Samenstelling van Bestuur en Directie

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012

2

3 Samenstelling van Bestuur en Directie Bestuur: Voorzitter C.N. Rozenblad Secretaris M. Beck Penningmeester L. Kloof Lid R. Jaleti Lid H. Jintie Lid C. Cairo Lid E. Fraenk Directie: Algemeen Directeur E.D. van Eer Onderdirecteur Financieel Administratieve Zaken K. Somai Coördinatiecentrum: Zonnebloemstraat Postbus 4086 Telefoon: (597) Fax: (597) Website: Paramaribo Suriname

4 Onthulling vlag van de Medische Zending

5 Inhoud 1. Profiel van de Stichting 4 2. Directieverslag Inleiding Versterking en vernieuwing van het gezondheidszorgsysteem Algemene toegang tot zorg en beschikbaarheid van zorg op basis van behoefte Verplichting tot gelijke gezondheidskansen als onderdeel van sociale rechtvaardigheid Gemeenschapsparticipatie in het bepalen en uitvoeren van gezondheidsagenda s De bevordering van de gezondheid door health promotion en health education Sectorale en intersectorale benaderingen van gezondheid Gebruik van beschikbare en betaalbare technologie Kerncijfers overzicht De Medische Zending in cijfers Dankwoord 18 3 Jaarrekening 20 Afkortingen 31 MZ jaarverslag

6 1. Profiel van de Stichting De Stichting Medische Zending Primary Health Care Suriname is opgericht bij notariële akte op 22 mei De Stichting is opgericht om het medisch werk, in het bijzonder in het binnenland van Suriname dat voorheen opgedragen was aan: De Stichting Medische Zending der Evangelische Broedergemeente in Suriname (Medizebs); De Pater Ahlbrinck Stichting (P.A.S.); De Stichting Medische Zending voor Suriname (M.Z.S.), van betrokkenen over te nemen en te concentreren. Als zodanig kan de Stichting aangemerkt worden als rechtsopvolger van de genoemde organisaties en is de Stichting niet stataal, maar wordt vanwege de rechtsopvolging gefinancierd door de overheid. De Stichting heeft tot doel het bevorderen en waarborgen van het lichamelijk-, geestelijk-, sociaal en emotioneel welzijn van de bevolking in het binnenland van Suriname volgens de Primary Health Care principes, een en ander gedreven door het motief het evangelie uit te dragen in woord en daad. De Medische Zending maakt zich sterk voor het opzetten en instandhouden van een efficiënt, eigentijds en dynamisch gezondheidszorgsysteem in rurale gebieden door: a) Het opzetten en in stand houden van gezondheidscentra; b) Het opleiden, trainen en bijscholen van gezondheidswerkers; c) Het samenwerken en plegen van overleg met overheids- en particuliere instellingen en individuen in het belang van de Primary Health Care. Daarbij ondersteunt onze organisatie de bewoners van rurale gebieden bij de verbetering van hun gezondheid en hun maatschappelijke participatie door: 1 uit te gaan van de gezondheidsbehoeften van de bewoners; 2 gericht te zijn op optimale participatie in educatie en preventie; 3 basering op de laatste stand van de wetenschap; 4 kwaliteit van basis medische zorg en organisatie; 5 het beschikbaar hebben van transport- en communicatiemiddelen en communicatiesystemen; 6 arbeidscreatie, middels het scholen van de bewoners en hen in te zetten als gezondheidswerkers en ondersteunend personeel; 7 het continueren van de zorg, isolement van de bewoners tegen te gaan. Ter verbetering van de zorg investeert de organisatie in: Onderzoek en facilitering van onderzoeksprojecten; Opleiding; Productvernieuwing en productuitbreiding; Communicatiesystemen; Expertise; Netwerken. Wij streven ernaar een erkend toonaangevend expertisecentrum te blijven in Suriname en daardoor: Zekerheid te bieden aan de bewoners van de rurale gebieden; De overheid en ook het bedrijfsleven in rurale gebieden te verzekeren van professionele dienstverlening. 4 MZ jaarverslag 2012

7 De volgende kernwaarden gelden als uitgangspunt: Ownership; Behulpzaam, Verdraagzaam en Respectvol; Innovatief; Ondernemend; Excellent. De Medische Zending is de organisatie die eerstelijns gezondheidszorg volgens Primary Health Care principes aanbiedt aan de bewoners van het binnenland, van Suriname. Dankzij de gehanteerde principes kan gesteld worden dat toegewijde kwaliteitszorg op maat onze specialiteit blijft. Het geografische werkgebied beslaat 90% van de oppervlakte van Suriname, waarin ongeveer personen wonen, met de grootste concentraties langs de rivieren in de oostelijke helft van het land. De activiteiten die moeten leiden tot het product worden momenteel uitgevoerd op de 56 locaties in het binnenland, die worden aangestuurd en ondersteund vanuit het Jan van Mazijk coördinatiecentrum te Paramaribo. Het dienstenpakket dat de Medische Zending PHCS verstrekt, omvat: - Algemeen spreekuur volgens gestandaardiseerde protocollen met medicamenten uit de essentiële geneesmiddelenlijst naar WHO standaarden; - Huisbezoek; - Spoedeisende hulp buiten normale bezoektijden van de polikliniek; - Observatie op de polikliniek; - Spreekuur voor ouders en verzorgers van kinderen tussen 0 en 5 jaar; - Vaccinatie middels uitvoering van het Expanded Program on Immunisation (EPI); - Prenatale consultatie van aanstaande moeders; - Tandheelkundige dienstverlening en preventie; - Fysiotherapeutische dienstverlening; - Overleg met specialisten in de tweede lijn omtrent adviezen ter plekke in het binnenland of verwijzing naar het ziekenhuis (tweede lijn); - Verloskunde van de ongecompliceerde baring; - Spoedtransport naar de tweede lijn op medische indicatie; - Voorlichting op de polikliniek en op locatie in het dorp. Bij dit dienstenpakket zijn de gezondheidsassistent, malaria microscopist en de polikliniekhulp de spil. Zij worden aangestuurd en gesuperviseerd door het streekpolikliniekhoofd (SPH) en de regiomanager. De laatstgenoemde is een arts die ervoor zorgt dat alle zaken die nodig zijn om de gezondheidszorg te kunnen bieden optimaal functioneren. Gezondheidsassistenten, malariamicroscopisten en polihulpen zijn overwegend medewerkers die zelf uit het binnenland afkomstig zijn en die door de Medische Zending zijn opgeleid. Van groot belang is ook het logistiek- en ondersteunend personeel dat onontbeerlijk is voor het zorgsysteem. De geografische plaatsing van polikliniek faciliteiten, personeel en logistiek materiaal, vindt plaats op basis van populatiegrootte, morbiditeit en bereikbaarheid van de verschillende dorpen in het binnenland. Hierbij wordt continu de kosten baten analyse gemaakt met efficiëntie hoog in het vaandel en wordt gestreefd naar uniforme kwaliteit tussen de verschillende regio s. MZ jaarverslag

8 2. Directie verslag 2.1 Inleiding In 2012 startte er voor de Medische Zending een nieuwe beleidsperiode die loopt van 2012 tot en met De basis hiervoor is het beleidsplan Op naar geïntegreerde Primary Health Care, welke in het jaar 2012 gepubliceerd werd. De principes van het beleid van de Medische Zending voor deze periode zijn gebaseerd op de hernieuwde PHC-principes. Omdat er in deze beleidsperiode extra aandacht besteedt wordt aan de aanpassing van de organisatie ten behoeve van het vernieuwd PHC-model is er een apart principe, namelijk de versterking en vernieuwing van het gezondheidszorgsysteem van de Medische Zending, toegevoegd. Hierbij wordt onder het vernieuwd PHC-model verstaan: Een op gezondheidsontwikkeling gericht model dat gezondheidsbevorderende en intersectorale acties voor de determinanten van gezondheid integreert met ziektebehandeling, zorg en rehabilitatiediensten. De beleidsprincipes zijn als volgt geformuleerd: 1. Versterking en vernieuwing van het gezondheidszorgsysteem ten behoeve van het vernieuwd PHC-model; 2. Algemene toegang tot zorg en beschikbaarheid van zorg op basis van behoefte; 3. Verplichting tot gelijke gezondheidskansen als onderdeel van sociale rechtvaardigheid; 4. Gemeenschapsparticipatie in het bepalen en het uitvoeren van gezondheidsagenda s; 5. De bevordering van de gezondheid door health promotion en health education; 6. Sectorale en intersectorale benaderingen van gezondheid; 7. Gebruik van beschikbare en betaalbare technologie. Voor elk jaar in de beleidsperiode wordt er een operationeel plan opgesteld. Dit directieverslag is een globale evaluatie van het operationeel plan van In het hoofdstuk kerncijfers wordt ingegaan op de organisatie als medisch instituut, waarbij de resultaten, die deels zijn weergegeven in de kerncijfers, worden geanalyseerd. We zijn ons ervan bewust dat de beste evaluatie die is, welke gebaseerd is op vooraf vastgestelde meetbare indicatoren. Dat is ook gebleken tijdens de uitvoering, maar meer nog bij de evaluatie van het operationeel plan van Concrete meetbare resultaten waren in 2012 vaak weer moeilijk te objectiveren. De directie van de Medische Zending was dan ook genoodzaakt de beleidsdoelen voor de beleidsperiode enigszins te herformuleren en te koppelen aan indicatoren waardoor resultaten beter te monitoren en te meten zullen zijn. 2.2 Versterking en vernieuwing van het gezondheidszorgsysteem ten behoeve van het vernieuwd PHC-model Eèn van de beleidsdoelen is het monitoren van de gezondheidstoestand van de doelgroep en het versterken van onderzoek, waardoor de verzamelde data en onderzoekresultaten kunnen worden vertaald naar beleidsformulering en programmaversterking. De rapportage van data vanuit de verschillende gezondheidscentra naar de afdeling PSO verliep bevredigend, ondanks hier en daar nog verlate rapportage en onderrapportage van bijvoorbeeld het aantal chronische patiënten. Gebruik van een nieuwe database gaf de nodige problemen waardoor ook monitoring van nieuwe PHC indicatoren niet kon aanvangen. Ter verbetering van de kwaliteit en professionaliteit van de dienstverlening van de Medische Zending werd de Public- en Community Relations (PCR) afdeling, opgezet en bemand. Het opstellen en bespreken van een communicatieplan kon in 2012 niet worden afgerond en is als doel naar 2013 verschoven. Ook werd in 2012 de bijscholing voor GZA s en polikliniekhulpen in de maanden mei t/m augustus georganiseerd. De afdeling opleiding bekijkt nog de mogelijkheden een systeem te ontwikkelen voor het meten van het effect (de outcome) van de bijscholing. Plannen om te komen tot een curriculum evaluatie en een Pedagogisch-didactische evaluatie van de GZAopleiding door een in te stellen curriculum- c.q. onderwijscommissie, konden in 2012 niet worden afgerond. Tevens zouden deze commissies ook voorstellen voor het traject naar accreditatie van de GZA-opleiding moeten aandragen. Ook deze activiteiten konden, vanwege het ontbreken van deze commissies, niet uitgevoerd worden. Om het human resource-beleid aan het eind van de beleidsperiode aan internationale HRM- standaarden te hebben aangepast zijn in 2012 enkele activiteiten hierop gericht, uitgevoerd. Zo werd het CAO boekje afgerond en gedrukt en is elk personeelslid voorzien van een exemplaar. Het mutatiebeleid werd geoperationaliseerd en opgenomen in het CAO-boek en het rapport loopbaanontwikkeling is gefinaliseerd. Het stafreglement werd ook afgerond. De medewerkers zijn voorzien van het MZ-introductieboek en nieuwe medewerkers krijgen een exemplaar bij indiensttreding. Ook werd het aantal personeelsartsen uitgebreid van 3 naar 5 en is een maatschappelijk werker aangetrokken voor personeelsproblemen. Het vernieuwd MZ-beloningssysteem, het wer- 6 MZ jaarverslag 2012

9 vings- en selectiebeleid en het finaliseren van het pensioenfonds konden helaas niet worden afgerond in De afdeling gezondheidsbevordering maakte een afdelingsbeleidsplan gericht op de nieuwe rol voor deze afdeling, op basis waarvan er verder een implementatieplan werd ontwikkeld. Hierin zijn ook de functieprofielen van de nieuwe functies binnen de afdeling gezondheidsbevordering geformuleerd. Ook binnen de afdeling Technische Dienst ( waaronder ook de afdelingen,transport en magazijn zijn ondergebracht ) is gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit en professionaliteit van de dienstverlening. Er werd een overzicht gemaakt van de verrichte en nog te verrichten werkzaamheden. Hieruit bleek een achterstand in de uitvoering van TD-werkzaamheden. Ook in afgehandelde aanvragen door het magazijn bleken significante achterstanden. Deze achterstanden werden in 2012 zoveel als mogelijk weggewerkt Het verhuren van faciliteiten van de Medische Zending z.a. MZ-eiland op het stuwmeer, al dan niet met de boot Profosoe en het gastenverblijf te Kwamalasamutu hebben op een bescheiden schaal bijgedragen aan de verbetering van de financieringsmodellen voor de zorg. Een ander financieringsmodel is het opstellen van projecten t.b.v. donoren door het projectenbureau. Zo is het projectvoorstel voor de bouw en renovatie van poliklinieken, personeelswoningen en aanmeersteigers geschreven en via het Ministerie van Volksgezondheid aangeboden aan de Centrale Bank van Suriname. Er is nog geen financiering voor dit project gevonden. Er zijn in 2012 negen projecten in uitvoering geweest. Verder heeft de Medische Zending met projectmiddelen, projecten uit kunnen voeren die niet uit de subsidie bekostigd hoefden te worden. Eèn van de doelen binnen de vernieuwing van het gezondheidszorgsysteem van de Medische Zending is geïntegreerde PHC-diensten beter bereikbaar maken voor de populatie in het binnenland. Tijdens de bijscholing zijn GZA s getraind in participatieve educatie en in attitude omslag t.b.v. het veranderingstraject. Het ontwikkelen van geïntegreerde gezondheidszorgdiensten werd in 2012 verder ter hand genomen door de implementatie van het MZ-IMCI protocol in vrijwel alle regio s. Verdere aanpassing van de overige protocollen volgens Integrated Management principes m.n. het zwangeren-protocol is in concept afgerond. Uitvoeren van huisbezoeken wordt ook beschouwd als een geïntegreerde gezondheidszorg dienst. Het aantal geregistreerde huisbezoeken per regio in 2012 is in onderstaande tabel opgenomen. Tabel 1: Aantal huisbezoeken per regio Regio Aantal huisbezoeken Oost Suriname 431 Brokopondo 1218 Boven Suriname 1902 Midden Suriname 277 BovenlandseIndianen/West Suriname 328 totaal 4156 Niet in alle regio s is het nog mogelijk de huisbezoeken regelmatig en structureel uit te voeren. In het aantal huisbezoeken zijn de bezoeken aan pasgeborenen als onderdeel van de perinatale zorg ook meegenomen. In een poging de behoefte aan Mental Health Care bij de doelgroep in kaart te brengen is er door de regiomanagers en ressortartsen een globale inventarisatie gemaakt van personen die behoefte hebben aan Mental Health Care. Een registratie van 201 personen geeft een indruk van de behoefte in het binnenland. Verder is de afdeling SPD (Sociale Psychiatrische Dienst) van het PCS in samenwerking met de Medische Zending, in het kader van bereikbaarheid en beschikbaarheid van de geestelijke gezondheidszorg, begonnen met outreach activiteiten in de regio Brokopondo. Het in kaart brengen van de meest voorkomende NCD per poli is per regio op bescheiden manier geschied in Onderstaande tabel geeft een indruk van de meest voorkomende chronische aandoeningen in het binnenland per eind Het is duidelijk dat onderrapportage in de meeste gebieden nog voorkomt. Dit komt omdat pas in het vierde kwartaal de samenstelling van het boekje definities chronische aandoeningen werd afgerond en naar alle poliklinieken verstuurd werd voor de juiste registratie van de chronische aandoeningen onder de populatie. Aan de hand van de vastgelegde case definitions moet elke GZA nu in staat zijn om de chronische aandoeningen maandelijks te rapporteren middels het formulier Rapportage Chronische Aandoeningen. MZ jaarverslag

10 Tabel 2: Chronische patienten in het binnenland Regio BOV IND EN WEST SUR BOVEN SURINAME BROKOPONDO MIDDEN SURINAME OOST SURINAME Totaal ASTMA CHRONISCH MAAGLIJDEN CVA DEMENTIE DIABETES MELLITUS EPILEPSIE HARTFALEN HIV HYPERTENSIE LEPRA MALIGNITEIT PSYCHIATRISCHE AANDOENINGEN RHEUMA SIKKELCEL TUBERCULOSE Bron: Medische Zending 2.3 Algemene toegang tot zorg en beschikbaarheid van zorg op basis van behoefte Eèn belangrijk beleidsdoel is het verlenen van optimale algemene zorg vanuit alle poliklinieken van de Medische Zending. Spoed Eisende Hulp is 1 X 24 uur verzekerd door het beschikbaar houden van èèn gezondheidsassistent per polikliniek. Zes èènmansposten in de regio Boven Suriname zijn ter verlichting van de druk op GZA s omgevormd tot mèèrmansposten. Het beschikbaar houden van instrumenten en medische verbruiksartikelen, benodigd voor het verlenen van Spoed Eisende Hulp en de beschikbaarheid en instandhouding van patiënten-transportmiddelen te land (ambulance) en telecommunicatie middelen kreeg de nodige aandacht. Er werd op basis van geïdentificeerde knelpunten een refreshment-training in het verlenen van spoedeisende hulp, gehouden tijdens de bijscholing van de gezondheidswerkers. Alle verwezen patiënten uit het binnenland voor tweedelijnszorg, die zich bij het loket op het coördinatiecentrum in Paramaribo aanmelden, worden door de MRK gemonitoord evenals de groep verwezen patiënten die zich niet aanmelden bij het loket. De omvang van de groep verwezen patiënten die zich na verwijzing in het binnenland niet aanmelden bij het loket is belangrijk om eventuele barrières van de doelgroep te identificeren. Spreekuur wordt op vrijwel alle posten in het binnenland elke dag van 07:00-15:00u gehouden, waarbij anamnese, lichamelijk- en laboratorium onderzoek op al deze gezondheidscentra mogelijk is. Er is verder altijd personeel beschikbaar voor de observatie van patiënten. 8 MZ jaarverslag 2012

11 Medicamenten uit de EDL waren in 2012 bijna allemaal in voorraad. Ook laboratorium-benodigdheden ten behoeve van o.a. malaria bestrijding en HIV- en VDRL-testen waren continue voorradig. Behandeling van tbc vond plaats bij 17 patiënten van de Medische Zending. De chronische behandeling van patiënten volgens voorgeschreven protocol is onderdeel van het bieden van optimale algemene zorg. Door PSO zijn middels rapportage formulieren geregistreerde chronische patiënten in kaart gebracht (zie tabel 2). Tweedelijnszorg voor populaties in het binnenland werd beter bereikbaar door het uitvoeren van specialistische missies. Bepaalde poliklinieken werden ook uitgebreid met secundaire zorg faciliteiten, zoals de poliklinieken Guyaba, Debike en Djoemoe, die elk een echo apparaat kregen. Tandheelkundige dienstverlening bestond uit extracties en ART restauraties bij kinderen jonger dan 12 jaar. Verschillende activiteiten moesten in 2012 leiden tot verbeterde moeder en kind zorg voor het binnenland. Hiertoe zijn er perinatale programma s ontwikkeld en de GZA s zijn in de bijscholing hierin getraind. Het gebruik van portable echoapparaten t.b.v. verbeterde obstetrische verwijzingen en als hulp voor het uitsluiten van meerlingenzwangerschap, bepaling van de ligging van foetus en placenta en de aanwezigheid van hartactie kan nu ook op de gezondheidscentra in het binnenland geschieden. In de regio Brokopondo is het gebruik van couveuses in 2012 geïntroduceerd. De coördinatie van de koude keten t.b.v. vaccinatie zorgt ervoor dat alle vaccins onder juiste temperatuur is opgeslagen. De aanschaf en verstrekking van vaccin geschied op basis van de behoefte aangegeven vanuit de posten. Rapportage van vaccinatiedata naar het BOG heeft maandelijks plaatsgevonden. Benodigd materiaal voor zwangeren- en kinderconsultatie, zoals de verschillende soorten weegschalen en meetinstrumenten is naar behoefte verstrekt. Voorziening van blikvoeding aan kinderen uit risicogroepen is eveneens geschied. Screening en behandeling van vrouwen op cervixcarcinoom middels VIA- methode en cryotherapie is in 2012 slechts in regio Boven Suriname en de regio Bovenlandse Indianen/West Suriname geschied. 2.4 Verplichting tot gelijke gezondheidskansen als onderdeel van sociale rechtvaardigheid Om de populatie in het binnenland gelijke gezondheidskansen te bieden als elders in Suriname, is door de Medische Zending in 2012 gewerkt aan de uitbreiding van haar dienstverlening. Hierbij streeft de organisatie ernaar het gezondheidsteam van gezondheidswerkers jaarlijkse met 10% uit te breiden. Voor de werving en selectie van aspirant GZA s zijn sollicitatieoproepen geplaatst in dagbladen, folders ontwikkeld en op strategisch plaatsen geplaatst. Tevens is de schooljeugd geïnformeerd over de opleiding, middels bezoek aan 6 MULO/ LBGO scholen in Paramaribo en in het binnenland waarbij 204 studenten zijn bereikt. Ten aanzien van de opleiding van GZA zijn de volgende resultaten te zien geweest in Tabel 3: Resultaten GZA-opleiding 2012 MZ jaarverslag

12 Ter uitbreiding van het gezondheidsteam van gezondheidswerkers is er verder in 2012 een ressortarts in dienst getreden. Het streven van 10% is echter niet gehaald. Voor de uitbreiding van de dienstverlening van de Medische Zending zal er jaarlijks minimaal een school per ressort geïncludeerd worden in het medisch schoolonderzoek programma. Hiertoe zijn in 2012 afspraken gemaakt met enkele scholen. 2.5 Gemeenschapsparticipatie in het bepalen en uitvoeren van gezondheidsagenda s Om de gemeenschap meer en meer te betrekken bij gezondheidsbevordering zijn er in 2012 op een bescheiden schaal activiteiten uitgevoerd om de participatie van de gemeenschap bij gezondheidsbevorderende activiteiten te vergroten. Met het in kaart brengen van alle relevante stakeholders per gebied volgens vooraf vastgestelde criteria is d.m.v. een zogenoemde Sociale Kaart per gebied hierin een aanzet gegeven. Organiseren van stakeholders meetings over behoeftepeiling, samenwerken, wederzijdse belangen en empowerment is nog niet vaak uitgevoerd. Het meedoen aan meetings met relevante stakeholders in het werkveld en in Paramaribo is op bescheiden schaal uitgevoerd. In 2012 is een aanvang gemaakt met het samenstellen van indicatoren voor het meten van gemeenschapsparticipatie. Voor de afronding hiervan wordt een duidelijker beleid voor wat betreft gemeenschapsparticipatie noodzakelijk geacht. In het implementatieplan van de afdeling gezondheidsbevordering zijn profielen t.b.v. leden binnen de gezondheidscomités beschreven. Het samenstellen van gezondheidscomités (de zogenaamde overlegplatforms, OP s) is nog niet gerealiseerd. Er wordt naar gestreefd eerst de personele inrichting van de afdeling gezondheidsbevordering af te ronden alvorens het programma verder uit te voeren. 2.6 De bevordering van de gezondheid door health promotion en health education Om meer mensen te bereiken met haar gezondheidsbevorderende activiteiten streeft de Medische Zending ernaar om minimaal 2 gezondheidsbeurzen per jaar uit te voeren per regio. Deze gezondheidsbeurzen zijn gericht op gedragsverandering in de verschillende levensfasen/perioden van het leven, met hun specifieke gezondheidsrisico s (zwangeren, baby s, peuters, kleuters, schoolgaand kind, adolescenten, volwassenen en bejaarden). In 2012 zijn er 4 gezondheidsbeurzen georganiseerd, te weten in Godolo op 28 april, te Kwamalasamutu op 13 en 14 juli, te Brownsweg (i.s.m. IAMGOLD) op 21 en 22 september en te Apoera van 14 t/m 16 december. De participatie van de gemeenschappen kan goed genoemd worden en het accent lag vooral op chronische aandoeningen, die steeds vaker voorkomen in het binnenland. De preventie op het gebied van gebitsverzorging is in 2012 ter hand genomen middels de scholing van aspirant GZA s in gebitsverzorging. Het tekort aan tandheelkundig instrumentarium moet nog beter geïnventariseerd worden. In totaal zijn er 6 sets tandheelkundig instrumentarium aangeschaft. De aankoop en distributie van poetsmaterialen heeft ook in 2012 plaatsgevonden, terwijl de verkoop geschiedt door de GZA s op de poliklinieken. Gezondheidsbevorderende activiteiten ten behoeve van de risicogroep voor malaria behelsden in 2012 herimpregnatie van klamboes i.s.m. de vrouwenorganisaties in de regio Boven Suriname. Onderstaande grafiek laat het verloop van malaria sinds 2009 zien. Figuur 1: verloop malariagevallen sinds MZ jaarverslag 2012

13 Er is in 2012 èèn ACD (Active Case Detection) uitgevoerd te Kawemhakan t.b.v. de jaarlijkse Baptisten kerkconferentie. Er zijn afspraken gemaakt met de dorpshoofden en poliklinieken om een ieder die het dorp nieuw betreed te laten onderzoeken. Alle malaria gevallen moeten gelijk gerapporteerd worden aan het laboratorium op het coördinatiecentrum, zodat er ook direct gehandeld kan worden. Om de risicogroep voor TBC met gezondheidsbevorderende activiteiten te bereiken, kan de bijscholing van GZA s in TBC-kennis, verzorgd door het NTP, genoemd worden. In 2012 zijn er geen nieuwe TBC-gevallen gerapporteerd. Tijdens de bijscholing zijn er lessen over Lepra en Leishmaniasis verzorgd door de dermatoloog. Er waren geen rapportages van nieuwe lepragevallen. Gezondheidsbevorderende activiteiten m.b.t. verbetering van de leefomgeving en leefomstandigheden heeft zich in 2012 beperkt tot onderzoek naar verbetering van de afval verwerking. Dit onderzoek is nog niet afgerond. Awareness in de gemeenschappen ten aanzien van gezonde voeding heeft op de gezondheidsbeurzen de aandacht gehad. 2.7 Sectorale en intersectorale benaderingen van gezondheid Het aangaan van partnerschappen gericht op versterking van structurele samenwerkingsverbanden in zowel de publieke als private sector heeft de nodige aandacht gehad. De samenwerking met JTV ter ondersteuning van het tandheelkundig-beleid is in de overlegfase en is nog niet geformaliseerd. Er is verder eenmaal, samen met het bestuur van de stichting, structureel overleg geweest met het Ministerie van Volksgezondheid. 2.8 Gebruik van beschikbare en betaalbare technologie Ter verbetering van de communicatie zijn er in totaal 26 CUG (Close Users Group) telefoontoestellen aangeschaft en is er een korte golf radio met antenne vervangen. In 2012 wees een interne evaluatie van de telehealth-verbinding tussen Brownsweg en het coördinatiecentrum uit, dat er niet genoeg bandbreedte aanwezig is om een optimale beeldscherpte te krijgen. Met behulp van beschikbare en betaalbare technologie moeten alle poliklinieken aan het eind van de beleidsperiode over adequate communicatie technologie beschikken. In 2012 is er een projectvoorstel opgesteld voor het opzetten van een WAN (Wide Area Netwerk) voor de poliklinieken van het binnenland. Dit moet de basis worden van de reeds bestaande telehealth-verbinding. Er is een test van een WAN-verbinding uitgeprobeerd tussen het coördinatiecentrum en de polikliniek te Powakka, echter zonder het verwachtte succes. Gebruik van nieuwe technologie kwam tot uiting in de aanschaf van echoapparaten en couveuses voor het binnenland. Het trainen van GZA s in couveuse verpleging is in de 1e helft van 2012 gebeurd. Het trainen van GZA s in het bedienen van echoapparaten geschied voorlopig voornamelijk nog tijdens de gynaecologische/obstetrische missies. De implementatie van de RGD-MZ Medical Practise software verliep niet zonder problemen. Het project is technisch nog niet afgerond, waardoor het trainen van de gezondheidswerkers (GZA s en artsen) in het gebruik van het EPD (elektronisch patiënten dossier) niet kon worden uitgevoerd. MZ jaarverslag

14 2.9 Kerncijfers overzicht Indicator Specificatie Aantal gezondheidscentra totaal Totaal personeel totaal GZA s totaal Polikliniekhulpen totaal Microscopisten totaal Artsen totaal Tandartsen totaal Ondersteunend personeel totaal Consult wegens ziekte totaal Overige consulten totaal Totaal aantal consulten totaal Gemiddeld aantal consulten per geregistreerde 2,6 2,5 2,2 2,3 Populatie totaal Totaal geboorten totaal Neonataal sterfte cijfer 1 ratio 11,5 9,6 6,6 5,6 Zuigelingensterfte cijfer 2 ratio 23 Kindersterfte cijfer 3 ratio 23 Maternaal sterfte cijfer 4 ratio Totaal overledenen totaal Aantal geregistreerde malaria gevallen totaal HIV incidentie 5 ratio 0,5 0,6 0,5 0,5 HIV prevalentie 6 ratio 1,39 Diabetes incidentie 5 ratio 6,27 Diabetes prevalentie 6 ratio 8,28 Hypertensie incidentie 5 ratio 23,62 Hypertensie prevalentie 6 ratio 29,95 gastro-enteritis 7 totaal luchtweginfectie 8 totaal Incidentie van SOA 5 ratio 6,5 6,5 6,3 7,0 DMFT score 9 11 Vaccinatiedekking Pentavalent + Polio % 89% 89% 85% 71% Vaccinatiedekking MMR % 89% 92% 74% 79% Bron: Medische Zending 1 Het jaarlijkse aantal sterfgevallen van kinderen jonger dan 4 weken per 1000 levendgeborenen 2 Het jaarlijkse aantal sterfgevallen van kinderen jonger dan ŽŽn jaar per 1000 levendgeborenen 3 Het jaarlijkse aantal sterfgevallen van kinderen jonger dan 5 jaar per 1000 levendgeborenen 4 Het jaarlijkse aantal vrouwen dat overlijdt ten gevolge van complicaties van de zwangerschap of van de bevalling per levendgeborenen 5 Aantal nieuwe gevallen in 2012/ per 1000 geregistreerde inwoners van het binnenland (=incidentie) 6 Aantal aanwezige gevallen op 31 december/ per 1000 geregistreerde inwoners van het binnenland (=prevalentie) 7 Aantal gerapporteerde gevallen van diarree per jaar 8 Aantal gerapporteerde gevallen van luchtweginfectie per jaar 9 Gemiddeld aantal tanden dat tandbederf vertoont (Decayed), ontbreekt (Missed) en/of gevuld is (Filled) van een 12-jarige GLO scholier. Per 21 juni 2013 Naast de jaarevaluatie aan de hand van het operationele plan van 2012, is het ook goed de organisatie als medisch instituut te evalueren. De kerncijfers kunnen hieraan deels bijdragen. Het aantal gezondheidscentra is niet toegenomen in Binnen de Medische Zending worden alle posten gezondheidscentra genoemd omdat er naar gestreefd wordt overal hetzelfde basispakket van geïntegreerde curatieve-, preventieve-, gezondheidsbevorderende- en rehabilitatiediensten beschikbaar te stellen aan de doelgroep. De afname van het totaal personeel in 2012 bij de Medische Zending, is vooral te wijten aan polikliniekhulpen, die de GZA-opleiding zullen volgen. 12 MZ jaarverslag 2012

15 Ook in 2012 zijn, zoals het voorgaande jaar, de populatieaantallen van het CBB gebruikt. Dit omdat de eigen herregistratie in 2012 nog niet was afgerond. Hierin zijn uiteraard niet opgenomen die aantallen mensen, die geen formele inschrijving in het burgerregister ter plekke hebben, maar toch van de diensten van de Medische Zending gebruik maken. In het kerncijfers overzicht is er een kleine toename te zien van het totaal aantal consulten en daarmee het gemiddelde aantal consulten per geregistreerde persoon. Dit kan wijzen op een groeiend vertrouwen in de dienstverlening van de Medische Zending door verdere uitbreiding van de diensten. Obstetrisch echografisch onderzoek, couveuse beschikbaarheid, toenemend aantal specialistische missies en andere nieuwe diensten kunnen ook het vertrouwen hebben vergroot onder de bevolking van het binnenland. Het functioneren van de Cubaanse ressortartsen stuit echter voornamelijk op de taalbarrière. Supervisie van de GZA s en de communicatie over en weer met cliënten geschied daardoor moeizaam. Hoewel in 2012 de Medische Zending geen enkele maternale sterfte hoefde te registreren, blijkt er een toename van het neonatale sterftecijfer voor het gebied, ondanks de aandacht die de organisatie besteed aan de Moeder- en Kindzorg. De oorzaak hiervoor is onduidelijk en wordt onderzocht. Het aantal malariagevallen vertoont wederom een sterke daling. De meeste gevallen betreffen weer geïmporteerde gevallen uit de buurlanden. De Medische Zending streeft dan ook binnen een nationaal programma, het Malaria Elimination Strategic plan , nu naar eliminatie van deze ziekte in haar verzorgingsgebied. De HIV incidentie vertoont een stabiele lijn. Toch moet in acht genomen worden dat een aantal binnenlandbewoners zich nog steeds liever in de stad laat testen en behandelen, waardoor de gegevens met enige reserves moeten worden bekeken. Vanaf dit jaar wordt ook de prevalentie van HIV voor het binnenland in de kerncijfers opgenomen. Vanaf 2012 zullen ook de diabetes- en hypertensie incidentie en prevalentie in de doelgroep van de Medische Zending in de kerncijfers worden opgenomen. Het aantal nieuwe gevallen in 2012 per 1000 geregistreerde inwoners van het binnenland (=incidentie) en het aantal aanwezige gevallen op 31 december per 1000 geregistreerde inwoners van het binnenland (=prevalentie) van respectievelijk diabetes en hypertensie kan zo vergeleken worden met andere gebieden en met de volgende jaren. In 2012 is de incidentie van diabetes 6,27 onder de doelgroep. Dit cijfer is vooral van belang voor de vergelijking in de toekomst. Door de verwachte toename van overgewicht en obesitas in de toekomst, de extra aandacht die de Medische Zending zal besteden aan vroegtijdige opsporing van diabetes en de voorspelde verdere verbetering in levensverwachting van de mensen, ook in het binnenland, word verwacht dat de incidentie ook zal stijgen. Volgens de IDF wordt de huidige nationale prevalentie voor Suriname geschat op 10,87. Ter vergelijking schat de IDF deze prevalentie voor Guyana op 14,08 en voor Trinidad en Tobago op 13,89. De Medische Zending zit met haar prevalentie van 8,28 onder deze waarden. Echter moet nog rekening gehouden worden met de onderrapportage en de rurale omstandigheden, die overigens snel aan het verdwijnen zijn. Tijdens promotie activiteiten van de Medische Zending wordt toenemend de aandacht gevraagd voor de risicofactoren. Ook voor hypertensie geldt dat de incidentie hier voornamelijk als doel heeft om als baseline waarde te fungeren voor de toekomst. Voor wat de prevalentie betreft zijn ook vergelijkende waarden in onderstaande tabel weergegeven. De Medische Zending zal in de toekomst ook een onderscheid maken tussen de prevalentie onder mannen en vrouwen. MZ jaarverslag

16 Tabel 4: vergelijking prevalentie Diabetes Mellitus en hypertensiewaarden 2012 Vanaf 2012 zal ook de mondgezondheid van kinderen worden gemonitoord middels de DMFT-score. De DMFT score is de gemiddelde som van het aantal Decayed (aangetaste en onbehandelde), Filled (gerestaureerde) en Missing (geëxtraheerde) tanden van 12-jarige schoolkinderen in het verzorgingsgebied. Het opvoeren van de vaccinatiedekking kon in 2012 niet worden gerealiseerd omdat nog steeds een lage dekking wordt genoteerd in het grensgebied met Frans Guyana door het ontbreken van vaccinatiegegevens van kinderen, die mede gevaccineerd worden op Franse poliklinieken. Door de Farmaceutische Inspecteur is in 2012 aangegeven dat de Medische Zending niet gerechtigd is medicamenten te importeren en dat alles zoveel mogelijk lokaal, zoals bij BGVS, moet worden ingekocht. Verder geeft de Farmaceutische Inspecteur ook aan dat ompakken niet door de Medische Zending zelf mag geschieden omdat MZ niet over de geschikte faciliteiten hiervoor beschikt. Daarom zal nu aan de BGVS gevraagd worden de medicamenten in bulkverpakking, nu in klein-verpakking te leveren. Een belangrijke actie om gezondheidszorg beter bereikbaar te maken voor de doelgroep is het uitvoeren van specialistische missies. In 2012 zijn er op regelmatige basis pediatrische-, gynaecologisch/obstetrische-, dermatologische en oogheelkundige missies naar het binnenland uitgevoerd. Ook is er begonnen met het uitvoeren van psychiatrische missies, waarbij het vooral ging om inventarisatie van psychiatrische patiënten. De samenwerking tussen de Medische Zending en de betreffende specialisten is bijzonder goed. Gedetailleerde verslagen van deze missies zijn beschikbaar. Vermeldenswaard is dat bij de oogmissies er ook oogoperaties worden uitgevoerd in de gezondheidscentra van de Medische Zending. In 2012 werden deze operaties op Ladoani uitgevoerd. Binnen MZ is er een stuurgroep samengesteld om het veranderingsproces naar geïntegreerde Primary Health Care te begeleiden. Het specifieke doel van deze zogenoemde PHC-stuurgroep is: het monitoren, begeleiden, evalueren en aansturen van alle activiteiten van het vernieuwd PHC model, dat zich onderscheid van het traditionele curatieve model zoals aangegeven in het beleidsplan en de operationele plannen. Gemeenschapsparticipatie kwam in 2012 vooral tot uiting in gezondheidsbeurzen die georganiseerd werden met als doel, gezondheidsbevordering. Er werden door de Medische Zending zelf beurzen georganiseerd, maar ook werd er medewerking verleend aan gezondheidsbeurzen die door andere stakeholders werden georganiseerd. Ook preventieve activiteiten zoals screening op baarmoederhalskanker en borstkanker kregen in 2012 steeds meer aandacht. Sectorale en intersectorale samenwerking kwam o.a. tot uiting in het tekenen van een intentieverklaring met de Medische Faculteit. De faculteit wil onderzoek uitbreiden om meer te kunnen publiceren zodat het op een hoger wetenschappelijk niveau komt. De Medische Zending wil maatschappelijk relevant onderzoek doen om haar beleid beter te kunnen formuleren. Beide instituten hebben de intentie om voor zover haalbaar en betaalbaar, samen te werken op onderzoeksgebied. Er is in dit kader een plan geschreven en uitgevoerd door drs. I. Krishnadath, waarbij er veldonderzoek te Brownsweg werd uitgevoerd door 1 ste jaarstudenten en waarbij er onderzoek naar het voorkomen van diabetes werd gedaan. 14 MZ jaarverslag 2012

17 2.10 De Medische Zending in cijfers De Medische Zending moet zich continue aanpassen aan veranderende omstandigheden om succesvol te zijn. Dat betekent dat zij continue zal moeten doen aan verbetering en vernieuwing, waarbij anticiperen en flexibiliteit de norm worden. Bedrijven die dit nalaten krijgen het immers moeilijk. Om hieraan te kunnen voldoen, moet de organisatie beschikken over verschillende competenties, variërend van snelle besluitvorming en flexibele teams tot efficiënte processen, flexibele IT-applicaties, samenwerking en open innovatie. Op basis van deze gedachte worden de begrotingen jaarlijks opgemaakt. Financiering van de Begroting Bij het Ministerie van Volksgezondheid werd voor het boekjaar 2012 een exploitatiebegroting ingediend voor een totaal bedrag van SRD Hiervan is SRD goedgekeurd en beschikbaar gesteld. Het voornemen van de Surinaamse overheid om per 01 juni 2013 een verplichte basisverzekering voor de groep 0 16 jarigen en de 60 plussers in te stellen, kan enigszins van invloed zijn op de inkomsten van de Medische Zending. Vooralsnog is er geen duidelijkheid hierin gekomen stond in het teken van optimaliseren van de bedrijfsvoering en herinrichting c.q. aanpassen van de bedrijfsprocessen. Daarnaast is er geïnvesteerd om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Deze heeft uiteraard financiële consequenties gehad. Exploitatie kosten De kosten van de gezondheidszorg in het binnenland nemen jaarlijks toe. Waren zij in 2008 nog ongeveer SRD. 12,5 miljoen, thans bedragen zij bijna SRD. 21 miljoen. Niet alleen de personeelskosten zijn gestegen, ook de kosten van medicamenten en transport naar het binnenland. De overheid, die deze ontwikkelingen volgt en de kwaliteit van de gezondheidszorg in het binnenland in stand wil houden, heeft tot ons genoegen ook haar subsidie aan de Medische Zending verhoogd. Ter analyse van het resultaat van de Stichting, verstrekken wij u de onderstaande tabel welke gebaseerd is op de resultatenrekening: Exploitatie en Subsidie (SRD) Tegenover de subsidie van SRD. 23,9 miljoen stonden er uitgaven van bijkans SRD. 21 miljoen, een onderbesteding dus. Het batig saldo is toegenomen met SRD. 3,4 miljoen ten opzichte van het voorgaand boekjaar. De toename is voornamelijk toe te schrijven aan de toename van de baten ad SRD. 3,4 miljoen, als gevolg van de toename van de ontvangen subsidie. MZ jaarverslag

18 Overzicht begroting en exploitatiekosten Begroting 2012 Srd in % Realisatie in 2012 Srd in % Meer/ Minder Srd Personeelskosten Medicamenten en medische verbruiksartikelen Transportkosten Onderhoud materiële vaste activa Huisvestingskosten Algemene kosten Afschrijvingen Realisatie projecten Overige lasten Financiële (baten) en lasten Totaal De totale kosten over 2012 bleven nagenoeg op hetzelfde niveau als dat van De onderrealisatie kan los van de toegenomen ontvangsten, als volgt worden verklaard: Onderrealisatie van de personeelskosten ad SRD. 3,2 miljoen als gevolg van het niet realiseren van de voorgenomen maatregelen om de beleidsdoelen te behalen. Onderrealisatie van de kosten onderhoud materiele vaste activa ad SRD. 1 miljoen als gevolg van het activeren van activa ten laste van de kosten. Exploitatie saldo (SRD) ) De toename is voornamelijk toe te schrijven aan de toename van de baten van de 3,4 miljoen, als gevolg van een toename van de ontvangen subidie van het Ministerie van Volksgezondheid. 16 MZ jaarverslag 2012

19 Totale en Materiele Vaste Activa (SRD) De materiële vaste activa (gebouwen, inventarissen, transportmiddelen, etc.) zijn ten opzichte van het vorig jaar toegenomen met ruim SRD. 0,8 miljoen. Deze toename is voornamelijk toe te schrijven aan nieuwbouw en renovaties van de bestaande gebouwen. De totale activa van de Stichting is toegenomen met bijkans SRD. 4,3 miljoen. Dit jaar is het restant deel van een uit voorgaande jaren stammende vordering van SRD ,- op het ministerie van Volksgezondheid, betreffende toegekende subsidie die niet ontvangen zijn, afgeschreven. Deze afschrijving bedraagt bijkans SRD en is gesaldeerd met de baten uit subsidie. Gynaecologische en Obstetrische Missie Stoelmanseiland MZ jaarverslag

20 Financiële positie Ter analyse van de financiële positie van de Stichting verstrekken wij u de onderstaande opstelling welke gebaseerd is op de gegevens van de balans SRD SRD Op korte termijn beschikbaar: Voorraden Vorderingen Liquide Middelen Totaal vlottende activa Af: Kortlopende schulden Werkkapitaal Vastgelegd op lange termijn: Materiele vaste activa Gefinancierd met op lange termijn Beschikbare middelen: Deze financiering vond plaats met: Eigen vermogen Voorzieningen Blijkens deze opstelling is het werkkapitaal per 31 december 2012 t.o.v. 31 december 2011 toegenomen. De toename is toe te schrijven aan de onder realisatie van het voorgenomen jaarplan en de toename van de ontvangen Subsidie met SRD. 3,9 miljoen. De verwachting is dat in het boekjaar 2013 deze trend zich zal voortzetten. De Subsidie zal wederom toenemen, terwijl de kosten in tegenstelling tot 2012 zullen stijgen Dankwoord De directie dankt de medewerkers van de stichting voor hun inzet, betrokkenheid en bijdrage in Het is niet gemakkelijk geweest in de sfeer van verandering van beleid en vernieuwing van werkwijze u ten volle in te zetten. Juist in die omstandigheden waarderen wij de inzet en passie van medewerkers die vanuit een geest van behulpzaamheid naar de mensen in het binnenland van Suriname, werken aan een waardevolle toekomst. Onze donateurs en samenwerkingspartners bedanken wij voor hun belangrijke bijdrage aan de Medische Zending. Vol vertrouwen zien wij, met de hulp van God onze Leidsman, de toekomst tegemoet. 18 MZ jaarverslag 2012

21 Geslaagde GZA s MZ jaarverslag

22 3. Jaarrekening balans per 31 december A C T I V A SRD SRD SRD SRD VASTE ACTIVA Materiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Liquide middelen *) Vorderingen Voorraden P A S S I V A STICHTINGSVERMOGEN Stichtingskapitaal Schenkingen Herwaarderingsreserve Resultaat voorgaande jaren Resultaat lopend boekjaar VOORZIENINGEN *) KORTLOPENDE SCHULDEN Projecten Crediteuren Overige schulden *) Aangepast voor vergelijkingsdoeleinden 20 MZ jaarverslag 2012

23 STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER SRD SRD SRD SRD BATEN Subsidie Ministerie van Volksgezondheid Donaties *) Overige opbrengsten LASTEN Personeelskosten Medicamenten en medische verbruiksartikelen Transportkosten Onderhoud materiële vaste activa Huisvestingskosten Algemene kosten Afschrijvingen Realisatie projecten *) Overige lasten Financiële baten en lasten Batig saldo *) Cijfers aangepast voor vergelijkingsdoeleinden MZ jaarverslag

24 Kasstroomoverzicht over SRD SRD SRD SRD Kasstroom uit operationele activiteiten Batig saldo Aanpassingen voor: - Afschrijvingen Mutaties in werkkapitaal: - Voorraden Vorderingen Projecten Kortlopende schulden Kasstroom uit investeringsactiviteiten - Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Kasstroom uit financieringsactiviteiten - Schenkingen Voorzieningen Mutatie geldmiddelen Liquide middelen per 1 januari Liquide middelen per 31 december MZ jaarverslag 2012

25 ALGEMENE TOELICHTING Vergelijking met voorgaand jaar Het deel van de beleggingen dat materieel niet toebehoort aan de te formaliseren pensioenvoorziening is opgenomen onder de liquide middelen. Voorheen werd dat deel opgenomen onder de post pensioenvoorziening. Verder zijn de ontvangen donaties ten behoeve van projecten opgenomen onder de baten voor dat deel dat gerealiseerd is gedurende het jaar. Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de overeenkomstige cijfers van het voorgaand jaar aangepast. De overige gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven, ten opzichte van het voorgaand jaar. GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN DE ACTIVA EN PASSIVA Materiële vaste activa De gebouwen in Paramaribo zijn gewaardeerd tegen de actuele waarde verminderd met de hierop gebaseerde afschrijvingen. De gronden zijn gewaardeerd tegen de actuele waarde. De overige materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de historische aanschaffingsprijs verminderd met de hierop gebaseerde afschrijvingen. De afschrijvingen zijn berekend op basis van een vast percentage van de actuele waarde c.q. de historische aanschaffingsprijs. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen voor: Gebouwen : 5% Inventarissen en Installaties : 10-50% Instrumentarium : 10 40% Transportmiddelen : 25 30% Steigers : 25% Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale bedragen onder aftrek van een voorziening voor het debiteurenrisico. Schulden op korte termijn De schulden op korte termijn zijn opgenomen tegen de nominale bedragen. Herwaarderingsreserve De herwaarderingsreserve is ontstaan als gevolg van de herwaardering van terreinen en gebouwen. Het bedrag van de herwaardering, zijnde het verschil tussen de getaxeerde waarde en de historische boekwaarde op het moment van herwaardering, is in de herwaarderingsreserve opgenomen. Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is vermeld, worden de overige activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. MZ jaarverslag

26 GRONDSLAGEN VOOR RESULTAATBEPALING Resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen enerzijds de baten en anderzijds de kosten en andere lasten over het jaar. Baten wordt verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. Baten Onder baten wordt verstaan de van derden ontvangen subsidies, donaties en bijdragen, alsmede interest en overige opbrengsten. Kosten De kosten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Omrekening van vreemde valuta s Monetaire activa en passiva luidende in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koersen per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers op het moment van afwikkeling. De uit de omrekening voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de staat van baten en lasten. Per 31 december zijn de volgende koersen gehanteerd: SRD SRD Euro 1 4,43 4,30 USD 1 3,35 3,35 24 MZ jaarverslag 2012

27 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2012 ACTIVA MATERIËLE VASTE ACTIVA Het verloop van de materiële vaste activa kan als volgt worden weergegeven: Terreinen en Gebouwen Inventaris en Installaties Transportmiddelen en steigers Onderhanden werken Totaal SRD SRD SRD SRD SRD 1 januari 2012 Aanschafwaarde Herwaarderingen Cum. afschrijvingen Boekwaarde Mutaties Investeringen Overboeking Afschrijvingen december 2012 Aanschafwaarde Herwaarderingen Cum. afschrijvingen Boekwaarde Liquide middelen De samenstelling van deze post is als volgt: SRD SRD Kas Bank girorekening ======== ======== MZ jaarverslag