Projectplan Wijnjewoude Energie Neutraal

Transcriptie

1 2 Projectplan Wijnjewoude Energie Neutraal Beleidsdocument Wijnjewoude, maart 2016

2 Inleiding. Op 15 oktober 2015 is de coöperatieve vereniging WEN (Wijnjewoude Energie Neutraal) opgericht, met als belangrijkste doelstellingen om met elkaar energie besparingen te realiseren en gezamenlijk duurzame energie op te wekken, zodat Wijnjewoude in 2025 energie neutraal is. WEN wordt gedragen door een enthousiast bestuur, dat samen met de ledengroep, inmiddels zijn dat er ruim 90, werkt aan het bevorderen van de duurzaamheid in het dorp. Na een pilot-status in 2015 binnen het netwerk van duurzame dorpen in Fryslân, staat WEN nu op eigen benen. WEN wordt ondersteund door expertise vanuit de energiewerkplaats Fryslân en de gemeente Opsterland heeft met een start subsidie de oprichting en de eerste kosten gefaciliteerd. WEN is inmiddels lid van Us Koöperatie en verschillende leden betrekken hun energie van de NLD (Noordelijk Lokaal Duurzaam), waardoor WEN een beperkte financiële bijdrage ontvangt van de NLD voor haar lokale initiatieven. In dit beleidsdocument worden de uitgangspunten en de plannen nader toegelicht en beschreven. Draagvlak. De coöperatie WEN heeft kort na haar oprichting eind 2015 al bijna honderd leden. Het lidmaatschap is per adres en het gaat dus vaak om gezinnen en daarmee ligt het werkelijk aantal betrokken mensen boven de 300! Informatiebijeenkomsten worden drukbezocht. Alleen al op de planningsavonden voor een energie neutraal Wijnjewoude, die door specialisten van de provincie werden voorbereid en uitgewerkt, deden over twee avonden verspreid ongeveer 100 Wijnjewoudsters mee. Op 10 oktober 2015 heeft WEN een open dag georganiseerd waarbij een aantal enthousiaste dorpsgenoten hun woning en/of bedrijf openstelden om te laten zien hoe zij hun woning/bedrijf energievriendelijk hebben gemaakt, wat de kosten daarvan zijn en welke besparing dit heeft opgeleverd. Een initiatief, dat veel bezoekers getrokken heeft. Aan de oproep om ook zelf energiebesparende maatregelen te nemen gaven meer dan 35 gezinnen gehoor en de ISV subsidie pot was binnen 4 maanden leeg, terwijl de energie besparende activiteiten gewoon door gaan. De gemeente Opsterland heeft vorig jaar een startsubsidie verstrekt van 2800 en ondersteunt ons project van harte. Wij dragen bij aan de activiteiten van de De Energie Werkplaats en tegelijkertijd stellen zij expertise ter beschikking en hebben zij een bedrag gereserveerd om expertise in te huren op een gebied, waar zij nog geen expertise bezitten. We werken hard aan het vestigen van een samenwerkingsrelatie met woningbouwcorporatie Elkien en zij steunen onze initiatieven van harte. Met Wetterskip Fryslân wordt gewerkt aan plannen om hun waterzuiveringsinstallatie, die gesloten gaat worden te herbestemmen. Continuïteit De deugdelijke coöperatieve structuur op basis van bij de notaris gedeponeerde statuten en met een inschrijving bij de Kamer van Koophandel met een bestuur en ledenvergaderingen staan borg voor de bestuurlijke en administratieve continuïteit. Maar de echte garantie voor continuïteit zit natuurlijk bij de betrokkenheid van de individuele leden en de successen, die geboekt worden. Als onze plannen voor collectieve zonne-energie op grote daken gerealiseerd worden, is er ook nog een materiële garantie voor continuïteit, Wijnjewoudsters hebben samen een onderneming en dat verbindt hen aan elkaar. Uiteraard wordt dit onderbouwd in een gedegen businessplan waarin opgenomen, meerjarige exploitatie met dekking, financiële onderbouwing en afspraken over beheer, onderhoud, eigendom en verzekeringen. Ons educatie traject samen met de basisscholen gaat ook de jeugd bij onze initiatieven betrekken en bouwt daarmee ook aan toekomstige continuïteit.

3 Samenwerking De coöperatieve structuur is gericht op samenwerking. De Wijnjewoudsters geven aan met elkaar samen te willen werken aan het realiseren van hun droom, een energie neutraal Wijnjewoude. Dit geeft meer samenhang en meer gezamenlijke energie, in een dubbele betekenis, in het dorp. De leden investeren ook zelf in besparing en duurzame opwekking, zowel individueel als collectief. Maar daar blijft het niet bij. WEN werkt ook samen met lokale ondernemers en stimuleert daarmee ook de lokale economie. Verder wil het ook andere instanties bij hun initiatieven betrekken en wordt samenwerking gestart met woningbouwvereniging Elkien en Wetterskip Fryslan. Ook de samenwerking met de basisscholen willen we verder uitbouwen. Daarnaast is er de samenwerking met sportvereniging ODV, met deze vereniging wordt gekeken op welke wijze zij hun energiekosten kunnen verlagen. Empowerment Nu al werkt het zo, dat mensen uit het dorp zich spontaan aanbieden om actief te participeren in projecten. Het bestuur doet het niet alleen, maar ook de leden worden uitgenodigd voor informatieavonden/scholing e.d. De leden nemen hun verantwoordelijkheid en gaan zich straks eigenaar voelen. In die zin wordt elke Wijnjewoudster specialist op het gebied van duurzame energie. Zo zijn de bestuursleden al deskundiger geworden en dat geldt ook voor de leden die al actief participeren in projecten. Daarnaast is er overleg met Elkien om ook de bewoners van huurwoningen actief te betrekken en werken we aan een aantrekkelijk financieringsmodel om mensen met een kleine beurs ook de gelegenheid te geven te participeren. Vervolgens gaat het bestuur van WEN in overleg met de gemeente om te bevorderen of een werkeloze ervaring kan opdoen in bij voorbeeld administratief werk om zodoende meer kans op de arbeidsmarkt te verwerven. Ecologie. Om ook een duurzame en leefbare wereld achter te laten voor volgende generaties hanteren we de volgende principes. We breken de natuur niet sneller af dan de tijd die nodig is om te herstellen; We brengen niet meer en sneller stoffen uit de aardkorst in het milieu dan de natuur kan verwerken; We brengen niet meer en sneller natuurvreemde stoffen in het milieu dan de natuur kan verwerken; We doen geen dingen waarmee we andere mensen beperken bij het vervullen van hun basisbehoeften. Daarnaast hebben wij bij onze plannen samengewerkt met de landschapsarchitect van de provincie om al onze maatregelen ook goed in te passen in het landschap. Op basis daarvan zijn er plannen gesneuveld en andere projecten meer naar voren gehaald. Uniciteit. De manier waarop wij binnen WEN faciliteren, dat de mensen uit het dorp het samen doen, vormgegeven door onze specifieke coöperatieve structuur, geldt als vernieuwend. Door de projecten met elkaar op te zetten, waarbij participanten ook daadwerkelijk eigenaar worden, wordt hier verder inhoud aan gegeven. Onze nieuwe website, die we met subsidie van de Rabo bank gaan ontwikkelen, faciliteert dit. Er kunnen straks digitaal ledenvergaderingen

4 gehouden worden en er is een mogelijkheid digitaal te stemmen c.q. peilingen te houden. Niet meer de provincie, de gemeente of dorpsbelang zijn verantwoordelijk, maar de mensen zelf, een nieuwe vorm van democratie van onderop. Energie coöperaties zijn er meer, maar de integrale en samenhangende visie en de uitwerking hiervan, samen de leden en de andere stakeholders is in Fryslân uniek. De bleek ook bij onze presentaties voor de Energie Werkplaats. Om bovenstaande criteria ook daadwerkelijk waar te maken is er ook heel veel praktisch werk nodig. In wezen moet er gewoon een bedrijf opgezet worden, overigens zonder winstoogmerk, en dat kost veel energie en geld, voordat het helemaal selfsupporting kan zijn. Het doel is om in 2018 volledig zonder steun van buitenaf te kunnen functioneren. De noodzakelijke kosten, die de coöperatie WEN dan maakt worden gedekt door bijdragen vanuit de NLD/Green Choice en vanuit het rendement van de duurzame energieprojecten. Om dit te bereiken heeft het bestuur heeft voor 2016 ambitieuze doelstellingen geformuleerd en op basis daarvan activiteiten geformuleerd. Een overzicht daarvan treft u, inclusief begroting en dekkingsplan hieronder aan. Activiteiten/plannen DOEL 1: Stimuleren van energiebesparing om te duurzame dorp te realiseren is het belangrijkste voor de korte termijn. Het gaat hierbij om zowel bewoners (eigen woningbezitters en huurders) als ondernemers. Het is de bedoeling om alle huishoudens, ook die met een kleine portemonnee, mee te nemen in de droom om in 2025 energieneutraal te zijn. Activiteit 1. Inrichten en uitrusten van een informatie helpdesk WEN, samen met het loket Duurzaam Bouwen Fryslân. Bemensing door (op te leiden) professionals uit het dorp voor 6 uur per week/44 weken per jaar. Salaris Materiële kosten Resultaat: Toegankelijke en persoonlijke Helpdesk 6 dagen per week bemenst van 8 tot 20. Activiteit 2. Ontwerp maken voor 5 verschillende woning typologieën om 0-op-de-meter per woning te realiseren. Overzicht van alle mogelijke en noodzakelijke maatregelen om per woning energie-neutraliteit te bereiken. Deze 5 opstellingen vormen daarna het hart van ons informatiecentrum op de site en in MFC De Swingel. Kosten per woning 1500, totaal Resultaat: Voor elk woning type in Wijnjewoude is bekend welke maatregelen nodig zijn om de gewenste 0-op-de-meter situatie te bereiken. Iedereen kan hiervan leren en met elkaar kan dit uitgewerkt worden voor elke woning in Wijnjewoude. Activiteit 3. Opzetten educatief traject met de scholen. Bemensing 8 uur per maand, vrijwilligers werk 80 uur. Kopen lespakket 3000?? {offertes worden opgevraagd) Resultaat: Educatie voor de basis schooljeugd en groei bewustzijn energie neutraal leven. DOEL 2. Zonne-energie op grote daken. Op dit moment werkt het bestuur samen met de energie werkplaats en de leden hard aan het realiseren van een positieve business case voor het plaatsen van zonnepanelen op grote daken. Het is de bedoeling, dat inwoners van Wijnjewoude hun panelen op deze daken leggen via de coöperatieve vereniging. Het is de ambitie om voor 1 januari 2018 minimaal 4000 panelen te plaatsen. Dit zal een investering vergen van ruim 1 miljoen Euro. Na installatie zal de coöperatie geheel selfsupporting zijn. Uit de opbrengsten van de panelen zullen ook alle kosten van de administratie, het beheer en het onderhoud betaald worden. Het spreekt voor zich dat er in de aanloop ook veel kosten gemaakt moeten worden, zonder dat hier al inkomsten tegenover staan.

5 Activiteit 4 Ontwikkelen business case postcode roos regeling/ zonne-energie op grote daken. Bemensing 50 uur professioneel extern advies 3250 materiële kosten 600 Resultaat Business case voor zonnepanelen op grote daken in de postcoderoos regeling. Activiteit 5 Inrichting en voorlopige uitvoering administratie voor zonne-energie grote daken en postcode roosregeling. Bemensing 40 uur professioneel extern advies voor het ontwerp 2600 en keuze/aanschaf softwarepakket 2500, eerste jaar uitvoering door vrijwilligers 100 uur Resultaat Passend administratief model voor operationalisering postcode roos regeling en uitvoering daarvan in het eerste jaar. DOEL 3: Mono vergisting op en bij de veehouderij bedrijven in Wijnjewoude. Deze techniek staat op dit moment nog in de kinderschoenen. Maar samen met een enthousiaste boer, die ook lid is van onze coöperatie werken we een plan uit om in Wijnjewoude een pilot opstelling te realiseren. Op termijn moet ook hier de installatie budget neutraal c.q. binnen een gezonde business case kunnen functioneren, maar voordat het zover is zal dit veel investering en onderzoek vragen. Activiteit 6 Onderzoek naar pilot mogelijkheden mono vergisting veehouderij. Bemensing 50 uur professioneel extern advies 5000 en materiele kosten 1000 Resultaat: Ontwerp en businessplan voor pilot opstelling mono vergister. DOEL 4: Uitwerken website WEN. In de dorpscoöperatie trekken de leden (inwoners van Wijnjewoude) samen op om de doelstellingen van WEN te realiseren. We hanteren hierbij wat we noemen de basisprincipes van het coöperatief organiseren: -Samen iets ondernemen -Iedereen heeft een stem en die stem wordt gehoord -Mensen voelen zich verbonden, hebben een belang en willen zich daarvoor inzetten. -Ze voelen zich eigenaar en zijn dat ook. De leden nemen de belangrijke besluiten. -De coöperatie is van mij, kritiek op de coöperatie is kritiek op mij, wie aan de coöperatie komt, komt aan mij. -We streven hierbij naar een coöperatie die niet werkt volgens het klassieke model van een bestuur en een besluitvormende jaarlijkse ledenvergadering, maar voor een meer eigentijdse vorm waarin de informatie-uitwisseling en besluitvorming digitaal door alle leden wordt gedaan ( de digitale WENgemeenschap ). Activiteit 7. Realiseren van een innovatieve website voor alle leden van WEN, kosten extern bureau Resultaat: Toegankelijke en innovatieve website, inclusief mogelijkheid tot digitale meningspeiling/stemming is operationeel. DOEL 5: Onderzoeken van andere duurzame opwekkingsmogelijkheden: kleinschalige windenergie (kleine molentjes voor eigen erf of dak?), verwerking riool slib, biomassa (hout, stro etc.), aardwarmte, ondergrondse opslag van zonnewarmte etc. Activiteit 8 Breed onderzoek naar alle alternatieve duurzame energie opwekkingsvormen, die voor Wijnjewoude perspectiefrijk kunnen zijn. Totaal 100 uur door leden en vrijwilligers. Bezoeken symposia en congressen door leden WEN Resultaat Overzicht alternatieve opwekkingsmogelijkheden voor alternatieve energie en deskundigheidsbevordering voor de leden. DOEL 6: In samenwerking met Elkien streven naar energiebesparing van huurwoningen. Activiteit 9 Overleg met Elkien en uitwerken financieringsmodellen. 40 uur door leden en vrijwilligers, 400

6 Resultaat: Huurders van Elkien in Wijnjewoude participeren actief om de doelstelling Wijnjewoude Energie Neutraal te realiseren. DOEL 7: Monitoren energieverbruik dorp (nulmeting en jaarlijks monitoren doelstelling). Activiteit 10. Uitvoeren jaarlijkse monitoring energie verbruik dorp en capaciteit van duurzame opwekking. Bemensing 30 uur per jaar 300 Materiele kosten tool 500 Resultaat: Wijnjewoude heeft altijd een actuele stand van zaken met betrekking tot verbruik en duurzame opwekking energie. DOEL 8: Energieneutraal maken van basisscholen en Multi Functioneel Centrum. Activiteit 11 Uitvoering haalbaarheidsonderzoek en maken eerste ontwerp. Advies professioneel extern bureau 2500 voor het haalbaarheidsonderzoek en 1500 voor het eerste ontwerp. Resultaat: Er ligt een ontwerp voor een energie neutraal dorpshuis (MFC) in combinatie met de beide scholen en de sporthal.