Hesselse Ka.l Tèèdschrif va Veríéneging virre bescherreming, behaag èn premeuse van t Hessels Vejerde joargank - julie 2011 Nummereu 12

Transcriptie

1 Driemaandelijks: mei juni juli 2011 Jaargang 4 nummer 12 Afzender: Veldeke Hasselt vzw, A. Orteliuslaan 4, 3500 Hasselt Afgiftekantoor: 3570 Alken P België Belgique P.B. P.P Alken BC Hesselse Ka.l Tèèdschrif va Veríéneging virre bescherreming, behaag èn premeuse van t Hessels Vejerde joargank - julie 2011 Nummereu 12

2 COLOFON Voorzitter : Marco Clerinx Ondervoorzitter : Leo Schruers Secretaris : Monique Cox Penningmeester: Daniëlle Putzeys Zetel vzw: Abraham Orteliuslaan 4, 3500 HASSELT Redactiecomité: Monique Cox Gerda Sas Leo Schruers Xavier Staelens Marco Clerinx Hessels-taalkundig advies: Xavier Staelens Hesselse spelling: Marco Clerinx Eindredactie en lay-out: Gerda Sas veldeke.hasselt@gmail.com Website: Drukkerij Aerts, Hasselt V.u.: Marco Clerinx, Sasput 6, 3500 Sint-Lambrechts-Herk Alleen de auteur is verantwoordelijk voor zijn bijdrage. Overname is slechts mogelijk na voorafgaande toestemming van de auteur en de redactie.

3 Hesselse Ka.l Vejerde joargank - julie nummereu 12 Everziech Everziech... 1 Wieërdsje vanne veerzitter... 2 Harie spriek... 3 Èkzelsioarliedsje... 5 Tââlkroenkels: Vanne héûsvreu èn t koerspjâârd... 7 Aa Wâlse wieërd... 9 Moedertaal Maaken ir tââl Lieterattejerprèès Veldeke Limburreg Hessels éût Keukresep: Hesselse rezèènemiek Lejfden ès Etymologisch woordenboek van het Limburgs 19

4 Wieërdsje vanne veerzitter Dag bèsde minsen allemoal, Oas trèènreeske weur wirremal e suksès. Dankzèè de guj zèrrege va Leo hèbbe ve kunnen genejte vanne machtige nattejer van t nasjonnââl park de Hóég Kempe. D èksplikkâse vanne resevéûr onderwieëge weur doabèè híél lieërrèèk. Zoe wete ve wir ewa mieër evere Limburregse mèènhisteure. Èn de minse dee achternoa èn t gezellig kaffeeke vanne Aa stâse ni nog ewa zèn blèève zitten, dee haan braa ongelèèk. Da noakallen ès va tèèd zeker zoe plezejerig as te aktivvetèèt zellef! Néû nog n importante praktisse zaak: èn 2011 zèn ve begos bè néûtsbrejf èn beriechte no oas íé-pos lede te schieke. Mès t zèn dajje wel n addrès hèt ma dees joar nog gin illektronis néûts van oas ontvangen hèt, dan wielt ta zègge da ve ouer íé-posaddrès (of toch gin dzjuus) nog ni hèbbe. Schiek oas ta dan mar zoe géû megelek op: veldeke.hasselt@gmail.com Hadd oech, todd obb íén van oas aktivvetèète of oas vollegend íéposke. Marco Hesselse Ka.l nummereu 12 2

5 Harie spriek Joenges toch, wa lóées iech néû èn ouere verigen Hesselse Ka.l op bladzèè 8 evere pekskesdragers van den aan tèèd? Iech sieteer regel 9: dialect van belangrijke plaatsen als Antwerpen, Brussel of Zonhoven!!! Zeuneve n belangrèèke plââts, èn íénen oasem geníémp bè Brisselt èn Antwerrepe! Gut dzje dee ambetanterieke néû nog nen dieke nak bezèrrege? Hèbbe ve ter vrieger ni genoeg mezere bè gad of mut iech ouer memeuren ns ewa opfrisse? Híél dee rejzing tèssen oas èn dee van doa obbe hee ès begos toen dee van doa hin schieëp altèèd mar obbe Hesselse hee louete grâze. Doa kwaam ni allíén mar dieke rejzing van, doa woart euch fammeus terop geklop, zou erreg da graaf Lodewèèk de Vejerde va Lóéen ter ziech goenk bè mujje. Ma da losde nieks op, want t riggelement da hieë opstèlde, kos deur ejderíén aners éûtgeleed wieëre. Zou kwaam het tot nen echten oarlog, kompleet bè dóéej èn al! Touen vond ten dinsdouende prinsbiskop va Lèèk de néûe bââs t ech genoeg èn hieë louet èn 1666 íénentwientsjig stevige grenspoale zètten obbe gemíéntegrens, ma doabèè weur de kommeedzje nog ni virbèè, want tee va Zeuneve haan al rap n néû sport vir oas te farraddzjieë: poalke verplââtse, altèèd riechting Hasselt, da spriek vazellef! Ãfẽ, gegarrandeerde mezere vir nog veel vollegende zjinnerâses. Hesselse Ka.l nummereu 12 3

6 Noa veel joare ès ta toch allemoal ewa gekalmeerd, ma t wantréûen tèsse de twej volkere ès tot ten daag va vandaag gebleve. Tot e pââr joare trèk mos íéne van Hasselt doa zeker gi lejf goan zieke, virral ni bè de kèrmis, want ta weur gegarrandeerd lieëvesgevâârlek Tot soevaar t ènsedent Zeuneve. Ma tróées oech minse, dee van t Belengske bakden t nog bréûner èn d íéste nummerereuke van hin néû gazzètsje Het Belang van Hasselt, da hèè téûvallig âângewaad kwaam: op bladzèè twej stonten al derek e pââr flâters vir ni lengs te kejke! Íés sprieëke ze de Hesselieëre âân as dorpsgenote dzje mut mar dare èn e stèkske wèèder goan ze wirremal éût te boch : t stamkaffeeke van oaze kammerâât Dzjos Tuts wieërt zou mar imgedíép tot Het Kleine Dal èn plak van de Kleen Hal! Néû hèt wel e medammeke da artejkelke geschreve, èn beschin ès ta braaf kènd toa nog nóéet bènne gewieës. Of se kient allíén mar de boetiekskes èn de schouenwienkels vanne stad, da kan vir n vreu nattejerlèk euch altèèd t geval zèn. Ma ja, iech zeu èn mèènen tèèd toch zou gin kemels hèbbe dare schejte Ginne gujje start dus vir da gazzètsje, ma ve zulle toch mar pozzetejf blèève: t kan allíén mar bieëtere! Leo, bieldeflèèsterieër Hesselse Ka.l nummereu 12 4

7 Èkzelsioarliedsje Ènne goal de Blanc, Fernand èn Phlips Lom Hulsmans èn Sarlee hage de mids Mansheuve, Djãken èn Guus Heermij (???), Detaille stoan obbe lèèn èn alles ès dzjuus Z èbbe lang genoeg geklóéejd Néû of nóéets wieëre ve teréût gegóéejd t Es nemíé wèè ènnen tèèd Op ten tërẽ roup douezend man gelèèk Spelers, hèjje t goued verstoan t Liek an oech asta ve hóéger goan Èkzèlsior, koem dzje ni tot rejze Dan goan vieë no d íéste devejze Wèè zeu dzje dan néû nog verlejze Bè póéete zoe hel as sement Wèè zèèt dzje dan néû nog èn rejze Wèè ènnen tèèd tege de Racing va Gent Èks Èks Èkzèlsior Potdzjíé swajnjéûr 1, moe s ouer hoar Nick, Nick 2, koaje kaptaan Dj èt Staaf z n hoar op ouer taan Lange, Lange t ès kollessââl De kening vient m de schunste korprââl Hesselse Ka.l nummereu 12 5

8 Guske Detaille èn oas klee gerèè Déûen alle gróéeten opzèè Nèchele, nèchele, t kim néû van pas Dees joar zèn vieë vanne klas Dj èt Lom èn Zjuuljẽ èn oas Frenske Dee krèg dzj obb n matsj ni kappot Dzje stiek hin portrèt èn e krenske Da díé dan dins as maskot Íén-nieks ès toch te mèn Déût ter nog géû íénen èn Vouetneute 1 De swajnjéûr weur Staaf Bex. Dieë straffe, sterreke man zal íévig blèève voarslieëven èn t nog altèèd sprènklieëvetig zèksel ne man wèè Beks (gezeed tegen ejmand wieë z n fors dzje wielt bestoefe) 2 Nick Hoydoncks 3 Deze (spèètig genoeg onvolledige) teks van t èkzèlsioarliedsje woard oas bezèrreg dur bestejerslid Michel Ilsen (dieë van t Hessels ouer, dzje kènt m wel). Mèsten ter onder oechlejs minse zèn dee da kunnen âânvèlle, gjâân! e-pos veldeke.hasselt@gmail.com gewóéen pos: Veldeke Hasselt vzw p./a. A.Orteliuslaan Hasselt Hesselse Ka.l nummereu 12 6

9 Tââlkroenkels: Vanne héûsvreu èn t koerspjâârd Monique Cox Kènt dzj t verschiel tèssen n héûsvreu èn e koerspjâârd? Iech wis ta vrieger bè tèèd èn wèèl nemíé! Ajj as vreu n héûshagen hèt èn doabèè nog e kleen ege karjèèrke daart noalóépe, dan zèè dzje goued getappesseerd. Dzje meug èn héûs nog ewa hèllep hèbbe, dzje meug ne gedinstige man èn behèllepzaam kènger hèbbe, doa meug n aafwasmesjin, e wasmesjin, n dríégkas èn nen otto vir ouer gemaak geríéd stoan, ouer lieëven ès èn blif n koers. Géû opstoan, géû ieëte, spujjeteres noa ouer werrek. Doa koemp dzj ènnen tèèd vanne bââs terech, dus toa presseert t euch, of wa dach dzje? Ternoa géû noa de slachter vir ewa kerrebenâje, géû lèngs te bekker vir e grèès bróéed èn ewa tartepongskes, vlejgetères noa téûs of te kènger stoan virre deer. Dan géû t steufvlíés opzètte, ewa bóéenesop maken èn de petetsjes schèlle. Géû de keukwas ènstieëke, géû ewa himmes strèèke. Ajje dan dènk dajj ns obb ouer gemaakske kunt goan zitte vir t ieëte, dan zit ouere man: Spujd oech as t kan, iech mut derek noa m n vergâdering, èn ouere zeuen: Maake, ze wachten op miech vir te skwassje! Hesselse Ka.l nummereu 12 7

10 Dan meug ter nog nejmanni ziek zèèn, nejmand drèngend néû schouen nóéedig hèbbe, ouere villeu meug ni gepiek zèèn èn oueren otto ni èn pan valle. Anes zeu dzje híélegans t gevejel hèbbe dajje, zellefs ajj oech èn twej ieëve hèndzjige, slim èn rappe stèkke zeuet kappe, nog lang ni zeuet rondkeumen obb nen daag. As moueder ter dan tèsse de bóéenesop èn de kerrebenââdsjes bè póéetestoemp, pertang híél stillekes, ne gujje knóép opzet, dan kiek me noageslach of ze t èn Keulen hieëren onwieëre. Dzjieë e koerspjâârd, maake, moe hajld dzje da néû toch wir éût? Zoe hèb iech t joarelang gekant: m n egen achternoalóépe èn bè tèèd èn wèèl ns gezond vloeke vir ni ènne kladder te gerake vanne stres. Toch weur t te schunsten tèèd va me lieëve, oech zoe nóéedig vènne gif oech zoeveel konfjense, anes weur iech meschin e vertsjíépetsjaad sjammeuke gewoare. Néû bèn iech gepensjonneerd èn vatèèd verwonderd as iech zejen wèè m n kènger èn hin egen héûshagen hin startels mutten âânsnouere vir rond te keume obb nen daag. Bemujt oech ni, dènk an oueren egen tèèd!, zèk iech tege m n ege. Iech haa nen dróém! Hesselse Ka.l nummereu 12 8

11 Aa Wâlse wieërd Xavier Staelens siessiedeuke (o., dim.) zwarte of blauwe mees, parus a. ater. Het woord stamt als verkleinvorm af van het Waalse sissiedeû mésange noire (zwarte mees), en is een klanknabootsing van het liedje van deze vogelsoort: siti-siti-tudi-tudi. sjokkâne (meerv.) krenkende uitlatingen, bijvoorbeeld in de uitdrukking oech sjokkâne loate zègge je laten beledigen. Het woord stamt af van het Waalse chocade, tchokade brocard, lardon (schimpscheut, steek onder water), een afleiding bij het Franse werkwoord choquer. Volgens Tuerlinckx zou het van het Franse chicaner afgeleid zijn. spieriewie (m.) draagbak met pleisterspecie die de stukadoor op de knie houdt. Het woord stamt af van het Waalse spirwî, spêrwî oiseau de plafonneur (vogel van de stukadoor) ; dit is eigenlijk het Franse épervier sperwer. Het woord is in het Hasselts beperkt bekend. toesj (vr.) griffel. Ook het Tongers dialect kent toesj in deze betekenis. Het woord stamt af van het Waalse touche crayon pour écrire sur l ardoise (potlood om op leisteen te schrijven). Hesselse Ka.l nummereu 12 9

12 Moedertaal Als nog de taal bestond die vader sprak, hij zou het liefste uit mijn zinnen gaan, want sinds ik schrijf bespreek ik reeds zijn as. Maar langzaam ademt hij bij mij vandaan. Mocht nog de taal bestaan die moeder was, dan zou haar dood voor mij een plaatsnaam zijn. Daar vonden dan mijn woorden onderdak, geworteld was mijn tong in zinkingspijn. Men spreekt mijn taal in Keulen en in Aken, in Kerkrade, waar ik haast nooit meer kom. In moeders taal zou ik er willen speechen. Ze zingt zo diep in mij: Jef miech e tseeche, e tseeche va leëve. Ik weet, dat rijm is krom. Een bocht is nodig om weer thuis te raken. Wiel Kusters (uit: Zielverstand ) Hesselse Ka.l nummereu 12 10

13 Maaken ir tââl As nog te tââl bestond tee paake sprouk, ze zeu nog t lejfsten éût m n zinne goan, want va sènd ta ch schrèèf, besprieëk iech heer as. Ma lanzaam oasemt se bè miech eweg. Mès nog te tââl bestoan dee maake weur, dan zeu heer dóéed vir miech ne plââtsnaam zèèn. Doa vonte dan mèèn wieërd ënen téûs, geworteld wieër mèèn toeng èn zènkingspèèn. Ze sprieëke m n tââl èn Oake, euch èn Mestriech, èn Hasselt, moe ch bekan nóée nemíé keum. Èn maaken r tââl zeu ch ter wille spietsje. Ze zienk zoe dejp èmmiech: Gief miech e tíéken, e tíéken va lieëve. Iech weet, da rèèm ès kroemp. Nen draa ès nóéedig vir trèk téûs te gerake. Wiel Kusters Hesselse vertâling: Marco Clerinx (uit: Zielverstand ) Hesselse Ka.l nummereu 12 11

14 Lieterattejerprèès Veldeke Limburreg Wèè ejder joar riech Veldeke (Nederlans) Limburreg ne lieterattejerprèès (2011) èn. Ve drèkken oech ter informase hèè-onder t persberiech aaf. t Zeu fèèn zèèn mès ter dit joar ne Belsj of meschin zellef nen Hesselieër wènne. Veel sjãs! Vereiniging tot instândhaojing van volkskultuur en dialekte Veldeke Literatuurprijs 2011 Vanaf heden kunnen dialectschrijvers eigen werk insturen voor de Veldeke Literatuurprijs Door middel van deze schrijfwedstrijd tracht Veldeke het schriftelijke gebruik van de dialecten te stimuleren. Daarnaast biedt het schrijvers de kans zich te meten met andere auteurs. Iedereen kan naar eigen wens een onderwerp kiezen in de categorie proza of poëzie. De omvang van het ingezonden werk is wel gelimiteerd. Voor proza minimaal 1000 en maximaal 2500 woorden. Voor poëzie is het maximum (eventueel meerdere korte gedichten) 200 regels. Voorwaarde is dat het werk origineel moet zijn, dus niet eerder Hesselse Ka.l nummereu 12 12

15 gepubliceerd. De winnaar ontvangt een bedrag van 500,- en een kunstwerkje. Jongere schrijvers tot 21 jaar krijgen speciale aandacht. Voor de winnaar in de categorie Jeugd wordt een extra prijs beschikbaar gesteld. Wie wil meedingen naar deze prijs dient daarom ook zijn leeftijd te vermelden. De inzendtermijn sluit op 1 oktober Het reglement voor de wedstrijd is te vinden op de website van Veldeke Limburg: of aan te vragen bij de contactpersonen. De feestelijke uitreiking van de Veldeke Literatuurprijs 2011 zal plaatsvinden op zondag 20 november in Thorn. Contactadressen: harfo@home.nl Post: Veldeke Literatuurprijs 2011 Bogenstraat AT Thorn Telefoon: Jan Moonen (0031) Har Bokken (0031) Hesselse Ka.l nummereu 12 13

16 Hessels éût 1963 Transkripse: Marco Clerinx Néû goan iech èè vertèlle va Gréûls ze schóébrejer, Kõrstã Vander Stroate. Ââ. Da s vir den oarlog gewieës. Dieë vejerde z ne zjubielee va vèèfentwientsjieg joar getréûd. t Ès zeker èn vèèf-zèsentwientsjieg gewieës, rond tieën tèèd. Èn da weur op gunsdaag va kèrremis (sic; normaal: gunsdaag vanne Kèrremis). Èjn de fíés, joa, e fíés, drènkfíés, da weur ènne Konkordia obb ne Havermerrek èjn dan weur m doa. Z aa nen tabbleu goffreerd van im èn z n vreu. E portrèt da kreeg m vanne maatschappèè (sic; normaal: moatschappèè). Èn iech zouet èn ieë euch. Lengs miech zouet Rutte, dieë toueres obb aa bâân bréûr gewieës ès. Ââ ja, Milleke. Èn annen anere kant va miech zouet te kneuk Króéeneberregs, dieë bè ze baardsje. È? Dieë bè ze bultsje (sic; normaal kneekske). Èjn e bietsje voader zouet Píéters, dieë vanne Pejerloskring, den dirrizzjent dieë obb t goevernement vrieger veur n oarlog weur, da èè obbe boelvaar gewund hèt. En doa weur al gezoenge gewoare èn gebabbeld èn t weur altëd dezellefde man, Martẽ Proesmans ënen tenor, è. Dieë zoenk. Doen zit Píéterske tege miech: Ma nondedzjiegel, Bleuks, zee m. Gut dzj oech néû zoe loate de baard vieëge, zee m. Dzjieë hèt ne barrieton, zee m. Wa s toch nondedzjíé zoe nen tenor, zee m. Zènk dzjieë ns e liedsje. Ch sèk: Joa ma, menieër, zee ch. Ch sèk: Iech hèb ta nog nóéeni gedoan, èn n kompannej opgetrieëd èn iech zeu ter euch veel minse mar affrontere, affrontere bèè, hè. Joa ma, zee m. Ma iech weur geríéd. Doa zouet íéne lengs miech dieë de kantor weur ènne kèrrek. Èn da weur piek-a-piek obbe kèster. Èn dieë haa miech e liedsje gelank ever n Hesselse Ka.l nummereu 12 14

17 mojnd of èjntsjig trèk, da ze vrieger joare èn de Staar èn Maastriech zoenke. Da ès n zangmaatschappèè (sic; normaal: zangmoatschappèè), n beroemde. De Staar, da bestíé nog, è. Èn dee aa miech e liedsje gelank da doa altèèd gezoenge woart op fíéskes. Ma gi mezejk bèè. Zoedus, iech mos toa mezejk op zieke. Ch aa ter dan toch gevonne da rèèmde. Èn iech dach èmm n ege: As tee fíés ès, èn iech zèn ns zoe gek, dan trieën iech toabèè op. Da weur goued. Píéterske hoenk nog ammiech, ammiech: Allè, zènk toch ns, è, zènk toch ns. Den anere stóéet. Iech t parrek èn. Iech bleef ni achter m ne stouel zitte, midde vanne (sic; normaal: ènne mids vanne) zââl èn. Èn iech maakde m n komplementen anne kèster èn z n medam. Iech sèk: En néû goan iech ter oueren ieër ins e liedsje zènge van èmm ne joengen tèèd, è. Ch sal ter íén va zènge, íé komplètsjen (sic; normaal: koeplètsje) èn dan èz d amen èn éût. En iech trieëden âân. Èjn iech bedach miech zoe ns goued èn iech begos. Ch haa al tíéken gedoan an De Maarke hé zoe ns gebroemp, de piâneu èn gank èn iech weur vertroeke. Ik heb ter een mooi liefje, ze heet Adèle Een aardig mooi meisje, je kent ze wel Ze is wel wat scheel, maar da hindert me nie Verzot word je dadelijk op als je haar zie Ze zochten nog Willem, ik durf haas nie Als ze mijn oogjes bezien Adèle, Adèle Niemand wie op uw scheel oogskes let, En wij drinken en wij klinken Met kermis dan vieren wij pret Hesselse Ka.l nummereu 12 15

18 Adèle, Adèle Niemand wie op uw scheel oogskes let En wij drinken en wij klinken Vouetneut Dezen teks éût 1963 kim éût te tesis Foneemvariaties in het Hasselts va W.Vananderoye. m Hèt touen n âântal ech Hesselskallende minse gèntervjóéd èn op band opgeneume. Da wielt tus zègge dajje dezen teks, ech onvervals Hessels éût t begèn vanne joare sèstig, euch kunt hieëre. Minse bè ne kompjoeter èn n ènternetâânsléûting mutte mar ns kejken obb oaze sait Doa kliek dzj op tabblââd Hessels èn vervolleges op Geluidsfragment 1. Veel lèèsterplezejer! Marco Keukresep: Hesselse rezèènemiek Maak díég van ne killeu terrefbloem, nen 1/2 killeu beueter, twej eerdeurs, 50 gramme ges, 250 gramme rezèène, ewa zaat, 2 tot 3 ieëtlepels soeker èn n djzat vol hallef mèllek èn hallef wâter. Loat ta díég n hallef irke rèèze, kniet t obbenéû èn loat t wir n hallef irke rèste. Bak t tan èn nen híéten euve. Besmieërt te sneekes bè ewa guj beueter èn smiegele mar Hesselse Ka.l nummereu 12 16

19 Lejfden ès wèè twej asperzjekes Monique Cox Oech èn iech da s ech begos èn Berrebroek èn n asperzjebèd. Iech waakden èn iech sloup lèngs oech dzje zouet zoe goued èn t vlíés nog nóéets ha iech ejmand zoe naaks gezejen. Poechele, ni waasteren èn ni trâândjele da weur zoe t schènt mèèn lieëvespliech. Ma ch dee ocherrem zoe fèl serieus me bès da ch ter derèk ne bleue kop va kreeg, me lèèf troek kroemp van noa oech te loenke. Versmachten haa ch gekos va lejfde, zoe gjâân da ch lèngs oech loug. Obb ne mèrrege, werrem èn vrieg sneed n hand bè n híél scherrep meske m n heup èn douezend stèkskes. Touen woarte ve nog gelèèk gewasse, gelèkkig èn t zellefste bassèngske, dan opgebaard èn twej tefrente kiskes. Want dzjieë weurd íéste kees, diek èn oarde, blienkend wèè e blimke van n asperzjeke. Hesselse Ka.l nummereu 12 17

20 Mèène nak weur scheef èn viels te lank, me bíén zoe kroemp, m ne kop al doenkelbleu. Ve zougen oas nog íéne kir trèk, iech wènkde, ma dzjieë verneegliezjeerde miech al. Hallevelings gesplete va lejfdesverdrejt bè grejen kèlleverkepsel èn nog anere kammelot vleug iech vertsjíépetsjaad èn ewa wepse sop Oech zoug iech liegen obb ne schóéene platteu, n fejer mamzèl, drèppend vanne guj bouerebeuter. Djze loenkde zoe krewellig noa n hel gekeuk ee da ouer óége bekan éût ouere kop vouele. Wèè de sop mar dzjuus begos te keuke woarte m n bíén zoe wíék èn me verstand vouel stil. Íés staags ternoa begos t miech te dage, dzjieë haat gin hartsje vir an miech te schènke iech ni veel mans vir oech anne wiegel t age. Asperzjelejfde, minse, spejgeld oech toa ni âân, de sop kan zouer zèn íéda je t weet! Hesselse Ka.l nummereu 12 18

21 Etymologisch woordenboek van het Limburgs Marco Clerinx Noa èntsjige etiemollogisse dieksjenèèrs van aner diallekgroepe hèt dr. Frans Debrabandere néû (èèndelek!) euch nen etiemollogissen dieksjenèèr van t Limburregs gemaak. Mieër informâse vèn dzj èn t persberiech hèè-onder. Limburgs etymologisch woordenboek De herkomst van de woordenschat van beide Limburgen dr. Frans Debrabandere Waar komen woorden zoals aartengroel, alskaks, bottres, cramejaan/kraminjong, daverwatig, derf, dreig, eek, fabberdong, fajakker, fisematenten, gaar/jaar, gajool, gelp(s), groffiaat, haaibaai, haarwillig, halkoti, hanskroef, hasbeier, heupel(ing), ieme(r)lik, iepekriet, joeks, jrompeer/krompier, kakkedoor, kalfakter, kernoefel, klasjeneren, komeensvoor, kwerdel/kweddel, laatsjen, labberlot, leufdag, maletsig, massesjeer, nonnevot, nuzzik, oel, oliediertje, ontere, pampes, panis, op zijn pontefiek, rampenoo(i), riefkoek, rieren, ritsig, schallij, schebbig, schrikschoen, singelen, sjefperjon, sjinaas, spenlich, tielebuis, tirvelen, toust, uchteren, verknoezen, voei, vot, weegscheet, wiks, zaalwie, zoei, zoermoes vandaan? Is een riddekuul belachelijk? Heeft sjnelle katrien iets met Catharina te maken? En wat verkoopt een zielverkoper? Hesselse Ka.l nummereu 12 19

22 Van Gennep tot Kerkrade, van Achel tot Tongeren, van Hasselt over Maastricht tot Heerlen: maak kennis met de rijke geschiedenis van de Limburgse woordenschat. Reis mee door de tijd en achterhaal de verrassende herkomst van tal van woorden en uitdrukkingen uit het Limburgse dialect. Met een sterke taalkundige achtergrond en uitgebreide bibliografie. Na succesvolle edities over Vlaamse en Brabantse dialecten richt dr. FRANS DEBRABANDERE dit keer zijn pijlen op de Limburgse woordenschat. Als vooraanstaand taalkundige schreef hij al talloze lexicografische, etymologische en naamkundige werken. Voor zijn Oost- Vlaams en Zeeuws-Vlaams etymologisch woordenboek (2005) ontving hij in 2009 de Kruyskamp-prijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Het boek is gebonden en telt 460 bladzijden (16,5 x 24 cm). De prijs is 39,95. Het boek verschijnt in april 2011 en kan worden besteld bij de boekhandel of op de website van Voor de Nederlandse markt wordt het boek mede uitgegeven door Waanders, Zwolle. Hesselse Ka.l nummereu 12 20

23 Aktivvetèète -Zondaag 25 september om 15 oueren èn (i.s.m. bè) 't Stadsmus: Hessels ouer (evere vlegjplaan va Kiewit) -Zondaag 27 novvember om 15 oueren èn (i.s.m. bè) 't Stadsmus: Hessels ouer Oaze wienkel -Spellinggids: 2,5 (evere pos 4,5) -Grammèèr van t Hessels: 24,95 (aafgehââld of bè Standaard Boekhandel), 32,50 (evere pos) of 45 (evere pos vir t béûteland: Nederland, Frankrek, Luksemburreg, Dèètsland) Lidgeld: Gewóéen lid: 8 Steunlid: 10 of mieër Jeuglid (tot 25 joar): 5 Béûteland: 18 Te storten op rieëkening BE va Veldeke Hasselt vzw, A. Orteliuslaan 4, 3500 Hasselt bè de zjuuste vermelding va wajje gjâân hèbbe wielt. Naam, addres en ni vergieëten asteblejf!

24 Veldeke Hasselt vzw, Veríéneging virre bescherreming, behaag èn premeuse van t Hessels Iech goan no téûs dzjieë gut no toueres hieë gíé no te zèènes zèè gíé no teres vieë goan no téûs dzjieëlejs gut no toueres zèè goan no tinnes vir Hesselse Ka.l te lieëze