Het theoretisch kader van participatieve werkingen in archieven. Noortje Lambrichts en Frank Scheelings

Transcriptie

1 Het theoretisch kader van participatieve werkingen in archieven Noortje Lambrichts en Frank Scheelings

2 Overzicht presentatie 1. Participatie: een containerbegrip 2. Van archief naar participatief archief 3. Participatievormen 4. De archivaris uit de comfortzone?

3 Deel 1. Participatie: een containerbegrip Participatie: - vanuit de werking - vanuit de beleidshoek

4 Participatie vanuit de werking - passieve (receptieve) participatie: publiek = ontvanger (bezoeken, bekijken, beluisteren) - actieve participatie: publiek = doe het zelver die analyseert, schept, maakt, creëert, enz.

5 Vanuit de beleidshoek: integrale participatie Integrale participatie (meestal gebiedsgericht): iedereen mag meepraten cultuursector Categorie Archieven Musea Erfgoedbibliotheken Kunstencentra Jongeren Ouderen Allochtonen Anders-validen

6 Categoriale en (sub)sectorale participatie Categoriale participatie = per groep cultuursector Categorie Archieven Musea Erfgoedbibliotheken Kunstencentra Jongeren Ouderen Allochtonen Anders-validen (Sub)sectorale participatie = per (sub)sector cultuursector Categorie Archieven Musea Erfgoedbibliotheken Kunstencentra Jongeren Ouderen Allochtonen Anders-validen

7 Deel 2: van archief naar participatief archief

8 Archieven tot in jaren 70 Archieven = plaatsen van macht (Derrida) Machthebbers -> archivaris-expert Gebruikers: begoeden Kunnen lezen Intellectuele inspanning (interesse in verleden) Vertrouwdheid met zoeken Weten welke stukken openbaar zijn 21 Receptief benaderd via publiekswerking

9 De anti-beweging: het ontstaan van gemeenschapsarchieven Archieven ontstaan uit de emancipatorische bewegingen AMVC-Letterenhuis Internationaal Archief vd Vrouwenbeweging AMVB RoSa - -> sociaal politieke actie (archival activism) -> historische beleving T. Cook (2003): bewijs -> geheugen -> identiteit -> gemeenschap

10 Ontwikkelingen sedert jaren 90 - toegenomen transparantie: vb wetten op openbaarheid van bestuur Nl / ; B. 11/04/ globalisering technologie en wereldeconomie - groei communicatietechnologie en nieuwe media -> vorming van virtuele gemeenschappen

11 De participatie-uitdaging: -> nieuwe gebruikers aantrekken via crowdsourcing - virtuele gemeenschappen? - snuffelaars? -> vernieuwing: -Technologisch -Aanpassing van manier van werken

12 Politiek: Instrumentele benadering van archieven Onzekere tijden? Houvast door: > erfgoed: collectief geheugen > gemeenschapsvorming > verhoging sociaal & cultureel kapitaal (Bourdieu) > sociale cohesie, verduurzaming < Corijn (2009): het is de bedoeling participatie te richten op een bepaald aanbod, een bepaalde productie, een selectie die een maatschappelijk project kan ondersteunen

13 Welkom in de participatieve maatschappij! - Anciaux: en Gatz : cultuurbeleving en levenslange participatie -> opdoen van kennis en vaardigheden -> verhogen (sociaal)culturele competenties -> empowerment van minderheden /2000 <: decretaal verankeren van beleidsparticipatie dmv raden

14 Het participatieve archief - T. Cook (2003): samenwerken met de gemeenschap - A. Eveleigh: + crowd! - Evans: ze mogen meebeschrijven want daar hebben wij geen tijd voor - Shilton & Srinivasan: ze mogen ook waarderen (maar verwacht geen consensus) - Huvila: gebruikers worden medeeigenaars en participanten besturen mee

15 Deel 3: participatievormen - participatiemodel van N. Simon - User participation matrix van Eveleigh

16 Participatiemodel Simon Bijdrage: vluchtige participatie, controle ligt bij instelling, doelpubliek zo breed mogelijk Samenwerken: diepere partnerschappen met specifieke doelgroepen, instelling blijft beheer in handen houden Cocreatie: instelling oefent minder controle uit, maar wil de behoeften van de doelgroepen ondersteunen; participanten worden door de instelling begeleid Gastinstelling: gemeenschap mag gebruik maken van de faciliteiten van de instelling die zelf nauwelijks betrokken is Schema van Van Leeuwen en Rock op basis van de vier participatiemodellen van Simon, The participatory museum

17 Eveleigh: User participation matrix (2014) archival commons: enorm potentieel van participanten; organische werking, niet door instelling gestuurd; geen sterke sociale banden tussen participanten outreach and engagement: gebruik maken van bestaande gemeenschappen, vastgesteld schema door instelling gericht op doelgroep collaborative communities: sterke sociale binding tussen gebruikers onderling die meer zeggenschap hebben en op een meer diepgaande manier participeren transcription machines: participatievorm wordt volledig door de archivaris bepaald; onderlinge banden tussen de gebruikers zijn niet sterk

18 De participatieladder 1 Huvila Shilton & Shrivanan Evans

19 Deel 4: de archivaris uit de comfortzone? - Kritische vragen waar u (misschien) een antwoord op vindt: tijdens de tafelsessies tijdens de presentatie van Theo Thomassen tijdens de conclusie

20 Wat met de andere machten? Board of Management Auditors (intern), ombuds IT-experts Creators: -Functional managers -Liaison persons/staff Higher management ($) Archives commission Archivist-RM + Staff Public: public opinion Freedom of information mngr External stakeholders -experts -journalists - External users Creators: -Project managers -Teamleaders Internal users Integrator Donors Privacy commission Supervisors of laws (extern)

21 Maakt een herschikking ons sterker? Board of Management Auditors (intern), ombuds Higher management ($) Archives commission Public: public opinion Freedom of information mngr IT-experts Creators: -Functional managers -Liaison persons/staff Internal participants Archivist-RM + Staff Donors External participants External stakeholders: - experts - journalists - Creators: -Project managers -Teamleaders Integrator Privacy commission Supervisors of laws (extern)

22 Andere vragen - Welke rol moet de archivaris spelen? - Vormt de arbeid die de participerenden leveren een meerwaarde? - Vormt de kennis die de participerenden aanbrengen een meerwaarde? - Zullen onze methodes, standaarden, selectielijsten enz. nog gerespecteerd worden? - Moeten participanten niet enorm begeleid worden? - Moet er meer reglementering komen? - Welke andere inspanningen moeten we leveren? - Is het sop de kool waard? (- u mag zelf vragen bijvoegen)

23 De participatieladder 2 Raad van Bestuur Wetenschappelijke Raad Vrijwilligers Klankbordgroep

24 Participatiemoment Vragen Opmerkingen Mededelingen?

25 Facebook