Maatschappij- en Gedragswetenschappen

Transcriptie

1 Maatschappij- en Gedragswetenschappen Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

2 Samen werken aan de groei van wetenschappelijke kennis, kennis waar de samenleving, nu of straks, ten volle van profiteert: dat is waar het NWO-gebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen (MaGW) voor staat. Dit gebeurt door het in vrije competitie verstrekken van subsidies voor onderzoek en door samenwerking met private en maatschappelijke partners in thematische onderzoeksprogramma s.

3 Investeren in maatschappelijke onderzoeksthema s MaGW werkt met thematische onderzoeksprogramma s aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken. Deze programma s worden samengesteld met ministeries, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. Door de brede samenwerking komen de resultaten van het onafhankelijke wetenschappelijke onderzoek optimaal ten goede aan de samenleving. Een belangrijk MaGW-thema is Verbinden van Duurzame Steden. Investeren in talent en vrij onderzoek Het stimuleren van de ontwikkeling van grensverleggende ideeën is een van de kernpunten van het NWO-beleid. MaGW doet dit door te investeren in getalenteerde onderzoekers en door subsidies te verstrekken voor vrij onderzoek. Voorbeelden van subsidies zijn de Vernieuwingsimpuls, Onderzoeks talent en Top.

4 Krachten bundelen Om het eigen beleid niet in isolement uit te voeren, overlegt MaGW met verschillende partijen over de keuzes die worden gemaakt en over mogelijke samenwerking. Dit gebeurt onder meer met universiteiten en met de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW). MaGW voert de regie over het Nationaal Initiatief Hersenen en Cognitie (NIHC). Het NIHC bundelt de krachten op het gebied van fundamenteel en toegepast neurowetenschappelijk onderzoek en cognitieonderzoek. Daarnaast heeft MaGW een leidende rol in de landelijke coördinatie van onderwijsonderzoek (PROO en BOPO). Toponderzoek moet niet gehinderd worden door grenzen. MaGW zet daarom actief in op versterking van de internationale samenwerking in de sociale wetenschappen binnen en buiten Europa. Dit gebeurt onder meer in het New Opportunities for Research Funding Agency Co-operation in Europe (NORFACE), dat MaGW coördineert.

5 MaGW Maatschappij- en Gedragswetenschappen (MaGW) is een van de acht wetenschapsgebieden binnen de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). De deelterreinen van de maatschappij- en gedragswetenschappen zijn: bedrijfskunde bestuurskunde communicatiewetenschap criminologie culturele antropologie demografie economie geografie milieukunde onderwijskunde pedagogiek politicologie psychologie rechten sociologie MaGW financiert jaarlijks tussen de 150 en 200 nieuwe onderzoeksprojecten. Het budget is ongeveer 60 miljoen euro per jaar. De toekenning van het geld gebeurt op basis van de onderzoeksvoorstellen die wetenschappers indienen. Een commissie van onafhankelijke onderzoekers uit binnen- en buitenland beoordeelt de voorstellen en selecteert de beste en meest vernieuwende aanvragen. MaGW vindt het belangrijk dat onderzoeksresultaten vrij toegankelijk zijn en dat deze resultaten hun weg vinden naar gebruikers. Het gebied stimuleert en helpt onderzoekers daarom hun bevindingen te delen met elkaar, met een breed publiek en met maatschappelijke organisaties, bedrijven of overheidsinstellingen die de kennis in de dagelijkse praktijk van hun werk kunnen toepassen.

6 Subsidies Het NWO-gebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen wil excellente onderzoekers de kans bieden een wetenschappelijke loopbaan op te bouwen. Er zijn subsidies voor wetenschappers in verschillende fasen van hun carrière.

7 Onderzoekstalent De subsidie Onderzoekstalent geeft veelbelovende studenten met een onderzoeksmaster de mogelijkheid drie jaar lang promotieonderzoek te doen. Hoogleraren dienen de aanvragen voor deze vrije competitie in. De beoordeling richt zich op het selecteren van de beste voorstellen. Rubicon Het Rubicon-programma is bedoeld voor recent gepromoveerde onderzoekers van wie op grond van hun wetenschappelijke kwaliteiten wordt verwacht dat ze een belangrijke plaats kunnen gaan innemen in de Nederlandse wetenschap. Rubicon biedt hun de mogelijkheid ervaring op te doen aan een buitenlands topinstituut of aan een excellent Nederlands onderzoeksinstituut. Het is een persoonsgebonden subsidie. Vernieuwingsimpuls (VI) De Vernieuwingsimpuls richt zich met drie persoons gerichte subsidievormen op verschillende fasen in de wetenschappelijke carrière van onderzoekers, van pas gepromoveerd tot ervaren en professorabel: Veni, Vidi, Vici. Doel van de Vernieuwingsimpuls is vernieuwing van het wetenschappelijk onderzoek. Top Topsubsidies zijn bedoeld voor onderzoeksgroepen. De subsidie biedt de onderzoeksgroepen de gelegenheid zich te versterken met excellente onderzoekers. Top is een programma met vrije competitie. De kwaliteit van het onderzoeksvoorstel en de wetenschappelijke prestaties van de onderzoeksgroep staan op de voorgrond. De Subsidiewijzer van Maatschappij- en Gedragswetenschappen geeft informatie over meer subsidies.

8 Beleid Het NWO-gebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen richt zich op fundamenteel en strategisch onderzoek van hoge kwaliteit. Dit gebeurt door het in vrije competitie verstrekken van subsidies voor onderzoek en door samenwerking met private en maatschappelijke partners in thematische onderzoeksprogramma s. Het budget is ongeveer 60 miljoen euro per jaar. De subsidies richten zich op onderzoekers in verschillende fasen van hun carrière. Er zijn twee nieuwe subsidie-instrumenten: Onderzoekstalent voor jonge onderzoekers aan het begin van hun carrière en Top voor onderzoeksgroepen. De aller beste onderzoeksvoorstellen worden uiteindelijk gehonoreerd. De multidisciplinaire thematische onderzoeksprogramma s gaan over maatschappelijk relevante vraagstukken. Ze worden samen met partners uit de publieke sector of het bedrijfsleven opgesteld en mede gefinancierd door deze partners.

9 MaGW heeft voortdurend aandacht voor het verbeteren van de werkwijze. Dit gebeurt onder meer door het eigen beleid te vergelijken met dat van nationale en internationale partners. Voor een betere beoordeling van onderzoeksaanvragen wordt geëxperimenteerd met nieuwe vormen van peer review en ranking. MaGW streeft naar een intensievere dialoog met verschillende partijen over de prioriteiten en knelpunten van het gebied en over mogelijke samenwerking. Dit gebeurt onder meer met de besturen van de andere NWO-wetenschapsgebieden, de decanen, de Sociaal Wetenschappelijke Raad van de KNAW en met de directeuren van vakdepartementen. Om MaGW beter zichtbaar te maken voor het onderzoeksveld gaan we op werkbezoek bij de MaGW-faculteiten. Belangrijkste doelstellingen van deze bezoeken zijn: het beantwoorden en inventariseren van vragen, het toelichten van nieuwe subsidies en programma s en het bespreken van de aanvraagdruk en de kwaliteit van de projecten. Tijdens deze bezoeken wordt ook voorlichting gegeven over kennisdeling, een van de prioriteiten van NWO en MaGW. Onderzoekers krijgen uitgelegd hoe zij te werk kunnen gaan als de opbrengsten van hun wetenschappelijk onderzoek zich lenen voor bijvoorbeeld een vertaling in beleidsvoorstellen of een product, of voor een inter view in een dagblad. MaGW kan de onderzoekers hierbij ondersteunen.

10 Verbinden van duurzame steden De wereldbevolking concentreert zich in steeds grotere steden. Meer mensen, meer welvaart en meer globalisering leiden tot een sterke groei van mobiliteit en transport. Maar ook de opwarming van het klimaat heeft gevolgen voor het leven in de grote steden. De consequenties van dit soort ontwikkelingen worden vaak pas op de lange termijn duidelijk. Het thema Verbinden van Duurzame Steden van het NWO-gebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen werkt aan het ontwikkelen van de kennis die nodig is om op tijd in te spelen op deze vraagstukken.

11 Het thema Verbinden van Duurzame steden bestaat voorlopig uit de volgende onderzoeksprogramma s: Duurzame Bereikbaarheid van de Randstad Dit onderzoeksprogramma draait om vraagstukken op het gebied van duurzame mobiliteit in relatie tot ruimtelijke ontwikkeling, energietransitie en klimaatverandering. Verschillende departementen dragen financieel en inhoudelijk bij. Het programma loopt sinds D: Duurzame Dynamiek in de Delta 3D ontwikkelt kennis voor een duurzaam ruimtelijk beleid in stedelijke netwerken binnen het Nederlandse deel van de Noordwestelijke metropool. Het programma wordt gefinancierd uit de FES-gelden (de aardgasbaten die de overheid inzet om de kenniseconomie te versterken). Urban Europe De problematiek van dichtbevolkte stedelijke gebieden speelt niet alleen in Nederland, maar ook in andere Europese landen. Om samenwerking tussen onderzoekers uit verschillende landen te stimuleren werkt NWO aan Urban Europe, een programma dat bijdraagt aan de vitaliteit, leefbaarheid en bereikbaarheid van Europese steden.

12 Onderwijsonderzoek Jonge kinderen benaderen als volwassen gesprekspartners zorgt voor een betere taalontwikkeling bij de peuters en kleuters. Kinderen die de ruimte krijgen om serieus mee te praten, blijken namelijk sneller abstracte woorden en ingewikkelde zinsconstructies te gebruiken. Dit is de conclusie van een onderwijsonderzoek dat werd gefinancierd door het NWOgebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen. Dankzij dit onderzoek kunnen opvoeders en leerkrachten kinderen helpen zich al op jonge leeftijd goed uit te drukken en ingewikkelde boodschappen te begrijpen.

13 Het NWO-wetenschapsgebied Maatschappij- en Gedragwetenschappen (MaGW) heeft een leidende rol in de landelijke coördinatie van onderwijsonderzoek. Dit gebeurt in twee programma s. Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek (PROO) De problemen in het onderwijs lijken steeds complexer te worden. Verschillende vraagstukken vereisen diepgaand onderzoek. Hoe leren kinderen precies? Wat zijn effectieve leermethoden? De Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek (PROO) financiert wetenschappelijk onderzoek naar dit soort vragen en draagt de ontwikkelde kennis over aan het onderwijsveld. Het PROO-werkterrein omvat het primair onderwijs, algemeen voortgezet onderwijs, voorbereidend beroepsonderwijs en middelbaar beroepsonderwijs en de lerarenopleidingen. De raad heeft sinds 2010 eveneens een taak in het coördineren en versterken van onderwijsonderzoek buiten NWO. Beleidsgericht Onderzoek Primair Onderwijs (BOPO) Hoe geven we het basisonderwijs vorm? Wat moeten we doen om onderwijsachterstanden weg te werken? Wetenschappelijk onderzoekers kunnen beleidsmakers met deze vragen helpen via multidisciplinair onderzoek. Het NWO-wetenschapsgebied Maatschappijen Gedragswetenschappen zorgt hiervoor met het programma Beleidsgericht Onderzoek Primair Onderwijs (BOPO). Het ministerie van OCW is opdrachtgever van BOPO.

14 Nationaal Initiatief Hersenen en Cognitie Pubers zijn vaak roekeloos, ongemotiveerd en egoïstisch. Is dat een kwestie van opvoeding, of is er meer aan de hand? En kun je een zestienjarige wel echt verantwoordelijk houden voor al zijn daden? Kennis over ontwikkeling van het puberbrein is niet alleen nuttig voor ouders en leraren, maar ook voor rechters en beleidsmakers. Het Nationaal Initiatief Hersenen en Cognitie (NIHC) draagt bij aan deze kennis. Het gebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen van NWO coördineert het regieorgaan NIHC.

15 Lopen en praten. Leren en plannen. Genieten en onderzoeken. Alles wat we doen, of het nu individueel of samen is, wordt gestuurd door ons brein. Wetenschappers over de hele wereld proberen de vele hersengeheimen te ontrafelen. Niet alleen uit nieuwsgierigheid, maar vooral ook om concrete oplossingen te vinden voor maatschappelijke problemen die met onze hersenen te maken hebben. Het Nationaal Initiatief Hersenen en Cognitie ondersteunt deze belangrijke missie. Het Nationaal Initiatief Hersenen en Cognitie (NIHC) bundelt de krachten op het gebied van fundamenteel en toegepast neurowetenschappelijk onderzoek en cognitieonderzoek. De studies zullen antwoord geven op prangende vragen op het gebied van gezondheid, veiligheid en educatie en hebben alle een directe maatschappelijke relevantie. Het NIHC combineert de modernste technieken met de beste wetenschap en creëert zo waardevolle nieuwe kennis over de hersenen en hun invloed op ons gedrag. Het NIHC brengt wetenschappelijke en maatschappelijke partners bij elkaar. Daarmee stimuleert het netwerk nieuwe vormen van samenwerking en zorgt het ervoor dat onderzoeksresultaten praktisch toegepast worden.

16 Internationale samenwerking Toponderzoek moet niet gehinderd worden door grenzen. Internationale samenwerking zorgt voor een kwaliteits - verhoging van het onderzoek en biedt bovendien kansen om extra fondsen te werven. Het NWO-gebied Maatschappijen Gedragswetenschappen zet daarom in op versterking van de internationale samenwerking in de Social Sciences binnen en buiten Europa.

17 MaGW kent verschillende vormen van internationale samenwerking: Open Research Area MaGW heeft samen met de Britse, Duitse en Franse zusterorganisaties (ESRC, DFG en ANR) een Open Research Area in Europe for the Social Sciences. In de Open Research Area (ORA) kunnen Nederlandse, Britse, Duitse en Franse onderzoekers in alle bilaterale en multilaterale combinaties onderzoeksvoorstellen indienen. De beoordeling vindt roulerend plaats bij een van de nationale organisaties. Norface Norface is een samenwerkingsverband van 14 Europese onderzoeksfinanciers op het terrein van de maatschappij- en gedragswetenschappen. MaGW coördineert Norface. Norface streeft naar kwaliteitsverhoging van onderzoeksaanvragen, schaalvergroting en samenwerking op het terrein van Europese infrastructuur. Verder stemt Norface de samenwerking met partners buiten Europa af en het aanvragen van extra middelen bij de Europese Commissie. Wereld Samenwerking met partners in China (CASS) heeft geleid tot het verband Coordination of Research between Europe and China (Co-Reach). MaGW trekt in deze samenwerking op met de Britse, Duitse en Franse zusterorganisaties. Relaties met de zusterorganisaties in India en enkele Afrikaanse landen leiden mogelijk de komende jaren tot eenzelfde samenwerkingsverband.

18 Uitgave: Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Maatschappij- en Gedragswetenschappen Bezoekadres: Laan van Nieuw Oost-Indië 300 Den Haag Postadres: Postbus AL Den Haag Telefoon Fax november 2010 NWO Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Maatschappij- en Gedragswetenschappen De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek is een belangrijke onderzoeksfinancier in Nederland. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan subsidies voor toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend. Foto s ANP (p1,3) / Hollandse Hoogte (p 2,4,5)