Vier functieprofielen bij Fokker Aerostructures en Fokker Special Products

Transcriptie

1 Vier functieprofielen bij Fokker Aerostructures en Fokker Special Products Drs B. van Bruggen Drs V.I. Simmelink Amsterdam, 7 maart 2002

2 Voorwoord In opdracht van Fokker Aerostructures heeft DIJK12 Beleidsonderzoek vier functieprofielen gericht op de vliegtuigbouw beschreven binnen Fokker Aerostructures en Fokker Special Products. Het betreft functieprofielen voor de volgende functies: Plaatbewerker; Samenbouwer; Vliegtuigbouwer kunststoffen; Metaallijmer. Vanuit Fokker Aerostructures is het onderzoek begeleid door dhr. C. Garnaat. Het onderzoek is uitgevoerd door Imro Simmelink en Bart van Bruggen van DIJK12. Ten behoeve van dit onderzoek is deskresearch gedaan en zijn interviews gehouden met verschillende productieleiders van zowel Fokker Aerostructures als Fokker Special Products. De onderzoekers danken hen voor hun inhoudelijke bijdrage. Imro Simmelink Bart van Bruggen Amsterdam, maart 2002

3 1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt beknopt de doel- en vraagstelling van het onderzoek beschreven, alsmede de opzet en uitvoering. 1.1 Doel- en vraagstelling Het doel van het onderzoek is het beschrijven en ontwikkelen van functieprofielen voor vier specifieke functies binnen zowel Fokker Aerostructures als Fokker Special Products. Het gaat daarbij om de volgende vier functies: Plaatbewerker; Samenbouwer; Vliegtuigbouwer kunststoffen; Metaallijmer. De functies Plaatbewerker en Samenbouwer komen bij beide vestigingen van Fokker voor. Deze vier functies zijn aan herijking toe. Op basis van dit onderzoek willen Fokker Aerostructures en Fokker Special Products vaststellen welke maatregelen nodig zijn voor de actualisering en optimalisering van de vier bovengenoemde functies binnen de twee vestigingen. Uit deze doelstelling komt voor dit onderzoek de volgende centrale vraag voort. Wat is de aard en inhoud van de functieprofielen die betrekking hebben op de functies van Plaatbewerker, Samenbouwer, Vliegtuigbouwer kunststoffen en Metaallijmer binnen Fokker Aerostructures en Fokker Special Products? Bij het beschrijven van de functieprofielen is het format zoals DIJK12 dat hanteert als uitgangspunt genomen Opzet en uitvoering van het onderzoek Fokker Aerostructures heeft gekozen voor een gefaseerde opzet en uitvoering van het onderzoek. Het onderstaande overzicht geeft inzicht in de verschillende onderzoeksfasen en activiteiten die daarbinnen zijn uitgevoerd. Vervolgens wordt per fase een korte toelichting gegeven. 1 Zie Handboek Beroepsprofielen Metaal. DIJK12 Beleidsonderzoek, juni DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 3

4 Overzicht 1 Fasering van het onderzoek en uitgevoerde activiteiten Fase Doelstelling Activiteiten 1 Opstellen concept-functieprofielen Omzetten van huidige functiebeschrijvingen naar conceptfunctieprofielen (naar format beroepsprofiel DIJK12) 2 Completeren en aanvullen van conceptfunctieprofielen door productieleiders 3 Nadere invulling en detaillering van concept-functieprofielen Inhoudelijke aanvullingen door productieleiders Fokker Aerostructures /Fokker Special Products Invullen van blinde vlekken in concept-functieprofielen Face-to-face interviews met productieleiders 4 Opstellen definitieve functieprofielen Omschrijven van definitieve functieprofielen Schrijven van rapport Fase 1: Opstellen concept-functieprofielen (deskresearch) Bij het opstellen van de concept-functieprofielen is uitgegaan van de huidige en beschikbare functieomschrijvingen van de vier betreffende functies. Op basis van deze functieomschrijvingen is voor elke functie een vertaling gemaakt (voor zover mogelijk) naar een conceptfunctieprofiel. Hierbij is, zoals eerder opgemerkt, het format van de beroepsprofielen 1 van DIJK12 gehanteerd. In hoofdstuk 2 wordt dit format nader toegelicht. Aan de hand van de huidige en beschikbare functieomschrijvingen konden echter de conceptfunctieprofielen niet altijd volledig worden ingevuld: een aantal blinde vlekken bleef bestaan. Hierbij ging het bijvoorbeeld over aspecten als trends en ontwikkelingen, specifieke houdingsaspecten, duurzaamheid van de functie, etc. In de volgende fasen van het onderzoek zijn deze blinde vlekken verder ingevuld. Fase 2: Completeren en aanvullen van concept-functieprofielen De vier concept-functieprofielen die in de voorgaande fase zijn opgesteld, zijn ter controle en aanvulling gestuurd aan productieleiders van Fokker Aerostructures en Fokker Special Products die leiding gegeven aan en daarmee zicht hebben op de vier betreffende functies. De productieleiders hebben vervolgens de omschreven taken en werkzaamheden in de conceptfuctieprofielen geactualiseerd, de concept-functieprofielen gecontroleerd op juistheid en volledigheid en (voor zover mogelijk) de blinde vlekken ingevuld. De activiteiten in deze fase dienden hoofdzakelijk als input voor en voorbereiding op de activiteiten in de volgende fase van het onderzoek. Fase 3: Nadere invulling en detaillering van concept-functieprofielen (interviews met productieleiders) In deze fase van het onderzoek zijn face-to-face interviews gehouden met de productieleiders die verantwoordelijk zijn voor de afzonderlijke functies. De interviews hebben plaatsgevonden met productieleiders bij zowel Fokker Aerostructures en Fokker Special Products. Een tweetal functies komt namelijk bij beide vestigingen voor. In totaal is met zes productieleiders een interview gehouden, respectievelijk drie in elke vestiging. De interviews namen gemiddeld anderhalf uur in beslag. 1 In dit rapport wordt de term functieprofiel gehanteerd in plaats van beroepsprofiel, omdat de profielen in dit onderzoek betrekking hebben op één (groot) bedrijf binnen de vliegtuigbouw. De term beroepsprofiel wordt gehanteerd indien sprake is van een bepaalde bandbreedte over de branche en bedrijven waar een profiel wordt aangetroffen. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 4

5 In de interviews is met name aandacht besteed aan het volgende: actualiseren van de concept-functieprofielen (taken en werkzaamheden); aanvullen van blinde vlekken : items die tot dan toe niet of gedeeltelijk zijn ingevuld; trends en ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor de betreffende functionarissen. Fase 4: Opstellen definitieve functieprofielen en rapportage De verkregen informatie uit de voorgaande fasen is geanalyseerd. Op basis daarvan zijn de vier concept-functieprofielen definitief gemaakt en in dit rapport opgenomen. Twee van de vier betreffende functies komen bij beide vestigingen van Fokker voor. Uit de analyse van de verkregen informatie is gebleken dat de aard en inhoud van deze functies soms enigszins verschillen tussen de beide vestigingen. Bij het opstellen van de definitieve functieprofielen zijn steeds de gemeenschappelijke activiteiten en werkzaamheden als uitgangspunt genomen. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 5

6 2 Leeswijzer bij functieprofielen Alle functieprofielen bestaan uit twee onderdelen: Functieprofiel Bijlage Elk onderdeel wordt in de volgende paragrafen beknopt toegelicht. Tevens wordt een nadere toelichting gegeven op de houdingsaspecten die in de functieprofielen zijn omschreven. 2.1 Functieprofiel Onderstaand overzicht geeft weer uit welke items een functieprofiel is opgebouwd. Het overzicht geeft de structuur weer van het format dat DIJK12 hanteert in verschillende branches, waaronder de Metaal. Overzicht 2 Structuur van het functieprofiel I Algemene kenmerken van het functieprofiel Functienamen profielhouders in de bedrijven Type bedrijven waar functieprofiel voorkomt Positionering functieprofiel tussen andere profielen II Beschrijving beroepsactiviteiten Essentie van het functieprofiel Centrale beroepsactiviteiten Extra beroepsactiviteiten Speciale aandachtsgebieden Naam functieprofiel Hier staat weergegeven welke mogelijke functienamen bij Fokker Aerostructures en Fokker Special Products worden gehanteerd. Een beschrijving van het soort bedrijven waar de profielhouders werkzaam zijn, naar branche of aard, soort producten, en omvang. Hierbij wordt omschreven: de plaats van de profielhouders binnen de bedrijven. de raakvlakken van het functieprofiel met andere profielen. Deze beschrijving geeft de kern van het functieprofiel weer, onder meer in kerntaken. De beroepsactiviteiten die zijn aangetroffen voor alle profielhouders. Met andere woorden: in principe verrichten alle profielhouders in het betreffende functieprofiel deze activiteiten. Hierbij wordt de 100%-norm gehanteerd. Bij de beschrijving van de technische beroepsactiviteiten is zoveel mogelijk het werkproces van de profielhouders aangehouden. De beroepsactiviteiten beginnen in principe met de voorbereiding van het eigen werk en eindigen met de nazorg en controle. Vervolgens wordt bij de beschrijving van de beroepsactiviteiten overgegaan op de houdingsaspecten en de overige (niet technische) aspecten. Op de houdingsaspecten wordt in paragraaf 2.3 apart aandacht geschonken. De beroepsactiviteiten die een deel van de profielhouders verrichten en dus meer incidenteel voorkomen. De extra beroepsactiviteiten betreffen de beroepsactiviteiten die onder de 100%-norm liggen en dus niet voor alle profielhouders van toepassing zijn. Profielhouders kunnen deze activiteiten dus incidenteel uitvoeren. Het betreft hier informatie over beroepsgebonden certificaten en wettelijke eisen die noodzakelijk zijn voor de beroepsuitoefening. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 6

7 Complexiteit en knelpunten Niveau functieprofiel III Duurzaamheid en dynamiek Trends en ontwikkelingen in de beroepspraktijk Duurzaamheid van het functieprofiel Het gaat hierbij om de moeilijkheidsgraad van het werk: factoren die de complexiteit van het werk bepalen; de afbreukrisico s; vaardigheden die afbreukrisico s kunnen minimaliseren. Het betreft hier informatie over het niveau van functieprofiel in termen van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid e.d. Het gaat hier om een omschrijving van de trends en ontwikkelingen die gevolgen kunnen hebben voor de profielhouders. Dat kunnen zowel technische als andersoortige trends en ontwikkelingen zijn (bv. markt, bedrijfsprocedures, kwaliteitszorg, etc.). Hier komen twee aspecten aan de orde. De homogeniteit van het functieprofiel: hoe divers of hoe homogeen is het functieprofiel? De duurzaamheid van het functieprofiel: de verwachting van verandering van het functieprofiel binnen ongeveer vijf jaar ten gevolge van de trends en ontwikkelingen en rekening houdend met de geconstateerde homogeniteit. Deze verandering kan betrekking hebben op: - de inhoud van het functieprofiel; - de omvang (aantal profielhouders). 2.2 Bijlage bij het functieprofiel In de bijlage bij elk functieprofiel wordt ingegaan op drie elementen. Instroomeisen. Bij elk functieprofiel wordt aangegeven welke minimale instroomeisen voor het betreffende functieprofiel wordt gesteld en gehanteerd. Hierbij wordt het opleidingsniveau en eventuele werkervaring vermeld. Werkervaring Hierbij wordt aangegeven na hoeveel jaar werkervaring een profielhouder functioneert als volwaardig en zelfstandig beroepsbeoefenaar. Doorstroom Hierbij wordt aangegeven welk doorstroomperspectief de profielhouder heeft. 2.3 Houdingsaspecten in de functieprofielen Elk functieprofiel bevat een omschrijving van de relevante houdingsaspecten. Op basis van eerder uitgevoerd onderzoek in de Metaal 1 zijn veertien houdingsaspecten vastgesteld. In elk functieprofiel is aangegeven welke van deze houdingsaspecten relevant zijn en waarom. Daarbij is omschreven welke relatie de betreffende houdingsaspecten hebben met de beroepsuitoefening en de context waarbinnen die houdingsaspecten moeten worden geplaatst. In onderstaand overzicht worden de veertien houdingsaspecten weergegeven en toegelicht. 1 Zie Handboek Beroepsprofielen Metaal. DIJK12 Beleidsonderzoek, juni DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 7

8 Bij het opstellen van de concept-functieprofielen (fase 1) zijn de houdingsaspecten indirect ontleend aan de beschikbare functieomschrijvingen, omdat hierin niet expliciet aandacht werd geschonken aan houdingsaspecten. De houdingsaspecten zijn met name in de face-to-face interviews met productieleiders nader ingevuld. Overzicht 3 Houdingsaspecten Houdingsaspecten Toelichting 1 Sociale vaardigheid Kunnen omgaan met mensen, werken in teamverband, collegialiteit, empathie. 2 Communicatieve vaardigheden Schriftelijke en verbale uitdrukkingsvaardigheid. 3 Zorgvuldigheid/nauwkeurigheid Rust, geduld, concentratievermogen en zelfcontrolerend vermogen. 4 Stressbestendigheid Werken onder druk, een hoge paniekdrempel. 5 Klantvriendelijkheid Representativiteit, dienstverlenende instelling, zowel voor interne als externe opdrachtgever. 6 Leerbereidheid (Willen) bijhouden en uitbreiden van de vakkennis. 7 Zelfstandigheid Werken zonder voortdurend toezicht en hulp (dit staat los van de evt. beslissingsbevoegdheid). 8 Initiatiefrijkheid Zelfstandig nieuwe acties ondernemen en ter bespreking/goedkeuring aan anderen voorleggen. 9 Creativiteit/inventiviteit Durven en kunnen afwijken van routines en vastliggende procedures, explorerend vermogen, oplossingen kunnen bedenken binnen richtlijnen van het bedrijf. 10 Besluitvaardigheid Beslissingen kunnen, durven èn willen nemen. 11 Kwaliteitsbewustzijn Bewust zijn van de verhouding tussen wat de klant ontvangt en wat hij verwachtte te ontvangen en van de mate waarin een product, dienst of proces voldoet aan de eisen van de gebruiker. 12 Commercieel bewustzijn Bewust zijn van de relatie tussen prijs en kwaliteit. 13 Signalerend en oplossend vermogen Alert en anticiperend werken, knelpunten en problemen kunnen signaleren, lokaliseren, analyseren en oplossen. 14 Procesmatig inzicht Inzicht in eigen schakel èn plaats en belang daarvan in de gehele keten (c.q. het gehele proces). DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 8

9 PLAATBEWERKER VLIEGTUIGBOUW I - ALGEMENE KENMERKEN VAN HET FUNCTIEPROFIEL BIJ FOKKER AEROSTRUCTURES & FOKKER SPECIAL PRODUCTS Functienamen profielhouders in het bedrijf Geldende functienamen: Plaatbewerker Medewerker onderdelenfabricage Vliegtuig-plaat/bankwerker Type bedrijven waar profielhouders voorkomen De Plaatbewerker Vliegtuigbouw is werkzaam bij een toeleverend bedrijf dat onderdelen vervaardigt voor de vliegtuigbouw (transportmiddelenindustrie). Het bedrijf vervaardigt structurele onderdelen en componenten van metalen, composieten en kunststoffen. De activiteiten zijn gericht op ontwikkeling, nieuwbouw, onderhoud en reparatie. Positionering profiel binnen het bedrijf De Plaatbewerker Vliegtuigbouw is binnen de (onderdelen)productie werkzaam op de afdeling onderdelenfabricage of sheet metal. De profielhouder heeft in zijn werk met name te maken met zijn directe collega s (Plaatbewerkers Vliegtuigbouw) in zijn team en de direct leidinggevende (teamleider). Verder communiceert de profielhouder met medewerkers van andere (ondersteunde) afdelingen, zoals productievoorbereiding, mallenmagazijn, kwaliteitsafdeling, gereedschapontwikkeling, andere productie-afdelingen en spuiterij. Deze contacten hebben betrekking op aanpak, werkwijze, productiemethoden, uitvoering, kwaliteit van het werk, alsmede de mogelijke knelpunten die hierbij kunnen optreden. II BESCHRIJVING BEROEPSACTIVITEITEN Essentie van het profiel De Plaatbewerker Vliegtuigbouw vervaardigt en monteert zelfstandig in teamverband vliegtuigonderdelen van plaatmateriaal. De profielhouder werkt volgens Technische Handboeken (TH s), productietekeningen en mondelinge en schriftelijke werkinstructies (bewerkingsvoorschriften). De profielhouder moet in zijn werk voortdurend rekening houden met materiaalverbruik, planning, tijdsbesteding en geldende normen en richtlijnen. De profielhouder werkt hoofdzakelijk met machines, mallen, handgereedschappen en hulpmiddelen. Een groot deel van het plaatwerk wordt verricht met NC-gestuurde machines. Alle profielhouders werken met NC-machines. Een deel van hen schrijft hiervoor ook de NC-programma s (veelal eenvoudige programma s). Daarnaast werken alle profielhouders met conventionele machines (bv. knippen of zagen). De profielhouder is binnen zijn afdeling meervoudig inzetbaar (bv. op zowel strekken, rubberpersen als profielbewerken). Binnen het bedrijf wordt gestreefd naar flexibele en allround inzetbaarheid op verschillende taken binnen de afdeling. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 9

10 Centrale beroepsactiviteiten Voorbereiding eigen werk Lezen en interpreteren van productietekeningen, Technische Handboeken en schriftelijke instructies (o.a. bewerkingsvoorschriften). Schoonmaken, inspecteren en inrichten van de eigen werkplek/machine-omgeving (werkplekorganisatie). Aanvragen van mallen. Aanvragen van materialen. Controleren van aangeleverde materialen, onderdelen en bijbehorende gegevens op juistheid, volledigheid en gaafheid. Zelfstandig bepalen van de meest effectieve en efficiënte werkvolgorde. Vervaardigen van eenvoudige hulpmiddelen, zoals hulpmallen. Beproeven van mallen en (hulp)gereedschappen ten behoeve van eerste producten. Instellen en opstarten van conventionele machines. Oproepen en installeren van NC-programmatuur. Instellen en opstarten van NC-gestuurde machines. Aanleggen en/of opspannen van het plaatmateriaal. Controleren en registeren van eigen handelingen en werkzaamheden (productieadministratie) tijdens de voorbereiding. Uitvoering Vervaardigen van eerste producten (waaronder prototypes) bij aanloop of wijziging van programma s. Dit gebeurt volgens productietekening en een minimum aan instructies en hulpmiddelen. Uitvoeren van eerste productcontroles. Melden van eventuele afwijkingen die bij eerste productcontroles worden geconstateerd. Vervaardigen van vliegtuigonderdelen van plaatmateriaal, met behulp van: mallen, handgereedschappen, hulpmiddelen, conventionele machines, NC-programmatuur en NC-gestuurde machines. Verrichten van 2D-plaatbewerkingen, zoals: knippen, ponsen, strekken, walsen, knippen, profielbewerken, joggelen. Verrichten van 3D-plaatbewerkingen, zoals: rubberpersen, kanten en buigen. Bedienen van conventionele machines en bewaken van de procesgang. Bedienen van NC-gestuurde machines en bewaken van de procesgang. Controleren (meten) en registeren van eigen handelingen en werkzaamheden (productieadministratie) tijdens de uitvoering. Extra beroepsactiviteiten Voorbereiding eigen werk Combineren van orders. Wijzigen van bestaande NC-programmatuur. Schrijven van eenvoudige NC-programma s aan de hand van productietekeningen en specificaties. Nesten van plaatmateriaal, met het oog op optimalisering van het materiaalgebruik. Uitvoering Verhelpen van afwijkingen bij eerste productcontroles. Verrichten van verspanende metaalbewerkingen, zoals boren, frezen, draaien en kotteren. Uitvoeren van warmtebehandelingen. Samenbouwen van afzonderlijke onderdelen tot samenstellingen en/of componenten. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 10

11 Centrale beroepsactiviteiten (vervolg) Nazorg en controle Opstellen van afwijkingsdocumenten ( nonconformance rapport ) bij afwijkingen en beschadigingen van onderdelen en samenstellingen. Archiveren van gebruikte NC-programmatuur. Verrichten van de eindcontrole van eigen werkzaamheden (maatvoering, compleetheid, functionaliteit e.d.). Hierbij wordt onder meer gebruik gemaakt van mechanische en elektronische meetmiddelen (bv. schuifmaat of 3D-meter). Vrijgeven van eigen producten. Houding Kwaliteitsbewustzijn is van essentieel belang, met name omdat het gaat om componenten die in vliegtuigen worden verwerkt. De Plaatbewerker Vliegtuigbouw moet de kwaliteit van zijn werkzaamheden voortdurend controleren. Er worden hoge eisen gesteld aan toleranties en kwaliteit. Waar mogelijk dient de profielhouder voorstellen te doen die de kwaliteit van de producten zouden kunnen verhogen. Signalerend en oplossend vermogen zijn van belang bij het tijdig signaleren en rapporteren, zowel mondeling als schriftelijk, van eventuele fouten en afwijkingen. Deze moeten door de profielhouder voor zover mogelijk zelfstandig of in samenwerking met de direct leidinggevende (teamleider) en de productievoorbereiding worden verholpen. Flexibiliteit is van belang voor het (snel) kunnen wisselen tussen verschillende taken en werkzaamheden. De Plaatbewerker Vliegtuigbouw moet daarvoor uiteraard ook over een vrij allround technisch vakmanschap beschikken. Verder is flexibiliteit van belang met het oog op variabele werktijden en werkplanning (kortere doorlooptijd van producten). Zorgvuldigheid en nauwkeurigheid zijn van belang ten aanzien van het vervaardigen van onderdelen (materiaal en werkwijze). In het verlengde daarvan is ook netheid van groot belang. De profielhouder moet netjes werken, bijvoorbeeld door te zorgen voor een optimale en schone werkomgeving en een schoon product. Verder moet de profielhouder zijn werk veelvuldig controleren en meten. Daarnaast is zorgvuldigheid en nauwkeurigheid van belang bij het afhandelen van productiedocumenten Zelfstandigheid is van belang omdat de profielhouder de werkzaamheden zelfstandig moet kunnen uitvoeren binnen de gestelde prioriteiten van zijn teamleider en de planning. De profielhouder bepaalt in hoge mate zelfstandig de aanpak en werkwijze. Sociale vaardigheden zijn van belang voor werken in teamverband alsmede voor het inwerken, begeleiden, instrueren en ondersteunen van aankomende vaklieden. Extra beroepsactiviteiten (vervolg) Nazorg en controle Verrichten van de eindcontrole van andermans (directe collega s) werkzaamheden (maatvoering, compleetheid, functionaliteit e.d.). Hierbij wordt onder meer gebruik gemaakt van mechanische en elektronische meetmiddelen (bv. schuifmaat of 3Dmeter). Vrijgeven van andermans producten. Houding Leidinggevend vermogen is van belang voor de profielhouders die de leidinggevende bij afwezigheid moeten vervangen. Zij moeten medewerkers kunnen aansturen en verantwoordelijkheid dragen. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 11

12 Centrale beroepsactiviteiten (vervolg) Houding (vervolg) Communicatieve vaardigheden zijn van belang voor het voeren van (in)formeel werkoverleg onder meer over aanpak en uitvoering van de werkzaamheden, alsmede voor het rapporteren aan de direct leidinggevende (teamleider). Verder zijn communicatieve vaardigheden, zowel mondeling als schriftelijk, van belang bij het onderhouden van contacten met diverse disciplines en deelname aan verbeterteams inzake produceerbaarheid, alsmede het opstellen van afwijkingsdocumenten en invullen van bewerkingsvoorschriften. Commercieel bewustzijn en kostenbesef zijn van belang met het oog op de kosten, afgesproken planning, doorlooptijd, materiaalgebruik en urenbudget. De profielhouder moet zijn werkzaamheden verrichten binnen de vastgestelde uren en planning en moet daarin een optimum weten te vinden. Bovendien zijn de verwerkte materialen over het algemeen kostbaar. Initiatiefrijkheid is van belang voor het inbrengen van voorstellen ter verbetering van de productiemethoden, productverbeteringen, aan te maken hulpmiddelen en -gereedschappen, inrichten van de werkplek en de organisatie van de werkzaamheden. Klantvriendelijkheid is van belang met het oog op interne dienstverlening en klantrelaties. Klantvriendelijkheid is in de zin van representativiteit ook van belang voor eventueel bezoek van klanten aan het bedrijf. Leerbereidheid is van belang voor het onderhouden en uitbouwen van kennis en vaardigheden en om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen die in het bedrijf aan de orde zijn (markt, kwaliteitszorg, e.d.). In dat kader moet de profielhouder bereid en in staat zijn zich te laten bijscholen. Leerbereidheid is tevens van belang met het oog op eventuele doorstroom. Overige aspecten Werken volgens de voorschriften en regelgeving met betrekking tot arbeidsomstandigheden, veiligheid en milieu. Werken volgens de voorschriften en regelgeving met betrekking tot kwaliteitszorg (volgens PKB, procesgerichte kwaliteitsbeheersing). Participeren in formeel en informeel (op de werkvloer) werkoverleg. Beheersen van technisch Engels voor het lezen en interpreteren van productietekeningen en handboeken. Verzorgen van de eigen productieadministratie (bv. uren, gereed melden van handelingen en werkzaamheden in bewerkingsvoorschriften, opstellen van afwijkingsdocumenten, registeren van logistieke voortgang). De profielhouder is verantwoordelijk voor juist gebruik van gereedschappen, machines en mallen. Hij dient onvolkomenheden tijdig te signaleren en melden. Extra beroepsactiviteiten (vervolg) Overige aspecten Niet van toepassing. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 12

13 Speciale aandachtgebieden Voor het verrichten van bijzondere activiteiten moet de profielhouder over speciale bevoegdheden beschikken (bv. uitvoeren van warmtebehandeling of het meten van hardheid). Deze kunnen per project of specifieke wensen van de klant verschillen. Voor het verrichten van controlewerkzaamheden en het vrijgeven van producten dient de profielhouder over de juiste bevoegdheden te beschikken. Daarnaast kan de profielhouder beschikken over aanvullende certificaten en bewijzen van bekwaamheid voor bedrijfsspecifieke opleidingen of cursussen. Complexiteit en knelpunten De werkzaamheden van de Plaatbewerker Vliegtuigbouw kunnen als redelijk complex worden getypeerd. De profielhouder verricht uiteenlopende werkzaamheden op de afdeling. De werkzaamheden worden verricht volgens geldende normen en richtlijnen. Die hebben betrekking op de klantenspecificaties en eisen (vastgelegd in Technische Handboeken) en op de integrale kwaliteitszorg (volgens PKB). De profielhouder moet voortdurend alert zijn op richtlijnen en protocols en de juiste naleving daarvan. De complexiteit van het werk van de Plaatbewerker Vliegtuigbouw wordt vooral bepaald door: - de combinatie van uiteenlopende werkzaamheden (strekken, rubberpersen en profielbewerken); - de grote hoeveelheid van klanten met hun eigen tekeningen, eisen en specificaties; - de gestelde eisen aan nauwkeurigheid en kwaliteit; - kennis en begrip van NC-technologie (een deel van de profielhouders programmeert ook NC); - de beperkte seriegrootte (van enkelstuks tot kleine series). Hiervoor is vaak een hoge mate van handvaardigheid noodzakelijk; - veelvuldig overleggen en afstemmen met verschillende disciplines binnen de organisatie in zake uitvoering, aanpak, kwaliteit, productietechniek; - optimaal materiaalgebruik (nesten). De afbreukrisico s zijn vrij groot en worden met name bepaald door: - werkvolgorde; - maatvoering en toleranties; - materiaalkennis; - (grote verscheidenheid aan) klanteneisen; - warmtebehandeling (indien aan de orde); - NC-programmeren (indien aan de orde). De profielhouder moet over de volgende kennis en vaardigheden beschikken: - tekeninglezen; - materialen en onderdelen; - Technische Handboeken; - technisch Engels; - hoge mate van handvaardigheid; - kwaliteitszorg (PKB); - procesvoortgang en controle, bijvoorbeeld met behulp van SPS (Statistical Process Control); - gereedschappen en hulpmiddelen - conventionele machines; - NC-machines (in ieder geval bediening); - Werken in teamverband en de daarbij behorende sociale en communicatieve vaardigheden. Niveau functieprofiel De Plaatbewerker Vliegtuigbouw werkt in teamverband. Binnen het team heeft de profielhouder zelfstandige taken en verantwoordelijkheden. De profielhouder is verantwoordelijk voor zijn eigen werkzaamheden. De eindverantwoordelijkheid ligt bij de direct leidinggevende (teamleider). De werkzaamheden van de profielhouder worden verricht binnen de vastgestelde normen en richtlijnen, zoals omschreven in productietekeningen, Technische Handboeken en voorschriften (bewerkingsvoorschriften). Binnen de afdeling is de profielhouder over het algemeen allround inzetbaar. De profielhouder verricht uiteenlopende werkzaamheden gericht op plaatwerken. De mate van allround inzetbaarheid (het aantal te verrichten handelingen) kan per bedrijfsvestiging verschillen, afhankelijk van de interne organisatiestructuur en omvang van de afdeling. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 13

14 III - DUURZAAMHEID EN DYNAMIEK Trends en ontwikkelingen in de beroepspraktijk Onderstaande trends en ontwikkelingen kunnen per bedrijfsvestiging verschillen. Dit is onder meer afhankelijk van de interne organisatiestructuur en de omvang van de afdeling. Hierdoor zijn niet alle genoemde trends en ontwikkelingen voor elke bedrijfsvestiging aan de orde of kunnen bepaalde trends en ontwikkelingen onderling verschillen. De belangrijkste trends en ontwikkelingen die gevolgen hebben voor de profielhouder zijn: De Plaatbewerker Vliegtuigbouw krijgt steeds meer taken en verantwoordelijkheid toegewezen. Dat stelt hogere eisen aan zijn technische en persoonsgebonden competenties (vakmanschap, zelfstandigheid, kwaliteitsbewustzijn, leerbereidheid etc.). De doorlooptijden van producten worden steeds korter. Hierdoor moet de profielhouder flexibeler kunnen omgaan met zijn werk en werktijden. Toenemende certificering van werkzaamheden en handelingen. Voor het verrichten van bepaalde werkzaamheden en handelingen is in toenemende mate een certificaat noodzakelijk. Toenemende kwaliteitseisen en normen. De profielhouder moet constant op de hoogte blijven van de geldende kwaliteitseisen, zowel van het eigen bedrijf als van de klant/opdrachtgever. In dit kader moet de profielhouder ook steeds vaker digitaal informatie opzoeken (bijvoorbeeld met intern computersysteem, of op het internet). Toenemend takenpakket op het gebied van kwaliteitscontrole.vanuit de kwaliteitsafdeling worden steeds meer uitvoerende taken en werkzaamheden op het gebied van kwaliteitscontrole op de werkvloer neergelegd. Deze uitvoerende taken en werkzaamheden worden in toenemende mate door de profielhouder verricht, terwijl de taken van de kwaliteitsafdeling zich meer richten op het auditen. De profielhouder wordt in toenemende mate verantwoordelijk gesteld voor het eerstelijnsonderhoud van machines op zijn afdeling (m.n. controleren en smeren). Hij is verantwoordelijk voor zijn eigen machine(s). De specificaties en eisen kunnen sterk veranderen. De vliegtuigbouw wordt gekenmerkt door grote orders. Een nieuwe order brengt een veelvoud aan technologische en kwaliteitseisen. Bovendien neemt daardoor het werkvolume sterk toe, waardoor het aantal benodigde Plaatbewerkers Vliegtuigbouw sterk kan toenemen. Naar verwachting kan het aantal profielhouders in de nabije toekomst (aankomende twee tot vijf jaar) met 20 tot 30% gaan groeien. Toenemende automatisering. Productieprocessen worden in toenemende mate geautomatiseerd. In toenemende mate wordt gefreesd met behulp van een hoge snelheidsfrees (dit doet de profielhouder niet). Met behulp van deze machine kan een geheel product in één keer (uit één blok metaal) worden vervaardigd. Bepaalde werkzaamheden en handelingen behoeft de Plaatwerker Vliegtuigbouw dan niet meer te verrichten, deze worden overgenomen door de hogesnelheidsfrees. Wellicht dat het aantal profielhouders hierdoor in de toekomst enigszins zou kunnen gaan afnemen. Duurzaamheid van het profiel Dit functieprofiel is vrij homogeen. Alle profielhouders verrichten alle voorkomende handelingen en werkzaamheden binnen het plaatwerken. De voornaamste variatie komt voort uit het feit dat een deel van de profielhouders naast de gemeenschappelijke bewerkingen ook NC kan programmeren. Daarnaast treedt variatie op ten aanzien van bijzondere werkzaamheden en handelingen, waarvoor de profielhouder over specifieke bevoegdheden dient te beschikken (bv. warmtebehandelingen of het vrijgeven van andermans producten). De duurzaamheid van dit functieprofiel is vrij beperkt. Met het oog op bovenstaande trends en ontwikkelingen kan het functieprofiel zowel qua inhoud als omvang (aantal profielhouders) meer dan gradueel gaan veranderen. De mate en richting waarin het functieprofiel kan gaan veranderen, kan wellicht verschillen per bedrijfsvestiging. Daarnaast kunnen marktontwikkelingen het aantal profielhouders (sterk) beïnvloeden, maar laten zich over het algemeen moeilijk voorspellen. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 14

15 Bijlage bij het functieprofiel Instroomeisen VMBO (mechanische) techniek met Engels. Vervolgens volgt de profielhouder specifieke SOM-opleidingen, zoals Bank- en Plaatwerker Vliegtuigbouwkunde (niveau 2) of Vliegtuigbouwer Metaal (niveau 2). Specifieke functiegerichte opleidingen, zoals Machinaal Verspaner CNC (niveau 2) of Programmeur Verspaner CNC (niveau 3) van de SOM. Dit is afhankelijk van de functie en werkplek. Specifieke functiegerichte cursussen, zoals Warmtebehandeling, Controlemethoden (bv. hardheids- en wervelstroommetingen). Werkervaring Het duurt gemiddeld ongeveer vier jaar om te kunnen functioneren als volwaardig en zelfstandig Plaatbewerker Vliegtuigbouw. Doorstroom De Plaatwerker Vliegtuigbouw kan doorstromen naar functies in de samenbouw. Hiervoor is aanvullende werkervaring en kennis op het gebied van samenbouwen en monteren noodzakelijk. Verder kan de Plaatbewerker Vliegtuigbouw kan op termijn doorstromen naar functies in de productievoorbereiding of kwaliteitsafdeling, of naar een (meewerkend) leidinggevende positie. Hiervoor is aanvullende kennis, ervaring en bijscholing nodig, alsmede specifieke houdingsaspecten als sociale en communicatieve vaardigheden, procesmatig inzicht en besluitvaardigheid. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 15

16 VLIEGTUIGSAMENBOUWER METAAL I - ALGEMENE KENMERKEN VAN HET FUNCTIEPROFIEL BIJ FOKKER AEROSTRUCTURES & FOKKER SPECIAL PRODUCTS Functienamen profielhouders in het bedrijf Geldende functienamen: Samenbouwer Airframebuilder Assemblagemedewerker Type bedrijven waar profielhouders voorkomen De Vliegtuigsamenbouwer Metaal is werkzaam bij een toeleverend bedrijf dat onderdelen vervaardigt voor de vliegtuigbouw (transportmiddelenindustrie). Het bedrijf vervaardigt structurele onderdelen en componenten van metalen, composieten en kunststoffen. De activiteiten zijn gericht op ontwikkeling, nieuwbouw, onderhoud en reparatie. Positionering profiel binnen het bedrijf De Vliegtuigsamenbouwer Metaal is werkzaam op de afdeling productie vliegtuigbouw, Ariane en/of spare (nieuwbouw). De profielhouder heeft in zijn werk met name te maken met zijn directe collega s (Vliegtuigsamenbouwers Metaal) en direct leidinggevenden (teamleider). Daarnaast communiceert de profielhouder met medewerkers van verschillende afdelingen, zoals technische en productievoorbereiding, logistiek, engineersafdeling (Material Review Board), technische dienst, kwaliteitsafdeling of gereedschapsafdeling. De contacten hebben betrekking op de aanpak, werkwijze, uitvoering en kwaliteit van het werk, alsmede de mogelijke knelpunten die hierbij kunnen optreden. II BESCHRIJVING BEROEPSACTIVITEITEN Essentie van het profiel De Vliegtuigsamenbouwer Metaal bouwt zelfstandig in teamverband afzonderlijke vliegtuigonderdelen samen tot samenstellingen of componenten. Het gaat vooral om kleine series. De profielhouder werkt volgens productietekeningen, Technische Handboeken, geldende normen en richtlijnen en schriftelijke werkinstructies (o.a. bewerkingsvoorschriften). Tevens dient de profielhouder voortdurend rekening te houden met de planning, het gestelde urenbudget en de gestelde kwaliteitseisen. De profielhouder rouleert binnen de productie en voert verschillende deelhandelingen en -werkzaamheden uit. De profielhouder werkt hoofdzakelijk met hand-, pneumatische en elektrische gereedschappen, mallen en/of contraproducten. De profielhouder past hoofdzakelijk verbindende technieken toe. De profielhouder is binnen zijn afdeling meervoudig inzetbaar, met uitsluiting van eerste producten (wordt door een deel van de profielhouders gedaan). DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 16

17 Centrale beroepsactiviteiten Voorbereiding eigen werk Lezen en interpreteren van productietekeningen, Technische Handboeken en schriftelijke instructies (o.a. bewerkingsvoorschriften). Schoonmaken, inspecteren en inrichten van de eigen werkplek (werkplekorganisatie), veelal in overleg met teamleider of directe collega s. Controleren van aangeleverde materialen, onderdelen, gereedschappen en bijbehorende gegevens op juistheid, volledigheid en gaafheid. Beproeven van mallen en (hulp)gereedschappen ten behoeve van serieproductie. Controleren en registeren van eigen handelingen en werkzaamheden (productieadministratie) tijdens de voorbereiding. Uitvoering Samenbouwen van afzonderlijke onderdelen van metaal tot samenstellingen en/of componenten met behulp van diverse hand-, pneumatische en elektrische gereedschappen. Vervaardigen van hulpmallen. Plaatsen van onderdelen in mallen. Pasmaken van onderdelen. Afstellen van onderdelen in mallen. In contour brengen van onderdelen met behulp van vullingen. Aanbrengen van sealing en lijm. Toepassen van verspanende technieken ten behoeve van het pasmaken en/of afwerken van producten, zoals boren, schuren. Toepassen van verbindingstechnieken, zoals: - klinken; - blind-bolds ; - bouten; - lijmen. Afstellen van bewegende delen, zoals deuren, taps, vleugeldelen. Controleren (meten) en registeren van eigen handelingen en werkzaamheden (productieadministratie) tijdens de uitvoering. Extra beroepsactiviteiten Voorbereiding eigen werk Bepalen van benodigde gereedschappen en hulpmiddelen aan de hand van bewerkingsvoorschriften. Aandragen van verbetervoorstellen met betrekking tot gereedschap en hulpmiddelen ten aanzien van de werkvolgorde. Beoordelen of de werkzaamheden passen binnen geldende normen en richtlijnen ten aanzien van arbeidsomstandigheden, veiligheid en specifieke regelgeving ten aanzien van vliegtuigbouw. Aanmaken en mengen van lijm. Uitvoering Verrichten van samenbouwwerkzaamheden met betrekking tot eenmalige opdrachten, spare (nieuwbouw) of eerste producten bij aanloop. Hieronder vallen de volgende werkzaamheden: - Bepalen van de werkvolgorde ten aanzien van het samenbouwen in overleg met werkvoorbereiding. - Samenbouwen van eerste producten bij aanloop of wijziging van programma s (prototypes en gewijzigde producten). Dit gebeurt volgens productietekening en een minimum aan schriftelijke instructies en hulpmiddelen. - Productierijp maken van mallen. - Aanmaken van afwijkende onderdelen, uitsluitend aan de hand van schriftelijke instructie (bv. nonconformance rapport). - Uitvoeren en behandelen van een eerste productcontrole. - Terugkoppeling van werkzaamheden en het aandragen van verbetervoorstellen naar productievoorbereiding (bijvoorbeeld ten aanzien van afwijkingen, handelingen, e.d.). Toepassen van vervormende technieken, zoals dimpelen. Monteren van montagedelen in samenstellingen of componenten (bv. pijpen, kabelbomen, hydraulische units). DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 17

18 Centrale beroepsactiviteiten (vervolg) Nazorg en controle Afwerken van samenstellingen en componenten (bv. schoonmaken, afbramen). Opstellen van afwijkingsdocumenten ( nonconformance rapport ) bij afwijkingen en beschadigingen van onderdelen en samenstellingen. Verrichten van eenvoudige en gecompliceerde reparaties aan samenstellingen en componenten. Aanbrengen van eenvoudige en gecompliceerde modificaties aan samenstellingen en componenten. Verrichten van de eindcontrole van eigen werkzaamheden (maatvoering, compleetheid, functionaliteit e.d.). Hierbij wordt onder meer gebruik gemaakt van mechanische en elektronische meetmiddelen. Vrijgeven van eigen vervaardigde samenstellingen en componenten. Houding Kwaliteitsbewustzijn is van belang omdat de profielhouder voortdurend de kwaliteit van zijn werkzaamheden moet bewaken. Tussentijdse kwaliteitscontrole, alsmede het registeren van werkzaamheden en handelingen zijn van groot belang. De producten moeten aan zeer hoge kwaliteitseisen voldoen. Tevens dient de profielhouder verbeteringen en wijzigingen voor te stellen die de kwaliteit van de producten kunnen verhogen. Kwaliteitsbewustzijn vergt voortdurend de aandacht van de profielhouder. Signalerend en oplossend vermogen zijn van belang bij het tijdig signaleren en rapporteren, zowel mondeling als schriftelijk, van eventuele fouten en afwijkingen. Deze moeten door de profielhouder voor zover mogelijk zelfstandig of in samenwerking met de directe leidinggevende en productievoorbereiding worden verholpen. Zorgvuldigheid en nauwkeurigheid zijn van belang ten aanzien van de maatvoering en het passend monteren van samenstellingen en componenten. In het verlengde daarvan is ook netheid van groot belang. De profielhouder moet netjes werken, bijvoorbeeld door te zorgen voor een optimale en schone werkomgeving en een schoon product. Verder moet de profielhouder zijn werk veelvuldig controleren en meten. Daarnaast is zorgvuldigheid en nauwkeurigheid van belang bij het afhandelen van productiedocumenten. Sociale vaardigheden zijn van belang voor werken in teamverband alsmede voor het inwerken, begeleiden, instrueren en ondersteunen van aankomende vaklieden. Extra beroepsactiviteiten (vervolg) Nazorg en controle Verrichten van de eindcontrole van andermans (directe collega s) werkzaamheden (maatvoering, compleetheid, functionaliteit e.d.). Hierbij wordt onder meer gebruik gemaakt van mechanische en elektronische meetmiddelen Verzendklaar maken van producten inclusief de bijbehorende documenten. Vrijgeven van andermans samenstellingen en componenten. Houding Flexibiliteit is van belang omdat de profielhouder met uiteenlopende handelingen te maken heeft. Verder is flexibiliteit van belang met het oog op variabele werktijden en werkplanning (kortere doorlooptijd van producten). Leidinggevend vermogen is van belang voor de profielhouders die de leidinggevende bij afwezigheid moeten vervangen. Zij moeten medewerkers kunnen aansturen en verantwoordelijkheid dragen. Voor de profielhouders die eerste producten (ontwikkeling en prototypes) en spares (nieuwbouw) vervaardigen, zijn aanvullend de volgende houdingsaspecten van belang: Initiatiefrijkheid is van belang voor het inbrengen van voorstellen ter verbetering van de samenbouwmethoden en het samenbouwproces. Kwaliteitsbewustzijn is van belang bij het vervaardigen van eerste producten. Hierbij gaat het met name om het beoordelen van de door de klant gestelde kwaliteitseisen binnen de geldende kwaliteitseisen van het bedrijf. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 18

19 Centrale beroepsactiviteiten (vervolg) Houding (vervolg) Communicatieve vaardigheden zijn van belang voor het voeren van (in)formeel werkoverleg, onder meer over aanpak en uitvoering van de werkzaamheden, alsmede het rapporteren aan direct leidinggevende. Verder zijn communicatieve vaardigheden, zowel mondeling als schriftelijk, van belang bij het onderhouden van contacten met diverse disciplines en deelname aan verbeterteams inzake produceerbaarheid, alsmede het opstellen van afwijkingsdocumenten en invullen van bewerkingsvoorschriften. Zelfstandigheid is van belang omdat de profielhouder de werkzaamheden zelfstandig moet kunnen uitvoeren binnen de gestelde prioriteiten van zijn teamleider en de planning. Klantvriendelijkheid is van belang voor het onderhouden van contacten met diverse interne afdelingen, zoals de productiewerkvoorbereiding, kwaliteitsafdeling en logistiek. Daarnaast heeft de profielhouder soms externe contacten, bijvoorbeeld met auditeurs van certificerende instellingen of met klanten en opdrachtgevers over aspecten als de maakbaarheid van producten. Commercieel bewustzijn / kostenbesef is van belang met het oog op de kosten, afgesproken planning en urenbudget. De profielhouder moet zijn werkzaamheden kostenbewust verrichten. Dit mede door steeds korter wordende doorlooptijden. De profielhouder werkt over het algemeen met kostbare producten, materialen en hulpmiddelen. De profielhouder moet zijn werkzaamheden verrichten binnen de vastgestelde uren en planning. Van de profielhouder wordt verwacht om logisch mee te denken met betrekking tot logistiek, planning en levertijd. Leerbereidheid is van belang om zijn kennis en vaardigheden te onderhouden, uit te bouwen en om op de hoogte te blijven van nieuwe marktontwikkelingen, productietechnieken en kwaliteitsvoorschriften. Tevens is leerbereidheid van belang met het oog op eventuele doorstroom naar hogere functies. Extra beroepsactiviteiten (vervolg) DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 19

20 Centrale beroepsactiviteiten (vervolg) Overige aspecten Werken volgens de voorschriften en regelgeving met betrekking tot arbeidsomstandigheden, veiligheid en milieu. Werken volgens de voorschriften en regelgeving met betrekking tot kwaliteitszorg (volgens PKB, procesgerichte kwaliteitsbeheersing). Participeren in formeel en informeel (op de werkvloer) werkoverleg. Beheersen van technisch Engels voor het lezen en interpreteren van productietekeningen en handboeken. Verzorgen van de eigen productieadministratie (bv. uren, gereed melden van handelingen en werkzaamheden in bewerkingsvoorschriften, opstellen van afwijkingsdocumenten, registeren van logistieke voortgang). De profielhouder is verantwoordelijk voor juist gebruik van gereedschappen, machines en mallen. Hij dient onvolkomenheden tijdig te signaleren en melden. De profielhouder is verantwoordelijk voor het tijdig onderhouden of laten onderhouden van eigen gereedschappen, machines en mallen. Speciale aandachtgebieden Extra beroepsactiviteiten (vervolg) Overige aspecten Aftekenen van kwaliteitscontroleboeken. Voor het verrichten van bijzondere activiteiten moet de profielhouder over speciale bevoegdheden beschikken (bv. aanmaken van sealing en lijm). Deze kunnen per project of specifieke wensen van de klant verschillen. Voor het verrichten van controlewerkzaamheden dient de profielhouder over de juiste bevoegdheden te beschikken. Complexiteit en knelpunten In de werkzaamheden van de Vliegtuigsamenbouwer Metaal treedt een variatie op naar complexiteit. De werkzaamheden kunnen zowel redelijk eenvoudig als complex zijn. Het vervaardigen van samenstellingen en componenten tot eerste producten wordt als complex beschouwd, evenals grote (omvangrijke) repeterende productieprogramma s. De werkzaamheden worden verricht volgens geldende normen en richtlijnen. Die hebben betrekking op de klantenspecificaties en eisen (vastgelegd in Technische Handboeken) en op de integrale kwaliteitszorg (volgens PKB). De profielhouder Metaal moet voortdurend alert zijn op richtlijnen en protocols en de juiste naleving daarvan. De complexiteit van het werk wordt vooral bepaald door: - omvang van producten; - variatie in productieprogramma s; - hoeveelheid handelingen/werkzaamheden om tot een gereed product te komen; - gestelde kwaliteitseisen.; - veelvuldig overleggen en afstemmen met verschillende disciplines binnen de organisatie in zake uitvoering, aanpak, kwaliteit, productietechniek; - kleine series. De afbreukrisico s zijn groot en worden met name bepaald door: - werkvolgorde; - maatvoering en toleranties; - inrichten van de werkplek/schone werkplek; - materiaalkennis; - gereedschapskeuze; - discipline en zorgvuldigheid: tijdig melden van afwijkingen en fouten; - complexiteit product/onderdeel. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 20

21 Complexiteit en knelpunten (vervolg) De profielhouder moet over de volgende kennis en vaardigheden beschikken: - tekeninglezen; - beheersing van technisch Engels; - materialen en onderdelen; - proceskennis ten aanzien van mengen en uitharden van lijm; - kennis en beheersing van gereedschappen en hand-, pneumatische en elektrische machines; - kwaliteitszorg (PKB); - werken in teamverband en de daarbij behorende sociale en communicatieve vaardigheden. Niveau functieprofiel De Vliegtuigsamenbouwer Metaal werkt in teamverband. Binnen het team heeft de profielhouder zelfstandige taken en verantwoordelijkheden. De profielhouder is verantwoordelijk voor zijn eigen werkzaamheden. De eindverantwoordelijkheid ligt bij de direct leidinggevende of de daarvoor gemachtigde. De werkzaamheden van de profielhouder worden verricht binnen de vastgestelde normen en richtlijnen, zoals omschreven in productietekeningen, kwaliteitshandboeken en bewerkingsvoorschriften. De mate van inzetbaarheid varieert. De profielhouder is over het algemeen meervoudig inzetbaar binnen het samenbouwen. De profielhouder die tevens eerste producten samenbouwt, is in grotere mate meervoudig inzetbaar: hij kan op meerdere en verschillende productieprogramma s worden ingezet. III - DUURZAAMHEID EN DYNAMIEK Trends en ontwikkelingen in de beroepspraktijk Onderstaande trends en ontwikkelingen kunnen per bedrijfsvestiging verschillen. Dit is onder meer afhankelijk van de interne organisatiestructuur en de omvang van de afdeling. Hierdoor zijn niet alle genoemde trends en ontwikkelingen voor elke bedrijfsvestiging aan de orde of kunnen bepaalde trends en ontwikkelingen onderling verschillen. De belangrijkste trends en ontwikkelingen die gevolgen hebben voor de profielhouder zijn: De doorlooptijden van producten worden steeds korter. Hierdoor moet de profielhouder flexibeler kunnen omgaan met zijn werk en werktijden. Toenemend gebruik van kunststof en kunststofonderdelen. Naast het samenbouwen en monteren van onderdelen van metaal, werkt de profielhouder ook steeds meer met kunststof. Hiervoor heeft de profielhouder wel aanvullende opleidingen en training nodig. Het pasmaken van onderdelen komt steeds minder voor. Onderdelen (plaatwerk, gelijmde of verspanende onderdelen, e.d.) worden veelal kant en klaar aangeleverd. De profielhouder hoeft deze onderdelen nauwelijks meer te bewerken. Toenemende certificering van werkzaamheden en handelingen. Voor het verrichten van bepaalde werkzaamheden en handelingen is in toenemende mate een certificaat noodzakelijk (bijvoorbeeld voor het aanmaken van lijm). Toenemende kwaliteitseisen en normen. De profielhouder moet constant op de hoogte blijven van de geldende kwaliteitseisen, zowel van het eigen bedrijf als van de klant/opdrachtgever. In dit kader moet de profielhouder ook steeds vaker digitaal informatie opzoeken (bijvoorbeeld met intern computersysteem, of op het internet). Toenemend takenpakket op het gebied van kwaliteitscontrole.vanuit de kwaliteitsafdeling worden steeds meer uitvoerende taken en werkzaamheden op het gebied van kwaliteitscontrole op de werkvloer neergelegd. Deze uitvoerende taken en werkzaamheden worden in toenemende mate door de profielhouder verricht, terwijl de taken van de kwaliteitsafdeling zich meer richten op het auditen. Op lange termijn zullen werkzaamheden en handelingen waarschijnlijk in toenemende mate worden geautomatiseerd (bv. automatische klinkmachines, robots). Hierdoor zal het aantal werkzaamheden en handelingen die de profielhouder binnen het productieproces verricht wellicht kunnen gaan afnemen. Deze ontwikkeling zou tevens tot gevolg kunnen hebben dat het aantal profielhouders op lange termijn wellicht zal kunnen afnemen. Afnemende complexiteit van de werkzaamheden. Bij het ontwerpen van nieuwe producten wordt steeds gekeken naar het toepassen van nieuwe en efficiëntere productietechnieken, waardoor het aantal handelingen / werkzaamheden en daarmee de benodigde uren (kosten) van het samenbouwen kunnen worden gereduceerd. DIJK12 Beleidsonderzoek/108c (7 maart 2002) 21