Notitie: Van : Vereniging Agrodis Datum : augustus 2012 Betreft : Agrodis reactie op Nationaal Actieplan (NAP), publicatiedatum 16 juli 2012

Transcriptie

1 Notitie: Van : Vereniging Agrodis Datum : augustus 2012 Betreft : Agrodis reactie op Nationaal Actieplan (NAP), publicatiedatum 16 juli 2012 Geachte mevrouw Van der Ham, De vereniging Agrodis brancheorganisatie van ondernemingen die in Nederland gewasbeschermingsmiddelen distribueren heeft het afgelopen jaar met veel plezier en inzet haar bijdrage geleverd tijdens de verschillende sessies ter voorbereiding op de d.d. 16 juli 2012 in Staatscourant nr gepubliceerde versie van het Nationaal Actieplan (NAP). Het overgrote deel van het voorliggende NAP is voor Agrodis derhalve geen verrassing, maar diverse onderdelen verdienen wel degelijk extra aandacht én aanpassing. Namens de vereniging Agrodis vragen wij middels deze notitie uw aandacht voor onderstaande drie onderwerpen. Opleiding artikel 5 Agrodis pleit ervoor dat van voorlichters van professionele gebruikers verlangd wordt dat zij over een bewijs van vakbekwaamheid beschikken. Dit moment biedt een uitgelezen kans om dit te regelen in de nota en/of NAP. Onduidelijk is waarom daar nu niet voor gekozen is. Dit terwijl de Europese Richtlijn hier duidelijk op aanstuurt door voor te schrijven dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat alle professionele gebruikers, distributeurs en voorlichters een opleiding kunnen genieten, waarbij wordt gewaarborgd dat deze personen voldoende kennis verwerven van onder meer geïntegreerde gewasbescherming, zoals in bijlage 1 van de EU-richtlijn is opgenomen. Nu worden aan gebruikers en medewerkers van de toeleverende bedrijven al dergelijke eisen gesteld. In de keten zijn daarnaast echter nog diverse adviseurs actief die invloed hebben op de wijze waarop gewasbescherming in de praktijk plaats vindt. De keten is echter zo sterk als de zwakste schakel. Daarom is het verstandig om van allen in de keten te verlangen aantoonbaar voldoende kennis te hebben. In aanvulling op de huidige definitie van de voorlichter kan gekozen worden voor een link met professionele gewasbeschermingsmiddelen en advisering aan individuele eindgebruikers. Zoals op diverse plaatsen in het NAP is beschreven, is de kennisontwikkeling en kennisoverdracht uiterst belangrijk. Het is ook daarom belangrijk dat de personen die voorlichting geven aan individuele professionele eindgebruikers beschikken over aantoonbaar voldoende kennis. Het beschikbare stelsel van bewijzen van vakbekwaamheid kan hiervoor worden ingezet waarmee tevens geborgd wordt dat al deze voorlichters opleiding genieten over geïntegreerde gewasbescherming. Tenslotte wordt het hiermee mogelijk gemaakt om het bewijs van vakbekwaamheid af te nemen als een voorlichter grove overtredingen heeft begaan. Bovendien ontstaat dan weer een gelijk speelveld waarbij aan alle adviseurs, ongeacht waar zij werkzaam zijn, dezelfde eisen worden gesteld. Bescherming aquatisch milieu en drinkwater artikel 11 De overheid verzorgt een adequate monitoring, die de komende jaren waar nodig verder geoptimaliseerd wordt. In het kader van het tegengaan van normoverschrijdingen is een goede monitoring van groot belang. Agrodis is dan ook van mening dat de monitoring van het oppervlaktewater zeker nog verbeterd moet worden. Betrouwbare gegevens zijn nodig om vervolgens de meest 1/2

2 geschikte maatregelen te kunnen treffen die nodig zijn om eventueel vastgestelde normoverschrijdingen aan te pakken. Met name voor draagvlak in de praktijk is het van belang te kunnen beschikken over concrete gegevens over de situatie in de eigen omgeving. Vermindering gebruik, risico s in specifieke gebieden art. 12 Agrodis is van mening dat de onderbouwing voor een verbod per 1 januari 2018 van onkruidbestrijdingsmiddelen op verhardingen veel te mager is. Diverse berekeningen tonen aan dat het voorgestelde verbod leidt tot een enorme stijging van kosten voor de terreinbeheerders (bedrijven, gemeenten, provincies) en de (milieu)winst nihil of mogelijk zelfs negatief uitpakt. De afgelopen jaren zijn goede resultaten geboekt op basis van de duurzame onkruid beheer (DOB) programma s. Aanvullend zijn nu afspraken vastgelegd waarmee invulling wordt gegeven aan een emissiereductieplan. Dit alles met als doel om de eventueel geconstateerde normoverschrijding te beëindigen. Onze zorg is bovendien dat het innovatie potentieel achter deze programma s door het voorgestelde verbod in de kiem wordt gesmoord. Agrodis stelt voor om het beschreven verbod op verhardingen én voor niet-professioneel gebruik voor onbepaalde tijd op te schorten /2

3

4

5

6 Ministerie van Infrastructuur en Milieu - Dir. Duurzaamheid T.a.v. Mw. Van der Ham Postbus EX Den Haag Referentie : JO/MA Datum : 24 augustus 2012 Onderwerp : Inspraak Nederlands actieplan duurzame gewasbescherming Geachte mevrouw Van der Ham, Als belangenbehartigende organisatie van producenten / toelatinghouders van gewasbeschermingsmiddelen op de Nederlandse markt, maakt Nefyto graag van de gelegenheid gebruik om te reageren op het concept van het Nederlands Actieplan Duurzame Gewasbescherming (hierna: NAP). Algemeen De Richtlijn duurzaam gebruik van pesticiden (Richtlijn 2009/128/EG), op grond waarvan dit NAP is opgesteld, maakt onderdeel uit van een drieluik van nieuwe Europese regelgeving voor gewasbeschermingsmiddelen. De toelating is geregeld in Verordening 1107/2009. Overweging zes bij deze Verordening geeft aan dat het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen een van de belangrijkste methoden is om planten en plantaardige producten tegen schadelijke organismen, met inbegrip van onkruid, te beschermen en de landbouwproductie te verbeteren. Met de verduurzaming van het middelenpakket en van het gebruik is de afgelopen jaren al veel bereikt. Innovatie, economisch perspectief en samenwerking waren hierbij belangrijke elementen en deze blijven ook voor de komende periode van belang. De beschikbaarheid van nieuwe, innovatieve gewasbeschermingsmiddelen speelt bij deze verduurzaming een belangrijke rol, zoals ook de afgelopen 10 jaar is gebleken. De Richtlijn duurzaam gebruik schrijft voor welke onderdelen een Nationaal Actieplan minimaal dient te bevatten. Om te voorkomen dat de Europese Commissie (ook) de voortgang van maatregelen die niet expliciet door de Richtlijn worden voorgeschreven gaat evalueren, pleit Nefyto er nadrukkelijk voor het NAP te beperken tot zaken die ook daadwerkelijk door de EU worden gevraagd. Zo hoeft het verbod op bepaalde onkruidbestrijdingsmiddelen voor toepassing op verhardingen geen onderdeel te zijn van een nationaal actieplan en zou derhalve in het kader van het NAP niet aan de orde gesteld moeten worden. Ten aanzien van de introductie van een emissiereductieplan (ERP) stellen we, om dezelfde reden, een andere verwoording voor die past binnen de EU-randvoorwaarden voor het NAP en geen afbreuk doet aan de mogelijkheden van zo n ERP.

7 Aanvullende maatregelen en ambities die verder gaan dan Europa kunnen in het kader van de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst aan de orde worden gesteld. Voor deze inspraakmogelijkheid op het NAP heeft Nefyto er nadrukkelijk voor gekozen om geen opmerkingen te plaatsen over de concept-inhoud van de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst. We constateren wel dat bepaalde onderdelen van de concept-nota niet in overeenstemming zijn met het NAP en gaan er derhalve van uit dat een en ander wordt bijgesteld. Te zijner tijd zal Nefyto inhoudelijk reageren op de inhoud van genoemde nota. Meer specifiek wil Nefyto de volgende punten ten aanzien van het Nederlands actieplan duurzame gewasbescherming onder uw aandacht brengen. Paragraaf Aanpak Vanuit een oogpunt van Product Stewardship geven de toelatinghouders van gewasbeschermingsmiddelen advies en informatie aan distributeurs, voorlichters, loonwerkers en telers over een geïntegreerd, effectief en veilig gebruik van hun producten. De bijdrage van de industrie aan de uitvoering van de ambities van het kabinet moet dan ook in dat kader worden gezien. Overigens blijkt niet of nauwelijks uit het NAP welke specifieke rol van overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties wordt verwacht om het NAP daadwerkelijk tot een succes te maken. Informatie en bewustmaking artikel 7 In het NAP staat het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum genoemd als een deskundige instelling om het brede publiek te informeren. Aangezien dit centrum zich alleen richt tot artsen en andere medische beroepsbeoefenaren, lijkt het ons beter hier te verwijzen naar het Voedingscentrum ( en/of naar Milieu Centraal Voorlichting van het publiek artikel 10 Met betrekking tot de communicatie tussen bedrijven en omwonenden kan Nefyto melden dat zij zich wil inzetten om te komen tot een Nederlandse variant van het Britse good neighbour initiative. Bescherming aquatisch milieu en drinkwater artikel 11 In de tweede alinea van deze paragraaf is vermeld dat er sinds 2000 algemene regels worden gesteld, gericht op een duurzame gewasbescherming, waarbij er gedoeld wordt op algemene milieuregels ter bescherming van het aquatisch milieu en het drinkwater. Niet in deze alinea is vermeld dat als resultaat van de toelatingsbeoordeling per middel ook voorschriften worden vastgesteld om het aquatisch milieu en het drinkwater te beschermen. Voorgesteld wordt de betreffende paragraaf op dit punt aan te vullen. De bij dit artikel aangekondigde emissiereductieplannen (ERP) en de sluiting waterkringloop in de glastuinbouw zijn voorbeelden van activiteiten waarbij het niet noodzakelijk is dat de Europese Commissie de voortgang volgt. Het is ons nadrukkelijk advies hier te kiezen voor andere verwoordingen. Zonder afbreuk te willen doen aan onze ambities met betrekking tot deze maatregelen, stellen we voor hier de volgende teksten aan te houden: Introductie van het emissiereductieplan Overheid en bedrijfsleven hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid bij het tegengaan van normoverschrijdingen. Toelatinghouders dragen, voor producten met 2 / 5

8 ernstige normoverschrijdingen, in planvorm bij aan oplossingen door gerichte voorstellen voor maatregelen te doen. Sluiting waterkringloop in de glastuinbouw In de bedekte teelt wordt zeer intensief en efficiënt geteeld, onder geconditioneerde omstandigheden. Per oppervlakte-eenheid komen relatief veel gewasbeschermingsmiddelen in het milieu (vooral oppervlaktewater) terecht, vergeleken met de open teelten. Voor de glastuinbouw worden maatregelen geïntroduceerd om de emissie van gewasbeschermingsmiddelen naar oppervlaktewater te verminderen. Achtergrond van bovenvermeld wijzigingsvoorstel is ook dat de introductie van een ERP zonder enig voorbehoud wordt gemeld, terwijl over de status en de wijze van invoering van dit instrument dit najaar nog afspraken moeten worden gemaakt, aan de hand van een evaluatie van de pilot met emissiereductieplannen. Ten slotte willen wij vermelden dat de wetgever bij implementatie van de Kaderrichtlijn water in de Nederlandse wetgeving weloverwogen heeft gekozen voor een pragmatische implementatie van deze KRW in de Nederlandse wetgeving. Deze keuze dient naar onze mening ook tot uiting te komen bij het vaststellen van de Nederlandse inspanningen en ambities in het kader van de toepassing van artikel 11 van de Richtlijn duurzaam gebruik. Vermindering gebruik, risico s in specifieke gebieden artikel 12 a. Gebieden die door het brede publiek of kwetsbare groepen worden gebruikt In dit hoofdstuk staat vermeld dat onkruidbestrijdingsmiddelen die op verhardingen worden toegepast altijd blijken af te spoelen naar oppervlaktewater. Dit is een te vergaande bewering, die ook niet is onderbouwd. Nefyto verzoekt de tekst te wijzigen in onkruidbestrijdingsmiddelen die op verhardingen worden toegepast, kunnen afspoelen naar oppervlaktewater. Nefyto stelt vast dat de Richtlijn duurzaam gebruik voorschrijft dat er in specifieke gebieden passende risicobeheersmaatregelen moeten worden genomen. In eerste instantie moet het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen met een laag risico worden overwogen. De Richtlijn spreekt verder van geminimaliseerd of verboden, terwijl nu direct een verbod wordt aangekondigd. Wij vragen ons af of hier dus sprake is van passende risicobeheersmaatregelen. Hieraan gekoppeld is niet duidelijk waarom een aanpak van onkruidbestrijdingsmiddelen die werkzame stoffen bevatten die nu tot overschrijding van deze normen leiden en welke op verhardingen worden toegepast niet wordt gekoppeld aan de implementatie van een emissiereductieplan (zie ook de paragraaf: Bescherming aquatisch milieu en drinkwater artikel 11). Nefyto pleit er voor dit wel te doen en deze aanpak op te nemen in de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst. Het instrument ERP is er immers voor bedoeld en het leidt er tevens toe dat de afspraken die in dat kader worden gemaakt ook hier van toepassing zijn. Verder moet, wat betreft onkruidbestrijding op verhardingen, ook invulling worden gegeven aan artikel 14 geïntegreerde gewasbescherming ; Duurzaam Onkruid Beheer (DOB) is daar een goed voorbeeld van. DOB heeft de afgelopen periode belangrijke resultaten laten zien. Mede uit kostenoogpunt voor de maatschappij en vanuit milieuoogpunt 1 vindt Nefyto dat er goede redenen zijn om de toepassing van DOB versterkt ingang te doen vinden. Nefyto stelt 1 Uit een recente studie (LCA) van het IVAM blijkt dat niet-chemische onkruidbeheer minimaal vijf keer slechter scoort voor het milieu in vergelijking met DOB 3 / 5

9 daarnaast vast dat huidige normoverschrijdingen als gevolg van onkruidbestrijdingsmiddelengebruik op verhardingen reeds zijn afgenomen en nog verder kunnen afnemen. Uit alinea drie van deze paragraaf blijkt dat uitzonderingen op het verbod van bepaalde onkruidbestrijdingsmiddelen die op verhardingen worden toegepast mogelijk blijven, als nietchemische bestrijding technisch en financieel niet haalbaar is. Ook als de overheid het aangekondigde verbod voortzet en het Nefyto-voorstel voor een aanpak via de emissiereductieplannen niet overneemt, dient er ruimte te blijven voor een aanpak met andere (chemische en biologische) middelen. Nefyto gaat er dientengevolge van uit dat hier had moeten staan: Criterium hiervoor is dat alternatieve bestrijding technisch en/of financieel niet haalbaar is. In de laatste zin van deze paragraaf staat vermeld dat de overheid in 2013 in samenwerking met de sector een aparte lijst zal opstellen. Ook Nefyto wil betrokken worden bij het opstellen van genoemde lijst, indien het aangekondigde verbod van toepassing blijft. Tevens acht Nefyto het niet juist om een verbod op professioneel gebruik van (drinkwaternorm-overschrijdende) onkruidbestrijdingsmiddelen op verhardingen van toepassing te verklaren op particulier gebruik in algemene zin (dus verhardingen én tuinen). De bijdrage vanuit het particulier gebruik aan de normoverschrijding is immers, gelet op de relatief beperkte afzet, slechts een fractie van de emissie als gevolg van het professioneel gebruik. Ook waarschuwt Nefyto ervoor dat een verbod op particulier gebruik zal leiden tot grootschalig illegaal gebruik, met aanzienlijke risico s voor mens, dier en milieu (onjuiste of ontbrekende informatie, illegale import) en daarmee tot een niet duurzame en dus ongewenste situatie. Geïntegreerde gewasbescherming artikel 14 Bij de gewenste verduurzaming van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is het verder ontwikkelen van geïntegreerde gewasbescherming van groot belang. Sterker nog, geïntegreerde gewasbescherming heeft een sleutelrol bij het verduurzamen van het gebruik. Deze sleutelrol komt echter niet of nauwelijks tot uitdrukking in het NAP en verdient meer aandacht in de inleiding en in de aanpak, alsmede in de uitwerking in de onderhavige paragraaf. De versimpelde weergave van de definitie van geïntegreerde gewasbescherming, waarbij chemische gewasbeschermingsmiddelen op de laatste plaats komen, doet geen recht aan de definitie uit de Richtlijn, noch aan de goede landbouwkundige praktijk. Een gerichte toepassing van een chemisch gewasbeschermingsmiddel in een vroege fase van een gewas bijvoorbeeld bij uitgangsmateriaal kan juist uit een oogpunt van geïntegreerde gewasbescherming de beste aanpak vormen. Nefyto stelt voor niet uit te gaan van een getrapte aanpak, maar uit te (blijven) gaan van een geïntegreerde aanpak, met als kern: de zorgvuldige afweging van alle beschikbare gewasbeschermingsmethoden. Indicatoren artikel 15 In de Richtlijn artikel 15 staat (o.a.) aangegeven dat de lidstaten geharmoniseerde risicoindicatoren berekenen, trends signaleren en prioritaire punten aanwijzen die extra aandacht verdienen om bijvoorbeeld de ontwikkeling en invoering van geïntegreerde gewasbescherming te bevorderen. Uit het NAP blijkt niet op welke wijze wordt voorzien in een voortgaande betrokkenheid van stakeholders in deze. 4 / 5

10 Ten slotte Bij de uitvoering van het NAP wordt uitgegaan van een gezamenlijke verantwoordelijkheid, waarbij in de eerste plaats bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties aan zet zijn. Wij willen verduidelijken dat de bij Nefyto aangesloten bedrijven - binnen economische randvoorwaarden - vooral een bijdrage kunnen leveren aan de verdere verduurzaming van het gewasbeschermingmiddelenpakket door middel van het tot de markt toegelaten krijgen van nieuwe innovatieve chemische en biologische gewasbeschermingsmiddelen. Daarvoor is een goed functionerend College toelating gewasbeschermingsmiddelen en biociden welk thema buiten de scope van het NAP valt - een voorwaarde. Uiteraard zijn we bereid tot een nadere toelichting op deze brief. Hoogachtend, Ir. J.J.G.W. Ottenheim Secretaris Nefyto 5 / 5

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58