Een stad van contrasten, een stad van licht

Transcriptie

1 Porto

2

3 Casa da Música PORTO IS EEN STAD WAAR HET ARTISTIEKE ERFGOED MET EXCENTRIEKE HEDENDAAGSE ARCHITECTUUR GECOMBINEERD WORDT. DE VERLICHTING GEEFT DEZE STEDELIJKE STRUCTUURMIX DUURZAAMHEID EN EEN EIGEN IDENTITEIT MEE. Een stad van contrasten, een stad van licht Porto, een juweeltje aan de Douro, biedt na het vallen van de duisternis een feeërieke aanblik, dankzij de nieuwe verlichting die de luister van het architecturale patrimonium van de stad, en de unieke atmosfeer in de straten en op de pleinen, in de kijker brengt. Porto is één van de oudste Europese steden en het historische centrum van de stad werd in 1996 door de UNESCO als Werelderfgoed erkend. De stad is strategisch nabij de Atlantische Oceaan gelegen en speelt een belangrijke rol in de internationale handel. Porto ligt ook in een geografisch kader van een uitzonderlijke schoonheid. Sinds Porto in 2001 als Europese culturele hoofdstad aangeduid werd, wordt in de stad hard aan een stedelijke herontwikkeling gewerkt. Avondverlichting speelt een belangrijke rol in de vernieuwing van een stadskern. Het is een middel om een stad op te bouwen, een manier om de ruimtes in de kijker te zetten door een gebouw of een straat uit de schaduw te laten treden. Licht speelt een fundamentele rol in het definiëren en stimuleren van de identiteit van de stad. Met het oog op de instandhouding van de diversiteit en de identiteit van elke wijk, zijn duurzame ontwikkeling en wit licht zowat de rode draad doorheen verschillende ontwerp- en ontwikkelingsplannen die door de stad Porto goedgekeurd werden. Met zijn knowhow, expertise en nieuwe technologieën helpt Schréder de stad Porto bij elke stap in de richting van haar einddoel. Sinds de opening van de tuin is de Jardim do Passeio Alegre één van de favoriete groene plekjes in de stad. Terra-grondschijnwerpers beklemtonen de hoofdlaan, waardoor de natuurlijke schoonheid van de omgeving extra benadrukt wordt, en tegelijkertijd de visuele vervuiling zo veel mogelijk beperkt wordt.

4 een stad vol architecturale rijkdommen Paços de Concelho het stadhuis domineert het hoofdplein van de stad. s Nachts wordt de architecturale schoonheid van het gebouw met Focal-schijnwerpers geaccentueerd. Die werden geïnstalleerd op een gebouw loodrecht op het stadhuis omdat de stad voor dit indrukwekkende bouwwerk een zachte romantische aanstraling zonder schaduwen wilde creëren. een handelsstad In Porto is winkelen een sociaal gebeuren. De Rua Santa Catarina, de belangrijkste winkelstraat, is geflankeerd door tal van historische en hedendaagse gebouwen. Het verlichtingstoestel Eden, met zijn transparante oppervlak, kan perfect in deze omgeving geïntegreerd worden. Met zijn metaaljodidelamp met keramische brander van 70 W verschaft de Eden een wit licht met een uitstekende kleurenweergave om de verschillende architecturale stijlen in het voetlicht te zetten.

5 Foz Velha Het kasteel van St. João da Foz werd in de 16 de eeuw gebouwd. Het wordt aangestraald met een hele reeks schijnwerpers. De Neos, voorzien van koudwitte 400 W sterke metaaljodidelampen (4000 K), verlicht de binnenmuren, terwijl de Terra Roma met witte metaaljodidelampen met keramische brander van 150 W (3000 K) de buitenmuren aanstraalt. De koepel van de St. João da Foz do Douro-kerk binnenin het kasteel wordt verlicht aan de hand van 18 TiltLED-schijnwerpers, die met zeer krachtige leds uitgerust zijn.

6 een stad van ontspanning en cultuur Twee grote bronzen sculpturen van een jongeman, die een wild paard in toom probeert te houden, spelen een centrale rol op het Praça D. João I-plein. Deze monumenten en het plein zelf worden verlicht door Focal-schijnwerpers die met 150 W sterke metaaljodidelampen met keramische brander uitgerust zijn. Door het witte licht komt de kleur van deze majestueuze sculpturen bij duisternis tot leven en lijkt het plein ook veel groter. Om de open ruimte van het plein te behouden, was het essentieel om alle verlichtingstoestellen op één mast te centraliseren. een stad vol bruisende energie De combinatie Maya+Lutecia verlicht een groot aantal verkeersaders van Porto. Het hedendaagse ontwerp weerspiegelt de modernisering van deze historische stad. Op de Avenida de Montevideu werd de Maya Maxi, voorzien van 250 W sterke hogedruknatriumdamplampen, op een hoogte van 10 meter geïnstalleerd. Een extra Maya Midi werd op dezelfde mast op een hoogte van 4 meter gemonteerd om de wandelpaden te verlichten.

7 Het verlichtingsplan voor Foz Velha was een primeur voor Porto. Kunt u daar wat meer over vertellen? Foz Velha is een historisch stadsdeel met vele kleine kronkelende straatjes. In 2002 werd het gebied door het Portugese Instituut voor het Architecturaal Erfgoed geregistreerd. De stad wilde dit typische en bij toeristen zeer populaire stadsdeel nieuw leven inblazen. Dus werd er een verlichtingsplan opgesteld. De bedoeling van dat plan was om de verlichtingsniveaus en de kwaliteit van de openbare ruimtes te verbeteren, en tegelijkertijd het lokale patrimonium en de lokale cultuur te vrijwaren. NORBERTO RIBEIRO WERKT VOOR EDP (ENERGIAS DE PORTUGAL), DE GROOTSTE ENERGIELEVERANCIER VAN PORTUGAL. HIJ IS VERANTWOORDELIJK VOOR HET OPENBARE VERLICHTINGSNET IN PORTO EN GAF DE AANZET VOOR HET VERLICHTINGSPLAN VOOR EEN GEBIED DAT BEKEND STAAT ALS DE FOZ VELHA IN PORTO. Wat was het meest positieve effect van dat verlichtingsplan voor Foz Velha? Het maakte ons ervan bewust dat een verlichtingsplan een onontbeerlijk instrument is voor alle belangrijke steden die hun energiekosten willen terugschroeven, en een efficiënte verlichting willen bevorderen. Een verlichtingsplan impliceert een uitvoerige en coherente strategie rond thema s gaande van de goedkeuring van een duurzaam beleid tot de promotie van de identiteit van een stad. Het bezorgde ons, wat Porto betreft, een creatieve kijk op hoe we onze stad moesten verlichten en tegelijkertijd haar identiteit konden versterken. Onderging Porto de invloed van de problematiek rond energierendement? Zeer zeker. Een efficiënte openbare verlichting begint bij het ontwerp. We moeten afstappen van het model dat een goeie verlichting synoniem is met veel licht. Zo wilden we bijvoorbeeld de identiteit van Foz Velha vrijwaren, maar daarbij ook zoveel mogelijk energie besparen. Met de recente technologische ontwikkelingen zoals minireflectors en de lampen van de nieuwe generatie, is het mogelijk om meer dan 50 % energie te besparen. Met de hulp van Schréder werden nieuwe modellen van de traditionele Serpentina-verlichtingstoestellen gebouwd, maar dan voorzien van moderne technologieën. De oude gietijzeren posten werden gerecupereerd en voorzien van Tempore-verlichtingstoestellen, uitgerust met zeer zuinige CosmoWhite- en QL-inductielampen, die een helder wit licht verspreiden. Je ziet steeds vaker wit licht in Porto. Hoe komt dat? Omdat Porto heel wat toeristen lokt, wil de stad aantrekkelijkere omgevingen creëren voor de vele open ruimtes en tuinen. Wit licht maakt kleuren veel levendiger. Het brengt de vele kleurrijke gevels van Porto s avonds tot leven. Het maakt ook een duidelijk onderscheid met de verkeerszones waar hogedruknatriumdamplampen gebruikt worden.

8 De waterkant van Foz is heel populair bij de plaatselijke bevolking die er komt joggen, fietsen, skaten of er gewoon een praatje komt slaan. De Terra-grondschijnwerpers verlichten de pergola van dit fraaie uitkijkpunt. De twee obelisken die in de 18 de eeuw door de Italiaanse architect Nicolau Nasoni gebouwd werden, markeren de ingang van de Passeio Alegre-tuinen en worden verlicht door grondschijnwerpers van het type Terra Maxi, die aan de voet van de monumenten ingewerkt zijn.

9 De stad wilde het stedelijke landschap bewaren, dat door de vele nauwe kronkelende straatjes getypeerd wordt. Er werden nieuwe modellen van de traditionele Serpentina-armaturen gemaakt om er moderne lampen in onder te kunnen brengen; die bovendien waterdicht volgens de norm IP 66 Sealsafe zijn. Met zijn art nouveau -look beklemtoont het Tempore-verlichtingstoestel het historische erfgoed van Porto. Het is voorzien van een spaarlamp die een aangenaam wit licht verspreidt. Verder wordt het toestel gekenmerkt door een dichtheid volgens de IP 66-norm, een niet onbelangrijk detail in een kuststad als Porto.

10

11 De stad Porto streeft een dubbele doelstelling na met de verlichting van de stad: het herstellen van de identiteit van de stad, en tegelijkertijd de stap naar meer rendabele oplossingen zetten. Dat mag alvast blijken uit de recente verlichtingsprojecten die Porto nieuw leven hebben ingeblazen. Avenida Marechal Gomes da Costa De Avenida Marechal Gomes da Costa wordt met 160 Hestia-verlichtingstoestellen aangestraald. De Hestia werd gekozen omdat het toestel heel spaarzaam met energie is, en heel wat esthetische kwaliteiten biedt. De Hestia-verlichtingstoestellen zijn op dezelfde positie geïnstalleerd als de oude verlichtingstoestellen, die gebaseerd waren op natriumdamplampen van 150 W. Ze zijn voorzien van 90 W sterke Cosmopolislampen, waardoor per jaar meer dan 30 ton CO 2 en uitgespaard kan worden. Bovendien verkrijgt men een betere luminantie en een betere uniformiteit. Gemiddelde luminantie (cd/m²) Algemene uniformiteit (%) Oude verlichtingstoestel Hestiaverlichtingstoestel Verschil Avenida Marechal Gomes da Costa vóór de Hestia geïnstalleerd werd.

12 Praça Cidade do Salvador De rotonde Praça Cidade do Salvador verbindt Porto met Matinhos. Op de rotonde prijkt een kunstzinnig visnet, ontworpen door de Amerikaanse beeldhouwer Janet Echelman, dat het belang van de visserij voor de stad symboliseert. Dit opmerkelijke werk wordt bij duisternis tot leven gewekt door 16 Focal-schijnwerpers die voorzien zijn van metaaljodidelampen van 150 W met een keramische brander. Het ruiterstandbeeld van Koning João VI staat in het midden van de Praça Gonçalves Zarcorotonde. Dit bronzen monument werd in 1966 door de Portugese beeldhouwers Barata Feyo en Salvador Carvão da Silva D Eça gecreëerd, en wordt met Focal-schijnwerpers aangestraald.

13 Praça Gonçalves Zarco De Praça Gonçalves Zarco-rotonde is een belangrijk verkeersknooppunt langs de kust dat de Avenida da Boavista (naar het centrum van de stad), de Avenida de Montevideu (naar de waterkant) en de Esplanada do Rio de Janeiro (naar de naburige stad Matinhos) samenbrengt. Manuel de Solà-Morales, een Spaanse architect, en de Portugese lichtontwerper Fernando Silva, tekenden een verlichtingsontwerp voor dit scharnierpunt. In 2008 gaf het stadsbestuur aan Schréder de opdracht om de verlichtingstoestellen te vervangen, maar tegelijkertijd het oorspronkelijke installatieontwerp te respecteren en de verlichting van het standbeeld in het midden van de rotonde te optimaliseren. Esplanada do Rio de Janeiro Av. Boavista Av. Montevideo 56 m 66 m 72 m 66 m 52 m m 16,4 6 m E ave =41 lux Uo= 45% Maya 150 W Neos1 /150 W 10m 6m ±20m m Busrijvak Tramlijn Autobaan ±30m m Kust De bovenverlichting wordt gerealiseerd met Mayaverlichtingstoestellen die op een axiaal Tau-ophangsysteem bevestigd zijn. Ze werpen hun licht precies op de weg, terwijl de Neos-schijnwerpers de voetgangerszone aanstralen.

14 Het Aquaduct nabij de Rua Diogo Botelho wordt verlicht aan de hand van de Noctis Linea, die voorzien is van krachtige leds die niet alleen lang meegaan, maar ook heel wat minder energie verbruiken in vergelijking met de oude schijnwerpers met halogeenlampen. Wat is de houding van Portugese steden met betrekking tot verlichting? Het belang dat in Portugal aan verlichting gehecht wordt, neemt beetje bij beetje toe en dat heeft te maken met het feit dat thema s als duurzaamheid en de kwaliteit van het stadsleven steeds meer op de voorgrond treden. Vandaag hebben de steden meer oog voor energiebesparing en willen ze verlichting gebruiken om de identiteit van de stad te versterken, en ondertussen een aantrekkelijke openbare ruimte te creëren. Dat is reeds merkbaar in de scholen voor architectuur, waar een meer geïntegreerde benadering gehanteerd wordt, en waarbij licht een vitaal designinstrument wordt. SOFIA THENAISIE IS ARCHITECTE. ZE WAS JARENLANG DOCENTE AAN DE UNIVERSITEIT EN WERKTE MEE AAN HET VERLICHTINGSPLAN VOOR FOZ VELHA, DE HISTORISCHE WIJK VAN PORTO DIE AAN DE OCEAAN GRENST. De wijk Foz Velha combineert een moderne en een historische architectuur. Is de benadering van de verlichting in een hedendaagse omgeving anders dan in een historische omgeving? Licht kan heel verschillende stedelijke contexten omvatten en kan soms een verzoenende rol spelen in steden met een zeer gefragmenteerde historische ontwikkeling. In historische omgevingen kan licht voor een nieuw perspectief zorgen. Het is echter heel belangrijk om ervoor te zorgen dat we de architectuur en de omgeving niet blootstellen aan een overdaad van licht waardoor de speciale kwaliteiten ervan teniet worden gedaan. Dat geldt evenzeer voor het moderne stedelijke landschap. Werken met transparantie of doorschijnendheid in hedendaagse architectuur zou anderzijds wel ruimte kunnen geven aan meer fantasierijke creaties. In het Foz Velha-project werd licht niet alleen op een functionele manier gehanteerd. We maakten ook gebruik van nieuwe technische en designhulpbronnen - ingenieuze reflectoren, lampen van de nieuwe generatie en innoverende verlichtingsconcepten - om opmerkelijke nieuwe atmosferen te creëren. Welke nieuwe en rijzende technologieën zullen volgens u het meest invloed hebben op de verlichtingsindustrie? De invoering van leds voor buitenverlichting in combinatie met onderzoek naar nieuwe toepassingen met fotovoltaïsche cellen. Beide technologieën zijn zeer compatibel en hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken: gebruik van lage voltages, de mogelijkheid om gecombineerde energiebronnen te gebruiken Deze bijzondere kenmerken zorgen voor een veelbelovende combinatie van factoren in nieuwe oplossingen inzake verlichting. Nu stadsplanners op zoek zijn naar groenere oplossingen, zal het gebruik van alternatieve energiebronnen met een specifieke fotometrie, een goede kleurenweergave en goed ontworpen verlichtingstoestellen, steeds vaker als een must gezien worden.

15

16 In welke mate heeft licht een invloed op de stedelijke omgeving? Kunstlicht moet een steeds belangrijkere rol in stadsintegratie spelen; dat veronderstelt een symbiotisch begrip van natuurlijk licht en kunstlicht. Overdag zien we de stad op een bepaalde manier, onze blik wordt door bepaalde aspecten geleid en sommige omgevingen zijn opvallender dan andere. Diezelfde omgevingen moeten ook na zonsondergang zichtbaar zijn. Wanneer we stadsverlichting ontwerpen, moeten we dit aspect dus voor ogen houden. We moeten ervoor zorgen dat de stedelijke omgeving ook in het donker tot leven komt, zodat we die ook op eenzelfde manier kunnen ervaren. FERNANDO SILVA IS INGENIEUR EN LICHTONTWERPER. HIJ RUNT TWEE BEDRIJVEN, LIGHTPLAN EN OHM-E. DEZE BEDRIJVEN ZIJN TOEGESPITST OP STUDIES EN PROJECTEN DIE VAN VERLICHTINGS- TECHNOLOGIE GEBRUIK MAKEN. Hoe zou u het nachtelijke beeld van Porto beschrijven? Porto is een stad die focust op technische oplossingen die veel verder gaan dan de gebruikelijke utilitaire visie. Om het lichtconcept en de avondlijke sfeer te kunnen definiëren, moet je de stad kennen, moet je er wonen en kunnen vatten waar de stad voor staat; de kenmerkende gebouwen, de romantische hoekjes, de verhalen, en het leven van de bewoners moeten in een levendige en dynamische omgeving onthuld worden. De stad werkt heel hard aan de ontwikkeling van deze visie by night, die in de hele stad zichtbaar aanwezig is, zoals bij de verlichting van het viaduct over de Douro. De verlichting werd geïntegreerd met het natuurlijke maanlicht om een lijn van licht in het water te weerspiegelen. Waar haalt u uw inspiratie voor uw lichtprojecten vandaan? Elk werk komt van binnenuit tot stand; gevoelens, een kijk op het leven en perspectief zijn de basiselementen. Voor mij is lichttechnologie een kunstvorm, en dus iets persoonlijks, de signatuur van een kunstenaar. Hoe ziet u de toekomst van stadsverlichting? Twee essentiële elementen zullen als een rode draad door de toekomstige lichtprojecten lopen: duurzaamheid en kwaliteit. Sociologische thema s zetten ons ertoe aan om op een intelligente manier te evolueren. Energierendement is nu al één van de belangrijkste thema s die vandaag op de agenda staan. De toekomst zal dan ook in het teken van deze milieuthema s, en van de ontwikkeling van steeds efficiëntere en duurzame oplossingen staan.

17 Fernando Silva werkte samen met de gerenommeerde Portugese architect Alvaro Siza aan het lichtplan voor de Avenida da Boavista. Meer dan 160 Prado-verlichtingstoestellen, die door Alvaro Siza ontworpen werden, verlichten deze belangrijke verkeersas die naar de opvallende zeedijk leidt.

18 45993-BR-CAHIERPORTO NE licht in de stad Copyright Schréder S.A Hierboven vermelde inlichtingen, beschrijvingen en afbeeldingen hebben enkel een informatieve waarde. In het voortdurend streven naar verbetering van onze toestellen, kunnen wij genoodzaakt zijn, wijzigingen aan onze producten te brengen zonder voorafgaande verwittiging. Deze wijzigingen kunnen van land tot land verschillen. Wij vragen u daarom ons te raadplegen.