Inhoud. Samenwerking IJssel-Vechtdelta is uniek. Nieuwsbrief december Aan- of afmelden voor deze nieuwsbrief?

Transcriptie

1 Binnen de IJssel-Vechtdelta werken zes overheidspartners samen met burgers en ondernemers aan een waterveilige en klimaat-bestendige toekomst. De provincie Overijssel, Waterschap Drents Overijsselse Delta, Veiligheidsregio IJsselland en de gemeenten Zwolle, Kampen en Zwartewaterland zien dit als een gezamenlijke opgave. De investeringen in waterveiligheid en klimaat-bestendigheid bieden kansen om de regio nog aantrekkelijker te maken voor wonen, werken, natuur en recreatie. Nieuwsbrief december 2017 Inhoud Samenwerking IJssel-Vechtdelta is uniek Alleen kun je het niet doen Hanseatic City Challenge werpt vruchten af Catch vergroot klimaatbewustzijn in internationaal verband 'Zwolle goede tweede bij competitie voor GCECA Regionaal adaptatieplan (RAP) voor Overijssel Adviseurs van de toekomst Expeditie Wildernis IJssel-Vechtdelta uitgebreid naar hele regio Weezenlanden klimaatbestendig Zwolle krijgt waterrobuuste bouwmarkt Aan- of afmelden voor deze nieuwsbrief? pag. 1/8

2 Interview Ed Anker Alleen kun je het niet doen Steeds vaker hoor ik van bestuurders buiten onze regio dat ze onze samenwerking binnen IJssel-Vechtdelta uniek vinden. Hoe bijzonder is dat? Wij moeten ons realiseren dat we veel bereiken met die samenwerking en dat wij die blijvend moeten omarmen. Dat zegt Ed Anker, wethouder Ruimtelijke Ordening en Water van de gemeente Zwolle en lid van de stuurgroep IJssel-Vechtdelta. Als het gaat om Water en Klimaat is samenwerking een voorwaarde: alleen kun je het niet doen. GCECA Ed Anker is niet alleen wethouder van Zwolle, maar ook ambassadeur voor waterveiligheid en klimaat. Hij tekende namens Zwolle het Charter of Kampen. Op basis van dit charter wisselen circa dertig internationale Hanzesteden kennis en ervaringen uit over waterveiligheid en klimaatadaptatie. De gezamenlijke aanpak heeft ervoor gezorgd dat Zwolle, samen met de IJssel-Vechtdelta, een uitstekend bid heeft gedaan om het Global Centre of Excellence on Climate Adaptation (GCECA) naar Zwolle te halen. Dit GCECA gaat kennis verzamelen en uitwisselen hoe steden en landen zich kunnen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Ed Anker: Wij hebben binnen afzienbare tijd een mooi voorstel kunnen doen, dankzij de korte lijnen met provincie en waterschap. Ook al hebben wij het GCECA niet toegewezen gekregen, we hebben wel op een sterke manier in beeld gebracht hoeveel ervaring en deskundigheid wij met elkaar hebben. Dat is de meerwaarde van de energie die wij er samen in hebben gestopt. Climate Campus Volgens Ed Anker heeft Zwolle en de IJssel-Vechtdelta al het nodige opgebouwd. Alleen al in onze delta zijn er 100 projecten op het gebied van water en klimaat. Als regio zijn wij koploper in Nederland. Vorig jaar zijn we met een kleine groep steden begonnen aan de Citydeal Klimaatadapatie. Inmiddels hebben vele steden zich aangesloten, klimaat staat hoog op de bestuurlijke agenda. Dat is ook de reden dat wij de Climate Campus hebben opgezet waar zo n veertig partijen aan mee doen. Ze zetten daarmee in op een stevig en innovatief antwoord op klimaatverandering. Wel helpen, niet overnemen Ook in Zwolle draait het om samenwerking. Ed Anker: Mijn stelling is: de nieuwe Deltawerken moeten in de steden worden gebouwd. We moeten zorgen dat er niet te veel en niet te weinig water is. Om dat te bereiken hebben we enthousiaste medewerking van bewoners en ondernemers nodig. Het grootste deel van het grondgebied en onroerend goed is in hun handen, dus als we iets voor elkaar willen krijgen, dan moeten we het samen doen. De omvorming van de Seringenstraat tot klimaatstraat is daarvan een prachtig voorbeeld (bekijk ook even de film!). Daar hebben wij als gemeente, samen met het waterschap wel geholpen, maar we hebben het niet over genomen. Het is vooral een succes van de bewoners. Bedrijven Volgens Anker vormen water en klimaat niet alleen een bedreiging, maar ook een economische kans. Nederland heeft waardevolle kennis en ervaring. Nederlandse bedrijven en onderzoekers hebben al oplossingen voor de uitdagingen waar wij wereldwijd voor staan. Vraag en aanbod moeten alleen nog bij elkaar worden gebracht. pag. 2/8

3 Ed Anker: IJssel-Vechtdelta is een unieke samenwerking: alleen kun je het niet doen. Deze foto is genomen bij de start van de werkzaamheden om de geluidswal rondom de wijk Stadshagen in Zwolle om te bouwen tot noodwaterkering. Naast een groep scholieren uit Stadshagen staan ook enkele leden van de Stuurgroep IJssel-Vechtdelta op de foto herkenbaar aan de gele laarzen: van links naar rechts wethouder Gerrit Jan Veldhoen van Kampen, wethouder Ed Anker van Zwolle, gedeputeerde Bert Boerman van de provincie Overijssel en dijkgraaf Herman Dijk van Waterschap Drents Overijsselse Delta. Hanseatic City Challenge werpt vruchten af Op 16 juni a.s. werd het Hanzecongres Water Connects gehouden, als onderdeel van de internationale Hanzedagen. Tijdens het congres was er een competitie tussen studententeams uit Hanzesteden die een water- of klimaatuitdaging uit hun Hanzestad moesten oplossen: de Hanseatic City Challenge. Team Groningen won de challenge met een speciale absorberende muur die in binnensteden bij (stort)buien water kan vasthouden (zie ook het artikel op de website van de Hanzehogeschool Groningen). Team Groningen won de Hanseatic City Challenge In Groningen, Kampen en Deventer, de drie beste teams van de competitie, worden die oplossingen momenteel daadwerkelijk in de praktijk uitgewerkt. Deventer werkt aan ontwerpvoorstellen om van bedrijventerrein Bergweide een 'cool spot' te maken. Doel is de wateroverlast en hittestress tegengaan en het terrein aantrekkelijker maken. Bijvoorbeeld door in samenspraak met bedrijven daken en/of gevels te voorzien van groen. Qua watermanagement is het de bedoeling een link met de nabijgelegen haven te leggen. Team Groningen bedacht de 'Hanseatic Water Wall' en brengt dat concept op de markt. Twee deelnemers, Jenifer van Dijk Castañeda en Michael Bosscher, beginnen daarvoor een start-up. Je kunt de 'wall' vergelijken met een spons. Langs de muur komt bijvoorbeeld een buizensysteem dat regenwater opvangt en vasthoudt. Dat regenwater is voor allerlei doeleinden te gebruiken, bijvoorbeeld voor het koelen van een gebouw, om plantsoenen water te geven of marktpleinen en straten schoon te vegen. In Kampen is een trainee aangesteld om de ideeën die tijdens de Challenge ontstonden verder te onderzoeken. Haar doel is bewoners van de wijk Brunnepe bewust maken van het klimaat. Door bewoners mee te laten denken en werken, creëer je draagvlak voor een het klimaatbestendig maken van de wijk. pag. 3/8

4 Catch vergroot klimaatbewustzijn in internationaal verband Gedeputeerde Boerman tekende namens de provincie Overijssel de CATCH-overeenkomst Hoe kunnen middelgrote steden anticiperen op de klimaatverandering en extreme weersomstandigheden? Met het project CATCH gaan Waterschap Vechtstromen, provincie Overijssel, Universiteit Twente, de gemeenten Enschede en Zwolle en 7 Europese partners uit Duitsland, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Zweden, op zoek naar antwoorden op deze vraag. De samenwerking rondom CATCH werd onlangs, 17 november 2017, feestelijk ondertekend door alle betrokken organisaties. Daarbij was aanwezig de bekende weervrouw Helga van Leur in haar rol als ambassadeur Klimaat, Duurzaamheid en Gedrag. De totale omvang van het project bedraagt 4,7 miljoen en de toegezegde Europese subsidie is 2,35 miljoen. Het project start in juli 2017 en loopt tot en met juli CATCH is opgezet omdat we de komende jaren vaker te maken met extreme weersomstandigheden. Meer wateroverlast door bijvoorbeeld hoosbuien, maar ook langere perioden van droogte. Hierop zijn we nog onvoldoende voorbereid. Met CATCH zoeken we internationaal naar antwoorden en maatregelen voor met name middelgrote steden, om onder andere schade te voorkomen en de leefbaarheid van de stad te waarborgen. Klimaatverandering overstijgt grenzen, daarom is het prachtig dit project samen met Europese partners te doen. Fundament onder het CATCH project is de theorie van de water sensitive cities. Kort gezegd is een water sensitive city een stad die water integraal meeneemt in de ontwikkeling van de stad. Na ondertekening van de CATCH-overeenkomst werden alle aanwezige betrokkenen op de foto gezet. pag. 4/8

5 Zwolle goede tweede bij competitie voor GCECA De competitie voor de vestiging van het GCECA werd niet gewonnen, maar heeft wel veel opgeleverd. Zwolle en de IJssel-Vechtdelta mogen zich de trotse runner-up noemen in de competitie voor de vestiging van het internationale kenniscentrum GCECA (Global Centre of Excellence on Climate Adaptation). Uiteraard is het teleurstellend dat het klimaatcentrum niet in onze regio zal worden gevestigd. Maar een tweede plaats in deze zware competitie bewijst dat we een goed aanbod hebben gedaan, aldus wethouder Ed Anker. Inmiddels is bekend dat het GCECA zal worden gehuisvest in Rotterdam en Groningen. Het ministerie heeft bevestigd dat Zwolle het op één na beste aanbod had. Jammer, maar toch ook een mooi resultaat. Wanneer je met zo n belangrijke competitie meedoet, weet je dat je ook met een stevige concurrentie te maken krijgt, aldus wethouder Anker. De competitie heeft zichtbaar gemaakt dat er in de IJssel-Vechtdelta meer dan honderd projecten zijn rondom waterveiligheid en klimaat. Niet alleen overheden zijn hier mee aan de slag, maar ook particulieren en bedrijven leveren hun aandeel in de klimaatadaptatie. De ervaringen worden benut voor de verdere ontwikkeling van de Climate Campus waarin nu al 43 bedrijven, organisaties, overheden en kennisinstellingen samenwerken. Regionaal Adaptatieplan (RAP) voor Overijssel De effecten van klimaatverandering worden steeds sterker zichtbaar. Landelijk is het Deltaprogramma Klimaatadaptatie opgesteld én de Nationale Adaptatie Strategie (NAS): beide programma s zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat Nederland zich goed voorbereidt op klimaatverandering. Een opgave die flink versneld moet worden, want het klimaat verandert in rap tempo en de gevolgen liegen er niet om. Op nationaal niveau is afgesproken dat overheden zorgen dat uiterlijk in 2020 een klimaatbestendige en waterrobuuste inrichting in beleid en het handelen een plek heeft gevonden. Doel is ervoor zorgen dat Nederland in 2050 zo goed mogelijk klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht voor wateroverlast, droogte, hitte en overstromingen. Er is een Regionaal Adaptatie Plan (RAP) gemaakt voor Overijssel, om de landelijke ambities te vertalen naar het regionale niveau. Overijssel is één van de eerste provincies met een RAP en is daarmee pilot vanuit de NAS voor dit onderwerp. Het Regionaal Adaptatie Plan Overijssel wordt nog in Provinciale Staten behandeld. Overijssel zo inrichten dat het hele gebied klaar is voor klimaatverandering is alleen mogelijk als iedereen meewerkt: overheid, bedrijfsleven en bewoners. Overheden hebben daarbij een aanjaag- en voorbeeldfunctie. Gemeenten, waterschappen en provincies zijn al geruime tijd aan het kijken wat er nodig is om klimaatbestendig te zijn en hebben andere organisaties betrokken, die daarbij een belangrijke rol spelen. Het draait natuurlijk niet alleen om stenen maar vooral ook om de mensen die er wonen en/of werken. Hoe voorkomen we samen slachtoffers en schade?! Welke investeringen doen we nu in bijvoorbeeld natuur en infrastructuur waar klimaat op termijn een effect kan hebben? Het RAP zorgt ervoor dat alles op een rij wordt gezet wat nodig is om Overijssel klimaatadaptief in te richten. Niet voor niets worden veel partijen betrokken, want maar een klein deel van de grond en de gebouwen in Overijssel is in bezit van de overheid. Er is al veel gedaan, onder meer binnen de IJssel-Vechtdelta, maar er moet nog meer gebeuren. pag. 5/8

6 In het RAP zijn de belangrijkste effecten van de klimaatverandering voor Overijssel in beeld gebracht. Welke thema s hebben de meeste aandacht nodig? Wat zijn de dreigingen? En zijn er ook kansen? Per thema is benoemd of en zo ja welke extra stappen nodig zijn om Overijssel richting 2050 klimaat adaptief in te richten. De provincie Overijssel wil hierin voortrekker zijn en gaat hier ook budget voor (nadere) kennisontwikkeling voor vrij maken. De ambities zullen zoveel mogelijk ook verwerkt worden in verschillende provinciale plannen, zoals de Omgevingsvisie. Ook van andere overheden, maar ook organisaties, bedrijven en inwoners wordt de nodige inzet (maatregelen en investeringen) verwacht. Het Regionaal Adaptatie Plan is in december naar Provinciale Staten van Overijssel verzonden. Voor meer informatie: Fenny de Vries, projectleider RAP (f.d.vries@overijssel.nl). Adviseurs van de toekomst Tien klassen van scholen in Zwolle en Kampen hebben zich aangemeld voor het project Adviseurs van de toekomst Daarnaast gaan twee scholieren van het Technasium van het Thorbecke in Zwolle met een eindexamenopdracht aan de slag. Opdracht is om de Zwolse wijk Stadshagen te beschermen tegen een dijkdoorbraak in de polder Mastenbroek. Bij Adviseurs van de Toekomst werkt een klas aan een serieuze opdracht van een externe opdrachtgever die verbonden is aan een van de overheidspartners van IJssel-Vechtdelta. Iedere klas die meedoet, vormt een eigen adviesbureau en gaat op een projectmatige manier aan de slag. Zo brengen zij advies uit over vraagstukken als Wat kunnen bewoners uit de IJssel-Vechtdelta zelf doen om zich te beschermen tegen overstromingen? en Hoe wordt onze stad klimaatbestendig? Gedurende het traject zijn er verschillende contactmomenten tussen het adviesbureau en de opdrachtgever. Leerlingen doen onderzoek, pag. 6/8

7 verzamelen en verwerken informatie, vormen een eigen visie en mening, dragen oplossingen aan voor het vraagstuk, werken tijdens het proces aan verschillende competenties en presenteren uiteindelijk hun advies tijdens een gezamenlijk eindevenement. Zo verbindt Adviseurs van de Toekomst maatschappelijke vraagstukken uit de eigen omgeving met het lokale onderwijs. Natuur- en Milieu Overijssel organiseert het project. Een breed samengestelde jury beoordeelt de plannen van de scholieren Expeditie Wildernis IJssel-Vechtdelta uitgebreid naar hele regio Onderdeel van het programma is met de verrekijker speuren naar vogels In het voorjaar van 2018 worden weer speciale expedities georganiseerd in de wildernis van de IJssel-Vechtdelta voor basisscholen. De afgelopen jaren waren dat alleen basisscholen uit de gemeente Zwartewaterland, maar dit jaar komen ook scholen uit Kampen en Zwolle aan bod. In Kampen wordt dit ingevuld door de projectorganisatie IJsseldelta-Zuid, die ook in Zwolle bijspringt, samen met Waterschap Drents Overijsselse Delta. Daarmee is dit schooljaar Expeditie Wildernis uitgebreid naar de hele IJssel- Vechtdelta. Met Expeditie Wildernis IJssel-Vechtdelta willen we kinderen in contact brengen met de natuur en het water. We willen hen laten ervaren hoe belangrijk het is om rekening te houden met water. Leven in een delta betekent dat we onszelf, onze dieren en onze huizen moeten beschermen tegen eventuele overstromingen. De organisatie is in handen van Natuur- en Milieu Overijssel. Weezenlanden klimaatbestendig Sfeerimpressie Weezenlanden De bouwwerkzaamheden op de locatie Weezenlanden gaan snel: er worden volop nieuwe woningen gebouwd. Het gebied ligt ten zuidoosten van de Zwolse binnenstad en grenst direct aan de stadsgracht. De rand van het gebied is een onderdeel van de regionale waterkering. Redenen dus om dit gebied klimaatbestendig en waterveilig in te richten. Ook vormen beleefbaarheid van het water en ruimtelijke kwaliteit een uitgangspunt. De regionale kering wordt op deltahoogte aangelegd. De hoogte wordt dan 2,60 m+nap, net zo hoog als de Pannekoekendijk aan de meer westelijke stadsgracht. De woningen krijgen op deze plek een verhoogd vloerpeil en het achterliggende gebied wordt hierop aangesloten. Om de beleefbaarheid en de ruimtelijke kwaliteit te vergroten, is het plan om aan de waterkant van de dijk een wandelpad aan te leggen. In het gebied worden nog extra bomen geplant om hittestress zo veel mogelijk tegen te gaan. Voor de klimaatbestendige inrichting is een subsidie gegeven vanuit het programma IJssel-Vechtdelta. pag. 7/8

8 Zwolle krijgt waterrobuuste bouwmarkt De parkeerplaatsen van de bouwmarkt zijn voorzien van waterdoorlatende bestrating. Op het bedrijventerrein Voorst A wordt gewerkt aan de afronding van een nieuwe bouwmarkt. Het terrein van de bouwmarkt wordt waterrobuust ingericht. Om het minder gevoelig te maken voor overstroming is het terrein geheel opgehoogd. Daarnaast is de infiltratie en af- en ontwatering van het gebied verbeterd. Zo zijn bijvoorbeeld alle parkeerplaatsen van de bouwmarkt voorzien van waterdoorlatende bestrating. Om in de toekomst de dijk langs het terrein nog aan te kunnen passen, is het gebouw robuuster uitgevoerd. Tenslotte komt er extra beplanting om hittestress zoveel mogelijk tegen te gaan. Voor het uitvoeren van deze extra maatregelen is een subsidie verleend vanuit het programma IJssel-Vechtdelta. Colofon pag. 8/8