FFinal l reportp GEBRUIKERSHANDLEIDING EN PROGRAMMATUUR WATERNOOD RAPPORT

Transcriptie

1 FFinal l reportp GEBRUIKERSHANDLEIDING EN PROGRAMMATUUR WATERNOOD 2007 RAPPORT

2 GEBRUIKERSHANDLEIDING EN PROGRAMMATUUR WATERNOOD ISBN xxx TEL FAX Arthur van Schendelstraat 816 POSTBUS RB UTRECHT Publicaties van de STOWA kunt u bestellen bij: Hageman Fulfilment POSTBUS 1110, 3330 CC Zwijndrecht, TEL FAX info@hageman.nl onder vermelding van ISBN of STOWA rapportnummer en een afleveradres.

3 COLOFON Utrecht, december 2007 UITGAVE STOWA, Utrecht, 2007 PROJECTUITVOERING D.J. van Driel, ARCADIS M. Boss, ARCADIS BEGELEIDINGSCOMMISSIE H. Runhaar, KIWA J. Janse, Milieu en Natuur Planbureau J. Heijkers, Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden N. Straathof, Natuurmonumenten R. Klaarenbeek, Dienst Landelijk Gebied R. van der Veen, waterschap Rijn en IJssel J. van der Scheer, waterschap Regge en Dinkel A. ter Harmsel, ARCADIS M. Talsma, STOWA J. Rengers, STOWA DRUK Kruyt Grafisch Advies Bureau STOWA rapportnummer ISBN II

4 TEN GELEIDE Waternood is een methode die als leidraad wordt gebruikt voor het ontwerp en beheer van waterhuishoudkundige infrastructuur in het regionale waterbeheer. De STOWA ondersteunt deze methode via het Waternood-instrumentarium. Vanaf 2006 is er gewerkt aan een derde generatie van het Waternood instrumentarium. Dit instrumentarium is op basis van een gebruikersonderzoek en nieuwe kennis en inzichten opnieuw ontworpen. De ontwikkeling heeft geleid tot voorliggende handleiding van het instrument dat is opgenomen op bijgevoegde CD-ROM. Het instrumentatrium is aangepast op de huidige standaard voor Gis, namelijk Arc-GIS 9.x en toegespitst op die onderdelen van Waternood met een frequent gebruik. De meest recente HELP-tabellen, zoals verschenen in 2007, zijn opgenomen in het instrumentarium. Met het nieuwe instrumentarium en deze handleiding wordt een nieuwe weg ingeslagen met Waternood. De principes en werking van het instrumentarium zijn niet gewijzigd. Het programma voldoet echter wel weer aan hedendaagse eisen. Utrecht, december 2007 De directeur van de STOWA, ir. J.M.J. Leenen III

5 DE STOWA IN HET KORT De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, kortweg STOWA, is het onderzoeksplatform van Nederlandse waterbeheerders. Deelnemers zijn alle beheerders van grondwater en oppervlaktewater in landelijk en stedelijk gebied, beheerders van installaties voor de zuivering van huishoudelijk afvalwater en beheerders van waterkeringen. Dat zijn alle waterschappen, hoogheemraadschappen en zuiveringsschappen en de provincies. De waterbeheerders gebruiken de STOWA voor het realiseren van toegepast technisch, natuurwetenschappelijk, bestuurlijk juridisch en sociaal-wetenschappelijk onderzoek dat voor hen van gemeenschappelijk belang is. Onderzoeksprogramma s komen tot stand op basis van inventarisaties van de behoefte bij de deelnemers. Onderzoekssuggesties van derden, zoals kennisinstituten en adviesbureaus, zijn van harte welkom. Deze suggesties toetst de STOWA aan de behoeften van de deelnemers. De STOWA verricht zelf geen onderzoek, maar laat dit uitvoeren door gespecialiseerde instanties. De onderzoeken worden begeleid door begeleidingscommissies. Deze zijn samengesteld uit medewerkers van de deelnemers, zonodig aangevuld met andere deskundigen. Het geld voor onderzoek, ontwikkeling, informatie en diensten brengen de deelnemers samen bijeen. Momenteel bedraagt het jaarlijkse budget zo n zes miljoen euro. U kunt de STOWA bereiken op telefoonnummer: Ons adres luidt: STOWA, Postbus 8090, 3503 RB Utrecht. stowa@stowa.nl. Website: IV

6 WATERNOOD 2007 INHOUD TEN GELEIDE STOWA IN HET KORT 1 INLEIDING Leeswijzer Waternood historie Helpdesk 3 2 WATERNOOD Nieuw in Waternood DE APPLICATIE Kern functionaliteit Installatie Waternood Instellingen User Interface Waternood Algemeen Modules 13

7 3.4 Rekenhart Beschrijving Command Line interface Help functionaliteit Logfiles Fouten 31 4 VRAAG EN ANTWOORD Waternood is geïnstalleerd maar ik kan de knoppenbalk niet vinden in ArcGIS Wat moet ik doen voordat ik Waternood kan starten? Waarom duurt het uitpakken van de HELP tabellen zo lang? Kan ik het uitpakken van de HELP tabellen versnellen? Mijn lokale schijf loopt erg snel vol, hoe komt dit? 33 5 BIJLAGEN Bestandsformaten Input files Naamgeving gebruikte bestanden Help Grids Project file Folder structuur Gebruikte Tabellen Conversietabel voor HELP-gewassen Conversietabel voor bodemtypes Gewasrotatie Meteotabel Salditabel Ogor Landbouw Natuurdoeltypentabel Ontwateringstabel 43 VI

8 1 INLEIDING 1.1 LEESWIJZER Dit rapport bevat de handleiding voor de Waternood 2007 applicatie van de STOWA. In de volgende hoofdstukken is de installatie van het Instrumentarium beschreven, gevolgd door een toelichting op de werkwijze per module. Hierbij is aangegeven: Het doel van de module Welke invoergegevens benodigd zijn en in welke vorm het bijbehorende scherm Een omschrijving van de functionaliteit van ieder item op het scherm In de tekst wordt regelmatig gerefereerd aan externe documentatie en websites. In de onderstaande tabel zijn de referenties naar documentatie opgenomen. Deze documenten worden tezamen met de applicatie geïnstalleerd op de computer van de gebruiker. Ref Omschrijving Locatie Doc1 Functioneel ontwerp <Applicatiedirectory>/App/Docs/Waternood 2007 FO1.2.pdf Doc2 Technisch ontwerp <Applicatiedirectory>/App/Docs/Waternood 2007 TO.pdf Doc3 Beschrijving Rekenhart <Applicatiedirectory>/App/Docs/beschrijving rekenhart.pdf Doc4 Handleiding Terrestrische Natuur <Applicatiedirectory>/App/Docs/Handleiding TN 2.2.pdf Doc5 Achtergrond bij HELP <Applicatiedirectory>/App/Docs/Help2005.pdf Doc6 Help2006 Beschikbaar op (Rapport ). Beschrijving vernieuwde HELP methodiek en nieuwe tabellen. Websites waaraan gerefereerd wordt: algemene stowa site - HELP informatie - Terrestrische Natuur applicatie De onderstaande paragraaf 1.2 gaat kort in op de filosofie achter Waternood en de noodzaak van het opstellen van operationele instrumenten om de Waternood procedure te doorlopen. 1.2 WATERNOOD HISTORIE Halfweg de negentiger jaren van de vorige eeuw concludeerden de Dienst Landelijk Gebied en de Unie van Waterschappen dat de toen nog vaak gevolgde, traditionele werkwijze voor het beheren en inrichten van regionale watersystemen uit de tijd was geraakt. Om hier wat aan te doen hebben ze de projectgroep Waternood ingesteld. DLG en Unie van Waterschappen hebben in 1998 gezamenlijk het rapport Grondwater als leidraad voor het oppervlaktewater van de projectgroep Waternood (Projectgroep Waternood, 1998) 1 uitgebracht. 1 Projectgroep Waternood (1998): Grondwater als leidraad voor het oppervlaktewater. DLG publicatie 98/2. Dienst Landelijk Gebied en Unie van Waterschappen. Utrecht, Den Haag 1

9 In het rapport van de projectgroep Waternood is een nieuwe werkwijze gepresenteerd met als doel om bij het beheren en inrichten van oppervlaktewatersystemen meer dan voorheen, het oppervlaktewatersysteem te beschouwen als middel om de functieafhankelijke wensen die aan het grondwatersysteem worden gesteld, te realiseren. Ook bevordert de aanpak volgens Waternood dat watersystemen en ruimtelijke ordening beter op elkaar worden afgestemd. HANDLEIDING WATERNOOD 2007 De werkwijze volgens Waternood is samengevat in onderstaand schema: Uitgangspunt is een watersysteemanalyse, die uitdrukkelijk betrekking heeft op waterkwantiteit en kwaliteit. Op basis van de watersysteemanalyse wordt het actuele grond- Uitgangspunt en oppervlaktewaterregime is een watersysteemanalyse, (AGOR) vastgelegd. die uitdrukkelijk Verder is de betrekking watersysteemanalyse heeft op waterkwantiteit relevant voor en het kwaliteit. opstellen Op van basis een van waterkansenkaart. de watersysteemanalyse Op zijn beurt wordt is het een actuele grond- en oppervlaktewaterregime waterkansenkaart een belangrijk (AGOR) hulpmiddel vastgelegd. om Verder in het is ruimtelijke de watersysteemanalyse ordeningsspoor relevant te voor het bevorderen opstellen dat van functies, een waterkansenkaart. bij voorkeur onder Op te verdelen zijn beurt in verschillende is een waterkansenkaart vormen van een landen belangrijk watergebruik, hulpmiddel een om juiste in plek het ruimtelijke krijgen. De functies ordeningsspoor bepalen te tevens bevorderen wat overal dat het functies, optimale, bij voorkeur dat wil onder zeggen te verdelen geheel op in deze verschillende functies afgestemde, vormen van landgronden en watergebruik, oppervlaktewaterregime een juiste plek is. krijgen. Toepassing De functies van de bepalen Waternoodmethodiek tevens wat overal vereist het optimale, dat de relatie dat wil bekend zeggen is tussen geheel de op mate deze functies waarin afgestemde, een functie grondtot zijn en recht oppervlaktewaterregime komt (= doelrealisatie ) is. en Toepassing de hydrologische van de Waternoodmethodiek omstandigheden. vereist dat de Toepassing relatie bekend van deze is tussen relatie bij de het mate vergelijken waarin een van OGOR functie met tot AGOR zijn recht komt maakt (= inzichtelijk doelrealisatie ) hoe goed en de in hydrologische de actuele situatie omstandigheden. een functie presteert. Toepassing van deze relatie bij het vergelijken van OGOR met AGOR maakt inzichtelijk hoe goed in de actuele situatie een functie Bij de toetsing presteert. van de doelrealisatie spelen diverse criteria een rol; deze zijn voor een belangrijk deel bestuurlijk of beleidsmatig van aard. Het gaat hierbij om de mate waarin en de oppervlakte Bij de toetsing waarop van een de doelrealisatie doelrealisatie een spelen bepaalde diverse waarde criteria mag een onderschrijden rol; deze zijn en om voor een de gewichten belangrijk die deel aan bestuurlijk de verschillende of beleidsmatig functies of van vormen aard. van Het landgaat en hierbij watergebruik om de mate worden waarin en toegekend. de oppervlakte Deze criteria waarop zijn zeer een doelrealisatie bepalend voor een inrichting bepaalde en beheer waarde van mag het onderschrijden watersysteem! en om de gewichten die aan de verschillende functies of vormen van land- en watergebruik worden Als aan toegekend. één of meerdere Deze criteria criteria zijn niet zeer wordt bepalend voldaan voor zal inrichting in eerste instantie en beheer met van het het watersysteem. ontwikkelen van beheers- en inrichtingsmaatregelen worden geprobeerd de doelrealisaties alsnog Als aan aan de één criteria of meerdere te laten voldoen. criteria niet De pakketten wordt voldaan onderzochte zal in eerste maatregelen instantie leveren met het ontwikkelen steeds een verwacht van beheersgronden inrichtingsmaatregelen en oppervlaktewaterregime worden (VGOR) geprobeerd die wordt de vertaald doelrealisaties in een alsnog doelrealisatie. aan de criteria Bij het te selecteren laten voldoen. van maatregelen De pakketten vormen onderzochte de kosten maatregelen en de kosteneffectiviteit leveren steeds een ervan verwacht belangrijke grondrandvoorwaarden en oppervlaktewaterregime en ook deze kennen (VGOR) een die belangrijke wordt vertaald bestuurlijke in een doelrealisatie. component. 2 Lukt het niet om het proces tot tevredenheid af te ronden, dan is er sprake van te scherp geformuleerde criteria of van een discrepantie tussen ruimtelijke ordening en de eigenschappen van het hydrologisch systeem. Dit kan betekenen dat criteria en/of de ruimtelijke ordening moeten worden aangepast, waarna het proces opnieuw wordt

10 Bij het selecteren van maatregelen vormen de kosten en de kosteneffectiviteit ervan belangrijke randvoorwaarden en ook deze kennen een belangrijke bestuurlijke component. Lukt het niet om het proces tot tevredenheid af te ronden, dan is er sprake van te scherp geformuleerde criteria of van een discrepantie tussen ruimtelijke ordening en de eigenschappen van het hydrologisch systeem. Dit kan betekenen dat criteria en/of de ruimtelijke ordening moeten worden aangepast, waarna het proces opnieuw wordt doorlopen. Uiteindelijk mondt een en ander uit in een set beheers- en inrichtingsmaatregelen die leidt tot een grond- en oppervlaktewaterregime waarmee aan alle criteria wordt voldaan. Dit regime is gedefinieerd als het gewenst grond- en oppervlaktewaterregime (GGOR). Als het GGOR is vastgesteld kunnen de maatregelen om deze te realiseren worden uitgevoerd. Hierna is het zaak om via een adequaat monitoringsprogramma in de gaten te houden of het systeem op orde is en blijft. Als dit niet zo is, start de cyclus opnieuw. Waternood is vooral als filosofie of denkwijze gepresenteerd. De stappen zijn slechts globaal beschreven. Operationele instrumenten om de stappen in de praktijk te kunnen zetten ontbraken veelal, waardoor de toepassing van Waternood haperde. Dit vormde voor de STOWA reden om het onderzoeksprogramma Waternood te uit te voeren. van dit programma is het ontwikkelen van een samenhangend geheel van operationele instrumenten waarmee de hierboven toegelichte Waternoodprocedure kan worden doorlopen. Om het doorlopen van de procedure te faciliteren is het Waternood Instrumentarium ontwikkeld: een GIS-applicatie om de procedure te doorlopen en de verschillende ontwikkelde operationele instrumenten aan te roepen. Deze instrumenten zijn op diverse manieren vorm gegeven: GIS-applicaties, spreadsheet-/database-applicaties en tekst documenten. Het Instrumentarium is ontwikkeld door ARCADIS en Alterra. 1.3 HELPDESK Bij de helpdesk kunt u uw vragen of problemen met betrekking tot het Waternood-instrumentarium aanmelden. De medewerkers van de helpdesk kunnen u verder helpen met vragen of problemen die u met behulp van de handleiding op de CD niet kunt oplossen. De helpdesk wordt ondersteund door een medewerker van Arcadis. REGISTREREN Alvorens u gebruik kunt maken van de helpdesk dient u zich eerst te registreren. Daarvoor kunt u het Registratieformulier Waternood gebruiken, dit is te downloaden op de website van de STOWA ( thema Waternood). Dit formulier kunt u ook gebruiken voor algemene vragen over het Waternood-instrumentarium. MELDINGEN AAN DE HELPDESK U kunt uw helpdeskmeldingen op de drie onderstaande manieren aan ons doorgeven. Van de meldingen die bij de helpdesk binnen komen wordt een lijst met veelgestelde vragen bijgehouden. Deze lijst vindt u onder het kopje Veel gestelde vragen links op deze website. 3

11 1. Via Helpdeskmeldingenformulier: Op dit formulier vult u de relevante gegevens met betrekking tot uw melding in. Een helpdesk medewerker zal dan contact met u opnemen, telefonisch of per . Het formulier is te downloaden op de website van de STOWA ( thema Waternood) 2. Via U kunt uw melding doen via naar: Waternood@stowa.nl. Let u erop dat u uw gegevens mee stuurt en dat u duidelijk de vraag of het probleem omschrijft. 3. Telefonisch: Bij dringende vragen kunt u de helpdesk telefonisch bereiken onder het nummer U wordt dan te woord gestaan door een medewerker van Arcadis. Zij zullen uw melding aannemen en doorspelen naar de betreffende persoon. Deze persoon zal vervolgens contact met u opnemen, telefonisch of per . Houdt u s.v.p. uw gegevens gereed. 4

12 2 WATERNOOD 2007 Begin 2006 is er onderzoek geweest naar de doorontwikkeling van het instrumentarium. De belangrijkste (inhoudelijke) conclusies uit dit onderzoek waren: Een nieuwe versie moet in eerste instantie alleen de onderdelen bevatten die daadwerkelijk worden gebruikt: - realisatie Landbouw,Terrestrische natuur en Stedelijk gebied - OGOR Landbouw, Terrestrische natuur en Stedelijk gebied Verbeterde foutafhandeling. Controle en uitgebreide toelichting op de benodigde invoer data. Verbetering rekensnelheid. Verbeterde uitleg werking van de werkwijze in het instrument. Daarnaast is de aanbeveling om aan te sluiten op het ArcGIS platform. Mogelijkheid om verschillende scenario s door te rekenen met behulp van batch-files (productielijn). Waternood 2007 is het antwoord op de aanbevelingen uit dit onderzoek. 2.1 NIEUW IN WATERNOOD 2007 In Waternood 2007 zijn een aantal belangrijke veranderingen aangebracht ten opzichte van de vorige versie. De duidelijkste veranderingen betreffen de architectuur en look and feel van de applicatie, maar in de wijze van berekenen zijn er ook een aantal belangrijke dingen veranderd die behoorlijk grote gevolgen kunnen hebben. 1. Technische veranderingen: Waternood 2007 draait als knoppenbalk onder ArcGIS 9.1 en 9.2 Waternood 2007 is ontwikkeld in VB.Net 2. Functionaliteit De functionaliteit van Waternood is grondig herzien. Er is functionaliteit verwijderd en andere functionaliteit is uitgediept. Voor een uitgebreide omschrijving van de functionaliteit wordt verwezen naar het functioneel ontwerp (Doc1). Omdat Waternood 2007 vooral ingezet zal worden voor berekening van doelrealisatie zijn de volgende modules verdwenen: De knelpunten analyse module. De waterkwaliteit module. De functie afweging module. De module relatie grond en oppervlaktewater. De meetnet module. 5

13 HANDLEIDING WATERNOOD 2007 STOWA WATERNOOD 2007 de knelpunten analyse module de waterkwaliteit module de functie afweging module Toegevoegd de module is onder relatie meer grond de en ingangscontrole oppervlaktewater module die de invoerbestanden beoordeeld voordat ze de gebruikt meetnet module worden voor berekeningen. Berekeningen van doelrealisatie is in principe niet gewijzigd, met uitzondering van hieronder genoemde opmerkingen. Toegevoegd is onder meer de ingangscontrole module die de invoerbestanden beoordeeld voordat ze gebruikt worden voor berekeningen. Berekeningen van doelrealisatie is in 3. HELP tabellen principe niet gewijzigd, met uitzondering van hieronder genoemde opmerkingen. Alterra actualiseert de inhoud van de HELP tabellen continu als gevolg van nieuwe onderzoeksresultaten. 3. Help tabellen Daarnaast heeft Alterra ook gekozen voor een nieuw formaat waarin de tabellen Alterra geleverd actualiseert zijn. Dit de inhoud staat uitgebreid van de helptabellen beschreven continu als bijlage gevolg van nieuwe Algemene informatie over HELP onderzoeksresultaten. functionaliteit is Daarnaast beschreven heeft in alterra Doc5. ook Beschrijving gekozen voor van een de vernieuwde formaat HELP waarin methodiek is opgenomen in Doc6. de tabellen geleverd zijn. Dit staat uitgebreid beschreven in bijlage Algemene informatie over Help functionaliteit is beschreven in Doc5. 4. Interpolatieregels 4. Interpolatie regels Als gevolg Als gevolg van van voortschrijdend inzicht heeft heeft alterra Alterra ervoor de gekozen interpolatieregels om de interpolatieregels voor GHG en GLG waarden voor GHG aangescherpt. en GLG waarden Voorheen aan te scherpen. was het Voorheen zo dat was bijna het zo iedere dat bijna combinatie iedere van GHG en GLG combinatie te interpoleren van GHG was en GLG naar te een interpoleren combinatie was naar waarvoor een combinatie de HELP waarvoor tabellen de valide HELP werden verondersteld. tabellen valide Tegenwoordig werden verondersteld. is men tot Tegenwoordig het inzicht komen is tot dat het niet inzicht al deze komen regels dat niet van al toepassing zijn. Om ervoor te zorgen dat doelrealisatie uitkomsten een reële afspiegeling van de deze regels van toepassing zijn. Om ervoor te zorgen dat doelrealisatie uitkomsten een reeele afspiegeling van de werkelijkheid zijn is het aantal combinaties van GHG en GLG werkelijkheid zijn, is het aantal combinaties van GHG en GLG beperkt. Een en ander is te zien beperkt. Een en ander is te zien in onderstaande figuur. in onderstaande figuur. Het geel gearceerde gebied geeft de combinaties van GHG en GLG aan waarvoor de HELP tabellen van toepassing zijn. Voorheen was het zo dat iedere combinatie van GHG-GLG die in een Het geel gearceerde gebied geeft de combinaties van GHG en GLG aan waarvoor de help tabellen van toepassing zijn. Voorheen was het zo dat iedere combinatie van GHG-GLG die van de domeinen a t/m g viel geïnterpoleerd mocht worden naar dat geel gearceerde gebied in een van de domeinen a t/m g viel geinterpoleerd mocht worden naar dat geel gearceerde (ieder domein gebied (ieder had domein zijn eigen had interpolatieformule zijn eigen interpolatieformule zie beschrijving zie beschrijving rekenhart). rekenhart). Tegenwoordig mogen alleen GHG-GLG combinaties die in de domeinen c, g en f vallen geïnterpoleerd worden. Een en ander is beschreven in Doc6. versie ARCADIS 32 Het resultaat van deze verandering is dat er veel meer nodata waarden in de doelrealisatie berekeningen voor Landbouw zullen verschijnen in de uitkomsten. Iedere cel op de rasterkaarten waarvoor de GHG en / of de GLG waarde inderdaad geïnterpoleerd is (en dus oorspronkelijk in domein c, g of f viel) krijgt de waarde 1 op de interpolatiekaart (het interpol bestand). Door deze kaart te openen kan de gebruiker deels de betrouwbaarheid van zijn uitkomsten evalueren. 6

14 5. Resampling Een van de onderdelen van het schematiseren van de invoerbestanden is het resampelen. Hierbij wordt het invoerbestand opnieuw opgebouwd met de juiste extent en de juiste gridgrootte. Dit resampelen kan op een drietal manieren gebeuren. De oude versie van Waternood gebruikte voor alle invoerbestanden de Nearest Neigbor methode. Hierbij wordt de waarde van de cel op het orginele invoerbestand die het dichtste bij het middelpunt van de nieuwe cel ligt toegekend aan deze nieuwe cel. Dit is correct voor invoerbestanden met discrete waarden zoals een landgebruikskaart en een bodemkaart. Voor invoerbestanden met continue waarden (zoals grondwaterkaarten) is het echter beter om een gewogen gemiddelde ( Bilinear interpolation ) te nemen van alle waarden van de orginele cellen die binnen de nieuwe cel vallen. Waternood 2007 maakt gebruik van Bilinear interpolation voor de grondwater en kwel kaarten. Voor de discrete kaarten is de Nearest Neighbor methode gebruikt. Het gevolg hiervan is dat de geschematiseerde invoerbestanden in Waternood 2007 er anders uit zullen zien dan de geschematiseerde invoerbestanden van de vorige Waternood applicatie. Uiteraard betekent dit dat de eindproducten ook andere waarden zullen bevatten. Er zijn een flink aantal steekproeven genomen op de resultaten van de nieuwe Waternood applicatie. De waarden van de geschematiseerde invoerbestanden zijn als invoer gebruikt voor de doelrealisatie applicatie die Alterra op de HELP website aanbiedt (zie De uitvoer van deze applicatie is steeds gelijk geweest aan de uitvoer van Waternood

15 3 DE APPLICATIE 3.1 KERN FUNCTIONALITEIT De volledige functionaliteit van Waternood 2007 wordt beschreven in het Functioneel ontwerp (Doc1). De belangrijkste functionaliteit wordt opgesomd in onderstaande Tabel. Kern functionaliteit De volledige functionaliteit van Waternood 2007 wordt beschreven in het Functioneel ontwerp (Doc1). De belangrijkste functionaliteit wordt opgesomd in onderstaande Tabel Omgeving Waternood 2007 draait grotendeels onder ArcGIS 9.1 en ArcGIS 9.2. Structuur Invoer en Definitie Ingangscontrole Schematiseren Rekenhart Visualisatie Waternood 2007 is opgebouwd uit projecten waaronder meerdere scenario s tegelijkertijd gedefinieerd en doorgerekend kunnen worden. Waternood 2007 bevat een invoer en definitie module waarin de scenario s op basis van een aantal invoerbestanden en andere parameters samengesteld kunnen worden. In Waternood 2007 wordt voordat de berekeningen plaatsvinden gecontroleerd of de invoerbestanden voldoen aan technische en inhoudelijke criteria. In Waternood 2007 is het mogelijk om de berekeningen na de schematiseer fase af te breken. Geschematiseerde invoerbestanden kunnen dan gebruikt worden bij het extern aanroepen van het rekenhart. Het rekenhart verwacht als invoerbestanden ASCII Grids en levert dit bestandstype ook als resultaat. Het rekenhart is ook aan te roepen zonder ArcGIS door gebruik te maken van de Command Line Interface. De invoer kaarten en de resultaten kunnen in ArcGIS getoond worden. Help De applicatie bevat een help omgeving zoals de gebruiker gewend is van een Microsoft Windows applicatie. De help omgeving omvat een inhoudsopgave, een zoekfunctie en een index. 8

16 3.2 INSTALLATIE Minimum systeem eisen Als de hardware geschikt is om ArcGIS 9.x te draaien kan Waternood zonder problemen meedraaien. Waternood is ontwikkeld voor een scherm met minimale resolutie van 1024x768 pixels. Waternood 2007 vereist de volgende sofware: ArcGIS 9.1 of 9.2, inclusief de Spatial Analyst extensie met ArcView licentie. Waternood 2007 Applicatie Microsoft dotnet framework (minimaal versie 1.1). Het dotnet framework is gratis te downloaden op Typische bestandsnaam van het de redistributable package is dotnetfx.exe. Installatie Installatie moet gebeuren door een windows gebruiker die rechten heeft om bestanden te schrijven in een door de gebruiker aan te geven directory (locatie van de Waternood bestanden). Ook moet de gebruiker rechten hebben om in de registry te schrijven. Vaak is het dus nodig om installatie door een administrator HANDLEIDING te laten doen. WATERNOOD 2007 Installatie van Waternood 2007 gebeurt met behulp van een microsoft windows installer package (.msi). Als het.msi bestand geactiveerd wordt start een installatie wizard die de gebruiker aan de hand van een aantal vragen door het installatieproces Installatie moet gebeuren door een windows gebruiker die rechten heeft om bestanden te zal leiden. schrijven in een door de gebruiker aan te geven directory (locatie van de waternood bestanden). Ook LET moet OP: Als de de gebruiker installatie door rechten een administrator hebben om gedaan in de wordt registry dient te ervoor schrijven. gekozen te Vaak worden is om de optie installatie voor het dus nodig om alle installatie gebruikers door aan te een vinken. administrator Als dit niet het te geval laten is zal doen. alleen de (windows) gebruiker die geïnstalleerd heeft met de software kunnen werken. Installatie van Waternood 2007 gebeurt met behulp van een microsoft windows installer LET OP: Voor het eerste gebruik van Waternood zal de applicatie de HELP tabellen uit gaan pakken, dit kan erg lang duren. package (.msi). Als het.msi bestand geactiveerd wordt start een installatie wizard die de De reden hiervoor is beschreven in FAQ 3 (zie hoofdstuk 4). De procedure om dit sneller te laten verlopen staat beschreven in gebruiker aan de FAQ hand 4 (zie van hoofdstuk een aantal 4). vragen door het installatieproces zal leiden. In het geval van In een het nieuwe geval van versie een nieuwe dient versie eerst dient de eerst oude oude versie versie verwijderd te worden (zie (zie verwijderen Waternood 2007 item verwijderen Waternood onderaan deze 2007 tabel). item onderaan deze tabel) Initialiseren Waternood Initialiseren werkbalk Waternood werkbalk Na installatie is Na het installatie mogelijk is het om mogelijk de Waternood om de Waternood werkbalk werkbalk in ArcGis in ArcGIS te te activeren. activeren. Dit Dit doet doet men men door in het ArcGIS menu Tools door in het ArcGis te kiezen menu voor Tools Customize. te kiezen Op het voor tabblad Customize. Toolbars dient Op Waternood het tabblad toolbar Toolbars aangevinkt dient te worden, waarna de werkbalk Waternood toolbar verschijnt aangevinkt en de gebruiker te worden, op close waarna kan klikken de om werkbalk de Customize verschijnt dialog box en de te sluiten. gebruiker op close kan klikken om de Customize dialog box te sluiten. Gebruik Gebruik De Waternood werkbalk voor ArcGis kan als iedere andere ArcGis werkbalk zwevend boven ArcMap gehouden De Waternood worden werkbalk of voor als ArcGIS werkbalk kan als naast iedere andere ArcGIS werkbalken zwevend geplaatst boven ArcMap gehouden worden of als werkbalk naast andere werkbalken geplaatst worden. worden. Verwijderen Waternood Verwijderen 2007 Waternood 2007 Voor het De-installeren Voor het De-installeren van Waternood van Waternood moet op moet het op Windowsconfiguratiescherm het onder onder het item het Software (of Add/Remove item Software (of programs) Add/Remove bij het item programs) Waternood op bij het knopje item Verwijder Waternood (Remove) op het gedrukt knopje worden. Verwijder (Remove) gedrukt worden. Werkbalk ArcGis Vanuit de waternood werkbalk kan de gebruiker de diverse onderdelen van Waternood starten. De Waternood Werkbalk kan naast de standaard werkbalken van ArcGis worden 9

17 worden. Verwijderen Waternood 2007 Voor het De-installeren van Waternood moet op het Windowsconfiguratiescherm onder het STOWA WATERNOOD 2007 item Software (of Add/Remove programs) bij het item Waternood op het knopje Verwijder (Remove) gedrukt worden. WERKBALK ARCGIS Werkbalk ArcGis Vanuit de waternood werkbalk kan de Vanuit gebruiker de Waternood de diverse werkbalk onderdelen kan gebruiker van de diverse Waternood onderdelen van Waternood starten. De Waternood werkbalk kan starten. De Waternood Werkbalk kan naast naast de standaard de standaard werkbalken werkbalken van ArcGIS worden van ArcGis geplaatst, worden al naar gelang de wensen van de gebruiker. geplaatst, al naar gelang de wensen van de gebruiker. versie Gebruik 1. Start Waternood 2007 ARCADIS 8 De Waternood 2007 applicatie kan gestart worden door op de knop Start Waternood van de Waternood Werkbalk te drukken. Zodra de applicatie gestart is zal deze knop niet meer ingedrukt kunnen worden. Het is niet mogelijk om meerdere instanties van Waternood tegelijkertijd draaien. Zodra Waternood afgesloten wordt zal deze knop wel weer beschikbaar zijn. 2. Verwijder getoonde Waternood bestanden Als de gebruiker op de Verwijder Waternood Layers knop van de Waternood werkbalk drukt dan worden alle bestanden die vanuit Waternood in ArcGIS getoond zijn verwijderd, uit het actieve document. 3. Waternood Instellingen Als de gebruiker op de Waternood Instellingen knop drukt dan zal de instellingen module starten. 4. Over Waternood 2007 Deze knop toont het scherm met informatie over Waternood

18 4. Over Waternood 2007 Deze knop toont het scherm met informatie over Waternood 2007 STOWA WATERNOOD WATERNOOD INSTELLINGEN WATERNOOD INSTELLINGEN Via de Waternood waternood instellingen knop knop is het is mogelijk het mogelijk om een om aantal een aantal gebruikersinstellingen wijzigen. te wijzigen. Gebruik De Gebruik waarden die ingesteld kunnen worden zijn: 1. De Standaard waarden die folders: ingesteld kunnen worden zijn: 1. Standaard folders: Applicatiedata: De folder waar alle applicatie data gevonden kan worden. Dit is de folder waarin de bin folder (met de versie ARCADIS Waternood2007.dll file) opgeslagen is. Bijvoorbeeld: C:\Program Files\Waternood2007\App. 9 Gebruikersdata: De projecten folder waar alle projectinformatie opgeslagen gaat worden. Deze folder is in principe een lege folder. In deze folder zullen de projectfiles opgeslagen worden en subfolders aangemaakt worden waarin project data opgeslagen wordt. 2. Standaard Layer files: Het is mogelijk om voor diverse producten standaard layers files aan te wijzen en naar eigen believen aan te passen. LGN kaarten: Deze layer file zal gebruikt worden om de LGN invoerbestanden van de module Landbouw te tonen in ArcGIS. Resultaatkaarten met continue data: Deze layer files zullen gebruikt worden voor de resultaatkaarten met continue data. Voorbeelden van dit soort kaarten: realisatie, OGOR, droogteschade, etc. Kaarten met unieke waarden. Deze layer file zal gebruikt worden om kaarten met unieke waarden te tonen in ArcGIS. Voorbeelden van dit soort kaarten: bodemkaart, natuurdoeltype kaart, stedelijk gebied kaart. realisatie kaarten: Deze layer file zal gebruikt worden om doelrealisatie kaarten te tonen. Ogor Kaarten: Deze layer file zal gebruikt worden om Ogor kaarten te tonen. Schade Kaarten: Deze layer file zal gebruikt worden om Schade kaarten te tonen. Door op de D knop te drukken worden de default waarden van de applicatie terug gezet. Let er hierbij wel op dat de default knop pas beschikbaar is als de applicatiedata folder opgeslagen is. Zodra de gebruiker op de OK knop drukt zullen de instellingen opgeslagen worden in de lokale registry van de computer. 11

19 3.3 USER INTERFACE WATERNOOD ALGEMEEN Locator Aan de linkerkant van de Gebruikersinterface van de applicatie is een paneel geplaatst met daarop de verschillende modules van de applicatie. Dit paneel heeft tot doel de gebruikers overzicht te geven in waar hij zich op ieder moment HANDLEIDING bevindt binnen WATERNOOD 2007 de applicatie. Zodra de gebruiker over gaat naar een volgende module licht die nieuwe module in blauwe letters en met een lichtblauwe achtergrond op. Zodra de letters van een Zodra de gebruiker over gaat naar een volgende module licht module blauw zijn werken ze als hyperlink. De gebruiker kan door de applicatie heen die gaan nieuwe door op die module hyperlinks te in klikken. blauwe letters en met een lichtblauwe achtergrond op. Zodra de letters van een module blauw zijn HANDLEIDING WATERNOOD 2007 werken ze als hyperlink. De gebruiker kan door de applicatie heen gaan door op die hyperlinks te klikken. Zodra de gebruiker over gaat naar een volgende module licht die nieuwe module in blauwe letters en met een lichtblauwe achtergrond op. Zodra de letters van een module blauw zijn werken ze als hyperlink. De gebruiker kan door de applicatie heen gaan door op die hyperlinks te klikken Navigatie Navigatie Aan de onderzijde van de gebruikersinterface is het navigatiepaneel geplaatst. Aan de onderzijde van de gebruikersinterface is het navigatiepaneel geplaatst. Aan de onderzijde van de gebruikersinterface is het navigatiepaneel geplaatst. Gebruik Er staan Gebruik 4 knoppen op het navigatiepaneel: Help: Er staan Deze 4 knoppen start op het de navigatiepaneel: help functionaliteit. Het zal de help functionaliteit van het huidige Help: scherm Deze knop laten start zien. de help Een functionaliteit. uitgebreide Het beschrijving zal de help functionaliteit van de help van functionaliteit het huidige scherm staat laten zien. Een uitgebreide beschrijving van de help functionaliteit staat omschreven in hoofdstuk 2.6 omschreven in hoofdstuk 2.6 Afsluiten: Deze knop is de enige manier om de applicatie af te sluiten. Het zorgt ervoor dat de applicatie alle geheugen Afsluiten: Deze knop is de enige manier om de applicatie af te sluiten. Het zorgt ervoor weer netjes vrijgeeft en klaar maakt voor volgend gebruik. dat de applicatie alle geheugen weer netjes vrijgeeft en klaar maakt voor volgend Vorige: Geeft de gebruiker de mogelijkheid om naar de volgende module te navigeren. gebruik. Volgende: Deze knop is alleen beschikbaar wanneer de gebruiker alle handelingen uitgevoerd heeft, die in de huidige Vorige: module geeft verplicht de gebruiker zijn. Zodra de de knop mogelijkheid beschikbaar om is biedt naar het de de volgende gebruiker module de mogelijkheid te navigeren. om naar de volgende module te Volgende: navigeren. Deze Soms knop verandert is alleen het opschrift beschikbaar van deze wanneer knop (bijvoorbeeld de gebruiker in start ), alle handelingen al naar gelang de plaats in de applicatie. uitgevoerd heeft in de huidige module die verplicht zijn. Zodra de knop beschikbaar is Gebruik Er staan 4 knoppen op het navigatiepaneel: Help: Deze knop start de help functionaliteit. Het zal de help functionaliteit van het huidige scherm laten zien. Een uitgebreide beschrijving van de help functionaliteit staat omschreven in hoofdstuk 2.6 Afsluiten: Deze knop is de enige manier om de applicatie af te sluiten. Het zorgt ervoor biedt het de gebruiker de mogelijkheid om naar de volgende module te navigeren. Soms verandert het opschrift van deze knop (bijvoorbeeld in start ), al naar gelang de plaats in dat de applicatie alle geheugen weer netjes vrijgeeft en klaar maakt voor volgend de applicatie. gebruik MODULES Vorige: geeft de gebruiker de mogelijkheid om naar de volgende module te navigeren Volgende: Start Deze knop is alleen beschikbaar wanneer de gebruiker alle handelingen uitgevoerd 12 heeft in de huidige module die verplicht zijn. Zodra de knop beschikbaar is Bij het starten van waternood dient de gebruiker te kiezen uit 1 van 4 opties. biedt het de gebruiker de mogelijkheid om naar de volgende module te navigeren. Soms verandert het opschrift van deze knop (bijvoorbeeld in start ), al naar gelang de plaats in

20 3.3.2 MODULES Start Bij het starten van Waternood dient de gebruiker te kiezen uit 1 van 4 opties. HANDLEIDING WATERNOOD 2007 Gebruik Gebruik Start nieuw project: Gebruiker start een geheel nieuw project en gaat door naar het projectinformatie scherm. Start nieuw project: Gebruiker start een geheel nieuw project en gaat door naar het projectinformatie scherm. Gebruik bestaand project: Gebruiker wordt door te drukken op de browse knop gevraagd Gebruik bestaand project: Gebruiker wordt door te drukken op de browse knop gevraagd een bestaand project een bestaand project (.wnp projectfile) te selecteren en gaat door naar het projectinformatie (.wnp projectfile) scherm. te selecteren en gaat door naar het projectinformatie scherm. Verwijder project: Gebruiker wordt door door te te drukken op op de de browse knop knop gevraagd een bestaand project (.wnp projectfile) bestaand te selecteren. project Vervolgens (.wnp projectfile) kan de gebruiker te selecteren. door Vervolgens te drukken op kan de de verwijder gebruiker knop door het te project met alle onderliggende data drukken verwijderen. op de De verwijder projectfile knop en het bijbehorende project met projectfolder alle onderliggende (recursief) data worden verwijderen. verwijderd. De projectfile Start Terrestrische en bijbehorende Natuur Applicatie: projectfolder Gebruiker (recursief) start worden Waternood verwijderd. Terrestrische Natuur Applicatie, Waternood sluit af. Start Aquatische Natuur Applicatie: Gebruiker start de Aquatische Natuur Applicatie, Waternood sluit af Project informatie De Waternood applicatie is gestructureerd door middel van projecten. Een project bevat meerdere scenario s die verschillend van type kunnen zijn. De initiële projectinformatie dient op het projectinformatie scherm ingevoerd te worden. versie ARCADIS 12 13

21 Project informatie De Waternood applicatie is gestructureerd door middel van projecten. Een project bevat meerdere scenario s die verschillend HANDLEIDING WATERNOOD 2007 van type kunnen zijn. De initiële projectinformatie dient op het projectinformatie scherm ingevoerd te worden. Gebruik * Ter illustratie zijn gegevens van een niet-bestaand project ingevuld in bovenstaand schermvoorbeeld. Projectnaam: Hier moet de projectnaam opgegeven worden. Omdat deze naam ook Gebruik gebruikt wordt in foldernamen verdient het aanbeveling om de naam enigszins kort te Projectnaam: Hier moet de projectnaam opgegeven worden. Omdat deze naam ook gebruikt wordt in foldernamen verdient houden. Er mogen alleen alfanumerieke karakters gebruikt worden. het aanbeveling om de naam enigszins kort te houden. Er mogen alleen alfanumerieke karakters gebruikt worden. Basisfolder. Basisfolder. Er wordt Er standaard wordt standaard een basisfolder een ingevuld basisfolder op basis van ingevuld de instellingen op gemaakt basis van door de de gebruiker. instellingen Het is mogelijk gemaakt een alternatieve door de gebruiker. projectfolder aan Het te is geven mogelijk door op de een browse alternatieve knop drukken. projectfolder Zodra gebruiker aan een te folder geven geselecteerd door op de heeft browse zal de appplicatie knop te automatisch drukken. de Zodra projectnaam de gebruiker als folder toevoegen. een folder geselecteerd heeft zal Omschrijving: Een vrij veld waarin de gebruiker een omschrijving voor later gebruik toe kan voegen. de appplicatie automatisch de projectnaam als folder toevoegen. Zodra de verplichte velden ingevuld zijn (projectnaam en basisfolder) kan de gebruiker naar de volgende module. Op dat moment Omschrijving: wordt de projectfile, Een de vrij onderliggende veld waarin folders de en gebruiker de logfile aangemaakt. een omschrijving Ook zal in de applicatie voor later logfile gebruik (maar ook toe in de project kan voegen. logfile) een regel opgenomen met deze projectinformatie. Zodra de verplichte velden ingevuld zijn (projectnaam en basisfolder) kan de gebruiker naar de volgende module. Op dat moment wordt de projectfile, de onderliggende folders en de logfile aangemaakt. Ook zal in de applicatie logfile (maar ook in de project logfile) een regel opgenomen met deze projectinformatie Invoer en scenario definitie In de invoer en scenario definitie module worden de verschillende scenario s aangemaakt. Deze module bestaat uit vier tabbladen die, al naar gelang de gemaakte keuzes, zichtbaar worden. Er is een algemeen tabblad, een tabblad voor Landbouw scenario s, voor Terrestrische Natuur en voor Stedelijk Gebied. 14

22 Invoer en scenario definitie In de invoer en scenario definitie module worden de verschillende scenario s aangemaakt. Deze module bestaat uit vier tabbladen die, al naar gelang de gemaakte keuzes, zichtbaar worden. Er is een algemeen tabblad, een tabblad voor Landbouw scenario s, voor Terrestrische Natuur en voor Stedelijk Gebied. HANDLEIDING WATERNOOD

23 HANDLEIDING WATERNOOD 2007 HANDLEIDING HANDLEIDING WATERNOOD HANDLEIDING WATERNOOD 2007 WATERNOOD HANDLEIDING HANDLEIDING WATERNOOD 2007 STOWA WATERNOOD 2007 HANDLEIDING WATERNOOD WATERNOOD HANDLEIDING WATERNOOD Generieke functionaliteit Generieke 1. Generieke functionaliteit functionaliteit 1. Generieke functionaliteit Deze Generieke Generieke tabel omschrijft functionaliteit functionaliteit die op meerdere tabbladen van de Invoer en Definitie module GENERIEKE FUNCTIONALITEIT Generieke Deze Deze tabel tabel omschrijft Deze beschikbaar omschrijft tabel omschrijft is functionaliteit functionaliteit die op die meerdere op meerdere die op tabbladen meerdere tabbladen van tabbladen van Invoer Invoer van en de Definitie en Invoer Definitie module en Definitie module module Deze tabel omschrijft is Deze tabel functionaliteit omschrijft functionaliteit die op meerdere die op tabbladen meerdere van tabbladen Invoer van de en Invoer Definitie en module Definitie module beschikbaar beschikbaar beschikbaar UI Deze is controls is tabel omschrijft is functionaliteit Naam die op meerdere tabbladen Omschrijving van de Invoer en Definitie module beschikbaar Deze tabel omschrijft is beschikbaar functionaliteit is UI controls UI controls UI beschikbaar controls is Naam die Naam op meerdere Naam Voeg tabbladen bestand Omschrijving toe van de Omschrijving Biedt Invoer functionaliteit en Definitie om module bestand te selecteren. Deze tabel omschrijft functionaliteit die op meerdere tabbladen van de Invoer en Definitie module beschikbaar is. UI beschikbaar controls UI controls is Naam Naam Omschrijving Omschrijving UI controls Voeg Voeg bestand bestand Voeg Naam toe bestand toe Biedt Biedt toe functionaliteit Biedt De Omschrijving naam functionaliteit om en bestand om locatie bestand te om van selecteren. bestand het selecteren. geselecteerde UI controls UI controls Voeg Naam Naambestand toe Biedt Omschrijving Omschrijving functionaliteit om bestand te selecteren. selecteren. Voeg bestand toe Biedt functionaliteit om bestand selecteren. Voeg bestand De naam De toe naam en De bestand Biedt locatie en naam locatie functionaliteit van zullen van het locatie verschijnen het geselecteerde om van bestand het in geselecteerde De naam en locatie van het geselecteerde selecteren. Voeg bestand Voeg toe bestand De Biedt toefunctionaliteit Biedt functionaliteit om bestand om bestand selecteren. selecteren. De bestand naam bestand zullen en locatie van het geselecteerde bestand bestand bijbehorende zullen De verschijnen naam De naam locatie naam zullen verschijnen zullen en van locatie verschijnen locatie listbox in verschijnen de in van / textbox. het van geselecteerde het geselecteerde in het de in geselecteerde bestand zullen Toon kaart bestand in bijbehorende zullen verschijnen in bijbehorende Biedt bestand listbox listbox functionaliteit / zullen textbox. verschijnen listbox / textbox. listbox verschijnen in de bijbehorende / textbox. om / textbox. kaart in in de ArcGis te listbox / textbox. Toon Toon kaart kaart in bijbehorende bestand zullen listbox verschijnen / textbox. in de Toon ArcGis in kaart Biedt in in Biedt functionaliteit Biedt Biedt visualiseren. bijbehorende functionaliteit om kaart om In listbox kaart het om in ArcGis geval kaart om in / textbox. ArcGis kaart in van ArcGis in een te ArcGis te ASCII te file Toon kaart in Toon kaart Biedt bijbehorende in ArcGIS functionaliteit listbox Biedt functionaliteit om / textbox. kaart in om ArcGis kaart in te ArcGIS te visualiseren. ArcGis ArcGis ArcGis Toon kaart visualiseren. in visualiseren. visualiseren. zal Biedt In het In functionaliteit eerst geval het In geval een het van In het geval conversie van een geval om een ASCII van kaart van ASCII een naar file in ASCII een ArcGis file ASCII file te Grid file ArcGis Toon kaart in visualiseren. Biedt functionaliteit In In het geval om kaart van van een in een ASCII ASCII file te zal file er eerst een conversie ArcGis zal er zal eerst eerst zal een zal plaatsvinden. visualiseren. een eerst conversie eerst conversie een een conversie In naar het naar ArcGis geval naar ArcGis van Grid naar ArcGis een Grid ArcGis ASCII Grid Grid file naar ArcGIS Grid plaatsvinden. ArcGis Verwijder zal visualiseren. bestand plaatsvinden. eerst plaatsvinden. een In het conversie geval van naar een ArcGis ASCII Grid Biedt zal er functionaliteit eerst een conversie om een naar geselecteerd file ArcGis Grid plaatsvinden. zal er eerst een Biedt conversie functionaliteit naar om ArcGis een Grid bestand of Verwijder Verwijder bestand Verwijder bestand bestand Biedt Biedt functionaliteit Biedt Biedt bestand plaatsvinden. functionaliteit om of een om scenario een om een om verwijderen een geselecteerd geselecteerd uit een Verwijder bestand Biedt plaatsvinden. functionaliteit om te een geselecteerd uit een listbox / kladblok. Verwijder bestand bestand of bestand scenario bestand listbox of Biedt scenario of functionaliteit / te scenario kladblok. of verwijderen scenario te verwijderen verwijderen om te uit verwijderen een een uit geselecteerd een uit een uit een Verwijder bestand Help bestand Biedt listbox listbox functionaliteit / kladblok. of listbox scenario / kladblok. om te verwijderen een geselecteerd uit een listbox Biedt / kladblok. bestand gebruiker / kladblok. of scenario mogelijkheid te verwijderen ineens uit een het Help listbox bestand / kladblok. of scenario Biedt te verwijderen uit het help bestand Help Help Help Help Biedt Biedt gebruiker gebruiker Biedt Biedt help gebruiker listbox de bestand gebruiker mogelijkheid / de kladblok. mogelijkheid te mogelijkheid de openen mogelijkheid ineens ineens dat ineens het bij het het ineens het Help Biedt listbox gebruiker / kladblok. te mogelijkheid dat bij het betreffende ineens invoerbestand hoort. Help help help bestand bestand help Biedt bestand help te openen bestand te gebruiker openen te openen dat te bij dat de openen het mogelijkheid bij dat het bij het betreffende invoerbestand dat hoort. bij het ineens het Help help Biedt bestand gebruiker betreffende te openen mogelijkheid invoerbestand dat bij het help te openen ineens hoort. Afleiden betreffende betreffende betreffende Biedt invoerbestand functionaliteit invoerbestand hoort. hoort. om bestand dat het hoort. bij het af te leiden Afleiden betreffende help bestand Biedt invoerbestand te Biedt functionaliteit openen dat hoort. bij om om het bestand af te leiden uit Afleiden Afleiden Afleiden Biedt Biedt functionaliteit Biedt uit betreffende bodemkaart. functionaliteit om om invoerbestand Dit af om zal te bestand af gebeuren leiden te hoort. leiden af op te leiden basis Afleiden Biedt Dit zal op basis van een door betreffende functionaliteit uit bodemkaart. invoerbestand om bestand Dit zal hoort. af gebeuren te leiden op basis Afleiden uit bodemkaart. uit bodemkaart. uit van Biedt bodemkaart. Dit een functionaliteit Dit zal door gebeuren zal de gebeuren Dit gebruiker om zal op bestand gebeuren basis op aangegeven basis af op te basis leiden van de een gebruiker door de aangegeven gebruiker kolom. aangegeven Deze functionaliteit is Afleiden uit Biedt van bodemkaart. van een functionaliteit een door Dit om zal bestand gebeuren af op te basis van door kolom. uit leiden alleen de bodemkaart. een gebruiker Deze gebruiker actief door functionaliteit als de aangegeven Dit bodemkaart gebruiker aangegeven zal gebeuren aangegeven alleen shapefile op actief basis als kolom. Deze functionaliteit is alleen actief als is. van uit kolom. bodemkaart. kolom. een Deze door Deze Dit gebruiker zal gebeuren aangegeven kolom. van bodemkaart een functionaliteit Deze door functionaliteit de is is alleen gebruiker is shapefile alleen op actief basis is aangegeven actief alleen als is. als Type berekeningen de bodemkaart kolom. van een Deze door functionaliteit Biedt gebruiker functionaliteit een shapefile is aangegeven alleen om actief te is. actief als geven als welk type de bodemkaart kolom. een Deze shapefile functionaliteit Type Type berekeningen berekeningen bodemkaart Biedt Biedt is. is alleen actief als de berekeningen functionaliteit bodemkaart functionaliteit een shapefile een in een om scenario aan om shapefile is. te uitgevoerd geven te is. geven welk welk gaan worden. Type Type berekeningen kolom. Biedt bodemkaart Deze functionaliteit een shapefile is alleen is. Type berekeningen Biedt functionaliteit de bodemkaart om aan te een geven shapefile actief welk als type Biedt type is. Het berekeningen berekeningen gaat functionaliteit om aan om realisatie een te in om geven een scenario aan scenario Ogor te welk berekeningen. geven uitgevoerd uitgevoerd welk Ook is Type berekeningen Biedt de bodemkaart functionaliteit een om shapefile aan te is. geven welk Type berekeningen type type berekeningen gaan type gaan Biedt het worden. mogelijk berekeningen worden. functionaliteit een Het een om scenario Het beide gaat scenario gaat in typen om een uitgevoerd realisatie aan om berekeningen scenario uitgevoerd realisatie te geven uitgevoerd en welk en te voeren. Type berekeningen type Biedt gaan gaan berekeningen functionaliteit worden. worden. Ogor om een aan scenario te geven uitgevoerd gaan Ogor type Het worden. berekeningen. Het gaat gaat om Het om Ook gaat realisatie in Ook een om het welk scenario mogelijk realisatie het mogelijk en uitgevoerd om om en gaan type Ogor Ogor worden. berekeningen. beide Het gaat een om is scenario realisatie uitgevoerd en Ogor beide gaan typen berekeningen. worden. typen Ook Ook berekeningen is Het het gaat mogelijk het Ook mogelijk om is te realisatie het om voeren. te mogelijk om voeren. om en Ogor gaan beide beide berekeningen. worden. typen typen Het gaat Ook om is realisatie het mogelijk om beide Ogor berekeningen. typen berekeningen uit te uit voeren. Ook te voeren. is uit het en te mogelijk voeren. om beide Ogor berekeningen. typen berekeningen Ook is uit het te mogelijk voeren. beide typen berekeningen uit om te voeren. Selecteer in files en beide scenario typen Voer berekeningen Voer 1 scenario 1 scenario in uit op in te basis op voeren. basis van gekozen van gekozen files files Selecteer Selecteer scenario Selecteer scenario Voer scenario Voer 1 scenario 1 scenario Voer parameters. parameters. in 1 op scenario in basis op basis van in op van gekozen basis gekozen van files gekozen files files Selecteer scenario Alles Alles Voer 1 scenario in op basis van gekozen files Selecteer en scenario parameters. parameters. Selecteer en Selecteer alle Voer parameters. 1 scenario alle Scenario s Scenario s die mogelijk in op basis die van mogelijk zijn op gekozen zijn files op Selecteer scenario Alles en Voer parameters. 1 scenario Selecteer in op alle basis Scenario s van gekozen die mogelijk files zijn op basis van Alles Alles Alles Selecteer Selecteer basis alle Selecteer en alle van Scenario s parameters. Scenario s gekozen inputfiles alle die Scenario s mogelijk die mogelijk. basis van gekozen inputfiles zijn die. mogelijk zijn op op zijn op Alles Kladblok Aan/Uit Selecteer en parameters. alle gekozen Scenario s inputfiles die Zodra er een scenario mogelijk gedefineerd zijn op is wordt Kladblok Alles basis Aan/Uit basis van van gekozen basis Zodra Selecteer gekozen van er inputfiles een gekozen alle inputfiles scenario Scenario s. inputfiles. gedefineerd die. mogelijk is wordt zijn op Alles Kladblok Kladblok Aan/Uit basis Selecteer Zodra van er een gekozen alle deze Scenario s knop inputfiles zichtbaar. die. Kladblok Aan/Uit Aan/Uit Zodra er Zodra basis een scenario scenario van er een gedefineerd gekozen scenario gedefineerd mogelijk Het geeft inputfiles is is gedefineerd wordt zijn de is wordt. op gebruiker deze knop zichtbaar. Het geeft gebruiker is wordt Kladblok Aan/Uit Kladblok Aan/Uit Zodra basis van er een de mogelijkheid gekozen scenario Zodra er inputfiles een gedefineerd scenario om het. gedefinieerd kladblok is wordt te is tonen wordt deze of knop Kladblok deze Aan/Uit deze knop knop zichtbaar. deze Zodra zichtbaar. mogelijkheid knop er Het een zichtbaar. Het geeft scenario om geeft de het Het gebruiker gedefineerd kladblok geeft gebruiker te gebruiker tonen te verbergen. is wordt of de gebruiker de mogelijkheid om het Kladblok Aan/Uit deze Zodra de mogelijkheid de knop er mogelijkheid een zichtbaar. scenario Het gedefineerd geeft gebruiker te deze verbergen. mogelijkheid om knop het om zichtbaar. kladblok het kladblok om het te Het is tonen kladblok te wordt geeft tonen of de te of gebruiker tonen of kladblok te tonen of te verbergen. deze te verbergen. mogelijkheid te knop verbergen. zichtbaar. om het Het kladblok geeft de te gebruiker tonen of te de verbergen. mogelijkheid om het kladblok te tonen of te de verbergen. mogelijkheid te verbergen. om het kladblok te tonen of te verbergen. versie ARCADIS 15 versie ARCADIS 15 versie versie versie versie ARCADIS ARCADIS ARCADIS ARCADIS versie ARCADIS 15 versie ARCADIS 15 versie ARCADIS 15