Europees Economisch en Sociaal Comité Bijdragen van het EESC aan de Europees politiek voor

Transcriptie

1 Europees Economisch en Sociaal Comité Bijdragen van het EESC aan de Europees politiek voor vernieuwing

2 Het begrip "innovatie" refereert aan nieuwe gebruiksvoorwerpen of procédés. Men spreekt van innovatie als een uitvinding in praktijk wordt gebracht vanwege het nut dat ervan wordt verwacht, zoals besparing op het gebruik van hulpbronnen of meerwaarde in de vorm van meer gemak of vooruitgang voor de samenleving. Innovatie is méér dan alleen maar het vermogen om te innoveren, maar eerder de handeling waardoor bestaande of nieuwe denkbeelden in resultaten worden omgezet. Onderzoek, ontwikkeling en innovatie zijn strategische troeven in de huidige geglobaliseerde wereld. Innovatie vereist onderzoek en ontwikkeling, waarvoor investeringen en steun van de kant van overheid en particuliere ondernemingen nodig zijn. De EU heeft een O&O-beleid uitgestippeld, dat met name is gebaseerd op de kaderprogramma's voor onderzoek en ontwikkeling, de uitvoerende agentschappen, het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie, de gemeenschappelijk onderzoekscentra en andere horizontale regelingen ten gunste van innovatie. Aldus Gerd WOLF, EESC-lid en afgevaardigde van de Helmholtz-Gemeinschaft van de Deutscher Forschungszentren Innovatie is niet alleenzaligmakend, maar moet weloverwogen zijn en worden beperkt tot dat wat de samenleving kan verwerken. Innovatie kan op zo korte termijn tot vooruitgang leiden dat de gewone evolutie van maatschappij en cultuur hierbij achterblijft. Innovatie betekent niet noodzakelijkerwijs vergroting van het welzijn, soms kan innovatie een samenleving zelfs destabiliseren. Zo kan innovatie tot achteruitgang leiden. Een voorbeeld daavan zijn de nieuwe financiële instrumenten die aan de wieg staan van de financiële crisis.

3 Het EESC vervult een schakelfunctie tussen de EU en het maatschappelijk middenveld en heeft zich in die hoedanigheid al meerdere malen uitgesproken over aan innovatie gerelateerde vraagstukken. Onderstaande teksten stroken met adviezen die het EESC op verzoek van het Duitse EU-voorzitterschap, uit eigen beweging of op verzoek van de Commissie heeft uitgebracht. Europa s onderzoeks-, ontwikkelingsen innovatiepotentieel benutten en versterken Innovatie en vooruitgang berusten op de wisselwerking tussen fundamenteel onderzoek, toegepast onderzoek en productiegerichte ontwikkeling. De vervlechting tussen deze drie moet gehandhaafd blijven. Het doel is het proces te versnellen waardoor nieuwe gebruiksvoorwerpen of procédés worden ontdekt. Europa heeft er alle belang bij om weer het voortouw te nemen op het gebied van onderzoek en innovatie. Wetenschappelijke en technische resultaten en de toepassing daarvan in een op concurrentie gerichte en gemondialiseerde economie vormen de garantie dat Europa zijn positie op het industriële wereldtoneel zal kunnen behouden. Een conditio sine qua non voor innovatie is dat er in de samenleving draagvlak is voor vooruitgang. Zonder dat draagvlak zijn ondernemingen niet bereid om in onderzoek te investeren. Stimulansen voor innovatie en prikkels voor met name kleine en middelgrote ondernemingen om te innoveren, hebben alleen zin als die beantwoorden aan een aantrekkelijk en wel doordacht samenstel van juridische, bestuursrechtelijke en financiële randvoorwaarden. Investeren in kennis en innovatie Europa put zijn grootste kracht uit zijn burgers. Daarom moet de EU de juridische randvoorwaarden bieden waardoor haar burgers voldoende speelruimte krijgen om nieuwe denkbeelden te ontwikkelen: burgers krijgen op die manier de moed, maar ook zin om te innoveren. Het EESC is altijd al voorstander geweest van vereenvoudiging en verlichting van regelgeving en bureaucratie. Innoveren is ook accepteren dat het fout kan gaan. Welk nut een innovatie heeft, kan alleen uit de praktijk blijken: alleen op die manier kan worden aangetoond of een innovatie bestaansrecht heeft. En soms gaat het mis. Maar uit een mislukking kan worden geleerd. De aan innovatie klevende risico's moeten door de samenleving worden geëvalueerd. Het EESC heeft de oprichting voorgesteld van een risicofonds dat kan worden ingezet om door innovatie geleden schade of verliezen te vergoeden. Samenwerking en kennisoverdracht zijn evenzovele voorwaarden voor innovatie Het EESC benadrukt het belang van kennisoverdracht tussen onderzoekscentra, bedrijfsleven en mkb. Die samenwerking geeft de doorslag bij de omzetting van resultaten van wetenschappelijk onderzoek in innoverende producten en procédés. Bovendien kunnen de bestaande informatiesystemen worden aangevuld en vervolledigd met pan-europese online onderzoekssystemen. Het EESC heeft zich altijd al ingezet voor vrije toegang tot wetenschappelijke online publicaties, ook al moet die toegang aan beperkingen worden verbonden: niet wenselijk

4 Deze adviezen staan op is dat vroegtijdig toegang wordt verleend tot zogenoemde "ruwe" gegevens. Er moet dus, in overleg met de betrokken onderzoekers, behoedzaam te werk worden gegaan. Beoordeling van het communautaire innovatiebeleid in een veranderende wereld Het EESC doet de volgende suggesties: innovatie moet ruim worden opgevat, zowel als het gaat om producten en diensten die op de markt worden gebracht, als om de non profit-sector en maatschappelijke en sociale aangelegenheden; dankzij het Verdrag van Lissabon heeft de EU meer armslag gekregen op gebieden die gunstig zijn voor innovatie, zoals handelsbeleid, energie, ruimte, toerisme, cultuur en volksgezondheid; innovatie is qualitate qua een interdisciplinaire en sectoroverschrijdende aangelegenheid; de strategie en uitvoeringsinstrumenten zouden dezelfde eigenschappen moeten hebben; Innovatie is méér dan alleen maar het vermogen om te innoveren, maar eerder de handeling waardoor bestaande of nieuwe denkbeelden in resultaten worden omgezel. Henri MALOSSE, EESC-lid en voorzitter van de groep Werkgevers. innovatie moet stroken met de normen en waarden van de EU. Een bepaalde innovatie kan bijvoorbeeld in technologisch opzicht "goed" zijn, maar een ongewenste uitwerking hebben op het milieu of de sociale samenhang; de burgers moeten vertrouwd worden gemaakt met nieuwe technologie door hen weer bij de maatschappelijke discussie te betrekken (GMO's, kernenergie); de ontwikkeling van sleuteltechnologieën (nanotechnologie, micro- en nano-elektronica, fotonica, geavanceerde materialen, biotechnologie, informatietechnologie, simulatiewetenschap) moet met een gerichte aanpak en met inachtneming van hun interdisciplinaire karakter worden ondersteund. Het is echter zaak dat de Europese onderzoeksprogramma's een interdisciplinair karakter hebben. Ook dient ervoor te worden gezorgd dat in traditionele sectoren gebruik kan worden gemaakt van sleuteltechnologieën; bij het stellen van de prioriteiten moet gekeken worden naar de maatschappelijke doelstellingen van de EU (o.m. op het gebied van volksgezondheid, milieu en energie); het Europese innovatiebeleid moet worden gebaseerd op synergie en samenwerking met het bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld; het midden- en kleinbedrijf dient een centrale plaats te krijgen in het toekomstige Europese innovatieplan. Kadermaatregelen, programma's en bepalingen die innovatie in het mkb ten goede komen, moeten altijd ruim baan krijgen.

5 Afdeling Interne markt, productie en consumptie (INT) De voornaamste taak van de afdeling INT bestaat erin om op verzoek van de Europese Commissie, het Europees Parlement, de Raad of het fungerende EUvoorzitterschap of uit eigen beweging adviezen voor te bereiden. De afdeling INT is met name bevoegd voor vraagstukken die aan de voltooiing en goede werking van de interne markt zijn gerelateerd, te weten: het industriebeleid (in het algemeen en sectorgebonden) beleid voor de markten het mededingingsbeleid de dienstensector, waaronder het bankwezen, handel, verzekeringen en toerisme (maar met uitzondering van de diensten van algemeen belang) het mkb de sociale economie (coöperaties, onderlingewaarborgmaatschappijen, verenigingen en stichtingen) de vrije beroepen het vennootschapsrecht onderzoek de intellectuele eigendom consumentenbescherming de douane-unie. De afdeling INT heeft een waarnemingspost voor de interne markt (WDO): een speciale eenheid die de werking van de interne markt op de voet volgt en voorstellen uitwerkt om belemmeringen van de interne markt op te heffen of de werking ervan te verbeteren. De WDO is in 1994 opgericht, met steun van het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Raad. Voor vraagstukken die van bijzonder belang zijn, organiseert de afdeling INT openbare hoorzittingen. Het doel van die hoorzittingen is zoveel mogelijk organisaties van het maatschappelijk middenveld daarover te raadplegen.

6 Onderwerpen waarover de afdeling INT o.m. adviezen voorbereidt, zijn: O&O in de EU, nieuwe technologie en innovatie. In deze brochure wordt verslag uitgebracht van recente werkzaamheden op die gebieden, met een overzicht van de besproken vraagstukken. NL Europees Economisch en Sociaal Comité Eenheid "Bezoekersgroepen en publicaties" Tel Fax Belliardstraat Brussel BELGIË Nummer van de catalogus: EESC NL In 2009 kreeg het EESC van het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM) het prestigieuze milieulabel «Ecodynamische onderneming» toegekend. Bovendien heeft het label, waarmee bedrijven en instellingen beloond worden voor hun milieu-inspanningen, het maximale aantal van drie sterren. QE NL-C /39614