COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN

Transcriptie

1 NL NL NL

2 COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, COM(2008) 480 definitief MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD, HET EUROPEES PARLEMENT, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ, HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EN DE EUROPESE CENTRALE BANK Zevende verslag over de praktische voorbereidingen op de toekomstige uitbreiding van het eurogebied {SEC(2008) 2306} NL NL

3 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD, HET EUROPEES PARLEMENT, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ, HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EN DE EUROPESE CENTRALE BANK Zevende verslag over de praktische voorbereidingen op de toekomstige uitbreiding van het eurogebied 1. INLEIDING Vanaf januari 2008 maken 15 van de 27 EU-lidstaten deel uit van het eurogebied. Van de overige 12 landen hebben 10 landen een derogatie: van hen wordt verwacht dat zij de euro invoeren zodra zij aan de Verdragsvoorwaarden voldoen 1. Denemarken en het Verenigd Koninkrijk hoeven de euro niet in te voeren. De landen moeten niet alleen voldoen aan de convergentiecriteria, maar ook uitgebreide praktische voorbereidingen treffen om hun inwoners en alle sectoren van de economie en overheid voor te bereiden op de komst van de euro. Om de landen bij deze voorbereidingen te helpen, heeft de Commissie op basis van de ervaring die is opgedaan bij de invoering van de chartale euro in 2002, 2007 en 2008, een officiële aanbeveling gedaan 2. De landen die zich voorbereiden op de omschakeling, wordt verzocht rekening te houden met deze aanbeveling. Het voorliggende verslag bevat een evaluatie van de stand van zaken bij de praktische voorbereidingen in Slowakije, aangezien dit land op 1 januari 2009 toetreedt tot het eurogebied, volgende op de beslissing van de Raad dat het land voldoet aan de noodzakelijke voorwaarden voor invoering van de euro. In het bijgevoegde werkdocument van de Commissie wordt nadere informatie verschaft over de voorbereidingen in de andere lidstaten. 2. STAND VAN ZAKEN IN SLOWAKIJE Slowakije voert de euro op 1 januari 2009 in volgens een zogeheten big-bang-scenario. Het nationaal plan van juli 2005 voor de invoering van de euro vormde het algemene kader voor de praktische voorbereidingen op de omschakeling en bevatte een nadere beschrijving van de taken van de diverse sectoren van de economie en overheid. Dit plan is in maart 2007 en in april 2008 bijgewerkt. Het regelgevingskader voor de omschakeling is vastgelegd in een overkoepelende wet 3. De wet is uitvoerig besproken met de Europese Commissie, aangezien deze ook bedoeld was om alle strijdigheden en onvolledigheden weg te nemen die in de eerdere convergentieverslagen De Commissie en de ECB beoordelen in de convergentieverslagen periodiek in hoever wordt voldaan aan de convergentiecriteria van "Maastricht". Het meest recente convergentieverslag (COM(2008) 248) is op 7 mei 2008 goedgekeurd. Aanbeveling 2008/78/EG van de Commissie van 10 januari 2008 over maatregelen ter vergemakkelijking van toekomstige omschakelingen naar de euro. Wet nr. 659/2007 van 28 november 2007 inzake de invoering van de euro in Slowakije en inzake wijzigingen in bepaalde wetgeving. NL 2 NL

4 waren vastgesteld. De overkoepelende wet bevat de bij de chartale en girale overgang in acht te nemen beginselen en regels (continuïteit van contracten, prijsneutraliteit en bescherming van de economische belangen van de inwoners, verplichte dubbele prijsaanduiding etc.), wijst de controle-instanties aan, stelt de sancties bij eventuele overtredingen van de regels vast en voorziet in de nodige wijziging van bepaalde andere wetgeving Aansturing en organisatie van de omschakeling De voorbereidingen worden aangestuurd door het nationaal coördinatiecomité (NCC), dat wordt voorgezeten door de minister van Financiën (die ook de nationaal coördinator is) en de gouverneur van de centrale bank van Slowakije (NBS). Het NCC ziet toe op de naleving van het nationaal plan voor de invoering van de euro. De regering heeft ook de ad-hocfunctie van "regeringsgevolmachtigde voor de invoering van de euro" gecreëerd. Deze moet de dagelijkse voorbereidingen coördineren en eventuele problemen signaleren. De technische bijzonderheden van de voorbereidingen worden besproken binnen vijf werkcomités. Elk comité staat onder toezicht van een ander ministerie of van de NBS. De werkcomités komen periodiek bijeen en brengen ten minste om de drie maanden over hun activiteiten verslag uit aan het NCC en de gevolmachtigde. Elk comité bestaat uit vertegenwoordigers van relevante overheids- en niet-overheidsorganisaties. Slowakije heeft artikel 1 van Aanbeveling 2008/78/EG ("De lidstaten dienen passende en specifieke structuren op te zetten om alle nodige voorbereidingen op de invoering van de euro te plannen, te coördineren en te vergemakkelijken") ter harte genomen. Wel bestaat enige twijfel aan de efficiëntie van de bestaande coördinatiestructuur. Het NCC is op een zeer hoog politiek niveau opgezet en is niet in staat om echt in te gaan op de technische details. Het bureau van de gevolmachtigde beschikt over zeer weinig personeel en houdt zich vooral bezig met communicatievraagstukken. Om de coördinatie tussen de betrokkenen te verbeteren en berekend te zijn op eventuele crisissituaties, moeten de Slowaakse voorbereidingen op de euro op centraal niveau sterker worden gemonitord Voorbereidingen van de overheid De voorbereidingen van de centrale, regionale en gemeentelijke overheden worden aangestuurd door het zogeheten werkcomité voor de overheid. De nationaal coördinator heeft alle overheidsinstanties aanbevolen eurocoördinatieteams op te zetten. Voor het comité is een studie over de voorbereidingen op de overschakeling van de IT-systemen verricht. Daaruit bleek dat bijna 80% van de centrale, regionale en lokale overheidsinstanties in juni 2008 over een lijst van IT-systemen beschikte die aangepast moesten worden, maar dat slechts 18% van hen was begonnen met het testen van de onlangs geconverteerde systemen. Deze vroegtijdige audit was bedoeld om de overheidsinstanties ertoe aan te zetten de voorbereidingen ter hand te nemen: bij de volgende controles worden aanzienlijk betere resultaten verwacht. De centrale en regionale overheidsinstanties volgen hun eigen opleidingsstrategieën voor het personeel. Ze werken momenteel aan de aanpassing van de officiële formulieren en referentieen drempelwaarden. De begroting van de centrale overheid wordt nog in kronen opgesteld, maar zal worden omgerekend in euro. De kosten van de voorbereidingen op de omschakeling NL 3 NL

5 zijn opgenomen in de begrotingen van 2008 en Op grond van de overkoepelende wet moeten alle betalingen van de burger aan de overheid naar beneden en de uitgaven uit de overheidsbegrotingen naar boven worden afgerond. Slowakije heeft een brede euroaanpassingsstrategie voor de overheid uitgewerkt. Niettemin zouden de ambtenaren die met contant geld te maken hebben of rechtstreeks contact hebben met het publiek, een betere praktijkopleiding moeten krijgen Snelle invoering van eurocontanten De NBS is verantwoordelijk voor de voorbereidingen op de invoering van de chartale euro en voor het uit circulatie nemen van de kroon. Benodigde eurobankbiljetten en -munten Voor de vervanging van de Slowaakse kronen die in omloop zijn, heeft de NBS 188 miljoen eurobiljetten en 500 miljoen euromunten besteld. De bankbiljetten worden geleend van de Oostenrijkse centrale bank en de munten worden geslagen bij de Slowaakse Munt in Kremnica. De proefproductie van de Slowaakse euromunten bij dit munthuis is goed verlopen. De productie- en opslagfaciliteiten verhuizen binnenkort naar een locatie die na een verbouwing aan hoge veiligheidsnormen voldoet. Aangezien het munthuis al ervaring heeft met de uitvoering van grote orders van buitenlandse cliënten, hoeven geen problemen te worden verwacht bij het slaan van de Slowaakse euromunten. Uit circulatie nemen van de nationale biljetten en munten De NBS verwacht dat zo'n 165 miljoen bankbiljetten en 425 miljoen munten (met een totaalgewicht van ton) zullen terugvloeien. Om ervoor te zorgen dat er voldoende opslag- en verwerkingscapaciteit is, wordt al een begin gemaakt met de vernietiging van dit geld voordat de banken het nieuwe geld geleverd krijgen. De teruggevloeide biljetten worden opgeslagen en vernietigd bij de NBS en de munten gaan voor het grootste deel naar de Munt van Kremnica waar ze gedemonetiseerd worden. Bevoorrading vooraf van en door banken Vanaf oktober 2008 worden de commerciële banken bevoorraad met eurogeld. De NBS zal daarvoor bij de Munt van Kremnica een vestiging openen dat belast wordt met de coördinatie van de bevoorradingsoperatie voor de munten. De NBS heeft bevoorradingscontracten getekend met zestien commerciële banken. De contracten berusten op bancaire ramingen uit mei 2008 van de behoefte aan contant geld. Er zijn niet veel eurobiljetten besteld: 51 miljoen, ofwel 27% van de in totaal 188 miljoen biljetten die de NBS in omloop denkt te brengen (tegen 92,5% op Malta, 80% op Cyprus en gemiddeld 67% bij de eerste groep eurolanden). De bestellingen van euromunten zijn van september 2007 tot maart 2008 met 60% opgelopen tot 320 miljoen stuks (64% van de geplande hoeveelheid uit te geven euromunten). De NBS verwacht in de komende maanden nog extra bestellingen van zowel biljetten als munten. De meeste biljetten en munten (respectievelijk 81,5% en 75%) worden geleverd aan de drie grootste commerciële banken. NL 4 NL

6 Dat de banken zo weinig bestellingen hebben geplaatst, is deels een indirect gevolg van het feit dat het bedrijfsleven weinig belangstelling heeft om vooraf contant eurogeld geleverd te krijgen. In maart 2008 hadden slechts bedrijven (16% van het totale aantal van bedrijven die met contant geld werken) kenbaar gemaakt dat zij van tevoren bevoorraad wilden worden. Ondanks Aanbeveling 2008/78/EG van de Commissie heeft Slowakije echter niet besloten tot de productie van speciale, voor het bedrijfsleven bestemde starterkits met euromunten. Het MKB (de kleine en middelgrote ondernemingen) kan dan ook alleen via een speciaal contract met een bank aan voldoende eurogeld voor de eerste dagen komen. Daarom verdient het aanbeveling het bevoorradingsvolume voor het bedrijfsleven op te voeren. Onlangs heeft de ECB haar leidraad voor de levering van contant geld vóór -dag vereenvoudigd. Daarvan zou meer moeten worden geprofiteerd. Ervaren particuliere geldtransportbedrijven verzorgen in de meeste gevallen de eurogeldtransporten in verband met de bevoorrading van het bedrijfsleven. De NBS biedt gratis transportfaciliteiten aan voor grote geldbestellingen. Geldtransporten naar de NBS vinden altijd plaats onder politiebegeleiding. Het is thans niet de bedoeling dat geldtransporten naar en vanaf commerciële banken door de politie worden geëscorteerd. Verspreiding van eurogeld onder de inwoners vóór -dag Slowakije zou oorspronkelijk geen minikits met euro's onder het grote publiek verspreiden. Na uitvoerig overleg met de Commissie hebben de autoriteiten besloten om de productie van minikits in het bijgewerkte nationaal plan van april 2008 op te nemen. Daardoor krijgen de inwoners de mogelijkheid om minikits van 500 kroon (circa 16,60 euro) aan te schaffen. De NBS heeft 1,2 miljoen minikits besteld. Mogelijk is dit echter niet genoeg. De ervaring bij eerdere omschakelingen heeft geleerd dat per huishouden doorgaans ongeveer één minikit wordt aangeschaft (Slowakije telt zo'n twee miljoen huishoudens) en aangezien er geen starterkits voor detailhandelaren komen, heeft het MKB waarschijnlijk ook belangstelling voor de minikits. Daarom moet worden overwogen om extra minikits te bestellen. Anders dan op Cyprus en Malta zal bij de commerciële banken in Slowakije het geld vóór -dag niet gratis kunnen worden omgewisseld tegen de officiële omrekeningskoers. De campagne om de inwoners te bewegen het oude geld niet vast te houden, gaat waarschijnlijk in juli 2008 van start. Bij de ouderen (ongeveer een miljoen mensen) kunnen er problemen ontstaan: zij potten vaak geld op en verrichten zelden elektronische betalingen. Momenteel wordt er al op aangedrongen om elektronisch te betalen. Daarom zijn er geen plannen voor een speciale campagne om elektronisch betalen tijdens de omschakeling te bevorderen. Omwisseling en uit circulatie nemen van geld na -dag Om de overgang naar de chartale euro te vergemakkelijken, willen de NBS en de commerciële banken de eerste dagen van januari 2009 langer open blijven. De banken blijven voor de omwisseling van contant geld open op 1 januari (normaal gesproken in Slowakije een officiële vrije dag) en in het weekend van 3 en 4 januari. Een aantal filialen zal speciaal voor bedrijven een loket openen en hun frontoffice versterken met personeel uit de backoffice. In de periode van dubbele omloop kan het geld gratis en onbeperkt worden omgewisseld en opgenomen. De NBS en de commerciële banken zijn op de hoogte van de aanbeveling van de Commissie om de eerste dagen voor en na -dag aan het loket en via de geldautomaat alleen kleine coupures te verstrekken. NL 5 NL

7 De banken verzorgen regelmatig opleidingen voor hun personeel met het oog op de komst van de euro en sommige van hen verstrekken hun belangrijkste cliënten opleidingsfaciliteiten. Een groot aantal banken heeft een speciale eurowebsite geopend. Praktisch alle geldautomaten in Slowakije geven op 1 januari om 2 uur 's nachts alleen nog eurobiljetten (voornamelijk biljetten van 10 en 20 euro) uit. Daarbij zal er speciaal op worden gelet dat centraal gelegen geldautomaten vóór middernacht met voldoende kroonbiljetten en kort na middernacht met voldoende eurobiljetten zijn gevuld. Geldautomaten die om technische redenen niet tijdig zijn aangepast, worden buiten gebruik gesteld. Alle betaalterminals zouden vanaf -dag in euro moeten kunnen werken. In de overkoepelende wet is bepaald dat pas vanaf -dag in de winkels mag worden teruggegeven in euro. Ook voorkomt de wet dat de detailhandel als wisselkantoor wordt gebruikt: een betaling in Slowaakse kronen mag worden geweigerd als de totale nominale waarde van de biljetten en munten meer dan viermaal hoger is dan de te betalen prijs (bij de eerdere omschakelingen probeerden de klanten soms van hun oude geld af te komen door kleine inkopen met grote coupures te betalen). Wat betreft de omschakeling van geldautomaten, betaalterminals, de teruggave van wisselgeld en de speciale openingstijden van banken is Aanbeveling 2008/78/EG ter harte genomen. Slowakije heeft al de instanties aangewezen die de euro tegen namaak moeten beschermen. Zo heeft het bij het ministerie van Binnenlandse Zaken een nationaal centraal bureau en bij de NBS twee nationale analysecentra (voor bankbiljetten en voor munten) gevestigd. Ook neemt Slowakije deel aan de periodieke opleidingsacties in het kader van het Pericles-programma. De NBS en de commerciële banken hebben de nodige apparatuur besteld om de echtheid van eurobiljetten te kunnen controleren. De voorbereidingen van de financiële en bancaire sector op de komst van de euro zijn goed gevorderd. Om logistieke problemen in de eerste dagen na de omschakeling te voorkomen, moeten forse extra inspanningen worden geleverd om de bevoorradingsvolumes op te voeren. Met name moet de detailhandel worden verzocht om vóór -dag contant eurogeld aan te schaffen via het in de nieuwe ECB-leidraad bedoelde vereenvoudigde contract. Er moeten maatregelen worden getroffen die ervoor zorgen dat de geldtransporten in de weken voor en na de omschakeling veilig verlopen. De voorbereiding van kleine detailhandelaren en kwetsbare groepen op de komst van de chartale euro (via bijv. de verspreiding van informatiemateriaal onder ouderen) verdient bijzondere aandacht. NL 6 NL

8 2.4. Voorkomen van misbruik en van een onjuiste beeldvorming van de prijsontwikkeling bij de burgers Volgens de meest recente Eurobarometer is 72% van de Slowaken beducht voor prijsstijgingen en prijsmisbruik bij de omschakeling naar de euro 4. Het is voor de Slowaakse autoriteiten in de aanloop naar de omschakeling vooral zaak deze zorg weg te nemen. Het NCC heeft een algemene strategie vastgesteld om de consument te beschermen tijdens de omschakeling. Deze berust op twee pijlers: informatieverstrekking aan de burger en prijsmontoring/-controles. De dubbele prijsaanduiding is een belangrijk instrument om de burgers te laten wennen aan de nieuwe munt en waardeschaal. De regering heeft de regels voor de dubbele prijsaanduiding in haar verordening van 27 maart 2008 vastgesteld en de NBS heeft de regels voor de financiële sector uitgevaardigd. De verplichte dubbele prijsaanduiding gaat een maand na vaststelling van de onherroepelijke omrekeningskoers in en duurt tot eind Daarna mogen detailhandelaren vrijwillig nog zes maanden doorgaan met de dubbele prijsaanduiding. Billijke prijsstelling De regeringsgevolmachtigde heeft samen met het Slowaakse ondernemersverbond een project gelanceerd om een ethische code op te stellen. Deze code verplicht de deelnemers zich aan de omschakelingsregels te houden en van de omschakeling geen misbruik te maken. Zo'n duizend marktspelers, steden, gemeenten en regionale overheden hebben zich bij de code aangesloten. Er wordt een groot publiek evenement georganiseerd waarbij het logo wordt gepresenteerd dat de ondertekenaars van de code mogen voeren. Prijsmonitoring en -controles Voor de monitoring van de prijzen is in de eerste plaats de Slowaakse handelsinspectie (SOI) verantwoordelijk. De inspectie mag waarschuwingen geven, boetes opleggen en de naleving van haar beslissingen afdwingen 5. De SOI gaat controleren of de dubbele prijsaanduiding correct is, de afrondingsregels worden nageleefd en de omrekeningskoers juist wordt toegepast. Daarnaast gaat zij controleren of de omschakeling prijsneutraal verloopt en de hand wordt gehouden aan het voorschrift van de overkoepelende wet dat de omschakelingskosten niet mogen worden doorberekend in de prijzen. De controles vinden plaats in de gehele periode van dubbele prijsaanduiding tot een aantal maanden daarna, en wel in de vorm van ofwel anonieme aan- en inkopen (kleine winkels en winkels in afgelegen gebieden krijgen daarbij bijzondere aandacht) ofwel gerichte acties na een klacht van een burger. Een klacht kan worden ingediend via een speciaal eurotelefoonnummer, per , fax of persoonlijk in een regionaal SOI-kantoor. Om de twee weken zal een persbericht verschijnen over de controleresultaten. De SOI beschikt momenteel over 262 personeelsleden, onder wie 150 veldwerkers. Dit is mogelijk niet genoeg om het gehele land te bestrijken. Als een wetsovertreding wordt geconstateerd, zal de SOI de detailhandelaar om uitleg vragen. Een prijswijziging waarover twijfel bestaat, zal worden vergeleken met de langetermijntrends 4 5 Zie Flash Eurobarometer 237 van mei Slechts acht andere nationale instanties in de EU hebben dermate ruime bevoegdheden. NL 7 NL

9 en met de prijs van het product in andere winkels en worden geanalyseerd in een breder verband (waarbij onder meer wordt gelet op de inputprijzen). Als een prijsverhoging onterecht blijkt, zal de SOI de detailhandelaar eerst verzoeken deze terug te draaien. Daarna kan nog een waarschuwing worden gegeven en eventueel een procedure worden gestart. In zo'n procedure moet binnen dertig dagen een definitieve uitspraak zijn gedaan (plus dertig dagen na een beroep). De overkoepelende wet bepaalt dat detailhandelaren en rechtspersonen een boete van maximaal euro mag worden opgelegd. Natuurlijke personen die rechtstreeks verantwoordelijk zijn voor een overtreding, kunnen met maximaal euro worden beboet. De prijscontroles van de SOI worden aangevuld met een prijsmonitoringsmechanisme van consumentenorganisaties. Daarbij houden vrijwilligers de prijzen van bepaalde producten in zo'n 350 detailhandelszaken in het oog. Een vrijwilliger bezoekt de zaak dan tweemaal per maand en noteert de prijzen van deze producten. De resultaten ervan en de namen van de winkels waar de prijzen zijn verhoogd, worden op een speciale website bekendgemaakt. Deze opzet is voor verbetering vatbaar. Als periodiek dezelfde producten in dezelfde winkels worden gecontroleerd, ontstaat geen juist beeld van de algemene situatie (dit is gebleken op Cyprus dit jaar 6 ). Er mag namelijk worden aangenomen dat de betrokken winkels dan rekening gaan houden met deze controles. Bij het ontbreken van aselecte controles dreigen prijsverhogingen in andere winkels onopgemerkt te blijven. Ook is het niet eerlijk en weinig zinvol om de "name and shame" tot een gering aantal winkels te beperken. Het Slowaakse bureau voor de statistiek verricht de officiële statistische prijsmonitoring en houdt in de gehele periode van dubbele prijsaanduiding de prijzen van veelgekochte goederen in het oog. Vanaf juni 2008 komt het om de tien dagen met een rapport. Ook volgt het bureau de gevoelsinflatie en het effect van de informatiecampagne. De ethische code moet sterk worden gepromoot omdat nog erg weinig partijen zich erbij hebben aangesloten. Om de vrees voor prijsverhogingen weg te nemen, is het van essentieel belang dat snel wordt gereageerd en actief wordt gecommuniceerd met de media. De organisaties die belast zijn met de monitoring en controle van de prijzen, moeten zodra zij een klacht ontvangen, zo snel mogelijk kunnen reageren. Als bekorting van de termijn van de definitieve uitspraak in een procedure tegen een overtreder niet mogelijk is, moet snel bekend worden gemaakt welke voorlopige maatregelen de controle-instanties hebben genomen. De prijsmonitoringsactiviteiten van de SOI zijn goed voorbereid. Het is van belang ervoor te zorgen dat zij over voldoende middelen beschikt om deze activiteiten in het gehele land uit te oefenen. Het monitoringsmechanisme van de consumentenorganisaties moet fors worden aangepast. Een administratieve bevriezing van de prijzen of vergelijkbare marktverstorende maatregelen moeten, met name als het gaat om de voedselprijzen, worden vermeden: dergelijke praktijken vertragen alleen maar de normale prijsstijgingen die het gevolg 6 Volgens de beschikbare informatie wisten de detailhandelaren van tevoren welke prijzen in een van de prijsmonitoringsmechanismen werden gevolgd, en hebben zij hun prijsstrategie dienovereenkomstig aangepast. NL 8 NL

10 zijn van de ontwikkelingen op de wereldmarkten, en leiden tot een onjuiste gevoelsinflatie omdat de prijsstijgingen na afloop van de prijsbevriezingsperiode in één klap alsnog plaatsvinden en niet gewoon zijn gespreid over een aantal maanden. Ook behoeven de plannen om bij eurogerelateerd prijsmisbruik strafrechtelijke sancties op te leggen, nadere uitleg, aangezien het niet erg logisch lijkt om dit te beperken tot de gereglementeerde prijzen, die toch al sterk door de overheid worden beïnvloed Voorbereidingen van het bedrijfsleven op de omschakeling Het ministerie van Economische Zaken en zijn nationaal agentschap voor de ontwikkeling van het MKB (Nadsme) houden toezicht op en bieden ondersteuning bij de voorbereidingen van het bedrijfsleven op de omschakeling. Het Nadsme houdt zich vooral bezig met de opbouw van adviescapaciteit op regionaal niveau (dit in samenwerking met de regionale informatiecentra voor het bedrijfsleven (RPIC's)), met de organisatie van informatieseminars voor het MKB en met de samenstelling van informatiemateriaal (bijv. brochures en handboeken). Volgens de enquête van de Commissie van juni 2008 over de voorbereidingen van het MKB op de omschakeling is al 80% van de bedrijven met de voorbereidingen gestart. Ongeveer twee derde van de bedrijven (67%) heeft een nauwkeurige beschrijving opgesteld van de noodzakelijke aanpassingen van de computersystemen, min of meer hetzelfde aantal bedrijven (65%) heeft het personeel geïnformeerd en bijna de helft (49%) heeft de gevolgen in de verschillende delen van het bedrijf in kaart gebracht. Zo'n 70% van de bedrijven wil de nodige aanpassingen van de computersystemen uitbesteden aan een gespecialiseerd bedrijf. De meeste bedrijven (82%) verwachten geen problemen bij de wijzigingen in de IT-systemen. Bijna 90% van de bedrijven acht zich redelijk tot goed geïnformeerd over de omschakeling. De meerderheid van de bedrijven (45%) zegt de prijzen precies te gaan omrekenen in euro's volgens de omrekeningsregels. 22% wil een aanpak volgen die over het geheel genomen neutraal uitpakt (daarbij worden sommige prijzen naar boven en andere prijzen naar beneden afgerond). Een flink aantal bedrijven (14%) wil de prijzen vooral naar boven bijstellen, hoewel dit eigenlijk wettelijk verboden is. Dit percentage is duidelijk hoger dan destijds op Cyprus (3%) en in Slovenië (6%). Deze enquête is bewust vroegtijdig gehouden om de bedrijven ervan te doordringen dat zij moeten starten met de voorbereidingen dan wel het tempo ervan moeten opvoeren. De bedrijven kunnen aan talrijke thematische Nadsme-seminars deelnemen en een RPIC om hulp vragen. De autoriteiten moeten ervoor zorgen dat het MKB voldoende geïnformeerd is over de omschakeling en daarbij voldoende ondersteuning krijgt. Er moet regelmatig worden getoetst hoever de voorbereidingen in het MKB zijn gevorderd, dit om eventuele problemen snel te achterhalen en op te lossen. NL 9 NL

11 2.6. Communicatieactiviteiten en publieke opinie Op 17 oktober 2007 is een bijgewerkte en nader ingevulde versie van de nationale communicatiestrategie voor de invoering van de euro in Slowakije vastgesteld. De strategie is uitgewerkt door het werkcomité voor communicatie. Na een ingewikkelde aanbestedingsprocedure is in november 2007 de keuze gevallen op een extern communicatiebureau, dat het grootste deel van de nationale strategie uitvoert, terwijl de NBS, het ministerie van Financiën, de regering en andere overheidsinstanties aanvullende communicatieactiviteiten verzorgen. In nauwe samenwerking met hun partners, waaronder de Europese Commissie, hebben de Slowaakse autoriteiten een brede communicatiecampagne opgezet die zich via een groot aantal kanalen richt op allerlei doelgroepen. De strategie heeft vooral betrekking op de fasering van de omschakeling, op de voordelen van de euro en op de bescherming van de consument tegen prijsmisbruik. De Slowaakse autoriteiten hebben besloten de lancering van een volwaardige informatiecampagne uit te stellen tot er meer duidelijkheid was over de vraag of het land wel voldeed aan alle convergentiecriteria. Wel zijn een aantal voorbereidende maatregelen getroffen. Zo zijn alvast een campagnelogo en de huisstijl van de nationale campagne gekozen. Bij de NBS en het ministerie van Financiën is voor de communicatie extra personeel aangeworven. Ook zijn deskundigen aangesteld die zich op bepaalde doelgroepen moeten richten: kinderen en jongeren, ouderen, personen met een handicap en de etnische minderheden. In de afgelopen maanden hebben de Slowaakse autoriteiten regelmatig persconferenties gehouden. Dit lijkt vrucht af te werpen omdat de pers nu beter geïnformeerd is en minder kritisch staat tegenover de komst van de euro. Om de Slowaakse bevolking op de massacampagne in de tweede helft van 2008 voor te bereiden, is in maart gestart met de uitzending van een eerste euroreclamespot op tv. Op 7 december 2007 heeft de Commissie met de Slowaakse autoriteiten een partnerschapsovereenkomst gesloten. In het kader van deze raamovereenkomst heeft de Commissie de communicatieactiviteiten ondersteund door promotiemateriaal ter beschikking te stellen, haar eurotentoonstelling uit te lenen (deze was in januari en februari 2008 in Bratislava en Košice te bezichtigen) en een seminar voor Slowaakse journalisten in Brussel (maart 2008) te organiseren. Ook hebben beide partijen op 20 december 2007 een subsidieovereenkomst gesloten, op basis waarvan de Commissie een reeks activiteiten tot eind juli 2008 zal medefinancieren, zoals de indienstneming van communicatiemedewerkers, diverse mediacampagnes (onder meer gericht op de Roma-minderheid), een nationale eurohulplijn, een nationale eurowebsite, een project "de euro op school" en een opleidingsprogramma voor de informatiedistributeurs. De recente Flash Eurobarometerenquête in de nieuwe lidstaten 7 bevestigt het beeld van de afgelopen jaren. De steun voor de euro in Slowakije ligt nog steeds boven het gemiddelde van de nieuwe lidstaten, maar vertoont sinds het voorjaar van 2007 wel een licht dalende lijn (52%, tegen 55% in september 2007 en 57% in april 2007). De start van de communicatieactiviteiten in Slowakije heeft een meervoudig effect gesorteerd. De mate waarin men zich geïnformeerd acht over de euro, is met 17 procentpunt omhooggeschoten en ligt nu op het hoogste niveau van alle onderzochte landen (64% van de 7 Zie Flash Eurobarometer 237 van mei NL 10 NL

12 Slowaken vindt dat zij redelijk tot goed op de hoogte zijn, tegen gemiddeld 40%). Ook blijkt de behoefte aan informatie toe te nemen. De bekendheid met een aantal essentiële kenmerken van de euro en de EMU is opnieuw verbeterd. Hoewel men in vergelijking met andere landen redelijk positief staat tegenover de komst van de euro, blijkt uit de recentste enquête onder de Slowaakse bevolking ook dat de scepsis over de verwachte gevolgen en voordelen iets toeneemt. Daarom moet de bezorgdheid van de inwoners, en met name de bezorgdheid over de prijsontwikkeling in de aanloop naar de euro, veel aandacht krijgen in de aanstaande hete fase van de informatiecampagne. NL 11 NL