NAS Stef Meijs Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie 19 jan 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NAS Stef Meijs Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie 19 jan 2017"

Transcriptie

1 NAS 2016 Stef Meijs Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie 19 jan 2017

2 Het verhaal van de NAS Voorgeschiedenis Trends en bollenschema s Focus op urgente risico s Vervolg: proces en acties 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

3 WAT VOORAF GING 3 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

4 Rapport Algemene Rekenkamer (2012) In 2012 adviseert de Algemene Rekenkamer om aandacht te geven aan en te zorgen voor beleidsontwikkeling over de volle breedte van klimaatverandering. 4 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

5 Klimaatagenda (2013) De Klimaatagenda benoemt de kansen en risico s van klimaatverandering voor Nederland op nationaal, Europees en mondiaal vlak voor de periode tot 2030, voortbouwend op het SERenergieakkoord. 5 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

6 EU Strategy on adaptation (2013) In 2013 vraagt de Europese Commissie alle lidstaten om in 2017 hun nationale adaptatiestrategie op te leveren. 6 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

7 Rapport Planbureau voor de Leefomgeving (2015) Samen met Kennis voor Klimaat levert het PBL in 2015 een synthese op van het onderzoek naar risicoanalyses, bedoeld als basis voor de NAS. 7 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

8 Akkoord van Parijs (2015) Eind 2015 sloten 187 landen het Akkoord van Parijs. Klimaatadaptatie is een van de belangrijke pilaren: While ambitious mitigation action is essential, it will be equally important to encourage individual and collaborative actions to prepare for and adapt to the adverse impacts of climate change. 8 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

9 Klimaatverandering vereist mitigatie en adaptatie 9 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

10 EN TOEN KWAM Ministerie van Infrastructuur en Milieu

11 Hagel in Zuidoost Nederland, zomer Ministerie van Infrastructuur en Milieu

12 12 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

13 13 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

14 14 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

15 15 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

16 16 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

17 Wederom een record: 2016 warmste jaar ooit Drie oorzaken: Klimaatverandering El Nino Afname ijsoppervlak Noordpool Bron: NOS 17 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

18 FILMPJE IJSKAP 18 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

19 19 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

20 Middendorp over klimaat en internationale veiligheid De klimaatverandering leidt tot conflicten en oorlogen, tot grote vluchtelingen-stromen en het voedt extremisme. Het hele conflict in het Midden- Oosten is terug te voeren op het klimaat dat in razendsnel tempo verandert. Middendorp zegt dat de tijd voorbij is dat klimaatverandering een hobby was voor natuurliefhebbers of 'boomknuffelaars'. Bron: NOS 20 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

21 21 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

22 22 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

23 23 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

24 Wat doet de NAS 2016? Schetst noodzaak en doel van de nationale klimaatadaptatiestrategie Brengt de effecten van klimaatverandering voor Nederland in beeld Benoemt urgent aan te pakken klimaateffecten als uitdagingen Kondigt concrete acties vanuit de overheid uit aan voor korte termijn Kondigt een uitvoeringsprogramma NAS aan 24 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

25 DE TRENDS 25 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

26 Welke trends verwachten we in Nederland? 26 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

27 Het wordt natter Bron: KNMI Ministerie van Infrastructuur en Milieu

28 Extreem weer juni Ministerie van Infrastructuur en Milieu

29 Het wordt warmer Bron: KNMI Ministerie van Infrastructuur en Milieu

30 DE BOLLENSCHEMA S 30 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

31 Klimaatverandering raakt alle maatschappelijke sectoren 31 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

32 32 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

33 33 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

34 34 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

35 35 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

36 36 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

37 37 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

38 URGENTE RISICO S 38 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

39 De urgente effecten van klimaatverandering 39 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

40 40 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

41 41 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

42 42 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

43 HET VERVOLG 43 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

44 Samen pakken we klimaatadaptatie op 44 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

45 De 6 actielijnen uit de NAS: 1. Het bewustzijn verhogen van de noodzaak van klimaatadaptatie 2. Het stimuleren van het in de praktijk brengen van klimaatadaptatie 3. Het benutten en uitbouwen van de kennisbasis 4. Het adresseren van urgente klimaatrisico s 5. Het verankeren van klimaatadaptatie in wet- en regelgeving 6. Monitoring van de voortgang en effectiviteit van het beleid 45 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

46 Wat staat er voor korte termijn op de agenda? 14 februari 2017 Klimaatadaptatiedialoog verzekerbaarheid klimaatrisico s Januari /februari 2017 Plan van aanpak Monitoring NAS Interactief maken van de bollenschema s Start onderzoek klimaatbestendigheid overheidsgebouwen Meer adaptatiedialogen (gezondheid, natuur, landbouw?) MIRT klimaatadaptiever maken Netwerk opbouwen op Europees niveau Uitbouwen kennisportaal RA naar KA Aandacht voor governance Samenwerken met Deltaprogramma, Deltaplan, DGMI etc Toewerken naar een Uitvoeringsprogramma 46 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

47 HET VERVOLGPROCES 47 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

48 48 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

49 Wie hebben zoal bijdragen aan de NAS 2016? Ministeries van IenM (coordinatie), VWS, EZ, VenJ en BZ Staf Deltacommissaris Rijkswaterstaat, KNMI, RIVM, PBL, Wageningen ER (Alterra) IPO, VNG, UvW Provincies, gemeenten, waterschappen Universiteiten en kennisinstellingen Maatschappelijke organisaties Bedrijfsleven, brancheorganisaties Maar ook ProRail, RIONED, GGD s etc. 49 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

50 50 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

51 Praktische informatie Digitale info: kennisportaal RA, maar ook Nieuwsflitsen: sluit aan bij het NAS netwerk (kaartje of bericht aan Werkateliers NAS gaat internationaal Infographic 51 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

52 52 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

53 Vragen Wat kunt/wilt u bijdragen aan de uitvoering van de NAS? Waar moet focus op liggen in de uitvoering? Wat ziet u als grootste knelpunt/probleem (en wie is probleemeigenaar)? En waar ligt de grootste kans? Op welk punt ondersteuning? 53 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

54 STELLINGEN 54 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

55 Stelling 1 Het is tijd voor een klimaatminister en een klimaatfonds 55 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

56 Stelling 2 Er is een Postbus51 campagne nodig om het bewustzijn rond klimaatverandering te verhogen (call to action voor iedere burger: jij kunt ook iets doen) 56 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

57 Stelling 3 Het Rijk moet een voorbeeldrol vervullen en die actief uitdragen: alleen groene energie, iedereen met de trein (of elektrisch), vegetarische lunch en alle panden energieneutraal/klimaatbestendig. 57 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

58 Stelling 4 Stel financiële prikkels in om burgers aan te zetten hun leefomgeving adaptief te maken. 58 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

59 Stelling 5 Alle nieuwbouwwoningen moeten klimaatneutraal/klimaatadaptief worden opgeleverd (afgekoppeld, energieneutraal etc); bij elke herinrichtingsopgave meteen klimaatbestendigheid meenemen. 59 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

60 DE UITSMIJTER: VOORLICHTINGSFILMPJE 60 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

61 Recent voorlichtingsfilmpje over Nat. Hitteplan 61 Ministerie van Infrastructuur en Milieu

KLIMAATADAPTATIE: GEMEENTEN AAN ZET. Bijeenkomst Stadwerkwerk, Boxmeer, Kim van Nieuwaal, 12 juni 2018

KLIMAATADAPTATIE: GEMEENTEN AAN ZET. Bijeenkomst Stadwerkwerk, Boxmeer, Kim van Nieuwaal, 12 juni 2018 KLIMAATADAPTATIE: GEMEENTEN AAN ZET Bijeenkomst Stadwerkwerk, Boxmeer, Kim van Nieuwaal, 12 juni 2018 Klimaatverandering: mitigatie en adaptatie Klimaatadaptatie: een voorgeschiedenis 1980s 1990 : Klimaatwetenschap

Nadere informatie

Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie

Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie Bouwberaad West-Brabant 26 oktober 2017 Yigall Schilp #DeltaplanRA Inhoud Deltabeslissing 2015 Urgentie Scope Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie Weten, willen, werken Zeven

Nadere informatie

Klimaatadaptatie. Programmaplan duurzame en gezonde stad

Klimaatadaptatie. Programmaplan duurzame en gezonde stad Klimaatadaptatie Programmaplan duurzame en gezonde stad Inhoud Ons klimaat verandert Wat betekent het voor Nederland? De uitdagingen voor onze regio Wat doen we al in Helmond en waar dragen we aan bij?

Nadere informatie

Concept-werkplan projectteam NAS, uitvoering Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS) 1 e helft 2017 Versie 20 februari 2017

Concept-werkplan projectteam NAS, uitvoering Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS) 1 e helft 2017 Versie 20 februari 2017 Concept-werkplan projectteam NAS, uitvoering Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS) 1 e helft 2017 Versie 20 februari 2017 Inleiding Op 2 december 2016 is de Nationale klimaatadaptatiestrategie (kortweg

Nadere informatie

Klimaatadaptatie. Charles Aangenendt

Klimaatadaptatie. Charles Aangenendt Klimaatadaptatie Charles Aangenendt Adaptatie Ruimte en Klimaat 2006: start Nationaal Programma Adaptatie Ruimte en Klimaat (ARK) Doel: klimaatbestendig maken van ruimtelijke inrichting lange termijn:

Nadere informatie

Overzicht stand van zaken uitvoering acties uit H4 NAS, stand van zaken per 11 mei 2017

Overzicht stand van zaken uitvoering acties uit H4 NAS, stand van zaken per 11 mei 2017 Overzicht stand van zaken uitvoering acties uit H4 NAS, stand van zaken per 11 mei 2017 Onderstaande tabel bevat een overzicht van alle acties die zijn opgenomen in H4 (en H5) van de NAS. Bij elke actie

Nadere informatie

Op weg naar klimaatbewuste regio. Marcel Houtzager Hoogheemraadschap van Delfland

Op weg naar klimaatbewuste regio. Marcel Houtzager Hoogheemraadschap van Delfland Op weg naar klimaatbewuste regio Marcel Houtzager Hoogheemraadschap van Delfland Klimaateffecten Nederland Neerslag Het regent minder vaak 7% tot 30% Maar buien zijn heftiger! 8% tot 24% Wake-up call -

Nadere informatie

Klimaatbestendige stad

Klimaatbestendige stad Klimaatbestendige stad Joke van Wensem Samenwerken aan water en klimaat Programmaplan en kennisagenda Algemeen en programmering: Deltaprogramma RA/IenM, STOWA, RWS, CAS, Deltares Projectentournee: Deltaprogramma

Nadere informatie

NAS en de LIFE-IP aanvraag NL- NASCCELERATE

NAS en de LIFE-IP aanvraag NL- NASCCELERATE NAS en de LIFE-IP aanvraag NL- NASCCELERATE Maandag 10 december 2018 Jeroen van Leuken (RIVM), Coördinator LIFE- IP aanvraag Doelstelling van LIFE IP Leer- en faciliteermechanisme organiseren zodat belangrijke

Nadere informatie

Uitvoeren met ambitie

Uitvoeren met ambitie Uitvoeren met ambitie Uitvoeringsprogramma 2018 2019 Nationale klimaatadaptatie strategie (NAS) maart 2018 Inhoudsopgave Voorwoord 2 Management samenvatting 3 1. Inleiding 5 2. Bouwstenen Uitvoerings programma

Nadere informatie

Nationale Adaptatie Strategie 2016

Nationale Adaptatie Strategie 2016 Nationale Adaptatie Strategie 2016 Hoofdstukindeling en redeneerlijn conceptversie 1.1-29 augustus 2016 Dit document bevat een concept-hoofdstukindeling en redeneerlijn voor de Nationale Adaptatie Strategie

Nadere informatie

Klimaatbestendige stad

Klimaatbestendige stad Klimaatbestendige stad Nú bouwen aan de stad van de toekomst Deltaprogramma Nieuwbouw & Herstructurering Hoe is het begonnen? Veel onderzoek Nationale adaptatiestrategie Advies van Commissie Veerman Deltaprogramma

Nadere informatie

Strategy: a perspective

Strategy: a perspective 1 The Belgian National Climate Change Adaptation Strategy: a perspective CLIMAR Workshop, 25 mei 2011 Yannick Ghelen FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Dienst Klimaatverandering

Nadere informatie

Overzicht en karakteristieken klimaatrisico s Nederland. Willem Ligtvoet

Overzicht en karakteristieken klimaatrisico s Nederland. Willem Ligtvoet Overzicht en karakteristieken klimaatrisico s Nederland Willem Ligtvoet Kader: Nationale Adaptatiestrategie (begin 2016) Gevraagd: breed overzicht klimaateffecten en aangrijpingspunten voor beleid Aanvulling

Nadere informatie

Workshop over actuele klimaatvraagstukken in lokaal klimaatbeleid

Workshop over actuele klimaatvraagstukken in lokaal klimaatbeleid Klimaatwarming-ups Workshop over actuele klimaatvraagstukken in lokaal klimaatbeleid Module 1: Klimaatmitigatie - naar aardgasvrije wijken Module 2: Klimaatadaptatie gevolgen van klimaatverandering opvangen

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ministerie van Infrastructuur en Milieu > Retouradres T.a.v. de wnd. president de heer drs. G. de Jong Lange Voorhout 8 2500 EA Den Haag Plesmanweg 1-6 Den Haag Contactpersoon R.J. Schoonman Projectleider

Nadere informatie

Op weg naar de volgende generatie KNMI klimaatscenario s Albert Klein Tank et al.

Op weg naar de volgende generatie KNMI klimaatscenario s Albert Klein Tank et al. Op weg naar de volgende generatie KNMI klimaatscenario s Albert Klein Tank et al. Agenda waarom klimaatscenario s voor NL? hoe komen ze tot stand? wat veroorzaakt de spreiding in de klimaatprojecties?

Nadere informatie

Masterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries,

Masterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries, Masterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries, 28-09-2017 Opbouw 1. Context KNMI scenario s kosten en risico s 2. Effecten hittestress, droogtestress, wateroverlast

Nadere informatie

Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie

Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie Het Deltaprogramma: een nieuwe aanpak Een goede kwaliteit van de leefomgeving is een basisvoorwaarde voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat

Nadere informatie

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof Adaptatie is niet nieuw! Effecten klimaatverandering Rotterdam: er is urgentie om te handelen Strategie gericht op functioneren van de stad Bebouwing

Nadere informatie

Conferentie Kennis voor Klimaat. WORKSHOP Afwegingskader voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland

Conferentie Kennis voor Klimaat. WORKSHOP Afwegingskader voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland Conferentie Kennis voor Klimaat WORKSHOP Afwegingskader voor het klimaatbestendig inrichten van Nederland Vz: Cees Moons Organisatie: Aad Sedee & Aalt Leusink 27 november 2008 Context Adaptatieprogramma

Nadere informatie

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar

Nadere informatie

Workshop over actuele klimaatvraagstukken in lokaal klimaatbeleid

Workshop over actuele klimaatvraagstukken in lokaal klimaatbeleid Klimaatwarming-ups Workshop over actuele klimaatvraagstukken in lokaal klimaatbeleid Module 1: Klimaatmitigatie - naar aardgasvrije wijken Module 2: Klimaatadaptatie gevolgen van klimaatverandering opvangen

Nadere informatie

Klimaat-adaptatie: mogelijke risico's van infectieziekten in groen en blauw en ontwikkeling van een nationaal versnellingsprogramma

Klimaat-adaptatie: mogelijke risico's van infectieziekten in groen en blauw en ontwikkeling van een nationaal versnellingsprogramma Klimaat-adaptatie: mogelijke risico's van infectieziekten in groen en blauw en ontwikkeling van een nationaal versnellingsprogramma Marieta Braks Centrum Infectieziektenbestrijding RIVM Marieta.braks@rivm.nl

Nadere informatie

Klimaatadaptieve en groene gemeente, klimaatstresstest en vervolg. De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

Klimaatadaptieve en groene gemeente, klimaatstresstest en vervolg. De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Klimaatadaptieve en groene gemeente, klimaatstresstest en vervolg M. Schuit De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN 050-3678423 1 7125973 - Geachte heer, mevrouw, We hebben afgelopen

Nadere informatie

Kennisportaal ruimtelijke adaptatie en de relevantie voor de MER

Kennisportaal ruimtelijke adaptatie en de relevantie voor de MER Kennisportaal ruimtelijke adaptatie en de relevantie voor de MER Dr. Hasse Goosen Alterra Wageningen UR Stichting Climate Adaptation Services De urgentie is hoog: zelfs wanneer de opwarming beperkt blijft

Nadere informatie

Kennis Platform Water. Samenvatting advies 2012

Kennis Platform Water. Samenvatting advies 2012 Kennis Platform Water Samenvatting advies 2012 Samenvatting advies 2012 Voor u ligt het eerste advies van het kennisplatform water Nieuwe Stijl over strategisch wateronderzoek. Dit (informele) platform

Nadere informatie

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof Adaptatie? Effecten klimaatverandering Rotterdam: er is urgentie om te handelen Strategie gericht op functioneren van de stad Bebouwing Nutsnetwerken

Nadere informatie

Statenvoorstel. Weerkrachtig Zuid-Holland, Adaptatiestrategie voor een klimaatbestendig Zuid-Holland

Statenvoorstel. Weerkrachtig Zuid-Holland, Adaptatiestrategie voor een klimaatbestendig Zuid-Holland Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 11 december 2018 Portefeuillehouder: Janssen, RA Uiterlijke beslistermijn: n.v.t. Documentnummer: PZH-2018-670832850 Onderwerp Weerkrachtig Zuid-Holland, Adaptatiestrategie

Nadere informatie

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam

Nadere informatie

Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie

Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie Wateroverlast Wateroverlast is waarschijnlijk het meest zichtbare probleem. Steeds vaker staan winkels en kelders vol

Nadere informatie

Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK) Kwartiermakersteam NKWK:

Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK) Kwartiermakersteam NKWK: Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK) Kwartiermakersteam NKWK: Roeland Allewijn (RWS/WVL) Jos van Alphen (staf Deltacommissaris) Pieter van Berkum/Cornelis Israël/Nienke Siekerman

Nadere informatie

Klimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger

Klimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger Klimaatveranderingstand van de wetenschap Prof Wilco Hazeleger Achtergrond Wetenschap kan nooit absolute zekerheden bieden Het klimaatsysteem is complex Beperkingen in kennis en waarnemingen Beleid wil

Nadere informatie

Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring

Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Intentieverklaring Deltawet (2011) Deltaprogramma met deelprogramma s Deltafonds Een pot geld Deltacommissaris Wim Kuijken Deltabeslissingen Deltaprogramma

Nadere informatie

Klimaatbestendig NL. Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied. Ruimteconferentie 19 april 2011 Leendert van Bree

Klimaatbestendig NL. Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied. Ruimteconferentie 19 april 2011 Leendert van Bree Klimaatbestendig NL Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied 1 Inhoud Context Klimaateffecten Adaptatieopties Strategie / actoren 2 Context algemeen 3 Context Nederland - een zich aanpassende

Nadere informatie

Programma uur Opening en mededelingen (door Mark van Gurp, CROW) Kort voorstelrondje

Programma uur Opening en mededelingen (door Mark van Gurp, CROW) Kort voorstelrondje CROW Levende Stad Regiobijeenkomst Noord-Holland Klimaatbestendig - Klimaatadaptatie 10 juni 2015, Den Helder #levendestad Programma 13.30 uur Opening en mededelingen (door Mark van Gurp, CROW) Kort voorstelrondje

Nadere informatie

De klimaatbestendige stad: hoe doe je dat?

De klimaatbestendige stad: hoe doe je dat? De klimaatbestendige stad: hoe doe je dat? De klimaatbestendige stad Klimaatadaptatie van stedelijk gebied staat sinds kort prominent op de publieke agenda. Op Prinsjes dag heeft het kabinet de Deltabeslissing

Nadere informatie

BESTUURS AKKOORD KLIMAAT. ADAPTATIE 20 november Bestuursakkoord klimaatadaptatie 3

BESTUURS AKKOORD KLIMAAT. ADAPTATIE 20 november Bestuursakkoord klimaatadaptatie 3 BESTUURS AKKOORD KLIMAAT ADAPTATIE 20 november 2018 Bestuursakkoord klimaatadaptatie 3 7 ambities voor een waterrobuuste en klimaatbestendige inrichting van Nederland Kwetsbaarheid in beeld brengen Uitvoeringsagenda

Nadere informatie

NAS Klimaatadaptatiedialoog verzekerbaarheid van klimaatrisico s

NAS Klimaatadaptatiedialoog verzekerbaarheid van klimaatrisico s NAS Klimaatadaptatiedialoog verzekerbaarheid van klimaatrisico s Den Haag, 14 februari 2017 Concept-verslag, versie 16 maart 2017 hh kvn Aanleiding In de NAS wordt het instrument klimaatadaptiedialogen

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen:

Nieuwe ontwikkelingen: Nieuwe ontwikkelingen: KNMI werkt aan scenario s 2021 Nieuwe thema s in Deltaprogramma 2019: Bodemdaling Klimaatadaptatieve Nieuwbouw Zeespiegelstijging Strategische verkenningen klimaatadaptatie in VJN:

Nadere informatie

Verklaring van Hoog & Droog

Verklaring van Hoog & Droog Verklaring van Hoog & Droog Aangenomen bij acclamatie op woensdag 6 juni bij Burgers Zoo te Arnhem Over de andere kant van de Delta Verklaring van Hoog & Droog Conclusies en adviezen geformuleerd tijdens

Nadere informatie

Presentatie PILOT REGIONALE ENERGIESTRATEGIE

Presentatie PILOT REGIONALE ENERGIESTRATEGIE Presentatie PILOT REGIONALE ENERGIESTRATEGIE 15 nov 2017, SER Marjon Bosman, VNG Mariëlle Hetem, IPO Aanleiding Uitvoering & resultaten Aanbevelingen & vervolg Programma Regionale Energie Strategieën:

Nadere informatie

Klimaatadaptatie Gelderland ruimtelijke inspelen op klimaatverandering Waar staan we en welke opgave zien we voor ons

Klimaatadaptatie Gelderland ruimtelijke inspelen op klimaatverandering Waar staan we en welke opgave zien we voor ons Klimaatadaptatie Gelderland ruimtelijke inspelen op klimaatverandering Waar staan we en welke opgave zien we voor ons Samenvattend: de Gelderse aanpak klimaatadaptatie We werken via drie sporen aan klimaatadaptatie:

Nadere informatie

Nationale Adaptatie Strategie: wie is aan zet? Publieke en private verantwoordelijkheden voor klimaatadaptatie

Nationale Adaptatie Strategie: wie is aan zet? Publieke en private verantwoordelijkheden voor klimaatadaptatie Nationale Adaptatie Strategie: wie is aan zet? Publieke en private verantwoordelijkheden voor klimaatadaptatie Marleen van Rijswick H.vanRijswick@uu.nl 'Met kennis van klimaat naar de Nationale Adaptatiestrategie'

Nadere informatie

De Klimaatbestendige Stad s-hertogenbosch

De Klimaatbestendige Stad s-hertogenbosch De Klimaatbestendige Stad s-hertogenbosch Christiaan W allet Deltaprogramm a Nieuwbouw en Herstructurering Programma van vanmiddag 12.30 u. Opening met pitches 12.45 u. Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering

Nadere informatie

Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050

Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050 Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050 Ton Verhoeven Adviseur Klimaatadaptatie Gemeente Nijmegen 1 Amsterdam Nijmegen Presentatie Nijmegen Klimaatbestendig in 2050 Eerste Waterplan in Nijmegen-Zuid

Nadere informatie

Verslag rondetafel klimaatbestendige stad en erfgoed. 16 februari 2017

Verslag rondetafel klimaatbestendige stad en erfgoed. 16 februari 2017 Verslag rondetafel klimaatbestendige stad en erfgoed 16 februari 2017 2 Klimaatbestendige stad en erfgoed Dat erfgoed plekken betekenis geeft, weten we. Daarnaast kan inzicht in het gebruik van erfgoed

Nadere informatie

Versneld aan de slag met klimaatadaptatie

Versneld aan de slag met klimaatadaptatie Uitnodiging Versneld aan de slag met klimaatadaptatie Wij ervaren klimaatverandering in Zuid-Nederland als urgent én acuut. Droogte, hitte, hagel of wateroverlast zijn haast aan de orde van de dag. Wij

Nadere informatie

Veiligheid primaire waterkeringen,

Veiligheid primaire waterkeringen, Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Met de Verlengde derde toetsing

Nadere informatie

Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017

Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017 Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater Emissiesymposium 6 april 2017 1 Ministerie van 11 april Infrastructuur 2017 en Milieu Waarom een Delta-aanpak? Waterkwaliteit is verbeterd, maar nog niet voldoende

Nadere informatie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische

Nadere informatie

GRAVEN NAAR ERVARINGEN Water passerende verhardingen, wat werkt?

GRAVEN NAAR ERVARINGEN Water passerende verhardingen, wat werkt? GRAVEN NAAR ERVARINGEN Water passerende verhardingen, wat werkt? Rutger van Hogezand 11 april 2019 Waterstraat, TU bouwcampus CREATING TOMORROW www.hva.nl/klimaatbestendigestad KLIMAATVERANDERINGEN WORDEN

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond

Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond Samen met decentrale overheden en maatschappelijke organisaties werkt het Rijk aan ambitieus beleid voor bodem en ondergrond - Werken met één UP Bodem en Ondergrond

Nadere informatie

Klimaatadaptatie. De gemeente Renkum Manon Wille Projectmanager Water

Klimaatadaptatie. De gemeente Renkum Manon Wille Projectmanager Water 31-5-2016 Klimaatadaptatie Manon Wille Projectmanager Water De gemeente Renkum Ligt aan de Rijn, op de zuidflank van de Veluwe Ligt tussen Wageningen en Arnhem 32.000 inwoners 6 dorpen Veel natuur Weinig

Nadere informatie

Klimaatadaptatie. Manon Wille Projectmanager Water

Klimaatadaptatie. Manon Wille Projectmanager Water Klimaatadaptatie Manon Wille Projectmanager Water De gemeente Renkum Ligt aan de Rijn, op de zuidflank van de Veluwe Ligt tussen Wageningen en Arnhem 32.000 inwoners 6 dorpen Veel natuur Weinig landbouw

Nadere informatie

ONTWERP VOOR EEN NATIONALE ADAPTATIEMONITOR

ONTWERP VOOR EEN NATIONALE ADAPTATIEMONITOR ONTWERP VOOR EEN NATIONALE ADAPTATIEMONITOR Een monitoring- en evaluatieraamwerk voor de Nationale Adaptatie Strategie Beleidsstudie Ontwerp voor een nationale adaptatiemonitor. Een monitoring- en evaluatieraamwerk

Nadere informatie

Duurzaamheid in weg- en waterbeheer

Duurzaamheid in weg- en waterbeheer Eventuele subtitel Duurzaamheid in weg- en waterbeheer Programma voor deze sessie Platform WOW Eric Diepstraten (Rijkswaterstaat) Lindy Molenkamp (provincie Overijssel) Wat betekent klimaatverandering

Nadere informatie

Klimaat als kans! 5x ORAS

Klimaat als kans! 5x ORAS Klimaat als kans! 5x ORAS november 2011 In opdracht van Kennis voor Klimaat hebben Rob Bonte, Anne Kamphuis en Harald Blonk, adviseurs van Royal Haskoning SMC, het proces begeleid om te komen tot de ORAS-notities

Nadere informatie

foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016

foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016 foto: Vera Siemons Resultaten onderzoek naar klimaatbeleving Uitgevoerd door Gfk i.o.v. Achmea - oktober 2016 1 De meeste jongeren (34%) houden zich niet bezig met de gevolgen van klimaatverandering Toch

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG T 070-456 00 00 F 070-456 11 11 Datum 4 september 2018 Onderwerp

Nadere informatie

Raak onderzoek 2015, 2016 Wiebe Bakker

Raak onderzoek 2015, 2016 Wiebe Bakker De klimaatbestendige stad, inrichting in de praktijk Raak onderzoek 2015, 2016 Wiebe Bakker Een hot item Aandacht voor klimaatadaptatie Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Klimaatbestendige Stad

Nadere informatie

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid Jaar van de Ruimte 2015 VvG congres 12 november 2014 Nathalie Harrems Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Wat is er aan de hand? Tijdperk van de

Nadere informatie

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Bodem & Klimaat Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer Jaartemperaturen en warmterecords in De Bilt sinds het begin van de metingen in 1706 Klimaatverandering KNMI scenarios Zomerse dagen Co de Naam

Nadere informatie

Workshop Klimaatverandering. Inhoud: pag. 2 t/m 31 : Erno Bouma Is er wat aan de hand? pag. 32 t/m 46: Jan Schreuder Vereinigte Hagel

Workshop Klimaatverandering. Inhoud: pag. 2 t/m 31 : Erno Bouma Is er wat aan de hand? pag. 32 t/m 46: Jan Schreuder Vereinigte Hagel Workshop Klimaatverandering Inhoud: pag. 2 t/m 31 : Erno Bouma Is er wat aan de hand? pag. 32 t/m 46: Jan Schreuder Vereinigte Hagel Landbouw & Klimaatsverandering, is er wat aan de hand? Indeling Klimaatsverandering:

Nadere informatie

Gevolgen van klimaatverandering voor Nederland

Gevolgen van klimaatverandering voor Nederland Gastcollege door Sander Brinkman Haagse Hogeschool Climate & Environment 4 september 2008 Introductie Studie Bodem, Water en Atmosfeer, Wageningen Universiteit Beroepsvoorbereidendblok UNFCCC CoP 6, Den

Nadere informatie

Resultaten van de Monitor Ruimtelijke Adaptatie

Resultaten van de Monitor Ruimtelijke Adaptatie Resultaten van de Monitor Ruimtelijke Adaptatie Resultaten van de Monitor Ruimtelijke Adaptatie Dr. R. van der Brugge Drs. G.J. Ellen Dr. Ir. J. Eshuis 1220109-000 Deltares, 2015, B Titel Resultaten

Nadere informatie

Duurzaam inkopen, gewoon doen!

Duurzaam inkopen, gewoon doen! Duurzaam inkopen, gewoon doen! Duurzaam Inkopen, 27 januari 2010 ir. Mark Hoogbergen Adviseur Agenda 1 Introductie 4 Criteria 2 Waarom 5 Aan de slag 3 Doelstelling > Menu extra s Agentschap NL Als het

Nadere informatie

Algemene Rekenkamer..,

Algemene Rekenkamer.., Algemene Rekenkamer.., BEZORGEN De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Lange Voorhout 8 Postbus 20015 2500 EA Den Haag T 070 3424344 070 3424130 E voorlichting@rekenkamer.nl

Nadere informatie

Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering

Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma

Nadere informatie

Aanpassen vraagt ambitie Nationale Klimaatadaptatie Strategie 2016

Aanpassen vraagt ambitie Nationale Klimaatadaptatie Strategie 2016 Aanpassen vraagt ambitie Nationale Klimaatadaptatie Strategie 2016 conceptversie 2.0, 17 oktober 2016 Voor u ligt conceptversie 2.0 van de NAS 2016. Het betreft een 80/90%-versie. In deze versie is de

Nadere informatie

Deltaprogramma: het werk aan onze delta is nooit af. Katja Portegies Staf Deltacommissaris 11 juni 2014

Deltaprogramma: het werk aan onze delta is nooit af. Katja Portegies Staf Deltacommissaris 11 juni 2014 Deltaprogramma: het werk aan onze delta is nooit af Katja Portegies Staf Deltacommissaris 11 juni 2014 1 Tot 6.70 m. onder zeeniveau 60% overstroombaar gebied, daar wonen ongeveer 9 miljoen mensen met

Nadere informatie

Voorstel voor nieuwe verordening

Voorstel voor nieuwe verordening Voorstel voor nieuwe verordening LIFE-programma 2014-20202020 EU financiering voor milieu en klimaatactie Publ. 12 December 2011 Structuur van presentatie 1. Context 2. Doelstellingen 3. Structuur 4. Typen

Nadere informatie

Anna Schoemakers Klimaat voor Ruimte

Anna Schoemakers Klimaat voor Ruimte Workshop: De klimaatrobuuste stad Voorzitter: Prof. dr.ir. C. Zevenbergen (Chris), Dura Vermeer/UNESCO IHE Sprekers en presentaties: Drs. A.J. Schoemakers (Anna) Projectbegeleider Klimaat voor Ruimte,

Nadere informatie

Delta-knowhow biedt kansen

Delta-knowhow biedt kansen 11 november 2010 Artikel Deltacongres: Samen werken aan waterveiligheid en zoetwatervoorziening Donderdag 4 november opende prins Willem-Alexander het eerste nationaal deltacongres. Werk aan de delta was

Nadere informatie

Brede coalitie aan de slag met waterrobuust en klimaatbestendig Nederland

Brede coalitie aan de slag met waterrobuust en klimaatbestendig Nederland Impressieverslag Festival Ruimtelijke Adaptatie 9 oktober 2014 Brede coalitie aan de slag met waterrobuust en klimaatbestendig Nederland Een brede coalitie van overheid, bedrijfsleven, brancheorganisaties

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1627 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Nadere informatie

Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers

Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers Nationale Najaarsconferentie POP 3 Workshop Klimaatverandering en Landbouw Utrecht, 17 Nov. 2016 door Pier Vellinga Wetenschappelijk directeur Kennis

Nadere informatie

Klimaatinformatie op maat. De juiste data voor elke sector

Klimaatinformatie op maat. De juiste data voor elke sector Klimaatinformatie op maat De juiste data voor elke sector Klimaatinformatie voor adaptatie De Nederlandse overheid, kennisinstellingen en bedrijven werken hard aan klimaatadaptatie: het aanpassen aan de

Nadere informatie

Eerste uitwerking van de systematiek meten, weten, handelen

Eerste uitwerking van de systematiek meten, weten, handelen Deltaprogramma 2017 Eerste uitwerking van de systematiek meten, weten, handelen Achtergronddocument F Deltaprogramma 2017 Eerste uitwerking van de systematiek meten, weten, handelen Achtergronddocument

Nadere informatie

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND WERK ALS ÉÉN OVERHEID De fysieke en sociale leefomgeving van Nederland gaan de komende decennia ingrijpend veranderen. Transities in de energievoorziening, de landbouw,

Nadere informatie

Verkenning Bodemdaling

Verkenning Bodemdaling Verkenning Bodemdaling Versterking bestaande aanpak Foto: G. Boerekamp Aanpak De verkenning is uitgevoerd door Tommy Bolleboom (RWS/Bodem+) i.s.m. Niels Kinneging (RWS), Gilles Erkens (Deltares) en Michiel

Nadere informatie

KLIMAATADAPTATIE ZICHTBAAR EN VOELBAAR MAKEN 5 FEBRUARI 2019

KLIMAATADAPTATIE ZICHTBAAR EN VOELBAAR MAKEN 5 FEBRUARI 2019 KLIMAATADAPTATIE ZICHTBAAR EN VOELBAAR MAKEN 5 FEBRUARI 2019 WIE BEN IK HARRY VAN DUIJNHOVEN directeur/bestuurder Kragten ADVISEUR WIE BEN IK COMPLEX? WIE BEN IK KLIMAATDOELSTELLING OBAMA: KLIMAATVERANDERING

Nadere informatie

Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat

Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat Versie 1.0 november 2015 Nationaal Kennis en Innovatieprogramma Water en Klimaat Onderzoekslijn Klimaatbestendige Stad Programmaplan Klimaatbestendige stad Opgesteld door Kernteam KBS Han Frankfort, Hans

Nadere informatie

Regionale Energie Strategie

Regionale Energie Strategie Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt

Nadere informatie

Klimaatadaptatie. Onderdeel van het Programmaplan Duurzame en Gezonde Stad Inleiding ten behoeve van vergadering commissie Omgeving 20 juni 2017

Klimaatadaptatie. Onderdeel van het Programmaplan Duurzame en Gezonde Stad Inleiding ten behoeve van vergadering commissie Omgeving 20 juni 2017 Klimaatadaptatie Onderdeel van het Programmaplan Duurzame en Gezonde Stad Inleiding ten behoeve van vergadering commissie Omgeving 20 juni 2017 1 Inleiding klimaatadaptatie Onder invloed van menselijke

Nadere informatie

Nationaal Congres Klimaatadaptatie. Beeldverslag werksessie 1.8 Wat zijn de gevolgen van droogte op lokaal niveau en wat kun je eraan doen?

Nationaal Congres Klimaatadaptatie. Beeldverslag werksessie 1.8 Wat zijn de gevolgen van droogte op lokaal niveau en wat kun je eraan doen? Nationaal Congres Klimaatadaptatie Beeldverslag werksessie 1.8 Wat zijn de gevolgen van droogte op lokaal niveau en wat kun je eraan doen? Programma Nationaal Congres Klimaatadaptatie 09.00-10.00 uur Inloop

Nadere informatie

Regionale Energie Strategie

Regionale Energie Strategie Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt

Nadere informatie

Deltaprogramma. De programmatische aanpak om Nederland veilig en leefbaar te houden. Onze delta. Uitdagingen. Kern Deltaprogramma

Deltaprogramma. De programmatische aanpak om Nederland veilig en leefbaar te houden. Onze delta. Uitdagingen. Kern Deltaprogramma Deltaprogramma De programmatische aanpak om Nederland veilig en leefbaar te houden Bart Parmet 5 februari 2015 1 Onze delta 60% overstroombaar, 9 miljoen mensen, 2/3e BNP, 16% economie afh. zoetwater Uitdagingen

Nadere informatie

-Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer-

-Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer- Klimaatverandering; wat komt er op ons af? -Klimaatverandering, klimaatscenario s en gevolgen voor beleid en beheer- Het klimaat in Nederland gaat veranderen. Op dit moment is dat nog niet te merken. De

Nadere informatie

Stand van zaken van het adaptatiebeleid in Vlaanderen. Johan Bogaert

Stand van zaken van het adaptatiebeleid in Vlaanderen. Johan Bogaert Stand van zaken van het adaptatiebeleid in Vlaanderen Johan Bogaert Oplossing Ten gronde aanpakken : wereldbevolking Brand blussen : mitigatie Verder leven : adaptatie 4 Europese strategie Be A Plan FAP

Nadere informatie

Klimaatakkoord Rijk en UvW

Klimaatakkoord Rijk en UvW Klimaatakkoord Rijk en UvW Politieke en beleidsmatige context (klimaatbeleid) Rafaël Lazaroms 25 mei 2010 1 Inhoud presentatie Voorstellen Internationaal en nationaal klimaatbeleid Positie waterschappen

Nadere informatie

Het verbinden van water en MIRT VAN WENS NAAR MEERWAARDE

Het verbinden van water en MIRT VAN WENS NAAR MEERWAARDE Het verbinden van water en MIRT VAN WENS NAAR MEERWAARDE Rond het verbinden van water en ruimte zijn al veel stappen gezet. In het kader van de Vernieuwing van het MIRT is door Rijk, provincies en waterschappen

Nadere informatie

Wereldgemeenten: daar draait het om! Ambtenarenbijeenkomst over internationale aspecten van gemeentelijk beleid. 5 november 2015

Wereldgemeenten: daar draait het om! Ambtenarenbijeenkomst over internationale aspecten van gemeentelijk beleid. 5 november 2015 Wereldgemeenten: daar draait het om! Ambtenarenbijeenkomst over internationale aspecten van gemeentelijk beleid 5 november 2015 Ontwikkelingen in internationaal beleid en blik op de toekomst voor gemeenten

Nadere informatie

EXTREME WEATHER EVENTS

EXTREME WEATHER EVENTS EXTREME WEATHER EVENTS Benaderd vanuit MKB-accountancy Het wereldwijde klimaat en ook het klimaat in Nederland gaat veranderen en veroorzaakt waarschijnlijk meer weerextremen in de vorm van stormen, hevige

Nadere informatie

HOE GEVEN WE GEZAMENLIJK INHOUD AAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE

HOE GEVEN WE GEZAMENLIJK INHOUD AAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE HOE GEVEN WE GEZAMENLIJK INHOUD AAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE 1. Duurzaamheid en circulariteit 2. Aanpak Rijk 3. Ons voorstel 4. In de praktijk van alledag 5. Duurzaam GWW en circulair inkopen 6. Discussie

Nadere informatie

evaluatierapport Op Peil dat was meegestuurd met kabinetsreactie van 1 juli 2016 (Kamerstuk 34513, nr. 1).

evaluatierapport Op Peil dat was meegestuurd met kabinetsreactie van 1 juli 2016 (Kamerstuk 34513, nr. 1). > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Best practices: EU Dossierteams

Best practices: EU Dossierteams Best practices: EU Dossierteams Eduard Dame Directie Internationaal Josien Stoop Hoofddirectie Bestuurlijke en Juridische zaken Opbouw Aanleiding / voorgeschiedenis De aanpak Uitgelicht: Quik Scan Impact

Nadere informatie

Kennis ontwikkelen en kennis delen voor het omgevingsbeleid

Kennis ontwikkelen en kennis delen voor het omgevingsbeleid Kennis ontwikkelen en kennis delen voor het omgevingsbeleid Ruimteconferentie Workshop 11 21-05-2013 Jeannette Beck, Lia van den Broek, Olav-Jan van 1 Inhoud presentatie Context Kennis en decentralisatie

Nadere informatie

Samen naar de Europese Agenda Stad

Samen naar de Europese Agenda Stad Samen naar de Europese Agenda Stad VNG Bestuurdersdag 30 November 2015 Nicolaas Beets Dutch Urban Envoy Inhoud Doelstellingen van het NL se EU Voorzitterschap 12 Thema s voor de Europese Agenda Stad Partnerschappen

Nadere informatie