Vorming, Training en Opleiding in organisaties. zorg voor kinderen

Transcriptie

1 Vorming, Training en Opleiding in organisaties zorg voor kinderen 2013 g - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning

2 Wie zijn wij? Zorg-Saam vzw is een landelijke vormingsinstelling gespecialiseerd inzake zorg en erkend door het ministerie van cultuur. Centraal in onze vorming en opleiding staat het zorgvaardiger worden binnen de eigen context, het kwalitatief groeien in het omgaan met jezelf en anderen. Tijdens onze vorming benadrukken we de kwaliteit van het leven, samenwerken, ruimte om individueel te ontplooien, respect, verbondenheid en openheid. Onze vorming Zorg-Saam biedt vorming aan in verschillende organisaties rond gezondheid, welzijn en zorg. We hebben een uitgebreid aanbod uitgewerkt voor zowel basispersoneel, middenkader als leidinggevenden in de zorg. Daarnaast bieden we vorming aan voor mantelzorgers en vrijwilligers. Naast de thema s die we in deze brochure aanbieden, geven wij ook vorming rond andere thema s of werken een vorming uit op basis van uw vraag. Al onze vormingen zijn altijd praktijkgericht en interactief. Begeleiding en ondersteuning Zorg-Saam biedt aan teams en organisaties ondersteuning en begeleiding. In afspraak met de opdrachtgever wordt nagegaan wat juist de behoefte van de organisatie is en wat de mogelijkheden van Zorg-Saam zijn om hierop in te spelen. Teambegeleiding en intervisie zijn de twee meest gevraagde vormen. 2

3 Praktische info Locatie: U zorgt voor een aangepast lokaal, d.w.z.: voldoende ruimte, liefst met daglicht en voldoende verluchting met het nodige didactisch materiaal. Zowel deelnemers als begeleiders vinden het prettig als er koffie, thee en water klaar staat. Aantal deelnemers: Maximum 20 deelnemers, tenzij anders vermeld in de brochure. Kostprijs: Vorming: - vorming: 8-20 deelnemers: 375/dagdeel van maximum 3 uur + 20 deelnemers: 30/persoon/dagdeel extra - verplaatsing: 0,35/kilometer - documentatie: 0,10/kopie Vorming voor leidinggevenden: - vorming: maximum 16 deelnemers: 500/dagdeel van maximum 3 uur - verplaatsing: 0,35/kilometer - documentatie: 0,10/kopie Intervisie/Teambegeleiding: - begeleiding: maximum 10 deelnemers: 500/dagdeel van maximum 3 uur - verplaatsing: 0,35/kilometer - documentatie: 0,10/kopie Aanvragen: Voor meer inlichtingen kan u ons steeds contacteren: telefonisch: 016/ of per mail aan zorgsaam@zorgsaam.be of een kijkje nemen op de website Neem tijdig contact! 3

4 Creativiteit en spelen Creatief bezig zijn met kinderen Creatief werken met sprookjes en verhalen Met de bedoeling knutseltechnieken te ontdekken voor kinderen vanaf 8 maand tot gaan jullie,na de voorstelling van het nodige knutselmateriaal en de technieken, zelf aan de slag. We passen ons materiaal aan, aan de leeftijd van de kinderen en komen zo tot prachtige werkjes, aangepast aan de leeftijd en mogelijkheden van het kind. Materiaalkost per persoon: 3 Verhalen boeien en spreken aan. Wat is het geheim van een boeiend verhaal? Op welke manier kan je dit gebruiken om al spelend iets bij te brengen? Hoe kan je zelf vertellen en nadien creatief werken met een verhaal? Je leert hoe je kan tekenen, schrijven, bewegen en creatief drama doen op een zeer eenvoudige en praktische manier a.d.h.v. de beelden van verhalen. Deze interactieve workshop is gericht op kinderen en op personen met een beperking. Werkmateriaal en (nieuwe) verhalen zijn inbegrepen. 4

5 Grime, bodypaint, henna en theatergrime Tijdens deze vorming starten we met het ontdekken van de basistechnieken, we leren de materialen kennen en gaan aan de slag met eenvoudige oefeningen. Vervolgens gaan we schilderen op de handen, voeten en het aangezicht. Wat dacht je van een zonnetje, een bloempje of een plopmuts? Breng zeker je fototoestel mee! Tattoo s komen ook aan bod. De zielezintuigen bij baby s Baby s / peuters functioneren het meest op 3 zielezintuigen: de tastzin, de bewegingszin en de levenszin. Dit zijn essentiële opladingen voor het kleine kind. Het legt een basis voor de rest van het leven. In deze vorming gaan we dieper in op deze 3 zintuigen en hoe we die kunnen tegemoet komen. Er zijn telkens praktische tips hoe we dit kunnen toepassen voor het kleine kind maar ook voor onszelf. Ook ondergaan we via oefeningen hoe deze 3 zielezintuigen werken voor ons, als volwassene. Zo kunnen we in de belevingswereld komen van het kind. Materiaalkost per persoon: 1,50 Musiceren met kinderen van 0 tot 3 jaar Wist je dat kinderen al muzikaal gevoelig zijn van voor de geboorte? Wist je dat het mooiste lied, het lied is dat je zelf zingt? Je krijgt materiaal aangereikt om muzikaal zelfs met de allerkleinsten aan de slag te gaan. We zingen allerlei liedjes, spelen met muziek instrumenten en materialen zoals doekjes en stokjes. Je maakt kennis met instrumenten die zich goed lenen tot muzikaal spel met baby s, dreumesen en peuters. Niet enkel actief spelen is belangrijk, maar ook de plaats die muziek krijgt in jouw omgeving: zijn er vaste muziek momentjes, zing je tijdens het verversen, zing je de kindjes hun naam toe, welke muziek staat op de achtergrond, enz... Je gaat naar huis met een rugzakje muzikaal materiaal, ideeën en inspiratie. Musiceren met kinderen van 3 tot 12 jaar Met kinderen samen muziek maken is leuk! We zingen liederen, spelen op instrumenten, spelen muzikale spelletjes, gaan in op omgevingsgeluiden, trommelen op metsers kuipen, maken klanklandschappen, enz... De ganse vorming is ervaringsgericht EN er wordt terug gekoppeld naar de theorie. Je krijgt de gelegenheid om zelf aan de slag te gaan met muziek en spel. We schenken ook aandacht aan de ontwikkeling van het kind en hoe muziek daar een rol in speelt, aan de sfeer in jouw omgeving en hoe muziek hierin kan zorgen voor veiligheid. We staan stil bij jouw muzikale kwaliteiten, want wees gerust, die heb je! We starten met het spelen met kleine schudeitjes en gaan van daaruit verder. En... wist je dat kinderen een heel dankbaar publiek zijn? 5

6 Snoezelen voor baby, peuter en kleuter Wat is snoezelen nu precies? Hoe doen we dit met een groep kinderen? Als je je deze vragen stelt,dan is deze vorming iets voor jou. Tijdens deze dag kom je alles te weten over het doel,en het waarom van snoezelen. En je krijgt inzicht in hoe je dit praktisch aanpakt. Er wordt beeldmateriaal getoond en we gaan zelf aan de slag met potlood, papier en materiaal om snoezel voorwerpen te maken. Spelen met baby, peuter en kleuter Deze vorming geeft je een ruime kijk op spel en speelgoed voor kinderen van 0 tot 6 jaar. Cognitieve-, motorische-, bewegingspelletjes, Door gebruik te maken van verschillende uitgangspunten, ontwikkelen we verschillende soorten spel. Deze bespreken we aan de hand van voorbeelden en beeldmateriaal. We kijken ook welke spelletjes mogelijk zijn aan de hand van de ontwikkeling en leeftijd. Verantwoord spelen hoort er natuurlijk ook bij! Verhalen vertellen voor peuters, kleuters en lagere school kinderen 1 of Een interactieve vorming waarin wordt nagegaan waar ons hart ligt. Wat doen we het liefst: vertellen of voorlezen en wat is het verschil? Welke boeken kunnen we het best kiezen en wat zijn de verschillende aandachtspunten? Hoe organiseren we een vertel-, voorleessessie? 6

7 Opvoeding Ambras in de klas Soms loopt een klas volledig in het honderd.de sfeer is ziek, niemand voelt zich nog goed. Als leerkracht, titularis weet je ook niet meer waaraan te beginnen. Niets helpt nog. Tijdens deze vorming proberen we inzicht te krijgen wat er zich nu eigenlijk afspeelt. Je krijgt nieuwe inzichten over belemmeringen en mogelijkheden in je klas. We gaan dus verder dan gewoon maar theorietjes bekijken...we gaan aan het werk! Hiervoor gebruiken we de techniek van een organisatieopstelling Bij een opstelling wordt gekeken naar de klas als groter geheel, als systeem. Binnen het systeem richt een opstelling zich op het functioneren van lln in hun klas en op het functioneren van een klas als geheel. Daarbij wordt gekeken naar leiderschap, invloeden uit de geschiedenis, van sleutelfiguren en gebeurtenissen en naar de onderlinge verhoudingen van lln, klassen en de diverse geledingen in de school.met een opstelling wordt zeer snel duidelijk waar de spanningen en verstoorde verhoudingen binnen de klas vandaan komen. Door het verkregen inzicht kunnen de spanningen opgeheven worden en verhoudingen herstelt worden. Hoe werkt een opstelling? Bij een organisatieopstelling wordt een ruimtelijke voorstelling gemaakt van uw klas. Tijdens een organisatieopstelling plaatst de case-inbrenger intuïtief representanten (plaatsvervangers) voor zichzelf en andere leden van de klas in de ruimte. Wat er dan feitelijk opgesteld wordt is het innerlijk beeld van het klassysteem dat de vrager diep onbewust meedraagt. Het bijzondere is dat de representanten als vanzelf toegang krijgen tot de gevoelens en onderlinge verhoudingen van diegenen die zij representeren. De begeleider (de opsteller) bekijkt en voelt waar in de opstelling de balans verstoord is en waar dit op duidt. Hij zal dan kiezen voor een interventie. Dit kan bestaan uit het verplaatsen van representanten, extra representanten toevoegen of representanten uitspraken laten doen die de verstoorde relatie kunnen helen. Alle interventies hebben als doel een opening of oplossing te bewerkstelligen en uiteindelijk te komen tot een opstelling waarin de energie weer kan gaan stromen. Dit proces kan zeer helend zijn. 7

8 Angst en stress bij kinderen Hoe ga je om met angstige kinderen? Welke soorten angsten zijn er? We bespreken samen de soorten angst, de visies hieromtrent en hoe angst kan overgaan in stress. We zoeken samen naar oplossingen om kinderen te helpen en te begeleiden. Depressie bij kinderen en jongeren Een depressie lijkt enkel voor te komen bij volwassenen of ouderen, maar steeds meer herkent men ook bij kinderen en jongeren de aanwezigheid van een depressie. Vaak blijkt er ook een samenhang aanwezig tussen de depressie en andere vormen van probleemgedrag zoals ADHD, anorexia nervosa, We gaan samen op zoek: Wat is een depressie? Hoe te herkennen? Wat er tegen doen? Maar vooral ook: hoe omgaan als ouder, opvoeder met jongeren of kinderen die een depressie doormaken? Dyslexie 1 of Deze vorming is bedoelt om de ervaringen van ouders van kinderen met dyslexie te leren kennen. Volgende onderwerpen komen aan bod: wat is dyslexie juist, wat betekent het in het dagelijks leven van het kind, hoe ga je als ouder om met je kind, hoe gaan de andere kinderen ermee om, hoe ga je er als ouder mee om, hoe ga je er als school mee om, hoe ga je als ouder met de school om en hoe ga je als school met de ouders om? Klasondersteuning Soms loopt het niet goed in een klas. Je kan geen les meer geven, te veel spanningen en onrust. Tijdens deze vorming geven we de mogelijkheid om hierbij stil te staan en vanuit diverse methodieken (opstellingen, psychodrama...) te kijken wat er nu echt aan de hand is. Er is dus veel ruimte voor overleg, casuistiek. Omgaan met als moeilijk ervaren leerlingen We kijken wat moeilijk gedrag kan zijn. Of als moeilijk ervaren gedrag. Wat drijft jongeren om moeilijk gedrag te stellen? We kijken met het frustratie agressie schema hoe we preventief curatief kunnen werken. Tenslotte hebben we ook oog voor nazorg en recht op herstel. 8

9 Omgaan met hooggevoeligheid bij kinderen Hooggevoeligheid is een mooie kwaliteit, een karaktereigenschap die tot het meest wezenlijke van het kind behoort. Ze kan als last of als gave beschouwd worden, afhankelijk van de manier waarop ermee omgegaan wordt (door het kind zelf, door de leerkrachten en door ouders). Het is dus niet het zoveelste etiketje om op een kind te plakken maar een term en aanpak waardoor het kind zich (eindelijk) erkend en begrepen voelt. Hoogsensitieve kinderen hebben een intense waarneming en een rijke innerlijke wereld. Zij functioneren daardoor op een bijzondere manier. Hoogsensitiviteit is geen ziekte en geen leerstoornis, al kan een niet onderkende hooggevoeligheid wel tot (leer) problemen leiden. Hooggevoelige kinderen hebben een fijngevoelig zenuwstelsel waardoor de prikkels uit hun omgeving een diepe indruk op hen maken en ze meer tijd en rust nodig hebben om deze te verwerken. Daarom hebben ze het nodig om zich af en toe terug te kunnen trekken. Vaak zijn zij zich daar zelf niet van bewust of krijgen zij daar (door hun drukke programma) de kans niet toe. Als gevolg daarvan voelen zij zich geïrriteerd, worden prikkelbaar en overbeweeglijk of juist gesloten en somber. Hoe ga je om met al hun (heftige) emoties? Tijdens deze vorming worden er heel wat praktische tips aangereikt om deze kinderen te helpen en het leven en het werken met hen (weer) aangenaam te maken, zowel voor jezelf als voor het kind. We gaan na waar emoties vandaan komen, en hoe de verschillende emoties vorm krijgen. Daarbij geven we veel aandacht aan de gevolgen van het wel of niet uiten van emoties, het maskeren van emoties en het ontwarren van emotieclusters. Opvoeden van kinderen: een beetje geven en een beetje nemen Bedoeling van deze vorming is om jou inzicht te geven in verschillende opvoedingsstijlen. Op die manier kan jij komen tot die pedagogisch verantwoorde opvoedingsstijl te komen die jou het meeste ligt. Aan de hand van de verschillende stijlen bekijken we de mogelijkheden in onze opvoeding. Straffen en belonen: wanneer zitten we op het juiste spoor? En hoe zit het nu eigenlijk met de goede manieren bij kinderen? Hoe kunnen we hen, op een leuke manier helpen in hun groeiproces? Taalstimulering met uitbreiding naar 2 Hoe leert een kind taal? Hoe leert een kind twee talen? En wat kan jij doen om een kind daarbij te helpen? Van blabla naar boekenkast: we overlopen de stadia in de taalontwikkeling en bekijken hoe je een kind stimuleert. We kijken hoe we anderstalige kinderen kunnen aanmoedigen om het Nederlands onder de knie te krijgen. Hoe we kinderen uit taalarme milieus extra kunnen steunen. t Is niet alleen theorie, je krijgt ook een overzicht van handig en leuk materiaal dat je in de kinderopvang kunt gebruiken. En vooral eenvoudige, praktische tips. Want taalstimulering ligt in de kleinste dingen. Zoek het niet te ver, een praatje maken of de klassiekers uit jouw kindertijd zingen helpen een kind op weg van blabla naar boekenkast. 9

10 Ontdek je eigen opvoedingsstijl Bij de opvoeding van kinderen vinden we het belangrijk dat ze zich goed kunnen ontplooien. We willen dat ze het beste uit zichzelf halen, genieten van het leven, er geraken, dat ze zich veilig en geliefd voelen, dat ze zelfvertrouwen hebben We zijn geneigd nadruk te leggen op zaken die we zelf belangrijk vinden. Onze eigen persoonlijkheid heeft dus invloed op de manier waarop we kinderen omgaan. In deze vorming: leer je je eigen natuurlijke manier van doen kennen en hoe dit je opvoedingsstijl beïnvloedt leer je de sterktes en valkuilen van je eigen stijl kennen leer je de verschillende stijlen van kinderen kennen en hoe je hiermee rekening kan houden 3 dagdelen leer je hoe je kinderen kan motiveren en bemoedigen, rekening houdend met hun eigen stijl leer je stilstaan bij je sterktes en uitdagingen in het toepassen van belangrijke opvoedingsprincipes. Bij deze vorming wordt gebruikt gemaakt van het DISC-gedragsprofiel. Dit instrument geeft inzicht in je eigen sterktes, motivaties en uitdagingen bij het opvoeden. De theorie wordt afgewisseld met oefeningen en het bespreken van eigen ervaringen. Materiaalkost: DISC introductie 4 per deelnemer. Pesten We gaan samen op zoek naar de beweegredenen van pesten, welke mechanismen er spelen. Vaak spelen groepsdynamische processen. We kijken met een systeemtheoretische bril wat er zich allemaal afspeelt. Hoe zit het met plek, rangorde, loyaliteit, geven en nemen, het duivelskruispunt. Wat kan je er nog aan doen? Hoe kan je dit stoppen? Preventie? Zorg en nazorg wordt bekeken. Uiteraard is er ruimte voor casussen. Pesten: kunstzinnig verwerkt Bij het pesten ontstaat er steeds een macht/onmachtsverhouding waardoor het kind zich uitgesloten voelt. Het gebeurt op school, in leefgroepen, zorgtehuizen, op de werkvloer Gevolgen zijn gevoelens van eenzaamheid, verdriet, een verlies aan eigenwaarde, opgekropte agressie bij de gepeste en een arrogantie, machtsgevoel bij de pester. Meestal durft de gepeste zich niet uiten. Toch is er een hoger doel aan dit gegeven verbonden. We buigen de negatieve gevoelens om in een positieve door elk (de gepeste en de pester) in evolutie te brengen. Via het kunstzinnige verwerken we dit proces bij beiden en brengen we ze terug in harmonie met elkaar en zichzelf. Geen kunstzinnige voorkennis vereist. Materiaalkost per persoon: 1,50 10

11 Gezondheid Medicatie en de verbandkist in de opvang Wat zijn de voorschriften van Kind en Gezin in verband met het geven van medicatie aan kinderen? Welke zijn de aandachtspunten. Binnen deze vorming wordt er ook aandacht besteedt aan de inhoud van de verbandkist en het bijhouden van deze inhoud. Voeding voor baby, peuter en kleuter en moeilijk eetgedrag bij kinderen Eten heeft zowel met voeden als met opvoeden te maken. In deze vorming bekijken we het algemeen voedingspatroon en leren we moeilijk eetgedrag herkennen en verbeteren Basistips en voorbeelden zorgen ervoor dat je inzicht krijgt in het voedingspatroon van kinderen en dat je oplossingen ontdekt voor moeilijk eetgedrag. Ziektebeelden bij kinderen Wat zijn de meest voorkomende kinderziektes en wat zijn de symptomen. Hoe gaan we het best om met zieke kinderen en wat zijn de aandachtspunten hierbij. Zindelijkheidstraining Hoe en wat? In deze vorming worden een aantal vormen van zindelijkheidstraining toegelicht. Tegelijk wordt er ook aandacht besteedt aan het proces dat een kind doormaakt als het zindelijk wordt, dit zowel anatomisch als psychisch. 11

12 Omgaan met anderen De leefwereld van kansarme gezinnen Kansarme gezinnen, wie zijn ze? Hoe leven ze? Op deze vragen krijgen we niet altijd een antwoord. Soms staan we er ook niet bij stil. Tot een kansarm gezin aan de deur klopt met de vraag om voor hun kind te zorgen. Op dat moment ontmoeten twee werelden elkaar, twee werelden die zeer weinig van mekaar weten. En dan ontstaan er vaak botsingen, omdat de communicatie tussen deze werelden soms stroef en moeizaam verloopt. Zorgverleners ervaren soms bepaalde problemen in het samenwerken met deze gezinnen en de oordelen over bepaald gedrag liggen vaak achter het hoekje op de loer. Ze zetten hun kind hier s morgens ongewassen af. Zelfs de pamper hebben ze nog niet verwisseld. En de lading snoep die ze dat kind meegeven. Dat is toch niet verantwoord. Uitspraken die te begrijpen zijn wanneer de leefwereld van kansarme gezinnen voor ons totaal onbekend is. Tijdens deze samenkomsten staan we stil bij de leefwereld van kansarme gezinnen, trachten we een zicht te krijgen op het waarom van hun gedrag. En we proberen manieren te ontdekken om de vaak moeilijke communicatie wat vlotter te laten verlopen. 12

13 Discretie in de zorg voor kinderen (kan gecombineerd worden met respectvol omgaan in de zorg voor kinderen ) Goede kwaliteitsvolle zorg vraagt discretie. Het is voor diegene die beroep doet op jou, niet prettig om te ervaren dat hij of zij het onderwerp is van gesprekken of dat zaken uit het privé-leven niet meer privé blijken te zijn. Toch zijn er soms zaken waarvan je als zorgverlener vindt dat je die wilt of moet delen met anderen. Kan dat? Mag dat? Aan wie zeg je het? Wat zeg je? Tijdens deze vorming gaan we dieper in op deze vragen. Zo krijgen we inzicht in wat discretie echt is en wanneer het noodzakelijk is informatie te delen met de partners in de zorg. Omgaan met ouders in de kinderopvang met uitbreiding naar 2 Ouders zijn jouw klanten. Zij vertrouwen je hun kind toe. De tijd van de kindergarderie is voorbij. De tijd dat je het kind s avonds heel teruggaf en daarmee was de kous af, is voorbij. Ouders zijn partners geworden. Maar hoe ga je daarmee om? Hoe geef je die ouders een plek in de kinderopvang? Wat bied je ze aan en waar ligt de grens? En hoe zit dat met anderstalige ouders, ouders van andere culturen, ouders in armoede, boze ouders, angstige ouders, ouders die eigenlijk hun kind niet willen brengen maar moeten? Hoe maak je van de kinderopvang een gezinsopvang...? Een praktische workshop waar je je bedenkingen kwijt kunt en zoekt naar concrete en vooral bruikbare manieren om ouders een plek te geven in jouw opvang. Respectvol omgaan in de zorg voor kinderen (kan gecombineerd worden met discretie in de zorg voor kinderen ) Zorg verlenen is een boeiend vak. De kwaliteit van de zorg wordt waargemaakt door de persoon van de zorgverlener. Respectvol omgaan met kinderen, ouders, familieleden, collega s is een vereiste. Mensen wensen waardig behandeld te worden en willen in hun waarde gelaten worden. Als zorgverlener is een aangepaste beroepshouding noodzakelijk. Hoe moet dat nu in de dagelijkse praktijk? Als zorgverlener stel je jezelf wel eens de volgende vragen: Is het goed wat ik nu doe? Is het kind en de ouder tevreden met de zorg die ik geef? En ik, ben ik tevreden? Hoe kan ik met eerbied voor mijn waarden en normen respectvol hulp bieden? Zijn er grenzen aan zorg? Meestal is er door routine van alledag onvoldoende tijd om bij dit soort vragen stil te staan. Tijdens deze vorming werken we aan de hand van eigen ervaringen en persoonlijke inbreng. 13

14 Samenwerken in zorg voor kinderen Binnen de zorg voor kinderen krijg je op een meer intensieve wijze met anderen te maken. Dat kan enerzijds verrijkend zijn en de zorgverlening ten goede komen; anderzijds kan het ook wrevels boven brengen. Samenwerken is mooi, maar niet vanzelfsprekend. Het vraagt dat we onze positie duidelijk durven innemen, voor onze mening durven uitkomen, observaties kunnen verwoorden, leren signaleren en dat we oog en oor hebben voor de positie en de mening van anderen en van onszelf. Tijdens deze vorming zullen we op de verschillende aspecten van samenwerking ingaan op een heel interactieve wijze. Werken met hoeken in de kinderopvang Een leuke aantrekkelijke locatie voor de kinderen, willen we dat niet allemaal? Aan de hand van theorie en voorbeelden krijgen we inzicht in het interieur en de buitenruimte van de opvangplaats. We bekijken elk onze eigen opvangplaats en maken een nieuwe planning op voor de binnenruimte. Iedereen kan voorbeelden of plannen meebrengen die we dan ook samen bespreken. Werken met thema s in de kinderopvang Na een korte theoretische uitleg, gaan we aan de slag met themawoordjes. We werken de thema s volledig uit op papier, met als leidraad de verschillende soorten spel. Als afsluiter gaan we creatief aan de slag met ons thema. 14

15 Creativiteit en spelen Creatief bezig zijn met kinderen... 4 Creatief werken met sprookjes en verhalen... 4 Grime, bodypaint, henna en theatergrime... 5 De zielezintuigen bij baby s... 5 Musiceren met kinderen van 0 tot 3 jaar... 5 Musiceren met kinderen van 3 tot 12 jaar... 5 Snoezelen voor baby, peuter en kleuter... 6 Spelen met baby, peuter en kleuter... 6 Verhalen vertellen voor peuters, kleuters en lagere school kinderen... 6 Opvoeding Ambras in de klas... 7 Angst en stress bij kinderen... 8 Depressie bij kinderen en jongeren... 8 Dyslexie... 8 Klasondersteuning... 8 Omgaan met als moeilijk ervaren leerlingen... 8 Omgaan met hooggevoeligheid bij kinderen... 9 Opvoeden van kinderen: een beetje geven en een beetje nemen... 9 Taalstimulering... 9 Ontdek je eigen opvoedingsstijl Pesten Pesten: kunstzinnig verwerkt Gezondheid Medicatie en de verbandkist in de opvang Voeding voor baby, peuter en kleuter en moeilijk eetgedrag bij kinderen Ziektebeelden bij kinderen Zindelijkheidstraining Omgaan met anderen De leefwereld van kansarme gezinnen Discretie in de zorg voor kinderen Omgaan met ouders in de kinderopvang Respectvol omgaan in de zorg voor kinderen Samenwerken in zorg voor kinderen Werken met hoeken in de kinderopvang Werken met thema s in de kinderopvang

16 Remylaan 4b Wijgmaal-Leuven tel 016/ fax 016/ zorgsaam@zorgsaam.be orming - opleiding - ondersteuning - vorming - opleidin