Digitale beeldbewerking

Transcriptie

1 Digitale beeldbewerking met PhotoShop Deel 4 - zwart-wit en inkleuren met kanalen met lagen met maskers Gradient mapping Doordrukken en tegenhouden Inkleuren Duotonen Effecten

2 Photoshop is een beeldbewerkingsprogramma met onbeperkte grafische en creatieve mogelijkheden. Wanneer je met drukwerk aan de slag gaat in het programma, word je geconfronteerd met een aantal technische begrippen rond die beeldverwerking. Wat is de doelstelling van deze cursus? In PhotoShop zitten er tal van creatieve mogelijkheden om van een RGBbeeld een mooie zwart-wit-foto te maken. Deze cursus heeft een praktijkgerichte indeling die je snel en efficiënt door alle mogelijke omzettingen loodst. We bekijken ook een hele reeks instellingen om beelden in te kleuren en van effecten te voorzien. Dirk Laurent o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

3 Hoofdstuk 1 Wat is een goede zwart-wit foto? Hoofdstuk 2 Basiskleuromzettingen met grayscale en desaturatie Hoofdstuk 3 Kanalen gebruiken voor zwart-wit conversie Hoofdstuk 4 Aanpassingslaag "Zwart-wit" gebruiken voor conversie Hoofdstuk 5 Werken met meerdere lagen en maskers Hoofdstuk 6 Gradient mapping Hoofdstuk 7 Doordrukken entegenhouden Hoofdstuk 8 Inkleuren Hoofdstuk 9 Duotonen Hoofdstuk 10 Effecten o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwt 3

4 Wat is een goede 21 zwart-wit foto? Wat kan je na dit hoofdstuk? Preflight profiel instellen Preflight voorkeuren instellen Fouten nakijken Correcties uitvoeren Een goede zwart-wit foto kan rauwe dramatiek uitstralen, zoals in het portret hiernaast of in de persfoto's rechtsboven of benadrukt de structuur zoals het lijnenspel in de architectuurfoto op de volgende bladzijde. De meeste foto's zijn in kleur. Maar uiteraard is er ook zwart-wit fotografie en beeldverwerking. Fotograferen in zwart-wit of kleur is qua denkwijze heel verschillend. Kleuren kunnen erg afleiden van het onderwerp, ook al zien onze ogen natuurlijk wel in kleur. Bij zwart-wit let je veel meer op het licht, contrast, compositie en de persoon of het object. Je moet een soort knopje in je hoofd omschakelen, dat alles in grijstinten vertaalt. Kleur heeft een duidelijke functie en schept een sfeer. Tegenwoordig is het natuurlijk heel makkelijk om met de computer kleuren om te zetten in zwartwit. Je mist dan echter de typische korrelstructuur van een echte film, en later zelf afdrukken op bariet is niet meer mogelijk. Wat ik soms wel doe, is van een kleurloos beeld een RGB-afbeelding maken en vervolgens alsnog een kleine, subtiele kleur aanbrengen. In de Marten Toonder serie zit ook een heel kleine kleurtoevoeging, die het pure beeld iets warmer maakt. Een echt goede zwartwit foto is moeilijker te maken dan het lijkt. De belangrijkste uitdaging is om 4 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

5 alle gradaties die een film je te bieden heeft, in zoveel mogelijk tonen terug te brengen in je PhotoShop-beeld én in je afdruk. Van diep zwart tot wit en zoveel mogelijk grijstinten ertussen. Het belangrijkste is hoe je omgaat met licht. Is het bewolkt en is er haast geen contrast? Dan oogt een landschap doorgaans als een groot grijs vlak. En hard zonlicht is vaak niet de beste lichtsoort voor een portret. Maar uiteindelijk zijn geen echte regels en wetten. Soms kan een zwart-wit foto met weinig contrast toch een goede foto zijn, als het onderwerp daar bij past. Lichttonen, lijnen en vormen Als je kleur weghaalt wordt het menselijk oog gevoeliger voor lichtintensiteit. In een zwart-wit beeld gaat over het zwart, het wit en de grijstonen er tussenin. Het menselijk oog gaat voortdurend op zoek naar contrast, zo kunnen we fysieke elementen uit elkaar houden. Bij een zwart-wit beeld wordt dat dus ook belangrijker. Ga voor zwart-wit foto s op zoek naar scènes met een hoog contrast. Met behulp van contrast kun je de kijker laten zien wat belangrijk is in een scène. Hele lichte of hele donkere contrasterende delen eisen de aandacht op. Voor landschappen in kleur zoek je vaak het zachte licht van de ochtend of avond op, bij zwart-wit doe je juist het tegenovergestelde. Het harde licht midden op de dag zorgt er voor dat lijnen en vormen extra benadrukt kunnen worden. In nabewerking maak je het contrast vaak veel sterker dan als de foto in kleur zou zijn. Donkere schaduwen of uitgebeten lucht zijn vaak minder hinderlijk in zwart-wit. Maar lucht mag ook niet te wit zijn. Naast de verschillende lichttonen zullen ook patronen duidelijker naar voren komen. Zwart-wit fotografie is ideaal om texturen duidelijker naar voren te laten komen, er is geen kleur om subtiele texturen te verbloemen. Mede afhankelijk van welke kleuren je accentueert in de nabewerking kun je texturen nog eens extra aanzetten. De grafische vormen van de knotwilg worden sterk geaccentueerd door het zwart-wit Met zwart-wit werken vereist oefening. Je moet de wereld gaan zien zonder kleur, contrast en tonen moeten de belangrijkste reden zijn om een foto te maken. Dit kun je niet eenvoudig in korte tijd opdoen, over tijd moet je een monochrome visie ontwikkelen. In eerste instantie zul je op de computer door experimenteren een foto ontdekken die je goed naar zwart-wit om kunt zetten, o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 5

6 Rechts: Het zwart-wit accentueert het perspectief en de structuur van de stenen. Onder: het spel van licht creëert een spookachtig effect. Linkerbladzijde: de dynamiek van uitdrukkingen en de focus van de blik (waar iemand op de foto naar kijkt) zorgen ervoor dat het portret minder afhankelijk is van kleur. maar op den duur zul je vaker al tijdens het fotograferen kiezen welke foto wel en welke foto niet naar zwart-wit omgezet moet worden en specifiek op zoek gaan naar goede zwart-wit onderwerpen. Monochrome foto s brengen een gevoelige kant naar voren en geven diepte en een kans een object of een persoon beter te onderzoeken doordat het beeld meer grafische elementen bevat. Daarom past zwart-wit fotografie goed bij abstracte foto s. Daar vallen portretten ook onder, door een enkel gezicht op te nemen in zwart-wit geef je de kijker de kans het gezicht te onderzoeken in alle verschillende grijstonen. Onderwerpen Onderwerpen die zich niet lenen voor zwart-wit fotografie zijn van zichzelf erg kleurrijk. Bijvoorbeeld een zonsondergang of kleurrijke dieren en bloemen. Onderwerpen die zich juist wel lenen voor zwart-wit fotografie zijn oudere voorwerpen zoals bijvoorbeeld oude schuurtjes, verweerde hekjes, oud gereedschap. Ook de doorleefde gezichten van oude mensen zijn een dankbaar onderwerp. Een zwart-wit foto laat bij hard licht dan duidelijk de lijnen in het gezicht zien, ze hebben iets meegemaakt. Maar met zwart-wit kun je in portretten ook iets verbloemen. Huidskleuren worden minder kritisch, beschadigingen, vlekjes of ongelijkmatige schaduwen vallen minder op dan in een kleurenfoto. Onze ogen kijken onbewust naar de kleurtonen van een gezicht om bijvoorbeeld te ontdekken of iemand ziek is. Als de kleur van de huid erg afwijkt dan ziet een foto er voor ons oog niet goed uit. Ook in de landschappen is zwart-wit prima toe te passen. Door het contrast van een zwart-witfoto in PhotoShop op te voeren accentueer je de vormen van bomen of de lijnen in het landschap. De vormen leiden de aandacht af van de lucht, waardoor het landschap beter zichtbaar is voor de kijker. De verschillende lichttonen geven extra diepte aan een foto. Let er wel op met foto s in grote ruimten dat niet dezelfde tonen in de verschillende elementen van de foto terugkomen en in elkaar over lijken te lopen. Dit geeft een saaie aanblik aan de foto, het oog kan zich niet richten op de verschillende lichttonen. Zorg voor contrast in de foto, veel zwart-wit foto s zijn bedoeld om een dramatische aanblik met impact te geven. 6 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

7 Kleurinformatie Sommige camera s bieden de mogelijkheid om in zwart-wit te fotograferen. In veruit de meeste gevallen is het toch beter om foto s te nemen met alle kleurinformatie intact. Daarnaast kun je met behulp van de kleurinformatie accenten leggen in de foto of het contrast op basis van een kleur versterken door het rood, groen of blauw (RGB) kanaal in de nabewerking te versterken ten opzichte van de andere kleuren. Dit betekent dat je iets langer bezig bent in nabewerking, maar daarmee heb je wel veel meer controle over hoe het uiteindelijke zwartwit beeld er uit komt te zien. Fotografeer gewoon in kleur en wijzig het achteraf op de computer. Op deze manier houd je alle opties open. Je kunt eventueel wel gebruik maken van de zwart-wit stand op de camera om te controleren of je een interessante zwartwit compositie te pakken hebt en dan switchen naar een stand waarin je de kleur intact houdt. Je zult merken dat je steeds minder vaak deze stand nodig hebt om tot goede resultaten te komen. Nabewerking In PhotoShop kan je op verschillende manieren foto s om te zetten naar zwartwit. Doe je dit op de verkeerde manier, dan krijg je een "grijs", plat beeld zonder het minste contrast. Door in PhotoShop een bepaalde kleur uit het palet van rode, groene en blauwe kleuren te accentueren kun je er voor zorgen dat je een specifiek deel van de foto meer of minder belangrijk maakt. De technieken om de kleurinformatie juist te vertalen naar zwart-wit leer je in deze cursus. o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 7

8 2 Basiskleuromzettingen met grayscale en desaturate Wat kan je na dit hoofdstuk? Grayscale Desaturate Grayscale gebruiken "Desaturate" gebruiken De twee eenvoudigste manieren om een kleurfoto om te zetten naar zwart-wit zijn "Grayscale" en "Desaturate". of "Minder verzadiging" verwijdert kleur uit de 3 RGB-kanalen. "Grayscale" is een conversie die in één keer van de drie kanalen grijswaardefoto maakt. Het resulaat is niet helemaal hetzelfde, zoals je hierboven kan zien. Verzadiging (Saturation) is de hoeveelheid kleur (chroma) in een foto, de kracht of de intensiteit ervan. Het is één van de drie elementen in het kleurmodel Hue, Saturation, Brightness of HSB. Dit model leunt sterk aan bij de manier waarop wij kleuren waarnemen. Je kan de saturatie wegnemen door naar het venster Afbeelding > Aanpassingen > Kleurtoon/Verzadiging te gaan en daar de schuifregelaar van Verzadiging helemaal naar links te schuiven. Een tweede manier om alle kleur weg te nemen is via Afbeelding > Aanpassingen > Minder verzadiging (Desaturate). Deze opdracht haalt alle verzadiging uit de 3 kleurkanalen, rood, groen en blauw. De kleuren worden hier gelijk verdeeld. Bij grijswaardeconversie wordt en ander principe gebruikt. De drie kleurkanalen worden omgezet naar één kanaal zonder kleurtoon, maar de kleuren worden niet gelijk verdeeld. De standaardconversie vind je in Afbeelding > Modus > Grijswaarde. Ze combineert de kleuren rood 30% met groen 59% en blauw 11%. Deze methode wordt gebruikt om het resultaat van de omzetting zo natuurlijk mogelijk te laten uitzien. De PhotoShop-grijswaardeconversie zwakt blauw af en versterkt groen, waardoor huidtinten voor het blanke huidtype er vrij natuurlijk uitzien. 8 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

9 Natuurlijk is er nog veel meer mogelijk met de drie kanalen rood, groen en blauw. Het is één van de redenen om "Grayscale" en "Desaturate" niet te gebruiken. Ze zijn niet altijd voldoende voor een goede omzetting naar zwart-wit. In deze foto van het Engelse platteland zit buiten uiteraard veel groen ook een blauwzweem. De conversie naar een zwartwit-foto geeft verschillende resultaten. De eerste foto is het resultaat van de omzetting naar Grayscale. Er is weinig contrast. Uit de tweede foto is alle verzadiging weggehaald. De derde foto is het resultaat van het mengen van de kanalen rood, groen en blauw in "Kanaalmixer" en de laatste foto heeft een sterk contrast omdat er gewerkt werd met "Verloop toewijzen" (Gradient mapping). Het HSB-model met: H (kleur of hue), S (saturation of verzadiging) en V (Value of Brightness) o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 9

10 3 kanalen gebruiken voor zwart-wit conversie Wat kan je na dit hoofdstuk? Kanaalmixer gebruiken "Berekenen" gebruiken Kanalen splitsen Het kanaal "Lichtsterkte" De makkelijkste, maar ook de slechtste manier om een foto om te zetten naar zwart-wit is een omzetting in grijswaarden. Dit doe je door te kiezen voor: Afbeelding > Modus > Grijswaarden. De foto is nu omgezet in zwart-wit. Bij deze methode heb je geen enkele mogelijkheid het omzettingsproces te beïnvloeden. Daarom is dit de slechtste manier van convertie en gebruik deze dan ook niet. In een foto zit de kleurinformatie verdeeld over drie kanalen: rood, groen en blauw (RGB). De drie kleuren hebben elk een eigen histogram met per laag 256 intensiteiten die gecombineerd het uiteindelijke kleurenbeeld opleveren. Met de methode Modus > Grijswaarden wordt de kleurinformatie verwijderd door de drie histogrammen te combineren tot één enkel histogram van grijswaarden. PhotoShop waarschuwt je met "Kleurinformatie negeren" om aan te geven dat je verkeerd bezig bent. De kleuren zijn letterlijk omgezet naar grijswaarden: er ontbreekt echt zwart of wit waardoor de foto er dof en grijs uitziet. Boven: de originele kleurenfoto. Links: de foto omgezet via Modus > grayscale. Rechts: het beeld omgezet via "Berekenen". PhotoShop verwittigt je dat dit niet de goede manier is om een beeld om te zetten naar zwart-wit. 10 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

11 Kanaalmixer gebruiken Open in Photoshop een kleurenfoto in RGB modus. Kies Lagen > Nieuwe Aanpassingslaag > Kanaalmixer of Venster Aanpassingen > Kanaalmixer. Zorg er voor dat Monochroom is geselecteerd. Door Monochroom te selecteren krijgt Photoshop de opdracht om het RGB kleurenbeeld in voorvertoning volledig om te zetten in een zwart-wit beeld, terwijl het bestand wel alle kleurinformatie behoudt. In het venster van het Kanaalmixer moet het Uitvoerkanaal op Grijs staan. Het kleurkanaal Rood staat standaard op 100%. Groen en blauw staan op 0%. Het is nu de bedoeling om met de schuifregelaars een ander contrast te krijgen. Zolang de som van de drie percentages 100% is of er zo dicht mogelijk in de buurt blijft. Welke instellingen het mooiste beeld geven is erg afhankelijk van de foto en het gewenste resultaat. Er is geen goed of fout, op voorwaarde dat de som van percentages rond de 100% ligt. En in sommige gevallen is daar zelfs van af te wijken. Combinaties die opgeteld iets meer dan 100% geven, resulteren in een lichter beeld en bij een totaal van minder dan 100% wordt het beeld donkerder. Van boven naar onder: de originele foto en de afzonderlijke kanalen rood, groen en blauw Elk kanaal heeft een waarde van 0 tot 255 voor helderheid. De informatie over deze helderheden van elke pixel wordt opgeslagen in de kanalen. Elk kleurkanaal heeft een eigen contrast. Het rode kleurkanaal heeft in dit beeld het grootste contrast. o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 11

12 Wat in de kleurenfoto wit of bijna wit is, blijft dat ook in de weergave van de kanalen. Wit ontstaat door de drie kleuren te mengen, waarbij elke kleur de maximale helderheid heeft. Zo blijft zwart ook zwart in de weergaven van de kanalen. Kijken we in de foto naar de blauwe lucht, dan heeft rood de laagste waarde qua helderheid en blauw de hoogste (R125 - G140 - B169). In het rode kanaal is de lucht het donkerst, in het blauwe kanaal het lichtst. Je kan dus de lucht donkerder maken door het rode kanaal te verhogen. Op dezelfde manier kan je bijvoorbeeld het groen van de akker en de bomen lichter maken. Deze instelling heeft gelijke waarde voor elk kanaal, nl 33%. Het totaal staat op 99%. De basisinstelling van Kanaalmixer met het kanaal "Rood" op 100% 12 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

13 De startinstelling met rood op 100% en alle andere kanalen op 0%. Het geheel is nogal donker. Je kan ook kanalen een negatieve waarde geven. Hier is de som meer dan 100%. De lucht is lichter, de huidtinten ook. Het rode kanaal staat veel te hoog. Het resultaat is lager dan 100 wat een somber beeld oplevert. o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 13

14 "Berekenen" gebruiken Je kan de overvloei-effecten van de lagen gebruiken om lagen in één beeld of tussen meerdere beelden te combineren tot een nieuwe foto. Je kunt de opdracht Berekeningen op enkelvoudige kanalen. Deze opdracht bied je twee extra overvloeimodi die niet beschikbaar zijn in het palet Lagen: Toevoegen en Aftrekken. Met de opdracht berekening worden de met elkaar overeenstemmende pixels van twee kanalen herberekend (de pixels met identieke locaties in de afbeelding) en het resultaat verschijnt in één kanaal. Elke pixel in een kanaal heeft een helderheidswaarde. Met de opdrachten Berekenen en Afbeelding toepassen manipuleer je deze waarden en krijg je de resulterende samengestelde pixels. De opdracht Berekenen laat twee afzonderlijke kanalen van één of meer bronafbeeldingen overvloeien. Je kan vervolgens het resultaat op een nieuwe afbeelding, een nieuw kanaal of op een selectie in de actieve afbeelding toepassen. Open de bronafbeelding of -afbeeldingen en kies Afbeelding > Berekenen. Als je het effect in het documentvenster wilt zien, selecteer je Voorvertoning. Kies de eerste bronafbeelding, de eerste laag en het eerste kanaal. Wanneer je alle lagen in de bronafbeelding wilt gebruiken, selecteer je bij Laag de optie Verenigd. Selecteer Omkeren wanneer je de omgekeerde waarden van de kanaalinhoud wilt gebruiken voor de berekening. Kies Grijs bij Kanaal wanneer je het effect van het omzetten van de afbeelding in grijswaarden wilt dupliceren. Kies vervolgens de tweede bronafbeelding, de tweede laag, het tweede kanaal en geef de gewenste opties op. Kies bij Overvloeien een overvloeimodus. Voer een dekking in om de sterkte van het effect op te geven. Geef bij Resultaat op of de overvloeiresultaten in een nieuw document, of in een nieuw kanaal of een nieuwe selectie in de actieve afbeelding moeten worden geplaatst. De overvloeimodi Toevoegen en Aftrekken De overvloeimodi Toevoegen en Aftrekken zijn alleen beschikbaar voor de opdrachten Afbeelding Berekenen. 3Toevoegen 3 Hiermee voeg je de pixelwaarden in twee kanalen toe. Dit is een goede manier om niet-overlappende afbeeldingen in twee kanalen te combineren. Aangezien hogere pixelwaarden lichtere kleuren betekenen, maak je de afbeelding lichter wanneer je kanalen met overlappende pixels toevoegt. De zwarte gebieden in de beide kanalen blijven zwart (0 + 0 = 0). Wit in een van de kanalen resulteert in wit (255 + een waarde = 255 of hoger). In de modus Toevoegen wordt de som van de pixelwaarden gedeeld door de waarde onder Schalen. Vervolgens wordt de waarde onder Verschuiven bij de som opgeteld. Als je bijvoorbeeld het gemiddelde van de pixels in twee kanalen wilt weten, telt je ze bij elkaar op, deel je ze door twee en voer je vervolgens geen verschuivingswaarde in. 14 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

15 De waarde bij Schalen kan een willekeurig getal tussen en zijn. Hoe hoger deze waarde, hoe donkerder de afbeelding. Met de verschuivingswaarde kun jede pixels in het doelkanaal lichter of donkerder maken aan de hand van een helderheidswaarde tussen +255 en 255. Negatieve waarden maken de afbeelding donkerder. Positieve waarden maken de afbeelding lichter. 3Aftrekken 3 Trekt de pixelwaarden in het bronkanaal van de overeenkomstige pixels in het doelkanaal af. Net zoals bij Toevoegen wordt het resultaat vervolgens gedeeld door de schaalfactor en bij de verschuivingswaarde opgeteld. De waarde bij Schalen kan een willekeurig getal tussen en zijn. Met de verschuivingswaarde kun je de pixels in het doelkanaal lichter of donkerder maken aan de hand van een helderheidswaarde tussen +255 en Toevoegen als overvloeimodus toegepast in het venster "Berekenen". Het rode en het blauwe kanaal werden als basis gebruikt. Het resultaat is een nieuw document in Lab-modus. In het venster "Berekenen" worden het rode en groene kanaal als basis gebruikt. De modus overvloeien staat op "Vermenigvuldigen" met een dekking van 40%. Het resultaat is een mooie zwart-wit versie. o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 15

16 Kanalen splitsen Open het venster Kanalen. Je krijgt voor elke kleur een apart kanaal en een aparte grijswaardeweergave: één voor rood, één voor groen en één voor blauw. Bekijk alle kanalen afzonderlijk door het oogje voor het pictogram aan en af te zetten. Zoek het kanaal met het beste contrast. Dupliceer dit kanaal naar een nieuw document. Je hebt u een nieuwe volwaardige foto. Het rode kanaal geeft een te overbelicht gezicht zonder veel contrast Het groene kanaal geeft het beste contrast Het blauwe kanaal maakt het gezicht veel te donker. Heb je het beste kanaal gevonden? Ga op het kanaal staan en kies bij de opties voor "Kanaal dupliceren". In het venster "Kanaal dupliceren" dupliceer je het groene kanaal als "Alfa 1" Selecteer bij "Doel" dat je een nieuw document maakt. Geef het neuwe document eventueel een naam. 16 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

17 Het nieuwe document met de naam "Alfa 1" staat in multikanaal modus. Kijk maar naar de titelbalk. Converteeer het document naar grijswaarden via Afbeelding > Modus > Grijswaarden. Je moet dit doen omdat multikanaal geen lagen accepteert. Open het venster Lagen en dupliceer de achtergrondlaag (cmd + J). Om het contrast te verbeteren gaan we de geduplicerde laag mengen met de achtergrondlaag; Je kan verschillende overvloeimodi gebruiken, afhankelijk van wat je wil bekomen en hoe de grijswaardeverhoudingen liggen in het basisbeeld. Na het splitsen van de kanalen is de foto een multichannelbeeld geworden. Je moet het omzetten naar grayscale om de lagen te kunnen gebruiken. Door het samenvoegen van de lagen krijg je een beter contrast. Gebruik "Zwak licht", "Bedekken", "Vermenigvuldigen" of "Lichter" om het contrast te verbeteren. Pas de dekking eventueel nog aan om het effect van de overvloeimodus te verzwakken. Dupliceer de laag nadat je het beeld hebt omgezet van multichannel naar grayscale. Gebruik vervolgens één van de over vloeimodi om het contrast te verbeteren.in het voorbeeld werd zwak licht ingesteld. o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 17

18 Het kanaal "Lichtsterkte" gebruiken Je kan van een foto een zwartwit-versie maken, door de Lab-modus te gebruiken. In deze modus wordt de foto omgezet naar 3 kanalen: 2 kleurkanalen a enb en het kanaal "Lichtsterkte". Het is it kanaal dat we nodig hebben. Zet het beeld eerst om van RGB naar Lab via Afbeelding > Modus > Lab-kleur. Open vervolgens het venster Kanalen. Selecteer de twee kleurkanalen "a" en "b" en gooi deze weg. Alleen het kanaal Lichtsterkte blijft over. Het kanaal verandert in "Alfa 1 Meestal is dit beeld te licht om te gebruiken. Daarom werken we verder in lagen om het contrast te verbeteren. Verander de modus in Grijswaarden" zodat je met lagen kan werken. Open het lagenpalet en dupliceer de achtergrondlaag. Gebruik één van de overvloeimodi "Vermeningvuldigen", "bleken", "zwak licht" of "lichter" om het contrast te verbeteren. Je kan de sterkte van de overvloeimodus aanpassen door de drempel te verlagen. Wil je het contrast plaatselijk verlichten of verdonkeren kan je een masker maken bij de bovenste laag. Klik daarvoor op het maskersymbool in het laagvenster. Schilder nu met een borstel met zwart op het masker. Het contrast zal plaatselijk veranderen. Het kanaal "Lichtsterkte" wordt "Alfa1" nadat je de 2 kleurkanalen "a" en "b" hebt weggegooid. Het kanaal lichsterkte is vaak te licht om te gebruiken als definitieve zwartwitomzetting onderste foto) Zet om te beginnen je beeld om naar de Lab-kleurmodus via Afbeelding > Modus > Lab-kleur. In het palet Kanalen" zie je drie kanalen verschijnen: "a" en "b" voor de kleuren in je beeld en lichtsterkte voor het contrast 18 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

19 Nadat je het beeld omgezet hebt naar grayscale, kan je de basislaag dupliceren. Gebruik één van de overvloeimodi om het contrast te verbeteren. Daarna kan je een masker toevoegen en bepaalde delen van het beeld met een borstel bijwerken o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 19

20 4 Aanpassingslaag zwart-wit gebruiken voor conversie Wat kan je na dit hoofdstuk? ➊ ❷ Het venster Zwart-wit uitgelegd helderheid omkeren ❺ ❹ ❸ Huidtinten omzetten De voorinstelllingen ❻ 20 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

21 Het venster Zwart-wit uitgelegd Sinds PhotoShop CS3 zit er een heel krachtige aanpassing in het programma, nl Zwart-Wit. Met de aanpassing Zwart-wit kan je een kleurenafbeelding omzetten in grijswaarden waarbij je volledige controle hebt over de manier waarop de afzonderlijke kleuren worden omgezet. Je kunt de grijswaarde bovendien een kleur geven door een kleurtoon op de afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld om een sepia-effect te creëren. Zwart-wit functioneert net zoals Kanaalmixer. Beide functies zetten kleurenafbeeldingen om in monochrome afbeeldingen waarbij je de invoer van kleurkanalen kunt aanpassen. Klik op het pictogram Zwart-wit of op een voorinstelling voor Zwart-wit in het deelvenster Aanpassingen. Kies Laag > Nieuwe aanpassingslaag > Zwart-wit. ➊ In het dialoogvenster Nieuwe laag typ je een naam voor de aanpassingslaag en klikt u op OK. Photoshop past een standaardomzetting in grijswaarden toe op basis van de kleurenmix in de afbeelding. Pas in het deelvenster Aanpassingen de omzetting handmatig aan met de schuifregelaars voor kleuren, pas een automatische omzetting toe of selecteer een eerder opgeslagen aangepaste mix. Voorinstelling ❷ Selecteer een vooraf gedefinieerde grijswaardenmix of een eerder opgeslagen mix. Kies Voorinstelling Zwart-wit opslaan in het deelvenstermenu als u een mix wilt opslaan. Automatisch ❸ Kies deze optie om een grijswaardenmix in te stellen op basis van de kleurwaarden van de afbeeldingen waarbij je de verdeling van grijswaarden maximaliseert. De mix Automatisch levert vaak uitstekende resultaten op, maar je kunt deze mix ook gebruiken als het beginpunt voor het afstemmen van de grijswaarden met de kleurregelaars. Kleurregelaars ❻ Hiermee pas je de grijstonen van specifieke kleuren in de afbeelding aan. Sleep een schuifregelaar naar links of rechts om de grijstonen van de oorspronkelijke afbeeldingskleuren respectievelijk donkerder of lichter te maken. Het vingertje ❺ Als je een bepaalde kleurcomponent wilt aanpassen, selecteer je het "vingertje" (gereedschap voor het aanbrengen van aanpassingen in de afbeelding) en klik je in de afbeelding. Sleep naar links of rechts om de schuifregelaar voor de overheersende kleur op die locatie te verschuiven, zodat de kleur donkerder of lichter wordt in de afbeelding. Klik op de knop Herstellen om alle schuifregelaars voor kleuren te herstellen en in te stellen op de standaard omzetting in grijswaarden. Voorvertoning Schakel deze optie uit om de afbeelding in de oorspronkelijke kleurmodus weer te geven. Als je een kleurtoon ❹ wilt toepassen op de grijswaarde, selecteer je de optie Kleur en pas je de schuifregelaars voor Kleurtoon en Verzadiging naar wens aan. De schuifregelaar Kleurtoon wijzigt de kleur en de schuifregelaar Verzadiging zorgt voor een meer of minder geconcentreerde kleur. Klik op het kleurstaal om de Kleurkiezer te openen en de kleurtint verder af te stemmen. Met de schuifregelaars kan je heel nauwkeurig contrasten aanpassen. In Het eerste voorbeeld werd de instelling "automatisch" gebruikt en de tweede foto werd iets donkerder gemaakt. o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 21

22 De eerste neutrale conversie, gelijk aan desatureren van de kleuren, met alle kleurschuifregelaars op Rode tinten Gele tinten Groene tinten Cyaan tinten Blauwe tinten Mangenta tinten De derde conversie met Geel maximaal contrast. Geel wordt de helderste toon. Rode tinten Gele tinten 175% Groene tinten Cyaan tinten Blauwe tinten -25% Mangenta tinten 22 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

23 Omkeren helderheid Indien je foto sterke contrasterende kleuren heeft, kan je twee totaal verschillende tooninterpretaties maken. Geel is de helderste kleur en wordt door het menselijke oog het eerst waargenomen. Geel is altijd helder en nooit donker. Geel moet in een zwart-wit foto de lichtste toon zijn. Blauw moet hierbij de donkerste kleur zijn. Je werk hier vooral met de schuifregelaars geel en blauw. Zij zorgen voor het contrast. De tweede neutrale conversiie waarbij alle tonen zo dicht mogelijk bij elkaar gebracht werden. Rode tinten Gele tinten 30% Groene tinten Cyaan tinten Blauwe tinten 175% Mangenta tinten De laatste conversie met minimaal Geel en maximaal blauw, waarbij cyaan ook aangepast werd. Een zo hoog mogelijk contrast maar dan omgekeerd. Rode tinten Gele tinten -15% Groene tinten Cyaan tinten 175% Blauwe tinten 200% Mangenta tinten o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 23

24 Om een blanke huid of een zwarte huid om te zetten in zwart-wit kan je verschillende instellingen gebruiken. Hou er wel rekening mee dat je bij de aanpassingen de huid niet te bleek of te zwart maakt. De tint en contrast moeten in de zwart-wit versie overeenkomen met de toonwaarden in het origineel. Een lichte huid reageert subtiel op variaties in het rode kanaal. Vaak is het een kwestie van smaak. Een verlichting kan ervoor zorgen dat de huid te bleek wordt. Hiernaast zie je de automatische instelling van de aanpassing Zwart-wit. Rode tinten Gele tinten Groene tinten Cyaan tinten Blauwe tinten 25% 58% 22% 52% 20% Mangenta tinten 55% - 40, 130, 200, 120, 70, en 300 zijn de instellingen voor zwart-wit. Belangrijker om weten is welke kleurcontrole er achter elke schuifregelaar zit. De rode regelaar beïnvloedt de lippen en de huidtinten. De gele slider verandert de huidtinten onafhankelijk van de kleur van de lippen. Groen, cyaan en blauw hebben hier weinig invloed. Met magenta verbeter je het rood in de lippen en in het oogwit. Rode tinten Gele tinten Groene tinten Cyaan tinten Blauwe tinten Mangenta tinten -40% 130% 200% 120% 300% 24 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

25 Huidtinten omzetten Een gezicht roept vaak een reactie van vertrouwdheid op. We hebben bij het bekijken van een portret al vaak een duidelijk idee van wat de juiste of verkeerde kleur is. In zwart-wit wordt dit vertaald als een huidtint die lichter of donkerder is met meer of minder contrast. In zwart-wit hebben we een grotere marge van wat acceptabel is en wat nie. In een kleurenfoto kan een beetje teveel groen ervoor zorgen dat de afgebeelde persoon er niet al te gezond uitziet. Maar toch is deze marge kleiner dan bij onderwerpen zoals lucht, natuur, planten of gebouwen. Met andere woorden: huidtinten hebben speciale aandacht nodig ook in zwart-wit. Dit komt omdat onze waarneming erop getraind is om gezichten te "lezen": om ze te herkennen, in te schatten en er informatie uit te halen. Als er iets vreemds is aan de kleur of de toon, dan proberen we te zoeken naar de oorzaak. In de huid zit meestal meer rood dan groen en blauw. In een zeer bleke huid zit weinig rood. Rood is beter zichtbaar in donkere huidtypes. Als je kanaalmixer of zwartwit conversie gebruikt moet u elke foto naar waarde schatten: er is niet één oplossing. Rode tinten -18% Gele tinten 200% Groene tinten Cyaan tinten Een zwarte huid kent veel kleurvarianten. Het zij de schuifregelaars rood en geel die je moet gebruiken om de huid lichter of donkerder te maken. In het eerste voorbeeld werd het geel verhoogd en het rood verlaagd met een donkerder huid als resultaat. In het tweede voorbeeld werd het rood op 200% en het geel op 100% De huid is nu lichter, maar is minder contrastrijk. De andere schuifregelaars werden niet gebruikt. Ze blijven op staan. Blauwe tinten Mangenta tinten Rode tinten Gele tinten Groene tinten Cyaan tinten Blauwe tinten Mangenta tinten 200% 100% o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 25

26 De verschillende voorinstellingen In het venster van de aanpassing "Zwart-wit" kan je verschillende voorinstellingen gebruiken die elk een bepaald contrast geven. Een overzicht. Blauwfilter. ➊ Verhoogt de schuifregelaars met een blauwcomponent zoals cyaan, blauw en magenta (1). de andere regelaars blijven op staan. Groenfilter ❷ De gele en de groene schuifregelaar worden verhoogd.. Roodfilter ❸ Verhoogt de schuifregelaars met een roodcomponent zoals geel, rood en magenta (1). Groen, blauw en cyaan staan op 0 of hebben een negatieve waarde. Donkerder ❹ De schuifregelaars cyaan, magenta en geel staan op -70%, De RGB-schuifregelaars staan op 10%-30%. Lichter ❺ De schuifregelaars cyaan, magenta en geel worden verhoogd tot 70%-90%, De RGB-schuifregelaars staan op 30%-. Neutrale dichtheid ❻ Verhoogt de schuifregelaars met blauw, rood en geel tot 128%. De schuifregelaars met groen en magenta en cyaan worden 100%. Maximum wit ❼ Zet alle schuifregelaars op 100%. Maximum zwart ❽ Zet alle schuifregelaars op 0. Geelfilter ❾ Verhoogt de schuifregelaars met rood en geel. Magenta staat op 70%, groen op 40% en cyaan op -30% Het handje Wil je plaatselijk grijstinten aanpassen en dit op basis van één kleur, dan kan je het "handje" gebruiken dat je rechtsboven in het venster vindt. Selecteer het handje en klik op het beeld: de aanwijzer verandert in een pipetje. Vanaf het moment dat je het pipetje beweegt, wordt het een handje met twee pijltjes. Beweeg nu het handje naar links, naar rechts naar boven of naar onder en de grayscaletoon wordt lichter of donkerder. In het venster van de aanpassingslaag "Zwart-wit" beweegt alleen de schuifregelaar voor die bepaalde kleur. 26 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

27 ➊ ❷ ❸ ❹ ❺ ❻ ❼ ❽ ❾ o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 27

28 5 Werken met meerdere lagen en maskers Wat kan je na dit hoofdstuk? Overvloeieb Kleurtoon/Verzadiging Maskers gebruiken voor plaatselijk verbeteringen in het contrast Overvloeien Kleurtoon/Verzadiging Er zijn nog mogelijkheden om te converteren naar zwart-wit. Je kan aanpassingslagen gebruiken om een mooi resultaat te krijgen met als grote voordeel dat je non-desuructief werkt. Een voorbeeld. Deze techniek maakt gebruik van 2 "Kleurtoon/verzadiging" aanpassingslagen. De bovenste laag maakt van het beeld een monochrome (zwart-wit) versie. De onderste laag gebruik je om de kleuren van het originele beeld als zwart-wit toonwaarden aan te passen en te verfijnen. Deze methode geeft je een heel goede controlemogelijkheden. Maak een nieuwe aanpassingslaag "Kleurtoon/ Verzadiging". Schuif de regelaar voor verzadiging helemaal naar links ➊ tot alle kleur verdwenen is (-100). Maak een nieuwe aanpassingslaag "Kleurtoon/verzadiging". Zet de overvloeing van de eerste laag op de modus "Kleur" ❷. Versleep de regelaar "Kleurtoon" naar rechts of links en zie hoe de tonen veranderen! Je kan ook experimenteren met "Verzadiging" en "Lichtheid"❸. ➊ ❸ ➊ ❷ 28 o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit

29 Plaatselijke aanpassingen in contrast Je kan heel selectief de toonwaarden aanpassen met de gereedschappen "Tegenhouden" en "Doordrukken" (Dodge en Burn - zie verder) Hetzelfde resultaat bekom je door een laag te gebruiken die opgevuld is met grijs. Wanneer je de juiste overvloeimodus gebruikt en met een zwart en wit op deze laag te schilderen, ga je plaatselijk de grijstonen lichter en donkerder kunnen maken. Een voorbeeld. ❹ ❺ ❻ ❷ ❸ ➊ Maak een aanpassingslaag "Kanaalmixer" ➊ om uw foto om te zetten in grijstinten. Plaats een nieuwe laag en vul met zwart via "Bewerken > Vullen" ❷. Zet de overvloeimodus voor deze laag op "Bedekken" ❸ zodat het grijs mengt met de tonen in de foto. ❺ Kies een zachte borstel en zet de dekking ervan niet te hoog (hier in het voorbeeld: 13%) ❹. Kies als voorgrondkleur zwart ❺ en ga op de grijze laag staan. Schilder nu op die laag de delen van de foto die donkerder moeten worden ❻ Om delen van de foto lichter te maken, draai je de voorgrondkleur om ❻ (dus wit) en schilder je in dezelfde grijze laag op de plaatsen die lichter moeten worden. Hier in het voorbeeld werden de zijgevels van de huizen donkerder gemaakt. De lucht en de weerspeigeling in hrt water werd lichter gemaakt. o n d e r n e m e r s o p l e i d i n g d t p photoshop zwartwit 29