AVIP Basis Contractors Elia. Algemene VeiligheidsInstructies bij werken op hoogspanningsposten Elia = AVIP Safety Governance & Certification

Transcriptie

1 AVIP Basis Contractors Elia Algemene VeiligheidsInstructies bij werken op hoogspanningsposten Elia = AVIP Safety Governance & Certification Version 2017

2 Overzicht 1. Elia als netbeheerder 2. Wettelijke verplichtingen 3. De HS-installaties 4. Toegangsvoorwaarden 5. Gevaren en risico s in HS-posten Elia 6. Afbakening in HS-posten 7. Specifieke werkzaamheden (stellingen, cabines, GIS, groen, ) 8. Noodprocedures (brand, EHBE, Seveso, ) 9. Afvalbeleid en milieu 10. Algemeenheden 11. Extra lesmateriaal voor niveau werkleiders - Veiligheidsdocumenten - Crosscontrole van de elektrische veiligheidsmaatregelen - Borgingskaarten - Bijkomende-en extra veiligheidsmaatregelen - Risicoanalyse (RA)

3 Elia als transmissienetbeheerder Frankrijk, Nederland, Elia Luxemburg IMPORT elia Frankrijk, Nederland, Luxemburg EXPORT Grote en Middelgrote industrie Elektriciteits- producenten Transmissie 380kV tot 30kV Distributie van 26kV tot 230/400V KMO s, professionele klanten, huishoudens

5 Wettelijke verplichtingen De werkgever Moet een preventiebeleid uitwerken voor zijn onderneming De hiërarchische lijn Is verantwoordelijk dat het welzijnsbeleid dat uitgevaardigd is door de werkgever wordt uitgevoerd. Iedereen Ieder individu is wettelijk verplicht om de veiligheidsprocedures op te volgen en gepast de CBM en PBM te gebruiken. We zijn allemaal verantwoordelijk voor onze eigen veiligheid en voor die van onze collega's 5

6 Wettelijke verplichtingen WELZIJNSWET OPLEIDING / INFORMATIE + TEST (Welzijnwet K.B ) Werkleiders Certificaat OK enkel indien geslaagd voor ALLE testen geslaagd bij 75% Uitvoerders geslaagd bij 70% Geen herkansing direct na de opleiding!

7 Inbreuken Softwaretool SafeGuard = Databank certificaten Inbrengen van overtredingen m.b.t. Veiligheid Milieu Toegang Overtreding wordt vastgesteld en gekwalificeerd volgens: Zware Gewone Lichte overtreding Gevolg sanctie! Alsook terugkoppeling naar aankoopdienst.

9 HS-geleiders ² Isolator Een HS-post is een knooppunt waarop verschillende netelementen toekomen, die op een bepaalde wijze met elkaar verbonden kunnen worden via één of meerdere HS-rails. Een netelement kan zijn: een hoogspanningslijn een transformator(veld) een condensatorbatterij een rail 10/4/2017 Vakwerk

10 HS-toestellen (AIS: Air Isolated Switchgear) Kabel-of lijnveld (AIS) Rails (AIS) 10/4/2017

11 HS-toestellen (GIS: Gas Isolated Switchgear) GIS-installatie 150 kv (SF6-gas)

12 HS-toestellen Vermogenschakelaar Geen zichtbare onderbreking - enkel standaanduider!

13 HS-toestellen Scheider = gesloten HS-scheiders Wel zichtbare onderbreking! Scheider = open

14 HS-toestellen Vaste aardmessen (SAT) Losse aardingen Staafaardingen

15 HS-toestellen Transformator

16 HS-toestellen Half-open cellen (36kV) Afgeschermde cellen (36 kv)

17 LS-toestellen Laagspanning old Laagspanning new 10/4/2017

18 Overzicht 1. Elia als netbeheerder 2. Wettelijke verplichtingen 3. De HS-installaties 4. Toegangsvoorwaarden 5. Veiligheidsdocumenten 6. Gevaren en risico s in HS-posten Elia 7. Werken aan elektrische installaties Functies, Vitale 5, veiligheidsafstanden Kaartensysteem Afbakening in HS-posten 8. Specifieke werkzaamheden (stellingen, cabines, GIS, groen, ) 9. Noodprocedures (brand, EHBE, Seveso, ) 10. Afvalbeleid en milieu

19 Toegangsvoorwaarden Opleiding & test + BA4/BA5 certificaat AVIP Opdracht + Elia-document toegang (TWVG, BVIP, WVG) Poort altijd op slot (AREI art. 47) Meldingsplicht bij aankomst en vertrek (telefoneer of SMS naar dispatching) EN meld je steeds aan bij de LVB of reeds aanwezige Elia-ploeg (i.v.m. coördinatie van de werkzaamheden) Geen certificaat AVIP enkel werken onder begeleiding Elia (BA5)! Algemeen rookverbod in ALLE lokalen van Elia (veldgebouwen, relaiszaal, cabines, kelders, ) Mobiele telefoons en Walkie/Talkies zijn toegestaan in de HS-post tenzij verbodsbord

20 BA4/BA5 wordt toegekend door de werkgever/hiërarchie! Toegangsvoorwaarden Indeling in functie v/d bekwaamheid (AREI - Artikel 47) BA1 Gewone personen BA2 Kinderen in de voor hen bestemde lokalen BA3 Gehandicapten BA4 Gewaarschuwden Personen die gewaarschuwd zijn omtrent de elektrische risico s BA5 Vakbekwamen Personen die via kennis de gevaren van elektriciteit zelf kunnen inschatten en maatregelen kunnen bepalen om de risico s te elimineren of te minimaliseren

21 Toegangsvoorwaarden Volgende documenten MOETEN aan Elia bezorgd worden alvorens men over een geldig Elia-certificaat kan beschikken: 1. Een BA4/BA5 vakbekwaamheidsverklaring met o.a. onderstaande informatie: Naam bedrijf/werkgever Naam werknemer Werkelijke vermelding dat men persoon BA4 of BA5 verklaart Aard van de werkzaamheden Type installaties Handtekening (verantwoordelijke) werkgever Eventueel reeds gevolgd opleidingstraject binnen de onderneming (In geval van wijzigingen aan dit document moet ons een nieuw exemplaar worden toegestuurd). 2. Ervaren werkleiders (>4jaar) moeten eveneens over een document bezorgen dat hun ervaring moet bewijzen. Documenten te versturen naar

22 Aanmelding via SMS Meld je altijd meteen aan bij aankomst! SMS naar: +32 (0) Vermeld: HS-Post + spanning + IN/OUT PU-code + IN = bv. DROGE 380 IN 10/4/ Elke aanwezige persoon van Elia individueel Per ploeg van ELKE contractor bij aankomst EN vertrek Bedrijf, naam/voornaam, taal en gsm-nummer van WL versturen naar functionele mailbox Netop.SISO@elia.be

23 De Elkey-sleutel

24 Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) Steeds voorkeur geven aan CBM: Leuning, afscherming, Werkkledij + beschermkledij: Steeds nodig bij werken = gebruik van een arbeidsmiddel Aangepast aan het risico (schakelen, werken, asbest, ) Herkenbaarheid als Elia personeel is verplicht! Veiligheidsschoenen: Altijd verplicht! Veiligheidshelm: Volgens interne procedures in het bedrijf Bij projecten (bouwkunde): pictogram op poort! In gondel hoogwerker Bij risico op stoten van het hoofd (kelders, obstakels, ) Bij werken op verschillende niveau s (te vermijden) Valharnas: Voor alle werken op 2 m indien geen CBM In gondel hoogwerker Andere: Aangepast aan het risico

25 Verplaatsingen in een HS-post Personen: o Verboden om afbakening te overschrijden/onderkruipen! o Gebruik van de poortjes in de witte afbakening: o o Contractors: enkel indien toelating via TWVG of WVG Elia-personeel: met codificatie BA4/BA5 Voertuigen: o Snelheidsbeperking (max 10 km/h) o Enkel toegelaten op verharde wegen o Parking niet hinderlijk o Verbod afbakening te overschrijden o o Hoogtebeperking respecteren! Verplaatsing in de werkzone: aandacht kabelkanalen, rails, ondergrond, e.d.

26 Halfverharde wegen enkel toegelaten me een voertuig mits een geldige (T)WVG Gebruik enkel de verharde wegen met een voertuig/machine

27 Drugs & alcohol Alcohol verboden om alcoholische dranken binnen te brengen of te gebruiken. verboden onder invloed van drank te zijn op het werk of tijdens de wacht. Drugs verboden om drugs binnen te brengen, te bezitten, te verhandelen of te gebruiken. Ook de middelen die wettelijk gedoogd worden zijn niet toegelaten. verboden onder invloed van drugs te zijn op het werk of tijdens de wacht. Medicatie Wees aandachtig en praat met uw behandelende arts wanneer je medicijnen moet nemen die een invloed hebben op de bewustzijnstoestand. Dit geldt voornamelijk voor werknemers die een veiligheidsfunctie of een functie met verhoogde waakzaamheid uitoefenen. 27

29 Hanteer het principe v.d. preventiehiërarchie voorbeeld: openliggend kelderluik Efficiëntie Maatregel Omschrijving Volgorde Maatregel Elimineer het gevaar Risico s verkleinen Gebruik collectieve beschermingsmiddelen Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen 4 Signaleer, baken af, gebruik pictogrammen, voorzie opleidingen, waarschuwen van personen,

30 Gevaren en risico s in HS-posten Elektriciteit: hoogspanning, laagspanning, batterijen Risico s: elektrocutie, elektrisering, vlamboog Preventiemaatregelen: 1. Energie uitschakelen 2. Procedures toepassen 3. Collectieve bescherming (afscherming) 4. Persoonlijke bescherming 5. Signaleren (pictogrammen)

31 Gevaren en risico s in HS-posten Elektriciteit is onzichtbaar, reukloos en geruisloos en kent dus zeer specifieke en ernstige risico s! - Zware brandwonden - Ademhaling stopt - Hartstilstand - Neerslaan van lichaam - Spiersamentrekking Gevolgen: Spiersamentrekking Brandwonden (inwendig en uitwendig) Hartfibrilatie Schade aan weefsels, bloed-en zenuwstelsel - Kan geleider niet meer loslaten - Activeren van differentieelbeveiliging - Milde schok - Voelbaar Een stroomstoot vanaf 30 ma gedurende 2 seconden kan dodelijke gevolgen hebben!

32 Gevaren en risico s in HS-posten Bij hoogspanning hoef je de geleiders niet aan te raken om geëlektrocuteerd te worden! Hou steeds de nodige veiligheidsafstand! Vraag altijd informatie aan uw Elia contactpersoon! Een elektrische stroom kan onder bepaalde omstandigheden dodelijk inwerken op het menselijk lichaam. De grootte van het risico is afhankelijk van: de weg die de stroom door het lichaam volgt, de stroomsterkte, de tijdsduur dat de stroom door het lichaam vloeit, de frequentie van de stroom.

33 Gevaren en risico s in HS-posten Extra aandacht! Door de diversiteit in onze installaties kan de voeding zowel boven als onder aangesloten zijn op een toestel. Meten is weten gissen is missen!!! WERKEN AAN laagspanningsvermogenskringen (LS): ALTIJD spanningsloos werken!!!

34 Veiligheidsafstanden AREI (art. 266) veiligheidsafstanden DL en DV DL of Distance Limite bepaalt de zone onder spanning = ongeveer 1cm/1kV DV of Distance Voisinage bepaalt de nabijheidszone U 110 kv: DV = DL + 1m U 150 kv: DV = DL + 2m

35 Veiligheidsafstanden DL = +/- lengte isolator = +/- 1cm/1000 Volt 150 kv DL 10/4/2017

36 Veiligheidsafstanden DV = DL + 1 of 2 m 150 kv DV DL 10/4/2017

37 Veiligheidsafstanden Arei art. 266 Afstanden D L en D V Nominale netspanning U N [kv] (effectieve waarde) Afstand die de buitengrens van de zone onder spanning aangeeft D L [cm] Afstand die de buitengrens van de nabijheidszone aangeeft D V [cm]

38 Veiligheidsafstanden Bij het niet respecteren van de afstand (DL) zal er een vlamboog (+/-8000 C) ontstaan U hoeft een HS-geleider niet aan te raken om een overslag te veroorzaken! GEVOLGEN: ernstige verwondingen! de dood! zware schade!

39 Gevaren en risico s in HS-posten Inductiespanning: Inductiespanning is een elektrische spanning die kan voorkomen op metalen voorwerpen, zoals bv. HS-luchtlijnen, rails, kabels, metalen voorwerpen Hoe hoger de spanning van het net en hoe dichter men bij de spanning werkt hoe groter de kans op inductiespanning op metalen delen tot 10% van Un. Algemene regel: metalen delen altijd aarden (hoogwerker, stelling, Heraskaders, ) alvorens werken uit te voeren in de buurt van hoogspanning. 10/4/2017 Inductiespanning kan dodelijk zijn! Een (niet geïsoleerde) hoogspanningsgeleider mag enkel aangeraakt worden indien deze zichtbaar en ter plaatse met de aarding verbonden is!!!

40 Soorten aardingen

41 Gevaren en risico s in HS-posten Werk enkel tussen twee zichtbare aardingen! Raak enkel installaties aan die ter plekke correct geaard zijn! Risico van inductiespanning tot nul herleiden + Afleiden van incidentele foutstromen

42 Elektromagnetische velden (50Hz) Elektrisch veld Verhoogd elektrisch veld in HS-posten 220 en 380 kv Magnetisch veld Te bewaren veiligheidsafstanden: Monopolaire Vermogenkabels > 50 cm, bv. bii verplaatstingen in kelders Luchtspoelen Afschermen of afstand bewaren > 2m Zwangere vrouwen: Voorkom om zich in kabelkalders te begeven Behoud een veiligheidsafstand van 5m t.o.v. vermogentranformatoren en inductiespoelen. Begeef u niet onder het railstel in een HS-post kv Dragers van pacemakers e.a.: Contacteer de arbeidsgeneesheer van Elia 42

43 Gevaren en risico s in HS-posten Hoogte: schilderwerken in vakwerk, werken met hoogtewerker, ladders, stellingen, werken op Tfo s, Risico: val (met zware verwondingen of de dood tot gevolg) Preventiemaatregelen: 1. Vermijden 2. Zo kort mogelijke blootstelling 3. Maak gebruik van een collectieve valbeveiliging (leuning) 4. Gebruik een hoogtewerker of stelling 5. Gebruik een (gekeurd) veiligheidsharnas met leng en valdemper

44 Gevaren en risico s in HS-posten Gebruik ladders enkel om een hoogteverschil te overbruggen Let op met kabelkanalen en trappen Putten steeds afbakenen met geel/zwart Verantwoordelijke: WL of diegene die het gevaar veroorzaakt Ketting lint: (afstand > 1,5m) Stevige mechanische afbakening: (tot aan rand) Alternatieve middelen: kegels,

45 Gevaren en risico s in HS-posten Gevaarlijke producten: verven, solventen, gassen, oliën, Risico: ontvlambaar, explosief, toxische dampen, vergiftiging, brandwonden Preventiemaatregelen: 1. Vervang een gevaarlijk product door een minder gevaarlijk 2. Zorg voor voldoende ventilatie 3. Gebruik de juiste recipiënten 4. Lees het etiket met H&Pzinnen (Hazard & Precaution) - (GHS-CLP) 5. Meng niet eender welk product 6. Bewaar enkel de dagdagelijkse hoeveelheid in de werkzone 7. Draag de gepaste PBM s

46 Gevaarlijke producten in HS-posten Asbest (asbestinventaris v. Elia) SF6 gas Blussystemen Olie (PCB restanten) Zuren Verven Etc. Gevaarlijke producten te vermelden in checklist BVIP!!! 04/10/2017

47 Gevaren en risico s in HS-posten Omgevingsfactoren: beperkende maatregelen moeten soms opgelegd bij: Extreem lage of hoge temperaturen Neerslag Dichte mist: Stop de werken wanneer men de leden van de ploeg of delen van de installatie niet meer kan onderscheiden Onweer: Wanneer men de bliksem ziet of de donder hoort dienen de werken gestopt te worden - verwijder u van de HS-installatie Wind: Geen werken op hoogte indien de windsnelheid meer dan 60 km/uur bedraagt. Voor werkzaamheden met hijsmachines geldt +/- 45km/uur

48 Gevaren en risico s in HS-posten Geluid lawaai: Indien geluid hinderlijk wordt lawaai Lawaai draagt bij tot: Beperking verstaanbaarheid Verkeerd begrepen instructies Vermindert de concentratie Milieuhinder Doofheid Preventiemaatregelen: Verwijder de lawaaibron (generator, compressor, ) Gebruik de juiste arbeidsmiddelen Beperk de blootstellingsduur Gebruik gehoorbescherming (vanaf 85 db(a))

50 Afbakening 2 types afbakening: Mechanische risico s: Geel-Zwart Elektrische risico s: Wit, Rood-Wit, Helrood

51 Afbakeningskleuren in HS-posten Elia WIT: ROOD/WIT: HELROOD: 04/10/2017 GEEL

52 Afbakeningsplan 10/4/ Opgesteld door WL, PRC of Elia-verantwoordelijke Gedateerd en ondertekend door beide partijen

53 04/10/2017 Witte borden: Toegang tot de werk-of opslagzone

54 Rail onder spanning! Rail buiten dienst Witte afbakening toegangswegen Witte afbakening: (Bijkomende) Toegangswegen

55 Afbakening laagspanningsinstallaties

56 Rood/witte afbakening: Werkzone in hoogspanningspost

57 57 Poortjes in de afbakening Openen van een poortje in een WITTE afbakening: Personeel Elia met codificatie BA4 of BA5. Alle andere personen begeleid door BA5 Elia. Alle andere personen ENKEL mits geschreven toelating (TWVG, WVG, BVIP, ) Openen van poortjes in een ROOD/WITTE afbakening : de SB (schakelbevoegde) in functie de LVB (lokale veiligheidsbevoegde) in functie personen van wacht in functie Alle andere personen ENKEL mits geschreven toelating (TWVG, WVG, BVIP, )

58 Toegangspoortje in witte ketting gebruik enkel mits toelating Elia 04/10/2017

59 Rood-witte ketting voor opslagzone materiaal 04/10/2017

60 70kV 10/4/ Helrood spandoek of gabarit voor hoogtebeperking Opgelet veiligheidsafstanden DL-DV

61

62 04/10/2017 Helrode vlaggen voor hoogtebeperking Opgelet veiligheidsafstanden DL-DV

63 04/10/2017 Dubbel helrode afbakening tgv. (tijdelijk) ernstig en onmiddelijk gevaar!

64 Geel/zwart: struikel-en valgevaar, risico op stoten,

65 Indien de voorlopige hekken en eventuele toegangspoorten zich in de onmiddellijke omgeving bevinden van een gewone ruimte die toegankelijk is voor het publiek, moeten zij, zoals de omheining van een hoogspanningspost, voldoen aan de voorschriften omschreven in art. 47,03-c van het AREI,,, verplicht op slot, aanduidingsborden, geaard, Footer 65

67 Veel voorkomende werkzaamheden in een HS-Post 1. Proefopstellingen en indienstnames 2. Stroomgroepen en werfkasten 3. Gereedschappen en machines 4. Hoogwerkers en hijskranen 5. Werken met stelling, ladder 6. Werken op transformatoren 7. Werken in kabelkelders 8. Werken in HS-posten (Cabines) 9. GIS-installaties 10. Bouwkundige werken: Betonpompen, betonmixers, Grondwerken, graafwerken, 11. Kabelwerken 12. Sonderingen 13. Groenonderhoud en snoeiwerken

68 Proefopstellingen en indienstnames Indien mogelijk de personen die niet betrokken zijn bij de interventies/activiteiten vragen om de site te verlaten. De SB/LVB dient de afbakening zodanig op te stellen dat men de zone onder spanning niet kan benaderen of betreden. De LVB is verantwoordelijk voor de coördinatie tijdens dergelijke interventies. Andere maatregelen die voortvloeien uit de RA kunnen bijkomend van toepassing zijn.

69 Werfkasten en stroomgroepen Voorwaarden: Aangemeld bij ELIA via BVIP CE-markering IP44 spatwaterdicht Wettelijke keuring door EDTC Aarden, dubbel geïsoleerd gereedschap Gebruik van isolatiebewaking (bij IT-net) Gebruik van verliesstroomschakelaar (bij TT-net) Gebruik: Opstelling: lawaai, uitlaatgassen, hitte, In goede staat: stekkers, snoeren, etc Bescherm de kabels op de rijweg en tussen deuren

70 Gereedschappen en machines Voorwaarden: Respecteer machinerichtlijn en handleiding IP 44 + bij voorkeur dubbel geïsoleerd Opleiding + minimumleeftijd (18jaar) voor bv. lastoestellen, metaalbewerkingsmachines, Gebruik: Goede staat en regelmatig onderhoud Indien defect niet werken eerst laten herstellen Staat elektrisch snoer en stekker Gebruik van een differentieelstekker (waarde: 30 ma) Beveiligingen checken op voorhand Gebruik stroomgroepen en compressoren ver genoeg verwijderd van de werkplek (uitlaatgassen & lawaai) Is mijn toestel voldoende waterbestendig?

71 Hoogwerkers/hijskranen Voorwaarden: Aangemeld in BVIP Wettelijke keuring (3-maandelijks) Attest bedienaar (o.a. minimumleeftijd) Voorwaarden uit de risicoanalyse (o.a. DV-DL) Noodbediening WVG of (T)WVG nodig Verplaatsen: Na het aftekenen WVG voor aanvang werken Verplaatsen via afgebakende toegangsweg Aandacht voor kabelkanalen Gevaar! Begeleider indien nodig

72 Hoogwerkers/Hijskranen Gebruik: Helm + valharnas (vastgemaakt aan ankerpunt) Aarding (met blauwe kaart) Stabiel opstellen (binnen de werkzone) Afbakenen: vallende voorwerpen Veiligheidshelm verplicht voor omstaanders Maximum laadvermogen respecteren Hoogwerker verboden te gebruiken als hijswerktuig Windsnelheid (+/- max. 45 km/uur) Nooit alleen gebruiken Altijd tweede persoon op de grond DV-DL Aandacht: de afbakening bevindt zich op grondniveau maar loopt door in verticaal vlak Begrenzingen voorzien

73 Stellingen Voorwaarden: Volg de instructie zoals beschreven in de AVIP-procedure Wettelijke keuring en in goede staat Opbouwen door bevoegd personeel (opleiding/certificaat) Voorzien van plint, borstwering en tussenleuning Stabiel opstellen (en wielen blokkeren) Zijstabilsatie is verplicht vanaf 2,5m hoogte werkvlak Gebruik: Goedgekeurd door bevoegd persoon + aanduiden d.m.v. stellingkaart Toegang via trappen langs binnenzijde Geregelde herkeuring (1X week) + na langdurige werkonderbreking Bij Elia gebeurt de jaarlijkse keuring door een EDTC Niets wijzigen na de opstelling

74 Aandachtspunten

75 Ladders Voorwaarden: Correct gebruik volgens de instructies in de AVIP-procedure Enkel houten en kunststof ladders toegelaten Periodieke keuring (door bevoegd persoon) Gebruik: Gebruik de laddersteunen (indien aanwezig) In principe enkel om hoogteverschil te overbruggen (geen werkplatform) Werken zonder krachtwerking: Visuele inspectie Korte duur Beperkte hoogte Draag ladders enkel horizontaal en NIET op de schouders!

76 Gebruik van de laddersteun + Ladder (geïsoleerd) vastgemaakt Laddersteunen

77 Werken op een transformator Voorwaarden: Wettelijke keuring van valbeveiliging als PBM Gebruik: Valbeveiliging verplicht toe te passen: Valbeveiligingvoet toegelaten als ankerpunt voor 1 persoon Valbeveiligingpaal verplicht vanaf 2 personen Aan stevig punt indien geen valbeveiligingsvoet aanwezig PBM: harnas, valstopapparaat, klimhelm,

78 Werken op een transformator

79 Werken in kabelkelders Voorzorgsmaatregelen: Niet op de kabels trappen CBM (kabels mechanisch afschermen/afdekken) Goede verlichting (ook noodverlichting!) Goede verluchting (SF6) Nooduitgangen en vluchtwegen voorzien Toegangsluiken afbakenen (geel/zwart) Gebruik van de vuurvergunning PBM (helm, vluchtmasker, ) Voorkomen van binnendringen van dieren en water

80 10/4/

81 Werken in MS-posten Voorzorgsmaatregelen: Goede verlichting Nooduitgangen en vluchtwegen vrijhouden geen materialen stockeren Mechanische risico s afbakenen (putten, kabeldeksels, ) Hoe rekening met het elektrisch risico van naastliggende cellen Opgelet met trillingen van machines Voorkom stof plaatsing van stofwand Gebruik van de vuurvergunning PBM (helm, vluchtmasker, ) Voorkom binnendringen van dieren en water!

82 Werken aan GIS-installaties Voorzorgsmaatregelen: 10/4/2017 Zelfde maatregelen als in MS-cabines + Goede ventilatie Onderhoud door minstens 2 personen Bij het openen van compartimenten: Draag handschoenen en stofmasker Gebruik stofzuiger met gepaste filter Verboden te eten of te drinken Verboden te roken! Bij contact met metaalfluoriden: Huid reinigen met zeep en water en/of bicarbonaat Indien werken met wegwerpoverall gebruik douche Contact met de ogen spoelen met water + gebruik van oogspoelmiddel (EHBO-koffer) Bij vaststellen van geur van rotte eieren (zwavelverbindingen) evacueren!!!

83 Werkzone met gassen onder druk Voorzorgsmaatregelen: Gebruik de gepaste middelen (terugslagkleppen, leidingen, ) Ventilatie Gebruik van de vuurvergunning Vermijd lekken (opsporen met zeepolossing) + herstelling Hou gasflessen recht en maak ze vast Dagdagelijkse hoeveelheid op de werf Opslagvoorwaarden (temperatuur, vochtigheid, ) Hou gasflessen uit de buurt van ontstekingsbronnen Bij gas en zuurstoftoevoer slangbreukbeveiliging Gebruik geen olie of vet op de afdichtingen Draag de gepaste PBM s (gelaatscherm, bril, handschoenen, )

84 Bouwkundige werken Betonmixer en betonpomp: Verlaat nooit de verharde weg (zie WVG) Respecteer steeds hoogtebeperkingen Respecteer de veiligheidsafstanden (DL DV) Voertuig aarden + blauwe kaart Voertuigen niet beklimmen Reinigen 50m verwijderd van de HS-installatie en/of buiten de omheining Eventueel bijkomende voorwaarden in BVIP Indien nodig specifieke risicoanalyse

85 Graafwerken Raadplegen van de liggingsplans! Sonderen (minstens 1 m diepte) of proefsleuven Wat te doen indien kabel wordt aangetroffen afgedekt laten + indien nodig WVG Machinaal graven met kleine machine met bak zonder tanden + 2 personen: controle en bedienaar + melding in BVIP Veiligheidsafstanden respecteren (DL-DV) begrenzing (zwenken en hoogte)! Afbakenen valgevaar (geel/zwart mechanische afscherming) Uitvoeren sleuf: stutten, beschoeiing, afschermen, grondwater, toegang, evacuatie, Let op met andere nutsleidingen

86 Graafwerken Begrenzing Voorkom inkalvingen Stutten of beschoeien verplicht

87 Afdekplaten en signalisatielinten 87

88

89 Signalisatie HS-kabels Bovenop ondergrondse HS-kabels zal er steeds een specifieke afdekking (plaatjes, betondallen, ) en/of signalisatie aangebracht zijn. In het geval men onverwacht toch op een HS-kabel stoot tijdens graafwerkzaamheden is het belangrijk om de HS-kabel niet bloot te graven, maar dient men onmiddellijk de betrokken netbeheerder te contacteren. 89

90 Kabelwerken Graafwerken in HS- Post met profiel CW (Civil Works) Kabelwerken of aanleg in HS-Post met profiel EE (Electrical Engineering) + cables Geen certificaat AVIK Basis Certificaat AVIK Basis verplicht Geen certificaat WL kabelwerken Certificaat WL kabelwerken verplicht (EE+Cables) Opstellen BVIK (Bijzondere Veiligheidsinstructies bij Kabelwerken) en WVG / TWVG nodig Wetgeving TMB Tijdelijke & Mobiele Bouwplaatsen van toepassing Specifieke instructies van toepassing bv. kabelknippen (AVIKprocedure) Kabels dienen steeds aanschouwd als zijnde onder spanning!

91 Groenonderhoud Voorzorgsmaatregelen: Afval verwijderen of opslagen op voorziene plaats Sproeiwerken tot max. kniehoogte (NOOIT op installaties in dienst en NOOIT over of door hekwerken)! Gevaarlijke producten enkel dagelijkse hoeveelheid op de werkplek In het bezit van de MSDS fiches of VIB (Veiligheids-InformatieBladen) Kennis van de P&H-zinnen Vermijd afgebakend zones nut van planning der werken + overleg ter plekke Poortjes in afbakening: zie vermelding op (T)WVG Mechanische toestellen enkel te gebruiken na aggregatie door Elia Controle van de leidingen Hendels blokkeren onmogelijk Gebruik PBM s (helm, vizier, handschoenen, )

93 In geval van nood Bij ongevallen: Ga de oorzaak na en zorg voor je eigen veiligheid - neem nooit zelf risico s Verwittig de hulpdiensten (112) hou telefoon nadien vrij! Zorg voor de vitale functies (ademhaling, hartslag) EN niet vitale functies (bloedingen, ) EHBO Praat met het slachtoffer Bij elektrocutieongevallen: 10/4/2017 Verwittig de hulpdiensten (112) en dispatching Elia ( ) Laat installatie veilig stellen en borg de installatie Gebruik ev. de geschikte geïsoleerde stok om het slachtoffer te verwijderen Bied EHBE (Eerste Hulp Bij Elektriciteitsongevallen)

94 In geval van nood Brand explosie HS-post of cabine evacueren Hou rekening met vrijkomen van giftige stoffen (rook, toxische gassen, ) Hulpdiensten contacteren (telefoon = 112) Adres HS-post soort plaats en feiten meedelen EN aantal ev. slachtoffers (buiten bewustzijn, ademt, ) Elia contacteren (zie gegevens in relaiszaal en op (T)WVG of BVIP en installatie laten veilig stellen door Elia! In geval u zelf blust gebruik de gepaste blusmiddelen (CO 2 of poeder ABC) Brandwonden: Algemene regel: eerst water, de rest komt later! Kledij in brand gebruik branddeken, werkjas of rol slachtoffer over de grond Verschroeide kledij niet uittrekken tenzij bij knelling of bij brandwonden door chemische stoffen Slachtoffer niet laten drinken 10/4/2017 Gebruik indien nodig de nooddouche of burnshields (opslag in sanitair)

95 In geval van nood Nooddouche Geef elk arbeidsongeval alsook schierongeval aan! Contractors moeten dit eveneens melden aan Elia (verplichting).

96 In geval van nood Naastliggende SEVESO- bedrijven - richtlijnen Noodprocedure van toepassing bij bv. brand, giftige wolk, explosie, Werknemers worden verwittigd door politie, sirenes, radio, Of door de Elia-dispatching (link met Seveso-bedrijven) Onderbreek het werk en beveilig de installatie Luister naar de radio om informatie te verzamelen Contacteer dispatching en/of verantwoordelijke Elia Contacteer (indien mogelijk) het op het bord vermelde Seveso bedrijf om de exacte situatie te kennen.

97 Nuttige telefoonnummers Elia Dispatching Merksem Algemeen nummer: +32 (0) Noodnummer: +32 (0) intern: (97) Dispatching Namen Algemeen nummer: +32 (0) Noodnummer: +32 (0) intern: (93) Hulpdiensten (brandweer, ziekenwagen) : 112 Politie: 101 Algemeen noodnummer Elia : Algemeen noodnummer Elia - HS-lijnen: Aanmelding Elia per SMS: +32 (0) HS-Post + spanning + IN/OUT 97

99 Orde en netheid + afvalbeleid Opruimen werf en omgeving: Doorlopend: afval verzamelen, stockeren en afvoeren Dagelijks: voorwerpen die indienstname zouden hinderen Wekelijks: werf opruimen en kuisen Valgevaar (putten, heuvels, sleuven, materiaal, ) afbakenen Let op voor planken met spijkers, scherpe voorwerpen, Gebruik een afvalcontainer per soort afval (steenpuin, asfalt, hout, metaal, ) Afval dient gesorteerd te worden! Laat geen etensresten achter Hou het sanitair rein en kuis het regelmatig Hou (nood)uitgangen, blusmiddelen en pictogrammen steeds vrij en zichtbaar

100 Milieubeleid Drie verschillende wetgevingen / gewesten Iedereen dient de vigerende wetgeving te respecteren Voorkom (olie)vervuiling beter preventief optreden i.p.v. te moeten saneren of opkuisen zeer hoge kosten! Gebruik de Spill-kit of gelijkwaardig zo snel mogelijk na een accidentele verontreiniging Contacteer de dienst Environement Elia bij eventuele verontreinigingen Het is verboden om materialen te verbranden Gooi geen producten, verven, solventen e.d. op grond of in de riolering Dek bij schilderwerken de omgeving af Hou rekening met milieuvervuilingen bij onderstaande werkzaamheden o.a. aan: Transformatoren, oliekabels, schilderwerken, GIS-installatie Respecteer de wetgeving m.b.t. grondverzet (zie verder) - Vlarebo

101 Grondverontreiniging Het risico van de grondverontreiniging wordt bepaald door een risicoanalyse! Het zijn al deze factoren die samen zullen bepalen of een verontreiniging een risico inhoudt voor de gebruikers van het betrokken terrein. Bij alle geplande grondwerken: in de werkzone eerst grondstalen nemen. Indien belangrijke verontreiniging wordt vastgesteld moeten bovenop de algemene maatregelen ook aanvullende maatregelen genomen worden. We onderscheiden 2 soorten maatregelen afhankelijk van het soort vervuiling: algemene maatregelen, die gelden voor elk type werk of onderhoud (verbod van roken, eten, drinken, ). aanvullende maatregelen, die gelden bij grondwerken en die afhangen van het type van toxische stoffen in de bodem. Elia zal in samenspraak met de WL bepalen welke maatregelen er dienen genomen te worden (op basis van INstructie instructies 10/4/2017 bodemverontreiniging te bezorgen door Elia verantwoordelijke )

102 Gebruikte afkortingen NEX: NetEXploitant nu NetOp (Net Operations = Dispatching) PRC: ProjectConducteuR (Elia) LVB: Lokale VeiligheidsBevoegde (Elia) EB: ExploitatieBevoegde (Elia) SB: SchakelBevoegde (Elia) WL : WerkLeider (Elia of Aannemer) CVM: Coördinatie VeiligheidsMaatregelen WVG: WerkVerGunning TWVG: Toegangs- en/of WerkVerGunning AIV: Attest van InVeiligheidstelling ATBE: Attest van Ter Beschikkingstelling door Elia ATBN: Attest van Ter Beschikkingstelling door Netgebruiker AVIP: Algemene VeiligheidsInstructies bij werken op HS-Posten AVIK Algemene VeiligheidsInstructies bij werken aan HS-Kabels AVIL Algemene VeiligheidsInstructies bij werken in HS-Lijnen BVIP: Bijzondere VeiligheidsInstructies bij werken in HS-Posten NB: NetBeheerder NG: NetGebruiker EDTC Externe Dienst voor Technische Contrôle SF6 ZwavelHexaFluoride HS HoogSpanning MS MiddenSpanning ( Volt) EE Electrical Engineering CW Civil Works

104 Bijkomende informatie voor de werkleiders (WL) De volgende slides zijn specifiek van toepassing voor werkleiders!

105 Inhoudstafel specifiek bijkomend voor werkleiders - Veiligheidsdocumenten - Crosscontrole van de elektrische veiligheidsmaatregelen - Borgingskaarten - Bijkomende-en extra veiligheidsmaatregelen - Risicoanalyse (RA)

106 Documenten overzicht TWVG nodig bij werken in een Elia Ruimte WVG + AIV nodig bij snijding van een HS-element of netrisico BVIP checklist specifieke instructies per HS- Post Vuurvergunning nodig bij risico s op brand

107 Toegangs- en/of WerkVerGunning TWVG Elia document dat toelaat om: toegang te verkrijgen tot de vermelde installatie en/of de poortjes in de afbakening te gebruiken en/of de vermelde werken uit te voeren de werken te coördineren met andere partijen Formele vermelding van de Morning Star (MS) en 360 De TWVG dient door de Elia verantwoordelijke persoonlijk te worden overhandigd. Enkel indien geen maatregelen in het HS-net! 10/4/2017 Dispatching (NetOp) neemt geen acties.

108 Toegangs- en/of WerkVerGunning TWVG

109 1 deel aan te kruisen en gegevens opgeven. Voor een TWVG van lange duur (bijvoorbeeld jaarlijks) en op meerdere posten, is het mogelijk om het coördinatieblad (bijlage) te gebruiken waarin men de post kan vermelden en de periode gedurende wanneer een Elia coördinator actief is. Praktisch: indien de WL vaststelt dat er andere werken zijn in de post, gaat hij zich inlichten bij de ploeg en contacteert de coördinator. De coördinator informeert hem over de te nemen maatregelen en vervolledigt de bijlage. 3/9/

110 Wie: de persoon die de TWVG uitgeeft of de persoon die voor de coordinatie zorgt. De WL (contractant of Elia) vervolledigt zijn eigen RA met de informatie van de 360. Werken door Elia, indien de TWVG gegeven wordt aan een collega, kan men het resultaat van de RA vermelden, inbegrepen de 360 Werken met een contractant, 360 steeds uit te voeren indien meerdere werken op de site. Het resultaat van de 360 mag opgenomen worden op de TWVG. Een schriftelijke spoor is een meerwaarde maar moet gebeuren door de WL contractant op zijn RA. 3/9/

111 Werkvergunning met AIV Attest van In Veiligheidsstelling Werkvergunning nodig voor werken met snijding van HS-elementen of voor werken met risico voor het HS-net De werkvergunning CVM garandeert de hoofdaannemer een veilig gestelde hoogspanningsinstallatie (vitale 7). De genomen veiligheidsmaatregelen zijn in detail weergegeven op het AIV. Bij werken met hoofd- en onderaannemer(s) wordt er enkel voor de hoofdaannemer een werkvergunning opgemaakt (cascadeprincipe). De WVG dient door de LVB persoonlijk aan de WL te worden overhandigd crosscontrole van de veiligheidsmaatregelen verplicht! Een WVG bestaat uit 2 delen: Deel WVG: beschrijving van de werken, periode, LVB en WL, coördinatie, Deel AIV: (Attest van InVeiligheidsstelling) die de maatregelen in de elektrische installatie weergeeft (Vitale 7).

112 Werkvergunning met AIV Attest van In Veiligheidsstelling Gekoppelde borgingskaarten VET: veilig gestelde installatie

113 Werkvergunning met AIV Attest van In Veiligheidsstelling Scheidingen gegarandeerd door Netop Gegarandeerd/genomen door LVB Gecontroleerd door WL Vergrendeling Borgingskaart

114 Werkvergunning met AIV Attest van In Veiligheidsstelling Aardingen gegarandeerd door LVB Test afwezigheid spanning OK Gegarandeerd/genomen door LVB Gecontroleerd door WL Gegarandeerd/genomen door LVB Gecontroleerd door WL

115 Bijzondere VeiligheidsInstructies Post/Lijnen/Kabels BVIP/BVIL/BVIK Legt de afspraken vast tussen de opdrachtgever Elia en zijn contractor (Werfafspraken) Voor een welbepaalde periode en plaats (maximale looptijd van het document = 1 jaar). Dit document legt de plaatselijke voorwaarden op. Enkel toegepast voor werken uitgevoerd door contractors Bij werken met hoofd- en onderaannemer(s) enkel BVIx voor hoofdaannemer De hoofdaannemer verplicht de informatie door te geven aan medewerkers en onderaannemers. Indien Elia geen opdrachtgever is zal het geven van toegang geformaliseerd worden door het document toegangs- en werkvergunning - TWVG. 10/4/2017 BVIP verplicht bij werven met werfinrichting of toegang tot meerdere HS-posten (groenonderhoud)

116 Bijzondere VeiligheidsInstructies Post/Lijnen/Kabels BVIP/BVIL/BVIK

117 Vuurvergunning De vuurvergunning bevat de noodzakelijke preventiemaatregelen om de risico s op brand of explosie te beheersen. Vuurvergunning bij voorkeur één week op voorhand aan te vragen. Het gebruik van de vuurvergunning is verplicht, bij werkzaamheden met open vlam open vuur, blanke vlam of andere hittepunten in de omgeving van brandbare materialen. Dit geldt zowel voor eigen personeel als voor contractors. Mag opgesteld worden voor meer dan 1 dag, MAAR: beperkt in tijd en max. 5 opeenvolgende dagen en mits volgende voorwaarden: - afhankelijk van de omstandigheden en - de omgeving en - en de aard van de werkzaamheden!

118 Vuurvergunning

119 Crosscontrole van de elektrische veiligheidsmaateregelen Installatieverantwoordelijke Werkverantwoordelijke

120 Werken aan elektrische installaties Om te werken buiten spanning: Toepassen van de VITALE 7 Doel = creëren veilige werkomgeving in de buurt van HS-installaties en/of voor werken aan HS-installaties 1. Werkvoorbereiding 2. Vrijschakelen (zichtbare onderbreking) 3. Vergrendelen (mechanisch blokkeren) tegen wederinschakelen en borgen (kaarten) 4. Meten afwezigheid spanning 5. Aarden en kortsluiten 6. Afbakenen (rood/wit) 7. Vrijgeven installatie WVG+AIV

121 Borgingskaarten Elia - basisprincipes Elke veiligheidsmaatregel wordt voorzien van een borgingskaart Slechts als de laatste kaart wordt weggenomen veiligheidsmaatregel wegnemen! Kaart slechts weg te nemen door de verantwoordelijke van de kaart en als aan de voorwaarden is voldaan! De WL is verplicht Blauwe kaarten te plaatsen op de veiligheidsmaatregelen die hij neemt. Hij mag kaarten hangen overheen de andere borgingskaarten

122 Elektriciteit - de vitale 7 Bijkomende -en extra veiligheidsmaatregelen vermeld op het AIV: Deze maatregelen worden steeds geborgd met een gele of blauwe kaart. losse aardingen; onderbreken van voedingsspanning; buiten dienst nemen van de automatische overname; krachtbronnen van de vermogensschakelaar afkoppelen uitschakelen van het branddetectiesysteem / blusinstallaties;. Geel-zwarte (of oranje) afbakening (putten, sleuven, ) Ontspannen van veren Afschermen van leidingen en kabels Ontluchten van drukvaten.

123 Bijkomende veiligheidsmaatregelen Extra veiligheidsmaatregelen De bijkomende en extra veiligheidsmaatregelen te nemen bovenop de vitale zeven moeten ALTIJD worden vermeld in de bijlage van de WVG (AIV)

124 In de praktijk geborgd met gele/blauwe kaarten

125 Risicoanalyse RA Wettelijke verplichting Moet specifiek zijn aan de werf Risico s gelinkt aan de uit te voeren werken Risico s gelinkt aan de omgeving van het werk Last minute risicoanalyse Principe van dynamisch risicobeheer, RA op te stellen voor aanvang van de werken, tijdens de werkvoorbereiding, en aangevuld met LMRA vóór alsook tijdens de werken

126 Elia Safety contactgegevens Elia n.v. Keizerslaan Brussel Tel: of

127 Many thanks for your attention! Safety Governance & Certification ELIA SYSTEM OPERATOR Boulevard de l'empereur Brussels info@ elia.be An Elia Group company