Ruimte voor Buitensport Gemeente Helmond

Transcriptie

1 Eindrapportage Ruimte voor Buitensport Gemeente Helmond Hopman Andres Consultants B.V. Hoevelaken, 9 januari 2009 R /JS/MA

2 Inhoudsopgave pagina Hoofdstuk I Inleiding Algemeen Aanleiding onderzoek Opbouw rapportage 2 Hoofdstuk II Inventarisatie Inleiding Kaderstelling Accommodaties en voorzieningen Locaties en spreiding 7 Hoofdstuk III Analyse participatie, capaciteit en benutting Inleiding Participatie per tak van sport Participatie per wijk Participatie per leeftijdscategorie Capaciteit en benutting Conclusies 22 Hoofdstuk IV Invloedsfactoren behoeften Inleiding Demografische ontwikkelingen Ledentalontwikkelingen Conclusies 28 Hoofdstuk V Behoeftebepaling Inleiding Ledentallen Capaciteitsbehoefte Conclusies 36 Hoofdstuk VI Configuratie buitensportaccommodaties Inleiding Configuratie Fasering Doorkijk Conclusies 41 Hoofdstuk VII Samenvatting van conclusies en aanbevelingen Inleiding Samenvatting van conclusies Aanbevelingen 43

3 Bijlage 1 Sportvoorzieningen Helmond 48 Bijlage 2 Ledenherkomst Bijlage 3 Capaciteitbepaling Bijlage 4 Trends en ontwikkelingen 54 Bijlage 5 Ledentalprognose Bijlage 6 Capaciteitbepaling

4 1 Hoofdstuk I Inleiding 1.1 Algemeen De afgelopen jaren is de hoeveelheid tijd die besteed wordt aan sport aanzienlijk gestegen. Zowel op economisch als maatschappelijk vlak speelt sport een rol van betekenis. Jaarlijks besteden consumenten ruim 3 miljard aan sport. Sportwedstrijden bereiken een miljoenenpubliek en de economische belangen zijn groot. Sport levert een bijdrage aan de strijd tegen overgewicht en versterkt de onderlinge band tussen burgers. Maar liefst twee derde van de Nederlanders doet aan sport, waarbij nog eens een op de tien betrokken is bij vrijwilligerswerk op gebied van sport. Ondanks het groeiend aantal sporters, staat sport in Nederland voor een aantal uitdagingen. In sommige takken van sport sluiten steeds minder mensen zich aan bij een sportvereniging, jongeren haken af bij het bereiken van de middelbare schoolleeftijd en allochtonen en mensen met een beperking zijn nog altijd ondervertegenwoordigd. In binnensteden is de ruimte schaars waardoor het risico bestaat dat alleen nog fitnesscentra goed zijn vertegenwoordigd. Sport begint de invloed van commercie goed te merken: het wordt een onderdeel van de beleveniseconomie en krijgt een steeds zakelijker karakter. De gemeente Helmond zet volgens de concept beleidsnota Sport in Beweging in op sportstimulering om zodoende mogelijkheden voor alle inwoners van Helmond op het gebied van sport te creëren, te onderhouden en te verbeteren. Door de steeds groter wordende behoefte aan ruimte voor sport, groeit ook de noodzaak om de (buiten)sportvoorzieningen hierop aan te passen. De behoefte aan buitensportaccommodaties in Helmond wordt niet alleen door het gemeentelijk beleid bepaald, maar ook door de demografische ontwikkelingen en de behoefte aan buitensportfaciliteiten van haar inwoners, waarbij onderzoek moet leiden tot een passende en adequate visie op de sportvoorzieningenplanning. Om het voorzieningenniveau in een gemeente ten aanzien van buitensportaccommodaties blijvend te laten aansluiten bij de wensen en behoeften van de inwoners is het van belang om als gemeente een accommodatiebeleid te voeren dat toekomstbestendig is. De totale bevolking van Helmond bestaat per 1 januari 2008 uit inwoners. De bevolking is verspreid over de wijken de Binnenstad, Helmond Oost, Helmond Noord, t Hout, Brouwhuis, Rijpelberg, Brandevoort, Warande, Helmond West, Stiphout, Dierdonk en Industriegebied Zuid. Naar verwachting zal in 2020 het aantal inwoners van Helmond toenemen tot waarbij de grootste groei plaats zal vinden in de Binnenstad en in Brandevoort. Deze ontwikkelingen zullen invloed uitoefenen op de vraag naar buitensportfaciliteiten en daarmee ook de sportvoorzieningenplanning. Belangrijke kernwaarden die de gemeente nastreeft bij de ontwikkeling van sportaccommodatiebeleid voor de buitensport zijn onder meer: situeren van sportvoorzieningen in of in de directe nabijheid van de wijk (stedelijk gebied); multifunctioneel gebruik van de accommodaties; efficiënt gebruik van gemeentelijke sportaccommodaties; gebruik van multifunctionele sportaccommodaties door scholen en sportorganisaties; gebruik van kunstgrasvelden op buitensportaccommodaties door de wijk.

5 2 1.2 Aanleiding onderzoek Het sportbeleid van de gemeente Helmond is gericht op het stimuleren van de sport in Helmond met als doel het vergroten van de sportdeelname in de gemeente. Er hebben zich echter meerdere ontwikkelingen voorgedaan waardoor ad-hoc beslissingen genomen moesten worden ten aanzien van accommodatiebeleid, investeringen, samenwerkingsverbanden en inspelen op overheidsmaatregelen. Voorts is vooral door de (te verwachten) snelle groei van de gemeente behoefte ontstaan aan een nieuwe inventarisatie en analyse van de buitensportaccommodaties. Eveneens moet rekening gehouden worden met effectief en efficiënt gebruik, de ontwikkeling van de verenigingen en aansluiting bij relevante sporttechnische ontwikkelingen en de landelijke plan- en bespelingsnormen (zoals van het NOC*NSF). Commitment en draagkracht van de Helmondse sportverenigingen zijn kritische succesfactoren voor de implementatie van de toekomstige sportvoorzieningenplanning. In dit verband is aan Hopman Andres Consultants, nader te noemen H AC, de ondersteuningsvraag gesteld: Onderzoek de huidige en toekomstige verenigingsbehoeften aan buitensportaccommodaties in Helmond aan de hand van bespelings- en planningsnormen, demografische ontwikkelingen en trends in sportdeelname. Een en ander dient ter bepaling van de wijze waarop Helmond de bestaande configuratie van gemeentelijke buitensportvoorzieningen dient aan te passen op de huidige en toekomstige behoeften van de gebruikers. Hoewel het gebruik van de buitensportvoorzieningen in de toekomst wellicht niet alleen is voorbehouden aan de huidige verenigingen 1, beperkt deze behoeftebepaling zich tot de verenigingsbehoeften. 1.3 Opbouw rapportage In hoofdstuk II wordt de inventarisatieresultaten weergegeven van het huidige aanbod van buitensportaccommodaties. De analyseresultaten c.q. nulmeting van de huidige sportparticipatie, capaciteit en benutting worden in hoofdstuk III gepresenteerd. Tevens wordt een beschrijving gegeven van wat het voornaamste aanbod van sportaccommodaties in Helmond behelst voor wat betreft spreiding, voorzieningen, locatie, capaciteit en benutting. In hoofdstuk IV worden trends en ontwikkelingen omschreven die de toekomstige behoefte aan buitensportvoorzieningen zullen bepalen of beïnvloeden waarna de behoeftebepaling in hoofdstuk V wordt gepresenteerd. Één en ander leidt in hoofdstuk VI tot het aangeven van de wijze waarop de toekomstige buitensportvoorzieningen in Helmond geconfigureerd zouden kunnen worden waarbij tevens wordt ingegaan op de fasering tussen 2008 en Ook wordt hierbij een doorkijk gegeven naar Het laatste hoofdstuk bevat een samenvatting van conclusies en aanbevelingen. 1 Naast de huidige verenigingssport zal het gebruik van buitensportaccommodaties in de toekomst wellicht worden uitgebreid naar bewegingsonderwijs c.q. sportstimulering; zie bijlage 4.3.

6 3 Hoofdstuk II Inventarisatie 2.1 Inleiding In de inventarisatiefase van het onderzoek naar de buitensportvoorzieningen worden de belangrijkste beleidsuitgangspunten overgenomen uit de concept sportnota. Deze beleidspunten vormen de uitgangspunten van het onderzoek. Tevens wordt een overzicht gegeven van de accommodaties en voorzieningen alsmede van de verenigingen die daar gebruik van maken. Als onderdeel van de inventarisatie wordt tot slot ingegaan op de spreiding van de sportparken. 2.2 Kaderstelling In december 2007 heeft de gemeenteraad de kaders ten behoeve van het nieuwe sportbeleid vastgesteld. Met de sportnota wordt een vervolg gegeven aan de vier hoofdonderwerpen die de peilers vormen van het toekomstige sportbeleid. De kaders zijn opgesteld zodat deze aansluiten bij de landelijke en provinciale ontwikkelingen, subsidiemogelijkheden en beleidsvoornemens. De vastgestelde kaders zijn onderstaand omschreven: Stimuleringsbeleid Met de breedtesportimpuls is een eerste aanzet gegeven voor een actief sportstimuleringsbeleid. Uit de sportnota Helmond gaat ervoor! en de BOS-impuls is het eerste vervolg gegeven aan het sportstimuleringsbeleid. Het aantal Helmonders dat sport beoefent, ligt onder het landelijke gemiddelde. Sportstimuleringsbeleid blijft daarom belangrijk. Het verstrekken van subsidies is onderdeel van het stimuleringsbeleid. Topsportbeleid Ondersteuning van topsportevenementen en de ondersteuning van jeugdige talentvolle sporters zijn belangrijke uitgangspunten in het sportbeleid. Talentherkenning en ontwikkeling is hierbij belangrijk. Helmond hanteert een topsportfonds dat jaarlijks goed benut wordt door talentvolle sporters. In het toekomstige sportbeleid zal het topsportfonds behouden blijven. Accommodatiebeleid Helmond heeft in de toekomst te maken met een sterke groei van het aantal inwoners. Mede door deze ontwikkeling betekent dit dat sportaccommodaties multifunctioneel gebruikt moeten worden. Helmond heeft reeds de kwaliteit van meerdere sportaccommodaties verbeterd maar zal in de toekomst ook de groei van de stad op moeten kunnen vangen. Verhogen van de kwaliteit en multifunctionaliteit zullen kernbegrippen zijn in het sportbeleid van Helmond.

7 4 Ondersteuning De gemeente heeft met de opzet van het sportservicepunt ertoe bijgedragen dat de positie van sport in de gemeente de afgelopen jaren is verstevigd. Helmond zal met de verenigingen samen een op maat gerichte ondersteuning zoeken met als doel te komen tot vitale sportverenigingen die klaar zijn voor de toekomst. Voor de voorzieningenplanning voor de buitensport zijn de volgende uitgangspunten van de kaderstelling belangrijk: buitensportaccommodaties met kunstgrasvelden moeten in overleg met de verenigingen door de wijk gebruikt kunnen worden; buitensportaccommodaties moeten in principe gesitueerd zijn in of in de directe nabijheid van de wijk; er dient gestreefd te worden naar voldoende en kwalitatief goede openbare sport- en beweegruimten; goede spreiding van sportaccommodaties over de stad; samenwerking tussen verenigingen die veel ruimte nodig hebben (veldsporten) wordt gestimuleerd; (multifunctionele) sportaccommodaties moeten in de regel geschikt zijn voor schoolgebruik tijdens schooluren en voor het gebruik door sportorganisaties daarbuiten; de aanleg van andersoortige ondergronden bij buitensportvelden moet worden geïntensiveerd; multifunctionaliteit, bereikbaarheid, spreiding en toegankelijkheid moeten kernbegrippen zijn voor het accommodatiebeleid; de samenwerking tussen (brede) scholen en sportverenigingen moet worden gestimuleerd en gefaciliteerd, waardoor onder meer sport na school meer mogelijk wordt; het stimuleren van sport in de wijk en het verstevigen van sociale cohesie in de wijken door onder andere voldoende multifunctionele sportveldjes aan te leggen in overleg met de dienst Stedellijke Ontwikkeling en Beheer. 2.3 Accommodaties en voorzieningen Voor de inventarisatie van de buitensportvoorzieningen wordt een korte beschrijving gegeven van de trainings- of wedstrijdfaciliteiten waar de desbetreffende verenigingen gebruik van maken. De gemeente Helmond beschikt over de navolgende buitensportaccommodaties.

8 5 Sportpark Vereniging(en) Voorzieningen Opmerkingen Sportpark Molenven VV Stiphout Vooruit 3 voetbalvelden natuurgras 8 kleedkamers 2 velden verlicht Helmondse Atletiek Club 1 atletiekbaan 6 banen (kunststof) Overbrug Helmondse Golfclub Overbrug golfbaan 9-holes De Braak VV RKSV Mulo 4 velden natuurgras 8 kleedkamers VV SC Helmondia 4 velden natuurgras 8 kleedkamers VV Oranje Zwart 2 velden natuurgras 4 kleedkamers TV Helmondse Tennis Vereniging 6 banen all-weather kunstgras alle banen verlicht RKHV Oranje Wit 1 handbalveld asfalt OEC Korfbal 1 veld t.b.v. maximaal 2 natuurgras gelijktijdige speelvelden De Warande VV PVV Helmond 3 voetbalvelden natuurgras 4 kleedkamers Hockeyclub Helmond 4 hockeyvelden 3 zandingestrooide kunstgrasvelden 1 waterveld 1 miniveld TV De Warande 4 tennisbanen 4 all-weather kunstgras alle banen verlicht TV Shaile 10 tennisbanen 10 gravel alle banen verlicht TV De Horst 3 tennisbanen 3 gravel geen banen verlicht Dierdonk TV Dierdonk 4 tennisbanen all-weather kunstgras alle banen verlicht Carolus TV Carolus 8 tennisbanen all-weather kunstgras alle banen verlicht DWZ TV DWZ 2 tennisbanen 2 gravel alle banen verlicht De Rijpelberg VV SV Rood Wit 62 5 voetbalvelden natuurgras 10 kleedkamers TV t Löbke 5 tennisbanen all-weather kunstgras alle banen verlicht R en TC Buitenlust 1 wielerbaan Berkendonck VV Dijkse Boys 2 voetbalvelden natuurgras 4 kleedkamers Heiakker VV Bruheze 3 voetbalvelden natuurgras 4 kleedkamers TV t Trambaantje 4 tennisbanen all-weather kunstgras alle banen verlicht De Beemd VV RKSV Mierlo-Hout 4 voetbalvelden 10 kleedkamers 2 natuurgrasvelden 2 wetravelden Brandevoort VV RKSV Mierlo-Hout 2 trainingsvelden natuurgras 4 kleedkamers Houtsdonk VV HVV Helmond 4 voetbalvelden natuurgras 8 kleedkamers Swift Swift Handbal 1 handbalveld asfalt Rivierensingel Mulo Baseball Helmond 2 honk-/softbal velden natuurgras (verharde toplaag) In het kader van het onderhavige onderzoek naar ruimte voor buitensportvoorzieningen in Helmond worden de overige buitensporten zoals golf, paardensport, wielrennen, jeu de boules, motorcross, windsurfen, zeilen en kanovaren buiten beschouwing van de behoefte- en capaciteitsbepaling gelaten. Belangrijke reden hiertoe is dat Helmond hiervoor geen gemeentelijke faciliteiten kent of dat voor de primair benodigde sportvoorzieningen geen capaciteitsnormeringen van toepassing zijn. Wel wordt hier in het kader van trends en ontwikkelingen een en ander over opgemerkt 2. 2 Zie bijlage 4.2.

9 Beheer en organisatie Voor de sportparken maakt Helmond conform de concept sportbeleidsnota onderscheid tussen primaire onderdelen en aanvullende onderdelen van een accommodatie. Primaire onderdelen van sportparken zijn de velden, kleedlokalen en toiletten, EHBO ruimte en materialenberging. Deze investeringen worden uit sociaal-maatschappelijk oogpunt gedaan door de gemeente. Verenigingen leveren een bijdrage in de vorm van een gebruiksvergoeding. Investeringen in aanvullende voorzieningen zoals kantines, bestuurs- en vergaderrruimten, instructielokalen en extra toiletten of kleedkamers komen voor rekening van de verenigingen zelf. De gemeente draagt de investeringskosten voor de primaire voorzieningen bij nieuwbouw of uitbreiding van sportparken. De vereniging levert een bijdrage die bestaat uit huur- of exploitatiebijdragen. Voor aanvullende voorzieningen wordt ook bij nieuwbouw of uitbreiding verwacht dat de verenigingen dit zelf bekostigen. Bij gemeentelijke voorzieningen is de gemeente verantwoordelijk voor het onderhoud. Geprivatiseerde voorzieningen (die bijvoorbeeld vallen onder het beheer van de vereniging zelf of een stichting) hebben zelf de primaire verantwoordelijkheid voor het in stand houden van de accommodaties. De verenigingen zullen zelf zorg moeten dragen voor voldoende middelen voor beheer, klein onderhoud en groot onderhoud. Er kan voor calamiteiten wel een beroep worden gedaan op de gemeente. De voetbalvelden, korfbalvelden, handbalvelden alsmede het honk- en softbalveld, de atletiekbaan en het wielerparcours in Helmond zijn in eigendom van de gemeente waarbij de verenigingen een vergoeding betalen aan de gemeente voor het gebruik. De gemeente verzorgt tevens het onderhoud van de velden c.q. parcours 3. De opstallen zijn veelal geprivatiseerd en worden onderhouden door de vereniging (of stichting) zelf. De banen en opstallen van de tennisverenigingen, hockeyvereniging en golfvereniging zijn in eigendom van de betreffende verenigingen waarbij recht van opstal c.q. erfpacht wordt betaald aan de gemeente voor het gebruik van de grond Financiën De benodigde gemeentelijke financiën voor het beheer en onderhoud van buitensportaccommodaties leggen ook in Helmond een groot beslag op het sportbudget. Als onderdeel van de inventarisatie wordt in deze paragraaf een overzicht opgesteld aan de hand van het gemeentelijke sportbudget voor In de gemeentebegroting staan de volgende bedragen voor de buitensportaccommodaties: 2008 Lasten Baten Sportparken en terreinen Voor de buitensportparken wordt een tekort geraamd van circa Dit is exclusief de kostenposten voor algemeen beheer en sportieve recreatie, sportstimulering en klein onderhoud welke ook betrekking kunnen hebben op de kosten voor de sportparken. 3 De atletiekvereniging verricht zelf dagelijkse en/of kleine onderhoudswerkzaamheden en ontvangt hiervoor geen directe vergoeding van de gemeente.

10 7 2.4 Locaties en spreiding Molenven voetbal, atletiek 9. De Rijpelberg voetbal, tennis, wielrijden 2. Overbrug golf 10. Berkendonck voetbal 3. De Braak voetbal, tennis, handbal, korfbal 11. Heiakker voetbal, tennis 4. De Warande voetbal, tennis, hockey 12. Beemd voetbal 5. Dierdonk tennis 13. Brandevoort trainingsvelden voetbal 6. De Horst tennis 14. Houtsdonk voetbal 7. Carolus tennis 15. Swift handbal 8. DWZ tennis 16. Rivierensingel honk- softbal De locaties en spreiding (ligging) van de sportparken zijn van belang voor een analyse van de bereikbaarheid van buitensportvoorzieningen voor de inwoners van Helmond. De buitensportaccommodaties liggen in Helmond redelijk verspreid 4. Vooral in de periferie van de gemeente zijn meerdere sportparken te vinden. In de binnenstad en de omliggende kleine buurten zijn de buitensportvoorzieningen minder goed vertegenwoordigd. In de wijken Warande en Rijpelberg zijn de grootste en meeste sportvoorzieningen aanwezig. De voetbalvelden liggen goed verspreid in en rond de verschillende wijken. Dit geldt eveneens voor de tennisfaciliteiten. Voor de wijken Brandevoort, t Hout, Brouwhuis, Dierdonk en Rijpelberg is de hockey moeilijker bereikbaar door de grotere af te leggen afstanden. Een belangrijke variabele die bepalend is voor de bereikbaarheid van accommodaties is de reisafstand. Over het algemeen wordt voor jongeren een afstand tussen huis en sportvereniging van circa vier kilometer acceptabel geacht 5. Voor sporten die een wat ouder publiek kennen geldt een langere afstand, dit komt door de relatief hogere verplaatsingssnelheid wegens grotere automobiliteit. Dit geldt voor bijvoorbeeld tennis. Voor golf wordt uitgegaan van een hogere reisafstand dan bij de andere sporten (hogere leeftijd, langere verblijfsduur en hogere acceptatie van de reistijd). Fysieke barrières, zoals een snelweg, rivier of kanaal kunnen de werkelijke afstand tussen een potentiële sporter en de accommodatie aanzienlijk vergroten. Voor jeugdige sporters is dit bijvoorbeeld het oversteken van een drukke weg. 4 5 Zie bijlage 1 voor een meer gedetailleerd overzicht van de ligging van de sportaccommodaties in Helmond Bron: Ruimte voor Sport in Zuid-Holland, Sportservice Zuid-Holland, Stichting Recreatie, maart 2006

11 8 Hoofdstuk III Analyse participatie, capaciteit en benutting 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de lokale sportdeelname geanalyseerd waarbij wordt aangegeven: of de betreffende buitensporten in Helmond veel of weinig leden en verenigingen hebben in vergelijking met het nationaal gemiddelde; of de betreffende buitensportverenigingen veel of weinig leden hebben die niet uit Helmond afkomstig zijn; hoe de deelname aan de betreffende buitensporten per wijk is verdeeld; hoe deelname aan de betreffende buitensporten in totaal per leeftijdscategorie is verdeeld; of en zo ja, in welke mate er sprake is van ondercapaciteit van velden c.q. banen. De basis voor deze analyse wordt gevormd door verenigingsgegevens over de herkomst, leeftijd en teamsamenstelling van de leden die voor enkele takken van sport zijn aangevuld met gegevens afkomstig van de betreffende sportbonden. Het beoordelen van de veld- /baancapaciteit heeft plaatsgevonden op basis van de normen die hiervoor door NOC*NSF en Helmond worden gehanteerd. Bij de analyseresultaten wordt op voorhand opgemerkt dat: deelname aan/door binnensport, commerciële sport, ongeorganiseerde sport, bewegingsonderwijs, sportstimulering, et cetera niet in het onderzoek betrokken is; niet alle gegevens van de verenigingen die bij het onderzoek betrokken zijn volledig accuraat waardoor sommige conclusies mogelijk onjuist of onvolledig zijn. Bij de analyses zal dit waar nodig vermeld worden. 3.2 Participatie per tak van sport Voor de berekening van de buitensportparticipatie zijn de buitensportverenigingen in de analyses opgenomen die gebruik maken van de genoemde accommodaties. Op basis van de gegevens uit de inventarisatie kan een uitspraak worden gedaan over de mate waarin de bevolking in Helmond in georganiseerd verband aan buitensportbeoefening doet Aantal leden Van de buitensportverenigingen die in het onderzoek betrokken zijn, is in de navolgende tabel het ledental aangegeven. Om een vergelijking met de nationaal gemiddelden mogelijk te maken, is hierbij tevens aangegeven hoeveel procent van de bevolking van zowel Helmond als Nederland lid is van de betreffende tak van sport. Hierbij wordt opgemerkt dat voor de nationale situatie voor alle takken sport is uitgegaan van zowel actieve als niet actieve leden. Waar mogelijk is dit uitgangspunt ook voor de Helmondse verenigingen gehanteerd 6. 6 De verdeling tussen actief en niet-actief is niet van alle Helmondse verenigingen bekend. Voor een specificatie wordt verwezen naar bijlage 2.

12 9 tak van sport vereniging voetbal VV Stiphout Vooruit 511 VV RKSV Mulo 680 VV SC Helmondia 635 VV Oranje Zwart 145 VV PVV Helmond 369 VV SV Rood Wit VV Dijkse Boys 122 VV Bruheze 421 VV RKSV Mierlo-Hout Helmond 2008 Nederland 2006 ledental participatie 7 participatie 8 VV HVV Helmond ,96% 6,67% tennis TV Helmondse Tennis Vereniging 416 TV De Warande 300 TV Shaile 616 TV De Horst 174 TV Dierdonk 362 TV Carolus TV DWZ 174 TV t Löbke 227 TV t Trambaantje ,23% 4,28% hockey Hockeyclub Helmond ,63% 1,15% atletiek Helmondse Atletiek Club ,52% 0,76% korfbal OEC Korfbal ,20% 0,58% handbal RKHV Oranje Wit 160 Swift Handbal ,54% 0,35% wielrennen R en TC Buitenlust ,13% 0,17% honk- en softbal Mulo Baseball Helmond ,15% 0,15% totaal ,36% 14,10% Bron: NOC*NSF, CBS, gemeente Helmond; bewerking H AC Uit het overzicht blijkt dat de Helmondse participatie in de gepresenteerde buitensporten in totaal 5% 9 minder is dan nationaal gemiddeld. De verschillen per tak van sport betreft: Hockey heeft in Helmond veertig procent meer leden dan nationaal gemiddeld; Handbal heeft in Helmond de helft meer leden dan nationaal gemiddeld; Tennis heeft in Helmond nagenoeg evenveel leden als nationaal gemiddeld; Voetbal heeft in Helmond 10% minder leden dan nationaal gemiddeld; Wielrennen heeft in Helmond een kwart minder leden dan nationaal gemiddeld; Atletiek heeft in Helmond een derde minder leden dan nationaal gemiddeld; Korfbal heeft in Helmond twee derde minder leden dan nationaal gemiddeld Op basis van een bevolkingsaantal van Op basis van een bevolkingsaantal van in 2006; deze gegevens zijn de meest recente. Voor een overzicht van de ontwikkeling tussen 1999 en 2006 wordt verwezen naar subparagraaf ,36% gedeeld door 14,10% is een verschil van 5,2%. De gepresenteerde NOC*NSF gegevens over 2006 zijn de meest recent gepubliceerde.

13 10 De Helmondse Golfclub Overbrug telt 630 leden, hetgeen 0,73% van de lokale bevolkingsomvang is. Aangezien de nationale golfparticipatie 1,65% bedraagt, telt golf in Helmond de helft minder leden dan nationaal gemiddeld. Hierbij dient opgemerkt te worden dat er in de nabijgelegen gemeenten reeds diverse golfbanen aanwezig zijn of worden gerealiseerd 10. Dit betekent onder andere dat het aantal inwoners van Helmond dat de golfsport beoefend niet alleen aan het aantal leden van de Helmondse Golfclub Overbrug kan worden afgemeten. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de meest recente nationale kengetallen dateren uit 2006 en derhalve kunnen afwijken van Met name voor de sporten golf en hockey geldt dat dit snel groeiende sporten zijn waarvoor het nationale percentage in 2008 naar alle waarschijnlijkheid hoger is. Op de ontwikkeling van de nationale kengetallen wordt in hoofdstuk IV nader ingegaan. Mogelijke verklaringen voor positieve en negatieve afwijkingen zijn: criterium positief negatief De animo voor de betreffende sport: + is (historisch) groter - is (historisch) kleiner De betreffende + hebben overcapaciteit - hebben ondercapaciteit verenigingsvoorzieningen: De betreffende verenigingsvoorzieningen: + bevinden zich in de directe nabijheid van de lokale - bevinden zich op grote afstand van de lokale bevolkingsconcentraties + zijn niet in de buurgemeenten aanwezig en trekken daardoor veel leden van buiten Helmond aan bevolkingsconcentraties - zijn meer of beter in de buurgemeenten aanwezig en trekken daardoor veel leden vanuit Helmond aan + zijn van een goede kwaliteit - zijn van een slechte kwaliteit De betreffende verenigingsactiviteiten: + zijn van een goede kwaliteit - zijn van een slechte kwaliteit De betreffende verenigingscontributie: + is relatief laag - is relatief hoog Op enkele van deze mogelijke verklaringen wordt in de navolgende paragrafen nader ingegaan Aantal verenigingen en leden per vereniging Door het aantal Helmondse verenigingen per tak van sport te vergelijken met de nationale situatie, kan indicatief worden aangegeven of Helmond relatief veel of weinig verenigingen telt. Tak van verenigingen Helmond Leden per vereniging sport 11 o.b.v. gemiddelde NL daadwerkelijk gemiddeld NL Helmond Voetbal 18, Tennis 9, Hockey 1, Atletiek 1, Korfbal 3, Handbal 2, Wielrennen 1, Honk-en softbal 1, Bron: NOC*NSF, gemeente Helmond; bewerking H AC 10 Waaronder in Mierlo met leden, 27 holes, plannen voor een uitbreiding naar 38 holes en een wachtlijst voor kandidaatleden van meer dan een jaar. In de gemeente Gemert-Bakel worden medio holes gerealiseerd. In de gemeente Asten bevinden zich negen holes en zijn er vergevorderde plannen voor een uitbreiding naar 27 holes. 11 Over golf en paardensport zijn nationaal, respectievelijk lokaal geen gegevens beschikbaar.

14 11 Bij dit overzicht wordt opgemerkt dat Helmond een hogere bevolkingsdichtheid (aantal inwoners per vierkante kilometer) kent dan Nederland 12. Doordat er meer potentiële sporters op een kleinere oppervlakte aanwezig zijn, is de nabijheid van de aanwezige sportaccommodaties relatief groter. Het gevolg hiervan is dat het aantal leden per vereniging doorgaans (veel) groter is, terwijl het aantal verenigingen per gebied doorgaans (veel) kleiner is 13. Indien dit verschil wordt meegewogen, kunnen de nevenstaande conclusies worden getrokken. Tak van sport aantal verenigingen (gemiddeld) aantal leden Voetbal conform verwachting conform verwachting Tennis relatief veel relatief weinig hockey conform verwachting relatief veel Atletiek conform verwachting conform verwachting Korfbal conform verwachting conform verwachting Handbal relatief veel relatief weinig Wielrennen conform verwachting relatief weinig Honk- en softbal conform verwachting conform verwachting 3.3 Participatie per wijk Door de herkomst van de verenigingsleden te analyseren, kan de participatie per sport, per wijk alsmede het verzorgingsgebied per vereniging worden gedefinieerd. Hiervoor is gebruik gemaakt van de postcodes van alle verenigingsleden die desgevraagd door de betreffende verenigingen zijn aangeleverd. Alvorens in te gaan op de participatie per wijk wordt opgemerkt dat van het totaal aantal ledentallen van zoals gepresenteerd in paragraaf 2.5, de gegevens van ruim leden onvolledig waren, dat wil zeggen dat van deze leden de postcode, de leeftijd, of beide ontbrak 14. Door deze onvolledigheid kunnen de navolgende conclusies alleen onder voorbehoud worden getrokken Wijk tak van sport het aantal leden per wijk in procenten van het aantal inwoners per wijk Binnenstad Oost Noord 'thout Brouwhuis sport voetbal 4,3 5,9 6,8 7,2 5,8 5,7 3,4 7,8 4,7 6,6 4,3 4,7 5,7 tennis 1,6 1,3 2,0 4,9 3,2 1,2 13,4 12,3 1,8 8,9 6,7 2,2 4,1 hockey 1,1 0,2 0,2 0,4 0,3 1,1 15,0 6,1 0,2 2,2 1,2 0,3 1,4 atletiek 0,2 0,2 0,3 0,5 0,2 0,2 0,6 2,0 0,2 0,6 0,5-0,4 korfbal 0,1 0,4 0,1 0,2 0,3 0,1-0,1 0,1 0,5 0 0,6 0,2 handbal 0,5 0,8 0,9 0,3 0,4 0,2 0,0 0,4 0,5 0,8 0,1 0,6 0,5 wielrennen ,1 0, , ,0 honk-/softbal 0 0,1 0,1 0,1 0,3 0,1 0,1 0 0,1 0,3 0,1-0,1 totaal 7,9 8,9 10,4 13,6 10,5 8,6 32,5 28,9 7,7 20,0 13,0 8,3 12,5 West Warande Stiphout Rijpelberg Dierdonk Brandevoort Ind.geb.Zuid helmond 12 Het aantal inwoners per vierkante kilometer bedroeg in in Helmond en 485 in Nederland. Bron: CBS. 13 Zolang de nabijheid, bereikbaarheid en sociale veiligheid gewaarborgd zijn, is dit vanuit het oogpunt van spreiding niet bezwaarlijk. 14 Voor een volledig overzicht van de ledenherkomst per vereniging wordt verwezen naar bijlage 2. Leden waarvoor geen postcode werd opgegeven, zijn over de wijken verdeeld naar rato van de leden waarvoor wel een postcode werd ontvangen.

15 12 Uit de bovenstaande tabel blijken sterke verschillen per wijk in sportparticipatie en sportvoorkeur. De wijken met de laagste participatie zijn Rijpelberg en Binnenstad; van de inwoners uit deze wijken is slechts 7,7% respectievelijk 7,9% lid van de onderzochte verenigingen. De wijken met de hoogste participatie zijn Warande en Stiphout; van de inwoners uit deze wijken is maar liefst 32,5% respectievelijk 28,9% lid van de onderzochte verenigingen. De takken van sport die het meest wijkgebonden 15 zijn betreft hockey en tennis. Voetbal is het minst wijkgebonden Vereniging - wijk Honk- en softbal De leden van Mulo Baseball Helmond zijn vooral afkomstig uit de wijken Brouwhuis, t Hout, Dierdonk en Rijpelberg. Mogelijk houdt dit verband met de locatie van de vereniging in de wijk Brouwhuis. Circa 30% van de leden is afkomstig van buiten Helmond. Wielrennen Met slechts 37 (35%) leden die afkomstig zijn uit Helmond is R en TC Buitenlust de vereniging met relatief de meeste bovenlokale aantrekkingskracht. Handbal De leden van RKHV Oranje Wit zijn vooral afkomstig uit Noord, Binnenstad, Dierdonk en Rijpelberg. De leden van Swift zijn vooral afkomstig uit Noord, Oost, Binnenstad en Brouwhuis. Mogelijk houdt dit verband met de locaties van de handbalverenigingen. Korfbal Van de onderzochte sporten is korfbal de sport met de minste bovenlokale aantrekkingskracht, oftewel met relatief de meeste leden uit Helmond. De leden van OEC Korfbal zijn afkomstig uit bijna alle wijken van Helmond. Opvallend is dat er (bijna) geen leden afkomstig zijn uit Warande en Brandevoort. Met name voor Brandevoort geldt dat de afstand (circa 6,5 km) mogelijk een beperking vormt. Daarnaast is in het naburige Mierlo ook een korfbalvereniging gevestigd wat tevens een van de mogelijke verklaringen vormt voor de lage bovenlokale aantrekkingskracht. Atletiek De Helmondse Atletiek Club heeft vooral veel leden uit Stiphout en t Hout en weinig leden uit Oost en West. Mogelijk houdt dit verband met de locatie van de atletiekvereniging in de wijk Stiphout. Hockey Van alle onderzochte sporten die in Helmond maar door één vereniging vertegenwoordigd worden, heeft Hockeyclub Helmond de meest scheve wijkverdeling. Meer dan de helft van de leden is afkomstig uit Warande en Stiphout. Vanuit de wijken Rijpelberg, Oost, Noord, t Hout, Brouwhuis en West zijn relatief (zeer) weinig leden afkomstig. De hockeyparticipatie in Warande ligt bijna 27 keer hoger dan in Helmond Oost. 15 Wijkgebonden sport: daar waar een relatief hoog aantal leden uit slechts één of meer wijken afkomstig is; doorgaans betreft dit wijken in de directe nabijheid van de betreffende sportvoorziening.

16 honk-/ sof t bal wielrennen korf bal handbal at let iek 20 0 Tennis De Helmondse tennisleden zijn redelijk verdeeld over de wijken. Alleen vanuit de wijken Oost en West zijn weinig leden afkomstig. Doordat er in Helmond negen tennisverenigingen zijn, hebben de vereniging een sterk wijkgerichte functie. Van TV Dierdonk is 90% van de Helmondse leden afkomstig uit Dierdonk. Bijna tweederde van de Helmondse leden van TV Shaile en TV de Horst zijn afkomstig uit Stiphout, respectievelijk Warande. TV Carolus is vooral in trek bij de inwoners van Brandevoort en t Hout. DWZ is de vereniging met de meeste spreiding. Toch is van DWZ nog meer dan de helft afkomstig uit t Hout, Noord en Binnenstad. Ook de leden van de Helmondse Tennis Vereniging zijn uit relatief veel wijken afkomstig, hetgeen nog altijd voor 80% de wijken Noord, Dierdonk, Oost en Binnenstad betreft. Door het ontbreken van gegevens is voor TV De Warande uitgegaan van eenzelfde verzorgingsgebied als TV Shaile en TV De Horst. Voetbal Ook in Helmond kan met recht van voetbal worden gesproken als volkssport nummer 1. Dit vanwege het feit dat voetbal niet alleen de grootste sport is, maar tevens de best verspreide sport. De wijk met de laagste voetbalparticipatie is Warande met 34 Ledenherkomst; per vereniging is de wijk genoemd waaruit de meeste leden afkomstig zijn onder vermelding van het aantal leden uit de betreffende wijk in percentage van het totale aantal Helmondse leden van de betreffende vereniging. VV Stiphout Vooruit: 73% Stiphout VV RKSV Mulo: 40% Helmond Noord VV SC Helmondia: 37% Helmond Noord VV Oranje Zwart: 36% Helmond Noord VV PVV Helmond: 22% Binnenstad VV SV Rood Wit 62: 31% Rijpelberg VV Dijkse Boys: 21% Brouwhuis VV Brhuze: 84% Brouwhuis VV RKSV Mierlo-Hout: 59% t Hout VV HVV Helmond: 28% Helmond West TV Helmondse Tennis: 36% Helmond Noord TV Shaile: 64% Stiphout TV De Horst: 63% Warande TV Dierdonk: 90% Dierdonk TV Carolus: 45% Brandevoort TV DWZ: 29% t Hout TV t Löbke: 47% Rijpelberg TV t Trambaantje: 71% Brouwhuis Hockeyclub Helmond: 30% Warande Helmondse Atletiek: 30% Stiphout OEC Korfbal: 19% Oost Swift handbal: 21% Helmond Noord Oranje Wit handbal: 29% Helmond Noord R en TC Buitenlust: 24% Brouwhuis Mulo Baseball: 26% Brouwhuis leden per inwoners; de hoogste Stiphout met 78 leden per inwoners. Het verschil bedraagt slechts een factor 2 16, hetgeen aanmerkelijk kleiner is dan bij de andere sporten. Doordat er in Helmond tien voetbalverenigingen zijn, hebben de verenigingen een sterk wijkgerichte functie. 16 De voetbalparticipatie in Stiphout is slechts twee keer hoger dan in de Binnenstad.

17 14 De meest wijkgebonden voetbalvereniging is VV Bruheze waarvan 84% van de leden afkomstig is uit Brouwhuis. Van VV Stiphout Vooruit is bijna driekwart van de leden afkomstig uit Stiphout en is slechts 2% van de leden afkomstig uit de omliggende gemeenten. VV PVV Helmond is van de onderzochte voetbalverenigingen het minst wijkgebonden. Toch is van deze vereniging nog ruim 80% afkomstig uit slechts vijf wijken, te weten de Binnenstad, Noord, t Hout, West en Warande. Op Sportpark De Braak bevinden zich drie voetbalverenigingen waarvan de leden uit verschillende wijken afkomstig zijn. Voor zowel VV SC Helmondia als voor VV Oranje Zwart geldt dat 80% afkomstig is uit de Binnenstad, Helmond Noord en Helmond Oost. Van VV RKSV Mulo is ruim 70% afkomstig uit Noord, Binnenstad en Dierdonk. De leden van VV SV Rood Wit 62 zijn voor ruim 70% afkomstig uit Rijpelberg, Dierdonk en Oost. Van VV RKSV Mierlo-Hout is circa 60% afkomstig uit t Hout en 25% uit Brandevoort. De leden van Dijkse Boys zijn voor ruim 50% afkomstig uit Brouwhuis, Noord en Binnenstad. Het verzorgingsgebied van HVV Helmond bevindt zich vooral in de wijken West (28%), t Hout (17%), Binnenstad (16%) en Helmond Noord (14%). Opvallende bevindingen zijn dat er vanuit de wijken: Helmond Oost 26 personen lid zijn van Stiphout Vooruit in plaats van de (veel) nabijere SV Rood Wit 26, SC Helmondia of RKSV Mulo; Helmond Noord 47 personen lid zijn van HVV Helmond in plaats van de (veel) nabijere PVV Helmond, SC Helmondia, RKSV Mulo en VV Oranje Zwart; Helmond West 70 personen lid zijn van PVV Helmond in plaats van de (veel) nabijere HVV Helmond voet bal t ennis hockey Golf Voor Golfclub Overbrug kan in beperkte mate een uitspraak worden gedaan over de ledenherkomst. Er kan in kwantitatief opzicht worden geanalyseerd in hoeverre de leden afkomstig zijn uit Helmond of uit omliggende gemeenten. Van de circa 600 leden bij de golfvereniging komt 67% uit Helmond zelf. Daarnaast komt 12% uit Aarle-Rixtel. De overige leden zijn verspreid over de omliggende gemeenten Asten, Beek en Donk, Mierlo, Nuenen en Lieshout.

18 Participatie per leeftijdscategorie Alvorens in te gaan op de participatie per wijk wordt opgemerkt dat van het totaal aantal ledentallen van zoals gepresenteerd in paragraaf 2.5, de gegevens van ruim leden onvolledig waren, dat wil zeggen dat van deze leden de postcode, de leeftijd, of beide ontbrak 17. Door deze onvolledigheid kunnen de navolgende conclusies alleen onder voorbehoud worden getrokken. Aantal leden per wijk per leeftijdscategorie Binnenstad Oost Noord 'thout Brouwhuis West Warande leeftijd totaal Uit de bovenstaande tabel blijkt dat de sportparticipatie per leeftijdscategorie sterk verschilt. Naast het in Nederland algemene verschijnsel dat de sportparticipatie bij de jeugd het hoogst is en bij senioren het laagst, valt hierbij op dat er in Helmond meer leden zijn van rond de veertig dan rond de dertig of vijftig. Dit kan te maken hebben met een hoog aantal veertigers in Helmond. Om dit na te gaan is in de navolgende grafiek het aantal leden per leeftijdscategorie uitgedrukt als percentage van het aantal inwoners per leeftijdscategorie. Stiphout Rijpelberg Dierdonk Brandevoort Ind.geb.Zuid overig Helmond 17 Voor een volledig overzicht van de ledenherkomst per vereniging wordt verwezen naar bijlage 2. Leden waarvoor geen leeftijd werd opgegeven, zijn over de leeftijdscategorieën verdeeld naar rato van de leden waarvoor wel een leeftijd werd ontvangen.

19 16 45% Aantal leden in procenten van het aantal inwoners 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Bovenstaande grafiek geeft aan wat in Helmond 18 de verhouding in procenten is tussen het aantal leden per leeftijdscategorie en het aantal inwoners per leeftijdscategorie. Naast de overduidelijke conclusie dat de participatie onder de jeugd veel hoger is dan onder volwassenen valt hieraan op dat er in de categorieën en sprake is van een hogere participatie dan in de omliggende leeftijdscategorieën. 3.5 Capaciteit en benutting In deze paragraaf wordt op basis van de huidige ledenaantallen, teamsamenstellingen en planningsnormen het huidige gebruik van de buitensportaccommodaties onderzocht. De gebruiksintensiteit van de verschillende sportparken wordt onderzocht aan de hand van de planningsnormen die door NOC*NSF en/of de verschillende sportbonden zoals KNVB en KNHB worden gehanteerd 19. Eveneens wordt de Helmond norm gebruikt voor de analyse naar de benutting van de voetbalvelden. Door het aantal daadwerkelijk aanwezige velden te vergelijken met het aantal dat volgens de norm minimaal aanwezig dient te zijn, kan een uitspraak worden gedaan over zowel de capaciteit als de benutting. Vervolgens wordt het berekende capaciteitstekort dan wel overschot waar nodig genuanceerd, aangezien het hier slechts een genormeerde berekening betreft. Om de gehanteerde planningsnormen te vertalen naar een uitkomst die specifiek van toepassing is op de sportvelden en sportverenigingen in Helmond wordt tevens lokaal beschikbare informatie omtrent verenigingen en sportvelden meegenomen. 18 Door het ontbreken van het aantal inwoners per leeftijdscategorie is de wijk Industriegebied Zuid geheel buiten beschouwing gelaten. 19 In bijlage 3 worden alle tabellen voor de berekening van de benodigde capaciteit voor de buitensport volgens de NOC*NSF norm weergegeven. Voor voetbal is eveneens de Helmond norm gebruikt.

20 Honk- en softbal Mulo Honk- en Softbalvereniging maakt gebruik van een gecombineerd honkbalveld voor senioren en jeugd. Daarnaast beschikt men over een apart softbalveld. De honkbalteams benutten circa 50% van de beschikbare capaciteit van het honkbalveld; de softballteams circa 40%. De capaciteit voor de honk- en softbalsport is daarmee ruim voldoende. In de verenigingsenquête heeft de vereniging de ambitie geuit om in een hogere klasse te gaan spelen met het heren senioren honkbalteam en het dames senioren softballteam. Bij promotie van de heren naar de eerste klasse zal de bond naar verwachting niet langer dispensatie verlenen voor: de veldafmetingen die volgens de normeringen nu te klein zijn; het medegebruik van het honkbalveld door jeugd; het ontbreken van lichtmasten Wielrennen Op wieleraccommodaties zijn geen normen van toepassing op basis waarvan een capaciteitstekort of -overschot kan worden bepaald. Beschikt men eenmaal over een wieleraccommodatie dan zijn hierop wel algemene normen van toepassing ten aanzien van de voorzieningen. Op basis hiervan kan echter niet worden bepaald of een uitbreiding van de primaire sportvoorzieningen nodig is. Om deze reden wordt de wieleraccommodatie verder buiten beschouwing gelaten Handbal De mate waarin de openlucht handbalvelden daadwerkelijk voor buitencompetitie worden benut is bepalend voor de mate waarin sprake is van een capaciteitstekort. De beide handbalverenigingen beschikken elk over één geasfalteerd handbalveld. Aangezien het ontbreekt aan informatie over het aantal teams dat daadwerkelijk wedstrijden speelt in de openlucht, geldt als uitgangspunt dat de verenigingen de reguliere competitiewedstrijden in sporthallen spelen waardoor de openlucht handbalvelden geen capaciteitstekort kennen Korfbal Korfbalvereniging OEC heeft twee grasvelden ter beschikking voor de trainingen en wedstrijden van in totaal acht teams. Bij berekening van het benodigde aantal velden blijkt de vereniging voldoende capaciteit te hebben aan één veld. In samenwerking met de voetbalvereniging Mulo stelt korfbalvereniging OEC de velden en de accommodatie eveneens ter beschikking aan de buitenschoolse opvang Atletiek De Helmondse Atletiek Club (HAC) telt circa 447 leden. Een atletiekaccommodatie kan gezien worden als een elementaire lokale voorziening. De normale standaard atletiekaccommodatie, geschikt voor zowel wedstrijden als trainingen, beschikt over een kunststof rondbaan met vier tot acht lanen. Een zeslaans baan kan als toereikend beschouwd worden voor een vereniging tot circa leden. Mogelijk kan de capaciteit hoger gesteld worden, indien er bijvoorbeeld sprake is van een bepaalde verhouding atleten, verspreid over de diverse disciplines.

21 18 Helmond beschikt over een zeslaans kunststofbaan die geschikt is voor trainingen en wedstrijden. Er bestaat daarmee geen capaciteitstekort voor atletiekvereniging HAC. Bij gebrek aan inzicht in de verhouding tussen de verschillende disciplines binnen de vereniging wordt niet nader ingegaan op voorzieningen als discus-, kogel- en kogelslingerkooi, hoog- en polstokhoogmat, steeplechasebalk en bak, et cetera Hockey Hockey Club Helmond is in de jaren negentig ontstaan uit een fusie tussen twee plaatselijke hockeyverenigingen die elk een gestaag groeiend aantal leden kenden. Sinds het seizoen heeft de vereniging de beschikking over vier kunstgrasvelden. De wedstrijd- en trainingsmogelijkheden zijn op kunstgras in principe onbeperkt en beperkingen zijn alleen organisatorisch van aard. Echter, het ledental van de vereniging is dermate toegenomen dat de huidige capaciteit maximaal wordt gebruikt en er zelfs sprake is van ondercapaciteit. Volgens de normberekening zijn minimaal vijf kunstgrasvelden benodigd voor het huidige aantal teams. De vereniging geeft eveneens zelf aan dat de velden maximaal benut worden en de potentiële ledengroei afgeremd wordt door capaciteitsgebrek Tennis De planningsnorm hanteert een gemiddelde van 50 tot 90 spelers per baan, afhankelijk van het al dan niet aanwezig zijn van verlichting en de mogelijkheid om de banen de hele dag door te bespelen. Met uitzondering van TV De Horst hebben alle tennisverenigingen in Helmond baanverlichting en een ondergrond die in principe geschikt is voor alle weersomstandigheden 20. Met uitzondering van TV De Horst wordt er daarom een norm gehanteerd van 90 spelers per baan. Voor de normberekening 21 is alleen rekening gehouden met het aantal actieve spelers, voor zover bekend. In het overzicht in de bijlagen wordt de onder- of overcapaciteit per vereniging weergegeven. In totaal heeft Helmond een overcapaciteit van vier tennisbanen. Deze overcapaciteit is echter niet evenredig verdeeld. Tennisvereniging Carolus heeft een wachtlijst en een forse ondercapaciteit van drie banen. TV Dierdonk maakt maximaal gebruik van de beschikbare capaciteit en heeft geen ruimte om te groeien. TV Dierdonk heeft een ledenstop ingevoerd omdat de maximale bespelingscapaciteit met het huidige aantal velden is bereikt. TV t Trambaantje, TV de Warande en TV DWZ hebben een ledental passend bij het aantal beschikbare banen waarbij er vrijwel geen groeiruimte meer is. Bij meerdere tennisverenigingen is er sprake van overcapaciteit: Helmondse Tennis Vereniging (1 baan), TV t Löbke (2 banen), TV de Horst (1 banen) en TV Shaile (3 banen). 20 Hoewel het type ondergrond sterk van invloed is op de mate van bespeelbaarheid in herfst, winter en voorjaar, wordt hier in de planningsnormen geen onderscheid in aangehouden. Feit is echter dat er nieuwe baansoorten zijn ontwikkeld zoals bijvoorbeeld Easy Clay en Canada Ten die een hogere cultuurtechnische bespeelbaarheid en lagere onderhoudskosten hebben dan gravel. Vooral bij regen en lage temperaturen kunnen deze soorten meer uren worden bespeeld dan gravel. 21 Voor de berekening van de capaciteit wordt verwezen naar bijlage 3.

22 Voetbal Voor de capaciteitsbeoordeling van de voetbalaccommodaties zijn de normeringen gehanteerd van NOC*NSF en de gemeente Helmond 22. Bij het bepalen van de eventuele onder- of overcapaciteit gold als uitgangspunt dat: de teamsamenstelling is aangehouden zoals die door de verenigingen is opgegeven en getoetst is aan gegevens van de KNVB 23 ; alle velden zijn natuurgrasvelden, tenzij anders vermeld; de kwaliteit van de velden is van dien aard dat de technische bespelingsintensiteit overeenkomst met de hiervoor geldende normen 24 ; het benodigd aantal kleedkamers is bepaald op basis van het huidige aantal wedstrijdvelden en niet op basis van het benodigde aantal wedstrijdvelden; een wedstrijdveld wordt gedefinieerd als een veld waar trainingen en wedstrijden op plaats kunnen vinden. Een trainingsveld is daarentegen niet geschikt voor wedstrijden en kan dus alleen gebruikt worden voor trainingen. VV Stiphout Vooruit NOC*NSF norm: geen onder- of overcapaciteit van velden of kleedkamers; Helmond norm: ondercapaciteit van 1 veld, overcapaciteit van 2 kleedkamers. opmerking: in het verleden is bezien of uitbreiding mogelijk is met één veld maar vooralsnog werkt de provincie hier niet aan mee. opmerking: voetbalvereniging Klein Arsenal speelt met een veteranenelftal competitie bij VV Stiphout Vooruit. Als deze benutting in de planningsnormen wordt meegenomen, heeft dit geen consequenties voor de conclusies. De groeimogelijkheden worden hiermee echter wel beperkt. RKSV Mulo NOC*NSF norm: geen onder- of overcapaciteit van velden en een ondercapaciteit van 4 kleedkamers; Helmond norm: ondercapaciteit van 1 veld en geen onder- of overcapaciteit van kleedkamers; opmerking: senioren teams en jeugdelftallen van Helmond Sport trainen en spelen op het complex bij RKSV Mulo. Daarnaast verzorgt het Dr. Knippenbergcollege in het voor- en najaar vier halve dagen in de week de gymlessen op de voetbalvelden. Dit veroorzaakt extra belasting van de trainings- en wedstrijdvelden. Daarnaast stelt Mulo in samenwerking met de korfbalvereniging OEC de velden en accommodatie ter beschikking aan de buitenschoolse opvang. Gecombineerd met een sterke groei van het ledenaantal in de afgelopen twee jaar is hierdoor de maximale capaciteit bereikt en bestaan er geen groeimogelijkheden meer. SC Helmondia NOC*NSF norm: geen onder- of overcapaciteit van velden en kleedkamers; Helmond norm: ondercapaciteit van 1 veld en een overcapaciteit van 2 kleedkamers; opmerking: indien alle vier de velden voor wedstrijden konden worden benut, zou het oordeel over de kleedkamercapaciteit minder goed zijn; 22 Voor de volledige vergelijking tussen de benodigde capaciteit volgens de norm van het NOC*NSF en de Helmond norm wordt verwezen naar bijlage Peildatum oktober Uitzondering hierop vormen de trainingsvelden van SC Helmondia, PVV en HVV die vanwege de kwaliteit en/of afmetingen niet voor wedstrijden gebruikt kunnen worden. De technische bespelingsintensiteit van traditionele natuurgrasvelden bedraagt circa 250 uur per jaar; van WeTravelden circa 400 uur per jaar.

23 20 opmerking: Helmond Sport maakt met jeugdteams gebruik van de accommodatie. Deze teams zijn niet meegerekend bij de capaciteitsberekening. De vereniging is eveneens met de KNVB en de gemeente in verband met het grote stedenbeleid bezig met jeugdontwikkeling en groei van de vereniging. De groeimogelijkheden zijn hierdoor op termijn beperkt. VV Oranje Zwart NOC*NSF norm: geen onder- of overcapaciteit van velden en een ondercapaciteit van 2 kleedkamers; Helmond norm: overcapaciteit van 1 veld en geen onder- of overcapaciteit van kleedkamers; opmerking: vereniging heeft geen jeugdelftallen. De jeugd van Helmond Sport maakt ook gebruik van de velden voor trainingen en wedstrijden hetgeen niet in de normberekeningen is verwerkt. VV PVV NOC*NSF norm: geen onder- of overcapaciteit van velden en een ondercapaciteit van 2 kleedkamers; Helmond norm: ondercapaciteit van 1 veld en geen onder- of overcapaciteit van kleedkamers; opmerking: de vereniging beschikt nu over drie velden waarvan er slechts twee voor wedstrijden kunnen worden gebruikt; opmerking: indien alle drie de velden voor wedstrijden konden worden benut, zou het oordeel over de kleedkamercapaciteit minder goed zijn. Rood Wit 62 NOC*NSF norm: ondercapaciteit van 1 veld en een ondercapaciteit van 4 kleedkamers; Helmond norm: ondercapaciteit van 1 veld en geen onder- of overcapaciteit van kleedkamers; opmerking: de vereniging ervaart geen capaciteitstekort. Dit kan mede veroorzaakt worden door het grote aantal E- en F-jeugdteams. De maximale beschikbare capaciteit is echter wel bereikt waardoor groei op termijn niet mogelijk is. VV Dijkse Boys NOC*NSF norm: overcapaciteit van 1 veld en een ondercapaciteit van 2 kleedkamers; Helmond norm: overcapaciteit van 1 veld en geen onder- of overcapaciteit van kleedkamers; opmerking: de Dijkse Boys hebben weliswaar een overcapaciteit maar zouden niet met één veld minder kunnen functioneren. Vier seniorenteams trainen op de velden maar spelen geen competitie. Deze teams zijn niet in de normberekeningen verwerkt. De huidige accommodatie is momenteel toereikend en biedt daarnaast nog ruimte voor enige groei in het ledenbestand. De geconstateerde overcapaciteit en het beperkte aantal actieve leden roepen echter de vraag op in hoeverre de vereniging in de toekomst nog voldoende bestaansrecht heeft om zelfstandig en exclusief van de accommodatie gebruik te maken. Daarnaast spelen kwalitatieve aspecten van de velden en kleedkamers een rol: de kleedkamers zijn relatief klein en de accommodatie is niet passend voor voetbal op hoofdklasse niveau.

24 21 VV Bruheze NOC*NSF norm: ondercapaciteit van 3 velden en een ondercapaciteit van 4 kleedkamers; Helmond norm: ondercapaciteit van 2 velden en een ondercapaciteit van 2 kleedkamers; opmerking: verhuizing op korte termijn naar nieuw sportpark in Helmond. Dit park zal vier velden hebben, waarvan één kunstgras hetgeen voldoende is 25. Hierbij zijn tien kleedkamers voorzien hetgeen op basis van de Helmond-norm een overcapaciteit van 2 kleedkamers oplevert en op basis van de NOC*NSF norm een ondercapaciteit van 2 kleedkamers. RKSV Mierlo-Hout Opmerking: Naast het gebruik van vier velden en tien kleedkamers op sportpark de Beemd maakt RKSV Mierlo-Hout nog tijdelijk gebruik van twee trainingsvelden en vier kleedkamers in de wijk Brandevoort. Op basis van het totaalgebruik van zes velden en veertien kleedkamers is er sprake van: NOC*NSF norm: geen onder- of overcapaciteit van velden, een ondercapaciteit van 2 kleedkamers op sportpark De Beemd; Helmond norm: ondercapaciteit van 1 veld een overcapaciteit van 6 kleedkamers; opmerking: van alle 317 voetballeden die afkomstig zijn uit Brandevoort, is ruim 80% lid van RKSV Mierlo-Hout. Het totaal aantal leden van RKSV Mierlo-Hout bedraagt waarvan er 604 afkomstig zijn uit t Hout (604) en 261 uit Brandevoort. Door onder andere de groei van de wijk Brandevoort is het ledenaantal in de afgelopen jaren sterk toegenomen waardoor de vereniging met de huidige teamsamenstelling meer capaciteit nodig heeft. In het verleden is het capaciteitsprobleem al verminderd door twee WeTra velden in gebruik te nemen. Anno 2008 is echter nog steeds sprake van een tekort; reden waarom inmiddels is besloten tot het vervangen van deze velden door kunstgrasvelden per Naast het gebruik van deze vier velden maakt RKSV Mierlo-Hout nog tijdelijk gebruik van twee trainingsvelden in de wijk Brandevoort. Dit gebruik kan worden beëindigd als in 2009 de kunstgrasvelden in gebruik genomen zijn omdat het capaciteitstekort niet zozeer betrekking heeft op wedstrijd- maar op trainingsvelden. De groeimogelijkheden zijn echter beperkt. HVV Helmond NOC*NSF norm: overcapaciteit van 2 velden en geen onder- of overcapaciteit van kleedkamers 26 ; Helmond norm: overcapaciteit van 1 veld en een overcapaciteit van 2 kleedkamers; opmerking: indien alle vier de velden voor wedstrijden konden worden benut, zou het oordeel over de kleedkamercapaciteit minder goed zijn; opmerking: de theoretische overcapaciteit moet in de praktijk genuanceerd worden. Er is één veld door de slechte kwaliteit nagenoeg onbruikbaar als speelveld. Voorts is de vereniging in onderhandeling met Helmond Sport over gebruik van de accommodatie bij HVV Helmond voor een deel van de jeugdelftallen van Helmond Sport. De groeimogelijkheden zijn hiermee beperkt. 25 Onafgerond zijn er 4,89 velden waarvan 1,40 uitsluitend voor training nodig. Het kunstgrasveld wordt geteld als één wedstrijdveld en één trainingsveld hetgeen samen met drie natuurgrasvelden het equivalent van vijf velden oplevert. 26 Indien de overcapaciteit wedstrijdvelden wordt opgeheven, ontstaat er een overcapaciteit van kleedkamers.

25 22 Totaal Volgens de normberekening van het NOC*NSF bestaat er in theorie een totaal tekort van één voetbalveld in Helmond. Op verenigingsniveau is alleen bij Rood Wit 62 en Bruheze sprake van een tekort. Het tekort bij Rood Wit 62 wordt als zodanig niet ervaren omdat het theoretische tekort aan trainingsvelden (0,60) wordt opgeheven door het overschot aan wedstrijdvelden (0,67). Het tekort van Bruheze komt te vervallen zodra de vereniging de nieuwe accommodatie betrekt. Volgens berekeningen met de Helmond norm bestaat er een capaciteitstekort van vijf voetbalvelden. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen wedstrijd- of trainingsvelden volgens de Helmond norm. Met een berekend tekort van zestien laat de capaciteit van de kleedkamers volgens de NOC*NSF norm sterk te wensen over. Echter, volgens de Helmondnorm is er een overschot van tien kleedkamers. Op verenigingsniveau wordt met name door Rood Wit 62 een capaciteitstekort ervaren vanwege het relatief hoge aantal dames/meisjesteams dat de vereniging telt. Hierover is de gemeente in gesprek met de vereniging. Noch in de contacten met de gemeente, noch in de verenigingsenquệte hebben de overige verenigingen aangegeven kleedkamertekorten te ervaren Golf De Helmondse Golfclub Overbrug (9 holes) kent in totaal circa 600 leden inclusief jeugd en speelgerechtigden. De capaciteit van een 18 holes golfbaan is afhankelijk van het aantal uren starttijd, het aantal spelers dat per uur een ronde kan starten en de tijd die nodig is om een ronde te spelen. Algemeen wordt aangenomen dat uur per jaar gestart kan worden. Bij een gemiddeld aantal starts van achttien personen per uur bedraagt de beschikbare capaciteit van een 18 holes baan ronden per jaar. Door het NOC*NSF wordt bij een maximale bezetting van de baan een gemiddelde verenigingsgrootte van 800 leden als norm gehanteerd. Aangezien een golfer over het algemeen meer rondjes van 9 holes dan van 18 holes loopt, ligt het gemiddelde gebruik van een 9 holes baan beduidend hoger dan bij een 18 holes baan. Hierdoor is het aannemelijk dat op de golfbaan van Helmond momenteel reeds een krapte bestaat voor wat betreft het aantal gegadigden in relatie tot de beschikbare baanruimte. Eveneens heeft de vereniging aangegeven dat er al jaren geen ledengroei heeft plaatsgevonden, hoofdzakelijk doordat de maximale capaciteit van de accommodatie is bereikt. 3.6 Conclusies Op basis van het aantal en de locatie van de buitensportaccommodaties kan geconstateerd worden dat Helmond over een goed verspreid aanbod beschikt. Indien Golf niet wordt meegerekend, loopt het aantal leden van de onderzochte buitensporten in totaal circa 5% achter op het nationaal gemiddelde. In absolute aantallen valt het lagere aantal golfers, voetballers en atletiekleden en het hogere aantal hockeyers en handballers op. Gezien de hoge mate van stedelijkheid en accommodatiespreiding wordt het aantal handbal- en tennisverenigingen als ruim beoordeeld.

26 23 Op basis van de verenigingsgegevens voor zover die onderzocht kon worden, blijkt dat de sportparticipatie in de wijken Warande en Stiphout met 32,5% respectievelijk 28,9% het hoogst ligt; die van de wijken Rijpelberg en Binnenstad met 7,7% en 7,9% ligt het laagst. Van de onderzochte sporten is korfbal de sport met bovenlokaal de minste aantrekkingskracht, oftewel met relatief de meeste leden uit Helmond. De sport met relatief de minste leden uit Helmond is wielrennen. Van alle onderzochte sporten die in Helmond maar door één vereniging vertegenwoordigd worden, heeft Hockeyclub Helmond de meest scheve wijkverdeling doordat meer dan de helft van de leden afkomstig is uit Warande en Stiphout. Ook de verdeling van de Helmondse Atletiek Club is, met vooral veel leden uit Stiphout en t Hout en weinig leden uit Oost en West, scheef. De leden van OEC Korfbal zijn afkomstig uit bijna alle wijken van Helmond. Doordat er in Helmond tien voetbalverenigingen en negen tennisverenigingen zijn, hebben de meeste hiervan een sterk wijkgerichte functie. Voetbal is in Helmond niet alleen de grootste sport maar tevens de best verspreide sport. De onderlinge participatie per wijk verschilt bij voetbal namelijk het minst van alle onderzochte sporten. De wijken met de laagste voetbalparticipatie zijn Warande, Binnenstad en Brandevoort met 34, 43, respectievelijk 43 leden per inwoners; de hoogste Stiphout met 78 leden per inwoners. De meest wijkgebonden voetbal- en tennisvereniging zijn VV Stiphout Vooruit (hoogste binding met Stiphout ter grootte van 73% van het ledenbestand); en TV Dierdonk (hoogste binding met Dierdonk ter grootte van 90% van het ledenbestand). De minst wijkgebonden voetbal- en tennisvereniging zijn PVV Helmond (hoogste binding met Helmond-West ter grootte van 21% van het ledenbestand); en TV DWZ (hoogste binding met t Hout ter grootte van 29% van het ledenbestand). De sportparticipatie is onder de jeugd van 10 tot en met 14 jaar het hoogst; in deze leeftijdscategorie is ruim 40% lid van één van de onderzochte buitensporten. Opvallend is dat er in de leeftijdscategorieën 40 tot en met 44 alsmede 60 tot en met 64 sprake is van een hogere participatie dan in de omliggende leeftijdscategorieën. Capaciteitstekorten doen zich op dit moment voor bij de golfclub, de hockeyvereniging, tennisverenigingen Carolus en Dierdonk alsmede de voetbalverenigingen RKSV Mierlo-Hout en VV Bruheze (tijdelijk). Een tekort aan kleedkamers doet zich op basis van de NOC*NSF norm bij vrijwel alle verenigingen voor. Echter, op basis van de Helmondnorm is er sprake van een overschot van tien. Op verenigingsniveau wordt met name door Rood Wit 62 een capaciteitstekort ervaren vanwege het relatief hoge aantal dames/meisjesteams dat de vereniging telt. Hierover is de gemeente in gesprek met de vereniging. Noch in de contacten met de gemeente, noch in de verenigingsenquệte hebben de overige verenigingen aangegeven kleedkamertekorten te ervaren.

27 24 Hoofdstuk IV Invloedsfactoren behoeften 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de kwantificeerbare invloedsfactoren op de behoefte aan buitensportvoorzieningen in Helmond. De verreweg belangrijkste variabele betreft de bevolkingsontwikkeling zowel ten aanzien van omvang als van samenstelling. Daarnaast spelen de nationale en lokale ledentalontwikkeling per tak van sport een rol in de toekomstige behoeften. Trends en ontwikkelingen die een rol (kunnen) spelen in de ontwikkeling van de buitensportbehoeften maar die niet gekwantificeerd kunnen worden, zijn in de bijlagen opgenomen Demografische ontwikkelingen In deze paragraaf worden de demografische ontwikkelingen op nationaal, regionaal en wijkniveau uitgewerkt. Niet alleen groei of daling van de bevolking heeft invloed op de veranderende vraag naar buitensporten, de bevolkingssamenstelling heeft hier eveneens effect op Nationaal De bevolkingsgroei neemt sinds enige tijd af maar er wordt nog geen bevolkingskrimp voorspeld tot medio jaren dertig. Als gevolg van een combinatie van ontwikkelingen, zoals minder geboortes, toenemende emigratie en afnemende immigratie zal de bevolkingsafname sterker zijn dan in eerste instantie werd voorspeld. Tot 2010 zal echter sprake zijn van bevolkingsgroei. Daarbij bereikt de vergrijzing over ruim dertig jaar haar hoogtepunt, echter tot en met 2011 vindt een zeer sterke groei van het aantal ouderen plaats. Het aantal ouderen groeit vooral sterk door de naoorlogse geboortegolf en een stijgende levensverwachting. Verwacht wordt dat het aantal particuliere huishoudens sterk zal groeien. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat meer mensen alleen gaan wonen. Het aantal eenpersoonshuishoudens zal stijgen terwijl de meerpersoonshuishoudens in aantal zullen afnemen. De toename van het aantal alleenstaanden ligt voor twee derde bij personen van 65 jaar en ouder omdat ouderen ook tot steeds hogere leeftijd zelfstandig wonen Lokaal Helmond is een snel groeiende gemeente. Volgens de gemeentelijke bevolkingsprognose uit 2006 wordt verwacht dat het aantal inwoners zal stijgen naar in Op de korte en middellange termijn wordt een behoorlijke bevolkingstoename verwacht (+18%) dat vooral veroorzaakt wordt door de woningbouw in de nieuwe wijk Brandevoort. 27 Zie bijlage 4.

28 25 Vooral het aantal ouderen in de leeftijdscategorie jarigen neemt fors toe. Tevens wordt een grote toename verwacht van inwoners tussen de 45 en 64 jaar (in totaal 54%). De relatieve stijging van het aantal jongeren loopt wat achter maar neemt desondanks in absolute aantallen behoorlijk toe. Bevolkingsprognose Helmond Leeftijdscategorie mutatie % % % % % % % Totaal % Bron: gemeente Helmond, bewerking H AC Wijken Op wijkniveau in Helmond worden verschillende ontwikkelingen waargenomen tot en met In eerste instantie zijn er enkele wijken die te maken hebben met een zeer sterke groei van het aantal inwoners, terwijl aan de andere kant in sommige wijken het aantal inwoners afneemt. De sterkste stijging van het aantal inwoners is te vinden in de wijk Brandevoort. In totaal komen er in de wijk woningen. De eerste woningen zijn nagenoeg gereed terwijl de andere woningen tot 2017 opgeleverd worden. Voorts vindt er een aanzienlijke groei plaats in de Binnenstad en in de Warande. De grootste relatieve daling van het aantal inwoners vindt plaats in Industriegebied Zuid. Absoluut gezien blijft deze daling beperkt gezien het geringe aantal huishoudens. De leeftijdsamenstelling binnen de wijken verschilt onderling nogal 28. Bevolkingsprognose Helmond Wijk mutatie Binnenstad % Helmond-Oost % Helmond-Noord % t Hout % Brouwhuis % Helmond-West % Warande % Stiphout % Rijpelberg % Dierdonk % Brandevoort % Industriegebied Zuid % Totaal % Bron: gemeente Helmond, bewerking H AC Het aantal jongeren onder de 14 jaar ligt hoog in de wijken Brandevoort en Dierdonk. Verwacht wordt dat dit eveneens het geval is in De grootste groep tussen de 14 en 29 jaar is vooral terug te vinden in de wijken Brouwhuis, Helmond-Oost, Rijpelberg en de Binnenstad. In 2020 blijft deze ontwikkeling onveranderd. Brandevoort heeft verreweg de grootste groep inwoners in de categorie 30 tot 44 jaar wat onveranderd blijft in 2020 (respectievelijk 39% en 31%). Brouwhuis en Rijpelberg hebben ook een grote groep in dezelfde leeftijdsklasse. Voor nagenoeg alle wijken geldt dat het aantal jongeren daalt en dat het aantal inwoners boven de 45 jaar toeneemt. De wijken Warande en Stiphout hebben in vergelijking met de overige wijken de meeste inwoners in de categorieën en Voor een specificatie van het aantal inwoners per wijk naar leeftijdscategorie wordt verwezen naar bijlage 5.

29 26 Tot 2015 is Helmond bezig met de ontwikkeling van het centrum (uitbreiding met circa 800 woningen), de stationsregio en daarbij de wijk Suytkade. De Suytkade ligt ten zuiden van het centrum. Er komen circa huur- en koopwoningen. Het centrumgebied zal hierdoor uitgebreid worden waarbij recreatie- en sportmogelijkheden aan moeten sluiten bij de ontwikkeling van het gebied. Na 2015 groeit Helmond verder in zuidelijke en noordelijke Bron: Algemeen Structuur Plan Helmond richting. Zo is de nieuwe wijk Lungendonk met circa woningen aan de zuidzijde van Helmond gepland. Met de nieuwe wijk beoogt Helmond zich te richten op zowel jong als oud en een goede afwisseling tussen stedelijk wonen en wonen in het groen te bewerkstelligen. Lungendonk zal grenzen aan de gemeente Someren en aan de Zuid-Willemsvaart waar aan de oostkant ruimte is voor stedelijke functies en de westkant wordt benut voor wonen met een lagere dichtheid. In 2030 zal de sterke groei binnen Helmond enige mate afzwakken. De geplande nieuwbouwwijken zijn dan reeds gerealiseerd. Trends op nationaal niveau laten eveneens zien dat de bevolkingsgroei stabiliseert en rond 2030 begint af te nemen. 4.3 Ledentalontwikkelingen Nationaal Uit de nevenstaande tabel blijkt dat het gemiddeld aantal leden van de gepresenteerde sportbonden in totaal een geringe stijging vertoont 29. Ten opzichte van 2003 komt in 2006 de stijging in absolute zin voor een groot deel door de ledenwinst van de Nederlandse Golf Federatie ( ), de Atletiekunie ( ) en de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond ( ). Ook de hippische sport maakt een sterke groei door ( leden). De grootste daler in de buitensport wordt aangevoerd door de Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond ( ). ontwikkeling nationale buitensportparticipatie; indexcijfer van aantal leden van bij NOC*NSF aangesloten sportbonden Tak van sport 1999 basisjaar Voetbal Tennis Golf Paardensport Hockey Atletiek Korfbal Handbal Wielrennen Honk- en softbal Jeu de boules nb Kano nb Roeien nb Motorcross* nb * Motorcross is een klein onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Motorrijders Vereniging Bron: NOC*NSF, bewerking H AC 29 Door het ledentallen in procenten van het bevolkingsaantal uit te drukken, is vanzelf gecorrigeerd voor de bevolkingsgroei.

30 27 Het aantal sportverenigingen is tussen 2006 en 2003 licht gedaald. De voetbalbond droeg hier sterk aan bij met een flinke schaalvergroting bij verenigingen; het gemiddelde aantal leden van voetbalclubs is gestegen van 172 naar 286. Bij sommige bonden gaat stijging van het ledenaantal gepaard met stijging van het aantal verenigingen zoals bij de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportbond. Het aantal teamsporters is de afgelopen jaren gestegen, maar er heeft een grotere stijging plaatsgevonden van de individuele sporters. De grootste teamsportbond is de KNVB. Op de tweede plaats staat de Nederlandse Hockey Bond. Aantal verenigingen van bij NOC*NSF aangesloten sportbonden Tak van sport Voetbal Tennis Golf - - Paardensport Hockey Atletiek Korfbal Handbal Wielrennen Honk- en softbal Jeu de Boules Kano Roeien Motorcross* * Motorcross is een klein onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Motorrijders Vereniging Bron: NOC*NSF, bewerking H AC Lokaal ledentalontwikkeling In de nevenstaande tabel is aangegeven hoe de vereniging verenigingen volgens de enquête hun de VV Bruheze sterke groei ledentalontwikkeling hebben ervaren in de SV Rood Wit 62 groei afgelopen vijf jaar. Het algemene beeld van de RKSV Mierlo-Hout verdubbeling ledentalontwikkelingen binnen de Helmondse VV Dijkse Boys krimp waarna lichte groei verenigingen laat vooral zien dat het aantal HVV Helmond stabiel (jeugd)leden bij voetbalverenigingen sterk SC Helmondia groei stijgend is. Uitzonderingen hierop vormen VV VV PVV groei Dijkse Boys, HVV Helmond en VV Oranje Zwart RKSV Mulo groei waarbij het ledenaantal stabiel is gebleven. Bij VV Oranje Zwart stabiel tennis wordt daarentegen over het algemeen een TV Dierdonk stabiel vanwege ledenstop daling van het ledenaantal geconstateerd, met TV Shaile krimp uitzondering van TV Carolus die door kan groeien TV Carolus groei TV De Horst groei waarna lichte krimp in verband met de ontwikkeling van de wijk LTV DWZ stabiel Brandevoort en TV Dierdonk die noodgedwongen TV De Warande geen opmerkingen door capaciteitstekorten een ledenstop heeft TV t Trambaantje groei ingevoerd. Korfbal, handbal en hockey zijn Helmondse TV krimp groeisporten binnen de gemeente terwijl honk- TV t Löbke stabiel en softbal stabiel blijft. R en TC Buitenlust laat Mulo Honk- en softbal stabiel een daling zien van het aantal leden, naar eigen R en TC Buitenlust krimp zeggen komt dit door verloop naar andere OEC Korfbal groei verenigingen. Dit heeft echter relatief gezien Golfclub Overbrug stabiel vanwege ledenstop weinig invloed op de sportparticipatie in Helmond Hockeyclub Helmond groei aangezien de meeste leden van buiten de Handbal Oranje Wit groei gemeente afkomstig zijn.

31 Conclusies De groei van Helmond zal zeker leiden tot een toename van de behoefte aan buitensportvoorzieningen. Met name bij golf, paardensport, hockey, atletiek en in geringe mate voetbal is daarbij tevens sprake van een autonome toename. Tennis en korfbal nemen nationaal licht af. Ook op lokaal niveau doen deze ontwikkelingen zich voor waarbij sommige verenigingen van krimpende takken van sport er met een actief ledenbeleid in slagen om de afname te beperken danwel om te zetten in een toename. Uit de enquêtes blijkt dat met name de bevolkingsontwikkeling op lokaal en wijk niveau van een veel grotere invloed is op de ledentalontwikkeling. Ter bepaling van de behoefteontwikkeling in Helmond vormt de bevolkingsprognose op wijkniveau dan ook de belangrijkste factor. Hierop wordt in het volgende hoofdstuk nader ingegaan.

32 29 Hoofdstuk V Behoeftebepaling Inleiding In voorliggend hoofdstuk wordt voor de onderzochte buitensporten een prognose opgesteld van de behoeften in In het hiertoe opgestelde model is zowel de bevolkingsontwikkeling per leeftijdscategorie en per wijk als de autonome ontwikkeling per tak van sport betrokken. Niet betrokken is de eventuele latente behoefte die nu reeds bestaat voor zover daar als gevolg van ondercapaciteit niet aan kan worden voldaan. 5.2 Ledentallen Voetbal, tennis, hockey, atletiek, korfbal, handbal, honk-/softbal In de voorgaande hoofdstukken is bepaald wat de bevolkingsontwikkeling is voor de gehele gemeente en de afzonderlijke wijken. Ook is bepaald wat de ledentallen van de onderzochte verenigingen zijn per tak van sport, wijk en leeftijdscategorie. Hierbij wordt opgemerkt dat ontbrekende ledentalspecificaties per vereniging waar mogelijk door H AC als volgt zijn aangevuld. per vereniging deels ontbrekende ledengegevens (postcode en/of leetijd) zijn aangevuld naar rato van de ledengegevens die van de betreffende vereniging wel bekend zijn 30 ; per vereniging geheel ontbrekende leeftijdsgegevens zijn ingevuld naar rato van de gemiddelden die op de betreffende tak van sport van toepassing zijn 31 ; per vereniging geheel ontbrekende gegevens zijn ingevuld naar rato van de gemiddelden die op de meest verwante verenigingen van toepassing zijn 32. De ledentallen per tak van sport zijn als volgt geprognosticeerd. 1. Allereerst is aangegeven wat in 2008 het aantal inwoners van Helmond per wijk is en hoe deze over de leeftijdscategorieën zijn verdeeld Vervolgens is aangegeven wat het voor 2020 geprognosticeerde aantal inwoners van Helmond per wijk is en hoe deze over de leeftijdscategorieën zijn verdeeld Daarna is aangegeven wat in 2008 per tak van sport het aantal leden per wijk is en hoe deze over iedere leeftijdcategorie zijn verdeeld Door het ledental (per tak van sport, wijk en leeftijdscategorie) van 2008 te vermenigvuldigen met de bevolkingsontwikkeling (per wijk en leeftijdscategorie) is het ledental (per tak van sport, wijk en leeftijdscategorie) voor 2020 verkregen. Hierbij is nog een correctie toegepast ter grootte van de helft van het percentage 36 waarmee de betreffende tak van sport nationaal groei, respectievelijk krimp vertoonde tussen 1999 en Betreft RKSV Mierlo-Hout, RKSV Mulo en TV Carolus 31 Betreft VV Oranje Zwart, TV DWZ en TV Trambaantje 32 Betreft TV De Warande waarvoor is uitgegaan van de gemiddelde gegevens van TV Shaile en TV De Horst 33 Zie tabel 1. in bijlage Zie tabel 2. in bijlage Zie tabel 3. in bijlage Voor de helft van het percentage is gekozen omdat de ontwikkeling uit het verleden wel een indicatie maar geen garantie voor de toekomst biedt. 37 Zie tabel 4. in bijlage 5.

33 30 Bij deze berekeningen geldt als uitgangspunt dat het aantal leden per tak van sport uitsluitend zal wijzigen op basis van de veranderende bevolkingsomvang, de leeftijdsopbouw alsmede de veranderende sportvoorkeuren op nationaal niveau en niet op basis van eventueel veranderende sportvoorkeuren op wijkniveau. Van dit laatste kan sprake zijn indien: verenigingen verplaatst worden naar andere wijken; sociaal-economische kenmerken per wijk sterk gaan wijzigen. Daarnaast konden invloedsfactoren op verenigingsniveau, zoals bijvoorbeeld bestuurswisselingen, uiteraard niet worden meegerekend. In alle gevallen zal dit per saldo niet of nauwelijks merkbaar zijn voor de takken van sport waarvoor Helmond elk slechts één vereniging telt. Anders ligt dit voor de voetbal- en tennisverenigingen omdat zij een sterk wijkgerichte functie hebben waarbij binnen de tak van sport echter voldoende alternatieven voorhanden zijn. Samengevat op basis van de tabellen die in de bijlage zijn gepresenteerd, kunnen de ledentallen als volgt worden gepresenteerd. Hierbij wordt opgemerkt dat door het ontbreken van de bevolkingsprognoses per leeftijdscategorie voor de wijk Industriegebied Zuid en de gebieden buiten Helmond in het jaar 2020 is uitgegaan van hetzelfde aantal leden als in prognose verdeling ledentallen per tak van sport per wijk Binnenstad Oost Noord 't Hout Brouwhuis West sport voetbal voetbal mutatie tennis tennis mutatie hockey hockey mutatie atletiek atletiek mutatie korfbal korfbal mutatie handbal handbal mutatie honk-/softbal honk-/softbal mutatie totaal totaal totaal mutatie Warande Stiphout Rijpelberg Dierdonk Brandevoort Ind.geb.Zuid Overig totaal Golf Ten aanzien van de ledentalontwikkeling van golf wordt uitgegaan van de lokale behoeftetoename van 14%, vermenigvuldigd met 46,8% (de helft van de nationale groei van deze tak van sport). Hieruit volgt dat voor 2020 een potentieel ledental van wordt geprognosticeerd.

34 31 Aangezien de golfvereniging in de huidige situatie al een capaciteitstekort ervaart echter, zal dit aantal toenemen naarmate de capaciteit wordt uitgebreid. Indien het nationale participatiecijfers als indicatie wordt aangehouden, zou het aantal leden bij een voldoende capaciteit in 2008 circa hebben kunnen bedragen. Een bevolkingstoename van 14% en participatietoename van 46,8% zou dan kunnen resulteren in een ledental van meer dan leden. Het regionale aanbod van golffaciliteiten is sterk van invloed op het uiteindelijk te verwachten ledental. Vooralsnog wordt daarom uitgegaan van een potentiële behoefte van gemiddeld circa leden. 5.3 Capaciteitsbehoefte Honk- en softbal Voor Honk- en Softbalvereniging Mulo wordt op termijn een beperkte ledentoename verwacht. De capaciteit van de huidige voorzieningen is hiervoor in kwantitatief opzicht voldoende Handbal Gezien de geprognosticeerde zeer geringe toename van het aantal leden wordt voor de handbalverenigingen geen toenemende capaciteitsproblemen verwacht. De mate waarin de openlucht handbalvelden daadwerkelijk voor buitencompetitie worden benut is bepalend voor de mate waarin nu en in 2020 sprake is van een capaciteitstekort. Indien het aantal teams in de buitencompetitie in de huidige situatie geen aanleiding geeft tot capaciteitstekorten, zal dat ook in de toekomstige situatie naar verwachting niet het geval zijn Korfbal Met een geprognosticeerde zeer geringe daling van het aantal leden wordt voor Korfbalvereniging OEC geen ondercapaciteit verwacht. Aanbevolen wordt de huidige voorzieningen (overcapaciteit 1 speelveld) te handhaven Atletiek Hoewel de ledentoename is geprognosticeerd op bijna 30%, wordt voor de Helmondse Atletiek Club (HAC) geen capaciteitstekort van de zeslaans kunststof rondbaan verwacht. Dit vanwege het uitgangspunt dat een standaard atletiekaccommodatie, geschikt voor zowel wedstrijden als trainingen, met een kunststof rondbaan met zes lanen toereikend is voor een vereniging tot circa leden. Aanbevolen wordt daarom de huidige voorzieningen te handhaven. Bij gebrek aan inzicht in de verhouding tussen de verschillende disciplines binnen de vereniging zijn voorzieningen als discus-, kogel- en kogelslingerkooi, hoog- en polstokhoogmat, steeplechasebalk en bak, et cetera buiten beschouwing gelaten.

35 Hockey Met een geprognosticeerde ledentoename van circa 35% Hockeyclub Helmond aantal aantal aantal aantal zal het huidige prognose teams teams teams teams capaciteitstekort van HCH teamsamenstelling za zo za zo sterk toenemen. Het aantal heren senioren (zondag) teams in 2020 is jongens A, B, C en 11D geprognosticeerd door de dames senioren (zondag) ledentalprognose per meisjes A, B, C en 11D leeftijdscategorie te jongens en meisjes 8D en 8E relateren aan het huidige jongens en meisjes 6E aantal teams, hetgeen tot het nevenstaande overzicht jongens en meisjes F leidt. Totaal Bij de bovenstaande teamsamenstelling is in 2020 volgens de planningsnormen een configuratie benodigd van 6,2 kunstgrasvelden, hetgeen wordt afgerond naar zes 38. Aangezien er in de huidige situatie vier velden aanwezig zijn, wordt aanbevolen gefaseerd twee velden bij te plaatsen Tennis De voor 2020 per wijk geprognosticeerde ledentallen van tennis zijn op basis van de huidige verzorgingsgebieden per vereniging als volgt verdeeld. samenstelling leden per wijk per vereniging 2008 Binnenstad Oost Noord sportpark vereniging De Braak TV Helmondse Tennis Ver. 23% 53% 61% 1% 4% 30% 0% 4% 13% 16% 1% 0% 10% De Warande TV De Warande 11% 2% 1% 3% 1% 6% 25% 22% 1% 1% 1% 0% 11% De Warande TV Shaile 14% 6% 3% 5% 1% 11% 34% 57% 1% 2% 1% 0% 24% De Warande TV De Horst 14% 0% 0% 2% 0% 6% 31% 2% 0% 0% 0% 0% 5% Dierdonk TV Dierdonk 3% 4% 6% 0% 1% 7% 0% 0% 1% 69% 1% 0% 5% Carolus TV Carolus 12% 6% 4% 78% 1% 30% 8% 10% 1% 1% 94% 13% 25% DWZ TV DWZ 10% 10% 9% 9% 4% 4% 1% 3% 4% 3% 1% 0% 10% De Rijpelberg TV t Löbke 7% 11% 11% 2% 8% 4% 0% 1% 65% 5% 0% 0% 6% Heiakker TV t Trambaantje 6% 6% 5% 1% 80% 4% 1% 1% 14% 3% 1% 88% 3% totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 't Hout prognose leden per wijk prognose samenstelling leden per wijk per vereniging 2020 Binnenstad Oost Noord 't Hout sportpark vereniging De Braak TV Helmondse Tennis Ver De Warande TV De Warande De Warande TV Shaile De Warande TV De Horst Dierdonk TV Dierdonk Carolus TV Carolus DWZ TV DWZ De Rijpelberg TV t Löbke Heiakker TV t Trambaantje Brouwhuis Brouwhuis West West Warande Warande Stiphout Stiphout Rijpelberg Rijpelberg Dierdonk Dierdonk Brandevoort Brandevoort Ind.geb.Zuid Ind.geb.Zuid Overig Overig Totaal 38 Voor een toelichting op de bepalingswijze wordt verwezen naar bijlage 6.

36 33 Op basis van de verdeling tussen actieve en niet-actieve leden in 2008 is het aantal actieve leden van iedere vereniging alsmede de benodigde capaciteit als volgt bepaald. vereniging situatie 2008 prognose 2020 mutatie leden actief % actief cap. leden actief cap. cap. TV Helmondse Tennis Vereniging % TV De Warande % TV Shaile % TV De Horst % TV Dierdonk % TV Carolus % TV DWZ % TV t Löbke % TV t Trambaantje % totaal Op basis van het bovenstaande overzicht blijkt dat alleen voor TV Carolus een toenemend capaciteitstekort wordt verwacht van maar liefst tien banen. De verandering in bevolkingsaantal en samenstelling op wijkniveau in combinatie met de algemene participatiedaling zorgt bij de overige verenigingen nog tot een lichte toename. Uitzondering hierop vormen TV Dierdonk en TV t Trambaantje waarvoor een lichte afname wordt verwacht. Aanbevolen wordt de capaciteit van TV Carolus uit te breiden en die van de overige verenigingen te handhaven Voetbal De voor 2020 per wijk geprognosticeerde ledentallen van voetbal zijn op basis van de huidige verzorgingsgebieden per vereniging als volgt verdeeld. samenstelling leden per wijk per vereniging 2008 Binnenstad Oost Noord sportpark vereniging Molenven VV Stiphout Vooruit 3% 2% 3% 3% 0% 2% 21% 87% 1% 3% 7% 0% 4% De Braak VV RKSV Mulo 20% 16% 32% 2% 5% 3% 5% 2% 8% 26% 5% 0% 17% De Braak VV SC Helmondia 26% 26% 29% 1% 5% 2% 2% 0% 8% 11% 2% 6% 7% De Braak VV Oranje Zwart 8% 4% 6% 1% 1% 3% 1% 0% 2% 0% 0% 0% 3% De Warande VV PVV Helmond 11% 4% 6% 6% 2% 29% 57% 5% 2% 1% 0% 0% 10% De Rijpelberg VV SV Rood Wit 62 9% 36% 12% 2% 13% 3% 0% 1% 67% 54% 3% 24% 11% Berkendonck VV Dijkse Boys 2% 3% 2% 1% 4% 3% 0% 1% 1% 1% 0% 0% 16% Heiakker VV Bruheze 2% 2% 1% 0% 65% 0% 0% 0% 6% 1% 0% 18% 3% De Beemden VV RKSV Mierlo-Hout 9% 2% 2% 77% 1% 19% 7% 2% 2% 2% 82% 18% 14% Houtsdonk VV HVV Helmond 9% 6% 6% 7% 5% 36% 6% 1% 1% 1% 1% 35% 16% totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% prognose leden per wijk prognose samenstelling leden per wijk per vereniging 2020 Binnenstad Oost Noord sportpark vereniging Molenven VV Stiphout Vooruit De Braak VV RKSV Mulo De Braak VV SC Helmondia De Braak VV Oranje Zwart De Warande VV PVV Helmond De Rijpelberg VV SV Rood Wit Berkendonck VV Dijkse Boys Heiakker VV Bruheze De Beemden VV RKSV Mierlo-Hout Houtsdonk VV HVV Helmond 't Hout 't Hout Brouwhuis Brouwhuis West West Warande Warande Stiphout Stiphout Rijpelberg Rijpelberg Dierdonk Dierdonk Brandevoort Brandevoort Ind.geb.Zuid Ind.geb.Zuid Overig Overig Totaal

37 34 De bovenstaande ledentallen zijn vervolgens per vereniging gespecificeerd naar teamsamenstelling op basis van de huidige opbouw in leeftijdscategorie, waarna voor 2020 de teamsamenstelling alsmede de op basis van de NOC*NSF normering benodigde wedstrijd- en trainingsveldcapaciteit zijn geprognosticeerd 39. vereniging situatie 2008 prognose 2020 mutatie leden teams cap. leden teams cap. cap. Stiphout Vooruit RKSV Mulo SC Helmondia Oranje Zwart RK PVV Rood Wit ' Dijkse Boys Bruheze RKSV Mierlo-Hout HVV Helmond totaal Bij de huidige velden- en kleedkamerconfiguratie zal de bovenstaande ontwikkeling van het aantal teams in 2020 bij enkele verenigingen om maatregelen vragen. Bij het bepalen van deze maatregelen gold als uitgangspunt dat: de bovenstaand geprognosticeerde teamsamenstelling is aangehouden; alle velden zijn natuurgrasvelden, tenzij anders vermeld; de kwaliteit van de velden is van dien aard dat de technische bespelingsintensiteit overeenkomt met de hiervoor geldende normen; een indicatieve bepaling van het benodigd aantal kleedkamers is in de bijlage, aan de hand van zowel de NOC*NSF normering als de Helmondnorm, gebaseerd op het benodigde aantal velden waarbij onderscheid gemaakt is naar een maximale variant 40 en een minimale variant 41. Voor een toelichting op de bepalingswijze wordt verwezen naar de bijlagen 42. VV Stiphout Vooruit, VV PVV, VV Dijkse Boys en HVV Helmond Bij deze verenigingen doen zich dusdanig kleine veranderingen voor dat er geen sprake is van een toename van de in 2008 geconstateerde onder- of overcapaciteit. Aanbevolen wordt daarom de voorzieningen in stand te houden. Hierbij wordt opgemerkt dat in de bepaling van de capaciteitsbehoefte volgens de NOC*NSF en Helmond norm bij HVV Helmond de (toenemende mate van) medegebruik van de velden door een deel van de jeugd van Helmond Sport niet kon worden meegerekend. Mede om deze reden wordt daarom ook voor de voorzieningen van HVV Helmond instandhouding aanbevolen. 39 Voor een volledig overzicht van de geprognosticeerde teamsamenstelling wordt verwezen naar bijlage Hierin is uitsluitend traditioneel natuurgras toegepast en worden de trainingsvelden (eventueel) ook voor wedstrijden benut. 41 Hierin zijn alle trainingsvelden in kunstgras uitgevoerd zodat hierop zowel trainingen als wedstrijden plaatsvinden. Ten opzichte van traditioneel natuurgras kan het benodigd aantal wedstrijdvelden dan worden verminderd het benodigd aantal (in kunstgras uit te voeren) trainingsvelden. 42 Zie bijlage 6.

38 35 RKSV Mulo, SC Helmondia en VV Oranje Zwart In subparagraaf is aangegeven dat op sportpark de Braak het medegebruik door andere verenigingen (Helmond Sport), onderwijs en sportstimuleringsactiviteiten leidt tot een verhoging van de cultuurtechnische belasting van het aanwezig natuurgras. De mate waarin hiervan sprake is, kon echter niet worden meegenomen in de bepaling van de capaciteitsbehoefte volgens de NOC*NSF en Helmond norm. Hoewel de verenigingsbenutting van RKSV Mulo, SC Helmondia en VV Oranje Zwart hierdoor volgens de NOC*NSF en Helmond norm niet tot capaciteitstekorten zal leiden, kan het (eventueel nog te intensiveren) medegebruik door andere verenigingen, onderwijs, sporstimuleringsactiviteiten, et cetera dit wel degelijk. Aanbevolen wordt om op sportpark de Braak kunstgras toe te passen en dit voor multifunctioneel gebruik te bestemmen. VV Bruheze Na verhuizing naar het nieuwe sportpark met drie natuurgrasvelden, één kunstgrasveld en tien kleedkamers, zal er in 2020 van een zeer gering tekort in trainingsveldcapaciteit sprake kunnen zijn. Dit tekort wordt vooralsnog te klein geacht om nu reeds maatregelen aan te bevelen. Zodra het voor 2020 geprognosticeerde aantal teams daadwerkelijk benaderd wordt, ligt het voor de hand om de configuratie van drie natuurgrasvelden en één kunstgrasveld te wijzigen naar twee natuurgrasvelden en twee kunstgrasvelden. RKSV Mierlo-Hout Volgens de prognose zal RKSV Mierlo-Hout in 2020 behoefte hebben aan zes wedstrijdvelden en drie trainingsvelden. Ten opzichte van de huidige capaciteit van vier traditionele natuurgrasvelden op De Beemd en twee traditionele trainingsvelden in Brandevoort betekent dit een tekort van twee wedstrijdvelden en een trainingsveld. De capaciteit of een equivalent van de benodigde zes wedstrijdvelden en drie trainingsvelden kan geboden worden in verschillende configuraties met toepassing van traditioneel natuurgras, wetravelden, grassmastervelden en/of kunstgrasvelden. De maximale variant 43 en minimale variant 44 zijn navolgend benoemd. Maximale variant: zes wedstrijdvelden en drie trainingsvelden traditioneel natuurgras (grootste ruimtebeslag, laagste investeringskosten). Minimale variant: drie wedstrijdvelden traditioneel natuurgras en drie wedstrijd en trainingsvelden kunstgras (kleinste ruimtebeslag, hoogste investeringskosten). Bij zes velden die tevens geschikt zijn voor het spelen van wedstrijden horen ten minste twaalf kleedkamers Golf Gezien de geprognosticeerde toename van het aantal leden in combinatie met het huidige capaciteitstekort en de ledenstop wordt uitsluitend vanuit lokaal perspectief aanbevolen dat de Golfclub haar capaciteit uitbreidt met ten minste negen holes. 43 Hierin is uitsluitend traditioneel natuurgras toegepast en worden de trainingsvelden (eventueel) ook voor wedstrijden benut. 44 Hierin zijn alle trainingsvelden in kunstgras uitgevoerd zodat hierop zowel trainingen als wedstrijden plaatsvinden. Ten opzichte van traditioneel natuurgras kan het benodigd aantal wedstrijdvelden dan worden verminderd het benodigd aantal (in kunstgras uit te voeren) trainingsvelden.

39 Conclusies Op basis van de voor 2020 geprognosticeerde ledentallen en hieruit voortvloeiende capaciteitsbehoefte, zal zich bij de onderzochte verenigingen kwantitatief het volgende capaciteitstekort / -overschot voordoen. Korfbalvereniging OEC : een overcapaciteit van één veld; Hockey : capaciteitstekort van twee kunstgrasvelden; Tennis : bij TV Carolus een toekomstig capaciteitstekort van tien banen; : bij TV Dierdonk een huidig capaciteitstekort van één baan dat naar 2020 niet zal toenemen; RKSV Mierlo-Hout : een ondercapaciteit van twee wedstrijdvelden, een trainingsveld en ten minste twee kleedkamers; HVV Helmond : een overcapaciteit van twee velden en vier kleedkamers; Helmondse Golfclub Overbrug : een ondercapaciteit van tenminste negen holes.

40 37 Hoofdstuk VI Configuratie buitensportaccommodaties 6.1 Inleiding Op basis van de voorgaand omschreven bevindingen wordt in dit hoofdstuk nagegaan: Wat de consequenties zijn voor de configuratie buitensportaccommodaties in 2020 met een doorkijk naar 2030; Welke maatregelen in dit kader gewenst zijn en hoe deze maatregelen gefaseerd dienen te worden. Hierbij wordt uitsluitend ingegaan op de capaciteitstekorten en overschotten waarvan de oplossing verregaande ruimtelijke consequenties heeft. Tekorten en overschotten zonder verregaande ruimtelijke consequenties worden daarom buiten beschouwing gelaten. 6.2 Configuratie TV Carolus Gezien de inpassing van het tennispark in de wijk zijn de uitbreidingsmogelijkheden van TV Carolus beperkt tot vier extra banen van acht naar twaalf banen. Voor de overige zes banen die naar verwachting benodigd zijn, kan gekozen worden voor het in de nabijheid van het primaire verzorgingsgebied Brandevoort vinden van een alternatieve locatie al dan niet in combinatie met het benutten van de overcapaciteit van drie banen bij TV Shaile Hockeyclub Helmond Hoewel de ruimte ten noorden van het huidige hoofdveld het meest voor de hand ligt, kan hier geen uitbreiding met twee nieuwe hockeyvelden plaatsvinden omdat dit gebied tot de ecologische hoofdstructuur behoort. Verplaatsing van de gehele hockeyaccommodatie naar een andere locatie, zou gezien de aard en het aantal van de voorzieningen de meest kostbare herstructureringsmaatregel zijn. Als alternatief lijken de benodigde twee extra velden uitsluitend gerealiseerd te kunnen worden op de plaats van de andere sportvoorzieningen, zijnde TV De Warande, TV Shaile, TV De Horst en VV PVV. Voor al deze verenigingen is een ledentoename geprognosticeerd die nergens zal resulteren in een capaciteitstekort. Gecombineerd met het gegeven dat het ruimtebeslag van een hockeyveld vermoedelijk te groot is om in de plaats te komen van de banen van de afzonderlijke drie tennisverenigingen, lijkt verplaatsing van VV PVV het minst slechte alternatief. Een andere optie is om een ledenstop te hanteren hetgeen tot gevolg zal hebben dat het ledental van de omliggende hockeyverenigingen (vooral HC Mierlo 45 ) zal toenemen. 45 Hockeyvereniging Mierlo is nabij Brandevoort gelegen op sportpark t Oudven in de gemeente Mierlo.

41 VV PVV Afgezien van de mogelijke wens om plaats te maken voor hockeyvelden kan een verplaatsing van VV PVV op zichzelf wellicht al wenselijk zijn. Hoewel de geprognosticeerde groei van PVV binnen de bestaande capaciteit kan worden opgevangen, blijven de groeimogelijkheden van PVV op lange termijn beperkt door de te geringe afmetingen van het derde veld van PVV. Hoewel dit op basis van de huidige situatie niet verwacht wordt, kan de toename van het potentiële aantal voetballeden vanuit de wijk Brandevoort zich naast RKSV Mierlo-Hout tevens manifesteren bij PVV. Bepalend hiervoor zij keuzes over het al dan niet verplaatsen van PVV, RKSV Mierlo-Hout of ander voetbalverenigingen RKSV Mierlo-Hout Vanaf 2009 zal deze vereniging de beschikking hebben over twee natuurgras wedstrijdvelden en twee kunstgras wedstrijd-/trainingsvelden. Deze configuratie is in capaciteit het equivalent van vier natuurgras wedstrijdvelden en twee natuurgras trainingsvelden. Om aan de voor 2020 geprognosticeerde behoefte te voldoen, zal RKSV Mierlo-Hout over nog meer velden moeten beschikken waarvoor op sportpark De Beemd geen ruimte is. Het structureel continueren van het gebruik van de trainingsvelden op sportpark Brandevoort wordt onwenselijk geacht omdat: de vereniging zowel haar wedstrijd- als trainingsactiviteiten structureel over twee locaties moet verspreiden; de mogelijkheden om structureel een optimale configuratie op sportpark Brandevoort te realiseren ruimtelijk beperkt zijn. Bij de uiteindelijke keuze dient rekening te worden gehouden met de ledenherkomst. Verwacht wordt dat deze sterk zal wijzigen. De herkomst van leden uit de wijken t Hout, Brandevoort en de overige wijken verhoudt zich anno 2008 als 59%:25%:16% terwijl verwacht wordt dat in %:47%:13% zal zijn HVV Helmond Voor deze vereniging wordt in 2020 een overcapaciteit van twee velden verwacht die onder andere kan worden ingevuld door (intensivering van) het medegebruik door Helmond Sport. Daarnaast is het wellicht wenselijk om de overcapaciteit te handhaven indien de doorkijk naar 2030 zicht biedt op een behoeftetoename. Hierop wordt in paragraaf 6.4 nader ingegaan Korfbalvereniging OEC Voor deze vereniging wordt in 2020 een overcapaciteit van één speelveld verwacht die onder andere kan worden opgeheven door (nog meer) medegebruik door andere verenigingen c.q. onderwijsinstellingen toe te staan. Wellicht is het wenselijk om de overcapaciteit te handhaven indien de doorkijk naar 2030 zicht biedt op een behoeftetoename. Hierop wordt in paragraaf 6.4 nader ingegaan Helmondse Golfclub Overbrug Uitsluitend bezien vanuit het lokale perspectief lijkt uitbreiding van de golfclub wenselijk. In de praktijk wordt dit echter sterk bemoeilijkt door: het ontbreken van ruimtelijke uitbreidingsmogelijkheden op de huidige locatie; de aanzienlijke toename van het concurrerend aanbod in de regio.

42 39 De gemeente hanteert als uitgangspunt dat eventuele ontwikkelingsinitiatieven bij de golfclub zelf dienen te liggen. 6.3 Fasering Indien de toekomstige bevolkingssamenstelling wordt overgenomen uit de prognose voor 2012, de ledentallen op dezelfde wijze worden geprognosticeerd en naar tak van sport, wijk en vereniging worden gedifferentieerd als voor 2020 dan worden de nevenstaande capaciteitsbehoeften voorzien. Tak van sport/vereniging Prognose Ledental 2012 Capaciteitsbehoefte Hockey velden Atletiek 551 zeslaans rondbaan Korfbal veld Handbal x 1 asfaltveld Wielrennen wielerparcours Honk- en softball honkbalveld, 1 softballveld, 1 (al dan niet gecombineerd) jeugdoefenveld Voetbal VV Stiphout Vooruit wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV RKSV Mulo wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV SC Helmondia wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV Oranje Zwart wedstrijdveld, 1 trainingsveld VV PVV Helmond wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV SV Rood Wit wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV Dijkse Boys wedstrijdveld, 1 trainingsveld VV Bruheze wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV RKSV Mierlo-Hout wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV HVV Helmond wedstrijdveld, 1 trainingsveld totaal wedstrijd-, 14 trainingsvelden Tennis TV Helmondse Tennis Ver banen TV De Warande banen TV Shaile banen TV De Horst banen TV Dierdonk banen TV Carolus banen TV DWZ banen TV t Löbke banen TV t Trambaantje banen totaal banen Indien de toekomstige bevolkingssamenstelling wordt overgenomen uit de prognose voor 2016, de ledentallen op dezelfde wijze worden geprognosticeerd en naar tak van sport, wijk en vereniging worden gedifferentieerd als voor 2020 dan worden de nevenstaande capaciteitsbehoeften voorzien. Tak van sport/vereniging Prognose Ledental 2016 Capaciteitsbehoefte Hockey velden Atletiek 569 zeslaans rondbaan Korfbal veld Handbal x 1 asfaltveld Wielrennen wielerparcours Honk- en softball honkbalveld, 1 softballveld, 1 jeugdoefenveld (al dan niet gecombineerd) Voetbal VV Stiphout Vooruit wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV RKSV Mulo wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV SC Helmondia wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV Oranje Zwart wedstrijdveld, 1 trainingsveld VV PVV Helmond wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV SV Rood Wit wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV Dijkse Boys wedstrijdveld, 1 trainingsveld VV Bruheze wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV RKSV Mierlo-Hout wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV HVV Helmond wedstrijdveld, 1 trainingsveld totaal wedstrijd-, 14 trainingsvelden

43 40 Tennis TV Helmondse Tennis Ver banen TV De Warande banen TV Shaile banen TV De Horst banen TV Dierdonk banen TV Carolus banen TV DWZ banen TV t Löbke banen TV t Trambaantje banen totaal banen 6.4 Doorkijk 2030 De nieuwe wijk Lungendonk zal met circa woningen aan de zuidzijde van Helmond tot stand komen. De toename van het aantal inwoners is vooralsnog niet verwerkt in de bevolkingsprognose tot en met Op basis hiervan kan worden aangenomen dat de bevolking na 2020 nog verder zal toenemen. De mate van deze toename is niet eenvoudig te bepalen omdat het aantal inwoners per huishouden zowel op nationaal, lokaal als op wijkniveau aan verandering onderhevig is. Indien als uitgangspunt wordt gehanteerd dat de toename per saldo ten minste inwoners bedraagt 46, zal de behoefte aan buitensportvoorzieningen andermaal sterk toenemen. Doordat Lungendonk zal grenzen aan de gemeente Someren en aan de Zuid-Willemsvaart, zal deze toename de meest voelbare gevolgen sorteren in de wijken t Hout en Brandevoort. Het aantal benodigde voetbalvelden neemt tussen 2020 en 2030 bijvoorbeeld toe met 2 wedstrijdvelden en 2 trainingsvelden maar ook het aantal benodigde tennisbanen laat een behoorlijke stijging zien. Tevens zal het benodigde hockeyvelden stijgen van 6 naar 7. Bij de aanleg van een eventueel nieuw sportpark in de wijk Lungendonk worden tennis en voetbalvoorzieningen geprefereerd. Indien deze inwoners volgens dezelfde verdeling in leeftijdscategorieën worden opgeteld bij die van de wijken t Hout en Brandevoort en de ledentallen op dezelfde wijze worden geprognosticeerd en naar tak van sport, wijk en vereniging worden gedifferentieerd als voor 2020 dan worden de nevenstaande capaciteitsbehoeften voorzien. Tak van sport/vereniging Prognose Ledental 2030 Capaciteitsbehoefte Hockey velden Atletiek 655 zeslaans rondbaan Korfbal veld Handbal x 1 asfaltveld Wielrennen wielerparcours Honk- en softball honkbalveld, 1 softballveld, 1 (al dan niet gecombineerd) jeugdoefenveld Voetbal VV Stiphout Vooruit wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV RKSV Mulo wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV SC Helmondia wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV Oranje Zwart wedstrijdveld, 1 trainingsveld VV PVV Helmond wedstrijdvelden, 1 trainingsveld VV SV Rood Wit wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV Dijkse Boys wedstrijdveld, 1 trainingsveld VV Bruheze wedstrijdvelden, 2 trainingsvelden VV RKSV Mierlo-Hout wedstrijdvelden, 3 trainingsvelden VV HVV Helmond wedstrijdvelden, 1 trainingsveld totaal wedstrijd-, 16 trainingsvelden 46 Het aantal personen per huishouden bedroeg in ,33 in Helmond en 2,25 in Nederland.

44 41 Tennis TV Helmondse Tennis Ver banen TV De Warande banen TV Shaile banen TV De Horst banen TV Dierdonk banen TV Carolus banen TV DWZ banen TV t Löbke banen TV t Trambaantje banen totaal banen 6.5 Conclusies Op basis van de voor 2012, 2016, 2020 en 2030 bepaalde capaciteitsbehoeften wordt ten aanzien van de te verwachten tekorten het volgende geconcludeerd. Door de groei van Brandevoort en Lungendonk wordt voor het ledental van TV Carolus een dusdanige groei geprognosticeerd dat deze uiteindelijk (2030) niet meer op de huidige locatie kan worden gefaciliteerd. Tot 2016 kan de behoeftentoename gefaciliteerd worden met: het benutten van de overcapaciteit bij andere verenigingen, waaronder met name TV Shaile wordt verstaan; een uitbreiding van de huidige acht banen naar een totaal van twaalf. Afhankelijk van de daadwerkelijke ontwikkeling van het aantal tennisleden kan in een later stadium bezien worden welke maatregelen na 2016 benodigd en gewenst zijn. Hockeyclub Helmond zal naar verwachting reeds vanaf 2012 zes velden nodig hebben waarmee tot 2020 kan worden volstaan. Realisatie van de wijk Lungendonk zal tussen 2020 en 2030 noodzaken tot de aanleg van een zevende veld. Uitgaande van de huidige configuratie zal HCH: verplaatst moeten worden naar een nieuw te realiseren sportpark dat op lange termijn de ruimte kan bieden aan 7 hockeyvelden of, binnen de grenzen van sportpark De Warande moeten uitbreiden op de plaats van de twee tennisverenigingen of voetbalvereniging PVV of, een ledenstop moeten invoeren waardoor gegadigden uitwijken naar vooral HC Mierlo. Voetbalvereniging PVV heeft twee wedstrijdvelden en één trainingsveld nodig waarmee naar verwachting tot 2030 kan worden volstaan. Een en ander vraagt geen aanpassing van de huidige veldenconfiguratie van PVV. Gezien het grote kostenverschil tussen natuurgrasvelden en kunstgrasvelden zou het verplaatsen van PVV ten behoeve van uitbreiding van HCH echter veel goedkoper zijn dan het verplaatsen van HCH. Vanaf 2009 zal RKSV Mierlo-Hout de beschikking hebben over twee natuurgras wedstrijdvelden en twee kunstgras wedstrijd-/trainingsvelden. Deze configuratie is in capaciteit het equivalent van vier natuurgras wedstrijdvelden en twee natuurgras trainingsvelden. Om aan de voor 2020 geprognosticeerde behoefte te voldoen, zal RKSV Mierlo-Hout over nog meer velden moeten beschikken waarvoor op sportpark De Beemd geen ruimte is. Indien het gebruik van sportpark Brandevoort niet gecontinueerd wordt, zal als gevolg hiervan de vereniging een ledenstop moeten invoeren waardoor gegadigden uitwijken naar vooral HVV Helmond en VV Mifano maar mogelijk ook VV PVV en/of Stiphout Vooruit. Voor HVV Helmond wordt een capaciteitsoverschot verwacht dat tot 2020 twee velden en na Voor 2020 Korfbalvereniging nog maar één veld OEC omvat. wordt een structureel capaciteitsoverschot verwacht van één veld dat kan worden opgeheven door (nog meer) medegebruik door andere verenigingen c.q. onderwijsinstellingen toe te staan.

45 42 Hoofdstuk VII Samenvatting van conclusies en aanbevelingen 7.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een samenvatting gegeven van de conclusies die in de voorgaande hoofdstukken getrokken zijn. Op basis hiervan worden aanbevelingen geformuleerd voor de wijze waarop de gemeente Helmond idealiter: oplossingsrichtingen kiest om aan de toekomstige behoefte aan buitensportaccommodaties te voldoen; normeringen hanteert ter bepaling en monitoring van de ontwikkeling in de capaciteitsbehoeften; de marsroute volgt om de voorgestelde maatregelen ten uitvoer te brengen. 7.2 Samenvatting van conclusies Capaciteitstekorten doen zich in 2008 voor bij de golfclub, de hockeyvereniging, tennisverenigingen Carolus en Dierdonk alsmede de voetbalverenigingen RKSV Mierlo-Hout en VV Bruheze (tijdelijk). Een tekort aan kleedkamers doet zich op basis van de NOC*NSF norm bij vrijwel alle verenigingen voor. Echter, op basis van de Helmondnorm is er sprake van een overschot van tien. Op verenigingsniveau wordt met name door Rood Wit 62 een capaciteitstekort ervaren vanwege het relatief hoge aantal dames/meisjesteams dat de vereniging telt. Hierover is de gemeente in gesprek met de vereniging. Noch in de contacten met de gemeente, noch in de verenigingsenquệte hebben de overige verenigingen aangegeven kleedkamertekorten te ervaren. Op basis van de voor 2012, 2016, 2020 en 2030 bepaalde ledentallen en capaciteitsbehoeften wordt ten aanzien van de te verwachten kwantitatieve tekorten het volgende geconcludeerd. Door de groei van Brandevoort en Lungendonk wordt voor het ledental van TV Carolus een dusdanige groei geprognosticeerd dat deze uiteindelijk (2030) niet meer op de huidige locatie kan worden gefaciliteerd. Tot 2016 kan de behoeftentoename gefaciliteerd worden met: het benutten van de overcapaciteit bij andere verenigingen, waaronder met name TV Shaile wordt verstaan; een uitbreiding van de huidige acht banen naar een totaal van twaalf. Afhankelijk van de daadwerkelijke ontwikkeling van het aantal tennisleden kan in een later stadium bezien worden welke maatregelen na 2016 benodigd en gewenst zijn. Hockeyclub Helmond zal naar verwachting reeds vanaf 2012 zes velden nodig hebben waarmee tot 2020 kan worden volstaan. Realisatie van de wijk Lungendonk zal tussen 2020 en 2030 noodzaken tot de aanleg van een zevende veld. Binnen de huidige configuratie biedt sportpark De Warande hiertoe geen mogelijkheden tenzij er twee tennisverenigingen of voetbalvereniging PVV worden verplaatst.

46 43 Voetbalvereniging PVV heeft twee wedstrijdvelden en één trainingsveld nodig waarmee naar verwachting tot 2030 kan worden volstaan. Een en ander vraagt geen aanpassing van de huidige veldenconfiguratie van PVV. Gezien het grote kostenverschil tussen natuurgrasvelden en kunstgrasvelden zou het verplaatsen van PVV ten behoeve van uitbreiding van HCH echter veel goedkoper zijn dan het verplaatsen van HCH. Vanaf 2009 zal RKSV Mierlo-Hout de beschikking hebben over twee natuurgras wedstrijdvelden en twee kunstgras wedstrijd-/trainingsvelden. Deze configuratie is in capaciteit het equivalent van vier natuurgras wedstrijdvelden en twee natuurgras trainingsvelden. Om aan de voor 2020 geprognosticeerde behoefte te voldoen, zal RKSV Mierlo-Hout over nog meer velden moeten beschikken waarvoor op sportpark De Beemd geen ruimte is. Indien het gebruik van sportpark Brandevoort niet gecontinueerd wordt, zal als gevolg hiervan de vereniging een ledenstop moeten invoeren waardoor gegadigden uitwijken naar vooral HVV Helmond en VV Mifano maar mogelijk ook VV PVV en/of Stiphout Vooruit. Voor HVV Helmond wordt een capaciteitsoverschot dat tot 2020 twee velden en na 2020 nog maar één veld omvat. 7.3 Aanbevelingen Configuratie Bovenstaande conclusies pleiten voor een aanpassing van de huidige buitensportconfiguratie. Voor zover hiermee verregaande ruimtelijke consequenties gemoeid zijn, worden door H AC de volgende maatregelen aanbevolen: a. Vervangen van natuurgrasvelden (traditioneel of wetra) door twee kunstgras wedstrijd- /trainingsvelden ten behoeve van RKSV Mierlo-Hout op sportpark De Beemd (reeds voorzien voor 2009); b. vervangen van een natuurgrasveld door een kunstgrasveld op sportpark De Braak; c. 1. verplaatsing van TV DWZ naar sportpark Brandevoort; 2. benutten overcapaciteit andere tennisverenigingen, waaronder met name TV Shaile wordt verstaan; 3. uitbreiding van TV Carolus met vier banen tot een totaal van twaalf; d. realisatie van een nieuw sportpark in de nabijheid van de wijk Brandevoort en Stiphout ten behoeve van VV PVV en met voldoende uitbreidingsmogelijkheden om toekomstige ontwikkelingen op te vangen; e. uitbreiding van HCH op sportpark De Warande; f. herbestemming van tennispark DWZ en sportpark Brandevoort. g. handhaven overcapaciteit op sportpark Houtsdonk; Ad a. RKSV Mierlo-Hout De voor 2009 reeds voorziene vervanging van natuurgrasvelden (traditioneel of wetra) door twee kunstgras wedstrijd-/trainingsvelden resulteert in een belangrijke toename van vooral de trainingscapaciteit van RKSV Mierlo-Hout. Dankzij deze maatregel is de bespeelbaarheid van de velden zoveel vergroot dat de vereniging vanuit cultuurtechnisch opzicht alle activiteiten op sportpark De Beemd kan concentreren en het gebruik van de twee trainingsvelden op sportpark Brandevoort kan beëindigen.

47 44 Ad b. Kunstgrasveld sportpark De Braak Hoewel de verenigingsbenutting van RKSV Mulo, SC Helmondia en VV Oranje Zwart volgens de NOC*NSF en Helmond norm niet tot capaciteitstekorten zal leiden, kan het (eventueel nog te intensiveren) medegebruik door andere verenigingen, onderwijs, sporstimuleringsactiviteiten, et cetera dit wel degelijk. De hierom aanbevolen aanleg van een kunstgrasveld op sportpark De Braak kan direct na de vorige maatregel plaatsvinden. Dit heeft als voordeel dat: een kostenvoordeel wordt behaald als er tegelijkertijd drie in plaats van twee kunstgrasvelden worden aanbesteed; het tijdelijk ontbreken van een speelveld (als het natuurgras wordt vervangen door kunstgras) op korte termijn in een minder groot capaciteitstekort resulteert dan op lange termijn. Dit in verband met de toename van het aantal teams dat voor de voetbalverenigingen op sportpark De Braak wordt verwacht. Ad c1. TV DWZ Aanbevolen wordt om TV DWZ te verplaatsen naar sportpark Brandevoort omdat: TV Carolus onvoldoende ruimtelijke mogelijkheden heeft om de verwachte toename in het potentiële aantal tennisleden rondom Brandevoort te faciliteren; DWZ in 2008 de minst wijkgebonden vereniging is. Ad c2. TV Shaile Afhankelijk van de mate waarin de verruimde tenniscapaciteit in de wijk Brandevoort wordt benut en de snelheid waarmee naast TV Carolus ook TV DWZ een ledenstop moeten invoeren, kunnen kandidaat tennisleden verwezen worden naar de overcapaciteit van andere tennisverenigingen. Gezien de afstand en overcapaciteit ligt het voor de hand dat naast TC De Horst en TV t Löbke met name TV Shaile een toename in het aantal aanmeldingen kan verwachten. Ad c3. TV Carolus Afhankelijk van de mate waarin de verruimde tenniscapaciteit in heel Helmond wordt benut en de snelheid waarmee naast TV Carolus en TV DWZ ook andere verenigingen een ledenstop moeten invoeren, kan vervolgens de capaciteit van TV Carolus worden uitgebreid met vier banen tot een totaal van twaalf. Meer dan twaalf banen is binnen de grenzen van het sportpark niet realiseerbaar. Ad d. VV PVV Aanbevolen wordt om VV PVV te verplaatsen naar een nieuw te realiseren sportpark in de nabijheid van de wijk Brandevoort en Stiphout omdat: HCH op de huidige locatie geen andere uitbreidingsmogelijkheden heeft dan op het terrein van PVV; Het groeiend aantal potentiële voetballeden uit Brandevoort zich naast HVV Helmond ook bij PVV zal aanmelden zodra RKSV Mierlo-Hout een ledenstop gaat hanteren; PVV in 2008 de minst wijkgebonden vereniging is. Op basis van de huidige configuratie wordt verwacht dat VV PVV en RKSV Mierlo-Hout gezamenlijk behoefte hebben aan 8 wedstrijd- en 4 trainingsvelden in 2020 en 10 wedstrijd- en 4 trainingsvelden in RKSV Mierlo-Hout kan op sportpark De Beemd over maximaal vier velden beschikken (waarvan twee kunstgras, hetgeen het equivalent oplevert van een totaal van 4 wedstrijd- en 2 trainingsvelden).

48 45 Op basis hiervan dient voor VV PVV op het nieuwe sportpark rekening te worden gehouden met een ruimtebeslag dat tot 2030 maximaal 8 velden (op basis van 6 natuurgras wedstrijd- en 2 natuurgras trainingsvelden) bedraagt. Dit ruimtebeslag biedt tevens overloopcapaciteit voor toekomstige ontwikkelingen indien besloten wordt tot de aanleg van kunstgras. Het equivalent van de uiteindelijk benodigde 8 natuurgrasvelden kan dan worden geboden op basis van 4 natuurgras wedstrijd- en 2 kunstgras wedstrijd-/trainingsvelden. Mede afhankelijk van de realisatietermijn kan voor VV PVV op het nieuwe sportpark tot 2012 worden gekozen voor de aanleg van: 6 velden (4 natuurgras wedstrijd- en 2 natuurgras trainingsvelden); 5 velden (4 natuurgras wedstrijd- en 1 kunstgras wedstrijd-/trainingsveld). Aangezien het sportpark bij de aanleg dient te worden ingericht op een uiteindelijk ruimtebeslag van 8 velden, kan daarbij in eerste instantie vanuit kostenoverwegingen worden volstaan met de aanleg van 6 natuurgrasvelden en 0 kunstgrasvelden. Verwacht wordt dat deze verhouding na 2012 zal moeten veranderen. Ad e. Ad f. HCH Indien VV PVV wordt verplaatst naar een nieuw sportpark, ontstaan voor HCH uitbreidingsmogelijkheden. Tennispark DWZ en sportpark Brandevoort Indien TV DWZ wordt verplaatst naar sportpark Brandevoort, kan tennispark DWZ worden herbestemd. De huidige afmetingen van sportpark Brandevoort zullen door TV DWZ niet geheel worden ingenomen, hetgeen eveneens ruimte overlaat voor andere bestemmingen. Aanbevolen wordt om zowel voor de vrijkomende ruimte op tennispark DWZ als op sportpark Brandevoort de sportbestemming te handhaven. Vooralsnog dienen echter, afhankelijk van de realisatietermijn van de nieuwe voetbalvelden van VV PVV, de trainingsmogelijkheden van RKSV Mierlo-Hout op sportpark Brandevoort te worden gehandhaafd. Immers, hoewel RKSV Mierlo-Hout het trainingsgebruik van sportpark Brandevoort zal kunnen opheffen zodra men op sportpark Brandevoort de beschikking krijg over twee kunstgrasvelden, zal de groei van de wijk Brandevoort het ledental van RKSV Mierlo-Hout doen toenemen totdat de nieuwe voetbalvelden van VV PVV in gebruik genomen zijn. Ad g. Sportpark Houtsdonk De toekomst van het sportpark wordt idealiter verbonden aan de wijze waarop de ontwikkeling en inrichting van de wijk Lungendonk vorm gaat krijgen. Mogelijk zal de wijk het nieuwe primaire verzorgingsgebied van het sportpark worden. Afhankelijk van de stedebouwkundige inpassing zal het sportpark ook verplaatst kunnen worden naar een locatie die meer in de directe nabijheid van de wijk gelegen is. Tot 2020 dient de overcapaciteit van HVV idealiter te worden ingezet als reservecapaciteit bij het afstemmen van de groei van Brandevoort op onder andere de realisatietermijn van de nieuwe voetbalvelden van VV PVV.

49 46 Voor de niet genoemde gemeentelijke sportparken, accommodaties en/of verenigingen wordt aanbevolen de voorzieningen in stand te houden. Dit betreft de nevenstaande. Sportpark Sportpark Molenven Overbrug De Warande Dierdonk De Rijpelberg Berkendonck Heiakker Swift Rivierensingel Vereniging(en) VV Stiphout Vooruit Helmondse Atletiek Club Helmondse Golfclub Overbrug TV Helmondse Tennis Vereniging RKHV Oranje Wit OEC Korfbal TV De Warande TV Shaile TV De Horst TV Dierdonk VV SV Rood Wit 62 TV t Löbke R en TC Buitenlust VV Dijkse Boys VV Bruheze TV t Trambaantje Swift Handbal Mulo Baseball Helmond Hierbij wordt eveneens aanbevolen dat de ledentallen en teamsamenstellingen periodiek worden geanalyseerd om te bezien waar onder- en overcapaciteit ontstaat, groeit of afneemt Normeringen Afgezien van de keuze voor de bovenstaande maatregelen wordt ten aanzien van voetbal aanbevolen: de capaciteit van het aantal velden structureel te beoordelen aan de hand van de NOC*NSF normering; de capaciteit van het aantal kleedkamers structureel te beoordelen aan de hand van de Helmondnorm. De NOC*NSF norm voor de veldencapaciteit is nationaal meer algemeen geaccepteerd en biedt betere vergelijkingsmogelijkheden met andere gemeenten. Daarnaast is deze norm voor Helmond ook realistischer en, zeker bij een groeiende toepassing van kunstgras, beter haalbaar. Bovendien kan in 2008 nagenoeg geen enkele accommodatie aan de Helmondnorm voldoen. Aangezien de Helmondnorm per saldo een ruimere veldencapaciteit voorschrijft dan de NOC*NSF norm is de Helmondnorm in het verleden niet tevergeefs gehanteerd. Een voordeel van de Helmondnorm is dat deze door de ruimere capaciteit in potentie een beter kwaliteitsbehoud van de velden zou waarborgen indien wordt uitgegaan van traditioneel natuurgras. De ontwikkeling van natuur- en kunstgras maken het mogelijk dat de bespeelbaarheid van velden dusdanig toeneemt dat ook hiervoor de NOC*NSF norm door het onderscheid tussen wedstrijd- en trainingsvelden eenduidiger te hanteren is. Voor de kleedkamercapaciteit wordt aanbevolen de Helmondnorm aan te houden op grond van het gegeven dat in de huidige situatie geen capaciteitstekorten worden ervaren. Hierbij wordt opgemerkt dat een eventuele toename van met name het aantal damesvoetbalteams spoedig kan resulteren in de behoefte en noodzaak om meer kleedkamers te realiseren.

50 Marsroute Het voorliggende onderzoek is uitsluitend gericht op het bepalen van de kwantitatieve capaciteit, benutting en behoefteontwikkeling. Alvorens daadwerkelijke keuzes te maken, wordt aanbevolen de kwaliteit van de onderzochte buitensportvoorzieningen te betrekken in de keuzebepaling. Met name voor voetbal en tennis bestaan er legio mogelijkheden om de bespelingsintensiteit van het speelveld te verhogen waardoor op bestaande sportparken mogelijk ruimte kan worden gecreëerd voor andere of meer voorzieningen. Ten aanzien van de aanbevelingen in het voorliggende onderzoek wordt tevens aanbevolen om voor de geboden oplossingsrichtingen op hoofdlijnen de financiële consequenties te schetsen, met name vanwege het gegeven dat deze sterk uiteen zullen lopen. Uiteindelijk dienen de oplossingsrichtingen ook zeker besproken te worden met de sportverenigingen in het algemeen en TV DWZ, VV PVV, TV Carolus, HCH en RKSV Mierlo-Hout in het bijzonder. Gezien de veranderingen die verplaatsing van TV DWZ en VV PVV met zich mee zal brengen, dient de vraag te worden gesteld of en zo ja, in hoeverre deze verenigingen bereid zijn deze veranderingen als kans te zien. Voor zover dit niet het geval is, dient te worden bezien in hoeverre de overige bestaande verenigingen de groei kunnen opvangen. Dit laatste zal vanuit capaciteit en/of afstand niet altijd mogelijk zijn. Tot slot wordt aanbevolen om vanuit de te verwachten sportstimulerings- en bewegingsonderwijsactiviteiten een kwantificering van de buitensport accommodatiebenutting op te stellen. Op basis hiervan kan de capaciteit van de buitensportaccommodaties worden beoordeeld op zowel de verenigings-, bewegingsonderwijs-, als sportstimuleringsbenutting. Op nationaal niveau wordt waar mogelijk met name het toevoegen van sociaalmaatschappelijke functies aan buitensportaccommodaties wenselijk geacht met als beoogd gevolg het intensivering van het gebruik van de gehele accommodatie. Het middel hiertoe is het ontwikkelen van multifunctionele accommodaties waarin wordt samengewerkt door gemeente, verenigingen, onderwijs- en welzijnsinstellingen. Bij een dergelijke ontwikkeling dient naast de bestaande (verenigings-)configuratie ook te worden gedacht vanuit het gemeentelijk accommodatiebeleid ten aanzien onderwijs- en overige welzijnsvoorzieningen. Daar waar dit in Helmond tot capaciteitstekorten dreigt te leiden en het aan uitbreidingsruimte voor natuurgras ontbreekt, is op termijn de (verdere) toepassing van kunstgras gewenst. Hoevelaken, 9 januari 2009 Hopman Andres Consultants B.V.

51 48 Bijlage 1 Sportvoorzieningen Helmond

52 49 Parken en bossen De Warande (nabij Stiphout, West, Noord en Binnenstad) De Stiphoutse bossen (nabij Stiphout) De Bakelse bossen (nabij Dierdonk en de Rijpel) De Brouwhuische heide (nabij Brouwhuis) Gansewinkel (nabij 't Hout) Trimbanen Ook zijn er in Helmond twee zogenaamde "trimbanen" waarop men vrijblijvend toestellen kan gebruiken voor oefeningen. Deze trimbanen zijn te vinden in de Stiphoutse Bossen en in de eco zone rondom de Veste van Brandevoort. Deze laatste is nog in ontwikkeling maar is al gedeeltelijk te gebruiken. Skaten Er zijn ook gelegenheden voor de skaters, deze zijn te vinden op: Stiphout, bij de Claassenstraat; Mierlo-hout, op de hoek van de Heeklaan met de Wilgehoutstraat; Helmond-oost, Wethouder van Wellaan (bij sporthal de Braak); Dierdonk, Dierdonkpark (bij het wijkcentrum); Brouwhuis, Rivierensingel (skatepark Tienerhuis).

53 50 Bijlage 2 Ledenherkomst Actief of niet-actief tak van sport vereniging actief Helmond 2008 nietactief totaal 47 voetbal VV Stiphout Vooruit VV RKSV Mulo VV SC Helmondia VV Oranje Zwart VV PVV Helmond VV SV Rood Wit VV Dijkse Boys VV Bruheze VV RKSV Mierlo-Hout VV HVV Helmond tennis TV Helmondse Tennis Vereniging TV De Warande TV Shaile TV De Horst TV Dierdonk TV Carolus TV DWZ TV t Löbke TV t Trambaantje hockey Hockeyclub Helmond atletiek Helmondse Atletiek Club korfbal OEC Korfbal handbal RKHV Oranje Wit Swift Handbal wielrennen R en TC Buitenlust honk- en softbal Mulo Baseball Helmond totaal Verschillen ten opzichte van de tabel in subparagraaf worden veroorzaakt doordat sommige verenigingen een opgave hebben gedaan die verschilt van het aantal dat op de ledenlijst vermeld staat. In deze bijlage zijn de gegevens uit de opgave aangehouden; in subparagraaf zijn de gegevens uit de ledenlijsten aangehouden.

54 Herkomst per wijk Bij het onderstaande overzicht wordt opgemerkt dat: deels ontbrekende ledengegevens (postcode en/of leeftijd) per vereniging door H AC zijn aangevuld naar rato van de ledengegevens die van de betreffende vereniging wel bekend zijn 48 ; geheel ontbrekende leeftijdsgegevens per vereniging door H AC zijn ingevuld naar rato van de gemiddelden die op de betreffende tak van sport van toepassing zijn 49 ; geheel ontbrekende gegevens per vereniging door H AC zijn ingevuld naar rato van de gemiddelden die op de meest verwante verenigingen van toepassing zijn 50. sportpark sport vereniging Binnenstad Oost Noord 't Hout Brouwhuis Molenven voetbal VV Stiphout Vooruit De Braak voetbal VV RKSV Mulo De Braak voetbal VV SC Helmondia De Braak voetbal VV Oranje Zwart De Warande voetbal VV PVV Helmond De Rijpelberg voetbal VV SV Rood Wit Berkendonck voetbal VV Dijkse Boys Heiakker voetbal VV Bruheze De Beemden voetbal VV RKSV Mierlo-Hout Houtsdonk voetbal VV HVV Helmond subtotaal voetbal West Warande Stiphout Rijpelberg Dierdonk Brandevoort Ind.geb.Zuid Helmond Overig Totaal De Braak tennis TV Helmondse Tennis Ver De Warande tennis TV De Warande De Warande tennis TV Shaile De Warande tennis TV De Horst Dierdonk tennis TV Dierdonk Carolus tennis TV Carolus DWZ tennis TV DWZ De Rijpelberg tennis TV t Löbke Heiakker tennis TV t Trambaantje subtotaal tennis De Warande hockey Hockeyclub Helmond Molenven atletiek Helmondse Atletiek Club De Braak korfbal OEC Korfbal De Braak handbal RKHV Oranje Wit Swift handbal Swift Handbal subtotaal handbal De Rijpelberg wielrennen R en TC Buitenlust Rivierensingel honk-/softbal Mulo Baseball Helmond totaal inwoners participatie/wijk 7,9% 8,9% 10,4% 13,6% 10,5% 8,6% 32,5% 28,9% 7,7% 20,0% 13,0% 8,3% 12% 48 Betreft RKSV Mierlo-Hout, RKSV Mulo en TV Carolus 49 Betreft VV Oranje Zwart, TV DWZ en TV Trambaantje 50 Betreft TV De Warande waarvoor is uitgegaan van de gemiddelde gegevens van TV Shaile en TV De Horst

55 52 Bijlage 3 Capaciteitbepaling 2008 Teamsamenstelling voetbalverenigingen 2008 Vereniging Stiphout Vooruit Mulo SC Helmondia Oranje Zwart PVV Rood Wit '62 Dijkse Boys Bruheze Mierlo Hout HVV MANNEN senioren zaterdag senioren zondag a-junioren b-junioren c-junioren d-pupillen e-pupillen 7 tallen f- pupillen 7 tallen VROUWEN senioren zaterdag senioren zondag a-junioren b-junioren c-junioren meisjes pupillen G TEAMS TOTALEN De Helmond norm beoordeelt de benodigde capaciteitsbehoefte aan de hand van zowel de speeltijd als de trainingstijd waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de lagere (jeugd)teams en de hogere (jeugd)teams wat betreft de speeltijd en veldindeling. Ook wordt rekening gehouden met de ondergrond van de velden. Veldbezetting voetbalverenigingen situatie 2008 volgens Helmond norm en NOC*NSF norm Accommodatie/vereniging Stiphout Vooruit RKSV Mulo SC Helmondia Oranje Zwart RK PVV Rood Wit '62 Dijkse Boys Bruheze RKSV Mierlo-Hout HVV Helmond Totaal aantal velden aanwezig totaal waarvan uitsluitend trainingsvelden waarvan wedstrijd- of wedstrijd-/trainingsvelden Helmond norm onafgerond 4,35 4,93 5,10 1,47 3,43 6,47 1,13 5,14 7,08 3,47 42,57 afgerond saldo velden NOC*NSF norm wedstrijdvelden onafgerond 1,61 2,51 2,67 0,80 1,46 3,33 0,80 3,49 3,81 1,02 21,50 wedstrijdvelden afgerond trainingsvelden onafgerond 1,00 1,20 1,10 0,30 0,70 1,60 0,20 1,40 1,80 0,60 9,90 trainingsvelden afgerond wedstrijd- en trainingsvelden afgerond saldo velden aantal kleedkamers aanwezig totaal Helmond norm saldo kleedkamers NOC*NSF norm saldo kleedkamers Baanbezetting tennisverenigingen situatie 2008 volgens NOC*NSF norm Accommodatie/vereniging Helmondse TV De Warande TV Shaile TC de Horst TV Dierdonk TV Carolus LTV DWZ TV 't Lobke t Trambaantje Totaal aantal banen aanwezig totaal NOC*NSF norm per baan aantal actieve leden capaciteit volgens NOC*NSF norm totaal volgens NOC*NSF norm 4,37 3,33 6,61 1,43 3,94 11,11 1,59 2,39 3,56 38 totaal volgens NOC*NSF norm afgerond saldo velden totaal NOC*NSF norm actief niet actief totaal totaal prognose actief niet actief

56 53 Veldbezetting handbalverenigingen situatie 2008 volgens NOC*NSF norm Accommodatie/vereniging Oranje Wit Handbal Swift Handbal Aantal velden 0 0 Aantal leden max. bel.eenh.per veld 10 0 teamopbouw per vereniging Senioren 5. Junioren 7. mini's 0. totaal 12. bel.eenh. per team / kunstgrasveld norm Senioren 1,00 5. Junioren 1,00 7. mini's 1,00 0. totaal 12. aantal wedstrijdvelden volgens normberekening 1,2. afgerond 1,0. aanwezig 1,0. saldo 0. Veldbezetting honk-/softbalvereniging 2008 volgens NOC*NSF norm Accommodatie/vereniging Mulo Honk- en softbal soort teams gebruiks- teams teams swe swe coëfficient honkbal- softbal- honkbal- softbal- Honkbal veld veld veld veld heren hoofd en 1e klasse, rookie 2, heren overig 1, junioren 1, Jeugdhonkbal (softbalveld) - - aspiranten landelijk en A klasse 2,0 - - pupillen A klasse 1, pupillen landelijk 1, aspiranten en pupillen regionaal 1, Softbal - - dames hoofd, 1e, 2e klassen 2, heren hoofdklasse 2, aspiranten en pupillen A klasse 1, senioren regionaal 1, aspiranten en pupillen regionaal 1, Veldbezetting korfbalvereniging 2008 volgens NOC*NSF norm Accommodatie/vereniging Korfbalvereniging OEC soort teams gebruiks- teams teams swe swe coëfficient za zo za zo Senioren 1,00 3-3,00 A-jeugd 1, B-C-jeugd 0,63 2 1,25 - D-F-jeugd 0,40 3 1,20 - Totaal 5 3 2,45 3,00 Berekening aantal speelvelden: natuurgras kunstgras weekend za zo aantal s.w.e. 5,45 2,45 3,00 bespelingsnorm aantal velden 0,91 0,25 0,38 afgerond 1 1 huidig aantal velden 2 saldo 1 Totaal Berekening aantal speelvelden: aantal s.w.e. 4 4 bespelingsnorm 8,00 10,00 aantal velden 0,50 0,40 afgerond 1 1 huidig aantal velden 1 1 saldo 0 0

57 54 Bijlage 4 Trends en ontwikkelingen 4.1 Sociale ontwikkelingen Sociaal maatschappelijk Algemeen sociaal maatschappelijke ontwikkelingen oefenen invloed uit op de mate van sportdeelname in het algemeen en de beoefening van georganiseerde (verenigings-)sport in het bijzonder. De belangrijkste sociaal maatschappelijke ontwikkelingen zijn: Nieuw collectivisme Als tegenhanger van de individualisering is de trend nieuw collectivisme ontstaan. Kenmerk van het nieuw collectivisme is dat mensen weer meer op zoek gaan naar een groep waarbij men zich thuis voelt en waartoe men wil behoren. Dit kan het gezin zijn, maar ook kleine groepen van gelijkgestemden binnen verenigingen en sportclubs waarmee verschillende activiteiten worden ondernomen. Mensen zoeken elkaar meer op in de persoonlijke sfeer, waarbij kleinschaligheid, gelijkgestemdheid en een goede atmosfeer van belang zijn. Toenemend belang van gezondheid Gezondheid staat zeer nadrukkelijk in de aandacht. Aangetoond is dat voldoende beweging een positieve invloed heeft op de gezondheid van mensen, terwijl tevens is geconcludeerd dat veel mensen te weinig bewegen. Dit biedt aanknopingspunten bij het aanbieden van sportprogramma s in Helmond en kan bijdragen aan de motivatie van mensen om (vaker) te gaan sporten. Sportificering In navolging van het toenemend belang van gezondheid kan ook de trend sportificering worden onderscheiden. Hieronder wordt verstaan dat het begrip sport in alle geledingen van de maatschappij is doorgedrongen zonder noodzakelijkerwijs verbonden te zijn aan de beoefening daarvan. Dit vermoedelijk vanwege de positieve associaties van sportbeoefening met begrippen als gezondheid, jeugdigheid en vitaliteit. Een belangrijke rol bij de versterking en abstrahering hiervan speelt de kledingindustrie (o.a. Nike) die sportiviteit uitdraagt en daarmee een bijdrage levert aan de mensen die zich hiermee willen identificeren. Vervluchtiging van de vrijetijdsbesteding Men onderneemt meer activiteiten in een korter tijdsbestek dan voorheen. De zogenaamde zappconsument heeft zijn intrede gedaan. Zowel de inhoud van de activiteiten als de daaruit voortvloeiende sociale contacten worden oppervlakkiger. In het verlengde van deze zappcultuur ondervindt sportbeoefening een steeds sterkere concurrentie van bijvoorbeeld televisie en internet. In de afgelopen jaar is hiermee ook het aanbod van de te bezoeken vrijetijdsvoorzieningen en activiteiten in een enorm snel tempo uitgedijd. De commercialisering van de sport heeft hierin een belangrijke rol gespeeld. Grote multifunctionele voorzieningen waarbij verschillende branches samenkomen bieden de zappconsument meerdere keuzemogelijkheden op één locatie.

58 Sociaal-economische ontwikkelingen De economische welvaart oefent eveneens invloed uit op de mate waarin sportbeoefening plaatsvindt. Welvaart vertaalt zich in diverse economische trends en ontwikkelingen. De belangrijkste worden navolgend opgesomd 51. Toenemende werkgelegenheid De werkgelegenheid in de marktsector stijgt naar verwachting met gemiddeld 1,5 procentpunt per jaar, hetgeen sneller is dan de toename van het arbeidsaanbod. De werkloosheid blijft hierdoor gestaag dalen, tot gemiddeld 4% van de beroepsbevolking in Het aantal vacatures is onverminderd hoog, evenals de contractloonstijgingen. Door de hoge werkgelegenheid en de bijbehorende hogere inkomens, heeft de werkende beroepsbevolking over het algemeen meer bestedingsinkomen wat ten goede kan komen aan uitgaven aan sportactiviteiten, lidmaatschappen van verenigingen en commerciële sportaanbieders. Afname potentiële beroepsbevolking De potentiële beroepsbevolking staat op het punt te gaan krimpen. Oorzaken zijn bijvoorbeeld het aandeel ouderen binnen de potentiële beroepsbevolking; de beroepsbevolking veroudert. Eveneens ligt de oorzaak bij het hogere emmigratieaantal dan immigratie. De hogere levensverwachting biedt aan de ene kant kansen op gebied van sport aangezien er meer consumenten zijn die tijd hebben om te gaan sporten. Uit de Rapportage Sport 2006 (Sociaal Cultureel Planbureau) blijkt dat in de afgelopen decennia de sportdeelname onder de groep jarigen verviervoudigd en onder de groep jarigen bijna verdrievoudigd is. De sportdeelname onder de oudste groep steeg echter niet verder. Een toename van het aantal actieve ouderen kan een positieve invloed hebben op met name tennis- en golfsport in Helmond. Flexibilisering van de arbeid Door flexibele werktijden, langere openingstijden en toename van deeltijdbanen is er sprake van meer spreiding in de vrijetijdsbesteding en daardoor minder animo voor collectieve sportbeoefening. De belangstelling voor individuele en ongeorganiseerde sport is toegenomen. Dit is een voordeel voor verenigingen die hierop zijn ingericht, maar kan tot problemen leiden bij het organiseren van collectieve trainingen en het aantrekken van kadervrijwilligers. Demografische druk Doordat het aantal senioren toeneemt en het aantal jongeren stabiliseert of zelfs afneemt neemt de demografische druk toe. Dit wil zeggen dat de beroepsbevolking afneemt, hetgeen in bepaalde sectoren (onderwijs, zorg) goed merkbaar is. In reactie hierop wordt getracht de beroepsbevolking uit te breiden door bijvoorbeeld mensen te stimuleren tot herintreding. Gevolg hiervan is dat werk- en tijdsdruk onder volwassenen toeneemt, hetgeen - in tegenstelling tot de vorige ontwikkeling - de sportparticipatie in deze groep niet ten goede komt. Mobiliteitsdruk De groei van het autoverkeer door onder meer toegenomen arbeidsparticipatie en de spreiding van woon-, werk-, en voorzieningenlocaties legt een groot beslag op de ruimte. Veel wijken en buurten kennen een structureel gebrek aan parkeerplaatsen. Bijna de helft van de autogebruikers kwalificeert het ontbreken van voldoende parkeerplaatsen voor vrijetijdsdoeleinden als een ernstig of zeer ernstig probleem. 51 Bron: Trendrapportage toerisme, recreatie en vrijetijd , CBS

59 56 Parkeren zal in de nabije toekomst meer dan nu reeds het geval is voor meer mensen een probleem gaan vormen. Krappe parkeermogelijkheden en slechte bereikbaarheid kunnen een negatieve invloed hebben op sportdeelname. Voor de ontwikkeling van sportparken wordt de gemeente Helmond aangeraden om rekening te houden met voldoende parkeermogelijkheden. Toenemende werkdruk De hoge werkdruk en het snelle levenstempo leiden tot een grotere behoefte aan ontspannen en onthaasten in een sportieve omgeving. In combinatie met meer bewustzijn voor lichaam en gezondheid zorgt dit voor een toename van de behoefte aan zogenaamde wellness - activiteiten. Met name ouderen en tweeverdieners hebben hiervoor extra geld over. Afnemend consumentenvertrouwen Sinds september 2007 is het consumentenvertrouwen gedaald. Dit komt mede door een verslechtering in het oordeel van de economie en een verminderd koopbereidheid. Consumenten vinden het een minder gunstige tijd om grote aankopen te doen. Over de economie in de toekomst, verandert de mening van de consument echter weinig. In verband met de hogere kosten voor verenigingssport kan deze trend een negatief effect hebben op deelname aan georganiseerde sporten en juist een stimulans verzorgen voor de ongeorganiseerde sporten Sociaal-culturele ontwikkelingen De etniciteit vormt één van de belangrijkste sociaal-culturele ontwikkelingen binnen de Nederlandse maatschappij en oefent tevens een bepaalde invloed uit op sportparticipatie, het verenigingsleven en de vrijetijdsbesteding. De mate van etniciteit wordt bepaald door het aantal inwoners dat zelf, of van wie tenminste één van de ouders, afkomstig is uit het buitenland. De gemiddelde etniciteit in Nederland bedroeg in ,6%. Helmond kent een etniciteit van niet-westerse allochtonen van 11,2%. De mate van etniciteit in Helmond heeft invloed op de behoefte aan sportaccommodaties aangezien is vastgesteld dat de sportparticipatie van allochtonen aanzienlijk lager ligt dan de sportparticipatie van autochtonen. De afgelopen jaren is dit verschil echter wel kleiner geworden. De afname van de verschillen is echter niet terug te voeren op een veranderende leeftijdsopbouw binnen autochtonen of allochtonen of op een veranderde samenstelling van de groep allochtonen. Kijkend naar de landelijke prognose voor deze sociaal-culturele ontwikkeling biedt de door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) opgestelde prognose van etniciteit enige houvast voor de toekomst. Voor 2020 wordt een landelijke etniciteit van 21,7% voorspeld, tegenover de ruim 19% die heden ten dage voor Nederland geldt. Dit komt neer op een relatieve stijging van bijna 3%. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de etniciteit, zowel in absolute aantallen als in relatieve zin, ook binnen Helmond in de toekomst verder zal toenemen. De invloed van deze ontwikkeling op de sportparticipatie in Helmond zal echter niet heel groot zijn.

60 Sport en de ruimtelijke ordening Ruimte voor Sport De sport heeft meer ruimte nodig (zie tekstkader). In 2008 is circa hectare voor accommodatiegebonden sportlocaties beschikbaar. De verwachting is dat er in 2020 ongeveer hectare meer nodig zal zijn, vooral voor golfterreinen, maneges, wielerparcoursen en motorcrosscircuits. Er is voor deze sporten een groeiend aantal beoefenaren maar een tekort aan kwalitatief goede capaciteit. In accommodatiegebonden veldsporten is vaak echter weinig behoefte aan extra ruimte want daar kan veel worden gewonnen door herbestemming van de velden, zoals met de aanleg van kunstgrasvelden in plaats van natuurgrasvelden. Hiermee is intensiever gebruik mogelijk, komen verenigingen met minder velden toe en kan de overgebleven ruimte gebruikt worden voor groeisporten zoals hockey. Momenteel lijkt er vooral sprake te zijn van een beweging van binnen naar buiten : sportaccommodaties naar de periferie verplaatsen. Deze ontwikkeling is strijdig met het onbetwiste inzicht dat sport in de wijk integratie en sociale cohesie kan bevorderen. Het compromis dat gezocht wordt bestaat uit voorzieningen met een beperkt ruimtebeslag en een hoge bespelingsintensiteit zoals Cruyff-courts en pannaveldjes. Belangrijk om bij de ontwikkeling van wijken in de gaten te houden, is een goede combinatie tussen sport, onderwijs, naschoolse opvang en wonen Paardensport, jeu de boules en watersport Aangezien voor paardensport, jeu de boules en watersport in Helmond geen capaciteitsbeoordeling plaatsvindt, wordt hiertoe volstaan met een omschrijving van de nationale ontwikkelingen. In de afgelopen jaren is het aantal actieve paardensporters flink gestegen. Hoewel de manege veruit de meest belangrijke plaats is om de paardensport te beoefenen, gaan steeds meer mensen op eigen terrein gaan rijden. Eveneens rijdt 80% als aanvulling op de manege in het buitengebied 52. Het op eigen gelegenheid rijden in de natuur neemt daarbij ook toe. Deze ontwikkelingen zwakken de, door de sterke groei van de paardensport, noodzaak van meer ruimte voor maneges enigszins af. 52 Bron: Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie