Bemesten zonder kater

Transcriptie

1 Bemesten zonder kater Bemesten zonder kater BEMESTEN ZONDER KATER Actualiteiten MAP Landbouwcomice Brugge 20/03/2018 Focus/MAP-meetnet/nitraatresidu De laatste meter Mestontleding-mestsamenstelling Fosformeting Mestweetjes

2 Focusgebied ha focusgebied / afname in periode 12-18: circa ha (11%!) 20/03/2018 2

3 Focusgebied: blauwe arcering MAP-meetpunten: groen of rood Gele afbakening: afstroomgebied van een MAP-meetpunt 20/03/2018 3

4 Resultaten MAP-meetnet: 4

5 Evolutie MAP-meetpunten (oppervlaktewater) boven de 50 mg NO 3- /l-drempelwaarde 20/03/2018 5

6 (tot 01/03/2018): 26% van de MAP-meetpunten boven de 50 mg/l-grens Winterjaar (metingen tot 14/02/18) 201 MAP-meetpunten > 50,1 mg NO3-/L % 73 MAP-meetpunten > 40 mg NO3-/L en =< 50, % mg NO3-/L 91 MAP-meetpunten > 30 mg NO3-/L en =< % mg NO3-/L 380 MAP-meetpunten =< 30 mg NO3-/L % 11 MAP-meetpunten nog geen meting 1.45 % % 20/03/2018 6

7 Nitraat in oppervlaktewater en nitraat in de bodem (nitraatresidu): Nitraatrichtlijn: < 50 mg nitraat in oppervlaktewater Mestdecreet: < 50 mg nitraat in oppervlaktewater nastreven door nitraatresidu in de bodem te beperken: Staalname 1 oktober tot 15 november Nitraatresidu-grenzen (= drempelwaarden) Nitraatresidu op één perceel Controle door de overheid of stalen van derogatiebedrijven Niet-focusbedrijven met nitraatresidu tussen DW1 en DW2 vorig jaar Bedrijfsevaluatie nitraatresidu Focusbedrijven die vrijstelling aanvragen (ten laatste op 01/06/2018) Bedrijven die verplicht een bedrijfsevaluatie moeten doen na negatieve evaluatie van het nitraatresidu voorgaand jaar 7

8 Per gewas het % van de residustalen met een bepaald nitraatresidu (2016) 20/03/2018 8

9 Nog cijfers TEELTGROEP percelen gem NRES gem NRES gem NRES GRAS MAIS GRANEN AARDAPPELEN SPECIFIEKE TEELT OVERIGE TEELT TOTAAL /03/2018 9

10 De laatste meter Beleidsreactie op % rode MAP-meetpunten Wat? 1 meter vanaf de insteek (= de bovenste rand van het talud van de waterloop) Waar? waterlopen uit het GRB (Grootschalig Referentie Bestand). GRB?: geklasseerde waterlopen categorie 1,2,3 en nietgeklasseerde waterlopen. Waar kan ik dat opzoeken? E-loket (premies) en geopunt. 20/03/

11 Concreet Wat mag niet? bemesting, bodembewerking (ploegen, scheuren, ) en het gebruik van bestrijdingsmiddelen Wat mag? Weide: begrazing en maaien Akker: inzaai van gras of gras-kruidenmengsel. Braak mag ook, maar onkruiden! Een sterk wortelend grasmengsel. Denk aan Veldbeemd, Roodzwenk, Rietzwenk, Best niet te veel hoogproductieve Italiaans of Engels raaigras, Timothee, Maaien hoeft niet. Wanneer er gemaaid wordt, liefst het maaisel niet op de strook achterlaten: na verloop van tijd gaten in de graszode en dus grote kans op onkruid Wintergranen gezaaid in 17: geen probleem om te oogsten 20/03/

12 Zijn we die meter kwijt? Nee! De 1 meter (net als de 5-meterzone) blijft meegerekend worden voor de mestafzetruimte. Aanduiden als vergroening (ecologisch aandachtsgebied) als de 1 m-zone aangeduid is op de verzamelaanvraag kan de strook als potentieel EAG aangeduid worden wegingsfactor van 1,5 (1 are = 1,5 are EAG) beheersovereenkomst (vrijwillig) 1 m-zone kan onderdeel zijn van een vrijwillig randenbeheer (grasstrook naast waterloop) jaarlijkse vergoeding tot EUR/ha rand bijkomende voorwaarden (specifieke maaidata, oppervlakte rand uit mestafzetruimte, 5 jaar, 6 m breed, ) Bedrijfsplanners: Stijn De Winter: 0498/ Filip Jonckheere: 0494/ /03/

13 Welke waterlopen? E-loket L&V Blauw/paars gearceerde vlakken: GRB Blauwe stippellijn: GRB (cat. 1, 2, 3) Paarse stippellijn: GRB (cat. 9 en 99) 20/03/

14 Welke waterlopen? via kaarten en plaatsen -> natuur en milieu -> water via VHA waterloopsegmenten volgens categorie : donker blauw, groen, licht blauw, rood: VHA cat. 1, 2, 3 via basiskaart GRB watergang : oranje + paars: VHA geen cat. 20/03/

15 Enquête Inagro (107 landbouwers) 70% hield al rekening met 1 m-zone Hoe onderhouden? 70 % maait (4/5 doet het zelf), 30 % maait niet. Vooral met een klepel- en schijvenmaaier, maar een enkele keer wordt zelfs met een bosmaaier gewerkt. Maaisel afvoeren? 90% van de bevraagden voeren het maaisel niet af. Wordt de talud mee gemaaid? Van de maaiers neemt 60% de talud mee. Wanneer maaien? 56% zowel in voor- als najaar, 20 % maait ook tussen de teelten, de rest maait één keer. Vooral de beschikbare tijd en de teelt spelen een rol. 20/03/

16 Enquête Inagro Problemen? 40% heeft problemen met bereikbaarheid, aanwezigheid van het gewas bij maaiwerkzaamheden. Maar ook de onkruiddruk vraagt voor blijvende aandacht. Nuttig? Vooral de stabielere talud komt naar voor als positief punt. Bredere strook (beheersovereenkomst)? 30% van de bevraagden had een bredere strook, waarvan de helft (15%) een beheersovereenkomst had. Vergroening? 30% plant aan te duiden als vergroening. 20/03/

17 Mestsamenstellingen vanaf 2018 Voor alle mestsoorten: keuze per mestcode/exploitatie: analyse of forfait afschaffing analyseplicht naar verwerking/export geldigheidstermijn mestanalyse = 3 maand aanmeldingsplicht van alle staalnames via SMIL Enkel voor varkensmest: nieuwe forfaitaire mestsamenstellingen vanaf 01/05/2018 afschaffing putstalen voor varkensdrijfmest, alles op basis van laadstalen (min. 2). bedrijfsspecifieke mestsamenstelling (bedrijfsforfait) 20/03/

18 Mestsamenstellingen vanaf 2018 Voor alle mestsoorten keuze analyse of forfait: wanneer? op moment dat eerste vracht worden gereden of ten laatste op 15/2 (via mestbankloket > aanvragen). vanaf 2019: keuze blijft doorlopen tenzij men voor 15/2/2019 wijzigt. Varkens: nieuwe forfaitaire inhoudscijfers (cijfers tussen haakjes = oude cijfers): zie tabel Zeugen + Biggen: bij analyses specifiëren welke soort: zeugen en biggen, zeugen dekstal of zeugen kraamstal 20/03/

19 Varkens: bedrijfsspecifieke samenstelling (BSM of bedrijfsforfait) bepaald op niveau van de exploitatie en mestcode minimum 4 laadstalen (2x2) laadplaats met inbegrip van minstens 1 staal per stal van zelfde mestsoort Indien variatie OK -> BSM kan. Anders meer stalen. Variatietoets is op basis van het grootste verschil BSM is gemiddelde van de stalen waarvan variatie OK is Aantal monsters kgn/ton kgp2o5/ton 4 0,80 1,60 5 0,80 1,60 6 1,20 2,00 7 1,60 2,40 8 2,00 3,00 9 2,40 3,60 vanaf 10 3,00 4,40 20/03/

20 BSM - OPVOLGINGSTRAJECT Voor onbepaalde duur. Jaarlijkse opvolging van de stabiliteit van de BSM door de landbouwer Nemen van opvolgstalen om BSM te toetsen Eerste jaar na bepaling: 2 laadstalen, nadien 1 laadstaal Stalen van de VLM komen ook in aanmerking Opvolgstalen worden getoetst aan de vork: 0,75 voor N en 1 voor P205 Indien OK -> blijft systeem van 1 laadstaal per jaar Indien afwijkend Zoeken naar oorzaak. (BSM verkeerd bepaald, bedrijfsvoering gewijzigd, ) Extra opvolgstalen Terugvallen op analysesysteem 20/03/

21 Nutriëntenemissierechten NER-MVW Op basis van mestsamenstelling NERmvw bewijzen. Berekening Netto-uitbreiding varkens (uitz. biggen) wijzigt Berekeningswijze varkens: forfaitaire uitscheidingsnormen worden vervangen door gemiddelde regressiewaarden /03/

22 Nog dit Nu: papier wordt een optie 2019: Burenregelingen, inscharingen en volmachten enkel nog digitaal. Fosforklassen (vanaf 01/01/2018): Focusgebied: kleine percelen tot 0,30 ha: klasse III Geen focusgebied: kleine percelen tot 0,50 ha: klasse III Fosforstaalnames genomen vanaf 01/01/2018 kunnen enkel nog via digitale weg verwerkt worden (via SNAPP). 20/03/

23 P-analyses: de cijfers? (toestand eind december 2017) Akker Gras Totaal Klasse Opp. (ha) % akker Opp. (ha) % gras Opp. (ha) % totaal I ,9% ,1% % II ,7% ,5% ,5% III ,6% ,1% ,9% IV ,8% 410 0,3% ,6% (69%) (31%) (100%) Terugbetaling (EUR) Klasse Eindtotaal I II Akker (25 EUR/ha) Gras (50 EUR/ha)

24 % Verdeling klassen voor Vlaanderen (zomer 2017) 6% 8% 57% 29% 20/03/

25 % Verdeling klassen voor Polders (zomer 2017) 4% 8% 45% 43% 20/03/

26 Mestweetjes: achtergrond - fosfor Ongeveer 1/3 van minerale fosfor is relatief makkelijk beschikbaar Totale fosfaat (100 %: tot 15 ton/ha) Plantbeschikbare fosfaat (+/- 30 %) P-afvoer door oogst kg P 2 O 5 /ha Grasland Wintertarwe (afvoer stro) 69 (+13) Wintergerst (afvoer stro) 64 (+10) Suikerbieten 59 Voederbieten 60 Aardappelen 58 Maïs Prei 46 Kolen Veldbonen 79 Stamslabonen 20 Fosfaat in de bodemoplossing (zeer kleine hoeveelheid << 0,1 %) Bodemanalyse: 60 mg P/100 gr luchtdroge grond Vuistregel: fosformeting x 70 = kg fosfaat per ha Dus 60 x 70 = kg fosfaat/ha Stel 20 jaar maïs = 20 x 85 kg = kg opname 20 jaar een verlies van 1 à 2 kg/ha = 40 kg verlies 20 jaar bemesting 25 ton stalmest /35 ton rundermengmest = aanvoer van 20 x 75/55 kg of: +( kg) Maximaal netto afname: kg fosfaat (= interen ) Of 4-9 P op analyse 20/03/

27 GROENTENOOGSTRESTEN EN STRO Oogstresten groenten: een belangrijke stikstofbron soms hoge (N-)waarden (ook potas en Mg) hou rekening ermee bij de bemesting van de volgteelt nut inzaai groenbedekker N-inhoud kg N/ha 50 % stikstofvrijstelling na x weken Bloemkool weken Witte kool weken Prei weken Wortelen à 7 weken Spruitkool weken Oogstresten stro maar ook spruitkoolstokken tijdelijke immobilisatie van N door onttrekking van N uit de bodem, wegens hoge C/N-verhouding van stro (pas daarna opnieuw N-vrijstelling). Reken op 5 tot 7 kg N per ton stro. 20/03/

28 20/03/

29 Kalium/Effluent Effluent (mestverwerkingsinstallaties) Goedkope K-bron (richtcijfer 4-5 kg K 2 O/ton) Aanbreng K: hangt af van de toedieningsperiode (uitspoeling) Voorjaarstoediening beter (bvb. zandleembodem: kan 30-40% verlies geven tussen toedienen maart en okt.) Let op voor zoutschade (effluent bevat 2 à 3 kg Cl-/ton) Zandgrond maximaal 75 kg Cl-/ha Leembodem maximaal 150 kg Cl-/ha Dus: max ton effluent per ha aanwenden Zoutgevoeligheid gewassen Zoutgevoelig: uien, peulvruchten, wortelen Matig zoutgevoelig: maïs, aardappelen, selder, sla, klaver, luzerne Zoutgevoeligheid is groter in het beginstadium van de gewassen Bron: Bodemkundige Dienst 20/03/

30 Groenbemesters: potentiële N-opname twee maand na het inzaaien 20/03/

31 Gescheurd grasland: stikstofbron of stikstofbom? Bij voorkeur scheuren in het voorjaar Daarna: bemesting beperken of volledig weglaten Volggewas: liefst een teelt met hoge N-opname, lange groeiduur en diepe beworteling Extra N-vrijstelling: N-nalevering (kg/ha) Na 1 jaar Na 2 jaar Klei 1-jarig grasland jarig grasland jarig grasland of meer Overige gronden Opmerking: na 3 jaar is er nog steeds extra mineralisatie omdat het koolstofgehalte nog hoog is Ook een hoge potasnalevering: denk snel aan eenheden potas het eerste jaar na scheuren 20/03/

32 Hartelijk dank voor uw aandacht! 050/ /03/