Gebruikersgroepvergadering

Transcriptie

1 Instal Gebruikersgroepvergadering Universiteit Antwerpen Campus Groenenborger Slide 1

2 Agenda - 13h30 13h40: Introductie - 13h40 13h55: Simulaties: doel (onderzoeksvragen), aanpak en hypotheses - 13h55 14h05: Case Kleine Ecodroom 6 appartementen - 14h05 14h30: Comfort evalueren CV SWW - 14h30 14h35: Volgende stappen simulaties - 14h35 14h55: Pauze - 14h55 15h10: Labometingen op afleversets - 15h10 15h40: Metingen sanitaire installaties Proefpost legionella Dimensionering productie Individuele woning - 15h40 15h55: Toolbox - 15h55 16h05: Diverse info - 16h05 16h15: Stand van zaken werkpakketten - 16h15 : Netwerkreceptie Slide 2

3 Goedkeuring verslag vorige vergadering Slide 3

4 Instal2020 Algemeen VIS-traject Instal2020 Integraal ontwerp van installaties voor sanitair en verwarming Het VIS-traject Instal2020 wil voor een doorbraak zorgen in de realisatie van energieperformante installaties voor sanitair water (warm en koud water) en verwarming (centrale verwarming). Daartoe wordt een methode ontwikkeld voor de integrale aanpak van ontwerp en uitvoering van deze installaties, zowel in nieuwbouw als in de renovatie van woongebouwen. Slide 4

5 Instal2020 Algemeen IWT VIS-traject (80% IWT-gesubsidieerd) Vervolg op TETRA Sanitair Warm Water Loopduur: 4 jaar (van 1 okt tot 30 sept. 2018) Primaire doelgroep: installateurs maar ook: studiebureaus, fabrikanten, groothandels, Collectief + nadruk op kennisvertaling en verspreiding Woongebouwen: woningen & appartementsgebouwen Slide 5

6 Instal2020 Projectpartners WTCB (hoofdaanvrager) Thomas More KCE UAntwerpen EMIB ICS Atic Bouwunie Slide 6

7 Instal2020 Projectpartners WTCB. TMK KCE Jef De Schutter Simon Binnemans Margot De Pauw UA Bart Bleys Olivier Gerin Paul Van den Ruben Delvaeye Jeroen (projectleider) Bossche Van der Veken Ivan Verhaert Eddy Janssen Joris Van Karla Dinne Michel Guarini Marilyn Roger Christophe Herreweghe Delmotte Robin Baetens Freek Van Riet Slide 7

8 Contactgegevens Slide 8

9 Gebruikersgroep Slide 9

10 Instal2020 Werkpakketten (WP) Slide 10

12 Simulaties: doel, aanpak & hypotheses + Jeroen Van der Veken WTCB Slide 12

13 Simulaties Doel Vergelijking verschillende installatieconcepten voor CV+SWW Naar energieverbruik en comfort Voor verschillende grootte (vermogen / aantal wooneenheden / leidinglengtes) verhouding tussen CV en SWW gebruikersgedrag (gezinstype) Focus op Distributieconcepten Nakijken ontwerpmethodes combilus Slide 13

14 Simulaties Waarom niet (alleen) meten? Lopende metingen CV+SWW Ecodroom (50+ satellietww) Zonnige Kempen (42 satellietboilers) CoolingWays (24+28 satellietboilers) Ringlaan (7 satellietboilers) Eengezinswoning (1 WP + boiler) Slide 14

15 Simulaties Waarom niet (alleen) meten? Praktische problemen CV + SWW Grote collectieve systemen Privacy Slide 15

16 Simulaties Waarom niet (alleen) meten? Praktische problemen Niet-reproduceerbaarheid Gebruikersgedrag Klimaat Geen twee cases (gebouw+installatie) zijn volkomen identiek Slide 16

17 Simulaties Aanpak Metingen Collectief en individueel Ecodroom ZK CW RL 1? Evaluatie en vergelijking van verschillende concepten: onderzoek van invloed gebouwschil, bewoners, productie, distributie, etc. op comfort en energieverbruik van het systeem Slide 17

18 Simulaties Aanpak Metingen Collectief en individueel Ecodroom ZK CW RL 1? Evaluatie en vergelijking van verschillende concepten: onderzoek van invloed gebouwschil, bewoners, productie, distributie, etc. op comfort en energieverbruik van het systeem Slide 18

19 Simulaties Aanpak Metingen Collectief en individueel Ecodroom ZK CW RL 1 TRNSYS energie Hysopt hydraulica EES algemeen EPB? Matlab algemeen Evaluatie en vergelijking van verschillende concepten: onderzoek van invloed gebouwschil, bewoners, productie, distributie, etc. op comfort en energieverbruik van het systeem Slide 19

20 Simulaties Aanpak Metingen Collectief en individueel Ecodroom ZK CW RL 1 TRNSYS Validatie energie Hysopt Dimensionering hydraulisch EES (JCJ) Validatie hydraulisch EPB Simulaties Matlab Evaluatie en vergelijking van verschillende concepten: onderzoek van invloed gebouwschil, bewoners, productie, distributie, etc. op comfort en energieverbruik van het systeem Slide 20

21 Simulaties Validatie hydronica ahv EES: leidingenmodel Slide 21

22 Simulaties Validatie hydronica ahv EES: distributiemodel Slide 22

23 Simulaties Validatie hydronica ahv EES: eerste resultaten Slide 23

24 Simulaties Aanpak Case: Ecodroom gebouw Vereenvoudigde simulatietool (Matlab) Concepten vergelijken SWW vraag profiel Metingen Validatie simulatie (TRNSYS) Vraagprofiel Bewoners activiteit (IWW, aanwezigheid, ) Vergelijkingsmatrix Gebouw model Distributie model Satelliet unit model Ketel model Productie WKK model WP model Slide 24

25 Simulaties Aanpak Case: Ecodroom gebouw Vereenvoudigde simulatietool (Matlab) Concepten vergelijken Metingen Validatie simulatie (TRNSYS) Vraagprofiel Gebouw model Distributie model Satelliet unit model SWW vraag profiel Bewoners activiteit (IWW, aanwezigheid, ) Ventilatie schacht? Aansluiting? buffermodel Randvw Vergelijkingsmatrix (dis)comfort Vergelijking - Eprimair - Qproductie - Qdistributie - Qafgifte Ketel model Productie WKK model WP model Slide 25

26 Simulaties Timing Case: Ecodroom gebouw Vereenvoudigde simulatietool (Matlab) Concepten vergelijken Metingen Validatie simulatie (TRNSYS) Vraagprofiel Gebouw model Distributie model Satelliet unit model SWW vraag profiel Bewoners activiteit (IWW, aanwezigheid, ) buffermodel Randvw Vergelijkingsmatrix (dis)comfort Vergelijking - Eprimair - Qproductie - Qdistributie - Qafgifte Ketel model Productie WKK model WP model Slide 26

27 Simulaties: Case Kleine Ecodroom 6 appart n + Jef De Schutter Thomas More Kempen Slide 27

28 Case: Ecodroom Algemene informatie 49 appartementen (+ service flats) Nieuwbouw (2013) 3 gasketels 1 WKK + buffer Combilus met satellietunit per appartement Slide 28

29 Case: Ecodroom Algemene informatie Verdeling via grote lus met stijgleiding per 3à4 appartementen Slide 29

30 Case: Ecodroom Algemene informatie Satellietunit met warmtewisselaar voor SWW Vermogen regeling CV door debietregeling Slide 30

31 Case: Ecodroom Algemene informatie A: koud water naar woning B: Warm water naar woning C: koud water aanvoer (vanuit hoofdteller) D: aanvoer vanuit combilus E: retour naar combilus F: verwarming toevoer naar woning G: verwarming retour vanuit woning Slide 31

32 Case: Ecodroom Algemene informatie Slide 32

35 Case: Ecodroom Case: kleine Ecodroom 2 stijgleidingen, 6 appartementen van gemiddelde grootte (2-slaapkamers per appartement) 1 ketel van 60 kw Slide 35

36 Case: Ecodroom Case: kleine Ecodroom: keuzes en afspraken Sanitair warm water: per appartement 1 bad 1 douche 2 keukenkranen 2 badkamerkranen Gebouwschil Idem grote ecodroom Gezinssamenstelling Gezin 1: 1 thuisblijvende volwassene Gezin 2: 1 werkende volwassene Gezin 3: 2 werkende volwassenen Gezin 4: 1 thuisblijvende en 1 werkende volwassene; 1 kind Gezin 5: 2 werkende volwassenen; 1 kind Gezin 6: 2 thuisblijvende volwassenen Slide 36

37 Onderzoeksvraag Evaluatie en vergelijking van verschillende concepten: onderzoek van invloed gebouwschil, bewoners, productie, distributie, etc. op comfort en energieverbruik van het systeem Case kleine Ecodroom 37 Slide 37

38 Definities discomfort CV en SWW + Jef De Schutter Thomas More Kempen Slide 38

39 Discomfort Centrale verwarming Ontoereikende temperatuur over bepaalde tijd (Kh) Sanitair warm water Wachttijd (seconden) 39 Slide 39

40 Discomfort Centrale verwarming T set T set hoog op moment dat eerste persoon opstaat/thuiskomt Hoog: Als (of iets voor dat) eerste persoon opstaat laag als laatste persoon vertrekt /gaat slapen Laag: als laatste persoon gaat slapen 40 Slide 40

41 Discomfort Centrale verwarming Comfortgrens = gewenste temperatuur = 21 C discomfort discomfort Discomfort [Kh]: aantal Kelvin-uur dat de operatieve temperatuur in een bepaalde ruimte onder de gewenste temperatuur ligt op de momenten dat minstens 1 persoon thuis is. Bij T comfort = T set = 21 C Discomfort = 10,2 Kh 41 Slide 41

42 Discomfort Centrale verwarming Tgewenst = 21 C Comfortgrens = 20 C dwz: temperatuur vanaf >20 C als aanvaardbaar beschouwen 42 Slide 42

43 Discomfort Centrale verwarming Discomfort [Kh] neemt af Bij T comfort = 20 C Discomfort = 7,8 Kh 43 Slide 43

44 Discomfort Centrale verwarming Tgewenst = 21 C Comfortgrens = 20 C dwz: temperatuur vanaf >20 C als aanvaardbaar beschouwen 44 Slide 44

45 Discomfort Centrale verwarming Tgewenst = 21 C Comfortgrens = 19 C 45 Slide 45

46 Discomfort Centrale verwarming Tgewenst = 21 C Comfortgrens = 19 C Discomfort [Kh] neemt verder af Bij T comfort = 19 C Discomfort = 4,1 Kh 46 Slide 46

47 Discomfort Centrale verwarming Resultaten case kleine ecodroom, combilus Maand januari discomfort [Kh] comfortniveau 21 C 20 C 19 C 18 C 17 C appartement 1 107,2 15,9 0,0 0,0 0,0 appartement 2 40,3 5,0 0,0 0,0 0,0 appartement 3 92,4 23,3 1,2 0,0 0,0 appartement 4 106,0 16,7 0,0 0,0 0,0 appartement 5 140,1 42,6 17,1 3,1 0,0 appartement 6 147,5 45,9 6,7 0,0 0,0 Hierop fitten door te spelen met ketelvermogen en/of tijdstip (T set hoog). Bv 50Kh of 30 Kh per appartement beschouwen als aanvaardbaar over een stookseizoen 47 Slide 47

48 Discomfort Centrale verwarming Resultaten case kleine ecodroom, combilus Discomfort (Kh) 149 Kh =25 Kh/app 3600 kwh Verbruik (kwh) 48 Slide 48

49 Discomfort Centrale verwarming Resultaten case kleine ecodroom, combilus Discomfort (Kh) 149 Kh =25 Kh/app 3600 kwh Verbruik (kwh) 49 Slide 49

50 Discomfort Sanitair warm water 50 Slide 50

51 Discomfort Sanitair warm water Totale wachttijd Opstart ketel Capaciteit ketel 51 Slide 51

52 Case kleine ecodroom Sanitair warm water Wachttijd: Wachttijd wordt beïnvloed door Tapleidinglengte Tapleidingdiameter Tapdebiet (materiaal tapleiding) Opstarttijd SWW-productie Warmtecapaciteit SWW-productie Gevolgen van langere wachttijd Comfortverlies, maar ook Hoger energieverbruik Hoger waterverbruik 52 Slide 52

53 Case kleine ecodroom Sanitair warm water 53 Slide 53

54 Case kleine ecodroom Sanitair warm water Definitie wachttijd SWW-tapping: tijd dat het duurt voor de temperatuur bij een bepaalde tapping de comforttemperatuur heeft bereikt T comfort = T gewenst -1 C 54 Slide 54

55 Case kleine ecodroom Sanitair warm water T comfort = T gewenst -1 C =38 1 = 37 C Wachttijd = 16 sec 55 Slide 55

56 Case kleine ecodroom Sanitair warm water wachttijd (sec) bad douche 1 douche 2 tappunt badkamerkraan 1 badkamerkraan 2 keukenkraan 1 keukenkraan 2 tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping Appartement 1 Overzicht wachttijden (maand januari) tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping tapping 24 7 tapping tapping Slide 56

57 Case kleine ecodroom Sanitair warm water boxplot Appartement 1 Overzicht wachttijden (maand januari) 57 Slide 57

58 Case kleine ecodroom Sanitair warm water 90% grens derde kwartiel (75% grens) tweede kwartiel (mediaan) gemiddelde eerste kwartiel (25% grens) 10% grens 58 Slide 58

59 Case kleine ecodroom Sanitair warm water Appartement 19s 1 Overzicht wachttijden 16s (maand januari) 20s 20s 17s 18s 16s 19 tappingen 10 tappingen 13 tappingen 26 tappingen 100 tappingen 11 tappingen 0 tappingen 21 tappingen 59 Slide 59

60 Case kleine ecodroom Sanitair warm water 13 tappingen 12 tappingen 13 tappingen 13 tappingen 64 tappingen 7 tappingen 6 tappingen 60 Slide 60

61 Case kleine ecodroom Vergelijk individueel collectief Collectief 18s 18s individueel 27s 61 Slide 61

62 Case kleine ecodroom Vergelijk collectief individueel Vraag aan GC: ketelwachttijd bij opstart? Input is welkom! 62 Slide 62

63 Case kleine ecodroom Vergelijk collectief individueel Vragen aan GC: Gegevens mbt ketelwachttijd bij opstart? Evaluatie wachttijd ahv boxplots: Goede aanpak? Evaluatiecriteria? Gemiddelde wachttijd? 25%-percentieel? Uitschieters? 63 Slide 63

64 Volgende stappen simulaties + Jeroen Van der Veken WTCB Slide 64

65 Simulaties Volgende stappen Koppeling leidingverliezen koker appartementen Uitbreiding naar combilus met satellietboiler Afronden validatie distributie, afleversets & productie Automatiseren simulaties Simuleren Collectief combilus WW combilus boilers circulatieleiding individueel (combiketels) Invloed vorm en grootte gebouw (compactheid systeem) Invloed isolatiegraad gebouw en type gebruikers (spreiding) Invloed dimensionering (wachttijd vs energieverbruik) Invloed isolatiegraad primaire leidingen (incl. perfecte isolatie) Invloed regeling (nachtverlaging?) Slide 65

66 Slide 66

68 Labometingen op afleversets + Ivan Verhaert Universiteit Antwerpen Slide 68

69 Labometingen Opbouw proefstand Doel: correct gebruik en evaluatie van de afleverset (en combi-lus) Documenteren in de productfiche Veel types, veel mogelijke inpassingen, OPROEP: schema s, foto s welkom (wij zijn niet zo handig met camera s, ) Slide 69

70 Labometingen Opbouw proefstand Idee (eerlijke vergelijking) Ruimteverwarming Primair circuit (combi-lus of warmtenet) Afleverset Collective heat source (warm) watergebruik Wateraansluiting Slide 70

71 Labometingen Opbouw proefstand Idee (eerlijke vergelijking) zelfde gebruikspatroon Simulaties/metingen in situ/normen Comfort Vraagprofiel Ketel, heat pump, Ruimteverwarming (warm) watergebruik Wateraansluiting Slide 71

72 Labometingen Opbouw proefstand Idee (eerlijke vergelijking) Primair circuit (combi-lus of warmtenet) orthogonale leiding (aftapleiding van afleverset naar de lus) Naamgeving? Afleverset Collective heat source Invloed van primair circuit op comfort (responstijd) Invloed van tappatroon/afleverset => primair circuit Temperatuurregime Slide 72

73 Temperatuur ( C) Debiet (L/min) Labometingen Kwaliteitstesten op de afleverset Metingen Reactietijd (max. debiet: comfortevaluatie) Tappen aan MAX debiet Invloed orthogonale leiding TT22_SWW [C] TT12_Prim_aanvoer [C] Toestel wachttijd FT21_SWW [l/min] Time (s) Slide 73

74 Temperature ( C) ; Flow rate (L/min) Labometingen Kwaliteitstesten op de afleverset Metingen Test Infrax warm Zuyd (retour primair) 70 Trapsgewijs belasting TT22_SWW [C] TT13_Prim_retour [C] FT21_SWW [l/min] Slide 74

75 Labometingen Opbouw proefstand Volgende testen Nieuwe protocollen met oog op certificering Inzicht in aandachtspunten bij ontwerp/installatie Slide 75

76 Metingen sanitaire installaties: Monitoring waterverbruik in woongebouwen + Bart Bleys Olivier Gerin WTCB Slide 76

77 Instal 2020 Metingen N 32 : eengezinswoning : 5 pers., oude installatie) N 33 : 36 sociale appart. met combilus systeem N 34 : zorgcentrum met 110 bedden N 35 : zorgcentrum met 87 bedden: Lopende metingen Slide 77

78 Instal 2020 N 33: Combilus metingen (voor 36 appart.) Debietmeter op de hoofdcollector (CV + SWW) Slide 78

79 Instal 2020 N 33: Combilus metingen (voor 36 appart.) Zonnige Kempen (36 appart. + combilus) --- ruw debiet --- T vertrek --- T retour DHW demand Space heating + Space heating? Space heating? DHW demand + Space heating? Slide 79

80 Instal 2020 N 34: SWW metingen zorgcentrum 110 bedden (lits ) 1 douche + lavabo / kamer (weinig gebruikt) 2 hoog-laag baden 1 centrale keuken bar 3,5 bar na de waterteller 16,25 m³ leidingwater/dag (eau de ville /jour) 2,62 m³ SWW/dag (ECS/jour) -> 23,8 L / pers./d 2 SWW lus: kamers + baden (A + B), keuken (C) Slide 80

81 Instal 2020 N 34: SWW metingen (bejaardentehuis, 110 bedden) Piekdebiet: 80 l/min (ruwe) SWW piekdebieten van de andere dagen is tussen 30 en 59 L/min, (KW tot 55 C?) Slide 81

82 Instal 2020 N 34: SWW metingen (bejaardentehuis, 110 bedden) Meeste dagen: piekdebiet tussen 30 en 59 l/min Keuken uittappingen + Badvullingen Slide 82

83 Metingen sanitaire installaties: Proefpost legionella + Bart Bleys Olivier Gerin WTCB Slide 83

84 Test setup legionnella Initieel doel Nagaan of het mogelijk is om energie te besparen, zonder verhoging van het risico op legionella-ontwikkeling. Bv. door de SWW-productietemperatuur te verlagen en regelmatig op te stoken. Voorbeelden: T productie T desinfectie Desinfectieduur Frequentie 45 C 60 C 30 min 1x/week 45 C 60 C 1h 1x/week 45 C 60 C 30 min 1x/dag 45 C 60 C 1h 1x/dag 50 C.. Belangrijke opmerking: de hygienische waterkwaliteit is uiteraard belangrijker dan het verminderen van het energieverbruik Slide 84

85 CIB W062 Water supply and drainage Evaluation of the risk of Legionella spp. development in sanitary installations K. Dinne, O. Gerin, B. Bleys, K. De Cuyper Belgian Building Research Institute Belgium Slide 85

86 Content 1. Introduction 2. The BBRI test facility 2.1 description test facility 2.2 heat shock experiments 3. First results 4. Preliminary conclusions Slide 86

87 1. Introduction Energy context: Reducing the energy needs for buildings is a European challenge in order to meet the 2020 requirements: all new buildings must be near zero energy buildings As the energy-use for space heating continues to diminish, energyuse for domestic hot water (DHW) becomes increasingly relevant Efficient design of DHW installations becomes ever more important Pressure to reduce DHW production temperatures in certain types of installations (installations with heat pumps, low district heating, etc.) Hygienic context: Why new Legionella research? Having a good water quality at the faucet is essential, and certainly more important than energy related aspects Risks of lower DHW production temperatures with regular thermal shocks have not been studied in detail Slide 87

88 1. Introduction (2) Evaluation -on a full scale test facility- of the possibility to reduce the DHW production temperature without increasing risk of Legionella development The test facility consists of: l water tank - ~ 40m circulation loop What are we doing at BBRI? - 2 draw-off pipes (bathroom and kitchen) - Single family tapping profile: 156 l/day DHW at 45 C with regular heating to 60 C Monitoring of Legionella concentration in water and biofilm Slide 88

89 2. The BBRI test facility Slide 89

90 2. The BBRI test facility (2) Culture tank: l - Temperature: 39 C - Daily draw-off of 127 l - Stable concentration of cfu/l test tank: l - Temperature: 45 C - Daily tapping profile - Heating element: vertical electrical resistance (6 kw) - Thermocouples on outside wall Circulation loop: Vertical pipes: DN32 with DN16 recirculation PEX-Alu-PEX with PIR insulation Slide 90

91 2. The BBRI test facility (3) «test» tank T sensor n L/d T sensor n L T sensor n 5 T sensor n 4 T sensor n 10 Distance from bottom (cm) T sensor n 0 Cold water supply T sensor n 3 T sensor n 2 T sensor n 1 Return DHW loop Temp. sensor n 5 : Temp. sensor n 4 : 95.2 Temp. sensor n 3 : 68 Temp. sensor n 2 : 40.8 Temp. sensor n 1 : 13.6 Temp. sensor n 0 : 0 Slide 91

92 2. The BBRI test facility (4) 60 C/ 1h Slide 92

93 2. The BBRI test facility (5) Biofilm monitoring Slide 93

94 2. The BBRI test facility (6) Tap schedule DHW Flowrate Tap duration Tapped DHW volume Start hour Type of draw-off l /min s liters 06:59 purge of the shower pipe :00 Shower n :10 Shower n :00 Shower n :00 Kitchen faucet :30 Kitchen faucet :45 Kitchen faucet :15 Children s bath (40 L) :00 Kitchen faucet :15 Kitchen faucet :00 Kitchen faucet Total tapped daily DHW Volume : 155,79 l Slide 94

95 2. The BBRI test facility (7) Heat shock experiments weeks T production (tank) T heating ( thermal shock ) Heating duration Frequency Number of thermal shocks 1 and 2 45 C 60 C 30 min 1x / week 2 shocks 3 and 4 45 C 60 C 1 h 1x / week 2 shocks 5 45 C 60 C 30 min 1x / week with extra circulation on tank 6 and 7 45 C 60 C 1 h 1x / week with extra circulation on tank 8 and 9 45 C 60 C 1 h 1x / week with extra circulation on tank minutes thermal disinfection of the sampling taps 1 shock 2 shocks 2 shocks Slide 95

96 2. The BBRI test facility (8) Heat shock experiments weeks T production (tank) T heating ( thermal shock ) Heating duration C 60 C Warming up +4 x 30 min (for taps disinfection) Frequency 1x / week with extra circulation on tank. + 4 x 30 minutes thermal disinfection for each of the sampling taps and draw-off pipes C 60 C Warming up +30 min (for tank) + 4 x 30 min (for taps disinfection) 1x / week with extra circulation on tank. + 4 x 30 minutes thermal disinfection for each of the sampling taps and draw-off pipes C 60 C 1 h 2x / week with extra circulation on tank C 60 C 1 h 7x /week with extra circulation on tank Number of thermal shocks 1 shock 1 shock 9 shocks 7 shocks Slide 96

97 05/01/ /01/ /02/ /02/ /03/ /03/ /03/ /04/ /04/ /05/ /05/ /06/ /06/ /07/ /07/ /08/2017 Legionella conc. [cfu/l] log scale 3. First results In the test facility: None of the thermal shocks lead to acceptable Legionella concentrations (< 1000 cfu/l) in the DHW installation DHW 45 C + schock 60 C departure recirculation shower kitchen Slide 97

98 3. First results (2) Heating of watersamples in laboratory taken from the test facility: - at 65 C no Legionella bacteria survived, even if the thermal schock only lasted 5 min. - At 60 C for 60 min, Legionella concentration decreased from cfu/l to 250 cfu/l. Cultivable bacteria remained. Biofilm monitoring: - Progressive decrease (from to cfu/l) of the Legionella concentrations - After 15 days without thermal shock: return to initial concentration Slide 98

99 4. Preliminary conclusions Important to standardise sampling methodology and to disinfect the sampling points In a contaminated installation, with DHW production temperature of 45 C, a regular thermal shock at 60 C seems insufficient to stabilise the Legionella concentration below 1000 cfu/l As laboratory tests are promising with shocks at 65 C and 70 C, more combinations will be studied: - Higher thermal shock temperature, duration and frequency - Higher DHW production temperature (50 C, 55 C) Test will be continued till September 2018 Slide 99

100 4. Preliminary conclusions Important to standardise sampling methodology and to disinfect the sampling points In a contaminated installation, with DHW production temperature of 45 C, a regular thermal shock at 60 C seems insufficient to stabilise the Legionella concentration below 1000 cfu/l As laboratory tests are promising with shocks at 65 C and 70 C, more combinations will be studied: - Higher thermal shock temperature, duration and frequency - Higher DHW production temperature (50 C, 55 C) Test will be continued till September 2018 Slide 100

101 Paper publication-legionella.pdf Slide 101

102 Metingen sanitaire installaties: Dimensionering productie + Bart Bleys Olivier Gerin WTCB Slide 102

103 Instal 2020 WP1 Piekverbruik op 10 min uit de PV Curven vs DIN 4708 Vergelijking met DIN Heraal : Metingen zijn dikwijls in oude installatie uitgevoerd! Slide 103

104 Metingen sanitaire installaties: Metingen individuele woning + Ivan Verhaert Universiteit Antwerpen Slide 104

105 Metingen in situ Meetopzet Doel: validatie op woningniveau van gelijktijdige SWW en CV-meting Warmteverliesberekening (opwarmvermogen) Lopende masterthesis (doel Januari 2018) SWW-tool Ruimteverwarming HP Zon (weerstand) (warm) watergebruik Slide 105

106 Metingen in situ Meetopzet Doel: validatie op woningniveau van gelijktijdige SWW en CV-meting Warmteverliesberekening (opwarmvermogen) Lopende masterthesis (doel Januari 2018) SWW-tool (9/6 29/7: zomer (50 dagen) 5 min) Elek (33 kwh) Zon (246 kwh) SWW (245 kwh) 12kW piek (meetresolutie) (koud water op ca 20 C!) CV (4 kwh) Slide 106

107 Softwaretools Instal Ruben Delvaeye WTCB Slide 107

108 Softwaretools Instal2020 Projectaanvraag Werkpakket 5: Installatie Toolbox Het ter beschikking stellen van een toolbox met dimensioneringstools voor de verschillende componenten en deelaspecten van installaties voor SWW en ruimteverwarming. Warmteverlies tool Warmte-afgifte tool CV distributie tool Expansie tool Sanitair tool Doel: Laagdrempelig hulpmiddel voor installateur dat zorgt voor een planmatige aanpak van een installatie = Verhogen efficiëntie, verhogen kwaliteit, verminderen problemen Slide 108

109 Softwaretools Instal2020 Projectaanvraag Focus: installaties in individuele woningen en kleine appartementsgebouwen Afzonderlijke tools Naar het idee van Optivent (ventilatie) Slide 109

110 Softwaretools Instal2020 Vastgelegde basiscriteria Tools vooral te gebruiken op laptop/pc, resultaten moeten beschikbaar zijn op zowel laptop/pc als tablet (evtl. smartphone) Web based, zowel toepassing als dataopslag, namelijk: Tools voornamelijk gebruikt in kantooromgeving, waar internetverbinding beschikbaar is Gebruikte softwareversie Opvolging van het softwaregebruik Slide 110

111 Softwaretools Instal2020 Vastgelegde basiscriteria Tools te raadplegen vanaf de projectwebsite Werken via een account ( ingelogd ), met mogelijkheid tot online dataopslag Modulariteit: gebruik van de afzonderlijke tools of van de gehele toolbox Slide 111

112 Softwaretools Instal2020 Demonstraties Zie demo s Slide 112

113 Softwaretools Instal2020 Projectaanvraag Slide 113

114 Softwaretools Instal2020 Evolutie in de loop van instal2020 Gebouw Slide 114

115 Softwaretools Instal2020 Minimaal te behalen doelstellingen Gebouw Slide 115

116 Softwaretools Instal2020 Input gebruikersgroep Voorgestelde volgorde ok? Suggesties? Slide 116

117 Diverse info: EN nationale bijlage + Bart Bleys WTCB Slide 117

118 Cumulatief verbruik C (L) Tapprofielen Dimensionering productie Cumulatieve curve: bepaling PV-curve h 12h 18h 24h 0 21,600 43,200 64,800 86,400 Tijdsduur (meetinterval) (s) Slide 118

119 Productie Dimensionering: P,V-curve Collectief Slide 119

120 Productie Dimensionering Slide 120

121 EN nationale bijlage Plan van aanpak Piekdebiet = DIN OK Dimensionering via P,V-curve OK Slide 121

122 EN Standaardprofiel: NOK Ecodesign profielen Slide 122

123 EN Ecodesign profielen vs. metingen S Slide 123

124 EN Ecodesign profielen vs. metingen M Slide 124

125 EN Ecodesign profielen vs. metingen L Slide 125

126 EN Ecodesign profielen vs. metingen 3XL Slide 126

127 EN Ecodesign profielen vs. metingen 4XL Slide 127

128 EN nationale bijlage Plan van aanpak Opstarten werkgroep binnen Instal 2020 eerste vergadering 2017 bijlage afgewerkt eind 2018? Opstelling van profielen voor verschillende gebouwgroottes en types Verificatie/validatie: P,V-curves: vergelijking P,V-curves uit metingen en profielgenerator DIN Slide 128

129 Diverse info: Proceedings CIB W062 Symposium Bart Bleys WTCB Slide 129

130 CIB W062 Symposium 2017 Proceedings vrij beschikbaar Topic: Water Supply and Drainage for Buildings Zowel de proceedings als alle afzonderlijke presentaties zijn vrij te downloaden via volgende website: Slide 130

131 CIB W062 Symposium 2017 Proceedings vrij beschikbaar Session topics Water supply hygiene security Water saving and sustainable use Building water supply and drainage and intelligentization Drainage sanitation and indoor environment pollution control Slide 131

132 CIB W062 Symposium 2017 Proceedings vrij beschikbaar Bijvoorbeeld: Slide 132

133 Diverse info: Save the dates & oproepen + Ivan Verhaert Universiteit Antwerpen Slide 133

134 Aankondiging evenement Save the date: APRIL, Brussel ATIC wordt 80 jaar! 21-22/4/18: REHVA Meeting Days 23/4/18: Conference Slide 134

135 Aankondiging doctoraatsverdediging Save the date: 31 oktober, Antwerpen Stijn Verbeke 50% VITO, 50 % UAntwerpen Bouwkunde Promotor Amaryllis Audenaert Slide 135

136 Mededeling studiedag 18/10 Energie & Armoede Stelling Energie-armoede vs klimaatdoelstellingen HEAT (COMFORT) as a SERVICE Graag jullie mening hierover Is dit een thema om eens in werkgroep over te discussiëren? Waarde van warmte? Slide 136

137 Oproep Onderwerpen voor Bachelorprojecten Tweede semester bachelors/schakels aan de slag rond kleine, afgebakende technische vragen Vb. evaluatie van warmte in energieprestatie gebouwen Zijn er vragen, geef ze ons zeker door. Slide 137

138 Diverse info: Masterthesis te linken aan instal Ivan Verhaert Universiteit Antwerpen Slide 138

139 Masterthesis Resultaten gelinkt onderzoek Koen Pieters (nu actief op historische gebouwen) Onderzoek Identificeren van tappatronen Invloed van gebruikersgedrag Warm EN Koud water Andere invalshoek (Andere) meetmethode Slide 139

140 Identificeren van tappatronen Onderzoeken van de invloed van gebruikersgedrag Slide 140

141 Wat is de invloed van - het gedrag - de sociaal-demografische gegevens - de woningkarakteristieken van de gebruiker op zijn verbruik van koud en warm water? 141 Slide 141

142 Testopstelling 142 Slide 142

143 Koppelen metingen met gedrag, sociaaldemografische kenmerken en woningkarakteristieken 143 Slide 143

144 Drukmetingen 144 Slide 144

145 Debietmetingen 145 Slide 145

146 Toepassingen - Ontwikkelen lerend algoritme om via debietmetingen gewoontes van tappunten te herkennen => bv. calamiteiten herkennen - Correctere dimensionering SWW- installaties afhankelijk van (type) gebruiker(s) - Adviseren overheden inzake waterbesparende maatregelen 146 Slide 146

147 Stand van zaken werkpakketten + Bart Bleys WTCB Slide 147

148 WP 1: Eisen Timing: OK Opmerkingen: Dimensionering productie: vergelijking DIN met metingen uitgevoerd In situ metingen in RVTs lopende Testen op proefpost legionella: reeds meer dan voorzien, metingen worden verdergezet Slide 148

149 WP 2: Concepten Timing: +- OK Opmerking: Fiches SWW: in afwerking: enkele reeds openbaar op instal2020-website, andere volgen de komende weken Fiches verwarming: verschuiving in timing door langdurige afwezigheid In opmaak door Christophe Delmotte (WTCB) Momenteel voor 5/11 fiches eerste draft beschikbaar Fiche afleverset: in opmaak door Eddy Janssen en Ivan Verhaert (UAntwerpen) Slide 149

150 WP 3: Cases Timing: +- OK Opmerking: Vertraging, maar inhaalbeweging bezig sinds 2016 (TMK heeft meer mankracht ingezet) Onderaanneming JCJ Energetics (Jean Lebrun) Vooropgestelde doelen lijken nog steeds haalbaar tegen het einde van het project Slide 150

151 WP 4: Installatiewijzer Timing: OK Opmerking: Excel-tool gemaakt door eindwerkstudent Universteit Bergen Maximale flexibiliteit ingebouwd om aanpassing toe te laten Beperking: enkel gefocust op productie Slide 151

152 WP 5: Toolbox Timing: - OK Opmerking: Achterstand tov voorziene timing Ontwikkeling globaal kader (dasboard, database, ) was niet voorzien, maar werd wel uitgevoerd Allicht zullen niet alle voorziene tools in de toolbox geïmplementeerd zijn tegen het einde van het project Slide 152

153 WP 5: Toolbox Timing: - OK Opmerking: Voorstel: Reeds enkele losse tools beschikbaar (bv. Warmteverliesberekening ; dimensionering expansievaten ; ) Dus: eerst focus op sanitair tool (distributie + productie) Ontwikkeling toolbox kadert in langetermijnvisie van WTCB afdeling CLIE Continuïteit Slide 153

154 WP 6: Innovatiebegeleiding Timing: +- OK Zowel individueel als collectief (bv. workshop knowledge gap betreffende NZEB, voor installatiebedrijven ) Vraag aan GG: gelieve ons te informeren over / te betrekken bij innovaties: innovatieve producten, diensten, Bedrijfsspecifieke ondersteuning kan deels binnen of kan opgestart worden vanuit Instal2020 Slide 154

155 WP 7: Disseminatie Timing: OK Opmerking: Meer presentaties, vormingen, artikels etc. dan voorzien Slide 155

156 Zijn er vragen?! Slide 156

157 Gebruikers Poll Leden van de gebruikersgroep moeten de gebruikerspoll invullen Snelle manier voor VLAIO om status project te zien Bevraging na elke vergadering van de gebruikersgroep (GG) Automatisch gekoppeld aan registratie aanwezigheden GG Gebruiksvriendelijk, MINDER DAN 5 MINUTEN Enkel geaggregeerde resultaten naar de projectuitvoerders Slide 157

158 Gebruikers Poll Doelgroepleden krijgen na aanwezigheid op gebruikersgroepvergadering een mail met link naar Gebruikers Poll 5 vragen (meerkeuze) 1. In welke mate is het onderwerp van het project nog steeds relevant voor uw onderneming? 2. Hoe scoort u het projectverloop en de tot nu toe behaalde projectresultaten in functie van de te bereiken doelstellingen? 3. Hoe tevreden bent u over de ruimte voor interactie en sturing door de ondernemingen (gebruikers) binnen het project? 4. Hoe tevreden bent u met de behandelde punten in de gebruikersgroepvergaderingen? 5. Hoe hoog scoort u de (mogelijke) toepassing van concrete, bruikbare resultaten bij uw eigen onderneming (of uw ledenbedrijven) op korte termijn? Slide 158

159 Vastleggen volgende vergadering April 2018? Vrijdagnamiddag? WTCB Sint-Stevens-Woluwe Of bij een van de leden van de gebruikersgroep? Slide 159

160 Slide 160