REPUBLIEK SURINAME MINISTERIE VAN REGIONALE ONTWIKKELING

Transcriptie

1 REPUBLIEK SURINAME MINISTERIE VAN REGIONALE ONTWIKKELING Onderhoudsplan en veiligheidsaspecten voor ontwateringswerken t.b.v de districten (Task 1.5 binnen het DLGP 2) Paramaribo, 16 april 2013

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Algemeen Classificatie ontwateringssysteem Onderhoudsmethoden: Onderhoud van de verschillende type lozingen (uitvoering van het werk):...11 COLOFON...16

3 Projectnaam: Projectnummer: Projectonderdeel: Decentralization and Local Government Strenghtening Program II IS-261 Task 1: Training in supervising, evaluating and monitoring of the selected Capital Investment projects in roads and drainage Task 1.5: Road and drainage maintenance plan and Road safety aspects (road signs, markings) Subject: Drainage maintenance plan Versie Beschrijving van de wijziging Auteur Autorisator Paraaf Datum Versie 1 (v1) Versie 2 (v2) definitief Opmerkingen/aanvullingen TM-CW d.d. 5 maart 2013 KS GS 5 februari 2013 KS GS 16 april 2013

4 1. Inleiding Gezien de enorme investeringen welke in het kader van het decentralisatie programma worden gedaan binnen de sectoren wegen, ontwatering, vuilverwerking en markten, is het van eminent belang om goede onderhoudsplannen te hebben voor deze specifieke sectoren. Ook binnen de Operation Regulations and Guidelines afgekort ORG - welke deel uitmaakt als basis document van de leningsovereenkomst binnen het DLGP tussen de overheid van Suriname en de IDB is dit een vereiste. ILACO is binnen het decentralisatie programma DLGP I betrokken geweest bij de implementatie van het programma binnen de civieltechnische component in de vijf (5) gecertificeerde districten die als pilot zijn uitgevoerd, namelijk Nickerie, Para, Wanica, Commewijne en Marowijne. Tal van trainingen zijn verzorgd in o.a. de voorbereiding van en toezicht op de uitvoering van civieltechnische werken. Civieltechnische handleidingen zijn opgemaakt en inventarisatie en rehabilitatie van secundaire en tertiaire zandwegen in de districten zijn uitgevoerd in nauwe samenwerking met de Civieltechnische component binnen het DLGP en het counterpart team binnen het ministerie van RO. In het vervolg deelprogramma, DLGPII ( ), zijn naast het bovenstaande verder opgenomen het verbeteren van het ontwateringssysteem in de woongebieden, verbeteren van openbare markten, vuilophaal en verwerking. In 2010 is gestart met het deelprogramma voor het verbeteren van het ontwateringssyteem in de woongebieden binnen de gecertificeerde districten middels het uitvoeren van ontwateringsprojecten. Hierbij is ILACO als consultancy wederom aangetrokken voor de inventarisatie en het in kaart brengen van het ontwateringssysteem, het verzorgen van trainingen ter versterking van het districtsbestuur in de 5 gecertificeerde (Wanica, Para, Nickerie, Commewijne, Marowijne) en de nieuwe districten (Saramacca, Coronie en Brokopondo) bij de voorbereiding en uitvoering van civieltechnische werken, met als onderdeel het opmaken van een onderhoudsplan voor wegen en ontwatering. Doel: Het onderhavig document omvat de onderhoudsrichtlijnen voor het ontwateringsssysteem binnen het district. Hierin zijn de minimale en praktische aspecten in opgenomen voor een doeltreffend leesbaarheid en toepasbaarheid. Het dient als tool voor de districten, waarbij de verdere toepassing van deze richtlijnen mede afhankelijk zullen zijn van de districtsomstandigheden. Ter eenduidigheid en verbetering van de onderhoudsaspecten en daarmee de verschillende drainagemethoden oftewel ontwateringsmethoden, zullen de districten samen moeten werken middels toepassing van standaarden. De hieruit voortvloeiende voorstellen zullen aan de verantwoordelijke instanties w.o. ministerie van Openbare werken, ministerie van Regionale Ontwikkeling en de Wegenautoriteit moeten worden voorgelegd.

5 2. Algemeen Drainage of ontwatering is het afvoeren van huishoudelijk afvalwater en oppervlakte water, over en door de grond, met als gevolg het beheersen van het grondwaterpeil. Hierbij kan het water worden afgevoerd via afvoerbuizen, sloten of greppels (kleinere watergangen).via deze waterafvoermiddelen stroomt het water naar grotere watergangen zoals kanalen en rivieren, die de functie van afwatering hebben. De ontwatering kan alleen goed werken als de afwatering constructief goed is maar ook goed onderhouden is. Deze afvoermiddelen zullen altijd onderhevig zijn aan onderhoud. Zelfs bij een goed ontwerp en goede uitvoering van de constructie kan er direct na aanleg schade ontstaan als gevolg van erosie, zettingen en overige schade. Verder kunnen de omstandigheden in en rond de watergangen zeer gunstig zijn voor de groei van een variatie aan vegetatie. Hoewel de vegetatie helpt bij het tegengaan van erosie op de taluds en soms ook esthetisch is bij een bepaalde mate van begroeiing kan een overvloedige vegetatie ook nadelige gevolgen hebben voor de functie van het kanaal. Deze schadebeelden zullen tot gevolg hebben dat de watergangen minder goed functioneren. Daarom is regelmatig onderhoud van en langs de watergangen noodzakelijk. De minimale onderhoudsactiviteiten zullen het volgende omvatten: - Mechanisch onderhoud: maaien van bermen en talud; - Opschonen en uitdiepen: periodiek opschonen, uitdiepen met een Hydraulische Graafmachine (korte arm) of Dragline (lange arm) en afvoeren van afval of handmatig uitvoeren. - Kunstwerken: jaarlijks en periodiek onderhoud na inspectie - Chemisch onderhoud: bespuiten van waterlijn tot waterlijn; hierbij rekening houden met drinkwaterputten in de nabije omgeving, allen in goed overleg met het drinkwaterbedrijf. In dit document zijn de mininale onderhoudsaspecten voor ontwateringswerken opgenomen en nader beschreven, die door het district toegepast moeten worden voor het opmaken van beleid en begroting.

6 3. Classificatie ontwateringssysteem Het beheer van ontwateringswerken is vastgelegd in Staatsbesluit OW en RO, staatsbesluit 10 oktober De classificatie van de watergangen is (nog) niet vastgelegd in een staatsbesluit. Echter, is een classificatie op basis van de functie hieronder omschreven. Voor de praktische uitvoerbaarheid en het maken van beleid op dit stuk zijn de onderstaande definities van groot belang. Type watergang Primair Functie Primaire watergangen worden onderverdeeld in de volgende categorieën: a. de Atlantische Oceaan, alle rivieren en andere natuurlijke waterlopen; b. alle hoofdkanalen die rechtstreeks ontwateren op de onder a genoemde waterlopen of de Atlantische oceaan; c. boezemwatergangen (horende bij boezemkades, parallel lopend aan de onder a genoemde waterlopen) Secundair Tertiair Quartair Verzamelingspunt (-lozing) tertiairelozingen, afvoer naar primaire watergang Afvoer van woongebieden naar secundaire watergang. Afvoer perceel bijv. greppels, bermsloten Enkele verschillen tussen open en gesloten ontwateringssysteem: Open waterlopen via kanalen, weglozingen Makkelijk aan te leggen Kosten bij de aanleg: vnl. Materieelkosten. Weinig materiaalkosten Last van stank in regentijd Onderhoud is minder intensief: inzet graafmachine Gesloten systeem o.a. middels duikers Constructieve aspecten bij de aanleg is belangrijk Kosten bij de aanleg: materieel, mankracht en materiaal (aanschaf rioolbuizen) Afgesloten, waardoor stank minder is Onderhoud is intensiever en duurder: materiaal (afzettingen op het materiaal (beton), aansluitingen van betondelen, inzet machines tbv doorspuiten etc.)

7 4. Onderhoudsmethoden: Hoofdstuk 2 noemt de minimale onderhoudsactiviteiten. Hieronder is een korte omschrijving: 4.1 Mechanisch onderhoud: Tot op heden is mechanisch onderhoud het meest geschikte vorm van onderhoud van drainagesystemen. Mede ook vanwege discussies die plaatsvinden voor het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en de negatieve effecten op het milieu is het mechanisch onderhoud steeds meer toegenomen. Het mechanisch onderhoud kan zowel worden uitgevoerd vanaf de kant als vanaf het water. Ook is een grote variatie ontstaan in materieel die specifiek voor dit doel is ontwikkeld. Afhankelijk van de toegankelijkheid van de lozing zal een keuze worden gemaakt voor onderhoud vanaf land of vanaf water. De mogelijkheid voor de toepassing heeft met name te maken met de beschikbaarheid van toegangswegen langs het kanaal en de staat van de onderhoudsstroken. Het onderhoud vanaf land heeft het voordeel dat het daarbij gebruikte materieel een hogere verwerkingscapaciteit heeft dan het drijvende materieel bij onderhoud vanaf het water. Onderhoud vanaf het water: Een maaiboot is een klein bootje dat gebruikt wordt bij het onderhoud van watergangen als er niet vanaf de wal met machines kan worden gewerkt. Het doel van het maaien onder water is de doorstroming van het water te bevorderen. Riet, waterplanten, takken en vuil belemmeren een goede doorstroming van het water en moeten verwijderd worden om een zo groot mogelijk natoppervlak te creeren voor doorstroom. Ook kunnen met een maaiboot de oevers worden gemaaid. Aan de achterzijde van de boot bevindt zicht onder water een maaimachine, waarmee de waterplanten worden gemaaid. Aan de voorzijde zit een constructie waarmee de losgesneden begroeiing bij elkaar kan worden geschoven naar een plaats, waar die na overslag over de weg kan worden afgevoerd. De bediening van het geheel is hydraulisch. Aan de hydraulische arm kunnen diverse accessoires worden

8 bevestigd, zoals een maaibalk, een graafbak, een hark en maaiharkcombinatie. Zie foto hieronder Foto Maaiboot Sommige maaiboten kunnen zowel op het land als te water worden ingezet. Voor gebruik op het land kunnen deze zijn uitgerust worden met rupsbanden. Als amfibievaartuigen zijn deze in staat zichzelf in en uit het water te rijden. Onderhoud vanaf land: Voor het onderhoud van de watergangen en taluds kan gebruik worden gemaakt van apparatuur dat wordt gemonteerd op een tractor. Voor dit doel is speciaal apparatuur ontwikkeld geschikt voor het maaien van platte vlakken en/of taluds. Het grote voordeel van het gebruik van tractoren is dat deze een grote maaicapaciteit hebben tot 4-5km per uur bij een breedte van 2-4m, afhankelijk van de toegepaste maaier en de conditie van de onderhoudsstrook. De breedte van de maaibalk verschilt per lozing en dus per project. Het voordeel van het gebruik van tractoren is dat deze techniek al bekend is en dat de ondersteuning van machines en apparatuur makkelijk lokaal kan worden geboden. Ook kan de graafmachine worden ingezet met verschillende capaciteiten en vormen van bakinhoud. Het voordeel van de inzet van een graafmachine is dat deze naast het onderhoud van het kanaal ook ingezet kan worden voor klein onderhoud aan watergangen en onderhoudsbermen. Voor het opschonen en uitdiepen van kanalen wordt de graafmachine ook ingezet. Afhankelijk van de afmetingen van het kanaal, wordt de bakinhoud bepaald.

9 Foto Onderhoud vanaf het land van talud middels graafmachine 4.2 Biologisch onderhoud: In het kader van de rijstbouw is toenemende aandacht voor en het onderzoek op biologische onderhoudsmethoden ontstaan. In het algemeen zullen deze methoden in combinatie met mechanische of onderhoud met handgereedschap worden toegepast. In dit document zal verder niet op worden ingegaan.

10 4.3 Chemisch onderhoud: Deze onderhoudsmethode wordt nog steeds toegepast, maar in de afgelopen jaren steeds meer onder druk van het milieu en scherpere regelgeving vandaar dat deze methodiek als laatste in de rij van onderhoudsvormen wordt genoemd. Voor het chemisch onderhoud is een grote variatie aan bestrijdingsmiddelen beschikbaar die variëren in de manier waarop die werkzaam zijn. De keuze van een bepaald soort bestrijdingsmiddel dient dan wel steeds in overweging met de agrarische en milieu (gezondheid) instanties te worden genomen door het districtsbestuur en het drinkwaterbedrijf. Hoewel het chemisch onderhoud een snelle en goedkope manier is van onderhoud wordt aanbevolen om deze methode zo min mogelijk toe te passen en zeker op lange termijn te verbieden. De gevolgen voor het milieu zijn dusdanig dat het niet meer verantwoordelijk is om met deze methode verder te gaan. Het district dient in goed overleg met de betrokken instanties (NIMOS, LVV) en specialisten na te gaan wanneer en waar er exceptioneel chemisch onderhoud mag worden toegepast en vastleggen in het beleid van het district. Bij de selectie van een bepaald type onderhoudsmethode kan de afweging worden gedaan naar de volgende aspecten: - Milieu: in hoeverre is de maatregel slecht voor het milieu. Hierbij gaat het met name om blijvende moeilijk omkeerbare schade zoals bodem/water vervuiling; - Prijs: hoe is de verhouding van de prijs / kwaliteit per eenheid ten opzichte van elkaar; - Snelheid: hoe verhouden zich de snelheid (capaciteit) van de onderhoudsmethoden met elkaar; - Toepasbaarheid: in hoeverre is het makkelijk om de maatregel uit te voeren. Score is slecht als er veel aanpassingen nodig zijn aan de huidige opzet van het project; - Duurzaamheid: in hoeverre is het mogelijk om de maatregel te blijven uitvoeren. Zijn er beperkingen die op lange termijn het beheersorgaan verplichten om naar alternatieven te zoeken. Hierbij moet worden gedacht aan het voor handen zijn van onderdelen of andere gebruiksartikelen en de marktwerking.

11 5. Onderhoud van de verschillende type lozingen (uitvoering van het werk): Voorbereiding: Het is van belang bij de uitvoering van onderhoud aan ontwateringswerken de volgende vragen in acht te nemen en duidelijk te omschrijven in een bestek of project omschrijving: Welke zijn de activiteiten die uitgevoerd moeten worden? Overzicht van de activiteiten moet bekend zijn; Wie gaat de supervisie bij de uitvoering doen? Is er mankracht aanwezig en voldoen zij aan de eisen. Bijvoorbeeld: minimale eisen voor een supervisor: verantwoordlijkheid, ervaring, bewust zijn van zijn/haar taken, onpartijdig en eerlijk zijn; Welk materieel wordt ingezet? Zijn deze beschikbaar? Door eisen te stellen in bestek aan materieel voor activiteiten gedurende langere perioden, zal de ondernemer wel durven te investeren in zijn materieel. Welke veiligheidsaspecten moeten in acht worden genomen. Veiligheid: Minimale veiligheidsaspecten bij werkzaamheden aan drainage op en/of aanweerszijden van de weg: - Plaatsen van veiligheids - en verkeersborden in de omgeving van de activiteiten. In samenspraak met de locale verkeerspolitie; - Het erop toezien dat werknemers de veiligheids attributen aantrekken zoals veiligheidsvesten en helmen; - Het erop toezien dat stilstaande machines niet in de buurt/omgeving van de activiteiten worden geparkeerd en tijdens de uitvoering van zwaailichten voorzien zijn; - Het erop toezien dat de werklocatie vrij is van ongebruikt/ongeschikt/overvloedig materiaal. Overgebleven of andere materialen t.b.v. de activiteiten moeten niet op gevaarlijke locaties opgeslagen worden die het zicht of de toegangkelijkheid belemmeren; - Erop toezien dat voorzorgsmaatregelen worden genomen bij het werken met hete bitumen, corrosieve of gevaarlijke bestanddelen bij koppeling van de betonnen constructiewerken. - Erop toezien dat alle ontgravingen (ontgraven gebieden/locaties) in beeld moeten zijn gebracht vòòr en tijdens de uitvoering, dit i.v.m. de aanwezigheid van kabels en leidingen. - Erop toezien dat alle operators getraind zijn in de desbetreffende machine (ervaring hebben /bekend zijn met het werken met de machine). Alle medewerkers dienen te worden geinformeerd over de veiligheidsaspecten in de nabije omgeving van machines en ook de scholen indien die in de directe omgeving zijn; - Ervoor zorgdragen dat voorzorgsmaatregelen eventueel in afstemming met de verkeerspolitie zijn getroffen, zodat weggebruikers geen vertraging en zo min mogelijk hinder ondervinden; - Bij werkzaamheden aan bruggen dienen de hulpconstructies vooraf gecontroleerd te worden;

12 - In gevallen waarbij de werkzaamheden niet afgerond zijn, dienen goede verlichting geplaatst te worden voor het verkeer in de avond; - Erop toezien dat de werklocatie na werktijd schoon en veilig achtergelaten wordt. Controle (inspectie) in het veld: Drainage dient om grondwaterstand en oppervlakte water te beheersen. Voor het goed kunnen functioneren van een drain is het nodig dat het water er vrij doorheen kan stromen en dus niet gehinderd wordt door grondinspoeling of ingroei van vegetatie. Een visuele beoordeling (veld inspectie) van het afvoerverloop in voornamelijk de natte perioden geeft inzicht in het functioneren van de drainage. Inspecteren van het ontwateringssysteem dient daarom zowel in de droge als de natte periode plaats te vinden. Hierbij is het belangrijk om de situatie vast te leggen middels fotocamera. Controle bij open ontwateringssysteem dient gelet te worden op: - Mate van aanwezigheid van vegetatie in de watergang; - Mate van aanwezigheid van rommel en ander vuil in de watergang die de doorstroom tegenwerken/vertragen; - Conditie van taluds en bermen; - Aansluitingen met andere watergangen, doorstroming van het water. Bij de controle (inspectie) op bestaande gesloten ontwateringssysteem, die gedurende de onderhoudsperiode plaatsvindt kan omvatten: 1. Controle op de buizen: ieder jaar op goede ligging controleren, zo nodig herstellen, vrij maken van begroeiing, de eerste paar meter van de drainbuis met een stok controleren en eventueel reinigen. 2. Controle op de drainreeksen: doorspuiting met water op een moment dat de drain enige afvoer heeft. Doorspuit-materieel kan zijn: o Spuitkop met schuin achterwaarts gerichte waterstralen; o Slang op haspel; o Pomp met lage druk (<20 bar), middeldruk (20-50 bar) of hoge druk (>50 bar). Deze drukken gelden aan de pomp; bij de spuitkop is de druk aanzienlijk lager. Resultaten van doorspuiten: o Lutum (gronddeeltjes die voornamelijk in klei voorkomen) en silt zijn goed te verwijderen; o Ijzer- en zwavelafzettingen en wortelgroei zijn moeilijk te verwijderen, tenzij frequent wordt doorgespoten;

13 o o Zand is vrijwel niet te verwijderen, maar wordt slechts over korte afstand verplaatst. Zandvangen (onderkant van bv inspectieputten) regelmatig handmatig opschonen ( minimaal 1 keer per maand). In zandige ondergronden kan door een overmaat van water en een hoge druk, instabiliteit rond de drainbuis ontstaan, waardoor zandinspoeling kan optreden. Frequentie van doorspuiten: De frequentie van doorspuiten hangt sterk af van de omstandigheden en het bodemgebruik. o In het algemeen doorspuiten in het eerste jaar na aanleg en afhankelijk van het functioneren van de drain en de omvang van de inspoeling om de 3 à 10 jaar; o Bij ijzerafzettingen en wortelgroei (bos, windsingels) een keer per één of twee jaar. o Houd rekening dat de straatputten, trottoirkolken en hoofd inspectieputten op regelmatige basis moeten worden opgeschoond. In het algemeen kan de volgende frequentie van controle en onderhoud worden aangehouden voor: Straatputten: 4 keer per jaar Trottoirkolken: 4 keer per jaar Hoofdinspectieputten: 2 keer per jaar Belangrijke controle aspecten bij de (uitvoering) aanleg van nieuwe drainage (gesloten ontwateringssysteem): Controle punten ten aanzien van het ontwerp: drainrichting, -afstand,- diepte, -verhang, - diameter, - omhullings-, afdek- of filtermateriaal, eindbuizen en hulpstukken; Controlepunten ten aanzien van het leggen: grondwerk, kwaliteit van de toegepaste materialen, strakke en rechte ligging van de buis en de verwerking van eindbuizen en hulpstukken, aansluiting van de buizen; Wijze van controle: alleen voor de controle op hoogteligging en doorsteekbaarheid Hoogteligging: de hoogteligging wordt gemeten m.b.v. een waterpastoestel, baak en eventueel drainprikker. De hoogteligging moet voldoen aan de volgende eisen: o Afwijking van de onderkant van de buis ten opzichte van de geprojecteerde verhanglijn mag niet meer bedragen dan de helft van de inwendige draindiameter; o De genoemde afwijking mag nergens zodanig zijn dat als gevolg van negatief verhang op enig plaats in de buis het water boven de aslijn van de buis kan blijven staan. Doorsteekbaarheid: de doorsteekbaarheid wordt gemeten m.b.v. een doorsteekapparaat en doorsteekkrachtmeter. In Suriname reeds toegepast. (door UCC).

14

15 In het kader van het DLGP2 project zijn in de gecrtificeerde districten ( Marowijne, Commewijne, Para, Commewijne en Nickerie) alsook in de nieuwe districten (Saramacca, Coronie en Brokopondo) trainingen verzorgd waarin de kostprijs bepaling bij de uitvoering van werken is toegelicht. Hierbij is in hoofdlijnen de kostenopbouw alsvolgt: Totale kosten opbouw: - Kosten machines (Km) - Kosten personeel (Kp) - Aannemers winst en risico (W) Kosten bij de uitvoering van werken bestaat uit: - Materiaal kosten (M) - Transportkosten (T) - Kosten verwerking: machines, arbeidsloon (V) - Aannemerswinst en risico (W)

16 COLOFON Opdrachtgever : Decentralisation and Local Government Strenghtening Program- Ministerie van Regionale Ontwikkeling Project : Decentralisation and Local Government Strenghtening Program II Project Onderdeel : Training in supervising, evaluating and monitoring of the selected Capital Investment projects in roads and drainage in 5 certified districts (Task 1.5) Auteur : K. Samat-Soerjanom, B.Sc (Project Engineer) Contributie : ing. M. Blenman (Project Manager Civilworks Principal DLGP) Autorisator : ir. G.D. Soerjoesing (alg. Project coordinator) Datum : 16 April 2013