Op grond van de door verzoeker verstrekte informatie is de klacht als volgt geformuleerd:

Transcriptie

1 POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Juliana van Stolberglaan 4-10 TEL FAX INTERNET AAN Marktplaats B.V. DATUM 9 januari 2007 CONTACTPERSOON UW BRIEF VAN 27 december 2006 UW KENMERK ONDERWERP A vs Marktplaats Geachte, Naar aanleiding van de per brief van 29 juli 2006 ingediende klacht van de heer A (hierna te noemen: verzoeker) uit Tilburg heeft het College bescherming persoonsgegevens (CBP) een onderzoek ingesteld. Hieronder volgen de conclusies van het onderzoek. Klacht Op grond van de door verzoeker verstrekte informatie is de klacht als volgt geformuleerd: U vraagt teveel persoonsgegevens aan personen die de status van gecontroleerde verkoper willen krijgen. Om die status te verkrijgen, dienen zij een kopie in te leveren van een geldig identiteitsbewijs, een giro- of bankafschrift dat niet ouder mag zijn dan een maand en een uittreksel uit het bevolkingsregister dat eveneens niet ouder mag zijn dan een maand. De verzoeker acht het vragen van deze drie documenten bovenmatig. Onderzoek Bij brief van 2 oktober 2006 heeft het CBP u verzocht een aantal vragen te beantwoorden. Uw reactie werd op 27 oktober 2006 ontvangen. Vervolgens heeft het CBP u nadere vragen gesteld op 30 oktober 2006, waarop u op 21 november 2006 per heeft gereageerd. Het CBP heeft u op 11 december 2006 de voorlopige bevindingen gestuurd in de zaak. U heeft op 27 december 2006 gereageerd. Bevindingen De bevindingen van het CBP luiden als volgt: - Standpunt verzoeker De verzoeker vindt het overleggen van een paspoortkopie niet onoverkomelijk, maar meent dat de andere twee gevraagde documenten zeer persoonlijke gegevens bevatten waarvan het opvragen niet in verhouding staat tot het nut waarvoor zij moeten dienen (het vaststellen van de identiteit). De klager wijst er bovendien op dat een andere aanbieder van elektronische BIJLAGEN BLAD 1 van 6

2 verkoopdiensten, Speurders NL geen identificerende documenten opvraagt voor de vergelijkbare status van geverifieerd verkoper, maar volstaat met het vastleggen van door de verkoper overgelegde naam-adres-woonplaatsinformatie. - Standpunt Marktplaats U heeft uitgelegd dat de status van Gecontroleerde Verkoper betekent dat een koper van een product van een dergelijke verkoper in aanmerking komt voor een financiële bescherming, tot een maximumbedrag van 250 euro. Die kopersbescherming houdt in dat een koper zijn aankoopbedrag terugkrijgt als hij het gekochte niet ontvangt of als een product sterk afwijkt van de omschrijving in de advertentie. Na vergoeding van de schade aan de koper, verhaalt Marktplaats het uitgekeerde bedrag op de Gecontroleerde Verkoper. De gevraagde drie documenten worden gebruikt voor verificatie van de naam, het adres en de woonplaats van de persoon die de status van Gecontroleerde Verkoper wil krijgen. - Nadere beschrijving van feiten Het CBP heeft u gevraagd aan te geven welke persoonsgegevens van de gevraagde documenten u precies verwerkt, en voor elk ervan te beschrijven waarom het gegeven, gelet op het doel of de doeleinden, noodzakelijk is. Verder heeft het CBP u gevraagd wat u precies met de verkregen documenten doet en hoe de persoonsgegevens worden beveiligd. U heeft daarop geantwoord dat u van de drie de documenten alleen naam, adres en woonplaats (NAW) verwerkt. U laat deze drie gegevens handmatig overnemen uit de gevraagde drie documenten, maar bewaart de papieren kopieën als back-up in een kast waarvan alleen medewerkers van uw Trust and Safety team de sleutel hebben. De NAW-gegevens van Gecontroleerde Verkopers worden opgeslagen op een server waar alleen geautoriseerde personen toegang toe hebben. De server is beveiligd met een firewall tegen ongeautoriseerde toegang van buiten. In antwoord op de vraag waarom de drie documenten noodzakelijk zijn, schrijft u dat het uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie gebruikt wordt om het adres vast te stellen. Omdat de gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie niet altijd up-to-date zijn, vraagt u tevens om een recent bankafschrift. De paspoortkopie is noodzakelijk om de identiteit van de Gecontroleerd Verkoper te controleren. Tevens geeft u aan dat een verkoper zijn paspoort nodig heeft om een uittreksel aan te vragen, zodat de combinatie van naam en adres/woonplaats door Marktplaats.nl kan worden gecontroleerd. Norm / wettelijk kader Als wettelijk kader wordt de Wet bescherming persoonsgegevens (WBP) gebruikt. Het CBP merkt op dat artikel 2 eerste lid WBP ook van toepassing is op het opslaan van (papieren) documenten, als het gaat om een gestructureerd geheel van persoonsgegevens dat volgens bepaalde criteria toegankelijk is en betrekking heeft op verschillende personen. BLAD 2 van 6

3 Ingevolge artikel 11 Wet bescherming persoonsgegevens (WBP) moeten gegevens toereikend, ter zake dienend en niet bovenmatig zijn, gelet op de doeleinden waarvoor zij worden verzameld of vervolgens worden verwerkt. Artikel 7 WBP bepaalt dat persoonsgegevens voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden worden verzameld. De informatieplicht wordt verder uitgewerkt in artikel 33 WBP. Beoordeling Hieronder volgt een puntsgewijze behandeling van de relevante artikelen. 1) Voor wat betreft het bewaren van kopieën U geeft aan dat u kopieën van de identificerende documenten bewaart als back-up, waarbij het CBP ervan uitgaat dat het een gestructureerd bestand betreft in de zin van artikel 1 onder c WBP. De verwerking valt onder de WBP en dient dus te voldoen aan de vereisten van onder meer artikelen 11, 16 en 24 WBP. Een paspoortkopie en een bank- of giroafschrift bevatten veel persoonsgegevens, waaronder bijzondere of gevoelige gegevens. Een paspoortkopie omvat ondermeer een sofi-nummer, waarvan de verwerking is verboden in artikel 24 WBP, tenzij er een wettelijke basis voor is. Een dergelijke kopie bevat eveneens een pasfoto. Dat is een bijzonder persoonsgegeven waarvan de verwerking is verboden in artikel 16 WBP, behoudens de uitzonderingen in artikel 17 tot en met 23 WBP. Ten slotte geeft een bankafschrift inzage in persoonlijke inkomsten en uitgaven, inclusief een saldo op de rekening. Het CBP stelt vast dat u - door het opslaan van de papieren in een gestructureerd bestand- van alle drie de documenten bovenmatig veel gegevens verwerkt, gelet op het doeleinde van het vaststellen van naam, adres en woonplaats van een aanvrager van de status van Gecontroleerde Verkoper. U maakt niet bekend dat u kopieën bewaart. Voor de verwerking van de bijzondere persoonsgegevens is niet gebleken dat u zich kunt beroepen op een van de uitzonderingen in de WBP. Het CBP constateert daarom dat het bewaren van de kopieën in meerdere opzichten onrechtmatig is. In uw reactie op de voorlopige bevindingen geeft u aan dat u bereid bent deze bezwaren te ondervangen door de kopieën van de documenten na verificatie onmiddellijk te vernietigen of te retourneren aan de klant. Tevens geeft u aan dat u bereid bent de informatievoorziening hierover aan (potentiële) Gecontroleerde Verkopers te verbeteren en om daarbij ook aan te geven dat men andere gegevens dan de NAW-gegevens onleesbaar mag maken op de kopieën. 2) Voor wat betreft het opvragen en de verdere verwerking van de gegevens a) Artikel 7 WBP: uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden Behalve het bewaren van de kopieën, voert u ook andere gegevensverwerkingen uit die onder de WBP vallen, zoals het verwerken van de NAW-gegevens in een geautomatiseerd bestand. BLAD 3 van 6

4 Een duidelijk geformuleerd doeleinde voor deze laatste verwerking ontbrak. Uit de klacht blijkt dat aanvragers niet bekend zijn met het feit dat u de gegevens alleen nodig heeft om naam, adres en woonplaats van aanvragers te controleren. Uw antwoorden op vragen over het doeleinde van elk afzonderlijk document bleven tot op het laatst onduidelijk, bijvoorbeeld toen u aangaf dat het noodzakelijk is voor een betrokkene om zijn paspoort te tonen om een uittreksel uit het bevolkingsregister te verkrijgen zodat Marktplaats de combinatie van naam, adres en woonplaats kan controleren. Inmiddels heeft u de doelstelling verduidelijkt, namelijk om verhaal te kunnen nemen op een Gecontroleerde Verkoper. In reactie op de voorlopige bevindingen hebt u ook aangegeven de informatievoorziening te willen verbeteren en (potentiële) Gecontroleerde Verkopers duidelijk te maken dat u alleen de NAW-gegevens verwerkt voor het bovengenoemde doeleinde. b) Artikel 33 WBP: informatieplicht De informatieplicht is uitgewerkt in artikel 33 WBP. Dat artikel bepaalt dat een verantwoordelijke de doeleinden van de verwerking waarvoor de gegevens zijn bestemd meedeelt aan een betrokkene vóór het moment van verkrijging van persoonsgegevens. Door kopieën te vragen, wekt u de suggestie dat alle gegevens deel uitmaken van de verwerking, terwijl u de documenten alleen gebruikt om NAW vast te stellen, waarbij u zelf de betrouwbaarheid van ten minste één van die documenten in twijfel trekt. In de praktijk lopen uw feitelijk gebruik en de verwachtingen die het aanvragen van de drie documenten bij betrokkenen kan oproepen, uiteen. Het CBP betwijfelt of dit in lijn is met de beoogde transparantie die de wetgever via artikel 33 WBP heeft pogen te bewerkstelligen. In reactie op de voorlopige bevindingen hebt u bereidheid getoond de informatievoorziening te verbeteren. c) Artikel 11 WBP: geen bovenmatige gegevens Gevraagd naar de noodzaak om drie documenten op te vragen voor het vaststellen en controleren van NAW-gegevens, geeft u aan dat de gemeentelijke basisadministratie niet altijd up-to-date is. Daarom vraagt u tevens een recent bank- of giroafschrift. De reden dat u een paspoortkopie vraagt, is om de identiteit van de verkoper te controleren. Aangezien u alleen naam, adres en woonplaats van de gevraagde documenten overneemt, begrijpt het CBP dat u de paspoortkopie gebruikt om de naam van een potentiële Gecontroleerde Verkoper te vergelijken met de naam op een recent bank- of giroafschrift. Het CBP constateerde in zijn voorlopige bevindingen dat het gevraagde uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie -gelet op het gebruik dat u ervan maakt- onnodig was, mede in het licht van de door u zelf geconstateerde relatieve onbetrouwbaarheid van de gegevens. BLAD 4 van 6

5 Tevens vroeg het CBP zich af of u niet kon volstaan met het opvragen van een recent bank- of giroafschrift. In reactie gaf u aan dat een onbevoegde derde eenvoudig toegang kan krijgen tot een bank- of giroafschrift, bijvoorbeeld door brievenbussen leeg te halen bij appartementsgebouwen en flats. Ook de suggestie om de benadering te kiezen van Speurders.nl, waarbij een bevestigingsbrief wordt gestuurd naar het door de betrokkene zelf opgegeven adres, verwierp u. Dit zou geen echte zekerheid bieden over de identiteit van de betrokkene, alleen over het feit dat hij of zij op enig moment na de aanvraag toegang heeft tot de brievenbus op het in de aanvraag opgegeven adres. Het CBP heeft begrip voor uw wens om de identiteit van een Gecontroleerde Verkoper zo nauwkeurig mogelijk vast te stellen en erkent de mogelijkheid van het hengelen van brievenbussen. Het opvragen van een aanvullend identificerend document zoals een paspoort of rijbewijs kan in dat licht noodzakelijk zijn. U hebt echter niet kunnen onderbouwen dat het uittreksel uit het bevolkingsregister noodzakelijk is. Het CBP meent daarom dat u voor het doeleinde van de verwerking, het controleren van de NAW-gegevens van een (potentiële) Gecontroleerde Verkoper, kunt volstaan met het aanvragen van een recent bank- of giroafschrift en een paspoortkopie, waarbij alle bovenmatige gegevens onleesbaar zijn gemaakt. Conclusie Zoals uit het voorgaande blijkt, valt het bewaren van de documenten onder de bepalingen van de WBP. Door het verwerken van bovenmatig veel persoonsgegevens hebt u niet voldaan aan de bepalingen uit artikel 11 WBP. Aangezien de documenten ook bijzondere persoonsgegevens bevatten, handelt u tevens in strijd met de artikelen 16 en 24 WBP. U heeft aangegeven dat u deze bezwaren wilt ondervangen. Hierboven is aangegeven met welke maatregelen u deze bezwaren wilt ondervangen. Voor de verdere handelingen die onder de WBP vallen, waaronder verwerking van de NAWgegevens, geldt dat u niet voldoet aan de informatieplicht zoals bepaald in artikel 33 WBP. U hebt aangegeven bereid te zijn de (potentiële) Gecontroleerde Verkopers beter te informeren over het doeleinde van de verwerking. Voor het beperkte doeleinde van NAW-verwerking vraagt u bovenmatig veel documenten in de zin van artikel 11 WBP. Het CBP meent dat u kunt volstaan met een kopie van een recent bank- of giroafschrift en een kopie van een identiteitsbewijs, waarbij u (potentiële) Gecontroleerde Verkopers nadrukkelijk wijst op de mogelijkheid om alle overbodige gegevens onleesbaar te maken. Het CBP stelt vast dat u niet de noodzaak hebt aangetoond voor het opvragen van een uittreksel uit het bevolkingsregister. BLAD 5 van 6

6 Het CBP geeft verzoeker in overweging zich met zijn klacht te wenden tot de burgerlijke rechter. Op grond van artikel 49 WBP kan verzoeker voor zowel materiële als immateriële schade een vordering tot schadevergoeding indienen. Het CBP kan echter niet beoordelen of een dergelijke actie succes zal hebben. Afsluiting Met deze brief beschouwt het CBP de zaak als afgedaan. Het besluit van het CBP om het onderzoek te beëindigen is geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. U kunt derhalve hiertegen geen bezwaarschrift indienen. U kunt het CBP alleen verzoeken om terug te komen op zijn besluit wanneer u nieuwe feiten en omstandigheden kunt aangeven die kunnen leiden tot een andere beslissing. Het CBP vertrouwt erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Namens het College bescherming persoonsgegevens, BLAD 6 van 6