Internet: AN Winterswijk IBAN: NL84RABO Gagea 149 (JULI, AUGUSTUS, SEPTEMBER, OKTOBER 2018)

Transcriptie

1 KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging) Vereniging voor veldbiologie Afdeling Oost-Achterhoek Opgericht 29 april 1918 Secretariaat: Internet: Frans Halsstraat AN Winterswijk IBAN: NL84RABO Tel BIC RABONL2U Gagea 149 (JULI, AUGUSTUS, SEPTEMBER, OKTOBER 2018) BESTUUR Voorzitter Ed Grotenhuis De Eelinkes PX Winterswijk Telefoon: Secretaris en redacteur Gagea Marije van Weperen Frans Halsstraat AN Winterswijk Telefoon: Penningmeester, ledenadministrateur en webmaster Ron Krabben Kardinaal de Jongstraat XS Lichtenvoorde Telefoon: Natuurhistorisch secretaris Fred Bos Bocholtsestraat BT Winterswijk Telefoon: Algemeen bestuurslid Hannie Waalders Kattenbergweg BH Winterswijk Telefoon: Redacteur website Willem-Jan Putto Kettingstraat HJ Winterswijk Telefoon:

2 WERKGROEPEN Coördinator Werkgroep Natuurbeheer Hermien Toebes Vardinkhof BG Winterswijk-Kotten Telefoon: Coördinator Werkgroep Mossen Louis-Jan van den Berg Van Basten Batenburgstraat CC Lichtenvoorde ljvdberg@upcmail.nl Telefoon: Mobiel: Coördinator Paddenstoelenwerkgroep Ed Grotenhuis De Eelinkes PX Winterswijk edgrotenhuis@planet.nl Telefoon: Coördinator Insectenwerkgroep Jan Stronks Raetmansweg CD Winterswijk-Ratum stronx16@hetnet.nl Telefoon: Pagina 2 van 28

3 Inhoud Voorwoord van de voorzitter 4 De privacy van KNNV-leden 7 Wir haben uns auf ihren Friedhof sehr gefreut! 9 IVN-KNNV Wandeling over oude zandwegen op 15 april Fred werd ridder. Waarom? 13 De KNNV met 2 prachtige kramen op het schaapscheerdersfeest 17 Paddenstoelenwerkgroep 2018 Activiteitenprogramma juli, augustus, september en oktober Buitengebeuren Winterswijk en omstreken 26 Redactioneel Gagea is een uitgave van de KNNV afdeling Oost-Achterhoek en verschijnt vier maal per jaar. De doelstelling van het verenigingsblad is het informeren van de leden en donateurs in de breedste zin van het woord om de betrokkenheid te vergroten. De redactie behoudt zich het recht voor te lange stukken in te korten. Anoniem ingezonden stukken worden niet geplaatst.. Opzeggingen lidmaatschap en donateurs Schriftelijk bij de ledenadministratie van de KNNV afdeling Oost-Achterhoek. Er geldt een opzegtermijn van twee maanden. Om extra kosten te voorkomen, streven wij ernaar de contributies met behulp van een machtiging geautomatiseerd te laten betalen. CONTRIBUTIE Leden 27,50 per jaar Huisgenootleden 7,50 per jaar Donateurs 22,50 per jaar (minimum) Jeugdleden 15,00 per jaar Pagina 3 van 28

4 Beste natuurvrienden, Ons jubileumjaar is in volle gang. Er zijn al diverse jubileumactiviteiten geweest. Net vanmorgen is op de OBS in Kotten aan de Meester Meinenweg ons jubileumboekje door burgemeester Bengevoord van Winterswijk uitgereikt aan de leerlingen van groep 6,7 en 8. Zoals u kon lezen in de vorige Gagea had dit eigenlijk al in mei moeten gebeuren, maar de afwerking had meer tijd nodig. Het boekje heet: Over heksenkringen, uilskuikens en klotendolken. Op zoek naar natuur en erfgoed rond Winterswijk. Het is een prachtig boekje geworden, iets om heel trots op te zijn. Het was een mooie feestelijke bijeenkomst. De leerlingen van de groepen 1, 2, 3, 4 en 5 kregen een loeppotje. De komende dagen krijgen alle leerlingen van groep 6, 7 en 8 van de Winterswijkse scholen ook zo n boekje. Het leuke is dat meester Meinen, een van onze oprichters van onze afdeling, hier bovenmeester (directeur) is geweest. De vader van de huidige directeur heeft nog les van hem gehad. Hij had grote belangstelling voor de natuur en schreef hier al stukjes over voor de kinderen. Ik wil hierbij iedereen bedanken die aan dit boekje een bijdrage heeft geleverd. Allereerst natuurlijk Ronald van Harxen, de schrijver. Geweldig zoals hij dit boekje op het niveau van de bovenbouw van de basisschool heeft geschreven. Eenvoudig, maar met goede en gedegen informatie. En niet te vergeten Hermien Toebes en Dorien te Bokkel die de vragen en opdrachten gemaakt hebben die bij dit boekje horen die voor de Pagina 4 van 28

5 leerlingen op onze website zijn te vinden. Zij hebben ook de tekst van het boekje 2x nageplozen op taal-, stijl- en schrijffouten en de opmaak van gedegen commentaar voorzien. Hulde!! Ook zeer veel dank aan de diverse fotografen die gratis of tegen een lage vergoeding hun foto s beschikbaar hebben gesteld. En tenslotte natuurlijk de geldschieters die u voor in het boekje vindt, want zonder hen hadden wij dit als afdeling echt niet kunnen betalen. Bijzonder is dat de uitgever het boekje zo leuk vond, dat hij hier ook een boekje voor volwassenen (met grotendeels dezelfde tekst) heeft uitgegeven. Dit zal in juli in de boekhandel liggen voor ca. 15,-. U kunt als leden/donateurs ons of zijn boekje tegen een gereduceerde prijs van 5,- aanschaffen. Het was de bedoeling dat dit in onze kraam op het schaapscheerdersfeest zou kunnen gebeuren, maar dat is helaas al geweest. U kunt het bij mij thuis afhalen, maar ik zal op excursies ook altijd een aantal exemplaren meenemen. Ook op de jubileumexcursie naar de botanische tuin in Münster. Deze ligt achter het grote 18 e -eeuwse barokke paleis van prins-bisschop Clemens-August van Beieren. We gaan met de bus. Leden gratis en niet-leden 10,- (tenzij ze eerst lid worden). Dus geef u snel op bij Jopie Schreurs, want vol is vol. Mij moet ook iets over ons bestuurslid Fred Bos van het hart. Hij werd voor zijn grote verdienste voor de Nederlandse natuur benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau. Hij werd genoemd in de KNNV-Nieuwsbrief en de Natura, maar ik vond dat hij er maar wat bekaaid af kwam. Bij navraag bleek dat men niets op de sociale media had kunnen vinden. Logisch als het geheim moet blijven. Als je het dan toch wilt plaatsen, bel je gewoon even ouderwets met de afdeling. Tja. Verderop heb ik e.e.a. uitgebreid beschreven, zodat u allen weet wat voor een kei onze natuurhistorisch secretaris is. Pagina 5 van 28

6 Dan wil ik nog twee leden memoreren die onlangs zijn overleden: Henk en Fenna Blonk. In de Trouw van 7 mei heeft een bijzonder goede beschrijving van hun leven gestaan. Henk werd 97 jaar en Fenna bijna 90. Henk en Fenna hebben altijd onze afdeling met groot plezier ondersteund. Heel bijzondere mensen. Tot slot wil ik al degenen die nog op vakantie gaan veel plezier en mooi weer toewensen. Heeft u iets bijzonders gezien of meegemaakt, bijv. op een KNNVreis? Wij plaatsen graag uw verslag. Good gaon! Ik hoop weer velen van u op een van onze activiteiten te ontmoeten! Namens het bestuur, Ed Grotenhuis Pagina 6 van 28

7 De privacy van KNNV-leden Wij vinden het als afdeling belangrijk om ons goed aan de nieuwe privacywet te houden. Onze afdeling zal persoonlijke gegevens van leden en anderen met de grootst mogelijke zorgvuldigheid behandelen en beveiligen. Bovendien heeft u rechten volgens de Wet bescherming persoonsgegevens, bijv. voor wat betreft de bewaartermijn, het inzien van uw gegevens, het stellen van vragen e.d. U kunt hierover contact opnemen met onze ledenadministrateur Ron Krabben. Wij volgen hierbij de lijn van de landelijke KNNV. De genoemde items worden uitgewerkt op de landelijke site. Klik op (deze staat hieronder afgedrukt): Privacy verklaring KNNV De KNNV zal persoonlijke gegevens van leden en anderen met de grootst mogelijke zorgvuldigheid behandelen en beveiligen. Verwerking van persoonsgegevens Wanneer u informatie of brochures aanvraagt of lid wordt of deelneemt aan activiteiten dan worden de door u verstrekte gegevens vastgelegd. De KNNV gebruikt die gegevens alleen voor de uitvoering van uw aanvraag of bestelling. De digitale nieuwsbrief van de landelijke vereniging KNNV, bedoeld om leden en bezoekers te informeren over de KNNV, wordt alleen toegezonden als u deze expliciet aanvraagt. Gegevens worden niet gedeeld met derden. Opgeslagen worden de volgende persoonsgegevens: Voor- en achternaam Geslacht Geboortedatum Adresgegevens Telefoonnummer adres Bankrekeningnummer Daarnaast kunnen aanvullend administratieve gegevens worden opgeslagen: Status lidmaatschap Status betaling contributie Factuuradres Pagina 7 van 28

8 Uw rechten volgens de Wet bescherming persoonsgegevens Recht van verzet: op verzoek zal toezending van publicaties worden stopgezet. Recht op inzage: op verzoek ontvangt u een overzicht van alle persoonsgegevens, die door de KNNV zijn vastgelegd. Recht op correctie: indien vastgelegde persoonsgegevens niet juist blijken te zijn, zullen wij deze op uw verzoek aanpassen. Recht op verwijdering van gegevens: op verzoek zulle de genoemde persoonsgegevens worden gewist. Hiertoe kunt u het contactformulier gebruiken of bellen met Indien het verzoek de gegevens van een natuurlijk persoon betreft, dan moet het verzoek altijd worden vergezeld van een kopie van een identiteitsbewijs. Bewaartermijn Gegevens worden tot 10 jaar na beëindiging van het lidmaatschap of het abonnement bewaard. Gebruik van cookies Op de website van de KNNV wordt geen gebruik gemaakt van zogenaamde cookies. En ook geen andersoortige "tracking" middelen. Op de server van de website wordt alleen bijgehouden hoe vaak pagina's bezocht worden. Verwijzingen naar andere websites Op de website van de KNNV treft u ook links aan naar andere websites. Waaronder ook verwijzingen naar een aantal sociale media. Eventueel voorafgaand ingevulde persoonsgegevens zullen nooit worden meegestuurd als op een dergelijke link wordt geklikt. Vragen Vragen of opmerkingen over ons privacybeleid kunt u telefonisch of gebruikmakend van het contactformulier aan ons richten. Wijzigingen Als daartoe een noodzaak blijkt, dan zal deze verklaring worden aangepast. Voor de actuele tekst kunt u altijd deze pagina raadplegen. Pagina 8 van 28

9 Wir haben uns auf ihren Friedhof sehr gefreut! Deze uitspraak van Fred had te maken met de afsluiting van onze excursie op het kerkhof in Legden (D). Op 8 april gingen we de bijzondere voorjaarsflora aan de andere kant van de grens bekijken in de omgeving van Ahaus. Niet zover over de grens komt op verschillende plaatsen kalk aan de oppervlakte voor en dat geeft een bijzondere flora. Deze bossen hebben een botanische rijkdom die wij in Nederland op Zuid-Limburg na, niet kennen! Bij Ahaus hebben we o.a. nog even gekeken bij een nu vol met water gelopen kalkgroeve uit het Cenomaan, ca miljoen jaar oud. Afzettingen uit dit tijdvak strekken zich helemaal uit rond het bekken van Münster. Van Düsseldorf tot Paderborn kun je overal groeven vinden waar veel fossielen gevonden zijn. Ook hier bij Ahaus. Volgens het bord barstte het hier van de zeeëgels. In het eerste gebied dat we bezochten, Die Bröcke, kwam geen kalk voor. Hier liggen vooral zand- en leemafzettingen uit de ijstijd. Door de keileem is het gebied erg nat. Men heeft nog wel geprobeerd het met rabatten voor bosbouw geschikt te maken, maar dit is mislukt. Eigenlijk alleen geschikt als jachtgebied van de vorsten van Salm-Salm. U weet wel, die van slot Anholt. Als je in het voorjaar heel veel goudveil wilt zien, moet je hier zijn; paarbladig, maar vooral veel verspreidbladig. Verder muskuskruid, slanke sleutelbloem, maar ook leuke mossen zoals varentjesmos en boomvorkje. Het tweede gebied lag in de buurt van Wüllen. Dit bos is bekend door het voorkomen van een bijzonder soort welriekende nachtorchis en een bosje verderop staan vogelnestorchissen. Maar dat is pas in juni, al vonden we wel oude uitgebloeide stengels. In deze tijd is het ongevlekt longenkruid bijzonder, dat hebben we bij ons in Nederland niet. Verder veel slanke sleutelbloem, aronskelk, heelkruid, eenbes, gulden boterbloem e.d. Zelfs nog een paar oude gekraagde aardsterren. Op naar Vessem. Ook hier een uitbundige flora met o.a. bosbingelkruid. Maar bijzonder is hier toch wel de schedegeelster. We vonden drie grote groeiplaatsen. Ze bloeien niet zo gauw, maar hier stonden er heel veel en bloeiden er dus ook heel wat. De meest bijzondere groeiplaats vond ik wel onder een groep bomen in Pagina 9 van 28

10 een weiland. Als het zomers warm is, gaan de koeien hier in de schaduw staan. Met hun poten woelen ze de grond om en dat is wat deze geelsterren nu net graag willen. Op een andere plaats stonden er veel langs en in een oud karrespoor, hier zorgden de koeien door reuring in de grond voor de verspreiding van de bolletjes. Buiten de bomen stond er hier en daar een enkele; daar kwamen de koeien veel minder. graven vonden we de weidegeelster. Een prachtige dag! Op het eind had Louis-Jan nog een idee; Hier niet ver vandaan in Legden stonden op het kerkhof weidegeelsterren. Even kijken of Duits bier? Het werden de geelsterren. We kwamen op een heel keurig en heel gründlich bijgehouden kerkhof met scherpe grasranden en aangeharkte paden. Alles even mooi en netjes. Hier geelsterren? Jawel, daar bij die bomen. Er stonden warempel ook bosgeelsterren. Ook bij verschillende Het grappige was dat de tuinlieden die de paden ook vandaag, zo vlak voor de zondag, keurig aangeharkt hadden, met dit harken ook de bolletjes verspreiden. Langs de randen en in de harksporen: geelsterren. Gelukkig wisten ze wel dat dit bijzondere planten waren, want men liet ze netjes staan. Zo eindigde de excursie met een mooie meevaller. Ik zit alleen nog even met die weidegeelsterren. Die ken ik in Gelderland alleen van de IJsselvallei bijv. op voormalige rivierduinen. Maar hier ligt dat schijnbaar heel anders. Waarom? Geen idee! Een van de bezoekers van het kerkhof bekeek ons doen en laten met verwondering. Even uitgelegd. Wir haben uns auf ihren Friedhof sehr gefreut! Toll und wunderbar!! Ed Grotenhuis Pagina 10 van 28

11 IVN-KNNV Wandeling over oude zandwegen op 15 april 2018 Vandaag waren de weersvoorspellingen goed. En dat was ook uitgekomen. Na een lang koud en nat vroeg voorjaar wordt het nu echt lente. Dat was onderweg ook duidelijk te zien. De start was vanaf het strandbad in Winterswijk. Op deze wandelexcursie kwamen bijna 50 mensen af. Gelukkig waren er 3 gidsen aanwezig. Ook onder de deelnemers waren enkele mensen die veel kennis hebben van deze omgeving. We werden opgedeeld in 3 groepen waarbij iedere groep één gids had die deze tocht leidde. Ieder mocht zijn eigen gids kiezen. Ondanks dat waren de aantallen per groep redelijk goed verdeeld. Vanaf het strandbad wandelden we richting het kruispunt bij de Bocholtsebaan. Hier is duidelijk het natuurstuk te zien waar de oude Borkense Baan liep en het zandpad van de Bocholtsebaan. Daartussen is een vijver gecreëerd om deze banen gescheiden te kunnen houden. Nu wordt deze vijver gebruikt door een visvereniging, waar veel gebruik van wordt gemaakt door vissers. aan deze wegen opviel is, dat ze kaasrecht, maar wel gedecoreerd zijn met mooi natuurschoon. De bosanemoontjes en het speenkruid bloeiden welig. Ook de combinatie van beide wilde bloemen is heel mooi om te zien. Langs de Bocholtsebaan treffen we 2 oude spoorhuisjes aan. Vroeger werden deze huisjes gebruikt als seinhuisjes om de spoorovergangen veilig te houden voor de treinen. Beide banen waren ook een mooie interactie tussen Nederland en Duitsland. Vooral voor de steenkoolhandel tussen deze 2 landen. Hierdoor reden over deze beide banen veel goederentreinen. Ook kwamen we af en toe een beek tegen waarnaast bergingswateren waren uitgegraven. Dit is om het overtollige water in deze bergingswateren te laten stromen. Het onderhoud schijnt slechts 1x in de 50 jaar te gebeuren. Bij het Brouwershuske zijn we rechtdoor gelopen. Daarna schuin overgestoken een zandweg in. De Pasopweg. Hier was te zien hoe een boer volgens de huidige normen boert. De weg was een mooie zandweg waar duidelijk te zien was dat alles niet zo heel vlak is, maar licht reliëf heeft. Dat heeft te maken met de vroegere ijstijden, waardoor het landschap zo is geworden. Hier vonden we ook verschillende soorten vegetaties. Ook in de beken die door dit gebied mooi kronkelen, zag je uitslijtingen van de zijkanten van deze beken. Dit wordt meander genoemd. De ijsvogel voelt zich bij dit soort steile oevers erg thuis. Helaas zijn ze zo schuw, dat ze zich niet lieten zien. Van daaruit kwamen we uit op de Wooldseweg. Schuin tegenover de Wooldseweg liepen we richting watermolen Berenschot. Hier komt geregeld de Grote gele kwikstaart voor. Deze vogel is zeldzaam. Een klein stukje Bekendelle, maar zeker de moeite waard om dit weer te aanschouwen. Pagina 11 van 28

12 Daar hadden we een mooie rustplaats in een klein bos waar we onze koffie en thee met een plak koek konden nemen. Onderweg kwamen we onder andere dalkruid, Judaspenning en een oranjetipje tegen, de vlinder die veelal te vinden is bij pinksterbloemen. Verder veel koolwitjes en een citroenvlinder. Daarna over een smal wandel-fietspad waar we de sleedoorn en andere bloeiende struiken zagen. Dan de Grevinkweg uit waar we richting de Olliemölle liepen. Deze watermolen is toch heel anders dan watermolen Berenschot. Niet alleen dat daar 2 x een rad was, maar ook een ander soort rad. Dit heeft te maken met waarvoor deze gebruikt wordt. Bij de Oliemolen zijn zelfs ook nog 2 verschillende draaiende raderen Via het pad langs de Plekenpol kwamen we door een bamboehaag uit op het natuurgebiedje van de bleekersweiden. Daar staan nog de resten van het Bleekershuis. Verder wil men dit gebied nat houden voor de vegetatie. Ook om zeldzamere soorten terug te laten komen. En zo kwamen we weer bij het Strandbad uit. Het was een hele mooie leerzame wandeling. Rianne Maas Pagina 12 van 28

13 Fred werd ridder. Waarom? Dan sta je in theater De Storm. De zaal is bommetje vol, vrienden en bekenden schudden elkaar de hand, drinken koffie met wat lekkers, burgemeester Joris Bengevoord, in vol ornaat, loopt wat rond en kijkt of hij de mensen ziet die hij moet hebben, deze hebben allemaal een oranje corsage opgespeld gekregen, dan kan het niet fout gaan. een onderscheiding. Maar waarom? In de laatste Natura werd dat niet verteld. Daarom nu dus even. Je kunt wel zeggen dat Freds leven tot nu toe geheel in het teken van de natuur heeft gestaan en hij heeft heel wat voetsporen achtergelaten. Hij is door onze afdeling voorgedragen om verschillende redenen: Maar het kwam voor Fred onverwacht dat hij vandaag een van de mensen was die geëerd werden met 1. Hij is al bijna 50 jaar lid van de Bryologische en Lichenologische werkgroep van de KNNV, waarvan hij ook 13 jaar in het bestuur heeft gezeten. 2. Hij is ca 20 jaar lang reisleider geweest voor de ARC van de KNNV o.a. naar IJsland. Pagina 13 van 28

14 3. Hij is 16 jaar districtscommissaris geweest voor de FLORON, interim penningmeester en zes jaar secretaris. 4. Daarbij is hij de laatste jaren coördinator van de mossenwerkgroep van onze afdeling en sinds kort ook van de plantenwerkgroep van onze afdeling. 5. Sinds 2015 zit hij ook bij ons in het bestuur als natuurhistorisch secretaris. 6. Maar het belangrijkste is dat hij de redder mag worden genoemd van de roggelelie. Een unieke soort van de zandgronden in Drenthe. De bollen werden vroeger door arme boeren gerooid en als bijverdienste in de dorpen verkocht. In Nederland compleet verdwenen. Alleen nog hier en daar in tuinen in dorpen in Noord-Nederland te vinden. Hij kende deze plant vanuit de tuin in zijn ouderlijk huis in Drenthe en heeft hier vanaf 1980 onderzoek naar gedaan. In 1986 was zijn eerste publicatie hierover in de Natura, veel andere zijn daarna gevolgd. Sinds 2007 actief in Govelin (D) in het Wendland niet ver van de Elbe. Hij heeft in hoge mate bijgedragen aan behoud van het laatste overblijfsel van de oude graancultuur waarin de roggelelie voorkomt. Vroeger in Nederland in Drenthe. Nu dankzij zijn inspanningen weer in Drenthe geherintroduceerd. Tijdens zijn onderzoek ontdekte hij dat er bij Govelin, niet ver van de Elbe bij Hitzacker in Duitsland nog bij een oude boer een laatste restant was van deze oude graancultuur met roggelelie. Fred Bos heeft in een gesprek met de minister van Niedersaksen die hier op werkbezoek kwam, de minister kunnen overtuigen van het belang van deze unieke locatie. Daardoor heeft het een voorlopige beschermde status gekregen. Anders was ook deze akker het slachtoffer geworden van de overmachtige maïscultuur, waarmee je zo goed kunt stoken voor de groene energie. Voor de postzegel in 1994 in de serie van sterk bedreigde plantensoorten leverde hij vrijblijvend de foto s. In Duitsland werd de Feuerlilie in 2006 in de bloemenserie opgenomen. Pagina 14 van 28

15 Zijn onderzoek is dan ook van internationaal belang. Reden waarom hij ook Ridder is geworden. Maar de strijd is nog niet gestreden: Voorlopig beschermd! Nog niet definitief! 7. Er zijn nog wel meer redenen op te noemen: In zijn NJN-tijd was hij al voorzitter van de sjocgroep. Hij zat 8 jaar in het bestuur van de NTKC: Ned. toeristen kampeerclub; gespecialiseerd in eenvoudig kamperen in natuurterreinen als terreinbeheerder. Hij zat in de vorige eeuw in de schoolcommissie biologie in Winterswijk waaruit later met de KNNV werkgroep Natuur en Milieu-educatie het CNME-centrum De Huusker is ontstaan. Hij was/is actief in Het Levend Archief, een project dat zich focust op het verzamelen, opkweken en opslaan van zaden van inheemse plantensoorten met als belangrijkste aspect dat het materiaal van Nederlandse oorsprong is. Ik ben vast nog wel wat vergeten. Ed Grotenhuis PS: Het leuke vind ik dat Fred nu ik dit schrijf weer in Govelin is bij de jaarlijkse Feuerliliëntage. Hij heeft zijn onderscheiding bij zich om te laten zien. Hij heeft nu weer een extra argument om het belang van zijn project kracht bij te zetten: een onderscheiding van de koning van Nederland! Pagina 15 van 28

16 Pagina 16 van 28

17 De KNNV met 2 prachtige kramen op het schaapscheerdersfeest Een kraam met kinderactiviteiten en voorlichting over wat de KNNV doet in Winterswijk en boeken over natuur. werden. Erg mooi te zien hoe de aandacht van de kinderen ging naar een aquarium met water uit een poel. Slakjes, kleine visjes, waterplantjes, een libellenhuidje dat was allemaal in het water. Kinderen vonden dit erg leuk. Ook waren er nog andere spelletjes die met veel plezier gedaan Mooie natuurboeken, soms zelf laten drukken, soms gekregen om door te mogen geven aan andere mensen. Hele oude maar ook boeken van recente jaren. Soms verbaast het je dan dat mensen helemaal niet van het bestaan en van de mooie activiteiten die door de KNNV georganiseerd worden afweten. Daarom is het denk ik ook heel belangrijk dat we op dit feest waren zodat we er over konden vertellen. Hermien Toebes Pagina 17 van 28

18 Paddenstoelenwerkgroep 2018 Ook dit najaar is de paddenstoelenwerkgroep actief. Er zijn behalve een aantal excursies ook weer een aantal determinatie-avonden gepland. Helaas kunnen we dit jaar niet meer terecht bij Cor Sticker. Hierbij wil ik Cor heel hartelijk bedanken voor alle jaren dat wij van zijn gastvrijheid gebruik mochten maken. Geweldig! Maar gelukkig kunnen we dit jaar terecht bij Fred Bos in zijn werkstee. Hier houdt ook de mossenwerkgroep haar bijeenkomsten. Deze ligt naast het huis van Fred aan de Bocholtsestraat 49, 7102 BT in Winterswijk. Hoe komen leden van buiten Winterswijk daar? Komende van Groenlo bij de 1 e rotonde rechtdoor, bij de 2 e rotonde rechtsaf, na de spoorlijn bij de 3 e rotonde linksaf. Bij de volgende rotonde rechtsaf. Het is aan de eerste straat links. Komende van Aalten bij de 1 e rotonde rechtdoor, bij de 2 e rotonde rechtsaf en bij de volgende rotonde rechtsaf. De eerste straat links is de Bocholtsestraat. Bij Cor was het erg donker in het buitengebied; dit is makkelijker te vinden. Pagina 18 van 28

19 Mijn voorstel is om weer hetzelfde te doen als afgelopen jaren: We verzamelen allemaal weer wat materiaal (liefst onbekende soorten) en dat proberen we dan op de avond te determineren. Graag zelf boeken en gidsen meenemen. Als iemand een laptop wil meenemen, kunnen we ook met de schijf van Gerrit aan de gang. Er zijn voorstellen geweest om tot meer verdieping te komen, maar dat is niet van de grond gekomen. We hebben ook geen echte goede deskundigen van de mycologische vereniging hier in de buurt wonen. Heb je ideeën; laat het weten. Maar nu de data: Ik heb geprobeerd op verschillende dagen een schema te maken, zodat het niet steeds op dezelfde avond valt dat je zang, sport, cursus o.i.d. hebt: 1. Dinsdag 11 september. 2. Maandag 1 oktober. 3. Dinsdag 16 oktober. 4. Donderdag 25 oktober. 5. evt. maandag 5 november. Ik hoor wel of er nog op- of aanmerkingen zijn. Ken je mensen die het leuk vinden om mee te doen; neem ze mee! Ik vond het afgelopen jaren altijd erg gezellig om zo met elkaar eens flink te puzzelen. Tot ziens op zondag 9 of woensdag 13 september! Groeten! Ed Grotenhuis Voor paddenstoelen zijn dit najaar de volgende excursies gepland: Zondag 9 september: Landgoed Kotmans Zaterdag 29 september: Wooldseveen Zondag 21 oktober: KNNV/IVN Paddenstoelenexcursie Gossink Zaterdag 3 november: Leemputten bij Haak en Hoek Pagina 19 van 28

20 Activiteitenprogramma juli, augustus, september en oktober 2018 Algemene informatie over de activiteiten Lees deze als u aan een ervan deelneemt. Excursies Bij elke excursie zullen we niet meer herhalen wat er meegenomen moet worden. Het spreekt vanzelf dat passend schoeisel altijd verstandig is. Afhankelijk van het weer of terrein zijn vaak laarzen en soms regenkleding eveneens handig. Veldgids, kijker, loep e.d. zijn altijd nuttig. Als een excursie langer dan een dagdeel duurt, is een lunchpakket uiteraard zinvol. De excursies starten, tenzij anders vermeld, bij het VVV-kantoor in het voormalige gemeentehuis, Mevr. Kuipers-Rietbergplein 1, 7101 DD te Winterswijk. Op zaterdagen is het vertrek vanaf de parkeerplaats bij theater De Storm, Haitsma Mulierweg 11, 7101 BX Winterswijk. Carpoolen Als we carpoolen bij excursies, worden de kosten gedeeld. Lezingen Lezingen worden in Winterswijk gehouden in de Zonnebrinkkerk, Zonnebrink 61, 7101 NB Winterswijk. Deze is het makkelijkst te bereiken via de rotonde aan de Groenlose kant van Winterswijk. U rijdt dan richting centrum en blijft deze weg (Groenloseweg) alsmaar volgen. Bij de volgende rotonde gaat u rechtdoor, de weg buigt naar rechts en dan ziet u na ca 500 meter de kerk aan uw linkerhand. Tegenover de kerk is een ruime parkeerplaats (de Blikbak ). Voor IVN en KNNV leden geldt bij alle lezingen een entree van 3 euro, niet leden betalen 2 euro meer. Daar is een kopje koffie of thee bij inbegrepen. Pagina 20 van 28

21 Wanneer Zaterdag 7 juli 2018 Wandeling rond het Hilgelo ten noorden van Winterswijk, Vertrek uur bij de Sevinkmölle, Meddoseweg 40, 7104 AA Winterswijk Einde Ca uur Leiding en info Fred Bos ( ) Bijzonderheden Kijker en loep meenemen. Bij het Hilgelo is ook zomers genoeg te beleven. Wanneer Zondag 15 juli 2018 IVN-KNNV wandeling: Vogels rond de Kiefte in Aalten Vertrek uur vanaf Kiefteweg 8, 7121 LX Aalten Einde Ca uur Leiding (en info) IVN-KNNV gidsen Bijzonderheden Nog niet bekend. Zie aankondigingen in de pers. Of bij André Hendriks ( ) Wanneer Zondag 29 juli 2018 Ledenexcursie IVN-KNNV met plantenwerkgroep, open voor ieder lid, gaan we pioniervegetaties bekijken in het Needse Veld Vertrek uur bij de Fondsche brug Lochuizen vanaf N824 Oude Deldenseweg nabij de splitsing met de Achterveldweg. Einde Ca uur Leiding (en info) Jan Dirk Focker (jandirk@focker.eu), Fred Bos (ff.bos@zonnet.nl)/ Bijzonderheden Afgelopen jaren hebben we hier bijzondere dingen gezien in de pioniersvegetatie. dacht u van een veld vol draadgentiaan? Zeer de moeite waard! Wanneer Zaterdag 4 augustus Floronexcursie Natuurontwikkeling bij Beltrum Vertrek uur Station Lichtenvoorde-Groenlo, beter bekend als Lievelde, per auto. Terug Ongeveer uur. Leiding (en info) Louis-Jan en of Fred ( ) Bijzonderheden We gaan zoveel mogelijk soorten planten noteren. Pagina 21 van 28

22 Wanneer Zondag 12 augustus Plantenexcursie Plaats Koolmansdijk bij Lievelde Vertrek uur vanaf VVV-kantoor per auto. Terug Ongeveer uur. Leiding (en info) Fred Bos ( ) Meenemen Loep en flora Bijzonderheden Buiten de orchideeëntijd is er ook nog veel te zien. We zoeken o.a. naar de draadgentiaan. Wanneer Zondag 19 augustus IVN-KNNV wandeling. Thema bloeiende heide Plaats Needse Achterveld. Vertrek uur. Parkeerplaats Visschemorsdijk. Net over de Buurserbeek links. Terug Ca uur Leiding (en info) IVN gidsen. Bijzonderheden Het Needse Achterveld is een bijzonder gebied. Zeer de moeite waard! Wanneer Zondag 2 september Plantenwerkgroep IVN-KNNV. Heide en veen in de Muggenhoek in Ratum bij Winterswijk Vertrek uur Hoek Ratumseweg/Sellinkweg. Terug Ca uur Leiding (en info) Thea, Louis-Jan, Els en Fred ( ) Wanneer Zondag 9 september Paddenstoelen landgoed Kotmans in Miste Vertrek vanaf De Storm in Winterswijk. Of: uur van de parkeerplaats bij het landgoed aan de Kotmansweg (alleen bereikbaar per auto vanaf de Heenkamppieperweg Terug Ca uur Leiding (en info) Ed Grotenhuis ( ) Meenemen Loep, spiegeltje, paddenstoelengids Bijzonderheden Behalve excursies organiseert de paddenstoelenwerkgroep ook weer determinatie avonden (zie elders in deze Gagea) Vandaag gaan we het veld in en brengen ze ter plekke aan de grote tafel bij de schuur op naam. Pagina 22 van 28

23 Wanneer Dinsdagavond 11 september Determinatie avond paddenstoelenwerkgroep Plaats In de werkstee naast het huis van Fred Bos, Bocholtsestraat 49, 7102 BT Winterswijk Begin uur Terug uur Leiding (en info) Ed Grotenhuis ( ) Meenemen Zelf verzamelde onbekende paddenstoelen en determineerwerken die je hebt. Evt. laptop. Wanneer Woensdagavond 12 september KNNV-IVN Thema avond Steenuilen Plaats Zonnebrinkkerk, Zonnebrink 61 in Winterswijk Begin uur Einde uur Spreker Ronald van Harxen. Bijzonderheden Ronald van Harxen is samen met Pascal Stroeken al jaaaren actief in de steenuilenwerkgroep. Ze hebben voor hun werk een prijs gekregen en ze hebben er een aantal jaren geleden een bijzonder leuk boekje over geschreven met een neerslag van 25 jaar!! onderzoek. Zie ook STONE-info op steenuil.nl Wanneer Zaterdag 15 september Floronexcursie langs de Rijn. Vertrek uur station Zevenaar met auto s. Terug Ongeveer uur. Leiding (en info) Louis-Jan en of Fred ( ) Bijzonderheden De dynamiek van de rivier staat garant voor verrassingen. Wanneer Zaterdag 15 september Waar Besselinkschans aan de spoorbaan in Lievelde Natuurwerkdag Vertrek uur vanaf het VVV-kantoor te Winterswijk Terug Ca uur Leiding (en info) Hermien Toebes ( ) Bijzonderheden Ieder jaar beginnen we het natuurwerkgroepseizoen met het bij elkaar harken van het gemaaide hooi op dit leuke terreintje. Vorig jaar was het erg gezellig met de padvinders uit Lichtenvoorde erbij. Pagina 23 van 28

24 Wanneer Zondag 16 september IVN-KNNV wandeling. Thema: er in de wijk. Vertrek uur Kronenkamp 14, Neede. Terug Ca uur Leiding (en info) IVN gidsen. Bijzonderheden Nog niet bekend. Zie aankondigingen in de pers. Of bel André Hendriks ( ) Wanneer Zaterdag 22 september Jubileumbusexcursie!!! Waarheen De botanische tuin in Münster (D) Vertrek uur per bus vanaf De Storm in Winterswijk Terug Ca uur Leiding (en info) Jubileumcommissie o.l.v. Hermien Toebes ( ) Kosten Leden/donateurs: GEEN! Niet-leden E 10,- Opgeven Bij Jopie Schreurs; mail naar jopie.s@hotmail.com Bijzonderheden Zie aankondiging elders in deze Gagea Wanneer Zaterdag 29 september Paddenstoelenexcursie Wooldse Veen. Vertrek uur vanaf de Storm!! in Winterswijk of om uur vanaf de parkeerplaats bij het veen Terug Ca uur Leiding (en info) Ed Grotenhuis ( ) Meenemen Loep, spiegeltje, paddenstoelengids Bijzonderheden Vorig jaar was het erg droog geweest en hebben we weinig paddenstoelen gevonden. Hopelijk is het nu mooi weer na een natte periode. Wanneer Maandag 1 oktober Determinatie avond werkgroep Paddenstoelen Plaats In de werkstee naast het huis van Fred Bos, Bocholtsestraat 49, 7102 BT Winterswijk Vertrek uur Terug uur Leiding (en info) Ed Grotenhuis ( ) Meenemen Zelf verzamelde onbekende paddenstoelen en determineerwerken die je hebt. Evt. laptop. Pagina 24 van 28

25 Wanneer Zondag 7 oktober IVN middag: Kunst in de natuur; Kleuren vangen in de herfst Plaats Eibergen. Plaats nog niet bekend. Definitieve locatie bij opgave Begin uur. Eibergen. Einde Ca uur Leiding (en info) Bel of app naar Marion: Opgave (en info) Zie hierboven Wanneer Woensdagavond 10 oktober Thema-avond Vogeltrek. Plaats uur Den Diek Dijkstraat 30 Lichtenvoorde. Spreker Gerrit Jansen. Begin uur Terug Ca uur Bijzonderheden Nog niet bekend. Zie aankondigingen in de pers. Of bel Hans Berndsen ( ) Pagina 25 van 28

26 Buitengebeuren Winterswijk en omstreken Excursieprogramma juli, augustus, september en oktober 2018 Juli Zaterdag uur: KNNV Wandeling Hilgelo bij Winterswijk Zondag uur: IVN-KNNV wandeling: Vogels rond de Kiefte in Aalten Zondag uur: IVN-KNNV plantenwerkgroep. Fondsebrug Neede Augustus Zaterdag uur: Floronexcursie natuur-ontwikkeling bij Beltrum Zondag uur: KNNV plantenexcursie Koolmansdijk bij Lievelde Zondag uur: IVN-KNNV wandeling Needse Achterveld September Zondag 2 Zondag 9 Dinsdag 11 Woensdag 12 Zaterdag 15 Zaterdag 15 Zondag 16 Zaterdag 22 Zaterdag uur: KNNV-IVN plantenwerkgroep Muggenhoek Ratum uur: KNNV Paddenstoelenexcursie Kotmans Miste uur: KNNV determinatie avond paddenstoelenwerkgroep in Winterswijk uur: KNNV-IVN thema avond Steenuilen in Winterswijk uur: Floronexcursie Planten langs de Rijn uur: KNNV Natuurwerkdag Besselinkschans bij Lievelde uur: IVN-KNNV wandeling er in de wijk in Neede uur: KNNV Jubileumbusexcursie naar Munster (D) uur: KNNV paddenstoelenexcursie Wooldse Veen Oktober Maandag uur: KNNV determinatie avond paddenstoelenwerkgroep in Winterswijk Zondag uur: IVN middag: Kunst in en uit de natuur in Eibergen Woensdag uur: KNNV-IVN thema avond over Vogeltrek in Lichtenvoorde Pagina 26 van 28

27 Inlichtingen: KNNV afdeling Oost-Achterhoek IVN- wandelingen SMVV (Stichting Marke Vragender Veen) Floron Nadere informatie zie elders in de Gagea. André Hendriks, of Opgave VVV Lichtenvoorde of via De excursies starten op de parkeerplaats bij de kerk in Vragender. Website: Info: Fred Bos, tel en/of Louis-Jan van den Berg, tel Alleen op de excursiedag of Natuurmonumenten Kijk voor informatie op de website: activiteiten Geldersch Landschap Informatie via de website Kijk daar bij Evenementen. Voor de excursies van de Stichting Marke Vragender Veen, Natuurmonumenten en Geldersch Landschap moet worden betaald. Pagina 27 van 28

28 Ondergetekende, Naam:. Voorletters: ( O man / O vrouw ) * Adres:. Postcode: Woonplaats:.. Telefoon: Giro / Bank nr.: adres:... Geboortejaar:. Geeft zich op als: O Lid ( 27,50/ jaar) O Huisgenootlid ( 7,50/ jaar) O Donateur (minimaal 22,50/ jaar) * Heeft kennis van/ belangstelling voor... Hierbij machtig ik de penningmeester van de KNNV Oost-Achterhoek om mijn contributie/donatie van mijn bankrekening.. af te schrijven Aanmelding d.d.:... Handtekening: Pagina 28 van 28