Vlaamse template ter ondersteuning van de ontwikkeling van functie 5: specifieke woonvormen en woonondersteuning project voor jongvolwassenen

Transcriptie

1 Vlaamse template ter ondersteuning van de ontwikkeling van functie 5: specifieke woonvormen en woonondersteuning project voor jongvolwassenen 1. Naam van het netwerk: Netwerk GGZ regio Zuid-West-Vlaanderen 2. Netwerking in functie van specifieke woonvormen naar jongvolwassenen Het dossier werd intensief besproken tijdens een ad hoc werkgroep van het Netwerk GGZ Zuid-West- Vlaanderen, gecoördineerd door de netwerkcoördinator. Tijdens deze overlegmomenten waren volgende actoren aanwezig: diensten beschut wonen Eigen Woonst, De Bolster (en gemandateerd voor De Rank), drughulpverlening Kompas, voorzieningen erkend door Jongerenwelzijn Oranjehuis en CJGB, CAW Zuid- West-Vlaanderen, voorziening erkend door het VAPH Groep Ubuntu, Netwerk GGZ regio Zuid-West- Vlaanderen (door netwerkcoördinator) en WINGG (West-Vlaams Integrerend Netwerk voor geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren en hun context). Deze vertegenwoordigers koppelden terug over de inhoud van dit project met de andere actoren binnen hun eigen sector (gedetailleerd overzicht en data zie bijlage 1). De template werd ook voorgesteld op het Netwerkcomité van WINGG. De template werd goedgekeurd door functiegroep 5 en door het Netwerkcomité. De OCMW s van Kortrijk en Menen, W13 (vereniging van 14 OCMW s en CAW in Zuid-West-Vlaanderen) en het IROJ West-Vlaanderen werden via mail betrokken bij de template. De participatie van de jongvolwassenen zelf werd gerealiseerd door het gericht betrekken van twee ervaringsdeskundigen (jongvolwassenen). (zie bijlage 1) De input van dit participatief traject werd verwerkt in de template. 3. Huidig aanbod naar jongvolwassenen De diensten beschut wonen in de regio hebben reeds expertise en samenwerking uitgebouwd rond de doelgroep jongvolwassenen. Beschut Wonen De Bolster heeft een intensieve samenwerking uitgebouwd met De Patio (forensische jeugdpsychiatrie) waarbij De Bolster voor deze groep jongvolwassenen woonbegeleiding biedt na ontslag uit de Patio. Met het uitstippelen van een voortraject werd hier reeds geëxperimenteerd. Ook biedt De Bolster woonbegeleiding bij jongeren die uitstromen uit de residentiële werking van Kompas (drughulpverlening). Er werd ook samenwerking uitgebouwd met het Oranjehuis, bij jongeren met een psychische kwetsbaarheid vanuit deze voorziening voor Jongerenwelzijn. Binnen het CAW jongvolwassenen staan medewerkers van De Bolster in voor de supervisie van het team. Daarnaast zet De Bolster activeringstrajecten op voor brugjongeren en stages voor type 2 BUSO. Beschut Wonen Eigen Woonst heeft expertise rond het werken met jongvolwassenen met een psychotische kwetsbaarheid in het kader van een woontrainingsprogramma. Daarnaast werd een specifiek woonproject opgestart voor jongpsychotici met een dubbele diagnose (psychose en cannabisproblematiek). CAW Zuid-West-Vlaanderen heeft naast zijn algemene dienstverlening voor jongvolwassenen (algemeen onthaal en JAC) ook een intensief begeleidingsaanbod voor kwetsbare jongvolwassenen (ambulant, residentieel en begeleid zelfstandig wonen). Er werd een programma Loopplanken gecreëerd waarbij structurele en operationele samenwerking met alle diensten Jongerenwelzijn, met BUSO/MFC s en met de residentiële GGZ-partners werd uitgebouwd. Via Loopplanken wordt cliëntgericht gewerkt aan de problemen verbonden aan de overgang minderjarigheid-meerderjarigheid en de overgang jeugdhulp volwassenhulp. Er wordt een vertrouwenspersoon geïnstalleerd die mee het ontslag uit de residentiële setting begeleidt en na het ontslag als steunfiguur aanwezig blijft. Op deze goede praktijk in de regio wordt verder gewerkt binnen deze template (zie punt 5). Ook de methodiek vanuit Housing First waarbij een intersectoraal dedicated team 1

2 (CAW, VAPH, GGZ en verslavingszorg) gecreëerd werd, is een goede praktijk die in dit project wordt meegenomen. Groep Ubuntu heeft naast de algemene individuele ondersteuning van jongvolwassenen en/of hun ouders met een (vermoeden van) beperking, ook specifieke kennis rond het begeleiden van jongvolwassenen met een psychische kwetsbaarheid en een mentale, visuele of auditieve beperking. Centraal in deze begeleidingen staat het hanteren van de SEO(-R) schaal (schaal voor emotionele ontwikkeling). Kompas biedt ondersteuning aan jongvolwassen druggebruikers en hun netwerk, zowel ambulant als residentieel. Het verbeteren van de levenskwaliteit en het bespreekbaar maken van het druggebruik staat hierbij centraal. De diensten Jongerenwelzijn Bethanie, CJGB, De Korf, Oranjehuis bieden Contextuele Begeleiding in functie van Autonoom Wonen (CBAW) aan, waarbij het netwerk geactiveerd wordt om de jongere in het zelfstandig wonen te ondersteunen. De breuken in relaties met het netwerk worden hersteld om tot een breed gedragen traject naar zelfstandigheid te komen. Jongeren worden versterkt op gebied van administratie, psychosociaal functioneren, omgaan met budget, woonvaardigheden en sociale integratie en maatschappelijke weerbaarheid. 4. Missie en visie van het netwerk t.a.v. jongvolwassenen Vanuit de eigen regie en de krachten van de jongvolwassene en zijn netwerk zal het Netwerk intersectoraal en multidisciplinair samenwerken om een gepast ondersteuningsaanbod te creëren. Dat betekent dat wij: Systematisch rehabilitatiegericht gaan handelen (herstelgericht werken); Empowerend werken waarbij de jongere en zijn netwerk sterker gemaakt worden; Aanklampend en motiverend gewerkt wordt met de jongvolwassene en zijn netwerk; Intersectorale samenwerking en transparantie centraal staat; De nadruk leggen op persoonlijke ontwikkeling en welbevinden van de jongvolwassene. Dit resulteert erin dat jongeren niet meer tussen de mazen van de hulpverlening vallen en iedereen een geschikt traject op maat krijgt. 5. Beschrijving van project specifieke woonvormen naar jongvolwassenen 5.1 Inhoudelijk Met dit project zal het Netwerk een aangepast woonaanbod voor jongvolwassenen (18-25 jaar) in de regio creëren. Naast het specifiek creëren van 8 plaatsen binnen twee diensten beschut wonen, zal een geïntegreerd, intersectoraal team specifieke intensieve begeleidingen op maat van de jongere en zijn netwerk realiseren. Dankzij de gecombineerde inzet van deze specifieke expertises vanuit de sectoren beschut wonen, Jongerenwelzijn, algemeen welzijnswerk, verslavingszorg en VAPH, zullen jongeren een woon- en begeleidingsaanbod krijgen dat volledig afgestemd is op hun noden. Het Netwerk engageert zich ertoe dat jongvolwassenen die vroeger tussen de mazen van het net dreigden te vallen nu wel een geschikte plaats zullen vinden. Duo-begeleidingen binnen beschut wonen zorgen ervoor dat jongvolwassenen met een bepaalde dubbele diagnose (zoals een mentale beperking en een psychische kwetsbaarheid, mensen met een drugverslaving en een psychische kwetsbaarheid, mensen met een algemene maatschappelijke kwetsbaarheid en thuisloosheidsproblematiek in combinatie met een psychische kwetsbaarheid ) kunnen 2

3 geïncludeerd worden. Anderzijds zal de GGZ ook ondersteuning bieden binnen het CAW, Jongerenwelzijn en VAPH-organisatie, waardoor daar de expertise in het omgaan met jongvolwassenen met een psychische kwetsbaarheid zal vergroten. Om deze intersectorale begeleidingen mogelijk te maken en om elke jongeren de meest geschikte zorg te kunnen bieden, zal het Netwerk een geïntegreerd, intersectoraal aanmeldings- en expertiseteam uitbouwen voor jongvolwassenen met een ernstige psychische kwetsbaarheid. Op basis van het groeiplan uitgewerkt door de jongvolwassene in afstemming met zijn netwerk zal het intersectoraal team een traject op maat uitstippelen. Het geïntegreerd, intersectoraal aanmeldings- en expertiseteam zal gevormd worden door medewerkers uit verschillende sectoren en diensten die elk vanuit hun eigen sector specifieke expertise kunnen inzetten voor de jongvolwassenen. Dit team zal bestaan uit een vaste medewerker vanuit de geestelijke gezondheidszorg (beschut wonen), VAPH, algemeen welzijnswerk, Jongerenwelzijn en drughulpverlening. Binnen dit intersectoraal team worden expertises vanuit verschillende sectoren uitgewisseld. De regie wordt in handen van de jongvolwassene gelegd. Door de jongvolwassene en zijn netwerk (ondersteund door de hulpverlening) wordt een groeiplan opgemaakt. Op basis daarvan bekijkt het team welk geschikt antwoord geboden kan worden. Het intersectoraal aanmeldings- en expertiseteam zal alle aanmeldingen bespreken van jongvolwassenen met een vermoeden van een psychische kwetsbaarheid bij wie het niet duidelijk is naar welke dienst zij doorverwezen moeten worden. Dankzij de aanwezigheid van de vijf sectoren zal deze persoon vlotter en correcter toegeleid kunnen worden naar een ondersteuning op maat waarbij intersectoraal vanuit een geïntegreerde aanpak aan gemeenschappelijke doelstellingen gewerkt wordt. Indien nodig zal de psycholoog de toeleiding naar deze dienst mee opvolgen en begeleiden. Dankzij deze gecoördineerde manier van werken zal elke jongere op de meest geschikte plaats terecht komen. De aanmeldingen kunnen komen van alle actoren die binnen de regio actief zijn (ook eerstelijnsdiensten, jongeren en hun netwerk zelf). Gelet op het belang van zorgcontinuïteit, zullen aanmeldingen van jongvolwassenen vanaf 17 jaar toegelaten worden. Het aanmeldings- en expertiseteam zal op basis van het groeiplan van de jongere verkennen welke piste het meest aangewezen is. a. Intensieve woonbegeleiding binnen beschut wonen Indien als antwoord op het groeiplan van de jongvolwassene door het aanmeldings- en expertiseteam aangegeven wordt dat de jongvolwassene het meest baat zou hebben bij een begeleiding binnen beschut wonen, zal hij/zij toegeleid worden naar beschut wonen voor een intakegesprek (met de coördinator en psychiater). Vanuit de noden van de jongere zal het aanmeldings- en expertiseteam ook adviseren welke duobegeleiding aangewezen is. Bij deze duo-begeleiding zal naast de woonbegeleider vanuit beschut wonen ook een begeleider vanuit VAPH, Jongerenwelzijn, drughulpverlening en/of algemeen welzijnswerk specifieke expertise opnemen in de begeleiding. Zij gaan beide op huisbezoek, elk vanuit de eigen expertise, in nauw overleg met elkaar en met de cliënt en zijn netwerk. Beschut wonen zal beroep kunnen doen op volgende specifieke expertise: CAW Zuid-West-Vlaanderen zal als expert in het generalistisch en integraal werken op diverse levensdomeinen ondersteuning bieden aan de jongvolwassene en zijn netwerk. Het uitwerken van trajectwerk en het realiseren van zorgcontinuïteit, zodat ook de uitstroom vanuit beschut wonen naar andere woonvormen vlot kan verlopen, zijn expertises die de CAW-medewerker zal inbrengen. Het werken in een participatieve 3

4 relatie met de cliënt en het methodisch werken aan concrete doelen zijn enkele van de methodieken die daarin een centrale rol hebben. Het CAW zal de jongvolwassene ondersteunen in het activeren van zijn rechten en zal inzetten op buurtintegratie en sociale inclusie. Vanuit Jongerenwelzijn het Oranjehuis zal voornamelijk de begeleiding tussen de jongere en hun netwerk en het herstellen van breuken in de relatie als expertise binnengebracht worden. Via pedagogische methodieken en ervaringsleren worden jongeren meegenomen in een traject met hun netwerk in functie van hun toekomstperspectief. Drughulpverleningsdienst Kompas zal instaan voor de expertise rond het omgaan met verslaving in het algemeen en verslaving aan illegale drugs in het bijzonder. Gezien de belangrijke prevalentie van een verslavingsproblematiek (in combinatie met een psychische kwetsbaarheid) is deze expertise vanuit de drughulpverlening essentieel binnen dit project. Groep Ubuntu, die ondersteuning biedt aan mensen met een beperking, zal instaan voor het inbrengen van expertise rond het omgaan met jongvolwassenen met (een vermoeden van) een beperking (zowel een mentale beperking, een visuele of een auditieve beperking als een autisme spectrum stoornis). Vanuit de SEO(-R) schaal (schaal voor emotionele ontwikkeling) kunnen problematieken van personen met een mentale beperking en psychische kwetsbaarheid op een meer geschikte manier geïnterpreteerd worden. Gezien het belang van zorgcontinuïteit wordt de methodiek van loopplanken binnen dit project geïntegreerd. Deze methodiek werkt concreet en cliëntgericht aan de problemen verbonden aan de overgang minderjarigheid / meerderjarigheid en de overgang jeugdhulp / (jong)volwassenenhulp. Een woonbegeleider vanuit beschut wonen wordt het vast aanspreekfiguur en de casemanager voor de jongvolwassene en zijn netwerk. Hij zal reeds vanaf de leeftijd van 17,5 jaar, met name voor het verlaten van de residentiële jeugdzorg (binnen Jongerenwelzijn, residentiële centra voor jongeren binnen CAW, vanuit residentiële jeugdpsychiatrie ) aan de slag gaan met de jongere en zijn netwerk. Op die manier kan een vertrouwensband opgebouwd worden en de uitstroom vanuit de residentiële setting naar beschut wonen voorbereid worden (als hij 18 jaar is). Deze voorbereidende fase duurt 6 maand. Deze woonbegeleider zal dan tijdens het verblijf in beschut wonen actief aan de slag gaan met de jongere en hem begeleiden op de verschillende levensdomeinen. De woonbegeleider zal daarbij ook beroep doen op een van de collega s uit het intersectoraal team die in duo-begeleiding de jongvolwassene ondersteunen. Ook het verlaten van beschut wonen zal tijdig voorbereid worden. De warme overdracht naar de mobiele 2B-teams, CAW, VAPH, Jongerenwelzijn (CBAW), ambulante ondersteuning in de regio worden actief begeleid. De woonbegeleider/casemanager blijft ook na afronding door beschut wonen nog beschikbaar en bereikbaar voor de jongvolwassene. Gemiddeld duurt deze afrondingsfase 3 maand. Dankzij de intensieve samenwerking die reeds opgezet werd tussen de GGZ, CAW, OCMW s en de diensten Jongerenwelzijn m.b.t. de versnelde toewijzing van sociale huisvesting, kunnen jongeren vanuit dit project vlotter een sociale woning via versnelde toewijzing krijgen. Hierdoor is een belangrijke randvoorwaarde (het vinden van een betaalbare woning) vervuld indien de jongvolwassene klaar is om alleen te gaan wonen. b. Woonbegeleiding buiten beschut wonen Indien uit groeiplan van de jongvolwassene blijkt dat hij het meest gebaat is bij een andere begeleidingsvorm, buiten beschut wonen, dan zal het aanmeldings- en expertiseteam ook instaan voor deze toeleiding. Hierbij wordt gedacht aan een (duo)-begeleiding binnen het VAPH, drughulpverlening, Jongerenwelzijn (CBAW) of 4

5 algemeen welzijnswerk. Dankzij de toewijzingen naar het reguliere aanbod van deze diensten zullen de 8 specifieke plaatsen in beschut wonen heel gericht toegewezen worden aan die jongeren die hier het meeste nood aan hebben. Vanuit het project zal de psycholoog ingezet worden om expertise rond de psychische kwetsbaarheid toe te voegen aan deze sectoren. De psycholoog zal binnen de teams (binnen VAPH, drughulpverlening, Jongerenwelzijn (CBAW) en algemeen welzijnswerk) die jongvolwassenen toegeleid krijgen, instaan voor casusgebonden expertise op het team, partner zijn bij multidisciplinair overleg, supervisie organiseren en vorming voorzien rond omgaan met psychisch kwetsbare jongvolwassenen. Het intersectoraal team engageert zich ertoe de jongere niet los te laten en een geschikt traject voor elke jongere te voorzien. Het overleg garandeert een oplossing voor elke jongere te vinden. Geen van de jongeren zal tussen de mazen van de hulpverlening vallen. Duo-begeleidingen, met expertise uit andere sectoren en de inzet van de psycholoog rond de psychische kwetsbaarheid zorgen ervoor dat ook de moeilijke casussen hun plaats in het landschap zullen vinden. Dit project zal ook operationeel linken leggen met het regionaal samenwerkingsverband Kracht.Wonen waar knelpuntsituaties rond thuisloosheid intersectoraal worden aangepakt (cfr. bijlage 3). Organisatorisch In het project worden 4 plaatsen geüpgraded binnen beschut wonen Eigen Woonst in Menen en 4 plaatsen geüpgraded binnen beschut wonen De Bolster in Kortrijk. Er wordt een intersectoraal, multidisciplinair aanmeldings- en expertiseteam uitgebouwd. De psycholoog coördineert dit team, maar staat ook mee in voor de begeleiding van de jongvolwassenen. Daarnaast bestaat dit team uit medewerkers vanuit diverse sectoren (geestelijke gezondheidszorg, VAPH, Jongerenwelzijn, algemeen welzijnswerk en drughulpverlening). Zij vertegenwoordigen verschillende disciplines (opvoeder, maatschappelijk werker, psychiatrisch verpleegkundige ). Er zullen ervaren medewerkers met grondige kennis van hun sector geselecteerd worden. De selectie van de 8 plaatsen beschut wonen die in het project geïnvesteerd worden, gebeurt op basis van de vraag van de jongvolwassene en zijn netwerk. Heeft deze persoon meest nood aan een aanbod in een groepswoning, dan zal een plaats in een groepswoning met andere jongvolwassenen worden aangeboden (zowel in beschut wonen De Bolster als in beschut wonen Eigen Woonst zijn specifieke woningen met jongvolwassenen aanwezig). Dankzij deze groepswerking wordt een stimulerende omgeving met specifieke focus op peersupport gerealiseerd. Indien de persoon meer gebaat is bij een individuele studio, zal dit aanbod op maat worden aangeboden. Indien de persoon reeds een woning heeft, dan wordt de begeleiding in deze woning aangeboden. Via een flexibel aanbod op maat wordt een veilige en stimulerende omgeving voor de jongvolwassene gecreëerd. Binnen het project wordt geopteerd voor het werkingsgebied van de eerstelijnszones Kortrijk en Menen (zie kaart in bijlage 2). In de regio Zuid-West-Vlaanderen zijn Kortrijk en Menen-Wervik de gebieden met het grootste aantal 12 tot 24-jarigen (m.n in Kortrijk en in Menen-Wervik). De kwetsbaarheid en risicofactoren die gebruikt worden voor het bepalen van de programmatie binnen het AWW in Vlaanderen tonen bovendien aan dat Kortrijk en Menen-Wervik het hoogst scoren in de regio. Gewogen op basis van 8 kwetsbaarheidsindicatoren scoren zowel Kortrijk als Menen-Wervik de maximumscore 8 (op een schaal van 0 8). Bovendien zijn Kortrijk en Menen de 2 steden met de grootste concentratie aan onderwijsinstellingen, organisaties Jongerenwelzijn, BUSO/MFC s en residentiële GGZ. 5

6 Het aanmeldings- en expertiseteam zal 2 keer per maand bijeen komen om de casussen te bespreken en duo-begeleidingen op te starten en te evalueren. De psycholoog vervult een sleutelrol binnen dit team. Hij staat in voor het bijeenroepen van het team, het verzamelen van informatie rond de aanmeldingen, het uitnodigen van de jongvolwassene en zijn netwerk, het voorzitten van het team en indien nodig voor het toeleiden van de jongvolwassene naar een specifieke dienst. Daarnaast zal hij voor de 8 personen die binnen beschut wonen gehuisvest worden instaan voor psychologische ondersteuning van de jongvolwassenen (ev. samen met hun netwerk). Hij zal expertise inbrengen bij de teams beschut wonen rond het omgaan met jongvolwassenen, zodat zij tijdens hun (permanentie)opdracht ook vertrouwd zijn met deze doelgroep. Tot slot zal hij ook expertise rond psychische kwetsbaarheid toevoegen aan de sectoren VAPH, drughulpverlening, Jongerenwelzijn (CBAW) en algemeen welzijnswerk na toeleiding van jongvolwassenen. Financiering per jaar (identiek voor 2018 en 2019) Reden Begunstigde dienst Bedrag Totaal 0,75 VTE master in psychologie Diensten beschut wonen (met inzet euro voor andere sectoren betrokken in project) Bieden van zorgcontinuïteit vanuit beschut Beschut Wonen Eigen Woonst en 4000 euro 8000 wonen, nl. 6 maand voortraject en minimum 3 maand natraject Beschut Wonen De Bolster per dienst Intersectorale deelname aan advies- en CAW Zuid-West-Vlaanderen, 9500 euro expertiseteam en opnemen van duobegeleidingen voor jongvolwassenen / intensifiëring van begeleiding binnen beschut wonen Oranjehuis, Groep Ubuntu, Kompas, Beschut Wonen Eigen Woonst, Beschut Wonen De Bolster per dienst (x6 diensten) Werkingsmiddelen psycholoog (laptop en Beschut Wonen Eigen Woonst euro gsm, vervoersonkosten, standplaats ) en kosten voor penhouder (boekhouding ) (penhouder) TOTAAL op jaarbasis De financiering zal verlopen via Beschut Wonen Eigen Woonst. 6. Zelfevaluatie van het Netwerk De MANSA-vragenlijst die de kwaliteit van leven meet, wordt afgenomen bij start van de begeleiding, na 6 maand begeleiding en bij afronding. 7. Contactpersoon: Soetkin Kesteloot, netwerkcoördinator info@psy107zwvl.be gsm: 0474/ Opsomming bijlagen Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Gedetailleerd overzicht overlegmomenten Kaart werkingsgebied Info regionaal samenwerkingsverband Kracht.Wonen en actieplan toegankelijke woonmarkt voor kwetsbare doelgroepen 6