagproduktieve,vochtigegraslanden. Projecvoorstel.CABO, Wageningen. RIJTEMA.P.E.,1969.Soilmoistureforecasting.Nota513.ICW, Wageningen WOSTEN.J.H.M..M.H.BANNINKenJ.BEUVING,1986.Waterretentie-en doorlatendheidskarakteristieken vanboven-enondergrondenin Nederland:DeStaringreeks.Rapport 18.ICW, Wageningen.

14 s I 1 'I I D B D D 'h I % % if, D B =r=ß G D D D D 7 A yyrmrmmntn^immmmrm 1 ft D Div.meetpunten Veensteeg //// Kaden WfTTtm/TiiT/rrn Fig. 1 Overzichtvan het proefveld 'de Veenkampen'

16 - 7 - e C - s - 4 E o - a L (m 3.rrf 3 ) r^^^s. \ " E o 2 [ ' \ C4 \ h(cm) - 4 Fig. 2 Perceel C, diepte centimeter. Gloeiverlies 31,9%. A Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h) en het vochtgehalte (8) B Relatie tussen de drukhoogte van hetbodemvocht (h) en de doorlatendheid (k)

18 - 7 -' C20 -= - 4 E o -1CT " (m 3.rTf 3 ) " ü A E o * C« h(cm) Fig. 3 Perceel C,diepte20centimeter.Gloeiverlies 27,4%. ARelatietussendedrukhoogtevanhetbodemvocht (h) enhetvochtgehalte (6) BRelatietussendedrukhoogtevanhetbodemvocht (h) endedoorlatendheid (k)

20 - 7 -' CAO - s - 4 e o -" - s u (m 3.m- 3 ) 0.8 ' : - ;.*.v..v.... E ' o -2 " 1d h(cm) Fig. 4 Perceel C, diepte 40 centimeter. Gloeiverlies 34,2%. A Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h) en het vochtgehalte (0) B Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h) en de doorlatendheid (k)

22 - 7 -' D - s -" e o -' " À (m 3.m- 3 ) ' È 1 o 2 io h(cm) Fig. 5 Perceel D, diepte centimeter. Gloeiverlies 24,8%. A Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h) en het vochtgehalte (0) B Relatie tussen xle drukhoogte van het bodemvocht (h) en de doorlatendheid (k)

24 -' -' D20 - s - 4 E o - J w OM e(m 3.nf 3 ) " " E o r h(cm) Fig. 6 Perceel D. diepte 20 centimeter. Gloeiverlies 29,3%. A Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h) en het vochtgehalte (0) B Relatie tussen de drukhoogte van "het bodemvocht (h) en de doorlatendheid (k)

26 - 7 - e DAO - s - 4 E o - J -" L À (m 3.m- 3 ) 0.8 ' ü " ' <. E o -2 " * h(cm) Fig. 7 Perceel D, diepte 40 centimeter. Gloeiverlies -31,6*. A Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h) en het vochtgehalte (8) B Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h) en de doorlatendheid (k)

28 - 7 - e D E o - J L (m 3.rrf 3 ) ' **&*, ^IJI.rl E O " h(cm] Fig. 8 Perceel D, diepte 60 centimeter. Gloeiverlies 38,3%. A Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h) en het vochtgehalte (6) B Relatie tussen de drukhoogte van het bodemvocht (h)

Vergelijkbare documenten

NOTA 359, d. d. 19 oktober Metingen met de slootmeter in een tweetal proefgebieden in de Dongeradelen. R. Kik. 5Hi c ji^

NOTA 359, d. d. 19 oktober Metingen met de slootmeter in een tweetal proefgebieden in de Dongeradelen. R. Kik. 5Hi c ji^ NN31545,0359 )R CULTUURTECHNIEK EN WATERHUISHOUDING NOTA 359, d. d. 19 oktober 1966 Metingen met de slootmeter in een tweetal proefgebieden in de Dongeradelen R. Kik 5Hi c ji^ Nota's van het Instituut