Quickscan Sportinfrastructuur - Handleiding

Transcriptie

1 Quickscan Sportinfrastructuur - Handleiding 1 Inhoudstafel 1 Inhoudstafel Inleiding Handleiding Structuur van de scan Kleurcodes Aan de slag! Algemene gegevens (rij 1-28) Verlichting en elektrische apparaten (rij 29-42) Verwarming en isolatie (rij 44-62) Ventilatie (rij 63-65) Zwembaden (rij 67-74) Wassen en warm water (rij 76-81) Totale besparing (rij 83-85) Overige maatregelen (rij ) Tips voor het invullen van de scan Gebruikersinterpretatie Inleiding Met het project Ecosportief, sporten doe je spoorloos! ( ) gaat de lokale sport in Vlaanderen voor duurzaamheid. Samen met organisaties uit sport, milieu en natuur en met steun van de Vlaamse overheid bieden Ecolife, het Vlaams Instituut voor Sportbeheer en Recreatiebeleid, ISB vzw en BOS+ de lokale sportsector diverse instrumenten op maat om duurzaamheid en milieuzorg 1

2 heel concreet toe te passen. Kortom, Sporten doe je spoorloos! Eén van de instrumenten van het Ecosportief-project is deze infrastructuurscan. Dit is een scan voor sportinfrastructuur (sporthal en/of zwembad) die de CO2-uitstoot of ecologische voetafdruk van een sporthal berekent en nagaat waar er nog bespaard kan worden. Afhankelijk van een aantal factoren (aantal bezoekers, aantal uren dat de sporthal gebruikt wordt, aantal lampen van een bepaald type enz ) wordt per maatregel de mogelijke besparing weergegeven in verminderde CO2-uitstoot, ecologische voetafdruk (gm²) 1 en in. Voorbeelden van dergelijke maatregelen zijn het installeren van spaardouchekoppen, vervangen van halogeen- en gloeilampen door LED- en/of spaarlampen, het installeren van spaardouchekoppen of iets ingrijpender: overschakelen op groene stroom of een zonneboiler. 2 Handleiding 2.1 Structuur van de scan De quickscan bestaat uit acht delen (zie ook je opmerking bij 3.3.1) en een zestigtalvragen over de sportinfrastructuur (kolom A) waarop de gebruiker een antwoord (kolommen B-H) geeft. Dit kan een getal zijn (vb. Aantal gloeilampen in sportzaal ) of een ja/nee-vraag (vb. Is er aanwezigheidsdetectie voor de verlichting? ). Wanneer er besparende maatregelen mogelijk zijn, kan de gebruiker deze invullen (kolom J). De totale uitstoot of besparing in CO2 (kolom K), ecologische voetafdruk (kolom M) of (kolom O) wordt per vraag/maatregel weergegeven. Een voorbeeld: Hier wordt eerst een vraag gesteld over het type ramen, waarop de gebruiker een antwoord geeft (antwoord = 100 m²). Daarna kiest de gebruiker of hij de besparende maatregel toepast (het al dan niet laten plaatsen van hoogrendementsglas). In dit geval wordt hiervoor gekozen, maar de gebruiker kan evengoed aangeven dat hij dit niét wil doen. In de volgende kolommen wordt de besparing in CO2-uitstoot, ecologische voetafdruk en euro weergegeven. Wanneer de gebruiker ervoor had gekozen om géén hoogrendementsglas te plaatsen, was de besparing uiteraard 0 geweest. 2.2 Kleurcodes De cellen van de quickscan hebben ook een specifieke kleurcode: De cellen in het wit zijn de cellen horende bij alle vragen die door de gebruiker worden ingevuld. Hier vul je ofwel het antwoord op een vraag in (bv. Hoeveel vierkante meter ramen bestaat uit dubbel glas?) ofwel de besparende maatregel (bv. al dan niet kiezen voor hoogrendementsglas). De oranje cellen geven de totaalsom (CO2-uitstoot/ecologische voetafdruk/ ) weer van de initiële situatie of de besparing. Na het invullen van alle vragen geven de cellen in kolommen K, M en O aan waar er besparingspotentieel is. Dit wordt weergegeven met een stoplichtsyteem van 3 kleuren rood 1 gm² staat voor global square meter of globale vierkante meter. Dit is een eenheid die gebruikt wordt om de ecologische voetafdruk uit te drukken. Voor meer info, zie: 2

3 oranje groen, waarbij groen het grootste besparingspotentieel weergeeft en rood het kleinste. Op de witte cellen na, kan de gebruiker géén aanpassingen doen aan de quickscan. 2.3 Aan de slag! Open het Excelbestand Quickscan_Sportinfrastructuur.xlsx in Microsoft Excel. Zoals hierboven reeds vermeld, dient de gebruiker enkel gegevens in te vullen in de witte cellen. Hieronder uitleg bij het invullen van de acht delen Algemene gegevens (rij 1-28) Het eerste deel van de quickscan geeft algemene gegevens weer over de huidige situatie van de sportinfrastructuur. Een eerste reeks vragen wordt ingevuld per zaal. Andere vragen (rij 15-25)zijn niet zaalspecifiek. Deze quickscan is voorzien voor infrastructuur bestaande uit maximum 4 sportzalen 2 (bv. een grote sportzaal voor zaalsporten, een polyvalente zaal voor judo e.d., een gymzaal en een fitnessruimte) en één zwembadzaal. Standaard worden deze 4 zalen Zaal 1, Zaal 2 enz. genoemd. Het is echter duidelijker als de gebruiker de namen van de zalen aanpast in duidelijke namen zoals grote sportzaal of fitnessruimte. Verder worden ook gegevens gevraagd over de kleedkamers en het totaal van de overige ruimtes (kolom H). Deze overige ruimtes zijn de kantine, inkomhal, gang enz. Wanneer de infrastructuur enkel uit een sportzaal of enkel uit een zwembad bestaat, moeten uiteraard geen gegevens ingevuld te worden voor de zalen die niet aanwezig zijn. De enige besparende maatregel die hier kan ingevuld worden, is het overschakelen op groene stroom (rij 27), wat uiteraard een zeer ingrijpende maatregel is Verlichting en elektrische apparaten (rij 29-42) Per zaal wordt informatie over de manier van verlichten gevraagd en worden mogelijke besparende maatregelen (rij 31-38) voorgesteld. Verder worden enkele (niet zaalspecifieke) vragen gesteld over het gebruik van drankautomaten en koelkasten (rij 39-42) Verwarming en isolatie (rij 44-62) Alle maatregelen voor verwarming/isolatie worden verondersteld hetzelfde te zijn voor alle zalen. Daarom moet op elke vraag maar één keer geantwoord worden Ventilatie (rij 63-65) Alle maatregelen voor ventilatie worden verondersteld hetzelfde te zijn voor alle zalen. Daarom moet op elke vraag maar één keer geantwoord worden Zwembaden (rij 67-74) Er wordt verondersteld dat de ruimte met zwembad(en) bestaat uit maximum 3 zwembaden. Hiermee worden 3 bassins bedoeld. Het kan immers dat één ruimte bv. uit een 25-meterbad, een kinderbad en ijsberenbad bestaat. Verder is er de mogelijkheid om de oppervlakte van een buitenzwembad (indien aanwezig) op te geven. De overige vragen hebben betrekking op het verwarmen en warm houden van het zwembadwater. 2 Indien je 5 sportzalen hebt, sommeer dan de gegevens van de 4e en 5e sportzaal. Ga gelijkaardig te werk voor meer dan 5 sportzalen. 3

4 2.3.6 Wassen en warm water (rij 76-81) Deze maatregelen hebben betrekking op de overige ruimtes (vooral kleedkamers en toiletten) Totale besparing (rij 83-85) De totale besparing wordt hier weergegeven. Door te variëren in de besparende maatregelen (kolom J), kan nagegaan worden wat het effect is op de totale besparing wanneer een aantal maatregelen al dan niet wordt toegepast Overige maatregelen (rij ) Verder zijn een aantal maatregelen opgenomen die een belangrijke impact hebben op de duurzaamheid en milieuvriendelijkheid van de infrastructuur. Deze scan is echter ontwikkeld om de impact op CO2-uitstoot en ecologische voetafdruk te berekenen. Deze overige maatregelen hebben hier ofwel geen (of weinig) effect op, ofwel zijn ze moeilijk te kwantificeren (in een cijfer uit te drukken). Dit betekent echter niet dat deze maatregelen onbelangrijk zijn! Water (rij 89-94) Een aantal maatregelen kunnen besparen op het verbruik koud water. Het verbruik van koud water op zich heeft een te verwaarlozen CO2-uitstoot/ecologische voetafdruk, maar zuinig omgaan met (drink)water is natuurlijk wel belangrijk en het verspillen van water mag niet genegeerd worden. Waterschaarste is een mondiaal probleem en zal in de toekomst voor grote (ook lokale) spanningen zorgen. Het in kaart brengen van waterverbruik vraagt echter een volledig andere aanpak. Meer informatie hierover op Afval (rij ) Uiteraard is afval een belangrijke factor van milieuvervuiling. Een aantal mogelijke maatregelen die de afvalberg kan verkleinen wordt hier weergegeven Aankopen (rij ) Voor zowat elke mogelijke aankoop bestaan er ecologisch verantwoorde alternatieven. In dit deel van de quickscan wordt gewezen op de mogelijkheid van het gebruik van bijvoorbeeld FSCgelabeld hout, gerecycleerd papier en ecologische onderhoudsproducten, die milieuvriendelijker zijn Mobiliteit (rij ) Een groot deel van de CO2-uitstoot is te wijten aan autoverkeer en transport. Het is echter moeilijk om dit rechtstreeks te linken aan de sporthal. Echter, je kunt de CO2-uitstoot drastisch verlagen door gebruik te maken van de fiets, het openbaar vervoer of te carpoolen en ook zoveel mogelijk lokale leveranciers te kiezen. 3 Tips voor het invullen van de scan Veel van de vragen zijn vrij technisch en specifiek en soms moet je daarvoor bijvoorbeeld meterstanden bekijken of het aantal lampen tellen. Wat de huidige gegevens van de sporthal betreft 4

5 (kolommen A-H), is het eenvoudiger om rond te wandelen in de sportinfrastructuur en zo stap voor stap alle gegevens voor de verschillende ruimtes in te vullen. Dit kan op 2 manieren: 4 - Je wandelt met je laptop rond en vult meteen het Excel werkblad in. - Je print de quickscan af (4 pagina s) en vult deze eerst in als je door de infrastructuur wandelt. Later breng je de gegevens over in het Excel werkblad. De printinstellingen van het Excel werkblad zijn zo ingesteld dat enkel kolommen A-H worden afgeprint. 4 Gebruikersinterpretatie Voor een correcte interpretatie van de output van deze infrastructuurscan is het van belang dat de gebruiker een aantal onderliggende elementen en aannames bij de berekeningen begrijpt. Aldus dient met volgende aspecten rekening gehouden te worden: - Brongegevens: De brongegevens waarop alle berekeningen gebaseerd zijn, zijn gegevens uit 2014 of vroeger en gebaseerd op de momenteel gangbare technologieën. Voorbeelden van deze gegevens zijn: kg CO2/kWh elektriciteit, de verbruikte hoeveelheid energie voor ventilatie per m² infrastructuur, % besparing bij gebruik van daglichtregeling. - Bij het berekenen van besparingswinst (in kg CO2, m² of ), wordt een heel aantal assumpties gedaan. Dit betekent dat de getallen niet als absoluut beschouwd kunnen worden. Ze geven echter wel goed de grootteorde van de besparingsmogelijkheden per tip weer. - Enkele voorbeelden om dit duidelijk te maken: o Isolatiemaatregelen, zoals het plaatsen van dubbel glas, levert sowieso een besparing op. Deze besparing is uiteraard onderhevig aan de vraagtemperatuur van de sporthal. Wanneer een sporthal heel warm wordt gehouden, gaat de besparingswinst van isolatiemaatregelen groter zijn. o Daglichtregeling: Het automatisch dimmen van licht bij invallend zonlicht levert een besparing op. Deze is uiteraard groter bij sporthallen die ook overdag intensief worden gebruikt. o Installeren van spaardouchekoppen: Er wordt hier uitgegaan van een bepaald type spaardoucheknop die 6 l/min verbruikt. Er bestaan uiteraard ook spaardouchekoppen die meer/minder water verbruiken en besparen. Dit principe van verschillende modellen geldt voor een heel aantal tips zoals installeren van HRwarmtewisselaar,hoog-rendement cv-ketel, goed reflecterende armaturen Dit instrument is ontwikkeld door Ecolife vzw in het kader van Ecosportief. 5